JAARVERSLAG Stichting Valwild Utrecht
2009
Stichting Valwild Utrecht Postbus 870 3900 AW Veenendaal
Tel. 0318 – 578 565
[email protected] www.faunabeheereenheid.nl
COLOFON
Tekst:
Jeroen Nuissl, FBE Utrecht
Fotografie:
Ton Richter (www.faunafotografie.nl) Archief FBE Utrecht
Website:
www.faunabeheereenheid.nl/utrecht
Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaargemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Faunabeheereenheid Utrecht.
VOORWOORD Over 2009 ontvangt U ditmaal een soberder uitgevoerd jaarverslag van onze activiteiten in dit jaar. Aanleiding hiertoe is ondermeer de zorgelijke en onzekere financiële basis voor het werk van de Stichting Valwild. In maart 2010 heeft onze Stichting in overleg met de provincie de gemeentebesturen, die verantwoordelijk zijn voor het beheer van hun gemeentelijke wegen, benaderd met het verzoek om met ingang van 1 juli 2010 op basis van nacalculatie per half jaar een bedrag van € 50,- per aanrijding per ree op hun gemeentelijke wegen, waar onze vrijwilligers bij ingeschakeld worden, aan onze Stichting over te maken. Bij dit verzoek was een uitgebreid jaarverslag 2008 gevoegd en tevens waren in die brief de toen al bekende, weer gestegen aantallen aanrijdingen over 2009 vermeld (totaal 363!). Van de 19 aangeschreven gemeenten hebben Bunnik, Maarssen, Renswoude en Utrechtse Heuvelrug positief gereageerd. We zijn hen hier zeer erkentelijk voor. Twee gemeenten hebben voorshands negatief gereageerd. Van de overige gemeenten hebben we nog geen (positieve) reactie mogen ontvangen. We zullen deze gemeenten nogmaals aan ons verzoek herinneren. Als wij niet op korte termijn de bevestiging van deze gemeenten ontvangen, kunnen wij ons werk niet voortzetten. Gelukkig hebben wij van de Provincie Utrecht de mondelinge bevestiging ontvangen dat zij, voor aanrijdingen op Provinciale wegen, onze Stichting in elk geval voor de periode 1 september 2010 t/m 1 september 2012 met een bijdrage van maximaal € 10.000,= blijft steunen. Zoals U in dit jaarverslag kunt lezen, heeft de Provincie Utrecht en de Faunabeheereenheid Utrecht eind 2009 besloten op basis van door de Stichting Valwild Utrecht verzamelde gegevens een onderzoek te laten uitvoeren om beter inzicht te verkrijgen naar de achtergronden van deze problematiek. Daarvoor zijn onze gegevens zeer waardevol gebleken. Uiteraard is het ook voor onze circa 30 vrijwilligers van belang, dat zij zich door de overheid gesteund weten bij hun inspanningen. Wij vertrouwen er daarom op, dat wij als Stichting op korte termijn de financiële zekerheid krijgen dat wij ons werk kunnen voortzetten. Voor het in 2009 verrichtte werk danken wij onze vrijwilligers van harte! Samenstelling bestuur per 1 januari 2009: W.J.P. van Notten (voorzitter) J. Nuissl (secretaris) H.W. Nieuwerf (penningmeester) T. Richter (bestuurslid) Namens het bestuur van de stichting Valwild Utrecht W.J.P van Notten, voorzitter
1
2
I.
Activiteitenverslag
Algemeen In een druk bevolkt land als Nederland zijn aanrijdingen met in het wild levende dieren nooit uit te sluiten. Wél is het van belang de kans op dergelijke aanvaringen tussen mens en dier te verkleinen. De stichting Valwild Utrecht draagt naast de afhandeling en de zorg voor aangereden en gevonden in het wild levende dieren hieraan bij door het verzamelen en registreren van dergelijke aanrijdingen. Op basis van de door stichting Valwild Utrecht verzamelde informatie worden politici, beleidsmakers, weg-, terrein- en faunabeheerders alsmede andere betrokkenen in staat gesteld om effectieve maatregelen te treffen om het aantal aanrijdingen met wilde dieren terug te dringen. Niet in de laatste plaats speelt bij de vermindering van het aantal aanrijdingen de automobilist natuurlijk zelf ook een grote rol. Door alert rijgedrag en het aanpassen van de snelheid aan de omstandigheden kunnen veel aanrijdingen met in het wild levende dieren worden voorkomen.
