Stichting Stimular De werkplaats voor
Duurzaam Ondernemen
Duurzaamheidsverslag
2013
Onze missie Stichting Stimular verspreidt kennis over Duurzaam Ondernemen en ontwikkelt praktische instrumenten voor het midden- en kleinbedrijf en organisaties die daarmee vergelijkbaar zijn. Dit doen we zonder winstoogmerk. Ons doel is dat ondernemers en managers in alle beslissingen duurzaamheid meenemen. Kenmerken van onze werkwijze zijn maatwerk, heldere communicatie en inspirerende contacten met ondernemers. Ook binnen de eigen organisatie werken we aan minimale milieubelasting, een goede werksfeer en persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers.
Duurzaamheidsdoelen van Stimular 1. Werken aan onze missie §§ Per jaar minimaal 3 nieuwe producten ontwikkelen waarmee bedrijven en organisaties duurzamer kunnen werken. §§ Doorzetten van de groei van gebruikers van ons instrument de Milieubarometer. §§ Doorzetten van de groei van de bezoekers van onze websites, DuurzaamMKB.nl en DuurzameBedrijfsvoeringOverheden.nl 2. Duurzame bedrijfsvoering §§ Milieubarometer per fte en CO2-uitstoot per fte handhaven op het huidige goede niveau en liever nog laten dalen. §§ Een klimaatneutrale bedrijfsvoering blijven houden door de resterende CO2-uitstoot te compenseren §§ Verlagen van het energiegebruik van de medewerkers thuis. 3. Gemotiveerde medewerkers §§ Personeelsbestand (fte) stabiel houden of laten groeien. §§ Handhaven van relatief laag ziekteverzuim. §§ Handhaven van evenwicht van ongeveer evenveel mannen als vrouwen in het team. 4. Maatschappelijke inzet §§ Per jaar minimaal 2 stagiairs in ons werk opleiden. §§ Ieder jaar meedoen aan de landelijke vrijwilligersdag van NL Doet of een vergelijkbare activiteit. §§ Blijven investeren in maatschappelijke doelen die medewerkers aandragen. 5. Economische prestatie §§ Voldoende inkomsten blijven verwerven om de Stichting te continueren. §§ Behouden van de balans in de omzet van respectievelijk kennisontwikkeling, advisering en kennisverspreiding.
Voorwoord Stichting Stimular is de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen! Duurzaamheid staat centraal in onze bedrijfsmissie en strategie. Wij zetten duurzaamheid op de agenda bij middelgrote en kleine bedrijven, alsook vergelijkbare organisaties in de zorg en de publieke sector. Dit doen we in samenwerking met overheden en brancheorganisaties. Zo bereiken we de grote groep ondernemers en managers die wel interesse hebben in duurzaamheid maar concrete aanknopingspunten missen. We adviseren ondernemers en managers over Duurzaam Ondernemen en voorzien hen van praktische instrumenten, zoals de Milieubarometer, MVO-balans en Kansen bij Verkassen. Ook reiken we inspirerende voorbeelden en tips aan via de websites DuurzaamMKB.nl en DuurzameBedrijfsvoeringOverheden.nl. De Milieubarometer is een online instrument waarmee bedrijven en organisaties hun milieuprestatie en CO2-footprint meten en verbeteren. www.milieubarometer.nl De MVO-balans is het online dashboard dat bedrijfsresultaten ten behoeve van Milieu, Medewerkers en Maatschappij zichtbaar maakt. www.mvobalans.nl De online wegwijzer Kansen bij Verkassen geeft bedrijven snel inzicht in de kansen voor duurzaamheid en kostenbesparing bij nieuwbouw, verbouw en/of verhuizing. www.kansenbijverkassen.nl DuurzaamMKB.nl is een website van Stimular, boordevol voorbeelden, besparingstips en instrumenten voor MKB bedrijven die willen Duurzaam Ondernemen. www.duurzaamMKB.nl DuurzameBedrijfsvoeringoverheden.nl is een website van Stimular, met honderden inspirerende voorbeelden van gemeenten, provincies, ministeries en andere overheden. www.DuurzameBedrijfsvoeringOverheden.nl
Over dit verslag Dit verslag beschrijft onze belangrijkste prestaties op het gebied van duurzaamheid. Samen met de
Dit is het tweede gedrukte duurzaam-
medewerkers is vastgesteld welke thema’s de grootste impact hebben op duurzaamheid:
heidsverslag van Stichting Stimular.
