Stichting Cultura te Ede Jaarverslag 2014
26 maart 2015 Stichting Cultura Molenstraat 45 6711 AW Ede Handelsregisternr.: 091 309 03
Inhoudsopgave Pagina Inleiding
2
Bestuursverslag
3
Verslag Raad van Toezicht
6
Verantwoording van de prestaties uit de budgetovereenkomst 2014
8
Verkorte jaarrekening
Balans per 31 december 2014 Grondslagen van waardering
23 25
Overige gegevens Voorstel resultaatverwerking Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
1
27 27 28
Inleiding
Hierbij treft u het jaardocument 2014 van Cultura aan. In dit document leg ik verantwoording af over het gevoerde beleid van Cultura. Het document bestaat uit de volgende delen: 1. bestuursverslag 2. de verantwoording van de Raad van Toezicht 3. de verantwoording van de prestaties uit de budgetovereenkomst 2014 4. de verkorte jaarrekening 2014 5. overige gegevens Verantwoording van de Raad van Toezicht Deze is opgesteld door de Raad van Toezicht en geeft inzicht in het door hen gevoerde toezicht. Verantwoording van de prestaties uit de budgetovereenkomst 2014 Een verantwoording aan de hand van de budgetafspraken en in het kort de hoogtepunten van het afgelopen jaar. De controleverklaring Door Ernst &Young Accountants LLP is een goedkeurende controleverklaring afgegeven. Deze treft u in dit onderdeel aan.
G. Poelert, Directeur/bestuurder 26 maart 2015
2
Bestuursverslag Voor u ligt het jaarverslag 2014 van Cultura. In de verschillende onderdelen vindt u de financiële en inhoudelijke verslaglegging. Deze geven een goed beeld van de resultaten en activiteiten van het afgelopen jaar en zijn een verantwoording van de prestatieafspraken met de gemeente en het gevoerde beleid. De aankondiging van de gemeente Ede dat de subsidieverstrekking vanaf 2015 niet ongewijzigd zal worden voortgezet maakt het noodzakelijk na te denken hoe binnen die onzekere financiële kaders de maatschappelijke functie van Cultura gehandhaafd kan blijven. De in de Meerjarenbeleidsvisie van het College van B&W genoemde bezuiniging op cultuur van €800.000 tot €1.200.000, waarvan een groot deel door Cultura gerealiseerd zal moeten worden, zal grote gevolgen hebben voor de keuzes die Cultura ten aanzien van haar kerntaken moet maken. De bedrijfsprocessen zijn in 2014 geanalyseerd en efficiënter ingericht, waardoor hierin geen ruimte meer gevonden kan worden. De keuzes ten aanzien van de kerntaken, die in overleg met de gemeente gemaakt moeten worden, zullen frictiekosten met zich mee brengen. De eerdere afspraken die met de gemeente over eventuele frictiekosten zijn gemaakt moeten in het overleg worden meegenomen. De afgelopen jaren heeft Cultura ingezet op een versterking van het imago en het vergroten van de bekendheid in de regio. 2014 kenmerkte zich met name door het bestendigen van en voortbouwen op de reeds behaalde resultaten van het beleidsplan 2010-2014. In het licht van een snel veranderende maatschappij, en specifiek voor Cultura de onzekere financiële toekomst, is het noodzakelijk dat er een bezinning op de doelen van de organisatie plaatsvindt: Voldoen deze nog aan de vraag van de samenleving, leidt de ingezette koers naar de gestelde doelen en kan de ingezette koers binnen de veranderende omstandigheden nog steeds worden gevolgd? De uitkomsten van deze bezinning hebben geresulteerd in een nieuw strategisch beleidsplan, een plan voor de periode 2014 -2017. Cultura beschrijft hierin hoe zij de gewenste toekomstbestendigheid inhoud geeft. De kern van het beleidsplan is dat Cultura een “Huis van de stad” wil zijn, mensen wil samenbrengen en haar klanten nog beter dan voorheen wil kennen om hen beter dan ooit te bedienen met haar producten en diensten. Cultura stelt de klant centraal en wil nieuwe doelgroepen aanspreken in samenwerking met nieuwe partners. Om te vast te stellen hoe ver Cultura is met deze ambities, is in 2014 de klanttevredenheid van cursisten van het Kunstencentrum onderzocht, is het onderwijs bevraagd over de tevredenheid met de bemiddeling van het Cultuurpunt en is onderzoek gedaan naar de beleving van de klant in het theater. De resultaten hiervan zijn zeer bemoedigend en worden gebruikt om de producten kwalitatief op een nog hoger niveau te brengen en nog beter aan te laten sluiten bij de vraag van de klant. Ontwikkelingen binnen de afdelingen Ontwikkelingen in de bibliotheeksector, zoals de nieuwe bibliotheekwet en de komst van de digitale bibliotheek, maken het noodzakelijk preciezer invulling te geven aan de rol die Cultura in dezen heeft. In 2014 is de bibliotheek kansrijke samenwerkingsverbanden in het sociale domein aangegaan. De mooie projecten die hieruit zijn voortgekomen vindt u beschreven in het inhoudelijk jaarverslag. Het theater heeft het in 2014 goed gedaan. De voorstellingen werden in vergelijking met 2013 beter bezocht, het bezoekersaantal is gestegen met 6 % Dit is niet alleen een gevolg van meer voorstellingen, echter ook een stijging van de gemiddelde zaalbezetting met 3%. Nieuwe initiatieven zoals het Filmhuis zijn niet alleen kostendekkend aan de programmering toegevoegd, zij haalden ook een nieuwe groep van enthousiaste ouderen binnen. In het kunstencentrum hadden we minder inschrijvingen voor de naschoolse lessen. De algemene trend is een afnemende vanzelfsprekendheid om gedurende langere periodes muzieklessen te volgen. Het is noodzakelijk om te onderzoeken hoe de lessen in het vrijetijdsonderwijs kostendekkend aangeboden kunnen worden. De vaak langlopende arbeidsovereenkomsten en de regelingen in de diverse cao’s zijn hierbij een beperkende factor. Het streven is om zoveel mogelijk kinderen via school kennis te laten maken met kunst en cultuur. Met de Cultuurmakelaars, gevestigd in Cultura, kunnen we dit adequaat inhoud geven. Door het nauwe contact dat er met de onderwijsinstellingen in Ede is, geven de Cultuurmakelaars hun coördinerende 3
rol op een goede wijze inhoud. Zij bemiddelen tussen de scholen en aanbieders van cultuur, waaronder de bibliotheek, het kunstencentrum en Edese erfgoedinstellingen. Cultura is betrokken bij het project “Cultuureducatie met Kwaliteit”, samen met de Edese erfgoedinstellingen, waarvoor projectsubsidie is ontvangen vanuit het Fonds Cultuurparticipatie. Een mooi resultaat van alle inspanningen van de afgelopen jaren is de certificering van de bibliotheek en het kunstencentrum. Om een “Huis van de stad” te zijn en te blijven, inspirerend en veelzijdig, alert en trendsettend, open en gastvrij, is de laatste jaren veel aandacht besteed aan de ruimtelijke randvoorwaarden voor deze niet geringe ambitie. Binnen Cultura zijn bouwkundige aanpassingen aangebracht om voor bewoners van de gemeente ook in de toekomst een aantrekkelijke plek te zijn om samen te komen. In september van 2014 zijn de verbouwingen van het Cultura Café en het Atrium afgerond. Dat dit een voortdurend proces is, blijkt uit de gesprekken die inmiddels gaande zijn met verschillende partners voor de invulling van de 2e verdieping en de herinrichting van de Stadswinkel. Daarnaast loopt er een onderzoek naar de mogelijkheden voor zakelijke verhuur passend binnen de opdracht van Cultura. Ontwikkelingen in de samenleving Het verschuiven van budgetten van centrale- naar lokale overheden en het tegelijkertijd verkleinen van budgetten brengt ook de gemeente Ede in een situatie waarin er keuzes gemaakt moeten worden in de verdeling hiervan over de verschillende sectoren. De gemeente is een participatietraject gestart waarin burgers gevraagd wordt mee te denken over onder andere de invulling van de beoogde bezuiniging op cultuur. Cultura heeft vanaf het begin haar bijdrage aan dit traject gegeven. Met spanning wachten we op het definitieve rapport, en de besluiten die uiteindelijk in de gemeenteraad genomen gaan worden. De resultaten De Staat van Baten en Lasten over 2014 van Stichting Cultura sluit met een positief resultaat van € 32.287. Dit resultaat is toegevoegd aan de Algemene Reserve. De toelichting op de resultaten is onderdeel van de jaarrekening en is opgenomen onder de toelichting op de winst- en verliesrekening. De vermogens- en liquiditeitspositie eind 2014 Het eigen vermogen van de Stichting Cultura is in 2014 toegenomen van € 1.135.712 tot € 1.305.714. Deze toename is een gevolg van het toevoegen van het positief resultaat over 2014 en de mutatie in de bestemmingsreserve aan het eigen vermogen. De liquiditeit per 31 december 2014 is toegenomen met ca. € 179.000. De positieve operationele kasstroom over 2014 bedraagt circa € 686.000. Opgemerkt dient te worden dat de positieve kasstroom in 2014 nagenoeg geheel is aangewend voor in 2014 gepleegde investeringen. Begroting 2015 De begroting over 2015 sluit met een positief saldo van € 8.731. Bedrijfsrisico’s Bezuiniging De gemeente heeft in december 2013 besloten de subsidierelatie per januari 2015 niet meer (vanzelfsprekend) in dezelfde vorm voort te zetten. Dit kan gevolgen hebben voor de omvang van de financiering. De gemeente adviseert gepast om te gaan met financiële verplichtingen voor 2015 (afhankelijk van de hoogte van de aan ons verstrekte subsidies en het belang voor onze bedrijfsvoering), tot er duidelijkheid is over de subsidie over 2015. Inmiddels is de subsidie over 2015 toegekend en zal Cultura vanaf 2016 met nieuwe bezuinigingen worden geconfronteerd. Personeel Vanuit het strategisch beleidsplan en de ontwikkelingen in de bibliotheek en educatie wordt steeds meer duidelijk dat de competenties van het personeel worden gericht op inspelen op de dynamische omgeving waarin Cultura zich bevindt en de flexibiliteit die dat met zich meebrengt. Cultura is vanuit het verleden een organisatie die is ingericht op met name vastomlijnde processen en activiteiten. Dit zal in de toekomst gaan veranderen in een meer klantgerichte, projectmatige blik. Dit beschouwende is de constatering dat een deel van het personeelsbestand hier niet in mee zal kunnen gaan. Het beleid zal worden gericht om dit veranderingsproces het personeel hierin verder te begeleiden.
