Stichting Stimular De werkplaats voor
Duurzaam Ondernemen
Duurzaamheidsverslag
2011
Onze missie Stichting Stimular verspreidt kennis over Duurzaam Ondernemen en ontwikkelt praktische instrumenten voor het midden- en kleinbedrijf en organisaties die daarmee vergelijkbaar zijn. Dit doen we zonder winstoogmerk. Ons doel is dat ondernemers en managers in alle beslissingen duurzaamheid meenemen. Kenmerken van onze werkwijze zijn maatwerk, heldere communicatie en inspirerende contacten met ondernemers. Ook binnen de eigen organisatie werken we aan minimale milieubelasting, een goede werksfeer en persoonlijke ontwikkeling van de medewerkers.
Duurzaamheidsdoelen van Stimular voor 2015 1. Werken aan onze missie §§ Per jaar minimaal 3 nieuwe producten ontwikkelen waarmee bedrijven en organisaties duurzamer kunnen werken. §§ Doorzetten van de groei van gebruikers van ons instrument de Milieubarometer. §§ Doorzetten van de groei van de bezoekers van onze websites, DuurzaamMKB.nl en Milieuzorgoverheden.nl. 2. Duurzame bedrijfsvoering §§ Milieubarometer per fte en CO2-uitstoot per fte handhaven op het huidige goede niveau en liever nog laten dalen. §§ Een klimaatneutrale bedrijfsvoering blijven houden door de resterende CO2-uitstoot te compenseren. §§ Verlagen van het energiegebruik van de medewerkers thuis (start pilot 2012). 3. Gemotiveerde medewerkers §§ Personeelsbestand (fte) stabiel houden of laten groeien. §§ Handhaven van relatief laag personeelsverloop en ziekteverzuim. §§ Handhaven van evenwicht van ongeveer evenveel mannen als vrouwen in het team. 4. Maatschappelijke inzet §§ Per jaar minimaal 2 stagiairs in ons werk opleiden. §§ Ieder jaar meedoen aan de landelijke vrijwilligersdag van NL Doet of een vergelijkbare activiteit. §§ Blijven investeren in maatschappelijke doelen die medewerkers aandragen. 5. Economische prestatie §§ Voldoende inkomsten blijven verwerven om de Stichting te continueren. §§ Behouden van de balans in de omzet van respectievelijk kennisontwikkeling, advisering en kennisverspreiding.
Voorwoord Duurzame bedrijven zijn het ultieme doel van Stichting Stimular. Al onze activiteiten zijn gericht op het duurzamer maken van middelgrote en kleine bedrijven, alsook vergelijkbare organisaties in de zorg en van de overheid. Stichting Stimular is de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen! Duurzaamheid staat centraal in onze bedrijfsmissie en strategie. Onze strategie is om duurzaamheid in samenwerking met overheden en brancheorganisaties op de agenda te zetten bij bedrijven. Zo bereiken we de grote groep ondernemers en managers die wel interesse hebben in duurzaamheid maar concrete aanknopingspunten missen. We adviseren bedrijven over Duurzaam Ondernemen en voorzien hen van praktische instrumenten, zoals de Milieubarometer en Kansen bij Verkassen. Ook reiken we inspirerende voorbeelden en tips aan via de websites DuurzaamMKB.nl en Milieuzorgoverheden.nl. De Milieubarometer is een online instrument waarmee bedrijven en organisaties hun milieuprestatie en CO2-footprint meten en verbeteren. www.milieubarometer.nl De online wegwijzer Kansen bij Verkassen geeft bedrijven snel inzicht in de kansen voor duurzaamheid en kostenbesparing bij nieuwbouw, verbouw en/of verhuizing. www.kansenbijverkassen.nl DuurzaamMKB.nl is een website van Stimular, boordevol voorbeelden, besparingstips en instrumenten voor MKB bedrijven die willen Duurzaam Ondernemen. www.duurzaamMKB.nl Milieuzorgoverheden.nl is een website van Stimular, met stappenplan voor milieuzorg en honderden inspirerende voorbeelden van gemeenten, provincies, ministeries en andere overheden. www.milieuzorgoverheden.nl
Over dit verslag Dit verslag beschrijft onze belangrijkste prestaties op het gebied van duurzaamheid. Samen met de
Dit is het eerste duurzaamheids-
medewerkers is vastgesteld welke thema’s de grootste impact hebben op duurzaamheid:
verslag van Stichting Stimular. Hierin
1. Werken aan onze missie
beschrijven we onze duurzaamheids-
2. Duurzame bedrijfsvoering
prestaties van de afgelopen 3 jaar
3. Gemotiveerde medewerkers
met de nadruk op het jaar 2011.
