Stichting GASTDOCENTEN WO II Werkgroep ZUIDOOST AZIË mei 2004 Nieuwsbrief no 42- pag1. Nieuwsbrief. mei Beste mensen

Stichting GASTDOCENTEN WO II Werkgroep ZUIDOOST AZIË

mei 2004

Nieuwsbrief mei 2004

Nieuwsbrief no 42- pag1

42

Beste mensen De dood van Hans Gallas heeft ons allen getroffen, hierbij een eerbetoon. Dan weer de gebruikelijke veranderingen in het adressenbestand. Tineke Spijker is verhuisd ze woont nu Grote Kerkstr.33 8911 DZ Leeuwarden tel.hetzelfde. Annelies s'Jacob zal niet meer actief deel kunnen nemen, maar blijft ons wel toegedaan. Met Ido Saueressig gaat het al wat beter, maar hij kan nog niet naar huis. Willen jullie vast 20 Oktober in je agenda noteren voor de landelijke dag. Dan een uitnodiging voor een herdenkingsplechtigheid in Amstelveen. Ook in den Haag is er weer een plechtigheid op 15 Augustus. Ine Stoltenborgh correspondeerde met de Stichting 15 Augsutus 1945, omdat ze graag de hele plechtigheid op de TV gezien zou willlen hebben. De omroepen immers zenden maar een zeer beperkt beeld hiervan uit. Wie weet een oplossing voor haar om alles te kunnen zien en horen. Weet iemand of de omroepen banden hiervan hebben of zijn er amateurs die dit opnemen/ opgenomen hebben? Je kunt suggesties aan haar doorgeven. Enkele punten omtrent het Indisch Platform. Het Museon heeft een permanente tentoonstelling geopend: Kind in Oorlog.Zoals te lezen valt ook met kinderen uit voormalig Nederlands-lndië. In de grote archiefkast kun je de beperkte geschiedenis lezen van Okke Norel (vak 32), Hans Liesker (vak 24), Connie Suverkropp (vak43) Willem Nijholt (vak3). Als je toch naar de Pasar Malam besar gaat 9-20 Juni kun je hier ook een bezoek aan brengen. De tentoonstelling Ned.lndië in de Tweede Wereld Oorlog kon in Assen helaas nier doorgaan, ondanks verregaande afspraken. Maar er is een interessante tentoonstelling in Naaren N.Brabant, met Indische gijzelaars! De afgelopen tijd is het bestuur heel druk bezig geweest met vergaderen, telefoneren, e-mails versturen, copiëren, printen, contacten leggen en dit alles om de projecten voor het Gebaar op tijd af te krijgen. Tenslotte hebben we 4 projecten in samenwerking met anderen ingediend. Maar de ideeën kwamen van ons. Je vindt dit op een extra blad en we hopen het beste. Met vriendelijke groet namens het bestuur

Inhoud DE ZEEMAN ..................................................................................2 14 aug. 2004 - Indië-Monument te Amstelveen ................3 Marmite verjaagt muggen ...............................................3 Indisch Platform Actueel ................................................4 De ingediende projecten. ..................................................5 Persbericht Museon .......................................................6 Expo Indiëgangers en gijzelaars in Haaren .........................7 Haaren Expositie ..........................................................7 Kampverhalen maken indruk ..........................................8 Jappenkamp in de klas ...................................................9

secretariaat: Mw. C.E. Suverkropp - Bosdrift 148 - 1215 AR Hilversum - tel. (035) 624 96 08 - e-mail: [email protected] K.v.k. Centr. Gelderland reg. nr. 41053164 Banknummer: 60.17.24.070 (t.n.v. penningmeester Wommels)