De stichting Valwild Utrecht stelt zich tot taak: -
het reguleren en formaliseren van de zorg voor aangereden en gevonden in het wilde levende dieren in de provincie Utrecht, met name ten aanzien van reeën;
-
het bijhouden en verzamelen van gegevens over verkeersslachtoffers van in het wild levende dieren, met het doel om, onder meer beter inzicht te verkrijgen in de frequente en oorzaak daarvan en de mogelijke voorkoming van slachtoffers en schade
-
het verzamelen van gegevens ten behoeve van de Faunabeheereenheid en het faunabeheerplan
Reeën in het verkeer Het territoriale gedrag van reeën, in combinatie met een hoge populatiedichtheid, leidt tot een toenemend trekgedrag en daardoor ook toenemende veiligheidsrisico’s voor het verkeer. In de uitvoeringspraktijk van de laatste jaren is echter gebleken dat aanrijdingen met reeën nooit helemaal voorkomen kunnen worden. Meldingen van dergelijke aanrijdingen komen meestal binnen bij de meldkamer van de regiopolitie Utrecht. Voor de afhandeling van dergelijke aanrijdingen doet de meldkamer een beroep op de Stichting Valwild Utrecht die met ca. 30 buitengewoon opsporingsambtenaren en/of deskundige faunabeheerders en een valwildcoördinator 7 dagen in de week 24 uur per dag paraat staan om aanrijdingen met reeën af te handelen. De stichting maakt zich zorgen over het toenemend aantal geregistreerde aanrijdingen. Dit aantal is toegenomen van 222 expl. in 2006 naar 363 expl. in 2009. Zie voor meer informatie onderstaande tabel.
Aantal geregistreerde aanrijdingen
2006 222 expl.
3
2007 224 expl.
2008 329 expl.
2009 363 expl.
Onderzoek naar aanrijdingen met reeën Op basis van de door Stichting Valwild Utrecht verzamelde gegevens hebben de provincie Utrecht en de Faunabeheereenheid Utrecht eind 2009 besloten een onderzoek te laten uitvoeren om beter inzage te verkrijgen in de problematiek (naar tijd, omvang en locatie) om zodoende in staat te zijn maatregelen te treffen die er voor zorgen dat het aantal aanrijdingen met hoefdieren in de provincie wordt beperkt. Simultaan vindt er een onderzoek plaats naar de gezondheid van aangereden reeën. Aangezien een oorzaak voor een verhoogde kans op aanrijdingen een gezondheidsprobleem bij het ree zou kunnen zijn. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC). Hiervoor verricht het DWHC post-mortaal onderzoek aan aangereden reeën. Het onderzoek zal bestaan uit complete sectie, microscopisch onderzoek van weefsels en diagnostische tests bij afwijkingen. De aanlevering van aangereden reeën geschiedt door de vrijwilligers van Stichting Valwild Utrecht, die hiertoe een speciale door DHWC georganiseerde bijeenkomst over het zorgvuldig verpakken, transport en eerste monstername hebben bijgewoond. De resultaten van beide onderzoeken worden eind 2010 verwacht.
Monitoren van aanrijdingen Het nauwkeurig vastleggen van aanrijdingslocaties is van essentieel belang. Op Rijks- en provinciale wegen worden tot op heden dergelijke locaties vastgelegd op basis van hectometerpaal aanduiding. Helaas ontbreekt deze markering op gemeentelijke wegen. Dit bemoeilijkt een uniforme vastlegging van aanrijdingen op deze wegen. Het bestuur onderzoekt de mogelijkheden tot aanschaf van GPShandhelds in combinatie met digitale verwerkingssoftware om de administratieve last van de aangesloten
BOA’s
te
verminderen
en
om
de
kwaliteit
en
nauwkeurigheid
van
de
gegevensvastlegging te verbeteren. Aangezien de stichting dergelijke uitgaven niet vanuit haar reguliere budget kan financieren is zij op zoek naar additionele financiering.
Valwildpiket De bereikbaarheid van de stichting en meer in het bijzonder dat van haar coördinator is van groot belang bij de afhandeling van aanrijdingen. Tot op heden werkte de stichting met 1 coördinator die 24 uur per dag, 7 dagen in de week bereikbaar was. Met name door de toename van het aantal e
nachtelijke meldingen heeft het bestuur besloten een 2 coördinator aan te stellen. Op deze wijze is de bereikbaarheid van de stichting gewaarborgd zonder overmatige belasting van de functionarissen.
Preventieve maatregelen Op diverse wegen in de provincie hebben wegbeheerders de afgelopen jaren preventieve middelen ingezet in de vorm van bebording (pas op voor overstekend wild) en de plaatsing van wildreflectoren en/of -spiegels. Helaas blijken deze middelen vaak niet afdoende effect te sorteren. Dit kan verklaard worden doordat het effect van bebording vaak van tijdelijke aard is aangezien na plaatsing vaak gewenning bij automobilisten optreedt.
4
Tijdelijke veranderingen in het landschap kunnen eveneens bijdragen aan een verhoogd aantal aanrijdingen met reeën. Om automobilisten te attenderen op mogelijke overstekende reeën als gevolg van bijvoorbeeld boswerkzaamheden heeft het bestuur in overleg met de provinciale wegbeheerder enkele verplaatsbare waarschuwingsborden laten ontwikkelen. De eerste ervaringen met de tijdelijke plaatsing van deze signaleringsborden zijn positief. Terreineigenaren en -beheerders kunnen op deze wijze samen met de wegbeheerder op actieve wijze bijdragen aan een vermindering van het aantal aanrijdingen.