1. Werken aan onze missie
Hierin beschrijven we onze duurzaam-
2. Duurzame bedrijfsvoering
heidsprestaties van het jaar 2013,
3. Gemotiveerde medewerkers
onderbouwd met prestatiescores in
4. Maatschappelijke inzet
de periode 2009-2013. We maken om
5. Economische prestatie
het jaar een gedrukt duurzaamheidsverslag. In het tussenliggende jaar
De grootste impact op duurzaamheid (in positieve zin) hebben wij als wij erin slagen om middelgrote en
doen we verslag op onze website.
kleine bedrijven duurzamer te laten werken. Daarom is het overdragen van kennis en instrumenten aan ondernemers en managers onze topprioriteit. De impact van onze eigen bedrijfsvoering op duurzaam-
Ons duurzaamheidsbeleid is gebaseerd
heid is veel kleiner en komt daarom in onze strategie op de tweede plaats.
op ISO 26000, de richtlijn voor maat-
Ons streven is om onze duurzaamheidsprestatie continu te verbeteren. Dit streven hebben we vastgelegd
organisaties. Meer informatie vindt u op
in onze duurzaamheidsdoelen. We monitoren onze voortgang ten opzichte van deze doelen met de
www.stimular.nl/onze_duurzaamheid.
schappelijke verantwoordelijkheid van
MVO-balans. Als u ideeën of suggesties heeft voor ons duurzaamheidsbeleid dan horen wij het graag. Wij werken graag samen met u aan duurzaamheid! Directie en medewerkers van Stichting Stimular
Duurzaamheidsverslag 2013 Stichting Stimular
3
Werken aan onze missie
1
De grootste impact op duurzaamheid (in positieve zin) hebben wij als wij erin slagen om middelgrote en kleine bedrijven duurzamer te laten werken. Daarom is het overdragen van kennis en instrumenten aan ondernemers en managers onze topprioriteit. We onderscheiden 3 sporen waarlangs we aan onze missie werken: 1. Ontwikkelen van nieuwe kennis en producten 2. Persoonlijk contact met ondernemers en managers 3. Kennis en instrumenten verspreiden
Ontwikkelen van nieuwe kennis en producten In 2013 hebben we vier nieuwe producten ontwikkeld. Milieubarometer Certificaat De eerste twee Milieubarometer Certificaten werden uitgereikt aan handelsbedrijf A&P en drukkerij Van de Water. Bedrijven krijgen het certificaat als ze aantoonbaar milieuwinst hebben geboekt en blijven verbeteren. Het is een generiek certificaat en daarom geschikt voor bedrijven in alle branches. www.milieubarometer.nl/certificaat MVO-balans 2.0 De MVO-balans is het online dashboard dat bedrijfsresultaten ten behoeve van Milieu, Medewerkers en Maatschappij zichtbaar maakt. De ervaringen van Stimular en bedrijven met de eerste versie zijn verwerkt in de MVO-balans 2.0. De grafieken in dit duurzaamheidsverslag zijn gemaakt met de MVO-balans. www.mvobalans.nl Onderwijsaanpak Milieubarometer en techniek Samen met de gemeente Papendrecht is een beroepsoriënterende stage met de Milieubarometer ontwikkeld. VMBO-leerlingen helpen technische bedrijven met het invullen en analyseren van de Milieubarometer. De aanpak werd genomineerd voor Duurzame Dinsdag 2013 en in een koffer met duurzame ideeën uit de samenleving aangeboden aan het kabinet. www.stimular.nl/onderwijsaanpak Campagne Duurzame Bedrijfsvoering Boven: Drukkerij Van de Water behaalde het Milieubarometer Certificaat Onder: Scholieren bij een elektrische auto tijdens de Milieubarometerstage
