sterke raad, sterke gemeente in beeld Jaarcongres 2012 in Bussum Sturen op decentralisatie

raad.2012 Magazine voor gemeenteraadsleden, griffiers, burgemeesters en wethouders, uitgave juli 2012

Jaarcongres 2012 in Bussum

Sturen op decentralisatie

Peter Otten “De vrees is dat steeds meer raadsleden gaan afhaken” Digitaal werken doe je samen

“Sport is hét bindmiddel”

Merel van Hall “Griffiers zijn gebaat bij een sterke raad”

sterke raad,

minister Liesbeth Spies

sterke gemeente

Raadslid

in beeld

123098-2 ProDemos Raadslid ad_241 x 165 mm 22-06-12 14:37 Pagina 1

Gemeenteraadsverkiezingen 2014 Is uw gemeente er al klaar voor? Om mensen bij de democratie en de rechtsstaat te betrekken werkt ProDemos in het hele land samen met gemeenten. ProDemos biedt op verschillende manieren ondersteuning aan inwoners, (aankomend) raadsleden, ambtenaren en andere professionals.

Voor een dag vervullen leerlingen de rol van gemeenteraadslid. Ze bedenken zelf plannen en debatteren en stemmen erover. Zo leren ze door te ervaren. Al meer dan veertig gemeenten doen mee. Volgt uw gemeente?

spant.org 035 7504 705

In de aanloop naar de verkiezingen voor de gemeenteraad zetten wij ons in om jong en oud te betrekken. Van scholieren en moeilijk bereikbare groepen tot mensen die erover denken om raadslid te worden.

BegrotingswiJzer Jeugdgemeenteraad

De congres- en evenementlocatie in Midden-Nederland

Informatief en participatief: deze tool geeft laagdrempelig informatie over de gemeentelijke begroting. Aanvullend kunt u uw inwoners bij het opstellen van de begroting keuzes voorleggen. Zie www.begrotingswijzer.nl

www.prodemos.nl/lokaal

Cursus Politieke PartiCiPatie

In zes bijeenkomsten leren inwoners wat de mogelijkheden zijn om actief te worden. Kennis, kennismaken en doen. En zonder de verplichting om vooraf lid te worden van een politieke partij. De afgelopen jaren hebben we laten zien dat het kan. Veel oud-deelnemers zitten nu in de raad of zijn op een andere manier politiek actief.

product presentaties congressen evenementen modeshows theater/televisie Adv Spant 196x281mm_4.indd 1

04-07-12 13:58

inhoud

colofon Raad.2012

14

24

36 49

Raadslid.2012 is een magazine voor raadsleden, burgemeesters, wethouders, griffiers en anderen die beroepsmatig of vanuit interesse bezig zijn met het openbaar bestuur. Het magazine wordt uitgegeven door Actorion Communicatie in een oplage van 14.000 exemplaren. adres redactie

Actorion Communicatie Arnhemsestraatweg 346 6881 NK Velp T 026 443 82 87 F 026 389 25 48 E [email protected]

concept en realisatie redactie

Actorion Communicatie Hans Bongers, Marieke Doggenaar, Marissa Driesprong, Miriam Haagh, Eric van Kaathoven, Imke van Loon-Martens, Hans Rebers, Peter Smit

fotografie

Actorion Communicatie, Esther van Berk, Heiko Bertram, Anoek Bleumer, Harry Donker, Rob ’t Hart, Jacqueline Loo, Input Output, Saskia Mulder, Arnaud Nilwik, Marlies Wessels, Joop Wever, Eize Wiersma

ontwerp en vormgeving druk copyright

Ontwerpbureau NEO, Velp DeltaHage, Den Haag Het auteursrecht op de in dit magazine verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. De verantwoordelijkheid voor een artikel ligt bij

Sterke raad, sterke gemeente Dagvoorzitter Victor Deconinck raadslid in beeld Emiel Hoogendijk Jaarcongres in Spant! in Bussum “Sport is hét bindmiddel” column Hanneke Balk Digitaal werken doe je samen “Bijdragen aan betere overheid” Afval is milieu, werk en geld raadslid in beeld Ellen de Neef Vrijheid en verantwoordelijkheid raadslid in beeld Gaby Johan Broekhuijsen “Haarlemmerolie voor raadsleden” column Merel van Hall Welkom in Bussum!

8 12 13 14 18 21 22 24 26 29 30 33 34 36 38

41 42 44 45 46 49 50 53 54 57 58 59

Jos de Lange raadslid in beeld Sturen op decentralisatie Digitaal vergaderen: persoonlijk én samen Carolien van Diemen raadslid in beeld Voor iedere ontmoeting een podium! Sedai Bayraktar raadslid in beeld Vernieuwing gemeentelijke organisatie Sturing geven aan veiligheid Gastvrij voor elektrische auto’s “Gemeenten: geef taal een stem!” Raadslid.nu de regio in Dank!

de betreffende organisatie. uitgave

Juli 2012

raad.2012

|



5

voorwoord Duurzaamheid

(Vertrouwelijk) Drukwerk

Magazines

‘Sterke raad, sterke

Kwaliteit

gemeente’. Dat is het hoofdthema

Betrouwbaar Printing on demand

van het jaarcongres van de Nederlandse vereniging voor

DTP Vormgeving Tablet publishing

raadsleden (Raadslid.nu) dat op zater-

Milieu

dag 22 september plaatsvindt in theater Spant! in Bussum. Het wordt een congres met een prachtig programma: prominente sprekers, praktijkgerichte workshops en een boeiend ken-

Binckhorstlaan 401 • 2516 BC Den Haag • Postbus 20023 • 2500 EA Den Haag t 070 75 07 500 • f 070 75 07 578 • [email protected] • www.deltahage.nl

nisplein. Een dag van inspiratie, waar raadsleden elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen.

Deltahage 165x245.indd 166x242.indd 1 Deltahage 1

27-10-2011 12:19:03 17-08-11 15:11

Deze eerste editie van dit magazine Raad.2012 staat voor een belangrijk deel in het teken van het jaarcongres. Met informatie over de sprekers, de workshops en het kennisplein. Ook kunt u een artikel lezen over theater Spant!. Een historische locatie waar in de afgelopen decennia veel bekende tv-programma’s zijn opgenomen en waar tegenwoordig veel congressen en andere evenementen plaatsvinden. “Alleen al de theateromgeving heeft een inspirerend effect op de bezoeker die over de rode loper bij Spant! naar binnen stapt”, staat in het artikel. ‘Sterke raad, sterke gemeente’. Dat is ook de titel van het hoofdartikel in dit magazine. Voorzitter Peter Otten en vicevoorzitter Hanneke Balk leggen in het artikel uit waarom het congresthema naadloos aansluit bij het huidige tijdvak. De aandacht van bestuurders richt zich nu op bezuinigen, hervormen en investeren. Gemeenten moeten het met flink wat minder inkomsten doen. “Dat geeft de urgentie aan om andere wegen in te slaan en duidelijke keuzes te maken. Sterk in je schoenen staan en ook wel lef hebben. Andere aanpak, minder zelf doen en meer samenwerken of uitbesteden. Vooral ook met het oog op de aangekondigde decentralisaties, waardoor nieuwe taken bij de gemeente worden neergelegd”, aldus Peter Otten. Hanneke Balk zegt: “Een andere manier van werken vraagt een denkwijze waarin het maken van beleid en het scheppen van voorwaarden voor een optimale uitvoering en dienstverlening aan de burger

voorop staat. We moeten er aan wennen dat uitvoering niet per definitie een kerntaak van de overheid is. Vaak is het beter de partijen die dicht bij de praktijk zitten daarvoor in te schakelen. Zij kunnen het over het algemeen beter en efficiënter. Wij zijn dat verplicht aan de burger, want het is hun geld waar we mee werken. Uiteraard blijven wij wel eindverantwoordelijk.” Net als het congres staat dit magazine in het teken van een groot aantal actuele onderwerpen. Aan het woord komen bestuurders, overheidsexperts, bedrijven en organisaties die dagelijks bij gemeenten aan het werk zijn. Zij geven hun visie of komen met antwoorden op actuele vraagstukken waarmee de lokale overheid te maken heeft. Dit magazine is vooral bedoeld voor gemeenteraadsleden. Dat neemt niet weg dat de inhoud ook voor burgemeesters, wethouders, gemeentesecretarissen, griffiers en ambtenaren interessant kan zijn. Het gaat immers om zaken waarmee alle bestuurders en werknemers van gemeenten te maken hebben. Daarom wordt dit magazine zo breed mogelijk verspreid. Dit is, zoals vermeld, de eerste uitgave van Raad.2012. De tweede editie wordt gepresenteerd op de dag van het congres. Wij wensen u veel leesplezier! Mede namens Raadslid.nu, De redactie

raad.2012

|



7



Huis voor democratie en rechtstaat voor het hele land

raadslid.nu

Het bestuur van Raadslid.nu met in het midden voorzitter Peter Otten en rechts van hem vice-voorzitter Hanneke Balk

tekst Hans Bongers / beeld Anoek Bleumer, Joop Wever

“Van alle bestuurslagen in ons land staat het gemeentebestuur het dichtst bij de samenleving. Dat merk je omdat alles wat je doet meestal een direct effect op de burger

sterke raad, sterke gemeente

heeft. Daarom zijn sterke gemeenteraden zo belangrijk”. Aan het woord is Peter Otten, de enthousiaste voorzitter van Raadslid.nu. De directe relatie tussen gemeenteraad en samenleving is de kracht van de gemeentelijke overheid. 8 |

raad.2012

De tijd is rijp voor een gemeentelijke overheid die anders werkt. Een overheid met meer nadruk op regisseren en intensief samenwerken met partijen buiten het gemeentehuis. Een overheid die ruimte biedt aan participatie, die burgers niet in de weg staat, maar juist erop gericht is om de burger op weg te helpen. De aandacht van bestuurders richt zich nu op bezuinigen, hervormen en investeren. Gemeenten moeten het met flink wat minder inkomsten doen. “Dat geeft de urgentie aan om andere wegen in te slaan en duidelijke keuzes te maken. Sterk in je schoenen staan en ook wel lef hebben. Andere aanpak, minder zelf doen en meer bij andere partijen neerleggen. Vooral ook met het oog op de aangekondigde decentralisaties, waardoor nieuwe taken bij de gemeente worden neergelegd”, aldus Peter Otten. De noodzakelijke bezuinigingen werken volgens de voorzitter van de raadsledenkoepel als een stok achter de deur. Het dwingt tot snelheid en tot knopen doorhakken. Niet te lang treuzelen. Goede keuzes maken en gelijktijdig de teugels laten vieren…