4
Toekomst Cultura ziet drie speerpunten om een toekomstbestendige organisatie te zijn en te blijven. Investeren in vernieuwing Cultura richt de organisatie zo in dat er steeds beter aangesloten kan worden bij nieuwe vragen en behoeftes van klanten. Het kunnen inspelen op nieuwe trends en ontwikkelingen vraagt een flexibele inzet van mensen en middelen. Het betekent ook een beweging naar een meer projectmatig werkende organisatie. Koers en keuzes In het strategisch beleidsplan 2014-2017 heeft Cultura een missie en visie geformuleerd waarmee zij de komende jaren weer een stap verder kan zetten. De aangekondigde bezuinigingen dwingen Cultura scherpere keuzes te maken. Dit zal leiden tot een herstructurering van en heroriëntatie op de basisorganisatie. Flexibiliteit is ook hier het sleutelwoord. Bij onverwachte ontwikkelingen moeten er voldoende mogelijkheden zijn om de koers snel en adequaat bij te stellen. Samenwerken en verbinden Cultura ziet de samenwerking met partners als een belangrijke voorwaarde om vorm te kunnen blijven geven aan de brede maatschappelijke verankering van Kunst en Cultuur in Ede. Door het gebruikmaken en combineren van elkaars diensten en expertise kan een aantrekkelijk aanbod worden gerealiseerd.
Tenslotte Cultura heeft ambities. Ambitie om “Huis van de stad” te zijn, om dé ontmoetingsplek te zijn op het gebied van kunst en cultuur en om te blijven verbazen. En dat gaat Cultura doen!
5
Verslag Raad van Toezicht De Raad van Toezicht houdt integraal toezicht op de algemene gang van zaken binnen Cultura en op het functioneren van het bestuur. De raad toetst of het bestuur bij de beleidsvorming en -uitvoering de maatschappelijke opdracht van Cultura centraal stelt en daarbij oog houdt voor het belang van de Stichting als uitvoerder van deze opdracht. De raad ziet er daarbij op toe dat er een zorgvuldige en evenwichtige afweging wordt gemaakt van de belangen van allen die bij de Stichting betrokken zijn, dat wet- en regelgeving wordt nageleefd en relevante risico’s worden onderkend en in voldoende mate worden beheerst. Voor het beleid zijn de prestatie-afspraken met de Gemeente Ede leidend. De Raad van Toezicht hanteert de principes van de Code Cultural Governance. Het jaar 2014 heeft in het teken gestaan van enerzijds consolidatie van de bereikte doelen in de voorgaande periode en anderzijds van de voorbereiding op de gemeentelijke bezuinigingen in 2015 en volgende jaren. In de Meerjarenbeleidsvisie van het College van Burgemeester & Wethouders van de Gemeente Ede is sprake van een bezuiniging op cultuur in een bandbreedte van 800.000 tot 1,2 miljoen euro. Gelet op de omstandigheid dat een bezuiniging voor een belangrijk deel door Cultura gedragen zal moeten worden, baart dit zorg; na alle inspanningen van de afgelopen jaren is het punt bereikt waar de mogelijkheden om dit met een verdere verbetering van de efficiency op te vangen vrijwel uitgeput zijn. Dit betekent dat er -in afstemming met de gemeente- inhoudelijke keuzes ten aanzien van het handhaven en afstoten van taken gemaakt moeten worden. Van belang is om de eerdere afspraken met de gemeente ten aanzien van mogelijke frictiekosten hierbij te betrekken. In 2014 is het nieuwe strategische beleidsplan voor de periode 2014-2017 tot stand gekomen. Cultura positioneert zich hierin als ‘Huis van de Stad’. Dit uitgangspunt is door de Raad van Toezicht nadrukkelijk onderschreven, evenals het principe dat de klant, de inwoner van de gemeente Ede, centraal staat. De raad heeft kunnen constateren dat er als resultaat van dit beleid sprake is van een toenemend gebruik van het aanbod van Cultura. Dit en de daarmee samenhangende toegenomen waardering voor de activiteiten van Cultura stemmen de Raad van Toezicht tot tevredenheid. Het is echter tegelijkertijd een grote zorg dat de bereikte resultaten door de nieuwe bezuinigingen onder druk komt te staan. De Raad van Toezicht is verheugd dat het mogelijk is gebleken 2014 met een positief financieel resultaat af te sluiten, alsook dat de begroting 2015 een weliswaar krap, maar niettemin positief batig saldo laat zien. Voor de daarop volgende jaren is het perspectief nadrukkelijk onzeker. De Raad van Toezicht heeft in 2014 vijf maal vergaderd. Daarnaast heeft een overleg met het managementteam over het strategisch plan 2014-2017 plaatsgevonden en is met de ondernemingsraad de algemene gang van zaken besproken. Verder heeft het reguliere overleg met de wethouder Cultuur plaatsgevonden. Behalve het nieuwe strategische plan en de verwachte bezuinigingen zijn in 2014 de periodieke financiële rapportages, het risicomanagement, de evaluatie van de accountant, de certificering van de bibliotheek en het kunstencentrum, de ontwikkelingen rond de stadswinkel, de gedragscode voor medewerkers van Cultura, bezoekers- en deelnamecijfers en ontwikkelingen binnen de door Cultura bestreken sectoren, het personeelsbeleid, alsmede de prestatie-afspraken met de Gemeente onderwerp van bespreking geweest. De raad heeft zijn goedkeuring gegeven aan de jaarrekening en het jaarverslag over 2013, de begroting 2015 en het strategisch beleidsplan 2014-2017, als ook zijn goedkeuring gehecht aan de deelname van Cultura aan het Gelders Bibliotheeksysteem. In juni heeft het jaarlijkse functionering- en beoordelingsgesprek met de directeur-bestuurder plaatsgevonden. In juli 2014 hebben mevrouw M.J. Louppen-Laurent en de heer G.H. ter Avest wegens afloop van hun tweede reguliere termijn van 4 jaar afscheid genomen van de raad. Na instemming van het College van Burgemeester & Wethouders zijn mevrouw K.A. Pullen en de heer G. Strijker per 1 april benoemd tot lid van de Raad van Toezicht. Per 1 juli heeft de raad de heer Strijker tot zijn voorzitter benoemd. De Raad van Toezicht heeft in de februarivergadering zijn eigen functioneren geëvalueerd. De raad heeft verder besloten om in 2015 de Governance-structuur van Cultura tegen het licht te houden, zulks aan de hand van de in 2014 verschenen WRR-publicatie “Van tweeluik naar driehoeken, versterking van de interne checks and balances bij semipublieke organisaties”.
