Stichting Welzijns- en Gezondheidszorg. Maatschappelijk Centrum Rotterdam e.o. Jaarverslag 2009

Stichting Welzijns- en Gezondheidszorg

Maatschappelijk Centrum Rotterdam e.o. Jaarverslag 2009

Leger des Heils Maatschappelijk Centrum Rotterdam e.o. Kooikerweg 28 3069 WP Rotterdam 010-2229888

Inhoudsopgave Woord vooraf - Lt.-kolonel mevr. dr. C.A. Voorham - Directeur Stichting Welzijns- en Gezondheidszorg………………………………………………………………………..……………… 3 Inleiding - Johan Koeman - Algemeen Directeur - Maatschappelijk Centrum Rotterdam.............. 4 Missie en visie................................................................................................................................. 5 MCR in één oogopslag……………………………………………………………………………………6 Organisatiebeleid MCR................................................................................................................... 7 Aanbod MCR per Gemeente .......................................................................................................... 8 Resultaten van de hulpverlening ................................................................................................. 14 Externe ontwikkelingen ................................................................................................................ 21 Kwaliteitsjaarverslag .................................................................................................................... 22 Bedrijfsvoering ............................................................................................................................. 24 Sociaal jaarverslag........................................................................................................................ 26 Personeelsbeleid ......................................................................................................................... 28 Samenstelling bestuur ................................................................................................................. 31 Cijfers hulp-, zorg-, en dienstverlening ......................................................................................... 32 Financieel verslag MCR ............................................................................................................... 35 Vooruitzichten 2010 ...................................................................................................................... 43 Adressen locaties MCR ............................................................................................................... 44 Colofon.......................................................................................................................................... 46

Maatschappelijk Centrum Rotterdam – Jaarverslag 2009

2

Woord vooraf Lt.-kolonel mevr. dr. C.A. Voorham Door middel van dit jaarverslag van het Maatschappelijk Centrum Rotterdam (MCR), een werkeenheid van de Stichting Leger des Heils Welzijns- en Gezondheidszorg (W&G), wordt verantwoording afgelegd van de activiteiten die in 2009 zijn uitgevoerd. De 40.000 mensen, die voor hulp, steun, begeleiding of behandeling bij een van de 244 vestigingen van W&G in Nederland aanklopten, hebben gemeen dat zij door welke oorzaak dan ook voor korte of langere tijd niet in staat zijn hun leven richting te geven. Al de inspanningen van het Maatschappelijk Centrum zijn er dan ook op gericht om hulpvragers zo veel mogelijk de regie over hun leven weer in eigen handen te geven. De bijna 5.100 betaalde medewerkers en circa 900 vrijwilligers van W&G hebben zich in het afgelopen jaar ingezet om vanuit hun professionaliteit mensen terzijde te staan om hun leven op de rails te krijgen. De problemen kunnen zeer complex zijn en de mogelijkheden lijken soms maar beperkt. Toch zijn de medewerkers door hun creativiteit en vasthoudendheid erin geslaagd hun onvoorwaardelijke betrokkenheid zichtbaar en tastbaar te maken. Hun persoonlijk geloof in Jezus Christus en de opdracht uit de Bijbel om aandacht te geven aan kwetsbare mensen, stimuleert hen daarin. Een van de liederen uit het liederenboek van het Leger des Heils geeft de afhankelijkheid van Gods liefde en betrokkenheid bij de naaste als volgt weer: Omhul ons met uw liefde, Heer: Maak ons voor leed van and’ren teer. Help ons om met standvastigheid te streven naar gerechtigheid. Terugkijkend op 2009 is er veel om dankbaar voor te zijn. Er is hard gewerkt en er zijn goede resultaten geboekt. Het mooiste resultaat is wanneer hulpvragers weer op eigen kracht hun weg vinden in de samenleving. Evenzeer is het een geweldig resultaat wanneer burgers in staat en bereid zijn ruimte te maken voor kwetsbare mensen om hen in hun midden op te nemen. Ook in het afgelopen jaar is veel energie gestoken om nieuwe mogelijkheden te vinden om meer mensen mee te kunnen laten doen in de samenleving. Landelijk zijn ‘Werk voor Iedereen’ en ‘Vrije Tijd voor Iedereen’ speerpunten die in gang zijn gezet en in de komende periode verder vorm zullen krijgen. Met het doel dat cliënten van het Leger des Heils zinvolle dagbesteding hebben en het liefst een (betaalde) baan. W&G kan en wil dat niet geïsoleerd van anderen realiseren. Een woord van dank aan medewerkers, collega-instellingen, overheden, bedrijven, wetenschappers en donateurs die een bijdrage hebben geleverd om mensen in de marge kansen te bieden om volop deel te nemen aan de samenleving. Lt.-kolonel mevr. dr. C.A. Voorham Directeur W&G


3

Inleiding Johan Koeman - Algemeen Directeur - Maatschappelijk Centrum Rotterdam Sinds 1 november mag ik mij ‘Algemeen Directeur’ noemen van het MCR. Na 20 jaar op een gedreven, professionele en vasthoudende wijze leiding te hebben gegeven aan het MCR heeft de voormalige directeur Majoor G. Stoffers ‘het stokje’ aan mij overgedragen. Ik wil dit jaarverslag dan ook inleiden door Majoor Stoffers te danken voor het leiden van de vele ontwikkelingen in de afgelopen jaren in de regio Rotterdam. Na twaalf jaar geleden te zijn vertrokken uit Rotterdam zijn mij drie zaken in het bijzonder opgevallen bij terugkomst: -

-

-

De grote groei van het MCR. Van een kleine instelling, gefinancierd door de Gemeente Rotterdam, met een budget waarvan wij slechts de beheersbaarheid van de instelling konden waarborgen en ten hoogste één medewerker per dienst konden aanstellen, op een bezetting van 80 bewoners. Dit op basis van een financieringssystematiek die het mogelijke maakte om ook begeleiding en professionaliteit te kunnen bieden. Echter wat mij ook opviel waren de vele aanbieders welke zich na de toename van de financiële middelen hebben aangemeld op het terrein van Maatschappelijke Opvang. Bij mijn vertrek waren het Centrum van Dienstverlening en het Leger des Heils de voornaamste spelers binnen de daken thuislozenzorg. Nu is er een brede keten van instellingen welke zich heeft gericht op deze doelgroep. Tot slot valt mij op dat externen het Leger des Heils nog maar al te vaak zien als een vrijwilligersorganisatie die met goedbedoelende mensen dit ingewikkelde werk verrichten. Hier ben ik op zich trots op, omdat ik vind dat gedreven vrijwilligers van grote waarde zijn binnen onze organisatie. Echter dat wij ons werk ook doen, met bijna 400 opgeleide en professionele medewerkers binnen een HKZ¹ gecertificeerde organisatie, wordt vaak met verbazing aangehoord.

De belangrijkste vraag is en blijft - wat is de cliënt er mee opgeschoten? Daarom is naar mijn mening de grafiek op blz. 18 de meest belangrijke. Een toename van positieve uitstroom in 2009 en een afname van negatieve uitstroom. Uiteindelijk is het toch het resultaat dat telt. Ik wil daarom ook alle medewerkers, vrijwilligers en ondersteuners danken voor het vele werk dat is verzet. De heldere regie van de Gemeenten Rotterdam, Gouda en Spijkenisse en de goede samenwerking met de ketenpartners hebben er toe geleid dat er vele mensen een menswaardiger bestaan hebben dan enkele jaren geleden. In deze keten willen wij ook in de komende jaren een betrokken, professionele en betrouwbare partner zijn. J. Koeman Algemeen Directeur

1

Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector. HKZ is gebaseerd op ISO normen.


4

Missie en visie Profileringstatement W&G ‘Maatschappelijk Centrum Rotterdam e.o. (MCR) maakt deel uit van de Stichting Welzijns- en Gezondheidszorg (W&G). W&G is een professionele, innovatieve en praktisch ingestelde organisatie, die zonder onderscheids des persoons, materiële en immateriële hulp verleent aan medemensen die om uiteenlopende redenen een beroep doen op (werkeenheden van) W&G. Het werk van W&G is geïnspireerd door het evangelie van Jezus Christus, waarin waarden als rechtvaardigheid, gerechtigheid en solidariteit centraal staan. Ook appelleert W&G aan de samenleving deze waarden te realiseren.’ De christelijke identiteit en de Leger des Heilscultuur zijn wezenlijk voor het werk van W&G. Aan deze identiteit ontleent W&G zijn inspiratie en opdracht om dit werk te doen. Dragers van de cultuur en identiteit van het Leger des Heils zijn de medewerkers die in al hun diversiteit vanuit hun hart en bezield door Jezus Christus, zich in dienst stellen van hun medemens. De verbinding/vervlechting van de cultuur/identiteit met het professioneel handelen is de onderscheidende en krachtige motivatie voor het werken binnen het Leger des Heils. Uit het voorgaande zijn voor W&G de volgende kwaliteitscriteria afgeleid: -

De hulp en zorg zijn zingevinggericht, gericht op het bieden van perspectief; De hulp en de zorg zijn laagdrempelig van karakter; De hulp en zorg vinden in samenhang plaats; Medewerkers zijn vasthoudend en gedreven.

De missie van het MCR

De visie van het MCR

Het MCR zet zich vanuit een christelijke levensovertuiging in voor kwetsbare mannen, vrouwen en kinderen die ondersteuning nodig hebben bij het leven, wonen en maatschappelijk participeren.

Het MCR wil regio-, stads- en stadsdeelgericht zijn, waarbij samenwerken met andere partijen die betrokken zijn bij de keten van zorg en welzijn vanzelfsprekend is. Het MCR wil een professionele organisatie zijn met een laagdrempelig, gevarieerd en samenhangend aanbod van hulp-, zorg- en dienstverlening, waarbij deskundigheid gedrevenheid, vasthoudendheid en het respect van onze medewerkers van cruciaal belang zijn.


5

MCR in één oogopslag -De hulpvragers Aantal hulpvragers (unieke personen) op 1 januari Aantal aangemelde hulpvragers Totaal aantal hulpvragers (unieke personen) per jaar Aantal uitgeschreven hulpvragers Aantal hulpvragers (unieke personen) op 31 december (of per einde periode) -De hulpverleningscapaciteit (op 31 december of per einde periode) Aantal plaatsen dagopvang Aantal bedden intramurale voorzieningen Aantal plaatsen arbeidstraining Aantal uren ambulante hulpverlening (in fte's van 36 uur/week) Aantal cliëntenrekeningen op 31 december - waarvan actief - waarvan slapend -De organisatie Aantal vestigingen Aantal medewerkers op 1 januari Nieuwe medewerkers Vertrokken medewerkers Aantal medewerkers op 31 december (of per einde periode) inclusief officieren Gemiddeld aantal arbeidsplaatsen (in fte's van 36 uur/week) inclusief officieren - waarvan leidinggevend - waarvan staf / specialistisch - waarvan uitvoerend zorg - waarvan uitvoerend administratief / civiel - gesubsidieerde arbeid Aantal vrijwilligers per einde periode Gemiddeld ziekteverzuim in % Loonkosten (lonen + salarissen + sociale lasten + pensioenen + honorering.officieren-/- loonsubsidie) Gemiddelde loonsom (excl. stagiaires en gesubsidieerde. arbeid)

2009

2008

2007

2006

2005

3.915 3.125

3.675 2.493

3.356 2.309

4.153 2.013

3.539 2.146

7.040 2.699

6.168 2.253

5.636 1.990

6.269 2.810

5.819 1.532

4.341

3.915

3.675

3.356

4.153

378 298 60

400 283 42

450 257 30

450 244 30

450 247

26

23

11

11,44

2.131 682 1.449

2.000 708 1.292

1.775 418 1.357

1.609 343 1.266

23 388 73 71

21 357 95 64

22 338 81 62

22 307 82 51

22 293 64 50

390

388

357

338

307

327 28 9 239 50 1 40 8,46

318 27 8 233 49 1 38 7,3

288 21 8 209 49 1 33 7,1

276 22 7 191 50 5 24 9,4

256 22 8 178 48 3 24 10,4

14.413

13.039

11.434

10.612

9.637

44.211

41.444

39.838

39.220

37.609

21

100

-De bekostiging (bedragen x € 1.000) AWBZ zorg zonder verblijf AWBZ zorg met verblijf Subsidie Gemeentelijke Overheid Subsidie Ministerie van Justitie Bijdragen hulpvragers Overige opbrengsten