Participerende overheid Voor Peter Otten, zelf raadslid in Zeist, is een overheid die alles voor de burger organiseert en uitvoert niet meer van deze tijd: burgers laten zich niet meer betuttelen. “Een goed functionerende gemeente is voor de komende jaren een participerende overheid, niet een overheid die de burger van wieg tot graf verzorgt. Dat regelen mensen tegenwoordig zelf wel. De overheid is steeds meer een overheid die de teugels laat vieren en soms zelfs uit handen durft te geven. Aan sterkte winnen kan door samen te werken. Samen werken met andere partijen en met burgers. Eventueel ook waar het de uitvoering van beleid betreft”, vindt hij. “Een sterke raad beperkt zich niet alleen tot het afwerken van de bezuinigingsagenda, maar neemt ook initiatieven voor nieuwe investeringen in de toekomst. Dat betekent dat er keuzes moeten worden gemaakt en dat we sommige onderdelen van bestaand beleid beëindigen. Hier en daar wat minder, dat werkt niet. Het vraagt om duidelijke hervormingen. Daarbij moeten we ook openstaan voor verbeteringen uit het veld van professionele organisaties en ook burgers uitdagen met ideeën te komen. Als je partijen uit de samenleving betrekt bij het

ontwikkelen van oplossingen, dan leidt dat er bijna vanzelfsprekend toe dat men ook hard meewerkt om van een nieuwe aanpak een succes te maken.”

Cultuuromslag Meer gebruik maken van de expertise van buiten de overheid en burgers stimuleren om mee te doen is voor de overheid een hele verandering. “Voor alle partijen een fikse cultuuromslag” , zo vult Hanneke Balk, vice-voorziter van Raadslid.nu en raadslid in Cranendonck, aan. “Een andere manier van werken vraagt een denkwijze waarin het maken van beleid en het scheppen van voorwaarden voor een optimale uitvoering en dienstverlening aan de burger voorop staat. We moeten er aan wennen dat uitvoering niet per definitie een kerntaak van de overheid is. Vaak is het beter de partijen die dicht bij de praktijk zitten daarvoor in te schakelen. Zij kunnen het over het algemeen beter en efficiënter. Wij zijn dat verplicht aan de burger, want het is zijn geld waar we mee werken. Uiteraard blijven wij wel eindverantwoordelijk.” ➼

raad.2012

|



9



Hard nodig

Bij een gemeentelijke overheid gericht op samenwerking en participatie past ook de samenwerking met omliggende gemeenten. “ Ik vind het een goed idee om als raad te stimuleren dat gemeentebesturen gaan onderzoeken wat de meest optimale schaal is voor een aantal taken. Dat soort verkenningen zouden verder moeten gaan dan de directe dienstverlening aan burgers. Ook bepaalde ondersteunende functies op organisatieniveau, zoals automatisering, inkoop, een aantal backoffice-functies en personeelszaken zou je erbij kunnen betrekken.” Peter Otten voegt toe: “In veel gemeenten zie je dat het personeelsbestand sterk verarmt. Krimpende organisaties houden en trekken geen kwaliteit. Je zou een kwaliteitslag kunnen maken als we medewerkers intergemeentelijk kunnen laten werken. Dat zie je nu al in een aantal regio’s gebeuren. Die samenwerking maakt dat je als werkgever plotseling veel interessanter wordt voor de arbeidsmarkt. In een grotere schaal kun je bijvoorbeeld veel meer doen aan zaken als loopbaanontwikkeling, opleidingen en jobrotation. In ieder geval zijn bij mij de verwachtingen van dergelijke samenwerkingsplannen hoog gespannen.”

Paradox Het zijn voor gemeenten spannende tijden. Ook de eigen positie staat onder druk. Peter Otten: “Juist nu er veel gevraagd wordt van gemeenteraden komt het kabinet met het voorstel het aantal gemeenteraadsleden te verminderen. Daarmee

10 |

raad.2012

ontstaat een stevige paradox. Aan de ene kant zie je de trend dat het Rijk steeds meer taken bij gemeenten wil neerleggen, waardoor deze bestuurslaag nog belangrijker voor de burger wordt, en er juist een sterk bestuur nodig is. Maar dat wordt bijna onmogelijk door juist de gemeenteraden te verzwakken.”

Volgens Hanneke Balk zijn in de komende jaren raadsleden hard nodig. Kwalitatief goede raadsleden. Mensen die willen investeren in een goed gemeentebestuur. “Van de politiek wordt verwacht de kwaliteit van de dienstverlening te waarborgen en tijdig te anticiperen op ontwikkelingen die daar invloed op hebben. Er komt veel op ons af: dalende inkomsten, krimpende bevolking, vergrijzing en voorzieningen die onder druk komen te staan. Het vraagt om een sterke raad met voldoende raadsleden om de zaken in goede banen te kunnen leiden.” Het is daarbij volgens de vice-voorzitter zaak om niet alleen in doemscenario’s te denken. Het is voor het functioneren van locale overheden essentieel om nieuwe, positieve ontwikkelingen te stimuleren. Balk: “Als gemeenteraadslid, met betrok-

kenheid bij de lokale samenleving ben je dat bijna verplicht. Dat vraagt wel dat je bij de burger geloofwaardig overkomt. Daarmee hebben we wel een pijnpunt te pakken.” Zij verwijst daarbij naar tal van onderzoeken waaruit blijkt dat het vertrouwen van de burger in de politiek door diepe dalen gaat. “ Tja, en dan maken we nu als gemeenteraad ook nog een moeilijke periode door. Het is overal bezuinigen. Daar maak je de burger over het algemeen niet blij mee. “

Vertrouwen winnen Over twee jaar, in 2014, zijn er weer verkiezingen. Weet de kiezer dan de stembus weer te vinden? En wat zullen zijn drijfveren zijn voor het stemgedrag? Hanneke wijst in dat verband op de noodzaak om de burger weer positief bij de lokale politiek betrokken te krijgen.

“Daar ligt de basis van onze democratie en bovendien hebben we in de komende jaren de burger hard nodig om zaken op te vangen die de overheid niet meer doet. Vertrouwen komt niet uit de lucht vallen. Dat moet je verdienen door bijvoorbeeld de goede besluiten op het juiste moment te nemen of een bepaalde aanpak te ontwikkelen die zorgt dat de dienstverlening op een goed peil blijft ondanks de bezuinigingen. Een professioneel werkende raad, weet vertrouwen te wekken door de kwaliteit van het werk, door betrokkenheid te tonen en aan te sluiten bij de wensen van de burger. Als we denken aan de raad als collectief platform dat mede de kwaliteit van het gemeentebestuur bepaalt, dan is er – vooral in deze tijd – zeker behoefte aan een sterke raad!” www.raadslid.nu

“Wij hebben met een enquête onder raadsleden gepeild hoe zij er over denken. Een ruime meerderheid, 66 procent, van de gemeenteraadsleden staat negatief tegenover het voornemen van het kabinet om het aantal raadsleden te verminderen. Veel raadsleden vrezen dat de hoge werkdruk alleen maar verder zal toenemen als de omvang van gemeenteraden wordt beperkt.” Het kabinet vindt dat door vermindering van het aantal raadsleden efficiënter gewerkt gaat worden. De raadsleden denken daar anders over: 73 procent van de raadsleden denkt niet dat de snelheid en integraliteit van besluitvorming daardoor wordt bevorderd. Ook denkt 66 procent niet dat gemeenteraden meer op hoofdlijnen gaan debatteren. De vrees is dat steeds meer raadsleden gaan afhaken en dat het steeds moeilijker zal worden om raadsleden te vinden. “ Peter Otten: “Wij gaan nu als Raadslid.nu de resultaten van de enquête aanbieden aan minister Spies van Binnenlandse Zaken. De vereniging zal de minister daarbij dringend oproepen het standpunt van de raadsleden te betrekken bij de voorbereiding van het wetsvoorstel.”

raad.2012

|



11



dagvoorzitter

raadslid in beeld

Het jaarcongres op 22 september staat onder deskundige leiding van een man die de klappen van de zweep kent: Drs. Victor Deconinck.

Emiel Hoogendijk, 28 jaar CDA, De Ronde Venen Raadslid sinds 2006

Waarom raadslid?

Velen kennen hem

actualiteiten- en

Na een aantal jaar in een gemeentelijke adviescommissie voor jongeren te hebben gezeten, leek het me een goede stap om actief te worden in de politiek. Ik vond het belangrijk dat ook jongeren hun stem kunnen laten horen in de gemeenteraad en thema`s aan de orde te stellen die voor jongeren belangrijk zijn.

sportprogramma’s

Ambitie?

nog als televisiepresentator van

Ik ben na deze raadsperiode niet herkiesbaar. Het was een leuke en leerzame tijd, maar ik denk dat het heel goed is als raadsleden na één of twee periodes weer plaatsmaken voor anderen. Een beetje ervaring kan geen kwaad, maar wie te lang in zo`n functie blijft hangen verliest de frisse kijk op de materie. Ik vind ook dat Koninklijke onderscheidingen voor raadsleden afgeschaft moeten worden. Geef die lintjes maar aan echte vrijwilligers binnen het maatschappelijk middenveld.

als Nova, Twee en Een Vandaag en de TROS Nieuwsshow. Vandaag de dag is hij vooral gespecialiseerd in mediatrainingen aan bestuurders, in het adviseren van organisaties, het leiden van discussiebijeenkomsten en als deskundig dagvoorzitter.

