NIEUWSBRIEF n n n n
Twitter verslag Almut Simon Olk Sylvia de Vries Stephen Gorren
STICHTING WERKGROEP GRAUWE KIEKENDIEF jaargang 7, nummer 1
n n n n
Wintervelddag 1 Wintervelddag 2 Wintervelddag 3 Wintervelddag 4
n Stoppels, sneeuw en ... n Van alles wat
Lerende natuurbescherming en de rol van kennis Door Ben Koks
In de nationale natuurbescherming vormt kennis doorgaans de drijfveer om tot effectieve vormen van betaalbaar natuurbeheer te komen. Kennis als bouwsteen om te snappen waar je mee bezig bent. Een breed scala aan vrijwilligers, studenten, wetenschappers en degelijke karteerders bouwen samen substantiële kennis op die niet alleen nut en noodzaak aan elkaar koppelt, maar ook nieuwsgierigheid en creativiteit stimuleert. Op de meest recente Landelijke Dag van onze zusterorganisatie Werkgroep Roofvogels Nederland hield Almut Schlaich een schitterend betoog over het sociale systeem achter het fenomeen slaapplaatsen bij kiekendieven. Met haar verhaal had ze alle heren die in Meppel ook een podium hadden (mezelf incluis), op basis van inhoud, schwung en humor in haar zak. Enthousiasme gekoppeld aan scherp denken. Op basis van velddata die voor een deel trouwens door onze enthousiaste vrijwilligers en studenten zijn verzameld! ANB (de tegenwoordig veel gebruikte afkorting voor de beladen woorden agrarisch natuurbeheer) staat onder druk. Als je de parallel met voetbal trekt dan kun je stellen dat het spel steeds ruwer wordt gespeeld en dat er steeds meer aanslagen op de achilleshielen worden gepleegd. ANB strompelt naar het volgende politieke moment. Dit alles noopt natuurlijk tot het maken van keuzes, en de achilleshiel vanuit de collectieven (een lekker bekkende equivalent voor Agrarische Natuurverenigingen, door beleidsmakers met oogkleppen op bedacht) is het gebrek aan belangstelling voor praktische kennis. Dit zal een fatale misrekening blijken te zijn die de houdbaarheidsdatum van ANB nog meer onder druk zal brengen. Almut zit nu in Senegal: kennis vergaren (wat anders)... Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief, postbus 46, 9679 ZG, Scheemda Bezoekadres: Plattelandshuis Oost-Groningen, Nassaustraat 14, 9671 BW, Winschoten www.werkgroepgrauwekiekendief.nl
Pagina 2
Een twitterverhaal: Almut opzoek naar Edwin in Senegal. Edwin is een grauwe kiekendief die in 2009 is gevangen en toen een GPS-logger omgebonden heeft gekregen. Sindsdien is hij in het broedseizoen steeds teruggekeerd naar Oost-Groningen. Uit de data die hij meebracht van zijn winters in Afrika was te zien dat hij steeds in Senegal verbleef. Aan de hand van die gegevens is Almut op 17 februari 2013 afgereisd naar Senegal om samen met twee Franse collegaonderzoekers opzoek te gaan naar Edwin en om grauwe kiekendieven te vangen om ze een logger te geven. Via Twitter houdt Ben iedereen op de hoogte van de dagelijkse berichten uit Senegal:
17/2 | Gisteren nog een strakke en humorvolle lezing over slaapplaatsen van kiekendieven op de WRN dag te Meppel en nu op weg naar de 1e slaapplaats in Senegal! Onze stoere promovenda Almut Schlaich op weg naar Dakar Sahel 18/2 | Almut laat ons net weten dat de reis Düsseldorf-Madrid-Dakar goed is verlopen. Kan in Dakar vanuit hotel de Atlantische Oceaan horen. Soort van de dag in Khelcom was een Verraux Eagle Owl met een halfwas jong.
19/2 | De politie van Gorom boden Almut en haar 2 Franse collega-biologen een kamer aan. Vanaf Dakar 100-en zwarte wouwen, 0 kieken en 3 ezels. Almut en haar Franse companen hebben ten ZW van Fatick Senegal een slaapplaats met 31 grauwe en 2 bruine kieken gevonden. Soort van de dag in Senegal is de African Hawk Eagle... Dit zijn behoorlijk serieuze jongens!