4. Maatschappelijke inzet
Hierna volgen we een tweejaarlijkse
5. Economische prestatie
rapportagecyclus.
De grootste impact op duurzaamheid (in positieve zin) hebben wij als wij erin slagen om middelgrote en
Onze doelen en vorderingen op de
kleine bedrijven duurzamer te laten werken. Daarom is het overdragen van kennis en instrumenten aan
vijf thema’s leest u in dit verslag.
ondernemers en managers onze duurzame topprioriteit. De impact van onze eigen bedrijfsvoering op
Bij elk thema hebben we indicatoren
duurzaamheid is veel kleiner en komt daarom in onze duurzame strategie op de tweede plaats.
geselecteerd om onze prestatie te kunnen meten.
Ons streven is om onze duurzaamheidsprestatie continu te verbeteren. Dit streven hebben we vastgelegd in onze duurzaamheidsdoelen voor 2015. We monitoren onze voortgang ten opzichte van deze doelen
Bij het schrijven van dit verslag is
met de MVO-balans. Als u ideeën of suggesties heeft voor ons duurzaamheidsbeleid dan horen wij het
gebruik gemaakt van de GRI-
graag. Wij werken graag samen met u aan duurzame bedrijven!
richtlijn voor duurzaamheidsverslagen. Meer details vindt u op
Directie en medewerkers van Stichting Stimular
www.stimular.nl/onze_duurzaamheid.
Duurzaamheidsverslag 2011 Stichting Stimular
3
Werken aan onze missie
1
De grootste impact op duurzaamheid (in positieve zin) hebben wij als wij erin slagen om middelgrote en kleine bedrijven duurzamer te laten werken. Daarom is het overdragen van kennis en instrumenten aan ondernemers en managers onze duurzame topprioriteit. We onderscheiden 3 sporen waarlangs we aan onze missie werken: 1. Ontwikkelen van nieuwe kennis en producten 2. Persoonlijk contact met ondernemers en managers 3. Kennis en instrumenten verspreiden
Ontwikkelen van nieuwe kennis en producten Stimular ontwikkelt elk jaar minimaal 3 nieuwe producten. In 2011 hebben we vier nieuwe producten Energie
Zakelijk verkeer
Duurzaam verkopen
ontwikkeld. MVO-balans
Gezonde medewerkers
Betrokken medewerkers
Bedrijfsafval
De MVO-balans is een praktische tool om MVO-doelen te formuleren en de vorderingen met MVO te meten en zichtbaar te maken. In één plaatje worden de scores op gebied van milieu, medewerkers en maatschappij samengevat. Met deze MVO-balanskaart kunnen ondernemers doelgericht communiceren
Veiligheid Maatschappelijk welzijn
Lokale samenleving
Diversiteit medewerkers
en verslagleggen over MVO. www.mvobalans.nl Keurmerk Duurzame Bedrijfsvoering voor branche mobiele werktuigen Stimular ontwikkelde de criteria voor een Keurmerk Duurzame Bedrijfsvoering, in opdracht van de branche-
10
organisatie BMWT. Met dit keurmerk kunnen de leden communiceren hoe duurzaam het bedrijf is. CO2-emissie (in ton)
8
Cursus CO2-Prestatieladder
6
Cursus voor medewerkers van bedrijven en organisaties die hun CO2-footprint willen berekenen en redu-
4
ceren, zodat ze zich kunnen certificeren voor de CO2-Prestatieladder. De CO2-footprint wordt eenvoudig opgesteld met de Milieubarometer.