1.839 2.199 17.279 119 1.440 3.139

7 9 66 0 6 12

3.627 1.340 13.520 11 1.427 1.620

17 6 62 0 7 8

2.433 1.141 14.580 0 1.187 1.224

12 6 71 0 6 6

3.018 1.159 12.916 1.416 1.054

16 3.891 6 66 12.529 115 7 1.381 5 766

Totale bekostiging

26.015

100

21.545

100

20.565

100

19.563

100 18.681


6

67 1 7 4

Organisatiebeleid MCR 2009 • Strategisch beleid Door strategische keuzes heeft het MCR zich gepositioneerd als organisatie die zich richt op mensen zonder helper, een unieke, specifieke groep van cliënten. Het MCR richt zich op hulpvragers die zich in de marges van de samenleving bevinden. Unieke hulp aan unieke mensen. Jaarlijks stelt het MCR een werkplan op dat gebaseerd is op het meerjarenbeleidsplan, dat is ontleend aan het meerjarenbeleidsplan van W&G. In het werkplan zijn concrete doelstellingen voor het jaar opgenomen. • Innovatie en organisatiebeleid W&G vindt dat werk voor ieder mens een belangrijk onderdeel is om succesvol te integreren in de samenleving. Niet alleen om eigen inkomen te hebben, maar ook om het gevoel te hebben van nut te zijn voor de samenleving. Uitgangspunten voor een succesvolle maatschappelijke participatie zijn: maatwerk, integrale aanpak en flexibiliteit, die zijn vormgegeven in het door W&G in 2008 geïnitieerd innovatieprogramma ‘Werk voor iedereen’. • Overdracht beheer cliëntengelden Cliënten moeten beschikken over een eigen (basis)bankrekening. Budgetbeheer en schuldhulpverlening worden belegd bij derdepartijen, dit om te voorkomen dat oneigenlijke vermenging plaatsvindt met de hulpverlening. De overgang van deze diensten naar de externe inkomensbeheerders is einde 2008 gestart en heeft in 2009 verder gestalte gekregen. Samengewerkt wordt met: Kredietbank Rotterdam, Kwadraad in Gouda, schuldhulpverlening Spijkenisse en OBIN in Culemborg. In 2009 is de overdracht van het inkomensbeheer nog niet volledig afgerond. In de praktijk blijkt dit niet altijd direct haalbaar en is er meer tijd nodig. Er blijft een klein aantal cliënten voor wie wij nog (tijdelijk) het inkomen beheren. Het gaat hier vooral om cliënten van de verpleegafdeling. • Identiteit en cultuur Het werk van het MCR is geïnspireerd door het Evangelie van Jezus Christus, waarin waarden als rechtvaardigheid, gerechtigheid en solidariteit centraal staan. Aan onze christelijke identiteit ontlenen wij onze inspiratie en opdracht om ons werk te doen. Dragers van de cultuur en identiteit van het Leger des Heils zijn onze medewerkers, die in al hun diversiteit vanuit hun hart en bezield door Jezus Christus, zich in dienst stellen van hun medemens. De verbinding tussen identiteit met het professioneel handelen is voor hen de onderscheidende en krachtige motivatie. De motivatie van medewerkers komt, als dit gepast is, aan de orde in gesprekken met cliënten over zingeving en desgevraagd kan voor cliënten pastorale zorg worden geregeld. Bezinning komt ook aan de orde tijdens de christelijke feestdagen en bijvoorbeeld tijdens weekopeningen. Ook tijdens het ‘Introductieprogramma nieuwe medewerkers’ dat in 2009 is ontwikkeld is aandacht voor de identiteit en cultuur van de organisatie. • Cliëntenparticipatie Binnen alle afdelingen van het MCR worden in vaste frequenties een huiskameroverleg gehouden. De resultaten dienen als ‘voeding’ voor de Centrale Cliëntenraad van het MCR. Deze raad vergadert volgens een vaste structuur met de Algemeen Directeur. In de Landelijke Cliëntenraad van W&G participeert een lid van Centrale Cliëntenraad. • Medezeggenschap medewerkers In goed en constructief overleg met de Locale Ondernemingsraad zijn vele vraagstukken aan de orde geweest en besproken en zijn advies- en instemmingtrajecten doorlopen.


7

Aanbod MCR 2009 Het MCR richt zich op de onderlaag van de onderkant van de Nederlandse samenleving. Deze kwetsbare mensen (volwassenen en kinderen) kampen (bijna altijd) met combinaties van problemen op meerdere van de volgende leefgebieden: dagbesteding/werkzingeving - huisvesting - financiën (inkomen/schulden) - woonvaardigheden - relaties/sociale vaardigheden - verslaving - problemen met justitie - psychische gesteldheid - lichamelijke gesteldheid. Het gaat (onder meer) om: Kwetsbare huishoudens, daken thuislozen, psychiatrische patiënten, degenen die niet meer aan de arbeidsmarkt deelnemen, werkende armen; Multiprobleem gezinnen, kinderen in crisis(volle)situaties, voortijdige schoolverlaters, zwerfjongeren, tienermoeders, jongeren/jong volwassenen die met justitie in aanraking (dreigen te) komen; Licht verstandelijk gehandicapte (LVG) (zwerf)jongeren, volwassenen en ouderen met dubbeldiagnose (LVG en verslaafd, LVG en psychiatrisch, LVG en veelpleger, LVG en dakloos, LVG en sterk gedragsgestoord); (ex)gedetineerden/veelplegers zonder huisvesting/opvang, (ex)drugs- of alcoholverslaafden, ernstig zieke daken thuislozen; Geïsoleerd levende zorgafhankelijke ouderen, zorgwekkende zorgmijders thuis of op straat, 'stille' of verscholen mensen die vereenzaamd leven, afgewezen asielzoekers zonder enige status en zonder aanspraak op hulp. Het MCR is werkzaam in de volgende werkvelden: -

-

-

Maatschappelijke opvang De maatschappelijke opvang is het vangnet van de samenleving: als je nergens anders meer terecht kunt, kun je, voor zover de capaciteit toereikend is, een beroep doen op deze vorm van hulp. De maatschappelijke opvang kent geen indicatiestelling en voor de meeste opvangvoorzieningen gelden weinig tot geen contra-indicaties. De maatschappelijke opvang omvat verschillende vormen van hulpverlening zoals: voorzieningen voor nacht- en dagopvang voor al dan niet verslaafde daken thuislozen, postadres en inkomensbeheer voor daklozen, opvang van zwerfjongeren, vrouwenopvang, woonvoorzieningen voor daken thuislozen onder wie mensen met psychiatrische problematieken (sociale pensions), crisisopvang en begeleid wonen. Geestelijke gezondheidszorg Dankzij herzieningen in het zorgstelsel (met name de AWBZ-regelgeving) in de achterliggende jaren, is het voor het Leger des Heils mogelijk geworden om woonvoorzieningen (RIBW's) te creëren voor voormalig daken thuislozen. De groep mensen die hiervan gebruik maakt kampt met psychische stoornissen enlof verslavingsproblematiek en een aantal van hen is met Justitie in aanraking gekomen. Zij redden het doorgaans niet op eigen kracht, zijn veelal niet 'plaatsbaar' in reguliere hulp/zorginstellingen en hebben behoefte aan een rustpunt en structuur in hun leven. Hierbij wordt zoveel mogelijk samenwerking gezocht met andere disciplines in de hulp- en zorgverlening. Deze samenwerking vindt zowel binnen het Leger des Heils plaats (bijvoorbeeld met begeleiders van de Leger des Heils Reclassering) als met derde-organisaties (bijvoorbeeld ondersteuning van psychiaters, instellingen voor verslavingszorg, GGD-artsen e.d.). Ouderen- en gezondheidszorg In de ouderen- en gezondheidszorg gaat het behalve om goede huisvesting vooral om goede zorg en de juiste behandeling. Het uitgangspunt daarbij is dat de zorg afgestemd moet zijn op de behoefte van de zorgvrager, waarbij de wens om zo lang mogelijk in het eigen leefmilieu te blijven gerespecteerd wordt.


8

-

Preventie en maatschappelijk herstel Activiteiten als ambulante woonbegeleiding, '10' voor Toekomst’ en ‘Grijs Genoeg(en)’, bijzondere schoonmaakprojecten, de buurtgerichte ‘Bij Bosshardt-projecten’ en ‘Werk voor Iedereen’ richten zich op preventie van een dreigend zelfstandigheidverlies, maatschappelijk herstel voor degenen die meer zelfstandigheid nastreven en op het bevorderen van sociale cohesie in buurten en wijken. Daarnaast gaan medewerkers gericht op zoek naar zorgmijdende daklozen, de 'buitenslapers' (het zogeheten 'veldwerk') en worden door inzet van 'soepbussen' daklozen van voedsel, kleding en dekens voorzien.

Aanbod binnen de Gemeente Rotterdam Aanbod 2009

Locaties:

Meeteenheid

24-uurs crisisopvang William Booth-huis 24-uurs woonvoorziening de Vuurtoren 24-uurs vrouwenopvang the Village 24-uurs woonvoorziening de Dukdalf (Z)onderdak Begeleid wonen Grote Gezinnen Begeleid wonen IJsselmonde (gestart 1/5/09) Begeleid wonen Heemraadsingel (gesloten 1/11/09) Begeleid wonen Schoonderloostraat Begeleid wonen Putsebocht Begeleid wonen Senioren Begeleid wonen Westzeedijk Ambulante woonbegeleiding Dagopvang de Kajuit Dagopvang de Sluis Dagopvang het Dok Dagopvang het Roer E Kaminda Pa Majan Nachtopvang het Roer Nachtopvang de Brug Nachtopvang de Meerpaal Nachtopvang de Steiger Nachtopvang William Booth-huis RIBW –Jongleren Sociaal Pension de Lichtboei / RIBW de Lichtboei Verpleegafdeling (inclusief shortstay) Zy aan Zy Begeleid werken Buurtsteunpunt Bij Bosshardt Veldwerk Kinderopvang ‘t Kraaiennest

3 26 50 50 39 3 10 10 10 16 19 12 31 25 75 16 25 14 30 30 30 40 33 20 32 (per 1/7/09) 38 15 68 30 312 16

Plaatsen Plaatsen Bedden Bedden Plaatsen Woningen Plaatsen Plaatsen Plaatsen Plaatsen Plaatsen Plaatsen Woningen Stoelen per dagdeel Stoelen per dagdeel Stoelen per dagdeel Stoelen per dagdeel Plaatsen Bedden Bedden Bedden Bedden Bedden Plaatsen Bedden Bedden Bedden Plaatsen Stoelen Contacten Plaatsen


9

Aanbod binnen de Gemeente Schiedam Aanbod 2009

Locatie

20

Mi Kas Nobo

Meeteenheid

Plaatsen

Aanbod binnen de Gemeente Vlaardingen Aanbod 2009

Locaties

Crisisopvang de Logger

10

Meeteenheid

Bedden

Aanbod binnen de Gemeente Spijkenisse Aanbod 2009

Locaties

Meeteenheid

24-uurs crisisopvang de Opstap

20

Bedden

Nachtopvang de Boeg

20

Bedden

Dagopvang de Boeg

25

Stoelen

Aanbod binnen de Gemeente Gouda Aanbod 2009

Locaties

Meeteenheid

Nachtopvang het Kompas

12

Bedden

Begeleid Wonen Gouda

4

Bedden

Interwonen Gouda

8

Bedden

RIBW ‘t Veerhuys

26

Bedden


10

Aanbod binnen de Gemeente Capelle aan den IJssel Aanbod 2009

Locatie Begeleid wonen Aida

21

Meeteenheid Plaatsen

Aanbod binnen de regio Rotterdam en omstreken Aanbod 2009

‘10’ voor Toekomst Gouda Rotterdam Capelle aan den IJssel Spijkenisse Gouderak Bodegraven Vlaardingen Schiedam Maassluis

5 14 5 2 1 1 1 1 1

Totaal

31

Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten

Aanbod 2009

Mobiel Preventieteam

Meeteenheid

Meeteenheid

Gouda Schiedam Waddinxveen Moordrecht

28 4 2 1

Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten

Totaal

35

Trajecten

Aanbod 2009

Grijs Genoeg(en)