20/2 | Almut, Jean Francois & Steve hebben zojuist loggervogel Edwin gevonden in Senegal. Ze gaan nu de antennes rond zijn slaapplaats plaatsen!! Almut en haar companen hebben hun kamp opgeslagen bij slaapplaats van 71 grauwe en 5 bruine kiekendieven. Antennes op scherp gezet. Soorten van de dag zijn Little Bee-eater en Savile Bustard. Morgen hopelijk contact met UvA loggervogel Edwin in Senegal
21/2 | Overdag 40 graden in de schaduw, maar in avond weer posten bij de ‘roost’ van “Edwin”. Ons loggermannetje uit Bellingwolde werd weer gezien door Almut en haar companen. Het uitlezen van de UvA logger is nog niet gelukt. Morgen vroeg op.
Lees verder
Pagina 3
22/2 | Zojuist een geweldig bericht; Almut en haar team hebben loggermannetje “Edwin” gevonden. Zit in een boom én het downloaden is begonnen! Het is gelukt de logger van grauwekiek “Edwin” zojuist helemaal uit te lezen. Na Lepelaar ‘van’ Otto Overdijk de 2e logger ooit
23/2 Vandaag reist Almut naar Khelcom. Hier hadden wij in januari 2009 5.200 kieken. De grootste slaapplaats ter wereld v/d grauwe kiek. Almut belde net; op slaapplaats met 600 grauwe kieken twee mannetjes gevangen en van een UvA logger voorzien. Gaat lekker in Senegal
24/2 Gangbare velddag Senegal. De nodige transecten geteld, braakballen grauwe kiek verzameld en in avond slaapplaats met 200 kieken gevonden. Soort van de dag in Khelcom was een Verraux Eagle Owl met een halfwas jong. Almut keert op 3 maart terug uit Senegal. Lees de rest van de Tweets op: https://twitter.com/grauwekiek
© Ben Koks
Almut verzamelt braakballen op een slaapplaats van grauwe kiekendieven in de Sahel, 2011.
Pagina 4
Even voorstellen … Simon Olk Hallo, mijn naam is Simon Olk, ik ben 29 jaar. Van begin februari tot half april zal ik binnen de werkgroep stage lopen. Ik ben geboren en opgegroeid in Assen, maar ik woon in verband met mijn studie sinds twee jaar met veel plezier in Arnhem. Ik studeer Bos- en Natuurbeheer aan de Hogeschool Van Hall Larenstein in Velp. De komende weken verblijf ik echter in Bellingwolde, van waaruit ik mijn onderzoek en andere werkzaamheden zal verrichten. Zo lang ik me kan herinneren kijk ik al naar vogels. Eerst puur en alleen kijken, later ook tellen. Dit vogels tellen doe ik voornamelijk als vrijwilliger van SOVON. In het weekend ben ik geregeld in het veld in de omgeving van Assen te vinden. Zo inventariseer ik in het voorjaar één van de mooiste stukken van de Drentsche Aa op broedvogels. Wielewalen, blauwborsten en grauwe klauwieren zijn een aantal soorten die ik zo jaarlijks in mijn gebied aantref.
© Piet Munsterman, Saxifraga
Blauwborst
© Ben Koks
Grauwe klauwier
In het najaar maken deze inventarisatierondes plaats voor ochtenden gevuld met vluchtroepjes en het schatten van aantallen langsvliegende groepen vogels. De meeste zullen het al begrepen hebben… trektellen! Deze manier van vogels kijken zorgt altijd weer voor verrassingen en is één van mijn favoriete bezigheden. Tijdens mijn stage zal ik vooral bezig zijn met een onderzoek naar de eisen die akkervogels stellen aan wintervoedselveldjes. Daarnaast hoop ik zoveel mogelijk mee te krijgen van de andere activiteiten en onderwerpen waar de werkgroep zich mee bezighoudt. Als gevolg van de periode waarin ik stage loop ben ik waarschijnlijk al uit het hoge noorden vertrokken voor de eerste grauwe kiekendief weer terug is. Voor het uitvoeren van mijn stage is dit geen probleem, maar het geeft me wel een goede reden om later in het broedseizoen nog eens op bezoek te komen.