mei 2004


DE ZEEMAN (opgedragen aan Robert Hans Gallas) De zeeman en zijn schip leefden in een zonovergoten archipel Een wereld van licht en kleur Een horizon zonder eindigheid Reizend naar de zon in harmonie met de getijen Onbevreesd met volle zeilen De zeeman en zijn schip Hij legde even aan in een kleine haven ver van zijn geboorteland Hij vond niet wat hij zocht in die haven van geborgenheid zijn ziel hunkerde naar een horizon zonder eindigheid Verder moest hij Veel verder De zeeman en zijn schip Even zag hij zijn archipel weer Maar het land dat hij kende was niet meer Verder moest hij Veel verder De zeeman en zijn schip Op zijn laatste reis vond de zeeman wat hij zocht Eén werden de zeeman en zijn schip met de horizon zonder eindigheid Hij vond waar z'n ziel naar hunkerde Licht, kleur, schoonheid, volmaaktheid en de eeuwige Oneindigheid ————— Eric Muller


mei 2004


STICHTING HERDENKING GEVALLENEN EN SLACHTOFFERS IN NEDERLANDS-INDIË te Amstelveen Afd. Public Relations: M. Zuyderhoff-Belle- Tel. 020-6457999 Stichting Gastdocenten WOII Werkgroep Zuidoost -Azië t.a.v. Mw. C.E. Suverkropp Bosdrift 148 1215 AR Hilversum April 2004 Mijne Heren, Hierbij delen wij u mede dat wij ook dit jaar weer een herdenkingsplechtigheid organiseren op 14 augustus 2004 bij het Indië-Monument te AMSTELVEEN gelegen in het Broersepark aan de Molenweg. AANVANG 19.30 UUR Bereikbaarheid met het O. V.: bussen 66,125 en 194. De sprekers zijn: - dhr. B.J. Diazoni, voorzitter van de Stichting - dhr. H.C.J.L. Borghouts, Commissaris van de Koningin in de Provincie Noord-Holland - dhr. W.van Lith, voorzitter van de Bond van Wapenbroeders Afd. Amsterdam en omstreken - declamatie :Jacqueline Schafer- kunstenares De muzikale omlijsting zal worden verzorgd door de Koninklijke Militaire Kapel onder leiding van kapelmeester Baron. Wij verzoeken u vriendelijk een mededeling in uw blad te plaatsen en danken u bij voorbaat voor uw medewerking.

Met vriendelijke groet Namens de Stichting

<<<>>>

MARMITE VERJAAGT MUGGEN Je houdt ervan of je haat het: het oer-Britse broodbeleg Marmite, een pittige bruine pasta, bijproduct van de bierbrouwerijen. Al meer dan 100 jaar wordt het extract gemaakt van gist, zout, groentenextract en specerijen. Het is rijk aan de vitamines B2, foliumzuur, B12, niacine en B1 thiamine. Het zou met name aan die laatste vitamine te danken zijn dat mensen die net een portie Marmite genuttigd hebben door muggen met rust gelaten worden. „Als je Marmite hebt gegeten, scheidt de huid een geur af die mensen niet kunnen ruiken, maar insecten op rooftocht des te beter", aldus een woordvoerder van het bedrijf. „De theorie wordt ondersteund door het feit dat er steeds meer malaria voorkomt in landen waar rijst , als basisvoedsel van de buitenste thiaminerijke buitenlaag is ontdaan." Telegraaf april 2004