12 |

raad.2012

De aantrekkelijkste kant? Hij was direct enthousiast toen hij door Raadslid.nu als dagvoorzitter werd gevraagd. “Ik heb bijzonder veel affiniteit met de politiek en bestuurlijke thema’s. En de gemeentepolitiek is natuurlijk een factor ‘plus’, want dat gaat over alles dat ook in mijn straat gebeurt. Als geïnteresseerd burger heb ik daar natuurlijk ook een mening over, maar daarvoor ben ik de 22e niet uitgenodigd. Mijn rol zie ik meer om interessante meningen en uitspraken te ontlokken en ze op zo’n manier te verbinden dat de zaal er daadwerkelijk wat aan heeft.” Het thema ‘Sterke raad, sterke gemeente’ is daarbij, zo benadrukt Deconinck, wel een bijzondere uitdaging. Die sterke gemeente is in toenemende mate een gemeente die veel overlaat aan de samenleving zelf, aan organisaties, ondernemers en burgers. “Daarom is het erg boeiend om straks van raads-

leden te horen hoe zij zich als volksvertegenwoordiger in die ‘nieuwe’ overheid positioneren. Hoe ze hun werk zien ontwikkelen vanuit een praktijk die nog sterk leunt op de almachtige overheid die de burger van de wieg tot het graf aan het handje meeneemt.” “Interessant is ook om te horen hoe raadsleden aankijken tegen de relatie met de burger. De burger als klant van de overheid, die nogal eens klaagt over de kwaliteit en de prijs. Maar diezelfde burger is naast klant ook citoyen, zoals de Fransman dat zo mooi zegt. Hij heeft zelf een bestuur gekozen dat besluiten neemt die niet iedereen even prettig vindt. Die twee rollen van inwoner en bestuurder botsen soms ook. Ik ben echt benieuwd wat het de 22e oplevert en hoop op de creatieve input van veel raadsleden uit het hele land.”

De diversiteit aan onderwerpen, waar je veel van leert en tegelijkertijd zeggenschap over hebt. En dat je veel voor inwoners en organisaties kunt betekenen.

Minder leuk... De langdradige raadsvergaderingen. Er zijn pogingen vanuit onze gemeenteraad gedaan om de vergaderingen leuker en efficiënter te maken, maar dat is niet echt gelukt. Veel details, weinig hoofdlijnen…

Tip voor de toekomst Laten we hopen dat de politieke versnippering die op landelijk niveau plaatsvindt, niet overslaat naar de lokale politiek. Op lokaal niveau lopen de belangen niet zo ver uiteen, en proberen alle partijen samen te werken. Laten we dat vasthouden.

actueel

Jaarcongres Raadslid.nu: 22 september 2012 Op het kennisplein tonen meer dan dertig bedrijven en organisaties hun producten en diensten

tekst Peter Smit / beeld Actorion Communicatie, Anoek Bleumer

Het jaarcongres

workshops krijgt

wisselen met

van de Nederlandse

u de gelegenheid

collega-raadsleden

vereniging voor

ervaringen en

en overheids-

raadsleden (Raads-

inzichten uit te

specialisten.

lid.nu) vindt dit jaar plaats op zaterdag 22 september aanstaande in theater Spant! in Bussum. Het hoofdthema van de dag wordt ‘Sterke raad, sterke gemeente’. Op de centraal gelegen

jaarcongres in Spant! in Bussum

locatie kunt u in één dag praktische, actuele kennis opdoen die u nodig hebt in uw functioneren als raadslid. Op het kennisplein en tijdens de diverse interactieve

14 |

raad.2012

Het congres bestaat uit een plenair programma met prominente sprekers, een debat over het hoofdthema, twee rondes van workshops over actuele onderwerpen en een kennisplein waar organisaties producten en diensten kunnen aanbieden. De dagvoorzitter van dienst is Victor Deconinck.

Hoofdprogramma In het hoofdprogramma van het congres zullen in elk geval demissionair minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken en Alex Brenninkmeijer (de Nationale Ombudsman) hun opwachting maken. In de kaderteksten kunt u meer lezen over de inhoud van hun bijdragen. Tevens zal een aantal raadsleden samen met experts uit het bedrijfsleven in debat gaan over het thema ‘Sterke raad, sterke gemeente’ en wordt een nieuwe tool gepresenteerd die raadsleden helpt in hun rol als werkgever van de griffie.

Kennisplein

Workshops Na het plenaire ochtendprogramma en de lunch wordt tijd gereserveerd voor twee rondes van workshops over actuele onderwerpen, zoals de bezuinigingen, de decentralisatie van Rijkstaken, (het lezen van de) begroting, grondbeleid, intergemeentelijke samenwerking, raad en griffie 2020, papierloos werken, social

media, integriteit, fysieke veiligheid, sport en bewegen, de gemeenteraad als werkgever en verbetering van de lokale democratie. De workshops worden verzorgd door specialisten van bedrijven en andere organisaties. De dag wordt afgesloten met een samenkomst in de grote zaal van theater Spant!.

Schrijf u vandaag nog in via www.raadslid.nu! Zaterdag 22 september 2012 van 09.30 uur tot 17.30 uur Theater Spant! in Bussum Gratis entree voor leden. Overige raadsleden (alsmede griffiers, fractieassistenten, commissieleden of schaduwfractieleden betalen €75,--. U bent dan tevens voor de rest van het kalenderjaar lid van Raadslid.nu. Voor overigen bedraagt de entree €150,--.

Het kennisplein (de Informatie Plaza) is dé ontmoetingsplek tijdens de congresdag. Op het plein tonen overheden, bedrijven, kennisinstellingen en andere (koepel)organisaties hun producten en/of diensten. Deelnemers kunnen elkaar op het kennisplein voor aanvang, tijdens de lunch en na afloop van het congres ontmoeten, kennis en ervaringen uitwisselen en inspiratie opdoen. Na afloop van de conventie is er volop gelegenheid om te netwerken. Het kennisplein gaat tijdens de congresdag al om 09.30 uur open en duurt tot het einde van de dag. Ook de catering vindt hier plaats. ➼

raad.2012

|



15



Deze ruimte in theater Spant! wordt ingericht als kennisplein met circa dertig stands

Workshops over actuele thema’s

Als raadslid hebt u weinig tijd om de relevante kennis te vergaren die u nodig hebt in het uitoefenen van uw functie. Raadslid.nu biedt u daarom de mogelijkheid om kennis en kunde te ontwikkelen op die gebieden waar u vindt dat u dat nodig hebt. In twee workshoprondes naar keuze van een klein uur gaan specialisten met u in gesprek over actuele onderwerpen. Zo brengt u uw kennis in korte tijd weer helemaal up to date.

Victor Deconinck fungeert op 22 september als dagvoorzitter

Bedrijven en organisatie die aan het kennisplein deelnemen zijn o.a. NOC*NSF, Centric ICT Solutions, het Nederlands Instituut voor Fysieke Veiligheid, Notubiz, Necker van Naem, ProDemos, Actorion Communicatie en Gemeente Schoon. Ook Raadslid.nu zelf zal aan het kennisplein deelnemen. Op het plein komen in totaal circa dertig informatiestands te staan. Vorig jaar werd het kennisplein zowel door de congresbezoekers als de standhouders zeer gewaardeerd.

Alle gemeenteraadsleden Het jaarcongres is bedoeld voor alle gemeenteraadsleden in Nederland. Leden van de vereniging hebben gratis toegang. Niet-leden betalen € 75,-- en worden daarmee ook gratis lid van de koepelorganisatie. Voor meer informatie en om u in te schrijven kunt u terecht op www.raadslid.nu.

Liesbeth Spies (46) volgde in december 2011 Piet Hein Donner op als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet Rutte. Sinds 23 april jongstleden gaat zij door het leven als demissionair minister. Tijdens het jaarcongres gaat zij uitgebreid in op actuele onderwerpen betreffende het raadswerk. Over haar werk als minister zegt Liesbeth Spies: “Mensen maken Nederland. Als buurtbewoner, op het werk, als partner, ouder of familielid, als vrijwilliger. De overheid helpt die actieve burger waar het kan en moet. Een overheid die betrouwbaar is, slagvaardig en efficiënt, die duidelijk is in wat zij wel en niet doet. Een overheid die er aan meewerkt dat mensen kunnen wonen in goede en betaalbare huizen in buurten waar iedereen meetelt en meedoet. Daar maak ik mij graag hard voor, samen met burgers, organisaties en gemeenten en provincies.”

16 |

raad.2012

Zo werpt Sdu Uitgevers in de interactieve workshop ‘Raad en griffie 2020’ samen met u een blik op de toekomst van de lokale democratie. Hoe kun je de ambitie van de raad vergroten; in welke mate krijgen social media grip op het raadsproces; kan het raadsproces nog efficiënter; welke specifieke informatie is daarbij noodzakelijk; welke bestuurlijke vernieuwingen zullen het raadsproces sterk beïnvloeden etc. Aan de hand van stellingen wordt ingegaan op de ontwikkelingen die het werk van de raad en griffie in de aankomende jaren zullen beïnvloeden. De workshop ‘Grondbeleid’ van Necker van Naem gaat in op het feit dat grondexploitatie steeds vaker een kostenpost wordt in de begroting. Verschillende vragen zijn voor de raad van belang. Welke onderdelen van de grondexploitatie maken of kraken de gemeentelijke begroting? Hoe en wanneer kan de gemeenteraad sturen op leegstand en de voorraad van bouwgrond?

Prof.dr. Alex Brenninkmeijer (61) is sinds 1 oktober 2005 de Nationale ombudsman. In januari 2011 werd hij door de Tweede Kamer voor een periode van zes jaar herbenoemd. Hij was hoogleraar staatsrecht in Leiden en directeur van het programma geschillenbeslechting van het E.M. Meijers Instituut van de Universiteit Leiden. Ook was hij lange tijd bestuursrechter. In zijn toespraak staat Brenninkmeijer stil bij de stimulans die van de raad uit kan gaan ter versterking van de bestuurlijke integriteit. Ook gaat hij in op de vraag hoe een sterke, integere en transparante gemeenteraad het vertrouwen van de inwoners in de lokale democratie kan vergroten. De Nationale ombudsman is onafhankelijk en onpartijdig. Alex Bren-

ninkmeijer is de Nationale ombudsman, maar hij doet zijn werk samen met zo’n 170 medewerkers en drie substituut-ombudsmannen. Zij helpen niet alleen burgers die een probleem hebben met de overheid. Ze leggen overheidsinstanties ook uit hoe ze moeten handelen. Bij problemen of klachten start de Nationale ombudsman een onderzoek. Alle betrokkenen zijn verplicht om aan onze onderzoeken mee te werken. De Nationale ombudsman is een voorziening ‘in de tweede lijn’. Mensen met een klacht moeten eerst gebruikmaken van de klachtregeling bij de overheidsinstantie. Komen ze er niet uit, dan kan de Nationale ombudsman een klacht in behandeling nemen.

raad.2012

|



17



Chapeau?

noc*nsf

Erik Lenselink, manager Sportontwikkeling bij NOC*NSF

tekst Imke van Loon-Martens / beeld NOC*NSF

Erik Lenselink,

elkaar over de ver-

manager Sport-

schillende beleids-

ontwikkeling bij

gebieden. Zoals

NOC*NSF, heeft een

bijvoorbeeld in de

grote wens: alle

gemeente Enschede.

fracties bij alle gemeenten in

“ sport is hét bindmiddel”

Nederland tijdens

een gesprek van een klein uur informeren en inspireren

over wat sport voor een gemeente kan betekenen. Dat sport zoveel meer

is dan sport alleen. Ook zou hij graag willen dat wethouders en raadsleden sport als bindende factor gebruiken in gesprekken met

18 |

raad.2012

Tijdens een congres raakte Lenselink in gesprek met de wethouder sport van de gemeente Lochem. Dit gesprek met mevrouw Heesen smaakte naar meer. En dat is precies wat Lenselink wil bereiken. In gesprek gaan met beleidsmensen. In gesprek gaan met de mensen die sport een grotere betekenis kunnen geven dan sporten alleen. “Sport is gezelligheid, sport is samenspel, sport is goed voor je gezondheid als dat goed wordt begeleid, sport zorgt ervoor dat kinderen beter kunnen leren. Gemeenteraadsleden zijn dé mensen die wethouders kunnen laten samenwerken. Zij kunnen ervoor zorgen dat beleidsterreinen overlappend en aanvullend op elkaar worden”, benadrukt Erik Lenselink.