Pagina 5
Even voorstellen … Sylvia de Vries © Len Bruining
Almut en Sylvia brengen twee net geringde jongen terug naar het nest, Nieuw Scheemda 2012. Mijn naam is Sylvia de Vries. Ik ben een 23-jarige studente en woon mijn hele leven al in de stad Groningen. Vorig jaar in mei begon ik met de researchcursus dierecologie aan de RUG. Samen met een andere studente heb ik onder begeleiding van Almut en Raymond onderzoek gedaan naar het habitatgebruik van grauwe kiekendieven in relatie tot hun belangrijkste prooi, de veldmuis. Voordat ik hiermee begon had ik voornamelijk korte onderzoeken gedaan aan fytoplankton en ik wilde graag eens iets heel anders doen. Roofvogels vond ik altijd al speciaal, omdat ze voor mij meer intelligentie uitstralen dan de gemiddelde huismus of merel, daarnaast vind ik ze op afstand een stuk makkelijker te herkennen. Al moet ik zeggen dat het toch pas na dit onderzoek bij de werkgroep was, dat niet elke bruine roofvogel die ik zag automatisch het stempel buizerd kreeg. In ieder geval vond ik het onderzoek superleuk, en het aanbod om een keer terug te komen om bij het ringen van de jongen te zijn nam ik dan ook graag aan. Ik vond het allemaal zo interessant dat ik besloot geen mariene bioloog te worden en heb ik ook mijn afsluitende bachelorscriptie over roofvogels geschreven.
Klik op de afbeelding voor een vergroting. Nadat ik deze bachelorscriptie had afgerond en een laatste evaluatiegesprek had met Raymond, zei hij dat als ik ooit nog iets met grauwe kiekendieven wilde doen gewoon contact kon opnemen. En dat besloot ik natuurlijk te doen. En dus ben ik een paar weken geleden begonnen met mijn eerste onderzoeksproject voor mijn Master Ecology and Evolution bij de werkgroep. Het doel is het uitwerken van de weegpaaldata die zijn verzameld over de afgelopen drie jaar. Zo kunnen we erachter komen hoe het gewicht van de kiekendieven varieert over de tijd dat ze hier zijn, en proberen de achterliggende oorzaken hiervan te beschrijven. Ik ben erg benieuwd naar de uitkomsten, maar ik hoop nog vaak genoeg achter mijn computer weg te kunnen om ook wat uren in het veld door te brengen. Ik denk namelijk dat als iemand aan haar ouders vraagt of ze alsjeblieft even over het platteland bij Winschoten kunnen rijden in de hoop nog een keer een kiekendief te zien, er wel gezegd kan worden dat ze haar hart heeft verloren.
Pagina 6
Even voorstellen … Stephen Gorren Mijn naam is Stephen Gorren. Ik studeer Landscape & Environment Management aan de Hogeschool INHolland Delft met afstudeerrichting Natuur, Landschap en Recreatie. Ik ben woonachtig in Leiden, maar verblijf de komende maanden doordeweeks in Bellingwolde voor een afstudeeropdracht bij de Werkgroep Grauwe Kiekendief. De afstudeeropdracht betreft een onderzoek naar: het voorkomen, de aantallen en het habitatgebruik van patrijzen. Dit ik gaan doen door gebruik te maken van radiotelemetrie, het afspelen van geluidsopnames en waarnemingen. Op deze manier hoop ik ook mijn steentje bij te dragen aan het behoud van deze mooie soort. Van jongs af aan ben ik al in natuur geïnteresseerd. Waar de interesse precies vandaan komt is mij niet geheel duidelijk, maar zolang ik me kan herinneren ben ik er al mee bezig. Later ontwikkelde zich dit tot het op eigen houtje gaan vogelen. Dit is lange tijd een hobby geweest, maar gaandeweg wilde ik ook in de natuur gaan werken. Na eerst een opleiding in een andere richting te hebben gevolgd en afgerond, ben ik dan ook een opleiding gaan volgen om in de natuur te kunnen gaan werken. Vanuit mijn interesse voor vogels ben ik bij de Werkgroep Grauwe Kiekendief terecht gekomen om een afstudeeropdracht te gaan doen. Gelukkig had de Werkgroep Grauwe Kiekendief een mooie en uitdagende opdracht voor mij. Het is natuurlijk erg mooi om een afstudeeropdracht te doen naar patrijzen in het Jaar van de Patrijs. Echter, de reden is minder mooi. De patrijs neemt al lange tijd in Nederland, en meerdere andere Europese landen, af. Ik hoop dat mijn onderzoek dan ook zal helpen om de knelpunten en oplossingen voor patrijzen inzichtelijk te krijgen, zodat maatregelen kunnen worden genomen om de patrijzen weer in aantal te laten toenemen.