Meeteenheid

Gouda Rotterdam Schiedam Vlaardingen Capelle aan den IJssel

2 18 1 1 1

Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten Trajecten

Totaal

23

Trajecten


11

Bijzondere gebeurtenissen in 2009 Opening nieuwe vestiging Begeleid Wonen in Rotterdam (IJsselmonde) In de Rotterdamse wijk Oud-IJsselmonde is op 4 maart 2009 aan de Bovenstraat 176 een woonvoorziening geopend voor 10 voormalig daken thuislozen. Met begeleiding van medewerkers van het MCR zetten de bewoners hier de laatste stap richting zelfstandig wonen. Dit houdt in dat ze tijdelijk in dit huis wonen, totdat ze zo ver zijn dat ze ergens anders zelfstandig kunnen gaan wonen. Overdag gaan de bewoners naar hun werk of naar een dagbestedingproject. De officiële opening werd verricht door mevr. Jantine Kriens, Wethouder Volksgezondheid, Welzijn en Maatschappelijke Opvang van de Gemeente Rotterdam. Met de nieuwe bewoners zijn duidelijke afspraken gemaakt over het gebruik van de voorziening. Uitgangspunt is dat de buurt geen overlast ondervindt. Met direct omwonenden en politie zijn hierover concrete afspraken gemaakt. Deze zijn vastgesteld in het beheerconvenant dat, voorafgaand aan de opening, werd ondertekend door het MCR, Woonbron, deelGemeente IJsselmonde, Politie Rotterdam-Rijnmond, Gemeente Rotterdam en betrokken buurtbewoners. Eén van de afspraken is dat buurtbewoners hun klachten direct kunnen melden bij een speciaal telefoonnummer van het Leger des Heils. De nieuwe woonvoorziening aan de Bovenstraat maakt onderdeel uit van het stedelijke plan van aanpak Maatschappelijke Opvang. Opening nieuwe vestiging ‘Aida’ in Capelle aan den IJssel In samenwerking met de Gemeente Capelle aan den IJssel en Stichting Com Wonen heeft het MCR medio 2009 de beschikking gekregen over een nieuwe woonvoorziening voor Jongeren ‘Aida’. Aan de totstandkoming van deze voorziening is een ontwikkelings- en voorbereidingstijd van enkele jaren vooraf gegaan. De doelgroep die van deze voorziening gebruik maakt zijn jongeren met ‘lichte’ problemen op een beperkt aantal levensgebieden. Met begeleiding en ondersteuning van woonbegeleiders wordt gewerkt aan het vergroten van competenties en persoonlijke vaardigheden. Als contra-indicatie gelden actieve verslavingsproblematiek en psychiatrie. ‘Aida’ is een woonvoorziening waarin jongeren binnen een bepaalde tijdstermijn kunnen leren om zelfstandig te functioneren in de maatschappij en is specifiek bestemd voor jongeren uit de Gemeente Capelle aan den IJssel. Vanaf juni 2009 zijn er 21 jongeren gefaseerd ingestroomd. De dagelijkse begeleiding van de jongeren wordt verzorgd door drie woonbegeleiders. Bij de start van het project is besloten dat er in het kader van overlastbestrijding voor een periode van drie maanden voor de nachtelijke uren beveiliging en toezicht in het pand aanwezig is. In november 2009 is deze constructie beëindigd; er hebben zich nagenoeg geen overlastincidenten voorgedaan. Opening nieuwe vestiging ‘De Boeg’ Spijkenisse Op 26 mei 2009 vond de opening plaats van de afdeling Laagdrempelige Opvang voor daken thuisloze mensen ‘de Boeg’ in Spijkenisse. Binnen de voorziening is plaats voor 20 mensen in de nacht en 25 mensen op de dag. In januari 2009 is begonnen met het werven van nieuw personeel. Op 25 mei 2009 is een open avond gehouden voor de buurtbewoners. De avond is druk bezocht, de opkomst en de getoonde interesse in deze opvang was boven verwachting. Zo kwamen o.a. wethouders, medewerkers van de Gemeente Spijkenisse, vertegenwoordigers van hulpverleningsinstanties en vele buurtbewoners een kijkje nemen in de nieuwe opvang. De bezoekers werden in de gelegenheid gesteld om te worden rondgeleid. Vanzelfsprekend werd er gesproken door de wethouder van de Gemeente Spijkenisse en de directeur van het MCR. Op 26 mei kwamen al vroeg in de ochtend de eerste cliënten over naar ‘de Boeg’. Deze cliënten waren in afwachting van de opening van ‘de Boeg’, tijdelijk opgevangen in het William Booth-huis in Rotterdam. Opening buurtsteunpunt ‘Bij Bosshardt’ Vrijdag 30 oktober 2009 was een belangrijke dag voor de bewoners van de wijk Zevenkamp in Rotterdam. Het buursteunpunt dat ongeveer anderhalf jaar open was onder de naam ‘de Kooiker’ werd officieel een buurtsteunpunt ‘Bij Bosshardt’. Daaraan voorafgaand moest het buurtsteunpunt wel een metamorfose ondergaan. Er kwam een nieuwe vloer, de meubels en de gordijnen werden vernieuwd en er werd geschilderd in ‘Leger des Heilskleuren’. De opening begon met een dienst in het korpsgebouw onder leiding van Lt. kol. mevr. dr. C.A. Voorham. Mevr. Marijke de Vries, programmamanager van het Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang, sprak een woord namens de Gemeente. Na de korte dienst onthulde mevrouw Voorham samen met Majoor G. Stoffers, directeur van het MCR, een bord aan de muur met het logo: ‘Bij Bosshardt’. Hierna was er een receptie in het buurtsteunpunt waar iedereen de gelegenheid kreeg om het vernieuwde buurtsteunpunt te bekijken en vragen te stellen aan de medewerkers.


12

‘Voor Iedereen’ ‘Voor Iedereen’ is een activeringsprogramma van W&G om cliënten van de Maatschappelijke Opvang zo actief en betrokken mogelijk te activeren tot deelname aan de samenleving. ‘Voor Iedereen’ bestaat uit programma’s op het gebied van: Vrije Tijd, Sport en Werk. Het MCR heeft een programma bestaande uit 14 activiteiten, twee trainingen en vier leer-werktrajecten. De activiteiten zijn onderverdeeld in sport, kunst en cultuur, recreatie en vorming. Het gaat om activiteiten die enerzijds ‘leuk’ en anderzijds ‘goed’ zijn voor de cliënten. MCR biedt op dit moment twee doorlopende trainingen aan de cliënten. De Libermantraining is speciaal opgezet voor verslaafden. Daarnaast zijn er trainingen voor laaggeletterden. Het MCR biedt leerwerktrajecten, werkplekken binnen de facilitaire dienst, de productiewerkplaats, het groenproject en de houtwerkplaats. Hiervoor zijn vier werkbegeleiders in dienst bij MCR. Sinds eind 2009 is er is een vijfde traject in ontwikkeling: ‘Pasta Puro’. Het gaat hier om het produceren van hoogwaardige pasta in de keuken van het MCR. Gedurende 2009 hebben circa 75 cliënten meegedaan aan ‘Begeleid Werken’. Ongeveer 20 cliënten zijn vanuit ‘Begeleid Werken’ doorgestroomd naar een reguliere baan. In 2009 hebben circa 60 cliënten meegedaan aan cursussen: Nederlands en computergebruik. In 2009 is met vier cliënten van ‘de Sluis’ gestart met de Libermantraining. De afdeling ‘Begeleid Werken’ bestaat uit een aantal afdelingen: -

Facilitaire Dienst Productiewerk op de werkplaats Houtwerkplaats Groenvoorziening Productie verse pasta / Pasta Puro

25 werkplekken; 20 werkplekken; 6 werkplekken; 7 werkplekken; 10 werkplekken.

Dutch Homelesscup 2009 Nadat het Rotterdamse daken thuisloze voetbalteam in 2008 Nederlands kampioen was geworden mocht Rotterdam de kick-off verzorgen van het seizoen 2009. Op 21 maart 2009 stond er een compleet nieuw Rotterdams voetbalteam aan de aftrap op het Schouwburgplein in Rotterdam. Het team werd getraind door een oud-speler van het vorige kampioensteam. Daarnaast heeft het team gedurende het hele seizoen support gehad van enkele oud-spelers, die in 2008 naar de World Homelesscup in Melbourne waren geweest. Na een moeizame start met enkele nederlagen kreeg het Rotterdamse team steeds meer vorm en kroop het omhoog op de ranglijst. Van underdog was Rotterdam wederom favoriet. Na enerverende wedstrijden tijdens de finaledag op de Dam in Amsterdam kwam het Rotterdamse team in de finale tegenover het team uit Eindhoven te staan. In een spannende finale won Rotterdam met 5-4. Als kampioen mochten we naar de World Homelesscup in Milaan. De afdeling Activering & Werktoeleiding tracht contact te houden met alle exspelers. Vanuit deze contacten is bekend dat ca 70% van de spelers hun woon- en/of werksituatie heeft verbeterd. World Homelesscup 2009 in Milaan Een delegatie van acht spelers en begeleiders van het MCR en het landelijk bureau van W&G vertrok op 4 september 2009 voor een trip van tien dagen naar Milaan. Als kampioen van Nederland vertegenwoordigde het Rotterdamse team van daken thuislozen ons land op het wereldkampioenschap, de World Homelesscup. Aan het toernooi deden 52 landen mee. De groepsfase verliep voorspoedig, ons team eindigde als eerste en gold als een gevaarlijke outsider. Het vervolg van het toernooi verliep moeizaam, mede als gevolg van vele blessures. Uiteindelijk werd een knappe 16de plaats behaald. Met het incasseren van tegenslagen en het omgaan met de moeilijke omstandigheden in Milaan hebben de spelers waardevolle ervaringen opgedaan.


13

Resultaten van de hulpverlening 2009 • Werkwijze en methodiek binnen MCR Vanaf 2007 wordt er op een aantal afdelingen gewerkt met zorgcoördinatoren. In 2009 is deze werkwijze op elke afdeling van MCR geimplementeerd en is er zodoende op elke afdeling een zorgcoördinator actief². Deze draagt de verantwoordelijkheid voor de coördinatie van de zorg van het traject van de client. Daarnaast draagt de zorgcoördinator zorg voor inhoudelijke werkbegeleiding/coaching van de medewerkers op de afdeling. Naast de zorgcoördinator heeft elke afdeling een verantwoordelijke Unitleider en werken er uitvoerend medewerkers (SPW 1 en SPW 2) die afhankelijk van hun opleidingsniveau, mentoren worden genoemd. Alle medewerkers binnen MCR werken volgens dezelfde uniforme methodiek. De werkwijze die binnen MCR wordt toegepast bestaat uit een aantal onderdelen: -

Methodisch handelen; Systematisch handelen; Planmatig handelen; Procesmatig handelen.

o Methodisch handelen Binnen MCR wordt de methodiek ‘De Cliënt Centraal’ gebruikt. Deze heeft de volgende doelen: -

Behoud of herstel van zelfstandigheid; Behoud of herstel van sociale contacten en relaties; Bevordering van welbevinden.

o Systematisch handelen Binnen MCR wordt de methodiekstructuur van het 8-fasenmodel gebruikt. Het is een structuur waarbij de zorg planmatig is vastgelegd. Binnen de afdeling is deze structuur verder uitgewerkt en staat vast wie voor welke fase verantwoordelijk is.

o Planmatig werken Elke cliënt heeft een eigen cliëntdossier. Elk zorgdossier bevat minimaal een zorgplan en een zorgleveringsovereenkomst. Voor het in kaart brengen van de hulp/zorgvraag wordt gebruik gemaakt van leefgebieden, de zogenaamde klantindicatoren. Deze klantindicatoren worden geregistreerd in het registratiesysteem Clever. De leefgebieden zijn: -

2

Huisvesting; Woonvaardigheden; Lichamelijke gesteldheid; Psychische gesteldheid; Verslaving; Sociale vaardigheden; Relatie met justitie; Financiën; Dagbesteding; Zingeving.