mei 2004


Indisch Platform Actueel

Algemeen ⁬ Er is onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de schoolboekjes in Nederland in zake de Tweede Wereldoorlog Voor het basis onderwijs voldoen deze wel, maar bij het voortgezet onderwijs zijn veel kanttekeningen te maken. ⁬ In verband met de Indische Zomer die in 2005 in Den Haag wordt gehouden, zoekt men contact met de Indische Gemeenschap om samen zoveel mogelijk projecten op te zetten. ⁬ Het NIOD zal een tentoonstelling samenstellen met als thema "Oorlogskind". Hierbij zullen van alle provincies foto's van daar woonachtigen (ook van de Indische Gemeenschap) worden getoond. De Voorzitter van het IP vraagt als lid van het Comité van aanbeveling of de verenigingen behulpzaam kunnen zijn met het aanleveren van fotomateriaal, (contact opnemen met het Indisch Platform, Javastraat 52 Den Haag/postbus 85747 2508 CK Den Haag/tel 070-330 51 67) ⁬ In 2005 zal de Indisch Pensioen Bond worden opgeheven. De Indisch Pensioen Bond heeft dan een bestaan van 95 jaar achter de rug. De IPB is bezig om een stuk voor een website op te zetten over Indische Pensioenen. Wat betreft de hulp bij de wetten voor oorlogsgetroffenen zal de IPB een beroep doen op de Stichting Pelita. Stand van zaken bij het Breed Historisch Onderzoek door het NIOD ⁬ De heer Meyer heeft inmiddels drie hoofdstukken klaar van zijn boek over het onderzoek naar Back Pay. Dit deelonderzoek was min of meer een afgerond geheel. Het boek zal naar verwachting in september 2004 gereed zijn. ⁬ De heer Keppy is ook begonnen met het op schrift stellen van wat hij heeft gevonden bij zijn onderzoek. Gewacht is op materiaal en informatie uit Indonesië. De informatie bevindt zich op verschillen archieven op diverse plaatsen. De kern van het onderzoek is de periode van de Japanse bezetting. Het onderzoek naar Schade en Rechtsherstel is erg omvangrijk. Gebleken is dat dit onderzoek niet - zonder ook te kijken naar de bersiapperiode - gedaan kan worden, omdat de Japanlijn als het ware doorloopt. De Japanse periode blijft echter wel het uitgangspunt van het onderzoek. ⁬ Ook het onderzoek door Jacco van den Heuvel naar Misdaad en Gezag is van start gegaan. Eerst is nagegaan wat in de diverse perioden in de geschiedenis onder misdaad werd verstaan. Activiteitenplannen ⁬ Men denkt over activiteiten tijdens de Pasar Malam in Den Haag en een aantal lezingen in het najaar op Bronbeek. In Indonesië zullen activiteiten worden georganiseerd voor de Indonesische onderzoekers. Onderzoek door Ratna Saptari over Dekolonisatie en Stedelijke Arbeid in Indonesië. ⁬ Het onderzoek naar de stedelijke arbeid loopt van 1930 tot 1965. De vakbonden zijn in 1920 opgericht. Bij het onderzoek is een keuze gemaakt uit de locaties Tandjong Priok, Balikpapan en Soerabaja. Dit met het oog op de verschillen in werk i.v.m. respectievelijk havenarbeid, oliewinning, diverse industrieën en ook naar de huishoudelijke arbeid. ⁬ Onderzoek is gedaan naar de vragen zoals hoe de arbeiders de verschillende perioden, zoals voor en tijdens de Japanse bezetting en de communistische periode, konden overleven en hoe de relatie was tussen de Europese en de Indonesische bevolking. Voor het eind van dit jaar zal het manuscript klaar zijn in het Indonesisch, dat vervolgens in het Engels wordt vertaald. Het plan bestaat om in augustus een workshop over dit onderwerp te houden. Algemeen overleg over oorlogsgetroffenen. ⁬ Op 4 februari 2004 heeft in de Tweede Kamer een Algemeen Overleg plaats gevonden over de oorlogsgetroffenen. Een delegatie van het IP heeft vooraf informatief gesproken met een aantal kamerleden. De Staatssecretaris heeft opgemerkt dat het Breed Historisch Onderzoek niet gaat over individuele claims, maar betrekking heeft op de bestudering van een stukje Nederlandse Historie. ⁬ Helaas is dit niet het geschilpunt dat op dit moment aan de orde is over de opdracht voor het onderzoek en de mening van het IP. Het IP meent dat bij het onderzoek ook de aspecten van het rechtsherstel betreffende de bersiapperiode dienen te worden meegenomen. ⁬ De Staatssecretaris heeft toegegeven de correspondentie tussen het IP en het ministerie van VWS nader te bekijken en er zal nog een gesprek plaats vinden met het IP. ⁬ Wat betreft de individuele claims is al eerder toegezegd, dat deze niet zullen verjaren. Men moet wel zelf met bewijzen kunnen aantonen rechten op een individuele claim te hebben. Herstructurering van het IP. ⁬ Inmiddels zijn een aantal vertegenwoordigers van groepen uit de Indische Gemeenschap bij elkaar gekomen om een kring voor die desbetreffende groep op te zetten. 16 nieuwsmagazine mei 2004


mei 2004


De ingediende projecten.