6
Samenstelling Raad van Toezicht Naam
Beroep
Dhr. G.H. ter Avest (tot 1 juli 2014)
Voormalig bestuurder GGZ Centraal
Mevr. M.J. Louppen-Laurent (tot 1 juli 2014)
Dhr. J. Miedema
Mevr. K.A. Pullen (vanaf 1 april 2014)
Dhr. P. Schaap Dhr. G. Strijker (vanaf 1 april 2014) Dhr. R.F. van Zuilen
Functies en nevenfuncties
Lid Raad van Commissarissen Centramed Lid Commissie van Toezicht DBC Informatiesysteem Consultant, docent, toezichthouder Docent Saxion Hogeschool Voorzitter Raad van Toezicht Museumpark Orientalis Voorzitter Bestuur Vrienden van het HGO Voorzitter Raad van Toezicht De Basis Arnhem Lid Raad van Toezicht Travers Lid Bestuur Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties Zelfstandig interim manager/adviseur Lid bestuur Stichting Fapadag, Facilitation and participation of Disadvantaged Groups Communicatieadviseur Lid Raad van Commissarissen De Woonmensen (Apeldoorn) Lid Raad van Toezicht COG (Ede) Lid Raad van Toezicht CODA (Apeldoorn) Voorzitter bestuur Stichting Vrienden van Atlant (Apeldoorn) Bestuurder DOK13 Rector Canisius College Nijmegen Voorzitter Chr. Gymnastiekvereniging DOK-Ede Voormalig lid college van bestuur ArtEZ Lid Raad van Toezicht De Basis hogeschool voor de kunsten Arnhem Directeur Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof Tiel
Documenten betrekking hebbend op het toezicht en de Governance van Cultura zijn op de website van Cultura geplaatst. Een overzicht van de bezoldiging van de directeur-bestuurder en de leden van de raad van toezicht is opgenomen in het financiële deel van dit jaarverslag.
7
Verantwoording van de prestaties uit de budgetovereenkomst 2014 Jaarverslag 2014 Cultura Maatschappelijk effect Cultura luistert naar de vraag en ontwikkelt haar organisatie zo, dat er meer en sneller op de vraag ingespeeld kan worden met een gewenst aanbod als antwoord op de veranderende behoefte en nieuwe trends. Activiteiten Algemene regietaak Cultura heeft periodiek overleg gevoerd met de gemeente over haar algemene regietaak ten behoeve van de uitvoering van het culturele beleid van de gemeente. Coördinerende taak Cultura ontwikkelt zich steeds meer als onderdeel van het netwerk op het gebied van kunst en cultuur. Zij is zich ervan bewust niet alles zelf te hoeven uitvoeren, maar ontwikkelt zich als aanjager op dit gebied. Cultura zoekt zelf samenwerkingspartners, maar stimuleert ook de samenwerking tussen verschillende partijen. In 2014 is bijvoorbeeld een subsidie ontvangen van het Fonds voor Cultuurparticipatie voor het project “Koffie en Kunst” waarin Cultura samenwerkt met Welstede en de Sector Welzijn Ouderen voor een project waarin ouderen en jongeren elkaar verhalen vertellen en deze verhalen uitwerken in een voorstelling. Ook ondersteunde Cultura subsidieaanvragen van inwoners uit Ede, bijvoorbeeld een aanvraag voor de publicatie van een boek door een Edese inwoner, die zijn levensverhaal vertelt. Cultureel centrum Cultura bevorderde het gebruik van haar gebouw door de tweede verdieping, die in 2013 leeg kwam te staan door de herinrichting van de bibliotheek, gedeeltelijk opnieuw in te richten. Zowel culturele als commerciële partijen maakten gebruik van de faciliteiten en diensten van Cultura. Vergader- en kantoorruimtes zijn verhuurd voor extern en intern gebruik. De Omroep Ede startte in februari met haar uitzendingen vanuit Cultura, na de inrichting van hun ruimte in de maanden daarvoor. Op dit moment is intensief overleg gaande over het gebruik van het gebouw door externe partijen. Daarbij speelt telkens de overweging mee of een nieuwe bewoner past binnen de functies die Cultura heeft en of het haar culturele functie versterkt. Door de Stadswinkel wordt Cultura steeds meer een gebouw waar inwoners van Ede hun weg vinden om zich te laten informeren over kunst en cultuur in Ede. Cultura neemt deel aan het platform “Uit in Ede” gericht op het verzamelen van culturele informatie en het publiceren daarvan. Zij is aanspreekpunt voor vragen over het culturele leven door instellingen in en buiten Ede. In december zijn binnen de stuurgroep Stadswinkel gesprekken gestart over de doorontwikkeling daarvan. Deze gesprekken worden samen met de gemeente in 2015 voortgezet. Luisteren naar de klant Bij de afdeling theater en het kunstencentrum is de klant bevraagd op haar tevredenheid over de producten en diensten die Cultura biedt. Bij de afdeling theater wordt dit regelmatig en mondeling gedaan, voor het Kunstencentrum zijn digitaal vragenlijsten verstuurd naar alle cursisten. In de Stadswinkel zijn de processen onderzocht aan de hand van de Vanguard-methode. Kenmerkend voor deze methode is dat er door de ogen van de klant gekeken wordt. Ook vond in de Stadswinkel een klantonderzoek plaats. Naast de individuele klant zijn ook de scholen voor primair onderwijs gevraagd naar hun tevredenheid over het Cultuurpunt. Bij de diverse afdelingen wordt hier in dit jaarverslag verder op ingegaan. Ken uw doelgroep Cultura doet onderzoek naar nieuwe doelgroepen in de gemeente Ede, die Cultura wil bereiken met haar aanbod. Het gaat om de doelgroepen: kwetsbare jonge kinderen in de leeftijdscategorie 0-4 jarigen, de laaggeletterden en de groep maatschappelijk kwetsbaren (ouderen, mensen met een verstandelijke beperking, werklozen). Het onderzoek moet antwoord geven op de vraag in welke wijk of welk dorp de doelgroep zich bevindt en of er vragen liggen waarop Cultura in kan spelen. In het eerste kwartaal van 2015 wordt de rapportage verwacht. 8
Galerie In de galerie in de Stadswinkel vonden in 2014 zeven tentoonstellingen plaats. Zes exposities van professionele beeldend kunstenaars en in de zomermaanden een expositie van de cursisten van Cultura. Twee exposities van professionele kunstenaars waren gericht op “Ede hoofdstad van de smaak” en één expositie sloot aan bij de tentoonstelling van Seurat in het Kröller Muller Museum op de Hoge Veluwe Verantwoording Cultura stemt haar beleid periodiek af met de gemeente en neemt ontwikkelingen uit het culturele veld mee in haar beleid. Cultura is daarbij gericht op doorlopende ontwikkeling van haar producten en diensten. Elk kwartaal heeft er een ambtelijk overleg plaatsgevonden over de stand van zaken aan de hand van de kwartaalrapportages van alle afdelingen en het Cultuurloket. Elk halfjaar is er overleg gevoerd met de wethouder. Over de financiële cijfers is twee keer gerapporteerd. In dit jaarverslag zijn bovenstaande activiteiten verder beschreven en toegelicht bij de diverse afdelingen. Bibliotheek Maatschappelijk effect De Cultura bibliotheek biedt op een laagdrempelige manier voor inwoners uit Ede informatie, ondersteuning bij ontwikkeling en educatie en het stimuleren van lezen. Informatie over kunst en cultuur en het bieden van een plek voor ontmoeting en debat worden Cultura-breed aangeboden. Activiteiten Digitale bibliotheek Het digitale lezen neemt nog steeds toe. Via www.bibliotheek.nl/ebooks kunnen leden inmiddels 10.000 e-books lenen. Edenaren maken daar volop gebruik van. In 2014 zijn namelijk 5.626 e-books door Edese leners gedownload via deze site. Om de leners hierbij te faciliteren zijn inloopmiddagen georganiseerd waarop klanten individuele vragen over e-books konden stellen, zowel inhoudelijk als technisch. De Bibliotheek is gestart met een aanbod om digitale vaardigheden te ontwikkelen. Een voorbeeld daarvan is “Klik en Tik”, een cursus voor echte beginners/digibeten. Deze cursus wordt in 2015 aangeboden in alle vestigingen. In Lunteren is daarvoor een samenwerking opgezet met het Westhoffhuis, Rabobank, Senioren Welzijnsorganisatie (SWO) en Seniorenweb om gezamenlijk een aanbod te ontwikkelen voor de beginner tot en met de gevorderde. Voor de begeleiding van de deelnemers worden vrijwilligers ingezet. In oktober is de Bibliotheek samen met de 3 Veluwse bibliotheken gestart met het project “Zichtbaar met e-participatie”, in het kader van een Leven Lang Leren. Dit houdt in dat de bibliotheek zichtbaar wil zijn als plek waar mensen terecht kunnen met hun vragen rond digitale vaardigheden. Zij wil een rol spelen op het gebied van mediawijsheid en (digitale) basisvaardigheden. Dat is nu nog niet vanzelfsprekend, maar daar wil de bibliotheek aan werken. De bibliotheek wil mensen die moeite hebben met lezen of het vinden van informatie stimuleren om mee te doen en wil hen een steuntje in de rug geven om zich hierin (zelf) te blijven ontwikkelen. Daarmee begeeft de bibliotheek zich meer en meer op het terrein van educatie en het sociale domein. De Bibliotheek nam deel aan de landelijke campagnes rond e-books en de digitale bibliotheek. Het doel daarvan is, dat eind 2015 25% van de inwoners van Ede weet dat je voor digitale- en taalvaardigheden bij de Bibliotheek terecht kunt als zichtbare, enthousiaste, digitale en mediawijze partner. In de week van 21-28 november 2014 vond de Week van de Mediawijsheid plaats. Met de Week van de Mediawijsheid wordt jaarlijks aandacht gevraagd voor het belang van mediawijsheid voor kinderen. Mediawijsheid betekent dat kinderen en volwassenen weten hoe zij veilig gebruik kunnen maken van computers en internet. Tweemaal is de nieuwsbrief “Lezen, de mooiste les”, verzonden naar alle scholen voor primair onderwijs. Het is een provinciale nieuwsbrief voor leerkrachten rondom lezen en dyslexie, waaraan Cultura lokaal invulling heeft gegeven, bijvoorbeeld met informatie over het makkelijk lezenplein. Nieuwbouw Lunteren Op 31 januari opende de nieuwe bibliotheekvestiging in het dorpscentrum “Het Westhoffhuis” in Lunteren. De bibliotheek is ingericht volgens het winkelconcept en met selfservice. Klanten vonden 9
snel hun weg in de nieuwe inrichting en waren tevreden over de nieuwe manier van presenteren op displaytafels en veel frontaal in de kasten. De uitleningen in Lunteren stegen in 2014 ruim 6 % ten opzichte van 2013. Samenwerking met het Westhoffhuis krijgt vorm door gezamenlijke kinderactiviteiten en samenwerking op het gebied van digitale vaardigheden.