M.u.v. de verpleegafdeling; hier is de functie maatschappelijk werker gehandhaafd


14

Als de klantindicatoren zijn ingevuld, volgen hieruit de doelen en acties, die samen met de cliënt worden vastgesteld. De klantindicatoren, doelen en acties vormen samen het zorgplan. De vastgestelde doelen worden elk half jaar geëvalueerd en op basis hiervan wordt het zorgplan bijgesteld. o Procesmatig handelen Elke voorziening binnen MCR werkt met vastgestelde procedures en protocollen. Deze zijn gebaseerd op de HKZ-normen. • De trajecttoewijzingscommissie (TTC) De zorgplannen van de cliënten dienen te worden ingebracht binnen de TTC welke gecoördineerd wordt door de Gemeente Rotterdam in het kader van ‘Centraal Onthaal’. Het streven is om het TTC plan binnen de termijn van zes weken in te brengen in de TTC. Echter in praktijk blijkt dat er in veel gevallen meer tijd nodig is om een goed plan te kunnen maken. Als een cliënt binnenkomt in een voorziening bevindt deze zich in een crisissituatie, welke een belemmering vormt om snel een plan te maken. Daarnaast is het voor de zorgcoördinator of mentor van belang een vertrouwensband op te bouwen met de cliënt. Meestal spelen er problemen op meerdere gebieden dat goed moet worden onderzocht. Bijvoorbeeld door het inschakelen van psychisch onderzoek, in beeld brengen van de schulden, inschatten in hoeverre een cliënt in staat is om dagbesteding te kunnen doen. Als een plan gemaakt is wordt deze goed gescreend door de collega’s die deelnemen aan de TTC, voordat deze doorgestuurd wordt naar de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) van de Gemeente Rotterdam. Met elke locatie is een jaarplanning gemaakt, waarbij elk kwartaal een vaste afspraak wordt gepland m.b.t. de voortgangen. De trajectregisseur van de GGD maakt hiervoor een lijst met cliënten die besproken dienen te worden, waarna de zorgcoördinator op locatie verantwoordelijk is om deze voortgangen één week van te voren bij de trajectregisseur aan te leveren. Besluiten worden administratief binnen het registratieprogramma ‘E-vita’ verwerkt door de trajectregisseur. • Samenwerking met ketenpartners Binnen de keten van de zorg rondom de cliënt proberen we zo goed mogelijk af te stemmen met de betrokken ketenpartners van de cliënt. Uitgangspunt is dat de cliënt de zorg krijgt die hij/zij nodig heeft. Het team zorgcoördinatie heeft een groot sociaal netwerk. Daarnaast kennen ze de eigen organisatie goed. Dit zijn belangrijke voorwaarden om de cliënt een passend hulpaanbod te kunnen doen. Vanuit de HKZ-audit is in 2009 een aantal ketenpartners benaderd om een kwalificatie te geven over de samenwerking met het MCR. Over de samenwerking werd door de ketenpartners vaak gezegd dat we afspraken goed nakomen, snel contact zoeken waar nodig, goed bereikbaar zijn, en dat er een goede taakverdeling is. Er is sprake van een zeer nauwe samenwerking met de trajectregisseur van de GGD. Ze wordt veel geraadpleegd voor advies, bemiddeling of ondersteuning. Daarnaast kan advies worden ingewonnen ten aanzien van een passend aanbod voor de cliënt. Op de afdelingen: ‘de Lichtboei’, ‘de Meerpaal’ en ‘de Kajuit’ komt Delta-ggz wekelijks langs op de voorziening en is er sprake van nauwe samenwerking. Daarnaast hebben de zorgcoördinatoren meegedaan in de pilot voor intervisie, die via de GGD is georganiseerd. Ook nam er een zorgcoördinator deel aan de sleutelgroep, die als voorwerker voor de intervisiegroep actief was. De zorgcoördinatoren ervaren de deelname aan de intervisiegroepen als opbouwend en men geeft aan dat hierdoor de korte lijnen en de contacten met verschillende instellingen zijn toegenomen. • Nieuwe trajecten in 2009 en actieve trajecten in 2009 Nieuwe trajecten in 2009 zijn cliënten die in 2009 een trajectplan hebben gekregen. In 2009 waren dit 93 cliënten. In totaal hadden in 2009 388 cliënten een actief plan (inclusief de 93 nieuw ingebrachte trajecten). De cliënten waren verdeeld onder 8,17 fte zorgcoördinatoren en 0,3 fte coördinatie. Deze 8,17 fte zorgcoördinatie hebben gemiddeld 47,4 actieve trajecten per persoon gerealiseerd.


15

Actieve trajecten

120

104

100 80 60 40 20

34

43

46

44

30 7

17 14

13

19 17

Actieve trajecten

De 50 S + te ig He er t R Ve Th o rp e V er le ill eg ag af e de lin g

De L ic De htb Be M oei ge eer p le id aa W l Ka on e ju it/ n B De ru D g uk d Pr alf ev Sl e ui nt s/ ie W B‐ H

0

• Voortgangen, stabiele mixen In 2009 zijn volgens ‘E-vita’ 365 voortgangen besproken. Van de 388 actieve trajecten hebben 193 cliënten een stabiele mix bereikt. Deze cliënten verblijven voornamelijk in de begeleid wonenprojecten en binnen de 24-uurs voorzieningen. Procentueel heeft 49,9% van onze cliënten een stabiele mix bereikt. In de dagen nachtopvang komen nagenoeg geen stabiele mixen voor. Dit is verklaarbaar omdat cliënten nog geen stabiele huisvesting hebben en vaak net zijn gestart met hun traject. Ten opzichte van 2008 is het aantal stabiele mixen wel iets afgenomen. Dit heeft mogelijk te maken met een toename van het aantal cliënten met een positieve door- of uitstroom.

Actieve trajecten, voortgangen en bereikte stabiele mixen in 2009

• Uitstroom en doorstroom intern en extern In totaal zijn er 67 cliënten doorgestroomd/uitgestroomd naar andere organisaties of zijn zelfstandig gaan wonen. De meest opvallende zijn 10 cliënten die zijn doorgestroomd naar Bavo-ggz en vijf cliënten zijn overgedragen aan Bouman-ggz. Twaalf cliënten zijn overgenomen door het Centrum voor Dienstverlening en zes cliënten zijn naar Delta-ggz gegaan. Ten opzichte van vorig jaar is de uitstroom richting ketenpartners ongeveer gelijk gebleven. Toen werd het aantal vastgesteld op 44, echter de cliënten die zelfstandig zijn gaan wonen, waren in dat overzicht niet meegeteld.


16

Intern zijn er veel cliënten doorgestroomd. Het gaat dan voornamelijk om cliënten die vanuit de dagen nachtopvang doorstromen naar 24-uurs voorzieningen en/of begeleid wonen. Het aantal intern doorgestroomde cliënten is wel iets afgenomen t.o.v. 2008. In 2008 zijn twee grote Begeleid Wonenprojecten geopend (Putsebocht en Bovenstraat), dat de verklaring is van de afname. Er stroomden 16 cliënten door naar Begeleid Wonen; 92% daarvan kwam uit de dagen nachtopvang. Vier cliënten stroomden door naar ‘Begeleid wonen 50+’. Drie cliënten kregen na doorstroom vanuit ‘de Kajuit’/’de Brug’, intensieve ambulante begeleiding vanuit ‘Grijs Genoeg(en)’; vier cliënten stroomden door naar ‘de Dukdalf’ vanuit de dagen nachtopvang. • Positieve en negatieve uitstroom In 2009 zijn er 97 cliënten positief uitgestroomd. Dit is 25% van het totaal aantal trajecten. Daarvan zijn 41 cliënten zelfstandig gaan wonen. In veel gevallen is voor deze cliënten een melding gedaan aan het Lokaal Zorgnetwerk (onderdeel van de GGD), zodat medewerkers van het netwerk snel kunnen reageren mocht het zelfstandig wonen niet lukken. Andere cliënten zijn positief doorgestroomd naar een andere organisatie. Succesvolle interne doorstroom (bijv. van nachtopvang naar ‘(Z)onderdak’ is hierin niet meegeteld). Met betrekking tot de negatieve uitstroom zijn de volgende gegevens bekend: -

1 cliënt is langdurig geschorst; 5 cliënten zijn ingetrokken bij familie of vriend; 1 cliënt is vertrokken naar het buitenland; 13 cliënten zijn met onbekende bestemming vertrokken; 3 cliënten zijn overleden.

Totaal komt dit neer op 23 ‘mislukte’ trajecten. Ten opzichte van het totaal is dit 5,9%, (zie hieronder het schema van de positieve en negatieve uitstroom t.o.v. vorig jaar). Opvallend is dat het aantal cliënten dat positief doorstroomt t.o.v. 2008 met 31 trajecten is toegenomen. Daarnaast is het aantal negatieve doorstroom t.o.v. 2008 verminderd met 28 trajecten. We kunnen hieruit concluderen dat het aantal positieve doorstroom t.o.v. 2008 met 25% is toegenomen en dat het aantal negatieve doorstroom met 20% is afgenomen.


17

•

Teruggeleidingen volwassenen (>22) in 2009

In 2009 hebben 186 unieke cliënten een teruggeleiding aangeboden gekregen van het MCR.

Van de 186 cliënten hebben 56 cliënten de teruggeleiding geweigerd. Cliënten maken naar de klantmanager bekend dat ze geen gesprek willen met onze medewerker, of een cliënt is met onze medewerker in gesprek en besluit alsnog om niet geholpen te worden. Anderen vragen alleen een kamerlijst of krijgen een lijst met particuliere verhuurders mee. Anderen konden intrekken bij familie of vrienden. Van de 186 hebben 130 cliënten aangegeven wel gebruik te willen maken van een teruggeleiding. Hiervan zijn 51 succesvol teruggeleid binnen één maand. Dit is 39%. De andere 79 hebben een andere reden en worden als zodanig niet als succesvol aangemerkt.


18

Succesvol teruggeleid Succesvol zijn cliënten teruggeleid naar Spijkenisse en Dordrecht. 1 cliënt is alsnog toegelaten omdat hij in het verleden toch een lang woonverleden had in Rotterdam.


19

Niet succesvol teruggeleid 1 cliënt is geschorst op het Roer. 1 cliënt zou het weekend bij zijn ex-echtgenote verblijven en zich daarna melden in de opvang. De cliënt is deze afspraak niet nagekomen. 1 cliënt is bij een ex-dakloze ingetrokken in Rotterdam. Overnachtingen In totaal hebben cliënten 90 overnachtingen gemaakt. Begeleiding In totaal zijn 58 begeleidingsuren besteed aan deze cliënten.


20

Externe ontwikkelingen 2009 • AWBZ / WMO Met ingang van 2009 is de extramurale zorg op basis van Ondersteunende Begeleiding (op psychosociale grondslag) overgeheveld van de AWBZ naar de WMO. Begin 2009 werd de omvang van het budget bekend waarmee de CentrumGemeenten (deels) zijn gecompenseerd. Gebleken is dat het volume ontoereikend is en de zorg complex. Het zorgmijdende gedrag van de cliënten belemmert vaak de weg naar de GGZ. Dit in combinatie met beperkte beschikbaarheid van psychiaters in verband met diagnosticeren van cliënten, leidt ertoe dat indicatiestelling traag op gang komt of soms zelfs uitblijft. In 2009 zijn de pakketmaatregelen ten uitvoer gelegd. Dit houdt onder andere in dat de functie begeleiding (licht) niet meer onder de AWBZ valt. • Plan van aanpak Maatschappelijke Opvang Gemeente Rotterdam Ook in 2009 werden de resultaten van de uitvoering van het plan duidelijk. De doelstelling om 2900 daken thuisloze mannen en vrouwen binnen een begeleidingstraject te krijgen werd gehaald. Naast de opvang en begeleiding van volwassenen werd beleid ontwikkeld om binnen het plan van aanpak Maatschappelijke Opvang ook de hulpverlening aan jongeren en vrouwen te integreren. Ook deze doelstelling is behaald. In 2010 zal worden ingezet op de uitvoering van het plan van aanpak Maatschappelijke Opvang deel 2. In dit plan zal onder andere preventie een belangrijk aandachtsgebied zijn.