2
www.stimular.nl/co2prestatieladder
0 2010
2011
2012
Milieuthermometer Zorg Boven: MVO-balanskaart
Dit is een te certificeren milieuzorgsysteem voor alle intramurale zorginstellingen. De Milieuthermometer
Onder: CO2-reductie
is ontwikkeld voor en met de leden van de vereniging Milieuplatform Zorg-sector (MPZ), in samenwerking met SMK (Stichting Milieukeur). Stimular levert de directeur van MPZ. www.milieuplatform.nl/milieu_thermometer
4
Persoonlijk contact met ondernemers en managers Inspirerende persoonlijke contacten van onze adviseurs met ondernemers en managers hebben veel impact. Daarom werkt Stimular aan diverse netwerken, cursussen, workshops en bedrijfsdoorlichtingen. In 2011 werden circa 250 bedrijven en organisaties persoonlijk begeleid door onze adviseurs door middel van: §§ Tientallen Energie- en CO2-scans §§ Tien grafische duurzaamheidskringen verspreid over het hele land §§ Duurzaamheidskring Haagse Theaters §§ Netwerk Milieuzorg Overheden §§ Milieuplatform Zorgsector §§ Vier cursussen Duurzaam Ondernemen §§ Vier Milieubarometercursussen §§ Twee cursussen CO2-Prestatieladder Voor dit onderdeel van ons duurzaamheidsbeleid kunnen we geen doelen stellen, omdat de jaarlijkse score afhankelijk is van de intensiteit en aard van de projecten.
Kennis en instrumenten verspreiden Ook bereiken we ondernemers en managers doordat ze met onze instrumenten werken of onze informatieve websites bezoeken. Voor de effectiviteit van onze kennisverspreiding hanteren we 3 indicatoren. De scores staan in onderstaande grafieken. De indicatoren voor kennisverspreiding laten de door ons gewenste stijgende lijn zien. We monitoren jaarlijks of de scores op onderstaande indicatoren voldoen aan de groeidoelen in onze werkplannen.
Boven: Advies aan bouwbedrijven Foto: Jaap van Hoff Onder: Duurzaamheidskring Haagse Theaters. Foto: Bart van Vliet
1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2009
2010
2011
Milieubarometers in gebruik
25.000
50.000 45.000 40.000
20.000
35.000 30.000
15.000
25.000 20.000
10.000
15.000 10.000
5.000
5.000 0
0 2009
2010
2011
Bezoekers van de website DuurzaamMKB.nl
2009
2010
2011
Bezoekers van de website Milieuzorgoverheden.nl
Duurzaamheidsverslag 2011 Stichting Stimular
5
Duurzame bedrijfsvoering
2
Stimular streeft naar minimale milieubelasting ten gevolge van het werk dat wij uitvoeren. Ons kantoor is gehuisvest in een bedrijfsverzamelpand in Rotterdam. Het kantoor wordt verwarmd met stadsverwarming en is voorzien van energiezuinige verlichting. Ons pand heeft geen airco, daarom maken we optimaal gebruik van zonwering. In de winter is het bij ons elke dag ‘warme truiendag’. De afgelopen jaren hebben we alle voor ons pand relevante besparingsmaatregelen uitgevoerd, zoals aanbrengen van radiatorfolie en gebruiken van stekkerblokken met aan- en uitschakelaar om sluipverbruik te voorkomen. Voor woon-werkverkeer en zakelijk verkeer gebruiken we zoveel mogelijk Openbaar Vervoer en de fiets. Voor zakelijke reizen zijn een Stimular-vouwfiets en abonnement op OV-fiets beschikbaar. Wanneer de reistijd te lang wordt met OV en fiets, maken we zakelijke reizen met een deelauto van Greenwheels of een privéauto. De vergoeding per zakelijke kilometer met een privéauto is hoger voor auto’s met label A of B. De verhuisregeling van Stimular stimuleert medewerkers om dichter bij het werk te komen wonen. Bij aanschaf van nieuwe apparatuur, bijvoorbeeld computers, letten we op het energiegebruik. Ons kantoorpapier heeft het Ecolabel en wordt uit duurzame grondstofen (FSC en PEFC pulp) geproduceerd. Onze gezamenlijke lunch bestaat geheel uit biologische producten. De resterende CO2-uitstoot door het energiegebruik op ons kantoor en ons vervoer compenseren we door CO2-uitstootrechten van de Europese industrie weg te kopen en deze rechten te laten vernietigen. www.CO2markt.eu Onze doelen voor dit thema zijn: §§ Milieubarometer per fte en CO2-uitstoot per fte handhaven op het huidige goede niveau en liever nog laten dalen. §§ Een klimaatneutrale bedrijfsvoering blijven houden door de resterende CO2-uitstoot te compenseren. Biologische lunch
In 2012 starten we met een pilot om het energiegebruik van de medewerkers thuis te verlagen.