Sport als bindmiddel Erik Lenselink: “Vaak is sport het sluitstuk bij het opstellen van beleidsplannen. Dat is jammer, want juist sport kan gebruikt worden als bindmiddel. De gemeenten Enschede en Den Bosch weten dat al als geen ander. Daar wordt juist niet bezuinigd op sport(beleid). Daar zijn nog steeds vakleerkrachten voor gym, zijn er samenwerkingsvormen tussen bedrijven en verenigingen en kan er door de hele stad gesport worden door goed te kijken waar sportaccommodaties geplaatst moeten worden.”

Postcodeprogramma Wat kan NOC*NSF nu verder doen dan bewustwording creëren? Nog meer bewustwording creëren door feitelijke

raad.2012

|



19

hanneke balk Vice-voorzitter Raadslid.nu

informatie te verschaffen. Lenselink legt uit: “Sinds kort heeft NOC*NSF een programma waarbij je per postcode kunt zien hoeveel mensen er lid zijn van een vereniging. Dat is dan ook nog eens per sport. Dit programma geeft inzicht in cijfers die men misschien wel weet, maar nooit vastgesteld heeft. En juist deze cijfers maken dat een gemeente veel gerichter haar (sport)beleid kan aanpassen op wat er nu werkelijk nodig is per wijk. Als je ziet dat een wijk al heel veel voetballeden heeft, moet je nadenken of je daar een campagne op scholen uitzet. Beter kun je er dan voor zorgen dat de velden en trainers goed zijn, waardoor je je leden behoudt. In een wijk waar niemand interesse heeft in tennis is het aanleggen van een tennisveld niet echt zinvol. Zo kunnen cijfers ondersteunend zijn in beslissingen die een gemeenteraad neemt.”

Beweegpleinen NOC*NSF kan ook ondersteunend zijn in kennis en ervaring. Zo hebben ze ervaring met beweegpleinen. Schoolpleinen die ook gebruikt worden door de buitenschoolse opvang (BSO) en vaak net niet dat extra’s bieden van wat kinderen goed kunnen gebruiken en wat ze inspireert om mee te bewegen. “Bewegen zet aan tot sporten en daar wordt (nog) te weinig gebruik van gemaakt. Mijn organisatie kan helpen in de advisering om van schoolpleinen iets te maken waar kinderen tijdens en na schooltijd gebruik van kunnen maken. Dat kost zo’n 10.000 tot 20.000 euro per schoolplein. Dat lijkt misschien veel, maar als je het goed inricht dan valt dat mee. Want goed geplaatst en ingedeeld gaat het jaren mee en wordt het schoolplein meteen een plek waar veel uren ook buiten school kunnen worden doorgebracht. Dat scheelt een speeltuin in



20 |

raad.2012

Bij de invoering van het dualisme, nu al weer ruim 10 jaar geleden, werd in de wet vastgelegd dat de gemeenteraad een eigen ondersteuning kreeg: de griffier. Zoals het college van burgemeester en wethouders wordt bijgestaan door de gemeentesecretaris, zo kan de gehele raad rekenen op haar griffier (bij grotere gemeenten: de griffie = de griffier en medewerkers). Maar, zoals je wel vaker ziet bij onverwachte ‘cadeautjes’, ontstond in veel gemeenteraden het gevoel: leuk, maar wat moeten we ermee? Gelukkig is door de Vereniging van

de buurt. En nog een voordeel is, dat de kinderen er al zijn. Ze hoeven niet eerst na school ergens naar toe. En ook de BSO’s hebben meer mogelijkheden om kinderen variatie aan te bieden”, bepleit Erik Lenselink.

3 gouden tips Lenselink heeft nog zo veel meer te vertellen. Maar het allerbelangrijkste is volgens hem uiteindelijk dit: 1 2 3

Pak sport integraal aan Werk samen als sportclubs: gebruik accommodaties samen Let op de doelgroep van 25 tot 40 jaar

Dit laatste punt licht Lenslink graag toe. “De groep van 25 tot 40 jaar heeft vaak

het gezin als prioriteit nummer 1. Dat betekent dat daar sport, net als bij beleidsplannen, vaak het sluitstuk is. Niet omdat men niet wil sporten, maar omdat men bijna geen mogelijkheid ziet. Logistiek is het vaak niet haalbaar om én te werken, én thuis te zijn, én sociaal betrokken te zijn én dan nog te sporten. Juist voor deze groep moet nagedacht worden door bijvoorbeeld een gemeente hoe ze geholpen en gefaciliteerd kunnen worden.” De drie punten moeten centraal staan in het uitzetten van gemeentebeleid en is meer dan sportbeleid alleen. En Lenselink hoopt dat hij hiermee beleidsbepalers inspireert om verder te kijken dan ze misschien gewend waren als het gaat om sportbeleid. Dan heeft hij één van zijn doelen bereikt.

Wilma Heesen, wethouder sport gemeente Lochem: “Tijdens een gesprek met de heer Lenselink van NOC*NSF kwam ik er achter dat er veel meer mogelijkheden zijn dan ik had gedacht. Daarom heb ik hem uitgenodigd om verder van gedachten te wisselen en te kijken wat NOC*NSF voor onze gemeente kan betekenen. Ik sta open voor hun ideeën en kennis en wil daar graag meer aandacht aan besteden. Samen komen we vast verder!”

De Griffier: wat moet je daarmee? Griffiers (VvG), die al snel werd opgericht, hard gewerkt aan informatie over de taken en de rechtspositie van de griffie(r). Vooral dat laatste was erg belangrijk, omdat de gemeenteraad ook nog eens werkgever van de griffie(r) bleek te zijn. Logisch natuurlijk, als iemand voor je werkt, maar het was wel even wennen, toen…. Tien jaar later blijkt er echter nog steeds onduidelijkheid te zijn over de relatie die gemeenteraadsleden met hun griffier hebben en hoe de werkgeversrol ingevuld moet worden. Na mijn column in de vorige uitgave van dit magazine hebben veel raadsleden en griffiers de moeite genomen om voorbeelden te melden. Mijn conclusie uit die opmerkingen is er een van uitersten. Er zijn gemeenteraden met een werkgeverscommissie, die goed geformuleerde afspraken maakt, zich daarbij laat ondersteunen door P+O waar het arbeidsvoorwaarden betreft en voor inzicht in het functioneren van de griffier zowel alle fracties

als de burgemeester bevragen door middel van een vragenformulier. Er zijn ook gemeenten waar het college van burgemeester en wethouders en de secretaris het functioneren van de griffier beoordeelt. Er is zelfs een gemeente gemeld waar een wethouder de griffier wilde ontslaan! Raadslid.nu komt tijdens haar congres op zaterdag 22 september aanstaande met een handreiking, die gemeenteraden moeten brengen tot de goede afweging bij het aantrekken van een nieuwe griffier, het gebruiken van de mogelijkheden van de griffier en het goed (onder)houden van de relatie met de griffier. Stap voor stap, met voorbeelden uit de praktijk. Deze digitale informatiebron geeft antwoorden; dus geen doorworstelen van leesvoer, maar een vraag brengt je naar de passende informatie. Deze ‘tool’ die samen met Necker van Naem wordt ontwikkeld, is inmiddels door enthousiaste raadsleden en griffiers getest. Alweer een goede reden om lid te worden van Raadslid.nu!

raad.2012

|



21



gemeenteoplossingen

Jaap Bouman, adviseur eGovernment bij GemeenteOplossingen

tekst Hans Rebers / beeld Heiko Bertram

Samenwerken in je eigen digitale werkomgeving met je eigen of andere fracties. Op de plaats en het tijdstip dat het u het beste uitkomt. De nieuwe app

digitaal werken doe je samen

van GemeenteOplossingen maakt het mogelijk. “Wanneer je GO| app op je tablet opstart, oogt het eigenlijk meteen vertrouwd, eigen. GO| app is namelijk geen zogenaamde macro-app die door meerdere organisaties gebruikt wordt, maar een op maat gemaakte werkomgeving onder eigen naam in de huisstijl van je gemeente. Kijk maar eens naar Raad Den Haag in de App Store.” Aan het woord is Jaap Bouman, adviseur eGovernment bij GemeenteOplossingen. GemeenteOplossingen heeft recent een nieuwe versie van GO| app gelanceerd, een app die integreert in de ambtelijke informatieketen en die het mogelijk maakt om in je eigen digitale werkomgeving alle relevante documenten op te slaan, te beheren en aan te passen. “Én, deze documenten kunnen via het systeem gedeeld worden met anderen binnen de politieke en ambtelijke keten

22 |

raad.2012

die ook met GO| app werken. Eigen fractiegenoten dus, maar ook collegaraadsleden, wethouders en het ambtelijk apparaat.” Bouman illustreert de kracht van de app met een voorbeeld. “Stel je bent als raadslid bezig met het samenstellen van een raadsvoorstel. Via de digitale werkomgeving van GO| app kan je deze op zeer eenvoudige wijze delen met je fractiegenoten. Zij kunnen aan dit document notities toevoegen en gezamenlijk creëer je een voorstel waar iedereen achter staat. Zo komt meningsvorming binnen een fractie plaats- en tijdongebonden tot stand.” Het voorstel kan vervolgens via GO| app ook gedeeld worden met andere fracties, aldus Bouman. “En ook zij kunnen notities toevoegen aan het document. Nog

voordat het raadsvoorstel in de raad komt, kan je met GO| app peilen hoe andere fracties hierin staan, draagvlak creëren en het voorstel desgewenst aanpassen.” Maar daar houdt het niet op, want GO| app geldt als een integrale oplossing binnen de gehele informatieketen. Door een modern koppelvlak op basis van webservices met een documentmanagementsysteem kan, wanneer het voorstel uit het voorbeeld wordt aangenomen en de wethouder het uitgezet heeft onder zijn ambtenaren, het raadslid via GO| app de status van het document bijhouden. “Wanneer ook het ambtelijk apparaat werkt met GO| app, profiteren ook zij van de nieuwe mogelijkheden.”