4
Voor verankering van duurzaamheid in bedrijven en organisaties is het belangrijk dat alle medewerkers bewust bezig zijn met duurzaamheid en hun gedrag veranderen. Een bewustwordingscampagne helpt daarbij. Stimular begeleidt bij het invullen en uitvoeren van de campagne. www.stimular.nl/campagne
Persoonlijk contact met ondernemers en managers Inspirerende persoonlijke contacten van onze adviseurs met ondernemers en managers hebben veel impact. Daarom werkt Stimular aan diverse netwerken, cursussen, workshops en bedrijfsdoorlichtingen. Voor het stimuleren van duurzaamheid zijn inspirerende persoonlijke contacten met ondernemers en managers het meest effectief. Daarom werkt Stimular aan diverse netwerken, cursussen, workshops en bedrijfsdoorlichtingen. In 2013 werden honderden bedrijven en organisaties persoonlijk begeleid door onze adviseurs: §§ Tientallen scans gericht op besparing van energie en CO2 en/of duurzaam ondernemen §§ Twaalf branchegerichte duurzaamheidskringen: 10 grafische kringen verspreid over het hele land, Haagse Theaters, Haagse Musea §§ Vijf lokale duurzaamheidskringen in Hoorn, Hellevoetsluis, Spijkenisse en Drechtsteden §§ Netwerk Duurzame Bedrijfvoering Overheden §§ Milieuplatform Zorgsector §§ Cursus Duurzaamheid in de Zorg §§ Twee cursussen Duurzaam Ondernemen Loont §§ Acht Milieubarometercursussen §§ Zeven cursussen CO2-Prestatieladder
Kennis en instrumenten verspreiden Ook bereiken we ondernemers en managers doordat ze met onze instrumenten werken of onze informatieve websites bezoeken. Voor de effectiviteit van onze kennisverspreiding hanteren we 3 indicatoren. De scores staan in onderstaande MVO-balansgrafieken. Het aantal Milieubarometers groeit gestaag. In 2013 werd de 2500e Milieubarometer geactiveerd door
Boven: Cursisten Duurzaam Ondernemen in Dongen te gast in de tomatenkwekerij van een deelnemer Onder: Ondernemers geven elkaar het stokje door in het kader van de Klimaatestafette in Maassluis
het ss Rotterdam. De bezoekersaantallen van onze websites groeien minder hard dan onze doelen in onze werkplannen. Dit is een punt van aandacht voor 2014.
4k
3k
2k
1k
0k 2009
2010
2011
2012
2013
2014
Milieubarometers in gebruik 100k
30k
75k 20k 50k 10k 25k
0k
0k 2009
2010
2011
2012
2013
DuurzaamMKB.nl bezoekers website
doelvlak
goed
2014
2009
2010
2011
2012
2013
2014
DuurzameBedrijfsvoeringOverheden.nl bezoekers website
minder goed dan vorig jaar
beter dan vorig jaar
niet voldoende
Duurzaamheidsverslag 2013 Stichting Stimular
5
Duurzame bedrijfsvoering
2
Vanaf de oprichting van Stimular in 1990 streven wij naar minimale milieubelasting ten gevolge van het werk dat wij uitvoeren. Daardoor hebben wij inmiddels een goede milieuprestatie van de eigen organisatie bereikt die we willen handhaven. We monitoren onze prestatie jaarlijks met de Milieubarometer. Binnen ons kantoorpand hebben we alle relevante energiebesparende maatregelen uitgevoerd. Om extra energiebesparing te behalen zijn we met acties gestart om het energieverbruik bij de medewerkers thuis te verlagen.
Duurzaam inkopen Nieuwe apparaten en materialen kopen we duurzaam in. Voorbeelden zijn kantoorpapier met EU Ecolabel en 100% biologische producten voor onze gezamenlijke lunch.