Project Getekend, Nederlanders onder Japanse bezetting. Gezamenlijk voorstel van Museon (indiener),NIOD en St. Gastdocenten. A. de ontwikkeling van een educatieve internettoepassing gebaseerd op de collecties tekeningen en realia uit de Japanse interneringskampen die worden beheerd door Museon en Niod. B. de ontwikkeling van een kleinschalige reizende tentoonstelling voor gebruik op scholen. Hierover schreef ik al de vorige keer. Project De oorlog in Indië, reeks autobiografische boeken voor school. St.Gastdocenten (indiener) en Uitgeverij Zorn. De reeks bestaat uit de heruitgave van ongeveer dertig boeken over de oorlog voor de schoolbibliotheek. Deze zijn de persoonlijke verhalen van ooggetuigen uit de Jappenkampen, van 'buitenkampers' en van jonge verzetsstrijders. De boeken zijn eerder verschenen, soms via een uitgever, soms in eigen beheer. De auteurs waren kind of jongvolwassene in de oorlog. De boeken zijn goed gedocumenteerd en voorzien van foto's, landkaarten en documenten. Er wordt een docenten handleiding gemaakt. Het eerste deel van de serie wordt in een conferentie aan de scholen gepresenteerd. De uitgeverij Zorn zal het drukken van de boeken op zich nemen. Project Verfilming: Mogen we altijd in dit kamp blijven? Gezamenlijk voorstel van St. de Vlinder = Willeke van Ammelrooy (indiener) en St. Gastdocenten. Henriette van Raalte heeft haar eigen verhaal met behulp van haar moeder als boek gepubliceerd, waarin Nederlanders hun ervaringen goed blijken te herkennen. Het boek heeft episodes in Buitenzorg, Bandoeng en Batavia met veel dialoog. De regisseur Willeke van Ammelrooy vindt dat er een gebrek aan speelfilms is, die dit stukje Nederlandse geschiedenis belichten. Met dit project denken we niet alleen de 100 000 Nederlanders te bereiken die door het Gebaar werden uitbetaald,maar ook alle partners, nazaten en leerlingen. Project Filmportretten: Tegen het vegeten. Gezamenlijk voorstel van Cineventura=Dorna van Rouveroy (indiener) en St. Gastdocenten. Het maken van filmportretten van ongeveer 130 mensen die actief zijn en opgeleid om leerlingen voorlichting te geven. De gastdocenten vertellen hun eigen verhaal over de periode 4149 in het voormalig Nedertands-lndië. Deze unieke ervaringsoverdracht van Nederlanders die tijdens WO II in voormalig Nederiands-lndië verbleven moet ten behoeve van het onderwijs aan jeugdigen behouden blijven. Dit kan alleen door nu filmportretten te maken en op die manier de verhalen van deze gastdocenten te behouden voor het nageslacht. Jongeren vernemen op deze manier van rechtstreeks betrokkenen wat een oorlogssituatie betekent voor het dagelijkse leven. Onze ervaring is dat daardoor bij de jongeren hun inlevingsvermogen wordt geprikkeld, waardoor hun persoonlijkheids vorming wordt bevorderd en hun zelfbewustzijn wordt vergroot. ——————————————


mei 2004


Voor meer informatie: Afdeling Marketing / www.museon.nl Datum: 20 april 2004 070 - 3381421 / 070 - 3381433