Agendabundel In de digitale werkomgeving van GO| app kan iedereen ook alle openbare raads-

en commissievergaderingen op eenvoudige wijze inzien. Overleggen en stukken zijn slechts beschikbaar voor leden van het behandelend orgaan. “Alle relevante stukken worden getoond vanuit de agendastructuur. Of als documentsoort, bijvoorbeeld moties, brieven van buiten of verslagen. Die kun je dus met één druk op de knop bekijken en net zo snel worden ze offline beschikbaar gesteld via het persoonlijke Mijn Documenten.” Iedere gebruiker, burger, raadslid, wethouder of ambtenaar kan een agendabundel samenstellen naar eigen interesse. Deze laatste agendabundeloptie is overigens ontwikkeld op initiatief van de gebruikersvereniging GO| gebruikersgroep. Dit is een collectief van overheidsklanten van GemeenteOplossingen die hun gebruikerservaring en innovatieve ideeën voorleggen. Bouman koestert hun inbreng. “Als bedrijf is het onze missie om informatie zo eenvoudig mogelijk te ontsluiten. Vandaar de gebruikersvereniging die ons geregeld van goede ideeën voorziet om bijvoorbeeld de app nog gebruiksvriendelijker te maken.”

Raad2020 Binnen het in 2011 gelanceerde concept Raad2020 (zie www.raad2020.nl) participeren GemeenteOplossingen en SDU Information Solutions met als doel volksvertegenwoordigers met behulp van moderne en betrouwbare technologie en kennis optimaal te laten samenwerken. Naast alle interne documenten biedt GO| app ook toegang tot een breed scala aan externe bronnen. “Alle edities van het magazine RaadsledenNieuws zijn via het systeem te raadplegen. Integratie met het discussiesysteem van de raadzaal maakt het bovendien mogelijk om audio- of videoverslagen van bijvoorbeeld raadsvergaderingen te bekijken of te koppelen aan agendapunten.” Er is bewust voor gekozen om geen social media in GO| app op te nemen. “Zoals al eerder aangestipt willen wij onze app voor de eindgebruiker eenvoudig houden; de kunst van het weglaten. Met de GO| app kunnen raadsleden collectief digitaal en samen aan het werk; maximale efficiëntie met een minimum aan knoppen.”

raad.2012

|



23



necker van naem

Tijdens het jaarcongres van Raadslid.nu verzorgt Necker van Naem workshops over de rol van de raad als werkgever van de griffie en grondbeleid

tekst Imke van Loon-Martens / beeld Actorion Communicatie, Saskia Mulder

Necker van Naem ondersteunt overheid en

“ bijdragen aan betere overheid”

(maatschappelijke) partners met

onderzoek, advies, training en implementatie.

Het adviesbureau

werkt voor politici, bestuurders en managers. Met haar dienstverlening draagt Necker van Naem bij aan een efficiënte en transparante overheid, met een sterke volksvertegenwoordiging en een krachtig bestuur. 24 |

raad.2012

Directeur-eigenaar Geeske Wildeman: “Wij zijn een sterke organisatie die staat voor ervaring en innovatie. In 2010 hebben wij Van Naem & Partners uit Woerden en in 2011 Segment Personeel uit Leusden overgenomen en zijn we meerdere doelgroepen gaan bedienen. Het gros van onze opdrachtgevers komt uit het lokale bestuur: gemeenteraden, griffiers maar ook bestuurders of instellingen als de VNG en natuurlijk Raadslid.nu. Wij geloven in de toe-

gevoegde waarde die wij kunnen bieden. Onze missie is: met ons werk een bijdrage leveren aan een betere overheid.”

Raadsonderzoek Sinds 2010 is Necker van Naem marktleider in raadsonderzoek. Opdrachten in 2012 kwamen onder meer van de raad van Groningen, Geertruidenberg en Roosendaal. Thema’s die veel door de raad worden onderzocht zijn financieel beheer en beleid, sturing op grote

Geeske Wildeman, directeur-eigenaar van Necker van Naem

projecten en integriteitskwesties. Geeske Wildeman licht toe: “Als gemeenteraden de keuze maken om zelf een onderzoek in te stellen (bijv. op basis van art. 155a GW), is er iets aan de hand. Een gemeenteraad kiest immers niet zomaar voor het inzetten van dit instrument. Dat maakt een goede besluitvorming over de focus en inrichting van het onderzoek van groot belang. Ook daarin voorziet Necker van Naem raden van advies. De kracht van Necker van Naem zit vooral in het combineren van kennis van de instrumenten en positie van de raad met onderzoeksexpertise en politiek-bestuurlijke gevoeligheid”, legt Geeske Wildeman uit. “Dat klinkt als een hele mond vol, maar is in dergelijke processen essentieel. Want als er geroepen wordt om een raadsonderzoek, is de eerste reactie vaak: ‘de onderste steen moet boven’. In termen van onderzoeksefficiency betekent de onderste steen boven echter heel veel werk, terwijl het maar de vraag is of de raad al die informatie nodig heeft om een goede – politieke – afweging te kunnen maken. Dat benadrukt ons inziens het belang van een goed vooronderzoek. Daarmee kan een gemeenteraad snel bepalen waar de focus van het onderzoek zou moeten liggen, zodat het onderzoek zelf doeltreffend en doelmatig kan worden uitgevoerd.”

Samenwerking Raadslid.nu In haar dienstverlening werkt Necker van Naem ook samen met Raadslid.nu. Samen ontwikkelen zij een instrument gericht op kennisdeling over de werkgeversrol van de raad en

professionalisering van griffiers. Op het congres is er voor dit thema volop aandacht. Gert-Jan Broer is nauw betrokken bij de ontwikkeling van het model zoals dat op het congres wordt gepresenteerd. “Het maakt voor raadsleden inzichtelijk waar zij staan in de professionalisering van hun werkgeversrol en biedt steun aan griffiers.” Zowel in een plenair onderdeel als in een workshop van Necker van Naem staat de werkgeversrol centraal.

Grondbeleid Naast de workshop over de werkgeversrol, verzorgt Necker van Naem op het congres ook een workshop over het thema grondbeleid. Tom Smolders, adviseur bij Necker van Naem en workshopleider, vertelt: “Waar grondexploitatie onlangs nog winstgevend was, wordt het nu steeds vaker een kostenpost in de begroting. Raadsleden worstelen met hun controlerende rol omdat het onderwerp complex is. Vaak gaat de essentie van de boodschap verloren in een berg cijfers en op de vaste controlemomenten is het voor raadsleden niet zelden te laat om nog effectief te kunnen sturen. In onze workshop verkennen we hoe de kansen en risico’s in het grondbeleid van invloed (kunnen) zijn op de financiële positie en ruimte van de gemeente. Aan de hand van concrete voorbeelden laten we zien met welke ‘brillen’ raadsleden naar het grondbeleid kunnen kijken en aan welke knoppen zij kunnen draaien om hun kaderstellende en controlerende rol waar te maken.”

raad.2012

|



25



Goed voor milieu, gemeentekas en arbeidsmarkt

nvrd

Erik de Baedts, directeur van de NVRD, de Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement

tekst Hans Bongers / beeld Anoek Bleumer

Afval en reiniging

als verantwoorde-

informatie in huis

gaan over veel

lijk gemeente-

te halen over deze

meer dan alleen

bestuur de goede

werkterreinen.

de vuilnis ophalen en het opvegen van het zwerfafval. Afvalbeheer is een belangrijke kostenpost voor gemeenten, maar brengt ook veel werkgelegenheid

afval is milieu, werk en geld

met zich mee. En wie het slim aanpakt, heeft ook weer opbrengsten. Een schone straat is ook aantoonbaar van belang voor de leefbaarheid in de gemeente. Reden genoeg om 26 |

raad.2012

De NVRD, gevestigd in Arnhem, is de brancheorganisatie voor het afvalbeheer en de reiniging van de openbare ruimte. Het is een overkoepelend orgaan bestaande uit een netwerk waarbij meer dan vijfhonderd organisaties, gemeenten en hun afvalen reinigingsbedrijven zijn aangesloten. De aandacht voor afval groeit gestaag: het gaat om veel geld, om veel arbeidsplaatsen en grote milieubelangen zoals energie- en grondstoffenschaarste. “De kunst is om de zaken zo optimaal mogelijk te verbinden”, aldus Erik de Baedts, directeur van de NVRD. “Wij helpen gemeenten en hun publieke bedrijven bij het bereiken van hun doelstellingen en brengen professionals bij elkaar. Dat doen we door onder meer een nationaal en internationaal erkend platform te vormen voor de uitwisselingen van kennis en ervaring op het gebied van afvalbeheer en reiniging.”

Veel kansen voor gemeenten Bij de gemeentelijke overheid komen in toenemende mate grote belangen bij elkaar. Je ziet dat met de decentralisaties van overheidstaken, maar ook op het terrein van afvalbeheer

raad.2012

|



27



raadslid in beeld Ellen de Neef, 48 jaar TOP/Gemeentebelangen, Terneuzen Raadslid sinds 2010 als gevolg van deregulering bij het Rijk. Dat is niet alleen lastig, maar geeft gemeenten ook kansen. Kansen om ontwikkelingen goed op te pakken. De Baedts doelt daarbij op het recente besluit van de Tweede Kamer om de statiegeldregeling voor grote kunststof flessen op te heffen. Die worden niet meer ingeleverd bij de supermarkt en komen in de huishoudelijke afvalstroom terecht. Uiteraard is er een compensatieregeling, maar die dekt de kosten en het verlies aan milieuwinst niet. Er zijn mogelijkheden om die kosten terug te brengen. Het gaat immers om afval dat goed recyclebaar is en een groot deel van de kosten kunnen uit de opbrengst worden gedekt. Tenminste, als het goed wordt aanpakt. Alle reden voor gemeenten om met een goede aanpak te komen. “Voordat je het weet, neemt het zwerfafval sterk toe en zit je als gemeente met een groot probleem”, waarschuwt hij. “Gemeenten hebben wettelijk de verantwoordelijkheid voor het inzamelen van verpakkingsafval. Wij helpen met adviezen en goede ideeën en kennen de verschillende spelers in het veld en informeren aan gemeenteraden over de mogelijkheden”, aldus De Baedts.