Milieubarometer We meten jaarlijks de milieuprestatie van onze eigen organisatie met de Milieubarometer. Uit onze Milieubarometer blijkt dat woon-werkverkeer en zakelijk verkeer het merendeel van onze milieubelasting veroorzaken. Vervoer is dus ons belangrijkste aandachtspunt. De impact van brandstoffen is laag omdat ons kantoor wordt verwarmd met stadsverwarming en dit heeft een lage milieubelasting. Ons kantoor maakt gebruik van groene stroom van Eneco. Deze groene stroom voldoet niet aan de eisen van Milieukeur. Om deze reden vullen we ons elektriciteitsgebruik als grijze stroom in. Als huurder in een verzamelpand kunnen wij niet zelf voor groene stroom met Milieukeur kiezen.
Kantoorpapier - 3,2% Zakelijk verkeer - 33% Woon-werkverkeer - 35% Bedrijfsafval - 4,4% Water & afvalwater - 4,6% Brandstoffen - 1,2% Elektriciteit - 19%
Verdeling milieubelasting Stimular in 2013
Het verminderen van de milieubelasting van vervoer heeft onze continue aandacht. Voor woon-werkverkeer en zakelijk verkeer gebruiken we zoveel mogelijk Openbaar Vervoer en de fiets. We hebben een vouwfiets en abonnement op OV-fiets beschikbaar. Wanneer de reistijd te lang wordt met OV en fiets, gebruiken we een deelauto van Greenwheels of een privéauto. Energiezuinige privéauto’s krijgen een toeslag op de kilometervergoeding: met A label 10 cent extra en met B label 5 cent extra per kilometer. In 2013 werd 93% van de woon-werkkilometers met OV en fiets afgelegd. Van de zakelijke kilometers werd 65% met OV en fiets gereisd. Uit de figuur op de volgende pagina blijkt dat de milieubelasting per fte in 2013 lager is dan in 2012. Dit komt voornamelijk doordat de impact van het zakelijke verkeer is afgenomen. We hebben in 2013 minder zakelijke kilometers gemaakt doordat onze projecten meer in de regio werden uitgevoerd dan in 2012 (6.067 km per fte in 2012 versus 4.758 km per fte in 2013). Het aandeel OV en fiets in zakelijk verkeer is gestegen van 55% naar 65%, waaruit blijkt dat de projectlocaties beter bereikbaar waren met Openbaar Vervoer.
6
Het gemiddelde per fte uit de Milieubarometerbenchmark Overheidskantoren is 84% hoger dan de Milieubarometerscore van Stimular in 2013. Bij een vergelijking van Milieubarometers per fte exclusief vervoer is de score van het gemiddelde overheidskantoor 350% hoger dan die van Stimular. Zie voor meer informatie over de benchmark www.milieubarometer.nl/kantoor
% t.o.v. Stimular 2009 / fte
200
Kantoorpapier Zakelijk verkeer Woonwerkverkeer Bedrijfsafval
150
Water & afvalwater Brandstoffen Elektriciteit
100
50
0 2009
2010
2011
2012
2013
gemiddelde kantoor
De Milieubarometer van Stimular per fte, naast het gemiddelde overheidskantoor
Uitstoot van CO2 De CO2-uitstoot in 2013 van Stimular is met de Milieubarometer berekend. De CO2-uitstoot van elektriciteit, brandstoffen, water, woon-werkverkeer, zakelijk verkeer en kantoorpapier is bij elkaar opgeteld 12,2 ton CO2. Onze CO2-uitstoot per fte is gedaald van 1,75 naar 1,55 ton CO2. Onze complete CO2-footprint staat op www.stimular.nl/bedrijfsvoering Onze CO2-uitstoot compenseren we met Gold Standard credits van Trees for All. We hebben gekozen voor bosaanplant in Maleisië, waar ook de lokale bevolking en de biodiversiteit direct van profiteren. Hiermee heeft Stimular een klimaatneutrale bedrijfsvoering.