Note van de redactie: In de eerste week van zijn stage heeft Stephen al patrijzen gezien en een wel heel bijzondere ‘akkervogel’ in een © Stephen Gorren, 18 februari
stoppelveld …. een zwarte mees
Pagina 7
26/1/13 Noord-Friesland en Noord-Groningen Door Madeleine Postma Het doel van deze dag was het inventariseren van akkers en de kust op aanwezige overwinterende vogels. Met achttien tellers verdeeld over zeven groepjes zijn we het winterse veld ingegaan. En hebben voor zover mogelijk alle aanwezige vogels genoteerd. Met name de kwelders en gebieden met wintervoedselveldjes leverden aardig wat overwinterende zangvogeltjes, blauwe kiekendieven en ruigpootbuizerds op. De “gevaarlijke” Oehoe werd heel onschuldig zittend in een boom aangetroffen. Vervolgens vloog ze geruisloos weg en was daarna onvindbaar. Onder het nuttigen van een wintersoepje hebben we nog genoeglijk nagepraat. We bedanken Staatsbosbeheer Lauwersmeer voor het gebruik van het Activiteitencentrum als start- en eindpunt voor deze dag. En speciaal bedanken we Hans Gartner voor de gastvrijheid die we hebben genoten. Hierna volgen twee verslagen van deze dag. Klik voor een overzicht van de soorten en totalen per telgebied:
Een winterse velddag op 26 januari 2013 Door Benard Wiltens Al een paar jaar was ik extra oplettend als er een vogel voorbij vloog of in de buurt neerstreek. Op een gegeven ogenblik zeg je dan tegen jezelf dat het leuk zou zijn als je een naam aan de vogel kunt plakken. En dan ben je verkocht. Tenminste ik wel. Na het eerste vogelboek volgt al snel een tweede, derde enz. Dat oude kijkertje moest ook maar eens vervangen worden. Een kans voor het verjaardagverlanglijstje! Als je dan ook nog via wat surfen op het net diverse “vogelclubs” tegenkomt, gaat er een hele nieuwe wereld voor je open. Nou had ik het geluk dat een collega vertelde over een BMP-gebiedje dat hij telde. Een keertje mee en daarna wat bezoekjes aan andere interessante gebieden: de Onlanden, Polder Breebaart, de Bantpolder, om eens een paar te noemen. En toen kwam de uitnodiging om mee te gaan op een Integrale Roofvogeltelling georganiseerd door de WGK. Maar de eerste datum ijzelde helaas helemaal onder, maar op zaterdag 26 januari ging de telling dan wel door. Vroeg op, want de afspraak was al om 9 uur in het Lauwersmeer. Na de kennismaking met de andere tellers, zelfs uit Leusden en Zuid-Limburg, en onze coördinatrice Madeleine kreeg elke groep een te tellen gebied toegewezen. Mijn groep koos ervoor om eerst een stuk van de Kollumerwaard te voet te doorkruisen en vervolgens het aangrenzende gebied met de auto te doen.
Pagina 8
De auto werd op het eindpunt gezet en collega-tellers brachten ons naar het startpunt. Tijdens deze rit zagen we al een aantal leuke vogels, zoals sperwer en havik. Ondanks het winters landschap leek het een makkelijke wandeling te worden. Tot het pad ondergesneeuwd bleek te zijn met 40 tot 50 cm stuifsneeuw. Ploeteren dus. Gelukkig werd de route later beter begaanbaar, waardoor het makkelijker werd om rond te kijken. Hierdoor hadden we een aantal leuke soorten, vooral veel blauwe kiekendieven, maar ook wilde zwanen.
Helaas verslechterde het zicht dusdanig dat toen we om ongeveer half twee ons eindpunt hadden bereikt het zicht verminderd was tot misschien 100 meter. Onze autoteltocht had gezien het beperkte zicht op deze manier geen zin. Dan maar terug naar de Werkschuur van Staatsbosbeheer om onze resultaten door te geven. Hier bleek dat meerdere groepen hun telactiviteiten hadden moeten afbreken. Nog wel wat resultaten van de anderen gezien en gehoord. De totale lijst heb ik nog niet gezien, maar die moet er vast fantastisch uitzien zowel qua soorten als aantallen. De datum voor een volgende telling direct maar in de agenda gezet ; 23 februari. En daarmee was deze fantastische dag ten einde. Onderweg naar huis verbeterde het weer zeer snel, wat leidde tot gemopper: als dit eerder was verbeterd hadden we nog meer kunnen tellen.