Relatie met werkgelegenheid Inzamelen van afval en het beheer van de openbare ruimte zijn vanouds arbeidsintensief. Op lokaal niveau denk je dan al gauw aan kansen voor mensen met arbeidsbeperkingen en een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is het domein van de Wet werken naar vermogen. De nieuwe wet blijft nog even hangen vanwege de kabinetscrisis, maar de kans is groot dat het bij een nieuwe kabinet weer op de agenda staat. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering. De wet voorziet in de uitstroom van een grote groep mensen uit de sociale werkvoorziening naar een reguliere baan. Er is veel werk in het afvalbeheer, bij het beheer van de openbare ruimte en bij sorteer- en recyclewerkzaamheden. Het moet, volgens De Baedts, mogelijk zijn om met de juiste ondersteuning veel mensen in de branche aan het werk te krijgen. “Wij adviseren niet alleen, maar leggen ook daadwerkelijk verbindingen tussen gemeentelijke overheid en afvalbewerkingsbedrijven, tussen SW-bedrijven en afvalinzamelaars, woningcorporaties en groenbeheerders. Voor de doelgroep liggen daar kansen.” De Baedts legt ook een relatie met het afschaffen van de statiegeldregeling waardoor er ongetwijfeld nog meer werk op

28 |

raad.2012

Waarom raadslid? Mee willen praten en beslissen over de omgeving waarin we wonen, leven en werken. Opgedane werk- en levenservaring en kennis inzetten in de politiek en andersom. Niet aan de zijlijn willen staan en commentaar leveren op anderen, maar erbij willen zijn en iets doen.

Ambitie?

gemeenten afkomt. “Aan de vraag naar arbeidskrachten ligt het niet en als een gemeente het slim aanpakt, snijdt het mes aan meer kanten!”, aldus de NVRD-directeur.

Benchmark is goede hulp De branchorganisatie voert jaarlijks een uitvoerige Benchmark Afvalinzameling uit waaraan een representatief deel van de leden deelneemt. De benchmark geeft een overzicht van de belangrijkste prestatie-indicatoren op de gebieden milieu, financieel en operationeel. De resultaten stimuleren om doeltreffender en doelmatiger te werken. De Baedts: “In deze tijd van schaarse middelen is dat niet onbelangrijk. Misgrepen kosten geld en dat willen wij nu graag voorkomen. Daarom is het goed om je als gemeente op de hoogte te stellen van onze benchmarking.” De jaarlijkse benchmark-rapportage van de NVRD geeft waardevolle informatie hoe bijvoorbeeld de inzamelkosten, verwerkingskosten, scheidingspercentages en de inzet en productiviteit van personeel bij vergelijkbare gemeenten liggen. “Wij helpen gemeenten om tot een optimaal afvalbeheer te komen, uiteindelijk komt dat ook ten goede aan de internationale klimaatdoelstellingen. Dat is goed voor de beoogde CO2-reductie. In Nederland zetten we goede stappen, maar het kan nog veel beter”, aldus De Baedts. Meer informatie: www.nvrd.nl

Een bijdrage blijven leveren aan de (nieuwe) taken die de gemeenten moeten doen. De gemeenten krijgen steeds meer verantwoordelijkheden ten aanzien van (groepen van) mensen en hun leefomgeving i.v.m. de decentralisatie van overheidstaken en –bevoegdheden. Persoonlijk moet je wel een beetje ambitieus zijn als raadslid, maar daarbij vooral realistisch.

De aantrekkelijkste kant? De samenwerking en discussies met collega-raadsleden en vanuit je volksvertegenwoordigende rol de contacten met de burger. Resultaten behalen met je partij en/of met andere partijen samen. Nieuwe mensen leren kennen en mede daardoor nieuwe dingen leren!

Minder leuk... Dat zijn de soms ellenlange vergaderingen met herhalingen van discussies (waar ik natuurlijk ook aan meedoe…). En niet altijd krijg je iets voor elkaar zoals je zou willen. Dat is niet altijd eenvoudig uit te leggen aan de burgers. Je hebt niet op alles – evenveel – invloed.

Tip voor de toekomst Vooral met elkaar blijven praten over de inhoud. Positief ingesteld zijn en niet vergeten op zijn tijd gebruik te maken van een flinke dosis humor. Want naast veel werk en vaak ingewikkelde materie is het raadswerk vooral leuk!

gemeente schoon

Vijf vragen over vrijheid & verantwoordelijkheid Addie Weenk, coördinator van Gemeente Schoon

tekst Marieke Doggenaar / beeld Esther van Berk

Gemeenten dragen

in? Vijf vragen

steeds meer taken

aan Addie Weenk,

en verantwoorde-

coördinator van

lijkheden over aan

VNG-programma

bedrijven, maat-

Gemeente Schoon.

schappelijke orga-

vrijheid en verantwoordelijkheid

nisaties en inwoners. Ook bij het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Gemeente Schoon adviseert gemeenten over hun rol als regisseur. Over hoe zij structurele afspraken kunnen maken met anderen over hun bijdrage aan een schone leefomgeving. Wat houdt regie in de openbare ruimte

30 |

raad.2012

1

Welke trends zien we in regie en leefbaarheid van de openbare ruimte?

“Iedereen die de openbare ruimte gebruikt is verantwoordelijk voor de leefbaarheid ervan. Veel gemeenten delen deze gedachte. We zien dan ook dat zij deze verantwoordelijkheid steeds vaker delen met andere actoren en daarbij zelf de regie houden. Gemeente Schoon adviseert hen hoe ze dit kunnen organiseren. Goede voorbeelden zijn de gemeente Breda, die wijkdeals sluit met bewoners: deze onderhouden het groen in ruil voor een vergoeding. Dezelfde gemeente maakt ook afspraken met winkeliers over het beheer van het winkelcentrum. Gemeente Vlissingen levert een tegenprestatie als inwoners iets willen doen in de wijk. Zwolle sloot onlangs een convenant met scholen, winkeliers en politie tegen zwerfafval. En ook Rotterdam, Bronckhorst en Beverwijk delen verantwoordelijkheden en taken met inwoners en ondernemers.”

raad.2012

|



31



Gemeente Schoon helpt snel, kosteloos en zonder administratief gedoe. Interesse in deelname? U kunt zich nog dit najaar inschrijven voor één of meer trajecten.

Partner voor schone leefomgeving

2

Is regie simpelweg een kwestie van bezuinigen op onderhoud en overdragen?

“Nee, regie is het structureel overdragen van verantwoordelijkheden en taken. Dat gaat verder dan participatie, waarbij de gemeente de touwtjes stevig in handen houdt. Regie begint met een gedeelde langetermijnvisie over het doel, de verdeling van de verantwoordelijkheden en de manier van samenwerking. We zien dat waar regie een succes is, gemeenten de rol vervullen van spin in het web. Zij bewaken de lijnen waarbinnen wordt gewerkt en stimuleren en faciliteren de andere partijen om zaken op te pakken. Sturen én loslaten dus. Dat kan leiden tot een besparing van onderhoudskosten, maar het start met een innovatieve manier van samenwerken.”

3

Hoe overtuig je bedrijven, organisaties en burgers om mee te doen?

“Bij regie gaat het om win-winsituaties en maatwerk. Een goed voorbeeld zien we in het Vondelpark. Het Amsterdamse Stadsdeel Zuid klopte bij Gemeente Schoon aan. Samen met de vereniging Vrienden van het Vondelpark wilde het de problematiek rond zwerfafval in het park aanpakken. Burgers, bedrijven en gemeenten gingen om tafel. Resultaat: een gezamenlijke aanpak waarbij iedereen zich binnen zijn mogelijkheden inzet voor een blijvend schoner park. Deze samenwerking versterkt de sociale cohesie in de buurt, maakt het park leefbaarder en kan zorgen voor lagere reinigingskosten. De neuzen op deze manier één kant op krijgen vraagt van gemeenten continue aandacht voor het proces en brede kennis over wat er leeft. Gemeente Schoon werkt aan de benodigde kennis en vaardigheden van ambtenaren. Die

32 |

raad.2012

Werk maken van een schone omgeving draagt bij aan een leefbare gemeente. VNG-programma Gemeente Schoon adviseert over een slimme en complete schoonaanpak. Het helpt gemeenten hun werkwijze te bepalen, de regierol te pakken en te bouwen aan de kennis en kunde van hun organisatie. Gemeente Schoon biedt hiervoor expertise, de nieuwste inzichten en een uitgebreid netwerk. En maakt de vertaalslag naar lokale vraagstukken en praktische oplossingen. Ook voor uw gemeente. Als gemeente bent u regisseur in de openbare ruimte. U betrekt burgers, bedrijven, scholen en andere organisaties bij zwerfafvalbestrijding en legt verantwoordelijkheden op de juiste plek. Zo werkt u met elkaar aan een schone, veilige en prettige leefomgeving. En bouwt u tegelijkertijd aan meer sociale verbondenheid. Gemeente Schoon is uw gids in dit traject. Het verbindt u met experts, met wie u werkt aan onder andere participatie, gedragsbeïnvloeding, efficiënt reinigen en schone gebieden. Van idee tot uitvoering kunt u rekenen op onze expertise en een uitgebreid netwerk. Ondersteuning nodig bij de introductie van een regieaanpak voor het beheer van de openbare ruimte? Dat kan in het thematraject Regie van Gemeente Schoon. Hierin krijgen gemeenten kosteloos advies bij het opstellen van een visie, de interne organisatie en het motiveren van de externe partijen. Met als doel structurele afspraken over wie wat doet. Een aantal gemeenten werkt er al mee, geholpen door Gemeente Schoon. Meer informatie vindt u op onze website: www.gemeenteschoon.nl

moeten kunnen luisteren, motiveren en overtuigen. Want zij gaan het gesprek aan met betrokken partijen over relevante onderwerpen als onveiligheid, hondenpoep en slecht onderhouden groen. En ze koppelen alle agenda’s aan elkaar. Zijn burgerinitiatieven schaars? Dan is de uitdaging voor de gemeente groter. Neem Rotterdam, waar de gemeente per wijk bekijkt welke afspraken over beheer van de openbare ruimte nodig zijn. Deze worden gekoppeld aan afspraken over veiligheid.”