Nadere analyse van de beschikbare informatie De meeste aanrijdingen met reeën in Utrecht vinden plaats op de wegen op de Utrechtse Heuvelrug. Dit is op zich niet verwonderlijk aangezien de Utrechtse Heuvelrug de grootste populatie reeën herbergt. Met name op de N227 Amersfoort-Maarn-Doorn en de N226 Amersfoort-WoudenbergMaarn-Leersum vinden veel aanrijdingen met reeën plaats. Ook op de N225 Zeist-Rhenen en de wegen van Soest en naar Bilthoven vallen bovengemiddeld veel reeën jaarlijks ten prooi aan het verkeer. Op voornoemde wegen kan het voorkomen dat per 100 meter strekende wegtracé er jaarlijks meerdere slachtoffers worden gemeld. Over het algemeen vinden aanrijdingen met reeën in de ochtend- en avondschemering plaats. Dit beeld komt overeen met het aantal bij de stichting binnengekomen meldingen per etmaal. Hierbij dient echter wel te worden opgemerkt dat tijdstip van melding niet altijd hoeft overeen te komen met het (exacte) tijdstip van aanrijding. De meeste slachtoffers worden gemeld tussen: 07.00 tot 11.00 uur in de ochtend en tussen 20.00 en 24.00 uur in de avond. Meer informatie treft u aan in bijlage 1.
Bestuurlijke activiteiten In het verslagjaar is het bestuur 5 keer bij elkaar gekomen. Daarnaast heeft het stichtingsbestuur diverse malen actief de pers gezocht om haar activiteiten onder een breed (maatschappelijk) voetlicht te brengen. Het bestuur heeft in het verslagjaar veel geïnvesteerd in overleg en het opbouwen en onderhouden van contacten met organisaties die betrokken zijn bij het beheer, onderhoud of veiligheid van de infrastructuur. Als dank voor de belangloze inzet van de vele bij de stichting actieve vrijwilligers heeft het bestuur een aangeklede kerst- en nieuwjaarsreceptie georganiseerd.
5
Financiële verantwoording over de periode 1 januari t/m 31 december 2009
Baten
Lasten
Subsidie provincie Utrecht Bijdrage WBE's Inkomsten Valwild Kosten bank plus rente
€ € € € €
10.750,00 850,00 1.040,00 30,17 12.670,17
verzekeringen Vrijwilligers einde jaar cadeau coördinatoren KVK Telefoonkosten overige kosten
€ € € €
116,10 1.930,00 7.980,17 48,14
€
172,98
€
10.247,39
€
2.422,78
positief saldo
Begroting voor het jaar 2010 inkomsten Subsidie provincie Utrecht Subsidie Gemeenten Opbrengst Valwild Bijdrage WBE's, VHR
€ € € €
tekort Totaal
€ 3.900,00 € 15.000,00
uitgaven verzekeringen Vrijwilligers dagen Coördinatoren vergoeding telefoonkosten KvK
4.500,00 5.000,00 1.000,00 600,00
6
€ € € € €
450,00 2.000,00 12.250,00 250,00 50,00
€
15.000,00
BIJLAGEN
BIJLAGE I
35
30
25
20 2006 2007 15
2008 2009
10
5
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur
Grafiek 1:
Geregistreerde aanrijdingen per etmaal
80 70 60 50
2006
40
2007
30
2008 2009
20 10 0 maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag Grafiek 2:
zaterdag
zondag
Aanrijdingen met reeën verdeeld over de dagen van de week
60 50 40 30
2006
20
2007 2008
10
2009
jan u
a fe r i br ua ri m aa rt ap r il m ei ju ni au juli gu se stu pt s em b ok e r to no ber ve m d e be r ce m be r
0
Grafiek 3:
Aanrijdingen met reeën verdeeld over de maanden van het jaar
200 150 rijks wegen
100
provinciale wegen
50
gemeente wegen
0 2006 Grafiek 4:
2007
2008
2009
Aanrijdingen met reeën onderverdeeld naar rijkswegen, provinciale wegen en gemeentelijke wegen
70 60 50 2006
40
2007 30
2008
20
2009
10 0 0 jaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaa Grafiek 5:
Aanrijdingen met reeën verdeeld per leeftijdscategorie
300 250 200 150 100 50 0
dode ree gewond ree levend ree 2007
Grafiek 6:
2008
2009
Toestand van de ter plaatse gevonden reeën
250 200 150 ja 100
nee
50 0 2006 Grafiek 7:
2007
2008
Aanwezigheid ter plaatse van een benadeelde
2009