Energiebesparing bij medewerkers thuis In 2013 zijn we gestart met acties gericht op het energiegebruik thuis. Thuis gebruikt een medewerker gemiddeld vier keer meer energie dan op kantoor. We geven elkaar tips om te besparen. Stimular stelt maximaal 100 euro per medewerker per jaar beschikbaar voor medefinanciering (50%) van maatregelen. In 2013 hebben twee medewerkers zonnepanelen op het dak geplaatst. Veel lampen zijn vervangen door LED-lampen. Ook is er extra isolatie aangebracht met HR++glas, radiatorfolie en isolatie van leidingen.
2
80
1,5
60
1
40
0,5
20
0k
Twee medewerkers van Stimular lieten in 2013 zonnepanelen op hun dak plaatsen
0 2009
2010
2011
2012
2013
2014
CO2 uitstoot (ton CO2 per fte)
doelvlak
goed
minder goed dan vorig jaar
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Zakelijk verkeer met OV en fiets (% van km)
beter dan vorig jaar
niet voldoende
Duurzaamheidsverslag 2013 Stichting Stimular
7
Gemotiveerde medewerkers
3
In 2013 werkten bij Stimular 12 medewerkers. De meesten werkten parttime (4 dagen per week). In totaal betrof het 7,9 fte (full-time-equivalent). Een goede werksfeer, persoonlijke ontwikkeling en balans tussen werk en privéleven zijn belangrijk voor Stimular medewerkers.
Goede werksfeer Stimular creëert een inspirerende omgeving voor haar medewerkers. Daarbij wordt uitgegaan van de eigen wensen, interesses, talenten en drijfveren van de medewerkers. We zoeken voortdurend een match tussen de persoonlijke visies en de missie en activiteiten van Stimular. Dit leidt tot veel inspraak, grote motivatie en een laag ziekteverzuim.
Stimuleren van persoonlijke ontwikkeling Stimular wil vernieuwend en inspirerend zijn. Daarvoor is het belangrijk dat de medewerkers blijven leren en ontwikkelen. Hiervoor hebben we verschillende methoden: §§ Met lunchlezingen houden de medewerkers elkaar op de hoogte van nieuwe kennis en ervaring die zij opdoen tijdens hun werk. Adriaan van Engelen
Marjon Olijdam
§§ Inspiratie-uitjes om nieuwe ideeën en inspiratie op te doen.
Marc Herberigs
§§ Gezamenlijke cursussen om vaardigheden te trainen. §§ Individuele opleidingen die interessant zijn voor het werk. In 2013 zijn geen individuele of gezamenlijke cursussen gevolgd. Wel is een gezamenlijke meerdaagse cursus ‘Overtuigend presenteren’ voorbereid, die in januari 2014 is uitgevoerd.
Man-vrouwverhouding in het team Marlies Peschier
Stefan Romijn
Stimular streeft ernaar dat er ongeveer evenveel mannen als vrouwen in het team zijn. Bij het aannemen
Willemien Troelstra
van nieuwe medewerkers is dit één van de afwegingspunten. In 2013 was 34% van de fte man.
Balans tussen werk en privéleven Een goede balans tussen werk en privéleven is belangrijk voor medewerkers van Stimular. Door parttime werk, gecombineerd met flexibele werktijden, kan het werken bij Stimular goed worden gecombineerd met de zorg voor jonge kinderen. Isja Dominicus
Rianne Femke van der Veen Batterink
Ans van Mourik
Irene Kraak
Karin Zimmerman
10
60 50
7,5 40 5
30 20
2,5 10 0
0 2009
2010
2011
2012
2013
2014
Ziekteverzuim (%)
doelvlak
8
goed
minder goed dan vorig jaar
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Man-vrouwverhouding (% man van fte)
beter dan vorig jaar
niet voldoende
Maatschappelijke inzet
4
De missie van Stimular is gericht op het verbeteren van de maatschappij. Aanvullend helpt ons team mee aan sociaal-maatschappelijke activiteiten. Dit doen wij door stageplekken aan te bieden, mee te doen aan vrijwilligersactiviteiten en door te investeren in maatschappelijke doelen.