Stadspoort en Bennekom Begin juni is in Stadspoort en Bennekom de selfservice gerealiseerd. Zonder tussenkomst van een medewerker kunnen klanten zelf hun boeken lenen en inleveren. De klanten wennen snel en ervaren het als prettig. De medewerker heeft hierdoor meer tijd om op vragen van de klant in te gaan. Door de invoering van de selfservice wordt er minder formatie ingezet en is de bezuinigingstaakstelling voor de bibliotheek gerealiseerd. Bibliotheek op School (leerlijn Literatuur) Er zijn 3 pilotscholen in het kader van “Cultuureducatie met Kwaliteit” leerlijn “Literatuur”. Er is begonnen met de eerste literatuurprojecten in de onderbouw van de 3 scholen . Omdat dit ook drie MIK (Muziek in de Klas) -scholen zijn wordt er een bijzondere combinatie gemaakt met de muziek-, dans- en dramalessen. Vanuit de Bibliotheek Cultura zijn hier drie medewerkers bij betrokken, die zich richten op ondersteuning van de inhoudelijke vragen, het digitale aanbod, het samenstellen van collecties boeken ter ondersteuning van de thema’s waar de school mee bezig is en het verzorgen van een lezing op een ouderavond. Het doorlopende programma voor groep 1 t/m 8 is van start gegaan. Voor elke groep is een project aangeschaft of ontwikkeld waarmee leerlingen aan de slag kunnen met taal en boeken. Een voorbeeld van een project is “Mannetje Jas”, naar aanleiding van een prentenboek van Sieb Posthuma. In groep 1 en 2 wordt dit prentenboek voorgelezen en verwerkt door aandacht te besteden aan kleding, het koud hebben, woorden als warm koud en andere tegenstellingen. Voor de overige scholen voor primair onderwijs loopt het voorlees- en muziekprogramma Feest ! voor groep 2 en de groepsbezoeken voor de groepen 3 en 6. Ook een aantal groepen van het VO en het ROC brachten een bezoek aan de bibliotheek voor instructie en mediaeducatie.
10
“Feest”in de bibliotheek aan de Molenstraat Collectiebeleid Het collectiebeleid is geactualiseerd. De samenstelling van de collectie en de uitleenfrequentie van de media is gemonitord en op grond hiervan is de aanschaf van media vastgesteld. Hierdoor is de actualiteit en de snelle beschikbaarheid van materialen gewaarborgd. Boekstart Eind 2013 startte de bibliotheek met Boekstart en werkte hiervoor samen met de gemeente Ede. Inmiddels zijn ruim vierhonderd baby’s ingeschreven bij de bibliotheek. De ouders van de baby’s zijn uitgenodigd door middel van een brief met een bon, waarmee ouders in de bibliotheek hun kind konden inschrijven en daarbij een Boekstartkoffertje ontvingen met peuterboekjes en voorleestips. Om meer ouders te stimuleren hun kind in te schrijven is samenwerking gezocht met de consultatiebureaus in de gemeente Ede. In de consultatiebureaus komen displays met babyboekjes te staan en tijdens de bezoeken aan het consultatiebureau wijzen consultatiebureaumedewerkers de ouders op de mogelijkheid hun kind in te schrijven in de bibliotheek. Samenwerking gericht op leesbevordering en taalontwikkeling Er is een intensieve samenwerking ontstaan tussen de Voorleesexpress, Vluchtelingenwerk en de Bibliotheek. De Voorleesexpress is een programma dat zich richt op kinderen die opgroeien in een situatie waarbij de kans groot is, dat zij een taalachterstand oplopen. Hiervoor werkt de bibliotheek samen met de Stichting “Vluchtelingenwerk Midden Gelderland”. De kinderen (van 2 - 8 jaar) uit deze gezinnen worden voorgelezen door vrijwilligers gedurende 5 maanden. Het doel daarvan is de taalontwikkeling en het leesplezier te stimuleren. De ouders krijgen handvatten om het voorlezen zelf over te nemen en de taalomgeving thuis te verrijken. Kinderen krijgen zo meer plezier in lezen, vergroten hun woordenschat en kunnen zich beter concentreren. Vluchtelingenwerk werft en begeleidt de gezinnen, de voorlezers en de coördinatoren. De bibliotheek geeft trainingen aan de voorlezers in interactief voorlezen, verstrekt bibliotheekabonnementen aan de voorlezers en gezinnen en begeleidt de gezinnen bij het bibliotheekbezoek. In 2014 zijn nieuwe voorleesvrijwilligers getraind en de gezamenlijke PR is opgepakt. Er is een oriënterend gesprek geweest met het ROC A12 over de vraag op welke wijze de bibliotheek ondersteuning kan bieden op het gebied van taal, taalontwikkeling en taalachterstand. Dit is mogelijk door bijvoorbeeld een deel van de taalactiviteiten te faciliteren door vrijwilligers, leesclubjes en taalmaatjes een plek te bieden én hen te adviseren over geschikte materialen. Dit oriënterende gesprek heeft ertoe geleid dat de bibliotheek in 2015 onderdeel uit gaat maken van het overleg “Taal op de kaart” waarbij ROC, De Medewerker, Vluchtelingenwerk en de gemeente samenwerken om volwasseneneducatie in Ede te ontwikkelen. Overige samenwerking Daarnaast werkt de Bibliotheek samen met Senia, een landelijke organisatie op het gebied van leesgroepen en museumbezoek. Cultura biedt o.a. een plaats aan de leesgroep geschiedenis. De samenwerking met de Veluwse bibliotheken is geëvalueerd en wordt ook in 2015 voortgezet. De meerwaarde van de samenwerking ligt vooral op het gebied van efficiency en het gebruik maken van elkaars deskundigheid. Bijvoorbeeld activiteiten voor het ontwikkelen van digitale vaardigheden 11
worden gezamenlijk ontwikkeld en een medewerker van Cultura beantwoordt de vragen via Twitter voor alle Veluwse bibliotheken. Cultura heeft deelgenomen aan het landelijk programma “Vaders Voor Lezen” om meer mannen/ vaders te stimuleren de bibliotheek te bezoeken en voor te lezen. Op zaterdag 1 november was er “Sterke Verhalen”, een programma over krijgers met een journalist, een schrijver en een workshop Japans boogschieten. Meer dan 20 vaders en kinderen namen deel aan het programma. In alle vestigingen van de bibliotheek is een Makkelijk Lezenplein, met boeken gericht op kinderen met leesmoeilijkheden. Diverse inloopmiddagen rondom dyslexie zijn georganiseerd. Ouders en kinderen konden daar met vragen terecht over het omgaan met dyslexie en geschikte boeken voor kinderen met leesmoeilijkheden. Er wordt samengewerkt met Opdidakt. voor workshops over dyslexie en opvoeden. (Opdidakt is een instituut gespecialiseerd in o.a. onderzoek en behandeling van dyslexie.) Er was veel belangstelling voor iets wat nog relatief nieuw en onbekend is bij de bibliotheek. De twee bijeenkomsten zijn bezocht door 12 deelnemers per keer. Deze workshops worden in 2015 vervolgd. Stimulering lidmaatschap De bibliotheek stimuleert het lidmaatschap door dit voor de jeugd tot en met 17 jaar gratis aan te bieden in haar centrale vestiging aan de Molenstraat en in de vestigingen Ede - Stadspoort, Bennekom en Lunteren en in de bibliobus. De Bibliotheek op School (dBos) is verder uitgewerkt. dBos heet in het vervolg leerlijn “Literatuur” omdat hiermee beter wordt aangegeven wat er daadwerkelijk gebeurt. Er wordt namelijk geen collectie boeken op school geplaatst, maar activiteiten gericht op taal- en leesbevordering worden op school uitgevoerd. Verantwoording: De bibliotheek heeft de volgende functies: “Kennis en informatie”, “Ontwikkeling en educatie” en “Lezen en literatuur” Activiteit