21

Kwaliteitsjaarverslag 2009 • HKZ certificaat Het MCR heeft sinds 2007 het HKZ certificaat. Ieder jaar vindt een externe toetsing plaats door auditoren van ‘Det Norske Veritas Certification BV’. In 2009 zijn er bij de externe toetsing slechts twee verbeterpunten geconstateerd. Bij de afdeling P&O was geen goed beleidsplan beschikbaar. Met name werd een opleidingsplan gemist. Er is door ziekte bij de afdeling P&O enige werkachterstand ontstaan. Tweede kritiekpunt betrof het digitale kwaliteitshandboek niet up-to-date was. Belemmeringen in de ICT-infrastructuur liggen hieraan ten grondslag. In 2010 zullen deze belemmeringen opgelost zijn. De auditoren hebben drie vestigingen van het MCR bezocht en hebben daar met medewerkers gesproken. Ze waren zeer tevreden over de kwaliteit van zorg die ze aantroffen in het primair proces. • Nieuw HKZ certificaat voor de kinderopvang MCR heeft in 2008 kinderopvang ‘’t Kraaiennest’ geopend in de wijk Zevenkamp in Rotterdam. Deze opvang is bedoeld voor kinderen van cliënten, kinderen van medewerkers en kinderen uit de wijk. Het gaat goed met deze kinderopvang. Zij hebben in 2009 voor het eerst ook een HKZ certificaat gekregen. Dat is een extra toetsing, bovenop de toetsingen van de GGD. Omdat de kinderopvang nog niet lang bestaat, behoeft een aantal zaken nog verbetering. Zo is het bijvoorbeeld wenselijk dat er meubels komen die in hoogte verstelbaar zijn, om rugklachten van medewerkers te voorkomen. De kennis die we opdoen bij de kinderopvang over regels en protocollen, kunnen we gebruiken in de maatschappelijke opvang, waar ook kinderen verblijven. • Interne audits In het kader van het HKZ-certificaat voert MCR zelf twee keer per jaar interne audits uit. In deze audits toetsen we of de werkwijze in de praktijk overeenkomt met zoals het afgesproken is. In 2009 is er een audit gedaan naar ziekteverzuimmanagement. Hieruit bleek dat het één en ander nog wel beter kan. Als tweede zijn de cliëntdossiers gecontroleerd. Deze zijn redelijk op orde, maar nog niet volledig correct. Als derde onderwerp van de interne audits is er onderzoek gedaan naar de mate waarin binnen het MCR methodisch wordt gewerkt. Methodisch werken houdt in dat de begeleiding aan cliënten volgens een vast stramien verleend wordt, het zogenaamde 8-fasenmodel. Dat begint bij de aanmelding en de intake. Daarna volgt het zorgplan, dat samen met de cliënt wordt opgesteld. Daarna moet er minimaal twee keer per jaar met de cliënt geëvalueerd worden. Uit de audit bleek dat de evaluatie er wel eens bij in schiet. Na de evaluatie worden de zorgdoelen samen met de cliënt weer opnieuw vastgesteld, en zo gaat de cyclus door. Het doel van methodisch werken is dat de cliënt doelgericht begeleiding ontvangt. De cliënt kan sneller aan zijn doelen werken en zodoende ook eerder en beter zijn weg terug vinden naar de maatschappij. In de maatschappelijke opvang zijn we nog niet zo lang gewend om methodisch te werken. ‘Vroeger’ was het hoofdzaak dat de cliënten opvang en aandacht kregen en nu gaat het om planmatig aan doelen te werken. In de praktijk blijkt dat methodisch werken soms lastig is. Cliënten zijn lang niet altijd gemotiveerd. Medewerkers ervaren het soms als veel bureaucratie, die ten koste gaat van tijd die zij aan de cliënt kunnen besteden. Tot slot is er door ziekte en bezuinigingen soms sprake van onderbezetting. Bij de laagdrempelige opvang Rotterdam hebben medewerkers met twee cliëntregistratiesystemen te maken: Het cliëntsysteem ‘Evita’ van ‘Centraal Onthaal’ en het cliëntsysteem ‘Clever’ van het Leger des Heils. De gegevens van deze cliëntsystemen zijn onderling niet uitwisselbaar, wat dus soms dubbel registreren betekent. De medewerkers zien echter het belang in van methodisch werken. De helft van de ondervraagde medewerkers wil er in geschoold worden. MCR gaat een training methodisch werken aanbieden aan alle nieuwe medewerkers. Daarnaast blijft het dilemma van bureaucratie versus meer tijd voor de cliënt een continu aandachtspunt. • Klachten Het aantal schriftelijke klachten is nagenoeg gelijk aan 2008 (in 2009: 36 klachten en in 2008: 33 klachten). Het aantal mondelinge klachten is sterk toegenomen, dat wil zeggen de registratie ervan is toegenomen. In 2008 werden er geen mondelinge klachten rechtstreeks gemeld. Dat is in 2009 ook niet gebeurd. Vanaf april 2009 is besloten notulen van bewonersvergaderingen te verzamelen. Deze worden door de klachtenfunctionaris ‘gescand’ op klachten. Dat levert een aantal van 53 klachten op. In de soort klachten is een opvallende sterke stijging vast te stellen bij de onderwerpen: woonomgeving en woonomstandigheden. Dit heeft deels te maken met problemen ten aanzien van roken. De maatschappelijke opvang heeft met de introductie van de tabakswet een uitzonderingspositie gekregen voor cliënten om binnen de voorzieningen te mogen roken.


22

Andere cliënten en medewerkers hebben hier last van. Er wordt nu geëxperimenteerd met zogenaamde rookzuilen. Verder blijkt dat in de laagdrempelige opvang relatief meer klachten voorkomen dan binnen de andere afdelingen. • Incidenten Het aantal incidenten is ongeveer gelijk aan 2008. Er zijn 108 incidenten geregistreerd. Hiervan bestaat 54% uit agressie-incidenten, 24% uit medicatiefouten en valt 22% onder de rubriek overig (waaronder arbeidsomstandigheden). In totaal is bij 63% de cliënt gedupeerd, het betreft hier een Melding Incident Cliënt (MIC). Bij 31% gaat het over agressie naar de medewerker, een Melding Incident Medewerker (MIM). Bij 6% betreft het een Melding Ongevallen of Beroepsziekten bij medewerkers (MOB).

De gebleken medicatiefouten waren niet ernstig van aard. Het grootste deel vond plaats op de verpleegafdeling. Het aantal agressie-incidenten en de heftigheid ervan zijn zorgelijk. Uit de meldingen blijkt dat dit alles spanningen oplevert bij medewerkers en leidt tot gezondheidsschade en ziekmeldingen. Vastgesteld is dat sommige medewerkers de (agressie) incidenten niet melden. Het komt er niet van, het is te omslachtig, of ze vinden dat het hun niets oplevert. In 2009 is er intensieve voorlichting geweest over incidentmeldingen, met als doel dat medewerkers meer gaan melden. Om medewerkers te ‘wapenen’ tegen agressie krijgen alle medewerkers momenteel een uitgebreide cursus psychopathologie, waar agressieregulering een onderdeel van is. Ook is MCR van plan een pilot te starten met een agressiecoach, die ter plekke met de medewerker gaat kijken hoe een incident de volgende keer voorkomen kan worden. De nazorg gaat ook beter georganiseerd worden. Voorlichting over incidenten en het melden van incidenten zullen onderdeel worden van het vaste inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers. • Oefenen van voorbehouden handelingen op verpleegafdeling Alle verpleegkundigen zijn BIG geregistreerd. Het beleid is om de voorbehouden handelingen jaarlijks te oefenen onder toezicht van medewerkers van Antonius Binnenweg (Geriatrisch Centrum en Verpleeghuis in Rotterdam), de samenwerkingspartner van de verpleegafdeling van het MCR. • Toetsing professioneel handelen: medicatie verstrekken Er zijn zeven units waar medicatie van cliënten wordt beheerd door medewerkers. De medicatie wordt uitgezet door een verpleegkundige. De sociaal pedagogisch werkers zijn geschoold in het uitdelen van medicatie, er zijn toetsen afgenomen en er zijn bevoegdheidsverklaringen verstrekt.


23

Bedrijfsvoering 2009 • Informatiemanagement De welzijns- en gezondheidszorg in Nederland is aan veel veranderingen onderhevig. Deze veranderingen hebben ook hun neerslag op het MCR. Om de zorg te kunnen blijven leveren is het van groot belang dat we in deze situatie een goed inzicht krijgen en houden op de organisatie. Een van de doelstellingen van de informatiemanager in 2009 en 2010 is het ontwikkelen van een managementinformatiesysteem. Dit systeem bevat enerzijds informatie voor interne aansturing en anderzijds informatie voor de externe verantwoording. Het informatiesysteem wordt op drie niveaus ingericht te weten: -

Directieniveau (MCR totaal); Managementniveau (per cluster); Unitleiderniveau (per afdeling).

De indeling van het systeem is op alle niveaus hetzelfde, de inhoud wordt echter steeds gedetailleerder. De informatie in het systeem wordt periodiek vervangen en verspreid onder de leidinggevenden. Naast stuurinformatie biedt het systeem ook controlemogelijkheden voor de leidinggevenden. De ontwikkeling en implementatie van het systeem zijn medio juni 2010 afgerond. • Facilitair beleid De Technische Dienst van het MCR heeft als doelstelling om de gebouwen, installaties en het wagenpark zo goed mogelijk te onderhouden, zodat veiligheid en goede arbeidsomstandigheden gewaarborgd blijven. Het team bestond in het jaar 2009 uit acht personen. De Technische Dienst heeft in het jaar 2009 de volgende taken uitgevoerd: -

-

-

Onderhouden en herinrichten van het schip ‘the Harbourlight’ (een tijdelijke woonvoorziening voor daken thuislozen tijdens de nieuwbouw van het woonzorgcentrum de Dukdalf; Onderhouden van elektrische installaties, noodverlichting, brandmeldcentrales, ontruimingsinstallaties, koudwater- en warmwaterinstallaties, installatie, ventilatiesysteem; Verhelpen van storingen op de locaties; Verhelpen van storingen buiten kantoortijden (bereikbaarheidsdienst); Opknappen van woningen; Onderhoud- en schilderwerk aan gebouwen; Verzorgen netwerkaansluitingen voor verschillende locaties, zoals gas, water, elektriciteit, rioolaansluiting en telefoonaansluiting; Leegruimen van woningen en locaties; Verzorgen van de keuringen arbeidsmiddelen (NEN 3140); Verzorgen van keuringen brandmeldinstallaties; Verzorgen van uitvoering legionellabeheer (meten temperatuur, doorspoelen van de leidingen en het nemen van watermonsters); Verzorgen van keuring noodverlichting; Verzorgen/aanvragen gebruiksvergunningen.

In opdracht van W&G is de jaarlijkse audit (technische) veiligheid uitgevoerd. De audit heeft plaatsgevonden bij 15 vestigingen; de volgende onderwerpen zijn beoordeeld: -

Gebruiksvergunningen; Legionella preventie; Veiligheid brandmeldcentrales/ontruimingsinstallaties; Vluchtwegen; Noodverlichting; Onderhoudscontracten.

De Technische Dienst heeft in het jaar 2009 veel aandacht geschonken aan de hierboven genoemde zaken. Dit heeft geresulteerd in een 100 % score op (bijna) alle locaties.


24

• Maaltijdenverstrekking De keuken is een onmisbare schakel binnen het MCR. Zes dagen per week worden warme maaltijden bereid voor alle 24 uurs voorzieningen en de nachtvoorzieningen. De warme maaltijden worden volgens het ontkoppelde systeem bereid. In het kort gezegd houdt dit in dat vandaag gekookt wordt voor morgen. Een aantal malen is de catering verzorgd in het kader van rampen en calamiteiten. Zo werden we ingeschakeld om de catering te doen bij het opruimen van de ‘Proveniersbom’ en kregen we het verzoek de catering te verzorgen voor de bemanning van de twee schepen die voor de kust van Hoek van Holland een aanvaring hadden gehad. Niet alleen de keuken is bij zulke zaken betrokken ook het pastoraat en andere medewerkers van het MCR. In juni 2009 is gestart met ‘Pasta Puro’. Een samenwerkingsproject van ‘Pasta Puro’, ‘Werk voor Iedereen’ en de Centrale keuken van het MCR. ‘Pasta Puro’ (een passie voor pasta) is gecreëerd door Chef- Koks Michel Kagenaar en Ruud Sourens. Ze bereiden hoogwaardige ravioli voor gerenommeerde restaurants in heel Nederland. Dit project is opgezet als re-integratieproject voor onze cliënten. De Gemeente Rotterdam (SoZaWe) heeft 10 plekken voor dit project toegekend. Door de inspanning van de afdeling Werk en Activering van het MCR bestaat nu een goed lopende pastakeuken, waarin 10 cliënten een passende dagbesteding hebben. Ook in 2009 is weer goed samengewerkt met de korpsen van het Leger des Heils. Voor korps Centrum werd een aantal keren per maand een warme maaltijd voor de ouderensoos bereid. Voor korps Oost zijn regelmatig soep en maaltijden verzorgd. Ook andere korpsen, zoals Vlaardingen en Schiedam, deden regelmatig een beroep op de keuken van het MCR. Catering van recepties e.d. van het MCR en soms ook in den lande is ook in 2009 weer gerealiseerd. Het keukenteam beschouwt dit als een extra uitdaging om te doen, als afwisseling op hun normale kookwerk. Het is uiteindelijk een soort reclame voor het MCR. In 2009 zijn initiatieven genomen en mogelijkheden onderzocht om maaltijden te verzorgen voor externe organisaties of intern voor andere werkeenheden van W&G. De keuken heeft nog een overcapaciteit wat betreft kookapparatuur, koeling en opslag. In 2010 zal blijken of deze inspanningen worden beloond.