Pagina 9
“Waarom ga je nú weer tellen?” Zaterdag 26 januari 2013 een wintervelddag Door Erik Schothorst “Waarom ga je nú weer tellen?”, vroegen mijn huisgenoten ’s morgens op de laatste vorstdag van januari. Geen idee, zei ik, maar zo’n velddag is altijd een goed excuus om naar buiten te gaan, en je ziet vaak wel wat leuks. Maar dat het zó leuk zou worden…….? Ben Koks en ik mochten samen de Groninger Noordkust afstruinen, van de Westpolder tot en met de Eemshaven. Dat had bij de snijdend koude wind op die dag het grote voordeel dat we veel in de auto moesten zitten om de dertig kilometer kust te overbruggen. Mijn verwachtingen waren bij deze kou niet hooggespannen. In de voorafgaande weken had ik langs de kust wel her en der wat roofvogels gezien, maar betrekkelijk weinig zangertjes.
© André Eijkenaar
Ruigpootbuizerd
Al bij de Lauwersmeerdijk hadden we echter onze eerste ruigpootbuizerd in het vizier. Bij de kwelders van de Julianapolder bleek dat dit geen toevalstreffer was: twee prachtige adulte ruigpoten – een man en vrouw, handig om het verschil te kunnen zien -, drie adulte blauwe kiekendieven (één man), diverse buizerds en torenvalken, en ook flinke gemengde groepen zangertjes met veldleeuweriken, groenlingen, fraters en putters. En zo zou het de hele dag doorgaan! De winter had blijkbaar veel vogels richting de kust gedreven.
Bij de Negenboerenpolder troffen we opnieuw een ruigpoot aan, mogelijk zelfs twee, en © Siegfried Woldhek een 2kj blauwe kiekendief die zich mooi van dichtbij liet bekijken. Onderweg passeerden we mijn BMP-plot op de kwelder dat ik 18 jaar heb geteld en waar ik de aantallen broedvogels met het jaar heb zien kelderen. Dit voorjaar had een velduil daar haar nest, dat helaas door het vee is vertrapt. Ik vraag me daardoor af wat het kwelderherstel, waar men zoveel geld in stopt, gaat opleveren: meer beweiding en (nog) meer vertrapping van nesten? Veel tijd om hier over na te denken hadden we niet, want in de slootrand liet zich een waterpieper zien die foerageerde op een stukje gras dat onder de sneeuwrand was vrijgekomen. Meteen daarna toonden zich de volgende ruigpoot (3kj), twee blauwe kieken, en jawel, weer een ruigpoot, ter hoogte van de Klutenplas. Het begon te wennen, een wat tragere vleugelslag: ruigpoot. Maar nu zagen we een toch wel erg trage vleugelslag bij de rand van de zee: een zeearend (2kj) die daar rondjes draaide, op zoek naar een prooi. Hij kwam vervolgens prachtig langsvliegen richting Warffum.
Pagina 10
Onderweg naar Noordpolderzijl troffen we enkele groepjes sneeuwgorzen, een paar strandleeuweriken, en van dichtbij een erg donkere 2kj slechtvalk. Op zo’n dag is alles mogelijk, dus waren we niet eens meer zo verrast toen we ter hoogte van Ruidhorn een tweede zeearend zagen. Dit 3kj beest vloog dicht langs, haast ter hoogte van onze auto. Prachtig! Onze tocht eindigde met grote aantallen zangvogels: 460 sneeuwgorzen in de rommelhoek bij de Eemshaven, en groepen van 350 en 600 kepen op wintervoedselveldjes meer in het binnenland. In totaal telden we op deze dag onder andere 825 sneeuwgorzen, 210 fraters, 96 strandleeuweriken, 12 ruigpootbuizerds, 24 buizerds, 10 blauwe kiekendieven, 10 torenvalken, 2 zeearenden, 2 haviken, en 1 slechtvalk. Frustratiesoort: smelleken. Maar wie heeft het over frustraties op zo’n dag?
Strandleeuwerik
Zeearend Fraters
Toen ik aan het eind van de middag thuiskwam, hoefde ik niet meer uit te leggen waarom ik was gaan tellen. Dat konden ze aan mijn gezicht wel zien.