Milieubarometer We meten jaarlijks de milieuprestatie van onze eigen organisatie met de Milieubarometer. Uit onze Milieubarometer blijkt dat woon-werkverkeer en zakelijk verkeer het merendeel van onze milieubelasting veroorzaken. Vervoer is dus ons belangrijkste aandachtspunt. De impact van brandstoffen is laag omdat ons kantoor wordt verwarmd met stadsverwarming en dit heeft een lage milieubelasting. Ons kantoor maakt gebruik van groene stroom van Eneco. Deze groene stroom is niet volledig in Nederland opgewekt en voldoet daarmee niet aan de eisen voor groene stroom in de CO2-Prestatieladder. Om deze reden vullen we ons elektriciteitsgebruik als grijze stroom in. Als huurder in een verzamelpand kunnen wij niet zelf voor Nederlandse groene stroom kiezen.
Kantoorpapier - 2,6% Zakelijk verkeer - 30% Woon-werkverkeer - 40% Bedrijfsafval - 4,3% Water & afvalwater - 4,4% Brandstoffen - 3,4% Elektriciteit - 16%
Verdeling milieubelasting Stimular in 2011
6
De milieubelasting per fte is in 2011 hoger dan in 2010. De milieubelasting van woon-werkverkeer is toegenomen doordat in 2011 twee nieuwe medewerkers in dienst zijn getreden die verder van hun werk wonen. De impact van het zakelijke verkeer is afgenomen doordat we minder zakelijke kilometers per fte hebben gemaakt en iets meer met OV en fiets hebben gereisd. De score op zakelijk verkeer wordt mede bepaald door de aard en uitvoeringslocatie van onze projecten.
% t.o.v. Stimular 2009 / fte
200
Kantoorpapier Zakelijk verkeer Woonwerkverkeer Gevaarlijk afval
150
Bedrijfsafval Water & afvalwater Brandstoffen Elektriciteit
100
50
0 2009
2010
2011
gemiddelde kantoor
De Milieubarometer van Stimular per fte, naast het gemiddelde overheidskantoor
Stimular scoort beter dan het gemiddelde per fte uit de Milieubarometerbenchmark Overheidskantoren. Zie voor meer informatie over de benchmark www.milieubarometer.nl/kantoor. Voor woon-werkverkeer maakt Stimular per fte meer kilometers, maar omdat deze meestal (94%) met OV en fiets worden afgelegd, is de milieubelasting van woon-werkverkeer per fte toch vergelijkbaar met het gemiddelde overheidskantoor. Vergelijking Milieubarometer per fte 2011
Stimular
Gemiddelde overheidskantoor
Milieubarometer per fte
100 %
173%
Kilometers woon-werkverkeer per fte
11.421
5.519
Aandeel OV en fiets in woon-werkverkeer (%)
94,4 %
50,2 %
De CO2-uitstoot in 2011 van Stimular is met de Milieubarometer berekend. Deze bedraagt 13 ton CO2 (exclusief groene stroom en CO2-compensatie). Onze complete CO2-footprint staat op www.stimular.nl/bedrijfsvoering Onze CO2-uitstoot per fte is veel lager dan bij twee grote Nederlandse adviesbureaus of bij het gemiddelde overheidskantoor. Bronnen: www.co2reductieindebouw.nl en www.milieubarometer.nl/kantoor Vergelijking CO2-uitstoot 2011
Stimular
Bureau 1
Bureau 2
Gemiddelde overheidskantoor
Ton CO2-per fte
1,66
5,36
3,04
2,60
Duurzame bedrijfsvoering - prestatie-indicatoren
2009
2010
2011
Ton CO2 per fte (exclusief groene stroom en CO2-compensatie)
1,61
1,55
1,66
Aandeel OV en fiets in woon-werkverkeer (%)
86,9
89,4
94,4
Aandeel OV en fiets in zakelijk verkeer (%)
50,2
48,6
53,4
Kilometers zakelijker verkeer per fte
4.791
4.268
3.886
Duurzaamheidsverslag 2011 Stichting Stimular
7
Gemotiveerde medewerkers
3
In 2011 werkten bij Stimular 11 medewerkers. De meesten werkten parttime (4 dagen per week). In totaal betrof het 7,7 fte (full-time-equivalent). Een goede werksfeer, persoonlijke ontwikkeling en balans tussen werk en privéleven zijn belangrijk voor Stimular medewerkers.