25

Sociaal jaarverslag 2009 • Sociaal beleid en christelijke identiteit In het ‘er zijn’ voor de kwetsbare mensen spelen bij ons de identiteit van de organisatie, het persoonlijke geloof van de medewerkers en de specifieke Leger des Heils-cultuur een belangrijke rol. Van alle medewerkers van het Leger des Heils wordt dan ook verwacht dat zij over een christelijke levensovertuiging beschikken, dit wordt als één van de persoonlijke competenties gezien. Dat wordt concreet gemaakt door aan iedere medewerker te vragen de doelstelling van het Leger des Heils te onderschrijven. Daarnaast zijn in het verslagjaar op alle locaties van het MCR ter verdere bespreking in de teams de identiteitnota’s verspreid. Voorts heeft in 2009 de aandacht voor de christelijke identiteit en de Leger des Heils-cultuur vooral ook zijn beslag gekregen in de verdere uitrol van de Leger des Heils-aanpak. De Leger des Heils-aanpak beschrijft de wijze waarop W&G actief wil zijn in de Nederlandse samenleving. De keuze voor explicitering van de Leger des Heils-aanpak - in de context van marktwerking in de zorg - heeft ook geleid tot een bezinning op het ‘eigene’ van het Leger des Heils. In de Leger des Heils-aanpak gaat het o.a. om een aantal kernwaarden die bij medewerkers een attitude genereert, welke een aantal handelingsperspectieven opleveren. In 2009 zijn alle leidinggevenden van het MCR op landelijk niveau toegerust. Vervolgens hebben deze leidinggevenden de Leger des Heils-aanpak expliciet bij hun medewerkers aan de orde gesteld en in teamverband besproken. • Leertrajecten In het kader van de verdere professionalisering hebben dit jaar enkele studenten een leertraject van 12 dagdelen gevolgd. • Arbobeleid Het opstellen van een actuele Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) is iedere vier jaar verplicht. Het MCR heeft er vanaf 2008 voor gekozen niet ieder jaar een complete RI&E uit te laten voeren op alle vestigingen. Er is een schema gemaakt, verdeeld over vier jaar, waarin alle locaties opgenomen zijn. Dit spreidt ook de kosten over meerdere jaren. Wanneer er nieuwe locaties bij komen worden deze met de eerst volgende RI&E meegenomen. Voor 2009 zijn er twee nieuwe RI&E’s uitgevoerd op de vestigingen: ‘de Dukdalf’ en de Kooikerweg 10. Verder zijn er aan het einde van het jaar 2009 RI&E ‘s uitgevoerd op de vestigingen: ‘de Sluis’, ‘het Dok’, ‘de Meerpaal’ en ‘het Roer’. De uitkomsten hiervan worden in het 2e kwartaal van 2010 gepresenteerd aan het Management Team. •

Preventiefunctionarissen

In 2009 zijn er preventiefunctionarissen aangesteld. De functie van preventiefunctionaris wordt ingezet op alle locaties in het primaire proces en binnen een aantal afdelingen in het secundaire proces. De functionaris verricht ondersteunende activiteiten op instructie van de preventiemedewerker. De unitleider is verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn afdeling. De preventiefunctionaris wordt primair aangesteld om periodiek een aantal zaken op veiligheid te controleren. Het gaat hier om materiële veiligheid, niet om veiligheid ten aanzien van agressief of grensoverschrijdend gedrag. De controle vindt plaats via een checklist waarin vermeld wordt welke zaken door de functionaris gecontroleerd worden en hoe vaak. Aanstellen van de preventiefunctionaris geeft mede invulling aan de HKZ norm om veiligheidsmaatregelen bij medewerkers onder de aandacht te brengen. De preventiefunctionaris valt hiërarchisch onder de unitleider van de locatie. De unitleider stelt de preventiefunctionaris aan en geeft hem leiding. De preventiefunctionaris rapporteert aan de unitleider, die stuurt de bevindingen door aan de preventiemedewerker. De preventiefunctionaris wordt functioneel aangestuurd door de preventiemedewerker. Dat houdt in dat de preventiemedewerker bepaalt hoe, wanneer en op welke manier de werkzaamheden uitgevoerd worden. Door middel van de periodieke check is de veiligheid op de locaties beter geborgd. De preventiefunctionaris kan direct in actie komen als dat nodig is. Collega’s kunnen hem bereiken, indien zij iets signaleren. • Mexicaanse griep: In samenwerking met W&G heeft het MCR zich dit verslagjaar gericht op het proces ter voorbereiding op de Mexicaanse griep. Binnen het MCR is een crisisteam geformeerd dat een continuïteitsplan heeft opgesteld. Er is bijgehouden hoeveel personeelsleden met griepachtige verschijnselen zich ziek gemeld hebben en hoelang ze ziek geweest zijn. Het is niet duidelijk aangetoond welke medewerkers daadwerkelijk de Mexicaanse griep hebben gehad.


26

Er zijn 38 medewerkers ziek gemeld, die gemiddeld na zeven dagen weer hersteld gemeld waren. Uiteraard was er veel aandacht voor hygiëne en preventie. Iedere unit heeft een griepbox ontvangen, met daarin relevante materialen zoals een thermometer, mondkapjes etc. Voor de Laagdrempelige Opvang Rotterdam was een noodplan gemaakt: een eventuele ziekenboeg zou op de nachtopvang William Booth-huis ingericht worden. Alle verpleegkundigen en enkele medewerkers die mogelijk fysiek contact hebben met kwetsbare doelgroepen zijn gevaccineerd. De cliënten van de Laagdrempelige Opvang Rotterdam zijn gevaccineerd door de straatdokter en de verpleegkundigen. De regie hiervan lag bij de GGD. Alle units met kinderen tussen een ½ en 5 jaar, hun huisgenoten en de medewerkers op deze units hebben meegedaan met het vaccinatieprogramma van de GGD. • Bedrijfshulpverlening (BHV) In 2009 zijn vier basiscursussen BHV van twee dagen gegeven en zijn er acht dagen herhalingscursussen gedraaid. • Ontruimingsoefeningen In dit verslagjaar zijn op 14 locaties ontruimingsoefeningen gehouden. Deze oefeningen zijn uitgebreid geëvalueerd en succesvol verlopen.


27

Personeelsbeleid 2009 •

Medewerkers 2009 388 73 71

2008 357 95 64

390

388

327 28 9 239 50 1 40

318 27 8 233 49 1 38

Banenpoolers Vrijwilligers Stagiaires

2009 1 40 57

2008 1 33 38

Dienstverleners via: Reclassering Kinderbescherming

138 19

105 15

Uitzendkrachten

146

246

Aantal medewerkers op 1 januari Nieuwe medewerkers Vertrokken medewerkers Aantal medewerkers op 31 december (of per einde periode) inclusief officieren Gemiddeld aantal arbeidsplaatsen (in fte's van 36 uur/week) inclusief officieren - waarvan leidinggevend - waarvan staf / specialistisch - waarvan uitvoerend zorg - waarvan uitvoerend administratief / civiel - gesubsidieerde arbeid Aantal vrijwilligers per einde periode •

Aantal niet formatieve medewerkers

In 2009 werkten de medewerkers van het MCR binnen 23 vestigingen in de regio Rotterdam en omstreken. Drie nieuwe vestigingen werden geopend: ‘Aida’ in Capelle aan den IJssel, ‘de Boeg’ in Spijkenisse en de ‘Bovenstraat’ te Rotterdam (IJsselmonde). De activiteiten van vestiging ‘de Logger’ in Vlaardingen zijn in het verslagjaar beëindigd. • Invulling functie Directeur Bedrijfsvoering Per 1 september 2009 heeft het MCR naast de Algemeen Directeur de functie van Directeur Bedrijfsvoering ingevuld. Na een landelijke wervingscampagne meldden zich hiervoor 19 sollicitanten. Hiermee heeft het MCR een tweehoofdige directie gekregen en is het managementteam uitgebreid met mevr. drs. F. Horn RA. • Aanstelling Algemeen Directeur Per 1 november 2009 vond de wisseling van de Algemeen Directeur plaats. Per die datum werd na 20 jaar afscheid genomen van Majoor en mevrouw G. Stoffers in verband met hun benoeming bij de werkeenheid (GLD) te Den Haag. Het MCR verwelkomde per die datum haar nieuwe Algemeen Directeur de heer J.D. Koeman die voorheen directeur was bij de werkeenheid in Den Haag.


28

•

Arbeidsverzuim

Ziekteverzuim (%)

2009

2008

8,4

7,3

27%

-

Aantal personen dat frequent ziek is

110

-

Aantal ziekmeldingen

450

-

Aantal ziektedagen

5981

-

Totaal Percentage frequent ziek (3x of meer ziek in één jaar)

Er is de afgelopen jaren fors ingezet om het ziekteverzuim te verminderen. Ondanks dat bleef het verzuim hoger dan in de branche (Zorg en Welzijn). Aanbevelingen van een door W&G ingestelde werkgroep met betrekking tot het terugdringen van arbeidsverzuim heeft de directie van W&G doen besluiten om een externe verzuimspecialist bij W&G te detacheren om samen met het MCR en de werkeenheid Overijssel een pilot ‘verzuim’ op te zetten. De inzet is dat de eerste resultaten daarvan in 2010 zichtbaar worden. Dit project heeft de titel: ‘Laten we Wel-zijn’. In dat kader is in 2009 een training ‘Wet Verbetering Poortwachter’ gegeven en is de verzuimregistratie verbeterd. In overleg met de arbodienst heeft er eind van dit verslagjaar een wisseling van bedrijfsarts plaatsgevonden. • Re-integratie In 2009 zijn er twee succesvolle interne re-integratietrajecten afgerond. • Professionele beroepshouding Binnen W&G gaat het om de subtiele balans tussen (persoonlijk betrokken) nabijheid en (professionele) afstand. Tussen medewerkers en cliënten, maar ook tussen medewerkers onderling. In dat kader is er dit jaar nader onderzoek gedaan naar een melding van mogelijke overtreding van de gedragscode, waarbij bij een medewerker is geconstateerd dat afstand en nabijheid niet in balans waren, met gevolg dat de arbeidsovereenkomst is beëindigd. • HR control Er wordt door W&G gebruik gemaakt van subsidie- en andere financieringsmogelijkheden rondom sociale lasten, verzuim en arbeidsongeschiktheid. Er is vastgesteld dat er binnen de werkeenheden sprake is van hiaten in de inrichting, uitvoering en bewaking van verschillende HR-processen met gevolg dat er onvoldoende gebruik wordt gemaakt van weten regelgeving en zijn risico’s onvoldoende afgedekt. Om de werkeenheden in HR-control te brengen is er in 2009 een vaste HRcontroller van Robidus aan iedere werkeenheid toegevoegd. Ook binnen het MCR is er een begin gemaakt om in control te komen. • P&O De afdeling P&O kampte in 2009 met een hoog ziekteverzuim. De bezetting stond hierdoor onder druk. Het personeelsverloop van MCR vroeg extra inspanningen van leidinggevenden met betrekking tot werven, selecteren, in diensttreden en in dienst houden van medewerkers. Per 1 juni 2009 werd de formatie van de afdeling uitgebreid met 1 fte (medewerker personeel- en salarisadministratie). In dit verslagjaar heeft de afdeling P&O voor 45 medewerkers 93 loonbeslagregelingen uitgevoerd. • Personeelondersteuning Stages Het MCR kent meerdere mogelijkheden voor leerlingen om zich door middel van het volgen van een stage voor te bereiden op de beroepspraktijk. De grootste groep stagiaires is die van MBO-Sociaal Pedagogisch Werk (ofwel de nieuwe term: MMZ = Medewerker Maatschappelijke Zorg). In het jaar 2009 hebben 57 leerlingen, voor langere en kortere tijd, hun (beroepsgerichte) stage gelopen binnen één van onze voorzieningen. Zeven hiervan hebben de stage voortijdig beëindigd.