Functie
2014
2013
Feest
Ontwikkeling en educatie
29 groepen
15 groepen
Groepsbezoeken Primair onderwijs
alle functies
26 groepen
45 groepen
Groepsbezoeken Voortgezet Onderwijs
alle functies
3 groepen
geen
Groepsbezoeken ROC
alle functies
5 groepen
geen
Kinderboekenweek
alle functies
activiteiten in alle bibliotheekvestigingen
geen
Nationale voorleeswedstrijd
Lezen en literatuur
25 scholen
25 scholen
Verhalenvertelster in het kader van de Wereldverteldag
Lezen en literatuur
nieuwe activiteit in de bibliotheek
NVT
Nationale voorleesdagen
Ontwikkeling en educatie/ lezen en literatuur
voorlezen op 9 kinderdagverblijven/ peuterspeelzalen en activiteiten in de drie filialen
voorlezen op 20 kinderdagverblijven/ peuterspeelzalen
Aantal uitleningen
alle functies
850.291 (waarvan 5.626 e-books)
842.983
Aantal leden
alle functies
25.692
26.126
niet geteld*
48.560
Aantal inlichtingen
*Het aantal inlichtingen werd in 2014 niet geteld. Medewerkers lopen rond en beantwoorden doorlopend vragen van klanten. Er is voor gekozen geen tellingen meer te doen, zodat de medewerker als zijn aandacht kan besteden aan de klant en de collectie 12
Leden 23,2 % van de Edese bevolking is lid van de bibliotheek. Het landelijk gemiddelde ligt op 23 %. Op 31 december had de bibliotheek 25.692 leden. Ook dit jaar is het aantal jeugdleden gestegen, voornamelijk als gevolg van het project “Boekstart” voor pasgeborenen. Het aantal volwassenen leden is gedaald. Uitleningen Het aantal uitleningen nam toe bij de jeugd- en de volwassenenleners. Dit jaar worden voor het eerst de cijfers van e-books vermeld die de Edese leners gebruiken via de site www.bibliotheek.nl. De stijging van de uitleningen is vooral te zien in de bibliotheek aan de Molenstraat en in Lunteren. Twee bibliotheek waar het retailconcept succesvol is toegepast. Bijzonder daarbij is dat de informatieve materialen in deze vestigingen meer geleend zijn, na een jarenlange daling van deze uitleencijfers. Openingstijden De openingstijden bleven in 2014 gelijk. Centrale bibliotheek Ede-Stadspoort, Bennekom, Lunteren Boek & Buurt Harskamp Bibliobus
39,5 15,5 4,0 15,5 (excl. rijtijden)
Certificering Op 3 december heeft de audit plaatsgevonden voor de certificering van de bibliotheek en het kunstencentrum. Tijdens de auditdag zijn beide afdelingen beoordeeld. De auditoren gingen in gesprek met de directeur/bestuurder, het MT, de Raad van Toezicht, gemeenteambtenaar, medewerkers en klanten. Aan het einde van de dag werd duidelijk dat Cultura voor deze beide afdelingen gecertificeerd zou worden. Inmiddels is de definitieve rapportage ontvangen. Tevredenheid klanten Eind 2014 is het besluit genomen om met ingang van 2015 deel te nemen aan het digitale, landelijke klantenpanel “Biebpanel”. “Biebpanel” geeft de mogelijkheid om met meer regelmaat onze klanten te bevragen op hun tevredenheid en onze resultaten te vergelijken met een groot aantal bibliotheken die zich bij dit panel hebben aangesloten. Leners krijgen 4x per jaar een vragenlijst over een bepaald onderwerp. Eén van de onderwerpen in 2015 is de “Ontmoetings- en verblijfsfunctie”. Theater Maatschappelijk effect Het theateraanbod van Cultura kent een brede programmering waarmee zo veel mogelijk bezoekers worden bereikt. Daarnaast wordt het theater ingezet voor facilitering van amateurkunst- en schoolvoorstellingen. Activiteiten Cultura presenteerde een breed geschakeerd theaterprogramma, waarbij “laagdrempeligheid” en “inspelen op de wens van de klant” de belangrijkste sleutelbegrippen zijn geweest. Extra randprogrammering, zoals live pauzemuziek en workshops bij kindervoorstellingen, is gewaardeerd. In persoonlijke gesprekken met theaterbezoekers bij acht theatervoorstellingen in 2014 is steekproefsgewijs de mening van het publiek gevraagd over onze dienstverlening. Cultura presenteert het theateraanbod en andere activiteiten ook op de website “Uit in Ede” en neemt deel aan het overleg over inhoud en promotie van het Edese cultuuraanbod van het Platform “Uit in Ede”. Het Kröller-Muller Museum, bioscoop Cinemec en Cultura zijn hierin de drie grote spelers. De voorstellingen zijn over de gehele linie goed bezocht. Er is geregeld sprake van uitverkochte zalen, met name bij cabaret, kindervoorstellingen en theaterconcerten.
13
Kindervoorstelling “Woezel en Pip” voor kinderen vanaf 2 jaar In het kader van het creëren van een totaalbeleving en cross-overs, zijn bijvoorbeeld bij de concerten van het Nederlands Kamerkoor en het Hexagon Ensemble voorprogramma’s gepresenteerd met respectievelijk de Koorschool Midden Gelderland en het Kunstencentrum Cultura. Deze activiteiten worden als succesvol en inspirerend ervaren door deelnemers, publiek en artiesten Bij een toneelvoorstelling met een Indisch karakter is extra ‘gastvrijheid’ gecreëerd in het neerzetten van een Indonesische sfeer in het atrium, met muziek en food. Branchevereniging Cultura is aangesloten bij de Vereniging van Schouwburg- en concertgebouwdirecties (VSCD) Proef Theater Theater Cultura organiseerde op 13 september het evenement Proef Theater. Naast het proeven van het nieuwe theaterseizoen, in de vorm van previews, verrassingsoptredens en een kijkje achter de schermen van de theatertechniek, stond er ook een culinaire proeverij op het programma. Op deze manier legde Cultura een link naar Ede Hoofdstad van de Smaak. Daarnaast werkte Cultura samen met de Pop Up Markt in het centrum van Ede, waar het theaterprogramma op een buiten podium werd gepresenteerd. Het evenement Proef Theater heeft in Cultura intern rond de 300 bezoekers getrokken. De buitenlocatie Pop up Markt bij de Oude Kerk trok enkele duizenden bezoekers. Met name op de buitenlocatie heeft Cultura met het podiumprogramma een groot publiek bereikt en het theaterprogramma bij een nieuw publiek onder de aandacht weten te brengen Het evenement krijgt in 2015 een vervolg.