4

Heeft regie ook gevolgen voor de interne organisatie?

“Praktisch gezien betekent regie samenwerken over de afdelingen heen, dossiers koppelen en overzicht bewaren. Weg met de hokjesgeest. Want alleen zo kun je als gemeente met je partners afspraken maken over meerdere onderwerpen, van drugsoverlast tot lantaarnpalen. Voorwaarde voor succes is bovendien dat alle gemeentelijke

organisaties, van hoog tot laag, dezelfde visie hebben op de rollen en taakverdeling van de gemeente en andere partijen.”

5

Waarom aankloppen bij Gemeente Schoon?

“Met de gemeenten die deelnemen aan ons programma werken we aan een langetermijnperspectief, een gedeelde visie, open en heldere communicatie met burgers en een integrale aanpak van de gemeentelijke organisatie. De winst? Sociale cohesie, het verlichten van administratieve lasten en het besparen van geld. En niet te vergeten: blijvende resultaten als het gaat om leefbaarheid. Gemeenten die ook aan de slag willen met regie in de openbare ruimte, kunnen hierbij rekenen op de aanwezige kennis en ervaring van Gemeente Schoon. Gemeente Schoon past hierbij ook de opgedane ervaring en kennis in andere gemeenten opnieuw toe.”

raadslid in beeld Gaby Johan Broekhuijsen, 39 jaar VVD, Súdwest-Fryslân Raadslid sinds 2006

Waarom raadslid? Ik zeg altijd: iemand moet de belangen van de burger behartigen, want anders wordt het een rommeltje in het land. Politiek boeit me en het geeft een kick als je echt iets voor elkaar krijgt voor onze inwoners. Dat zijn soms zaken met een grote impact.

Ambitie? Minder regels en meer aandacht voor het MKB. Er wordt het één en ander verlangd van de ondernemers, zoals bij de Wet werken naar vermogen, maar er is slechts een aantal ondernemers die dat weet. Dus de mensen in het gemeentehuis moeten naar buiten en gaan praten met de ondernemers, ze meer aandacht geven. Dat is nog een hele cultuuromslag bij de overheid.

De aantrekkelijkste kant? Ik hou van het debat en het verbreedt je leven. Intellectueel gaat het alles behalve over de bekende stoeptegel. Het gaat over de mensen en hun woonen leefomgeving. En het is, hoe raar het ook klinkt, ook een resultaatgerichte functie en dat bevalt mij goed.

Minder leuk... Raadsvergaderingen die niet over het onderwerp gaan dat op de agenda staat en waar men de hoofdlijnen totaal kwijt is. Dan word ik onrustig en dat zijn dan mijn leermomenten. Minder leuk is ook dat de ik te weinig thuis ben bij mijn jonge kinderen en echtgenote.

Tip voor de toekomst Met minder geld kun je meer. Als er bezuinigd wordt gaat iedereen op zijn achterste benen staan terwijl je er juist creatiever en gelukkiger van wordt. Zeker in de cultuur- en welzijnssector is daar winst te behalen.



nifv

NIFV helpt de weg te vinden in veiligheidsland Jocko Rensen, coördinator Infopunt Veiligheid

tekst Hans Bongers / beeld NIFV

Raadsleden hebben meer invloed op de veiligheid dan zij vaak zelf vermoeden.

“ haarlemmerolie voor raadsleden”

Maar waar liggen

de mogelijkheden voor raadsleden

om daadwerkelijk te sturen op de veiligheid binnen hun gemeente? Gewoon even Arnhem bellen! In die gemeente is het Infopunt Veiligheid gevestigd. Het is onderdeel van het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid (NIFV). 34 |

raad.2012

Het NIFV is het centrale vraag- en informatieloket op het gebied van fysieke veiligheid. Hier kunnen vragen worden voorgelegd aan vakspecialisten op het gebied van fysieke veiligheid.

Jocko Rensen is coördinator van het Infopunt. Daarnaast is hij raadslid in de gemeente Houten en ervaart in de praktijk hoe moeilijk het voor raadsleden is om goed geïnformeerd te zijn op het lokale

Infopunt Veiligheid Infopunt Veiligheid biedt toegang tot een online kennisbank met dossiers die actueel worden gehouden door een redactieteam van kennismakelaars en deskundigen uit de praktijk. De kennisbank bestaat uit enkele duizenden kennisdocumenten verdeeld over meerdere kennisgebied. De documenten vormen een belangrijke kennisbron voor veiligheidsregio’s, hulpverleningsdiensten, landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden . De dossiers kunnen 24 uur per dag worden ingezien. Ook kan de Infopunt Veiligheid App voor mobiele telefoon en tablet gebruikt worden. Om meer doelgroepen van dienst te kunnen zijn en de kennis verder te verbreden, werkt Infopunt Veiligheid samen met kennispartners, zoals het Centrum Industriele veiligheid (CIV), GHOR Nederland, de Nederlandse vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding (NVBR) en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV). Zie voor meer informatie www.infopuntveiligheid.nl of volg @infopunt op Twitter.

veiligheidsdossier. “Raadsleden weten over het algemeen weinig van de eigen taken en bevoegdheden op het gebied van veiligheid. Ook over onderwerpen als toezicht, handhaving, jeugdoverlast en drugsoverlast zie je dat er een grote informatiebehoefte is.” Hij wijst op een onderzoek dat recent is gehouden door het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) waaruit blijkt dat raadsleden bijvoorbeeld weinig mogelijkheden ervaren om invloed uit te oefenen op het lokale veiligheidsbeleid en de bijbehorende prioriteiten. Veel raadsleden hebben behoefte aan informatie over veiligheidsonderwerpen.

Van veel markten thuis Het NIFV in Arnhem bestaat globaal uit drie pijlers: een deel richt zich op opleidingen, een deel op onderzoek en dan is er het Infopunt dat zich richt op informatiebeheer en het ‘makelen’ van relevante kennis. Het Infopunt is van veel markten thuis met informatie over onder meer branden, veiligheidsaspecten van infrastructuur, zelfredzaamheid, het bouwbesluit maar ook agressie tegen hulpverleners, informatie over de Wet veiligheidsregio’s en de inzet van social media . Jocko Rensen: “Wij zijn op het gebied van fysiek veiligheidsbeleid en veiligheidsplannen het landelijke kenniscentrum. Ik zeg vaak ‘we zijn de Haarlemmerolie’ voor de professionals en bestuurders op het veiligheidsdossier.” In 2010 is de Wet veiligheidsregio’s vastgesteld. Daarmee werd ook voor het lokale bestuur het speelveld duidelijk. De veilig-

heidsregio wordt aangestuurd door middel van ‘verlengd lokaal bestuur’. Dit betekent dat elke gemeenteraad invloed heeft op het beleid dat de veiligheidsregio voert. Rensen: “De raad stelt het veiligheidsplan vast en heeft dus de gelegenheid om de speerpunten van beleid voor de komende jaren vast te stellen. Het gaat bijvoorbeeld over het vaststellen van de veiligheidsprofielen, aanrijtijden van de brandweer et cetera. Ook langs een andere kant heeft de raad invloed. In de werkwijze is een belangrijke rol weggelegd voor de burgemeester. Versterking van de lokale veiligheid zal gezocht moeten worden in de relatie burgemeester-gemeenteraad. De burgemeester heeft bijvoorbeeld een directe relatie met de politie en de raad kan primair langs die weg invloed op de politie krijgen.”

Geen doodlopende weg Voor consumentenvoorlichting over veiligheid kan men niet bij het Infopunt Veiligheid terecht, wel voor antwoorden op professionele vragen over feitelijke omstandigheden. Jocko Rensen profileert het infopunt vooral als kennismakelaar: “Wij doen aan vraagarticulatie en leggen verbinding met de kennis uit de praktijk en met informatie over procedures bij incidenten rampenbestrijding en dergelijken. Ons uitgangspunt daarbij is dat we nooit een doodlopende weg willen zijn. Wij proberen mensen met een vraag altijd verder te helpen. Hulpmiddel zijn, ook voor raadsleden, onafhankelijk en kosteloos!”

raad.2012

|



35



merel van hall Voorzitter van de Vereniging van Griffiers

‘Sterke raad, sterke gemeente’ vind ik een treffende slogan. Het verwoordt de belangrijke positie van de raad in een gemeente en sluit aan bij de slogan van de VNG, maar ook die van de Vereniging van Griffiers. De ambitie tot investeren in de kracht van het lokale bestuur bindt ons

Een bloeiende vereniging voor een sterke raad! allemaal. Gemeenteraadsleden zijn belangrijk. En ze worden steeds belangrijker omdat aan de ene kant het taakveld van de gemeente wordt uitgebreid en aan de andere kant de samenleving verandert. De gemeente gaat als eerste overheid over zaken waarmee de burger direct in zijn of haar dagelijkse leven te maken heeft. De directe relatie tussen gemeenteraad, als volksvertegenwoordiging, en de samenleving is een belangrijke waarde van de gemeentelijke overheid. Als we sterke gemeenten belangrijk vinden, moeten we investeren in sterke raden. Raadsleden hebben een belangrijke functie in het kennen van de behoeften en vragen van de inwoners van hun gemeente en dit vertalen naar beleid, naar een koers voor hun gemeente. Ze geven de overheid een gezicht en werken steeds meer aan hun communicatie naar en hun contact met de inwoners. En ook die contacten zijn aan grote veranderingen onderhevig. Met de komst van social media zijn de lijnen kort en is de zichtbaarheid van de raad vergroot. Belangrijk om die zichtbaarheid goed in te zetten!