Tentoonstelling 'Kind in oorlog' in Museon Vanaf 23 april 2004 is in het Haagse Museon de nieuwe permanente tentoonstelling 'Kind in oorlog' te zien. In deze expositie wordt de Tweede Wereldoorlog vanuit het perspectief van kinderen belicht. Hoe was het om kind te zijn in oorlogstijd? Wat kon een kind wel en niet begrijpen? Welke invloed had de oorlog op hun dagelijkse leven? Antwoorden op deze vragen zijn terug te vinden in verhalen, voorwerpen, foto's, filmfragmenten en documenten van 34 bekende en onbekende mensen, die kind waren toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Zij laten zeer dierbare voorwerpen zien die hun waarde meestal niet danken aan hun uitzonderlijke schoonheid maar aan de verhalen en herinneringen die erachter schuil gaan. Enkele voorbeelden van Nederlanders die hun verhaal delen Willem Nijholt was zeven toen de oorlog in Nederlands-lndië begon. Toen hij na een transport in een gloeiend hete goederentrein aankwam in het kamp, is zijn fotoalbum door een Japanse bewaker verscheurd. Wonder boven wonder zijn delen hiervan bewaard gebleven en nu te bezichtigen in de tentoonstelling. Jan Montijn was vijftien jaar oud toen de oorlog uitbrak. In de tentoonstelling vertelt hij hoe hij aan Duitse zijde aan het Oostfront vocht, wanneer hij voor het eerst hoorde over het lot van de Joden en hoe hij uiteindelijk tot inkeer kwam. In de loopgraven maakte hij bij 25 graden onder nul tekeningen met een stokje en wat houtskool, die hij tijdens zijn verlof in 1945 aan zijn moeder gaf. Deze tekeningen zijn te zien in de expositie. Fie Polak was 11 jaar toen zij in 1944 met haar ouders op transport werd gezet naar Auschwitz-Birkenau. Zij vertelt over het nummer in haar arm, de werkdagen van 14 uur, slagen, hondenbeten, ziektes, ontberingen, medische experimenten en vooral: honger. Opstelling ingericht als archief De meer feitelijke achtergronden van de Tweede Wereldoorlog, waarin de persoonlijke verhalen en voorwerpen hun context krijgen, zijn te achterhalen in een opstelling die als archief is ingericht. Dit archief herbergt een schat aan informatie, waaronder geluidsfragmenten, documenten in lades, krantenartikelen in mappen, voorwerpen en computerprogramma's. Het archief belicht zaken als Jeugdstorm, hongerwinter, jodenvervolging en onderwijs. De foto's en de tekeningen zijn samen met voorwerpen en verhalen van bekende en onbekende Nederlanders terug te vinden in dit archief. Kind in oorlog vormt een bijzondere weergave van de ingrijpende invloed die oorlog op kinderen heeft door de feiten en de persoonlijke verhalen van kinderen uit de Tweede Wereldoorlog en de hedendaagse oorlogssituaties te laten zien. Samenwerking 'Kind in oorlog' is tot stand gekomen in samenwerking met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Fonds 1818. 'Jouw wereld. Mijn wereld', de nieuwe permanente tentoonstelling 'Kind in oorlog' is onderdeel van de nieuwe permanente expositie 'Jouw wereld. Mijn wereld'. Met deze tentoonstelling wordt het honderdjarige Museon dit jaar vernieuwd. Een van de thema's van 'Jouw wereld, Mijn wereld' is 'Strijd', een onderdeel dat nauw aansluit bij 'Kind in oorlog'. In dit expositiegedeelte wordt de noodzaak getoond van het verantwoord handhaven van de rechten van mens en kind. In 'Strijd' wordt belicht hoe het verlangen naar macht een onuitroeibare kracht is die de loop van de wereldgeschiedenis bepaalt. Er wordt tevens uitgelegd dat oorlog een zinloze activiteit is die louter negatieve resultaten oplevert op menselijk en materieel gebied. 'Strijd' gaat ook over respect en recht. De rol van het Vredespaleis en het Internationale Gerechtshof komt aan de orde en verklaard wordt hoe Nederland zich inzet voor vrede en recht, ook buiten onze grenzen. Vanaf medio oktober 2004 kunnen bezoekers 'Jouw wereld, Mijn wereld' en dus ook het thema 'Strijd' beleven. Beleving is de kern van het bezoek. Het gaat in het Museon niet alleen meer om kijken en leren, maar ook om beleven en nieuwe ideeën opdoen. Deze