Goede werksfeer Stimular creëert een inspirerende omgeving voor haar medewerkers. Daarbij wordt uitgegaan van de eigen wensen, interesses, talenten en drijfveren van de medewerkers. We zoeken voortdurend een match tussen de persoonlijke visies en de missie en activiteiten van Stimular. Dit leidt tot veel inspraak, grote motivatie, weinig verloop en een laag ziekteverzuim.
Stimuleren van persoonlijke ontwikkeling Stimular wil vernieuwend en inspirerend zijn. Daarvoor is het belangrijk dat de medewerkers blijven leren en ontwikkelen. Hiervoor hebben we verschillende methoden: §§ Met lunchlezingen houden de medewerkers elkaar op de hoogte van nieuwe kennis en ervaring die zij opdoen tijdens hun werk. Adriaan van Engelen
Marjon Olijdam
§§ Inspiratie-uitjes om nieuwe ideeën en inspiratie op te doen.
Marlies Peschier
§§ Gezamenlijke cursussen om vaardigheden te trainen. §§ Individuele opleidingen die interessant zijn voor het werk. §§ Ieder jaar volgt tenminste één medewerker een BHV cursus. In 2011 volgden de medewerkers in-company sessies over stemgebruik en over onderhandelen.
Diversiteit in het team Martijn Spaan
Stefan Romijn
Stimular streeft ernaar dat er ongeveer evenveel mannen als vrouwen in het team zijn. Bij het aannemen
Willemien Troelstra
van nieuwe medewerkers is dit één van de afwegingspunten. In 2011 was 59% van de medewerkers vrouw.
Balans tussen werk en privéleven Een goede balans tussen werk en privéleven is belangrijk voor medewerkers van Stimular. Door parttime werk, gecombineerd met flexibele werktijden, kan het werken bij Stimular goed worden gecombineerd met de zorg voor jonge kinderen. Isja Dominicus
Marc Herberigs
Ans van Mourik
Karin Zimmerman
Femke Batterink
8
Gemotiveerde medewerkers - prestatie-indicatoren
2009
2010
2011
Personeelsbestand (fte)
6,7
7,0
7,7
Personeelsverloop (% van fte)
11%
0%
10%
Ziekteverzuim (%)
8,1%
2,2%
2,3%
Percentage vrouw (% van fte)
49%
64%
59%
Maatschappelijke inzet
4
Stimular zet zich in voor het verbeteren van de maatschappij. Maatschappelijke doelen van Stimular zijn: §§ Minimaal 2 stagiairs per jaar in ons werk opleiden §§ Ieder jaar meedoen aan de landelijke vrijwilligersdag van NL Doet of een vergelijkbare activiteit §§ Investeren in maatschappelijke doelen die medewerkers aandragen.