14
Proef Theater in het atrium Filmhuis In het filmhuis zijn 6 films gedraaid voor 335 bezoekers. De verfilming van “Boven is het stil” van Gerbrand Bakker is het best bezocht en trok 94 kijkers. Bij elke voorstelling bestaat het aantal bezoekers voor de helft uit vaste bezoekers. In het eerste kwartaal van 2015 staat een enquête onder de bezoekers gepland. De uitkomsten zullen omgezet worden in verbeterpunten. Samenwerking De samenwerking met Theater Junushoff is voortgezet. Overleg over de programmering is geïntensiveerd en met “retourtje Ede-Wageningen” is een verbindende voordeelactie gerealiseerd. In de maand mei zijn de theaterbrochures gezamenlijk verstuurd naar vaste theaterbezoekers van beide theaters. In de wekelijkse theaterladder in de lokale krant, doet naast Junushoff, ook de Edesche Concertzaal als partner mee. Klantonderzoek Een kwaliteitsonderzoek is uitgevoerd door Centrum voor Smaakonderzoek CSO, waarbij mystery guests theatervoorstellingen bezochten en beoordeelden op diverse criteria met betrekking tot de kwaliteit van de dienstverlening en de beleving van ons theater (van kaartverkoop tot en voorstelling). Het betreft een vergelijkend onderzoek in meerdere theaters in de periode februari tot en met april. Een aantal verbeterpunten, die uit dit onderzoek kwamen, zijn opgepakt en gericht op de verblijfskwaliteit in de theaterzaal. Er zijn een aantal technische aanpassingen gerealiseerd, de stoelen zijn opnieuw bekleed en gordijnen zijn vervangen. Een ander verbeterpunt is het nieuwe theaterticketsysteem LVP. Het nieuwe systeem functioneert goed. In december 2014 is geconstateerd dat nu ruim de helft van de toegangskaarten online via de website wordt gekocht. De fase van verkenning van de Marketing-module van het LVP systeem is in gang gezet, met als doel in het 1e kwartaal van 2015 online doelgroepgerichte marketing te kunnen uitvoeren. Ook worden in 2015 opgepakt de muziek tijdens de pauze, de kaartverkoop en de website.
15
Verantwoording
Per voorstelling
2014 Professionele voorstellingen Bezoekers Amateurvoorstellingen Bezoekers
69
2013
Per voorstelling
67
8.901
129,0
27
8.387
125,2
52
4.556
168,7
6.888
132,5
Er zijn 69 professionele voorstellingen geprogrammeerd en 27 amateurvoorstellingen. Het bezoekersaantal per voorstelling steeg licht.
Kunstencentrum Maatschappelijk effect Kunsteducatie wordt op een laagdrempelige manier, liefst in samenwerking met het onderwijs, aangeboden zodat zoveel mogelijk jeugd en jongeren kennismaken met actieve kunstbeleving.
Activiteiten Nieuwe doelgroep Het seniorenorkest is van start gegaan met een aantal enthousiaste ouderen. Wekelijks maken een groep blazers, strijkers en een pianist muziek met elkaar. Het resultaat wordt regelmatig ten gehore gebracht in het atrium. Ook is het project “Koffie en Kunst” ontwikkeld. Een project waarin ouderen en jongeren met elkaar in contact komen, verhalen vertellen en deze verhalen in een voorstelling verwerken. Dit project wordt in 2015 uitgerold.
Seniorenorkest 16
Hieronder een beschrijving van een aantal korte activiteiten: o Kunstduik Zaterdag 11 januari werd de Nieuwjaarsvoorstelling Kunstduik “Hap 5 Gangen Verrassingsmenu” tweemaal voor een geheel uitverkocht huis uitgevoerd. De kunstduik telde dit jaar 134 deelnemers waarvan 87 actief in de voorstelling .Het publiek trok o.l.v. een gids langs 4 locatievoorstellingen in Cultura. Het thema dit jaar was smaak en voedsel. Wij hebben ingespeeld op het gegeven dat Ede de Hoofdstad van de Smaak is gedurende 2014. De laatste voorstelling “Le grand Dessert” speelde integraal in de theaterzaal en gaf een feestelijk knallend slot aan de Kunstduik van 2014. o Cultura live Het Cultura live festival werd voor de eerste keer gehouden op 28 juni. Op zeven podia zijn van 14.00 uur tot 21.00 uur non-stop presentaties verzorgd door leerlingen en cursisten van Cultura. Publiek kon van het ene naar het andere podium gaan, waar zij werd getrakteerd op muziekoptredens, theater- dans- en musicalpresentaties. Jong en oud, beginner en gevorderde, voor iedereen was er een podium. 655 deelnemers deden hier aan mee en zo’n 2276 bezoekers kwamen kijken en luisteren. o Concert & masterclass Remy van Kesteren Bij een aantal concerten in de serie “Proefkamermuziek” zag het Kunstencentrum aanleiding om er een klein of groter project aan te verbinden. Een voorbeeld daarvan is een masterclass die 7 harpleerlingen volgden bij harpist Remy van Kesteren. De leerlingen verzorgden het programma voorafgaande aan het concert “Memento”. o Familievoorstelling brandweermannen Na afloop van de familie voorstelling “Brandweermannen” volgden 60 kinderen een workshop brandweerauto’s maken o.l.v. beeldend docent Juliette Calis. Ook een echte brandweerman was aanwezig om prangende vragen van kinderen te beantwoorden. In samenwerking met de Gemeente Ede werd de voorstelling gratis aangeboden aan gezinnen met een minimuminkomen.
Verantwoording Muziekonderwijs Het plan van aanpak “Muziekonderwijs in Ede” is verder uitgevoerd. In onderstaand overzicht zijn de resultaten te zien m.b.t. de realisatie van dit plan. Bij de transitie maakt het Kunstencentrum de omslag naar breed en toegankelijk muziekonderwijs, waarbij een groot deel wordt ingevuld door muziekprogramma’s onder schooltijd en in grotere groepen. We onderscheiden in deze transitie drie onderdelen: de Basis, het Midden en de Top. Onder de Basis vallen muziekeducatie onder schooltijd zoals Muziek in de Klas, oriëntatie en kennismakingsaanbod. Het doel is om in dit segment te groeien van nul naar een bereik van 3.900 kinderen en jongeren in 2018. In het middensegment vallen de naschoolse lessen op het instrument, samenspel en bandjes. Hierin wordt gewerkt aan innovatie van het aanbod en werken met grotere groepen. Het bereik in dit segment zal in toenemende mate worden gerealiseerd door leerlingen van amateurverenigingen, waar gefaseerd een deel van de subsidie wordt ingezet. Cultura daalt in dit segment naar een bereik van 500 leerlingen in 2018. Dit heeft een terugloop van het aantal leerlingen bij Cultura in dit segment tot gevolg. Onder Top vallen de talenten en talentontwikkeling voor muzikaal talent in Ede. De tabel laat zien dat de transitie redelijk verloopt t.o.v. de prognose. Het gaat hier om gesubsidieerd muziekonderwijs voor kinderen en jongeren t/m 18 jaar Het aantal leerlingen in de basis is gedaald. De daling vindt plaats in het naschoolse muziekonderwijs. Er is een stijging te zien in het muziekonderwijs onder schooltijd. Muziek in de Klas steeg van 711 leerlingen in 2013 naar 1060 leerlingen in 2014. Het middensegment daalt nog te weinig ten opzicht van de prognose. De vraag hierin is groter dan de verwachte prognose. 17
Aantallen leerlingen (tot en met 18 jaar) muziekonderwijs PROGNOSE
midden
top
REALISATIE
114
867
0
2011
2012
655
812
8
2013
1.196
760
10
2014
1.737
708
12
2011
basis
basis
midden
top
114
867
8
2012
1.684
901
11
2013
2.516
834
12
2014
2.327
786
9
Bij Cultura volgen ook volwassenen muziekonderwijs tegen een kostendekkend tarief. Op 31 december volgden 156 volwassenen les op een instrument en namen 127 volwassenen deel aan één of meerdere ensembles. Muziek in de Klas (MIK) MIK ging in oktober voor het derde schooljaar van start. MIK wordt op 6 basisscholen uitgevoerd. MIK valt onder muziekonderwijs in de basis. Leerlingen krijgen algemeen muzikale vorming in de onderbouw en leren een instrument te bespelen in de bovenbouw. Beeldende vorming, theater, musical en dans 2014 (cursusjaar 2014 -2015) Beeldende kunst 140 Theater en musical 73 Dans 61 Korte cursussen en workshops 146
Subsidie-afspraak 140 80 10 65
Aantallen deelnemers en bezoekers korte activiteiten Onderdeel exposities excursies presentaties producties projecten totaal Subsidieafspraak 2014
Deelnemers 181 42 1.159 767 668 2.817 2.987
Bezoekers 371 3.454 607 1.589 6.021 4.217
Beeldende vorming Het aanbod beeldende cursussen is aangepast door in te gaan op actuele ontwikkelingen en de vraag van de klant. Er worden meer kortlopende cursussen aangeboden en het aanbod is uitgebreid met een cursus beeldhouwen, portretschilderen en ontwerpen en illustreren (met digitale bewerking). De beeldende vorming wordt tegen docent kostendekkend tarief aangeboden. Luisteren naar de klant In november is een klanttevredenheidsonderzoek uitgezet onder alle klanten van het Kunstencentrum. 26 % van de cursisten vulden de vragenlijst in. In het eerste kwartaal van 2015 wordt de definitieve rapportage verwacht en zal het Kunstencentrum de aanbevelingen verwerken in een verbeterplan. De eerste resultaten lieten zien, dat de cursisten erg tevreden waren over de docenten. Certificering Ook bij het Kunstencentrum vond een audit plaats voor de certificering. Het betrof een gezamenlijke audit met de Bibliotheek. Beide afdelingen hoorden aan het eind van de dag dat zij gecertificeerd zouden worden. In 2015 zullen we de rapportage met verbeterpunten ontvangen.