mei 2004


expositie verbreedt de horizon en laat mogelijkheden zien die voorheen ondenkbaar leken. De rol van de mens in het beheer en behoud van de rijkdom en diversiteit van natuur en cultuur is de rode draad van de expositie Openingstijden en prijzen Het Museon is geopend van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur. Op maandag. Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag is het Museon gesloten. In de schoolvakanties is het Museon ook op maandag geopend. De toegangsprijs voor personen van 12 jaar en ouder bedraagt € 6,--. Kinderen van 4-11 jaar betalen € 3,— en houders van een 65+Pas en CJP € 5,~. Museumkaart is geldig. Groepskorting mogelijk voor groepen boven de 20 personen. Noot voor de redactie Indien u meer informatie wenst, kunt u contact opnemen met de afdeling marketing van het Museon, Rob de Winter tel. 070 - 3381421 ([email protected] of Julie Westerlaken tel. 070 - 3381432 ([email protected]

Expo Indiëgangers en gijzelaars in Haaren Haaren - Op de Gedenkplaats Haaren 1940-1945 tot l december de tentoonstelling 'Indische gijzelaars en Indiëgangers' te zien. Centraal staan de twee groepen Haarense gijzelaars die op 19 juli en 7 oktober 1940 werden opgepakt. Beide groepen hebben in concentratiekamp Buchenwald gezeten voordat ze in Haaren terecht kwamen. Verder is er aandacht voor de vele vrijwillige en; dienstplichtige militairen, ook uit Haaren en omgeving, die na de oorlog naar Nederlands-indië moesten. De tentoonstelling vindt plaats aan Raamse Akkers 15 in Haaren en is elke eerste woensdag van de maand geope nd v an 10. 00 t ot 1 6. 00 u ur. In de maanden juli en augustus is er elke woensdag om 10.00 uur een rondleiding. ============== door Maartje van Hoek

Haaren

Expositie

De binnenplaats van de kapel van Haarendael in Haaren doet op geen enkele manier denken aan wat hier ooit gebeurde. Meer dan zestig jaar geleden liepen de ongeveer duizend gevangenen van de Duitse 'Polizeigefangnis1 rondjes over dit pad. Na een uurtje was hun luchttijd voorbij en moesten ze terug de cel in. Nu staan op diezelfde binnenplaats bankjes tussen groene struiken waar de bewoners van stichting Cello, mensen met een verstandelijke beperking, in het zonnetje kunnen zitten. Een man eet rustig zijn lunch en rookt in alle vrijheid een sigaret. De oorlog lijkt verder weg dan ooit. Om de gevangenen en gijzelaars die tussen 16 november 1941 en 10 mei 1942 in Haaren zaten nooit te vergeten, is vier jaar geleden de stichting Vriendenkring Haaren '40-'45 opgericht. Elk jaar brengt de vriendenkring een tentoonstelling met een thema. Dit jaar nemen ze de eerste groep Haarense gijzelaars onder de loep: de Indische gijzelaars.

Deze Indiërs werden in 1940 gevangen genomen in het concentratiekamp Buchenwald omdat de Duitsers druk wilden uitoefenen op de Nederlandse regering. Die had op haar beurt namelijk Duitsers gevangen genomen in het voormalige Nederlands-Indië, op het zogenoemde 'eiland Onrust'. Na bijna anderhalfjaar werden de gijzelaars getransporteerd naar Haaren. „De hemel Haaren noemden ze het", vertelt Antoon van Hedel van de vriendenkring Haaren '40-'45. „In vergelijking rnet hun leven in Buchenwald was het hier een paradijs", zegt hij terwijl hij wijst naar de voormalige slaapzaal. „Ze kregen sinds lange tijd een bed en mochten gewone kleren aan." De gijzelaars konden in Haaren cursussen volgen en beschikten over materiaal om kampkranten te maken. Ook boekjes 'voor de kinderen thuis' werden getekend en ingekleurd. Dit soort gedenkwaardige dingen zijn tijdens de tentoonstelling in de kapel van Haarendael te zien, evenals foto's uit de oorlog en allerlei lesmateriaal uit het toenmalig Nederlands-Indië. Zaterdag wordt de tentoonstelling geopend in de kapel van Haarendael. „Het wordt helemaal Indisch", zegt Van Hedel. Zelf houdt de vrijwilliger tijdens de opening een lezing over de tentoonstelling.