Stages Door het aanbieden van stages dragen we bij aan de opleiding van studenten en het verspreiden van onze kennis naar docenten, andere studenten, scholen en opleidingen. In 2011 hadden we 2 stagiairs met de volgende opdrachten: §§ Afstudeerstage opstellen casussen energiebesparing voor het Milieuplatform Zorgsector §§ Meeloopstage in o.a. energieadvies aan Haagse Theaters
NL Doet Stimular doet ieder jaar mee aan de landelijke vrijwilligersdag NL Doet. Op zaterdag 19 maart 2011 gingen onze medewerkers aan de slag op hr. Ms. Castor A810, een marine loodsvaartuig van 60 jaar oud dat door sponsoren en vrijwilligers wordt gerestaureerd. Het schip ligt in de Rijnhaven, vlakbij Hotel New York. Wij hebben het schip zowel van buiten als van binnen goed gepoetst, zodat het klaar is om bezoekers te ontvangen in de zomer.
Investeren in maatschappelijke doelen Medewerkers van Stimular worden gestimuleerd om maatschappelijke doelen aan te dragen om in te investeren. In 2011 mocht iedere medewerker 200 euro aan een goed doel geven, onder de voorwaarde dat minimaal 2 collega’s het voorstel steunen. In 2011 werd op deze manier 73% van het beschikbare budget besteed aan de volgende goede doelen: WEX Waddenvereniging, Stichting Borderline, Parkinson Vereniging, Lions Club Rotterdam-Zuid, Waarneming.nl (Stichting Natuurinfo), Stichting Reanimatie Overschie, deelnemers Alpe d’HuZes. Ook deden we mee aan de landelijke fietsactie. In de week van 19 september fietsten de Stimular-
Boven: Stimular poetste de ‘Castor’
medewerkers en hun partners in totaal 445 kilometer voor het goede doel. Elke fietskilometer leverde
Onder: Op de fiets voor het goede doel
50 cent op voor sponsoring van het Rotterdamse project Genre de Vie. Twee jonge filmmakers maken een documentaire over de sociale effecten van de (her)ontdekking van fietsgebruik in Rotterdam, zie: www.genredevie.com
Maatschappelijke inzet - prestatie-indicatoren
2009
2010
2011
Aantal vervulde stages
0
3
2
Percentage van budget voor goede doelen aangesproken door medewerkers
nvt
nvt
73%
Duurzaamheidsverslag 2011 Stichting Stimular
9
5
Economische prestatie Om invulling te kunnen geven aan onze missie zijn onze economische doelen: §§ Continuïteit van de stichting §§ Balans in de omzet §§ Bijdragen aan verbetering van de economische prestatie van de bedrijven die wij adviseren
Continuïteit van de stichting Om uitvoering te blijven geven aan onze missie en het groeiende personeelsbestand te handhaven worden jaarlijks voldoende inkomsten verworven om de kosten te dekken.
Balans in de omzet Stimular werkt langs 3 sporen aan haar missie: 1. Ontwikkelen van nieuwe kennis en producten 2. Adviseren en ondersteunen van ondernemers en managers 3. Kennis en instrumenten verspreiden De drie benaderingen zijn van belang voor het slagen van de missie van Stimular. Daarom streven we naar een balans in de omzet van respectievelijk ontwikkelwerk, advieswerk en kennisverspreiding. In 2011 was de omzet in de drie benaderingen ongeveer gelijk. Duurzame economische prestatie
Bijdragen aan verbetering van de economische prestatie van de bedrijven die wij adviseren Het advieswerk van Stimular leidt tot innovatie en kostenbesparing bij bedrijven. Onze inschatting is dat de economische spin-off van onze adviezen ongeveer 10 maal onze eigen omzet is.
10
Economische prestatie-indicatoren
2009
2010
2011
Omzet (€)
605.000
663.000
706.000
Balans in de omzet van respectievelijk kennisontwikkeling, advisering en kennisverspreiding.
1
⁄3 - 1⁄3 - 1⁄3
⁄3 - 1⁄3 - 1⁄3
1
⁄3 - 1⁄3 - 1⁄3
1
Scheepmakershaven 27c
www.milieubarometer.nl
Colofon
3011 VA Rotterdam
www.mvobalans.nl
Dit duurzaamheidsverslag is een
T 010 - 238 28 28
www.kansenbijverkassen.nl
uitgave van Stichting Stimular, 2012.
[email protected]
www.milieuzorgoverheden.nl
Ontwerp: Didier Brouwers, Delft - www.didjee.nl
www.stimular.nl
www.duurzaamMKB.nl
twitter.com/stimular