29

De redenen hiervan waren voornamelijk: te langdurig verzuim en het overstappen naar een andere studierichting. Daarnaast kan worden gezegd dat leerlingen hun stage wilden verlengen, omdat ze nog voldoende konden werken aan hun competenties. Een aantal leerlingen is ingestroomd als beroepskracht binnen het MCR. Verder biedt het MCR ook Maatschappelijke stages. Het gaat hierbij om leerlingen uit het algemeen onderwijs, zoals VMBO en HAVO. Vanaf het schooljaar 2011 - 2012 is het volgen van een maatschappelijke stage verplicht voor alle middelbare scholieren. Eigenlijk doen ze voor een aantal uren vrijwilligerswerk. Dit is ‘goed voor anderen’ en ‘goed’ voor hun persoonlijke ontwikkeling. Ze zien iets van de praktijk waar ze anders niet mee in aanraking zouden komen en doen iets (belangeloos) voor een ander. Ze verbreden hun horizon en werken aan burgerschapsvaardigheden. In 2009 zijn dit voor het MCR ongeveer 25 leerlingen geweest. De duur van deze stages varieerde van enkele uren tot een week. Praktijkbegeleiding nieuwe medewerkers Met nieuwe medewerkers wordt na aanstelling gedurende een half jaar maandelijks een gesprek gevoerd. Aan de orde komen: het werken aan gerichte doelen; de wijze van werken om deze doelen te bereiken en het duidelijk krijgen van belangen en verwachtingen van de organisatie naar de medewerker toe. Deze periode wordt afgesloten met een eindevaluatie in de vorm van een driegesprek (nieuwe medewerker, leidinggevende en de praktijkbegeleider). In 2009 zijn er met 35 nieuwe medewerkers gesprekken gevoerd. Supervisie / intervisie Vanwege langdurige afwezigheid (door ziekte) van de supervisor van het MCR hebben in 2009 geen supervisie / intervisiesessies plaatsgevonden. Introductieprogramma nieuwe medewerkers Vanaf juli 2009 is de werkgroep ‘Introductieprogramma nieuwe medewerkers’ van start gegaan. Eind 2009 heeft dit geresulteerd in de oplevering van een drietal werkmodulen: -

Introductiecursus voor nieuwe medewerkers; Training methodisch werken op basis van het 8 fasenmodel; Training Clever als ondersteuningstool van het hulpverleningsproces.

De training ‘methodisch werken’ wordt verzorgd door eigen trainers, die in 2009 zijn opgeleid op basis van het principe ‘train de trainer’. In 2010 wordt training in een vaste frequentie aangeboden aan nieuwe medewerkers. Onlosmakelijk verbonden aan deze training is de training ‘Clever’. Hiermee wordt bereikt dat nieuwe medewerkers vanaf het begin van hun werkzaamheden met cliënten Clever gebruiken als registratie-instrument en als instrument ter ondersteuning van het hulpverleningsproces (zorgmodule). Seksuele intimidatie, agressie en geweld (Siag) Einde 2009 hebben de Siag-medewerkers hun taken neergelegd. Inmiddels is een nieuwe Siagmedewerker aangesteld.


30

Samenstelling bestuur Samenstelling bestuur W&G per 31 december 2009 Commissioner (dhr.) R.A. Frans Kolonel P.H. Dijkstra Envoy H. Slomp RA De heer prof. mr. L.H. van den Heuvel De heer F. van der Meulen Mevrouw G.W. van Montfrans-Hartman Mevrouw drs. M. Trompetter De heer drs. J. Wienen

(voorzitter) (vicevoorzitter) (secretaris-penningmeester)

Directie De statutaire directie van de W&G bestaat uit: Lt.-kolonel mevrouw dr. C.A. Voorham De heer H.M. van Teijlingen

(directeur) (adjunct-directeur).


31

Cijfers hulp-, zorg- en dienstverlening Leeftijdscategorieën cliënten MCR per Gemeente Gemeente Rotterdam Locatie:

Leeftijd

0 – 16

17 – 25

26 – 40

41 - 55

56 - 64

65 – 75

76 >

Totaal

‘10’ voor Toekomst Rotterdam 24 uurs crisisopvang William Booth-huis

Aantal:

87

18

33

21

2

0

3

164

Aantal:

3

0

3

0

2

1

2

11

24-uurs opvang de Vuurtoren 24-uurs vrouwenopvang the Village 24-uurs woonvoorziening de Dukdalf

Aantal:

25

23

7

7

2

0

2

66

Aantal:

64

60

97

25

2

1

8

257

Aantal:

0

1

12

21

22

14

6

76

Ambulante Woonbegeleiding

Aantal:

10

4

8

15

5

3

2

47

Begeleid werken

Aantal:

0

18

65

98

55

11

2

249

Begeleid wonen

Aantal:

28

3

11

5

3

0

2

52

Begeleid wonen Grote Gezinnen

Aantal:

5

0

3

0

0

0

0

8

Begeleid wonen IJsselmonde

Aantal:

0

0

3

5

1

0

2

11

Begeleid wonen Verslaafden Begeleid wonen Heemraadsingel Begeleid wonen Schoonderloostraat

Aantal:

11

2

17

23

2

1

2

58

Aantal:

0

0

2

5

3

0

2

12

Aantal:

2

1

3

5

2

0

2

15

Begeleid wonen Senioren

Aantal:

0

0

0

5

12

7

3

27

Begeleid wonen Westzeedijk

Aantal:

6

0

9

6

2

2

2

27

Dagopvang de Kajuit

Aantal:

0

12

84

203

186

95

16

596

Dagopvang de Sluis

Aantal:

9

79

540

463

88

14

5

1198

Dagopvang het Dok Dagopvang vrouwen het Roer

Aantal:

0

1

12

32

4

0

2

51

Aantal:

96

31

72

35

3

1

2

240

E Kaminda Pa Majan

Aantal:

1

26

6

0

0

0

2

35

Grijs Genoeg(en)

Aantal:

0

0

0

5

9

10

7

31

Mobiel Preventie Team

Aantal:

21

7

21

29

7

5

4

94

Nachtopvang de Brug

Aantal:

0

0

5

48

54

27

7

141

Nachtopvang de Meerpaal

Aantal:

2

27

177

162

21

6

3

398

Nachtopvang de Steiger Nachtopvang William Booth-huis Nachtopvang Vrouwen het Roer

Aantal:

2

39

254

251

66

14

3

629

Aantal:

2

44

265

219

43

5

5

583

Aantal:

109

47

95

45

4

1

2

303

Begeleid Wonen Putsebocht

Aantal:

0

0

9

12

1

0

2

24

RIBW Vast & Verder Sociaal Pension/RIBW de Lichtboei

Aantal:

0

42

0

0

0

0

0

42

Aantal:

0

1

15

23

6

3

2

50

Veldwerk

Aantal:

7

30

109

130

28

4

4

312

Verpleegafdeling

Aantal:

0

1

13

31

17

26

11

99

Zy aan Zy

Aantal:

23

115

0

0

0

0

2

140


32

Gemeente Gouda Locatie:

Leeftijd 0 – 16

17 – 25

26 – 40

41 – 55

56 - 64

65 – 75

76 >

Totaal

Aantal:

32

4

21

4

1

0

2

64

Aantal:

5

2

5

3

1

0

2

18

Interwonen Gouda Nachtopvang het Kompas

Aantal:

3

5

6

6

0

0

2

22

Aantal:

1

14

48

45

8

0

2

118

RIBW ‘t Veerhuys

Aantal:

0

0

17

16

4

1

2

40

24 uurs opvang het Kompas Begeleid Wonen Gouda

Gemeente Schiedam Locatie:

Leeftijd

0 – 16

17 – 25

26 – 40

41 – 55

56 – 64

65 – 75

76 >

Totaal

Mi Kas Nobo

Aantal:

1

41

2

0

0

0

2

46

Gemeente Spijkenisse Locatie:

Leeftijd

0 – 16

17 – 25

26 – 40

41 – 55

56 – 64

65 – 75

76 >

Totaal

24 uurs woonvoorziening de Opstap

Aantal:

43

17

23

16

2

0

2

103

de Boeg

Aantal:

1

4

6

11

2

0

0

24

Gemeente Vlaardingen Locatie:

Leeftijd

0 – 16

17 – 25

26 – 40

41 – 55

56 – 64

65 – 75

76 >

Totaal

Crisisopvang de Logger

Aantal:

0

9

26

22

4

1

2

64

Locatie:

Leeftijd

0 – 16

17 – 25

26 – 40

41 – 55

56 – 64

65 – 75

76 >

Totaal

Begeleid wonen Aida

Aantal:

0

24

0

0

0

0

2

26

Gemeente Capelle aan den IJssel


33

Bezettingspercentage per locatie Locaties

Percentage

Dagopvang - de Kajuit

108%

Dagopvang - het Dok

114%

Dagopvang - de Sluis

91%

Dagopvang - de Boeg

60%

Dagopvang – het Roer

135%

Nachtopvang - de Brug

75%

Nachtopvang - de Meerpaal

95%

Nachtopvang - William Booth-huis

81%

Nachtopvang - het Roer

97%

Nachtopvang - de Steiger

72%

Nachtopvang - het Kompas

118%

Nachtopvang - de Boeg

75%

Multifunctioneel Centrum - de Dukdalf

75%

De Opstap

115%

Het Kompas

105%

The Village

82%

De Vuurtoren

139%

Verpleegafdeling - Rotterdam

117%

Zy aan Zy

135%

Mi Kas Nobo

78%

E Kaminda Pa Majan

59%

Crisisopvang - William Booth-huis

36%

Crisisopvang - de Logger

79%

Begeleid Wonen - Gouda

157%

Interwonen - Gouda

77%

Begeleid Wonen - Heemraadsingel

34%

Begeleid Wonen - Schoonderloostraat

73%

Begeleid Wonen – Senioren

83%

Begeleid Wonen - Westzeedijk

69%

Begeleid Wonen - Putsebocht

51%

Begeleid Wonen - IJsselmonde

44%

Begeleid Wonen - Capelle aan den IJssel

70%

RIBW - Vast en Verder/Jongleren

69%

RIBW - de Lichtboei

90%

RIBW - ‘t Veerhuys

94%


34

Financieel verslag MCR FINANCIEEL VERSLAG MAATSCHAPPELIJK CENTRUM ROTTERDAM Geconsolideerde balans per 31 december 2009 Actief VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Activa in ontwikkeling

31 december 2009

17.972.421 0

31 december 2008

18.482.008 0 17.972.421

VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Nog te ontvangen subsidies en bijdragen Rekeningcourant St. Leger des Heils Gelden cliënten Overige vorderingen/overlopende activa

1.499.023 1.356.782 225.688 438.435

Financieringstekort Liquide middelen Kwaliteitsbankrekening cliënten Overige liquide middelen

18.482.008

2.041.745 0 194.543 314.958 3.519.928

2.551.246

117.738

399.298

376.099 292.843

454.915 747.290 668.942

1.202.205

22.279.029

22.634.757

Passief EIGEN VERMOGEN Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

359.114 0

191.958 0 359.114

VOORZIENINGEN Onderhoud Subsidies vaste activa Overige voorzieningen

436.055 4.965.817 225.688

SCHULDEN OP LANGE TERMIJN SCHULDEN OP KORTE TERMIJN Rekeningcourant St. Leger des Heils Gelden cliënten Overige schulden/overlopende passiva

208.815 4.972.339 194.543 5.627.560

5.375.697

11.840.387

11.776.731

0 376.099 4.075.871


191.958

1.642.132 454.915 3.193.324 4.451.970

5.290.371

22.279.029

22.634.757

35

FINANCIEEL VERSLAG MAATSCHAPPELIJK CENTRUM ROTTERDAM Geconsolideerde exploitatierekening over 2009 Exploitatie 2009

Begroting 2009

Exploitatie 2008

Bedrijfsopbrengsten -AWBZ zorg zonder verblijf -AWBZ zorg zonder verblijf voorgaand jaar -AWBZ zorg met verblijf -Gemeentelijke bijdragen (SoZaWe) -Overige subsidie bijdragen -WMO subsidie -Eigen bijdragen -Bijdrage NZR -Bijdrage langdurig werklozen -Overige opbrengsten

1.609.419 181.448 1.146.014 11.505.256 1.801.954 1.760.267 1.385.007 1.616.111 10.821 1.701.551

1.928.741 0 1.591.685 11.546.460 1.059.639 1.406.451 1.612.435 1.371.720 27.000 583.016