Pagina 11
9/2/13 Wintervelddag Flevoland Door Madeleine Postma Het akkerbouwbedrijf Mts Klein Swormink-Stegeman aan de Vogelweg fungeerde net zoals de voorgaande velddagen weer als start- en eindpunt. Onder de koffie gaf Wim Stegeman uitleg over zijn bedrijfsvoering. Uitleg over hoe hij probeert om het bodemleven te optimaliseren en in stand te houden. Een belangrijke doelsoort is de verticaal gravende regenworm. Met twintig mensen verdeeld over zes groepjes zijn we Flevoland ingetrokken. Het doel van de dag was: eerst vogels te tellen in de vogelakkers en wintervoedselveldjes en vervolgens in de omliggende gebieden. Nieuw voor Flevoland was het tellen van enkele wintervoedselveldjes in de omgeving van Swifterband en in noordoostelijk Flevoland. De veldjes waren dichtbevolkt door tarweetende viervoetertjes. Door alle aanwezige holletjes leek het wel een gatenkaas. Er werden dan ook veel vossensporen gevonden. De verschillende plukresten lieten zien dat ook zangen roofvogels van de winterveldjes gebruik maakten. Aan het eind van de dag bij het uitwisselen van de waarnemingen kwam naar voren dat de aantallen vogels die we in de voorgaande jaren in de vogelakkers aan de Dodaarsweg gewend waren te zien, er nu niet zaten. De vogelakkers langs de A6 en langs de Roerdomptocht zijn in het voorjaar van 2012 opnieuw bewerkt en naar voorbeeld van de percelen aan de Dodaarsweg ingericht. Deze percelen leverden juist meer dan in de andere jaren meer soorten en aantallen op. De dag eindigde voor iedereen in een terugreis die gepaard ging met hevige sneeuwval. Alle tellers: bedankt voor jullie komst! Langs deze weg willen we de familie Stegeman nogmaals bedanken voor hun gastvrijheid. Verder bedanken we ook de akkerbouwers van de agrarische natuurverenigingen ‘In het Greppelveld’ en NMC ‘Rivierduinlandschap’ die toestemming hebben verleend om hun winterveldjes te betreden.
Klik voor een overzicht van de totalen per geteld gebied:
Pagina 12
Stoppels, sneeuw en…een grauwe gors Door Morrison Pot Sinds half november 2012 houd ik me bezig met het inventariseren van vogels op graanstoppels. Deze stoppels zijn onderdeel van de GLB-pilot. Graanstoppels vormen voor soorten zoals veldleeuwerik en geelgors een belangrijke bron van voedsel en beschutting in de winter. Helaas zijn deze graanstoppels zo goed als verdwenen uit ons agrarische landschap. Dit komt vooral door het vervangen van zomergraan door wintergraan. Agrariërs die meedoen aan de GLB-pilot laten hun graanstoppel liggen tot aan het voorjaar, in plaats van deze gelijk na de oogst om te ploegen. Ik loop al deze stoppels één keer in de twee weken af en vergelijk de resultaten met die van zogenaamde blanco’s: akkers waar bieten, aardappels of granen op zijn verbouwd. Het is goed te zien dat vogels gebruik maken van deze graanstoppels. Oké, het zijn geen aantallen zoals op wintervoedselveldjes, maar toch zie ik regelmatig een groepje van 30 geelgorzen, een blauwe kiekendief of een clubje veldleeuweriken. Door ook blanco’s mee te nemen in de tellingen krijg ik een beeld van de vogelstand zoals deze zou zijn als er geen maatregelen genomen zouden worden. Dat beeld is heel droevig. Op de meeste blanco’s is helemaal niets te vinden. Een gewone bieten- of aardappelakker is te vergelijken met een woestijn: het is helemaal leeg. Dat laat maar weer eens zien hoe belangrijk het werk is dat we doen.
De laatste twee weken van januari heeft iedereen natuurlijk kunnen genieten van de kou die ons land bereikte. Er werd zelfs van een koudegolf gesproken. Voor vogels is deze kou absoluut geen pretje, en het is dan ook tijdens dit soort periodes dat de rake klappen vallen. Vogels die toch al niet goed doorvoed zijn en geen vetreserves hebben, leggen dan het loodje. Gelukkig zijn er dan wintervoedselveldjes: een gedekte tafel in deze barre tijden. Dat vogels massaal gebruik maken van deze maatregel werd duidelijk op 14 januari. Dit was een van de eerste dagen dat het goed gevroren had en er een sneeuwdek lag. Op een wintervoedselveldje nabij Nieuwe Pekela telde ik het volgende: 1200 keep, 350 vink, 40 groenling, 6 putter, 1 blauwe kiekendief en 1 grote zilverreiger. Waanzinnig!