De oorlog lijkt verder weg dan ooit Gijzelaars Ook is er muziek. Myrthe de Kok (viool) en Abigail Richards (piano) brengen samen een lied dat twee Indische gijzelaars vaak speelden in de tijd dat ze in Haaren zaten.

De opening is toegankelijk voor alle Indiëgarigers uit de gemeente Haaren en begint om 10.00 uur. De tentoonstelling is elke eerste woensdag van de maand geopend van 10.00 tot 16.00 uur. In juli en augustus is er elke woensdag een rondleiding om 10.00 uur.

Onder de 4000 gevangenen zaten in de <<<>>> de Tweede Wereldoorlog in het Haarense 'Polizeigefangnis' ook zo'n 240 Indische gijzelaars. Zaterdag begint een tentoonstelling over hun leven.


mei 2004


"Hij nam het dapperste speelgoedsoldaatje mee"

Kampverhalen maken indruk MONTFOORT - Dik de Moor en Cor Snoek van Stichting Gastdocenten vertelden bij de tentoonstelling over de tweede wereldoorlog in voormalig Nederlands van toen hun belevenissen door aan de kinderen anno 2004.- Indië hun eigen verhaal over de verschrikkingen in de Jappenkampen. Zo geven de oorlogskinderen Complete gezinnen werden gevangen gezet en mannen gescheiden van hun gezinnen in aparte mannenkampen en kampen voor vrouwen met kinderen. Later kwamen er ook jongenskampen bij. Alle jongens boven de tien jaar werden bij hun moeder weggehaald. De leerlingen uit groep acht van de Lintschotense Timotheus-school bezochten begin april de fototentoonstelling in het St. Josephgebouw en dat maakte flink wat indruk. Mark vertelt: "Toen we binnen kwamen keek ik even naar de foto's. Toen viel me op dat iedereen broodmager was." Ward en Toby hadden op hun beurt goed onthouden dat Cor Snoek en Dik de Moor zelf jarenlang in een Jappenkamp zaten en vertelden over hun eigen ervaringen. Heel dun Pauline Vendrig had goed onthouden dat De Moor slechts 25 kilo woog: "De mensen in het kamp waren allemaal heel dun en wisten niet waar hun familie was. Ze werden kaal geschoren omdat er veel luizen in hun haar zaten. Hij is daardoor nu ook heel kaal." De wetenschap dat

de kinderen tien jaar waren toen ze werd weggehaald bij hun moeder, maakte diepe indruk op Mark. "Je moest dan in het jongenskamp werken voor je eten." "Hij kreeg daar bijna geen eten. Daarom ging hij zelf eten zoeken. Ze aten vogels, slangen, kikkers, maden en nog andere vieze dingen. Ze hadden als kleding alleen een doek als onderbroek," vertelt Eric. "Ze deden de maden ook op hun wonden en ze dronken plas uit een bak", vertellen Natalie en Mariëlle. Monica kon op de foto's de ribben zien zitten en ze vindt het slecht dat het er zo aan toeging. Bart Nell schrikt van de omstandigheden 60 jaar geleden. Het verhaal over een kind dat een bananenschil van de commandant opraapte waardoor de hele barak geen eten kreeg omdat ze het zagen maakt indruk. Daan: "Als je iets deed wat niet mocht kreeg je hele barak geen eten. Je moest ook heel hard werken." Niels had goed geluisterd naar Cor Snoeck: "Zijn vader was gevangen en dus had hij geen vader meer. Toen kwam er een officier die zei dat ze over een paar dagen uit hun huis moesten. Hij wou op de stoel van de vader gaan zitten maar dat mocht eigenlijk niet. Toen legde de moeder een foto van hun vader op de stoel, dus die officier begreep dat." Soldaatje De belevenissen maakten grote indruk op de kinderen. "Hij moest toen ook naar een Jappenkamp. Hij had al zijn speelgoedsoldaten voor het raam gezet om het huis te bewaken. Hij mocht er één uitkiezen en meenemen. Hij nam het dapperste soldaatje mee om hem te beschermen", vertellen Paulien en Reinier. Niels: "Het ergste wat Dik dé Moor vertelde was dat hij de doodstraf kreeg maar hij had gelukkig geluk. Ze wilden hem gaan doden en toen ineens knielden de Jappen voor hem. Toen wist hij dat het was afgelopen." De Moor woog op zijn 14e nog maar 18 kilo. Esther: "De mensen in de kampen hebben zoveel honger gehad dus zeg nooit dat je honger hebt want wij kennen geen honger." De kinderen luisterden vol aandacht en deden daarna een speurtocht met vragen over de drie eeuwen dat Nederlands Indië bij Nederland hoorde en wat er in een Rode Kruis pakket zit (chocola, sigaretten, eten en briefpapier). Ook de