11.021.195 1.277.383 0 1.286.561 1.100.911 22.671 500.632

SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN

22.717.848

21.127.147

18.630.625

Bedrijfslasten -Personeelskosten -Afschrijvingen -Overige bedrijfskosten

13.872.560 1.427.541 7.074.185

13.234.672 949.070 5.990.646

12.899.713 899.567 6.644.837

SOM DER BEDRIJFSLASTEN

22.374.286

20.174.387

20.444.117

343.563

952.760

-1.813.492

624.806

698.699

229.434

-281.243

254.061

-2.042.924

Financieringslasten EXPLOITATIERESULTAAT


3.190.435 230.837

36

FINANCIEEL VERSLAG MULTIFUNCTIONELE OPVANGVOORZIENING HET KOMPAS EN RIBW ’T VEERHUYS GOUDA Actief

31 december 2009

31 december 2008

Balans 2009 VASTE ACTIVA Materiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Nog te ontvangen subsidies en bijdragen Gelden cliënten Overige vorderingen/overlopende activa

166.154

40.237 83.266 14.357

Financieringstekort

190.053

0 62.053 6.912 137.860

68.965

111.014

16.422

415.028

275.440

573.095

-422.252

Passief EIGEN VERMOGEN Collectief gefinancierd gebonden vermogen VOORZIENINGEN Subsidies vaste activa Onderhoud Overige voorzieningen

37.480 172.237 83.266

SCHULDEN OP LANGE TERMIJN SCHULDEN OP KORTE TERMIJN Rekeningcourant stichting.Leger des Heils Overige schulden/overlopende passiva


48.324 83.813 62.053 292.983

194.190

0

0

635.453 59.688

459.028 44.474 695.141

503.502

415.028

275.440

37

FINANCIEEL VERSLAG MULTIFUNCTIONELE OPVANGVOORZIENING HET KOMPAS GOUDA Exploitatierekening over 2009 Exploitatie 2009 Bedrijfsopbrengsten -AWBZ zorg zonder verblijf -AWBZ zorg zonder verblijf voorgaand jaar -Subsidie Gemeente Gouda -WMO subsidie Gemeente Gouda -Eigen bijdragen -Overige opbrengsten SOM DER BEDRIJFSOPBRENGSTEN Bedrijfslasten -Personeelskosten -Afschrijvingen -Overige bedrijfskosten SOM DER BEDRIJFSLASTEN



Begroting 2009

Exploitatie 2008

39.487 992 699.819 184.762 99.372 0

306.552 0 684.094 0 83.147 0

254.722 21.794 664.169 0 90.273 0

1.024.432

1.073.793

1.030.958

738.471 21.150 415.655

588.930 21.307 366.639

698.605 23.430 400.667

1.175.275

976.877

1.122.702

-150.843

96.915

-91.744

0

0

0

-150.843

96.915

-91.744

38

FINANCIEEL VERSLAG RIBW 'T VEERHUYS GOUDA Exploitatierekening over 2009 Exploitatie 2009

Begroting 2009

Exploitatie 2008

Bedrijfsopbrengsten -Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten -Nagekomen budget voorgaande jaren

1.172.578 0

1.150.767 0

1.109.893 -24.741


1.172.578

1.150.767

1.085.152

858.643 57.043 469.745

761.150 49.332 480.801

986.152 51.913 447.362

1.385.432

1.291.283

1.485.427

-212.854

-140.515

-400.276

-212.854

-140.515

-400.276

Bedrijfslasten -Personeelskosten -Afschrijvingen -Overige bedrijfskosten SOM DER BEDRIJFSLASTEN

EXPLOITATIERESULTAAT


39

FINANCIEEL VERSLAG NOODOPVANGVOORZIENING DE OPSTAP EN DAG- EN NACHTOPVANG DE BOEG TE SPIJKENISSE Balans per 31 december 2009

Actief

31 december 2009

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Gelden cliënten Rekeningcourant stichting Leger des Heils

31 december 2008

152.955

67.698 256.999

Financieringstekort

79.772

58.504 195.655 324.697

254.159

0

32.569

477.652

366.501

55.632

257.349

Passief EIGEN VERMOGEN Collectief gefinancierd gebonden vermogen VOORZIENINGEN Subsidies vaste activa Onderhoud Overige voorzieningen

211.898 34.439 67.698

SCHULDEN OP LANGE TERMIJN SCHULDEN OP KORTE TERMIJN Overige schulden/overlopende passiva

0 17.975 58.504 314.035

76.479

0

0

107.985


32.673 107.985

32.673

477.652

366.501

40

FINANCIEEL VERSLAG NOODOPVANG VOORZIENING DE OPSTAP SPIJKENISSE Exploitatierekening over 2009 Exploitatie 2009

Begroting 2009

Exploitatie 2008

Bedrijfsopbrengsten -AWBZ zorg zonder verblijf -AWBZ zorg zonder verblijf voorgaand jaar -Subsidie Gemeente Spijkenisse -WMO subsidie Gemeente Spijkenisse -Eigen bijdragen -Overige opbrengsten

0 7.397 573.772 182.000 53.060 -58.576

150.020 0 573.772 66.634 0

175.768 19.402 557.060 0 49.704 0


757.653

790.426

801.934


553.780 248.992 178.428

598.340 9.547 179.773

605.034 13.296 177.987


981.200

787.660

796.317

-223.546

2.766

5.618

0

0

0

-223.546

2.766

5.618



41

FINANCIEEL VERSLAG DAG- EN NACHTOPVANGVOORZIENING DE BOEG SPIJKENISSE Exploitatierekening over 2009 Exploitatie 2009

Begroting 2009

Exploitatie 2008

Bedrijfsopbrengsten -AWBZ zorg zonder verblijf -AWBZ zorg zonder verblijf voorgaand jaar -Subsidie Gemeente Spijkenisse -WMO subsidie Gemeente Spijkenisse -Eigen bijdragen -Overige opbrengsten

0 0 570.905 0 6.914 45.616

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0


623.434

0

0


450.964 1.846 148.793

0 0 0

0 0 0


601.605

0

0

21.829

0

0

0

0

0

21.829

0

0



42

Vooruitzichten 2010 In 2010 zullen we ons dienen te verhouden tot de vastgestelde begroting en de ontwikkelingen vanuit W&G, de overheid en de Gemeente Rotterdam. Het kan in deze niet uitblijven dat we onze interne organisatie “hufterproof” dienen te maken voor veranderingen, financiële onzekerheden en andere, nieuwe vragen. De belangrijkste thema’s zijn dan ook als volgt te benoemen: -

Het positioneren van onze W&G globaalproducten; Onze interne organisatie verder verbeteren en kwalitatief verhogen; Afstemming met de Gemeente Rotterdam over ‘vraag en aanbod’; Het terugdringen van onze overhead; Het verder bestendigen van samenwerking met ketenpartners; Grote aandacht voor de kwaliteit van zorg; Aandacht voor cliëntparticipatie; De kosten en baten met elkaar in balans brengen; Ontwikkelen van nieuwe arbeidstoeleidingsprojecten ‘Voor Iedereen’; Heldere communicatie intern en ook extern; Verbeterslag automatisering; Innovatie; Opleiding en training; ARBO-beleid.

Duidelijk mag zijn dat deze thema’s de nodige inspanning zullen vereisen. In dit alles zullen we consequent de zorg van de cliënt centraal dienen te stellen. Op pagina 15 is een overzicht van onze ketenpartners en verwijzers opgenomen. Afspraken hieromtrent en afstemming hierover willen we meer en meer middels convenanten vastleggen. Het MCR wil een betrouwbare en professionele partner zijn in onze regio. Dit alles om de best mogelijke zorg en resultaten te geven.


43

Adressen locaties MCR - 2009 CENTRAAL BUREAU

HET ROER opvang

Kooikerweg 28

Carnissesingel 6

3069 WP Rotterdam

3084 NA Rotterdam

010-2229888

Tel.

010-4813355

010-2229800

Fax.

010-4808552

CENTRALE KEUKEN

DE KAJUIT Dagopvang

Kooikerweg 28

Schiedamsedijk 3

3069 WP Rotterdam

3011 EB Rotterdam

010-2229888

Tel.

010-4332357

010-2229863

Fax.

010-4141875

TRAJECTCOORDINATIE

DE STEIGER

p/a Kooikerweg 10

Bredestraat 13-14

3069 WP Rotterdam

3011 RB Rotterdam

010-2070500

Tel.

010-2400360

-

Fax.

010-2132953

WOONZORGCENTRUM DE DUKDALF

DE BRUG

Coolhaven 118

A.van Rijckevoorselplein 48 b

3024 AK Rotterdam

3065 SM Rotterdam

010-2211600

Tel.

010-2021883

010-2211699

Fax.

010-2021929

BEGELEID WERK

DE OPSTAP

Coolhaven 154

Breeweg 11

3024 AM Rotterdam 010-4767351

3201 VB Spijkenisse Tel.

0181-659883

Fax.

0181-616320

HET KOMPAS

DE BOEG

R.de Beerebroucklaan 2

Industriestraat 10

2805 ER Gouda

3201 VB Spijkenisse

0182-551375

Tel.

0181-699413

0182-551424

Fax.

0181-616320

’T VEERHUYS

ZY AAN ZY

Livingstonelaan 52

Kooikerweg 26

2803 EL Gouda

3069 WP Rotterdam

0182-546022

Tel.

010-2229855

0182-699188

Fax.

010-2229858

THE VILLAGE

DE VUURTOREN

Kooikerweg 26

Neercanneplaats 1-57

3069 WP Rotterdam

3077 EP Rotterdam

010-2229840

Tel.

010-2929430

010-2229843

Fax.

010-2929438

KINDERDAGVERBLIJF - ’T KRAAIENNEST

MI KAS NOBO / EKAMINDA PAMAJAN

Kooikerweg 26

p/a Kooikerweg 10

3069 WP Rotterdam

3069 WP Rotterdam

010-2229870

Tel.

010-2070500

010-2229843

Fax.

-


44

DE LICHTBOEI

BUURTSTEUNPUNT – BIJ BOSSHARDT

Kreekpad 3

Kooikerweg 10

3079 AA Rotterdam

3069 WP Rotterdam

010-2927778

Tel.

010-2927780

Fax.

010-2070500 -

JONGLEREN

PREVENTIE

Dunantstraat 46

p/a Kooikerweg 10

3024 BD Rotterdam

3077 EP Rotterdam

010-2441025

Tel.

010-2929530

010-2449254

Fax.

010-2929507

VELDWERK

ACTIVERING EN WERKTOELEIDING

p/a Kooikerweg 10

p/a Kooikerweg 10

3069 WP Rotterdam

3069 WP Rotterdam

010-2070530

Tel.

010-2070504

Fax. WILLIAM BOOTH-HUIS

Begeleid Wonen BOVENSTRAAT

Dunantstraat 44

Bovenstraat 176

3024 BD Rotterdam

3077 BJ Rotterdam

010-2449126

Tel.

010-4835358

010-2449128

Fax.

010-4790033

DE SLUIS

AMBULANTE WOONBEGELEIDING

Westzeedijk 493

p/a Kooikerweg 10

3024 EL Rotterdam

3069 WP Rotterdam

010-2440356

Tel.

010-2449215

Fax.

010-2070512 -

HET DOK

AIDA

Spanjaardstraat 11

Aida 100

3025 TG Rotterdam

2907 KB Capelle a/d Ijssel

010-4250255

Tel.

010-4502219

010-4250250

Fax.

010-4511401

DE MEERPAAL

VERPLEEGAFDELING

Carnissesingel 4

Coolhaven 118

3084 NA Rotterdam

3024 AK Rotterdam

010-2930106

Tel.

010-2211600

010-2930108

Fax.

010-2211699

PUTSEBOCHT

Begeleid Wonen SCHOONDERLOOSSTRAAT

p/a Kooikerweg 10

p/a Kooikerweg 10

3069 WP Rotterdam

3069 WP Rotterdam

010-2070512

Tel.

010-2070512

WESTZEEDIJK

Begeleid Wonen (Z)ONDERDAK

p/a Kooikerweg 10

p/a Kooikerweg 10

3069 WP Rotterdam

3069 WP Rotterdam

010-2070512

Tel

010-2070512

HEEMRAADSINGEL

Begeleid Wonen GROTE GEZINNEN

p/a Kooikerweg 10

p/a Kooikerweg 10

3069 WP Rotterdam

Tel.

3069 WP Rotterdam

010-2070512

Fax

010-2070512


45

Colofon Uitgave:

Centraal Bureau Maatschappelijk Centrum Leger des Heils Rotterdam e.o. Kooikerweg 28 3069 WP Rotterdam T 010 2229888 F 010 2229812 www.legerdesheils-mcr.nl E-mail: [email protected]

Eindredactie:

Afdeling beleid en communicatie - R.P. Pons


46

Stichting Welzijns- en Gezondheidszorg. Maatschappelijk Centrum Rotterdam e.o. Jaarverslag 2009

Recommend Documents