Pagina 13
© Theo van Kooten, januari 2013
Grote groepen kepen met enkele groenlingen boven het wintervoedselveldje bij Nieuwe Pekela.
Nog nooit had ik op één veldje meer dan 1000 vogels geteld en dus een persoonlijk record! Geweldig om wolken vogels te zien. Vinken gemengd met groenlingen in een vrij open groep en de kepen die juist weer heel compact een bal vormen. Op het moment dat je denkt alles wel zo’n beetje in de smiezen te hebben, komt er een adult mannetje blauwe kiekendief aangegleden en jaagt nog ergens een groep van een paar honderd vogels op. Uiteindelijk is mijn teller blijven steken op de hierboven genoemde aantallen, maar het zijn er ongetwijfeld meer geweest. Leuk was dat Henk Jan Ottens en ik naar aanleiding van deze aantallen vogels zijn geïnterviewd door het Dagblad van het Noorden. Dat heeft een leuk artikel opgeleverd over wintevoedselveldjes.
© Ben Koks
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Dan tot slot nog wat goed nieuws: in de laatste week van januari vond ik op een graanstoppel nabij Vlagtwedde een grauwe gors! De soort die twee jaar geleden zijn comeback maakte in Groningen, maar dat nooit echt doorzette. Dit exemplaar vloog voor mijn voeten op van een graanstoppel. In één oogopslag was het mij meteen duidelijk dat het om een grauwe gors ging. Een grote dikke gors met een forse snavel en lange staart met het kenmerkende tikkende roepje. Hij vloog op en mengde zich in een groep van zo’n 120 geelgorzen waarbij het grootteverschil nog maar eens duidelijk werd. Door de afgelopen vorstperiode zijn er veel verschuivingen van groepen vogels geweest. Het lijkt me sterk dat dit de enige grauwe gors is die op dit moment in Groningen rondhangt. Ik zou dus iedereen willen vragen extra scherp op deze soort te zijn. Het kan je zomaar gebeuren!
Pagina 14
Van alles wat Agenda 16 maart 2013 is Ben Koks door Eddy Gadeyne van natuurvereniging De Kraanvogel uitgenodigd om een lezing te geven tijdens een roofvogelweekend in Zelzate (VL), België. Iedereen is van harte welkom van 14 uur tot 16 uur op Het Gemeentehuis (bovenzaal), Grote Markt 1, 9060 Zelzate 01 april 2013: start telseizoen Meetnet Agrarische Soorten. Tijd om weer broedvogels in agrarisch gebied in kaart brengen. TEL MEE! Klik voor meer voor informatie
Noteer alvast! 11 mei 2013:
jaarlijkse startdag broedseizoen blauwe en grauwe kiekendieven in Oost-Groningen.
25 mei 2013: grauwekiekzoekdag Noord-Friesland en Noord-Groningen. 01 juni 2013: grauwekiekzoekdag Flevoland.
Leesvoer Bird Study Volume 60, Issue 1, 2013 pages 52-59 Differential wintering area selection in Eurasian Marsh Harrier (Circus aeruginosus): a ringing recoveries analysis. Michele Panuccioab*, Ugo Melloneac & Lisa Munera Klik op de afbeelding om naar de website van Taylor&Francis Online te gaan.
IBIS – the international journal of avian science The January issue of Ibis contains papers on a wide range of subjects from fossil parrots to the uses of the latest thermal technology in ornithology. All papers in the January issue are free to view! Klik op de afbeelding om naar de website van de British Ornithologists’ Union te gaan.
Pagina 15
De ‘vogeldominees’ van Nederland Ben Koks en Rob Bijlsma pleitbezorgers van “kennis is de basis”. Met andere woorden: ga het veld in en aanschouw het met eigen ogen om het te snappen. Landelijke Roofvogeldag WRN Meppel, februari 2013.
© Oike Vlaanderen
Mail Sorry Madeleine , gaat niet lukken 9 februari. Groetjes uit Patagonia met een bijlage van een Black-chested Buzzard-Eagle. We kwamen deze onderweg tegen en bleef gelukkig gewoon zitten. Groetjes Floor Verwoerd , Bed & Breakfast de Marne