18
Cultuurpunt
Maatschappelijk effect De cultuurmakelaar zorgt voor de matching van vraag en aanbod van cultuureducatie, zodanig dat het aanbod past bij de vraag vanuit het onderwijs en een doorgaande leerlijn wordt bevorderd.
Activiteiten Bemiddeling en advisering; Aan de activiteiten op de scholen waarvoor het Cultuurpunt bemiddelde namen in 2014 7057 leerlingen deel. Voorbeelden van activiteiten waarvoor het Cultuurpunt bemiddelde zijn: Feest (activiteit van de Bibliotheek en het Kunstencentrum Cultura), busvervoer Kröller Muller Museum en Park De Hoge Veluwe en schoolprojectweken per school. Adviseringgespreken vonden plaats over het beleid van cultuureducatie of de invulling van cultuureducatie op school. Deze gesprekken vonden plaatst met bijna alle scholen voor primair onderwijs. Advisering bij de ontwikkeling van een kwalitatief goed aanbod Elk jaar vind er een gesprek plaats met alle 45 aanbieders die vermeld staan in de gids en de site. Tijdens het gesprek wordt beoordeeld of de aanbieder voldoet aan de kwaliteitsnorm: is de aanbieder bevoegd docent, sluit het aanbod aan bij de kerndoelen van het onderwijs en kan de aanbieder inspringen op de specifieke vraag van de school. Het cultuurpunt bemiddelt voor alle aanbieders. Met 15 aanbieders is specifiek contact over aanbod voor een doorlopende leerlijn literatuur, muziek en erfgoed. Informeren Het cultuurpunt publiceerde haar aanbod in een nieuwe brochure dat naar alle scholen voor primair onderwijs werd verzonden. Ook werd het nieuwe aanbod op de website geplaatst. Ontwikkeling doorgaande leerlijn; Cultuureducatie met Kwaliteit Het Cultuurpunt stuurde de uitvoering van Cultuureducatie met Kwaliteit aan. Een project met subsidie van het Fonds voor Cultuurparticipatie met drie pijlers: muziek, literatuur en erfgoed. Het doel is om de kwaliteit van cultuureducatie in het primair onderwijs te verbeteren en dit een vaste plek krijgt in het leerplan van de scholen. De onderdelen “Literatuur” en “Muziek in de Klas” zijn verder uitgewerkt binnen de afdelingen Bibliotheek en Kunstencentrum en zijn in dit verslag verder beschreven bij deze afdelingen. Het onderdeel Erfgoed is verder uitgewerkt met de erfgoedinstellingen. Van oktober tot december is er hard gewerkt aan een analyse van en advies op het bestaande aanbod “Erfgoed” voor groep 5 - 8. Op basis hiervan heeft dit aanbod een plaats gekregen binnen de Edese erfgoed thema’s. Naast een invulling voor groep 1 - 4 ligt er nu dus ook een invulling voor groep 5-8. Daarnaast zijn er voor de erfgoedthema’s ‘Vroeger en nu” en “Leven in de tijd van toen”(groep 1 t/m 4) een handleiding voor leerkrachten en lessen ontwikkeld. Deze lessen en de handleiding zijn ter evaluatie voorgelegd aan de pilotscholen. Verantwoording Aantal scholen bemiddeling en advisering (incl doorgaande leerlijn) Aantal deelnemers activiteiten Aantal aanbieders waarvoor is bemiddeld
55 7.057 45
Klanttevredenheidsonderzoek In juni is een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder de scholen voor primair onderwijs. Aan alle scholen werd een vragenlijst voorgelegd met vragen gericht op de inhoud van het werk dat door de makelaars uitgevoerd wordt voor de cultuureducatie binnen het primair onderwijs. Er werden vragen gesteld over de verschillende onderdelen die genoemd worden in de budgetafspraken: bemiddeling, advisering, informatieverstrekking en de ontwikkeling van de doorgaande leerlijn (binnen het project Cultuureducatie met kwaliteit). De bekendheid over de taken van het Cultuurpunt ligt op een prima niveau. De scholen hechten belang aan het Cultuurpunt. De gemiddelde tevredenheid over de dienstverlening ligt op een 8.3 ! 19
De volgende verbeterpunten zijn opgepakt: Mogelijkheden zoeken om activiteiten te bundelen en goedkoper aan te bieden. Regelmatiger overleg over de stand van zaken gedurende een project.
Conform de subsidievoorwaarde van het Fonds Cultuurparticipatie wordt in dit jaarverslag de (beknopte) verantwoording voor het project “Cultuureducatie met Kwaliteit” opgenomen. Een inhoudelijke beschrijving van de gerealiseerde activiteiten Ontwikkeling doorgaande leerlijn muziek in de klas (MIK) In het schooljaar 2014-2015 is er een uitbreiding van scholen en leerling aantallen geweest binnen de leerlijn Muziek in de Klas. In het schooljaar 2014-2015 is er ook een start gemaakt met de zgn. CE Teams; Cultuureducatie teams op scholen waar ook de leerlijn Literatuur wordt uitgevoerd. Ontwikkeling doorgaande leerlijn Cultureel Erfgoed Schooljaar 2014-2015 is de ontwikkeling van het theoretisch kader afgerond waarin onder andere de leerdoelen per leerjaar worden beschreven en de erfgoedthema’s gekoppeld worden aan het lokale erfgoededucatie-aanbod binnen de erfgoedinstellingen Het aanbod voor de groepen 1 tot en met 4 wordt in de tweede helft van schooljaar 2014-2015 getest op de scholen en in de musea. leerlijn Literatuur Aanvankelijk hadden 5 scholen de intentie deel te nemen aan de leerlijn Literatuur, die we bij aanvang van het Project in 2013 nog de Bibliotheek op school noemden (dBoS). Vanwege de gestelde voorwaarden zijn vervolgens 2 scholen afgevallen. Ontwikkelarrangeur In 2014 is een eerste start gemaakt met de zogenaamde Cultuureducatieteams; teams die t.b.v. het creëren van meer draagvlak voor cultuureducatie in het leven geroepen zijn. Belangrijk doel van deze teams zijn het verbinden van de kunstvakken met de andere schoolvakken of/en schoolthema’s. Werkverhoudingen tussen het onderwijs en culturele instellingen (vastlegging) Voor alle gemaakte afspraken geldt dat deze schriftelijk zijn vastgelegd en zijn ondertekend door betrokken partijen. Locaties Muziek in de klas De muzieklessen worden uitgevoerd op de MIK scholen Literatuur Schooljaar 2014-2015 werden/worden alle activiteiten die ontwikkeld zijn i.h.k.v. de leerlijn literatuur in de klassen op school uitgevoerd Erfgoed Begin 2014 is er een bijeenkomst geweest met de 3 deelnemende scholen in Cultura Ontwikkelarrangeur Voerde de gesprekken met de betreffende personen van de deelnemende scholen van alle pijlers op de scholen met als doel het verder kunnen ontwikkelen Een reflectie op de prestatie-eisen die in de beschikking tot subsidieverlening zijn vermeld Muziek in de klas Schooljaar 2014-2015 zijn we van start gegaan met 5 scholen die al draaien en er kwam een nieuwe school bij. Het streven in het oorspronkelijke plan was met 8 scholen van start te gaan, dit plan is bijgesteld omdat 3 van de 5 scholen in aantal groter waren dan aanvankelijk was gedacht. De doelstelling voor Muziek; het implementeren van een doorgaande leerlijn muziek op 6 scholen is dus gehaald, wat betreft de planning zoals die tot en met 2014 zou worden uitgevoerd. 20
Literatuur In Schooljaar 2013-2014 is een start gemaakt op de pilotscholen met het inventariseren van de wensen en mogelijkheden per school t.a.v. de implementatie van de leerlijn literatuur. We zijn nagenoeg op schema, de verwachting is dat we in 2015 weer helemaal werken volgens plan. Erfgoed Plan was om in 2013 van start te gaan met 2 pilotscholen, die zijn er uiteindelijk 3 geworden omdat 2 scholen onder 1 directie vielen en het vrij kleine scholen zijn. In 2014 is de leerlijn Erfgoed ontwikkeld. Naar verwachting zal in 2015 een soepele uitrol van de activiteiten volgens plan plaatsvinden Ontwikkelarrangeur De rol van de ontwikkelarrangeur is ingevuld vanaf de start van schooljaar 2012-2013 zoals gepland. Het jaar 2014 heeft de rol van ontwikkelarrangeur veel duidelijker gemaakt zo ook de meerwaarde en zelfs noodzaak die deze functie heeft m.b.t. de implementatie van de leerlijnen in het algemeen. Financiële verantwoording Cultuureducatie met Kwaliteit realisatie 2013 Personeelskosten Muziek in de klas Cultureel erfgoed Literatuur Ontwikkelarrangeur