Stichting GASTDOCENTEN WO II Werkgroep ZUIDOOST AZIË atoombommen op Hiroshima en Nagasaki werden nog onder de aandacht gebracht. Angela: "Die atoombom leek net een paddestoel." "Heel de stad was weggevaagd,", vertelt Else. "Er waren heel veel slachtoffers gevallen terwijl dit eigenlijk helemaal niet nodig was." Stella vatte de dag goed samen: "Het was heel indrukwekkend. 's Middags hebben we er nog over nagepraat."

mei 2004


Op 4 mei worden alle Nederlandse militaire en burgerslachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog en alle conflicten daarna herdacht. Om 20.00 uur worden twee minuten stilte gehouden ter nagedachtenis, gevolgd door het Wilhelmus. Zenderstreeknieuws 21/04/2004 3

Jappenkamp in de klas EPE - Theo Derksen beleefde als kleuter de verschrikkingen van het Jappenkamp. Het maakte op hem een onuitwisbare indruk. Als gewaardeerd lid van de Stichting Gastdocenten Wereldoorlog 2, werkgroep Zuid-Oost Azië, kan hij er boeiend over vertellen. Voor de hoogste groepen van basisscholen. Inmiddels heeft hij er zeventien op zijn lijstje staan. Zoals de Anne de Vriesschool, waar hij al enkele keren eerder een les verzorgde. Hij weet daarin voldoende afstand te bewaren van zijn emoties om zodoende de feiten de ruimte te geven.Nochtans spreken deze zodanig dat kinderen van elf, twaalf jaar daar stil van worden. De vragen die Derksen krijgt zijn van uitstekend niveau. Ze tonen aan dat kinderen bijzonder geïnteresseerd zijn Wanneer je ze de kans geeft om iets uit de mond van een ooggetuige te horen nemen ze de gelegenheid te baat om de kennis te verdiepen. Het maakt de dialoog tot een spannende. Derksen had

diverse materialen uit de Bersiaptijd in voormalig Nederlands-Indië meegenomen om het inlevingsvermogen van de kinderen te vergroten. Uiteraard volgt een verpletterende stilte als ze horen hoe het in zo'n kamp toegaat. Jongens van enkele turven hoog die ouderen moesten begraven, hoe ze dicht opeen gepakt leefden onder erbarmelijke omstandigheden. Na afloop weten ze de waarde van het leven in vrijheid in hoge mate te waarderen. Het doet hen zichtbaar iets als ze ervaren wat die grote man van nu als kind van nog een paar jonger heeft moeten doorstaan. Aanvragen voor een gastles kunnen worden gedaan via www.gastdocenten, com, tel. (0578) -613599 of [email protected].

Veluwenieuws Advertentie 04-05-2004

<<<>>>

Stichting GASTDOCENTEN WO II Werkgroep ZUIDOOST AZIË mei 2004 Nieuwsbrief no 42- pag1. Nieuwsbrief. mei Beste mensen

Recommend Documents