Stages Door het aanbieden van stages dragen we bij aan de opleiding van studenten en het verspreiden van onze kennis naar docenten, andere studenten, scholen en opleidingen. Ook worden we zelf gevoed met kennis en vaardigheden van studenten. Ons doel is om minimaal 2 stagiairs per jaar op te leiden. In 2013 hebben we 4 stagiairs begeleid.
NL Doet Stimular doet ieder jaar mee aan de landelijke vrijwilligersdag NL Doet. Op zaterdag 16 maart maakten de medewerkers van Stimular een nieuwe aanlegsteiger voor de Waterscouting De IJssel in Nieuwerkerk aan den IJssel. Hierdoor konden de waterscouts het vaarseizoen beginnen met een nieuwe, veilige op- en afstapplaats.
Investeren in maatschappelijke doelen Medewerkers van Stimular worden elk jaar gevraagd om maatschappelijke doelen aan te dragen om in te investeren. Medewerkers zijn veelal actief betrokken bij het betreffende doel. In 2013 mocht iedere medewerker 200 euro aan een goed doel geven, onder de voorwaarde dat minimaal 2 collega’s het voorstel steunen. In 2013 werd op deze manier 92% van het beschikbare budget besteed aan de volgende goede doelen: Stichting Afrikaanse Albino’s, Trompenburg tuinen & Arboretum, Natuurmonumenten (t.b.v. natuurgebied Haarzuilens), Waarneming.nl (Stichting Natuurinfo), Artsen zonder Grenzen (2 maal), Rankabrand, Hubert Bals fonds, Lynette’s crèche en pre-school (Zimbabwe).
Boven: Stimular bouwde een nieuwe aanlegsteiger voor de waterscouting Onder: Rianne plantte met haar gezin een boom in natuurgebied Haarzuilens
5
125
4
100
3
75
2
50
1
25
0
0 2009
2010
2011
2012
2013
2014
Stages bij Stimular (stagiairs)
doelvlak
goed
minder goed dan vorig jaar
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Budget voor goede doelen (% besteed)
beter dan vorig jaar
niet voldoende
Duurzaamheidsverslag 2013 Stichting Stimular
9
5
Economische prestatie Om invulling te kunnen geven aan onze missie zijn de continuïteit van de stichting en een goede balans in de omzet belangrijk. Ook dragen we bij aan verbetering van de economische prestatie van de bedrijven die wij adviseren.
Continuïteit van de stichting In 2013 werden voldoende inkomsten verworven om de kosten te dekken. Daardoor kunnen we uitvoering blijven geven aan onze missie.
Balans in de omzet Stimular werkt langs 3 sporen aan haar missie: 1. Ontwikkelen van nieuwe kennis en producten 2. Adviseren en ondersteunen van ondernemers en managers 3. Kennis en instrumenten verspreiden In 2013 is het gelukt om voldoende omzet te draaien in elk van de drie sporen waardoor we sterk blijven in de drie disciplines.
Bijdragen aan verbetering van de economische prestatie van bedrijven Het advieswerk van Stimular leidt tot innovatie en kostenbesparing bij bedrijven. Eerder is uit onderzoek Duurzame economische prestatie
van onderzoeksbureau EIM gebleken dat de economische spin-off van onze adviezen minimaal 10 maal onze eigen omzet is.
1.000k
10
750k
7,5
500k
5
250k
2,5
0k
0 2009
2010
2011
2012
2013
2014
Omzet (euro)
doelvlak
10
goed
minder goed dan vorig jaar
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Personeelsbestand (fte)
beter dan vorig jaar
niet voldoende
Onze duurzaamheidsindicatoren
Scheepmakershaven 27c
www.milieubarometer.nl
Colofon
3011 VA Rotterdam
www.mvobalans.nl
Dit duurzaamheidsverslag is een
T 010 - 238 28 28
www.kansenbijverkassen.nl
uitgave van Stichting Stimular, 2014.
[email protected]
www.duurzaamMKB.nl
Ontwerp: Didier Brouwers, Delft - www.didjee.nl
www.stimular.nl
www.duurzameBedrijfsvoeringOverheden.nl
Papier: Biotop Next met EU Ecolabel
twitter.com/stimular