Coördinatiekosten Monitoring en evaluatie Totaal Bijdrage onderwijsinstellingen Subsidie FCP Matchingsbijdrage
begroot 2015 2016
Totaal 2013-2016
55.244 0 6.053 8.455
90.991 14.212 15.323 24.543
63.000 14.000 25.000 18.000
29.500 14.000 25.000 18.000
238.735 42.212 71.376 68.998
0 0
0 516
900 3.400
900 1.100
1.800 5.016
69.752
145.585
124.300
88.500
428.137
5.252 1.395
10.963 7.186
9.360 6.605
5.293 6.000
30.868 21.186
76.399
163.734
140.265
99.793
480.191
2.770
8.351
8.000
4.000
23.121
59.799 60.000
59.799 60.000
59.799 60.000
59.799 60.000
239.196 240.000
Materiële kosten Cultureel erfgoed Literatuur Subtotaal
2014
21
Verkorte jaarrekening
22
Stichting Cultura te Ede
Balans per 31 december 2014 (na verwerking voorstel resultaatbestemming)
€
31-12-2014 €
€
31-12-2013 €
ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa
1.600.279
1.431.807
42.181
31.229
599.735
477.183
Liquide middelen
2.576.189
2.396.711
Totaal activazijde
4.818.384
4.336.930
Vlottende activa Voorraden Vorderingen
23
€
31-12-2014 €
€
31-12-2013 €
PASSIVA Eigen vermogen Stichtingskapitaal Bestemmingsreserve Algemene reserve
23 347.075 958.076
23 209.900 925.789 1.305.174
1.135.712
683.275
535.584
Kortlopende schulden
2.829.935
2.665.634
Totaal passivazijde
4.818.384
4.336.930
Voorzieningen
24
Stichting Cultura te Ede
Grondslagen van waardering Algemeen Stichting Cultura te Ede is een organisatie zonder winstoogmerk, waarbij de volgende activiteiten worden verricht: - de exploitatie van een bibliotheek - de exploitatie van een theater voor het houden van professionele voorstellingen - het geven van cursussen/educatie op het gebied van dans/theater, beeldend en muziek - dienstverlening en verhuur van materialen (dit betreft het ter beschikking stellen van materiaal en ruimte aan amateurgezelschappen) - exploitatie van horecagelegenheid Deze opbrengstcategorieën zijn van onvoldoende omvang om door de Stichting in haar levensonderhoud te kunnen voorzien. Derhalve is sprake van een materiële subsidiestroom, welke wordt verstrekt door de Gemeente Ede. De Gemeente Ede verstrekt een prestatiesubsidie op basis van een onderliggende subsidieverordening. Sinds het boekjaar 2011 hanteert de Stichting Cultura bij het opstellen van haar jaarrekening Richtlijn voor de Jaarverslaggeving 640: “organisaties zonder winststreven”. Deze Richtlijn sluit aan bij het ontbreken van een winststreven en het in belangrijke mate afhankelijk zijn van subsidieontvangsten, van de Stichting Cultura. Tevens sluit dit aan op het vastgestelde beleid van de Gemeente Ede. Daarnaast worden ook de bepalingen van de Algemene Subsidieverordening van de gemeente Ede (1999), inclusief het uitvoeringsbesluit gehanteerd bij het opstellen van de jaarrekening. De jaarrekening is opgemaakt op 26 maart 2015 Grondslagen voor waardering van activa en passiva Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing, met bijzondere waardeverminderingen. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn: Inrichting 6-10% Collectie 10,8% I.C.T. 33,3% Transport 16,16-20% Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen inkoopprijs. Vorderingen De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de stichting.
25
Stichting Cultura te Ede Eigen vermogen Het eigen vermogen van Cultura dient ter afdekking van bedrijfsrisico’s. Het resultaat over 2014 krijgt de volgende bestemming: Mutatie bestemmingsreserve: Vrijval boekjaar Toevoeging boekjaar Algemene reserve Totaal
-22.825 160.000 32.287 169.462
De gepresenteerde balans is de balans na bestemming van het resultaat. Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve is gevormd ten behoeve van investeringen op het gebied van bibliotheekveranderingen en de verbouwing en inrichting op de begane grond alsmede voor ontwikkelingen op het gebied van muziekeducatie, onderzoek klantengedrag en website. Voorzieningen Cultura kent voorzieningen voor specifiek aanwijsbare verplichtingen en risico’s. Op de balans zijn de volgende voorzieningen opgenomen: Jubileumvoorziening Dit betreft een schatting van het bedrag met betrekking tot opgebouwde rechten van het personeel voor de in de toekomst door Stichting Cultura uit te keren jubileumvergoedingen. Deze voorziening is gewaardeerd op contante waarde met een rekenrente van 4%, waarbij rekening is gehouden met blijfkansen. Wachtgeldvoorziening Deze voorziening bevat bedragen voor in toekomstige jaren verwachte uitgaven inzake uitdiensttreding van personeel gebaseerd op bestaande/toegekende uitkeringen en verplichtingen. Deze voorziening is gewaardeerd op contante waarde met een rekenrente van 4%. Ook is rekening gehouden met de ingeschatte duur van de verplichting en de kans op werkhervatting. Een jaarlijkse actualisering van de voorziening is noodzakelijk. Voorziening uitvoering transitie Kunstencentrum Deze voorziening betreft de personele consequenties van de uitvoering van de transitie van de afdeling Kunstencentrum. Onderhoudsvoorziening Het gehuurde onroerend goed is 10 tot 15 jaar oud. Een onderhoudsplan is opgesteld. De voorziening is gevormd voor het toekomstig onderhoud aan vloeren en schilderwerk. Kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar en worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. Pensioenen De bijdragen aan de pensioenregelingen worden als last in de Staat van baten en lasten opgenomen in de periode waarop zij betrekking hebben. De volgende pensioenregelingen zijn van toepassing: CAO Openbare Bibliotheken: Pensioenfonds Openbare Bibliotheken: per 1 januari 2004 middelloonstelsel CAR-UWO: ABP pensioenfonds: per 1 januari 2004 middelloonstelsel CAO Kunsteducatie: Pensioenfonds Zorg en Welzijn: per 1 januari 2004 middelloonstelsel
26
Stichting Cultura te Ede
Overige gegevens Voorstel resultaatverwerking Het bestuur stelt voor het resultaat als volgt te bestemmen: Bestemmingsreserve 137.175 Algemene reserve 32.287 Totaal 169.462 Dit voorstel is reeds verwerkt in de jaarrekening. Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben geen gebeurtenissen na balansdatum plaatsgevonden.
27
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: directeur-bestuurder van Stichting Cultura Wij hebben de jaarrekening 2014 van Stichting Cultura te Ede gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur De directeur-bestuurder van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met RJ 640 Organisaties zonder winststreven en de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met RJ 640. De directeur-bestuurder is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Controleprotocol WNT. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directeur-bestuurder van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
28
Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stichting Cultura per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met RJ 640 Organisaties zonder winststreven en de bepalingen van en krachtens de WNT.
Zwolle, 26 maart 2015
Ernst & Young Accountants LLP
w.g. drs. H. Hokse RA
29