36 |

raad.2012

Met al die veranderingen is goede ondersteuning van de raad essentieel. Naast lokale aandacht voor professionalisering is het belangrijk dat er een actieve club is, de vereniging voor raadsleden, die zich zowel met die kennisoverdracht en netwerkfunctie, als met de belangen van raadsleden bezighoudt. Juist die inhoudelijke versterking is een enorme plus van een eigen vereniging. Landelijke vertegenwoordiging, inspiratie en informatie bieden, kennis bundelen en gelegenheid geven om met elkaar in gesprek te gaan en tot uitwisseling van ervaringen en kennis te komen. De waarde daarvan is groot. Als Vereniging van Griffiers ondersteunen wij Raadslid.nu van harte. Natuurlijk niet zonder eigenbelang. Wij als griffiers zijn gebaat bij een goed functionerende, sterke raad. In het pleidooi aan het landsbestuur om vooral niet te bezuinigingen op de gemeenteraden als doel op zich, trekken we daarom samen op met het bestuur van Raadslid.nu. Zorg dat de raden beter in positie komen, dat is een echte impuls voor de lokale democratie. Niet zonder meer van bovenaf het aantal raadsleden reduceren: laat dat de gemeenten zelf bepalen. Kijk wat er aan maatwerk in een gemeente nodig is, niet overal zijn de uitdagingen voor de gemeenten dezelfde. En maak het blijvend aantrekkelijk om raadslid te zijn. Zij zijn immers belangrijk voor de vitaliteit en kwaliteit van de overheid. Ondersteun gemeenteraden in hun ontwikkeling om in een sterk veranderende overheid zo goed mogelijk hun rol te blijven vervullen. Ook in een tijd dat de overheid terug treedt, meer initiator en facilitator is en de rol van maatschappelijke partners en burgers meer gewicht krijgt, moeten er kaders worden gesteld en is er controle nodig. Ik juich het daarom toe dat Raadslid.nu voor de tweede keer dit congres organiseert. En opnieuw ziet het programma er veelbelovend uit. Laat het voor raadsleden jaarlijks ‘the place to be’ worden! Een evenement waar je als raadslid nieuwe energie opdoet, inspiratie vindt en in ieder geval je mede-volksvertegenwoordigers ontmoet. Liefst vanuit alle lagen van onze democratie. Een dergelijke bloeiende vereniging maakt de gemeenteraad sterker en brengt daarmee gemeenten in positie om sterk voor de dag te komen met hun volksvertegenwoordiging!



Chapeau?

gemeente bussum

Dr. Milo Schoenmaker, burgemeester van Bussum

tekst gemeente Bussum / beeld gemeente Bussum

Theater Spant!, de locatie voor het congres van Raadslid.nu in september, ligt in de gemeente Bussum. De burgemeester van Bussum is dr. Milo Schoenmaker. Hij werd in 2003 benoemd, na eerder raadslid en wethouder te zijn geweest. Schoenmaker is, hoe kan het ook anders voor een burgemeester, enthousiast over zijn gemeente.

38 |

raad.2012

welkom in bussum! “Natuurlijk,” zegt Schoenmaker, “ik realiseer me dat alle burgemeesters opgetogen praten over de eigen gemeente. Iedere gemeente is bijzonder en heeft eigen karakteristieken en kenmerken. Wat Bussum plezierig maakt om te wonen en te werken is de centrale ligging, de mooie, groene omgeving en het bovengemiddelde voorzieningenniveau. Waaronder natuurlijk Theater Spant!, dat landelijk bekendheid geniet. Maar we hebben ook vier grote scholengemeenschappen, een zeer goed bezocht zwembad, een populair Filmhuis, een aantal bijzondere monumenten, veel groen en een goed bestand aan winkels.” Bussum telt 32.000 inwoners en is daarmee in omvang de derde gemeente in Gooi- en Vechtstreek, na Hilversum

(82.000) en Huizen (42.000). Qua oppervlakte is Bussum klein: de gemeente telt 800 hectare. “Alles is hier met de fiets te doen”, grijnst de burgervader.

Lokaal hart Schoenmaker is zelf inmiddels gepokt en gemazeld in het lokale bestuur. Hij was raadslid en wethouder in Haarlemmermeer en heeft zijn hart aan het gemeentelijke niveau verbonden. “Natuurlijk is het zo dat er altijd veel aandacht uit gaat naar besluitvorming op landelijk niveau. Zeker nu, met de bezuinigingen waar iedereen mee te maken krijgt. Maar: heel veel besluiten waar mensen in hun directe leefomgeving mee te maken krijgen, vinden plaats in de gemeentehuizen. Daar gaat het

raad.2012

|



39



raadslid in beeld Jos de Lange, 66 jaar CDA, Bussum Raadslid sinds 2002

over investeringen in scholen, onderhoud van wegen en groen, de bibliotheek, het zwembad, vergunningen voor uitbreidingen van woningen of bedrijven, cultuurbeleid, noem maar op. En natuurlijk ook over de lokale belastingen, al vormen die maar een klein onderdeel van wat iemand jaarlijks aan belasting betaalt.” De huidige burgemeester van Bussum was zelf raadslid, in de periode van 1994 tot 2002. Vanaf 1998 tot 2002 was hij zowel raadslid als wethouder. Daarna trad het dualisme in werking en was hij geen lid meer van de gemeenteraad. Het was wennen en niet alleen voor hem: “Die eerste periode is in veel gemeenten geprobeerd handen en voeten te geven aan het dualisme. Het was met name wennen voor coalitiefracties die met één of meer wethouders in het college zaten. Hoe moest nu de verhouding met die wethouder zijn? Was hij of zij nog welkom bij de fractievergaderingen? Stond dat niet op gespannen voet met de dualistische verhoudingen? In sommige gemeenten werd het dualisme een soort duellisme, waarbij ook de eigen wethouders maar moesten afwachten of de eigen fractie collegevoorstellen wel of niet zou ondersteunen. Na tien jaar zijn in de meeste gemeenten de scherpe kantjes er wel af en zijn de taken van het college van B&W en de gemeenteraad duidelijk. In algemene zin: de raad stelt kaders en controleert, het college voert uit.” Zeker in de huidige tijd is het nodig dat raadsleden, naar opvatting van de Bussumse burgemeester, actief invulling

40 |

raad.2012

geven aan hun verantwoordelijkheden: “In alle gemeenten is een bezuinigingsslag gaande. Dat zal voor een deel een intern karakter hebben: ieder college probeert op het gebied van bedrijfsvoering efficiënter te werken. Met minder ambtelijke medewerkers en efficiëntere werkprocessen dient een deel van de bezuinigingstaakstelling opgebracht te worden. Maar dan gaat het dus om een deel. Voor de rest van het te bezuinigen bedrag dient naar de taken van de gemeente gekeken te worden, waarbij de kaasschaaf niet meer gaat werken. Er moeten meer fundamentele keuzes gemaakt worden, die de inwoners rechtstreeks raken. En dan komt de gemeenteraad volop in beeld. Het college kan van alles voorbereiden, uitzoeken en voorstellen: het is aan de gemeenteraad om uiteindelijk de knopen door te hakken.” Wat dan helpt is een heldere procedure. Schoenmaker: “Veel gemeenten werken met een voorjaarsnota, ook wel perspectiefnota genoemd, die behandeld wordt in juni. Dat is wat mij betreft een ideaal moment voor de gemeenteraad om kaders te stellen voor de nieuwe begroting, om aan te geven waar wel en niet

op bezuinigd moet worden, hoe de lokale lasten zich mogen ontwikkelen. Hoe duidelijker de kaders, hoe makkelijker het voor het college is. Belangrijk is dan wel de wisselwerking, want het college moet aangeven welke mogelijkheden er op de verschillende terreinen liggen. Onmogelijke opdrachten kunnen niet worden uitgevoerd. Juist door goed samenspel tussen college en raad kun je ook in moeilijke tijden tot besluitvorming komen.”

Promotie Toch gaat het ook wel eens mis in de wisselwerking tussen het college van B&W en de gemeenteraad. Zodanig mis dat soms de burgemeester, maar vaker de wethouders of het hele college moeten opstappen. Schoenmaker deed hier de afgelopen jaren, naast zijn werk als burgemeester in Bussum, wetenschappelijk onderzoek naar. In september 2011 verscheen zijn boek ‘Bestuurlijk gedonder’, waarop hij aan de Universiteit van Maastricht promoveerde. In het boek doet hij verslag van zijn onderzoek naar de vraag waarom er in sommige gemeenten veel vaker dan elders wethouders en/of burgemeesters ‘de bestuurlijke laan’ worden uitgestuurd. Welke factoren spelen hier een rol en… kan er iets aan gedaan worden? Meer hierover in de uitgave van Raad.2012 in september.

Waarom raadslid? Een bijdrage leveren aan de toekomst van de plaats waar je woont. Weten wat er speelt en ingrijpen als het nodig is. Steun geven aan initiatief in het dorp, dat is van groot belang voor de verschillende organisaties.

Ambitie? Welk perspectief hebben onze inwoners op het functioneren van ons dorp en de gemeentelijke rol daarin? Procedures worden steeds moelijker en ingewikkelder. Daarom lopen de kosten op en neemt de animo om activiteiten te organiseren af. Een vitaal dorp geeft kansen, de gemeente functioneert als aanjager. Bedrijvigheid is voor ons dorp van groot belang. Het maakt het organiseren van activiteiten gemakkelijker en zorgt voor zichtbare kennis en kunde in het dorp. Duurzaamheid blijft gewenst: denk aan toekomstige generaties.

De aantrekkelijkste kant? Raadswerk is een boeiende functie binnen je gemeenschap. Als raadslid ben je de spreekbuis voor alle inwoners en economisch verbonden organisaties in het dorp.

Minder leuk... Verharding in de politiek, mede veroorzaakt door de veranderingen in de maatschappij. Daardoor staan de politieke verhoudingen ook onder druk. Ik wil de christelijke waarden en normen uitdragen en een voorbeeld zijn voor al onze inwoners.

Tip voor de toekomst Positief blijven ondanks alle veranderingen en de snelheid waarmee deze vandaag de dag worden bewerkstelligd. Blijf vertrouwen hebben en werk samen aan nieuwe kansen en ontwikkelingen.



king

Hoe kom je als raadslid in positie? tekst Miriam Haagh / beeld KING

sturen op decentralisatie Door de val van het kabinet is de toekomst van het wetsvoorstel werken naar vermogen en van de begeleiding uit de AWBZ weliswaar onzeker, maar gemeenten steunen de beweging achter deze wetsvoorstellen. Daarom zetten KING en VNG het ondersteuningsaanbod door. We onderhandelen niet alleen over wetgeving en budgetten, we ondersteunen gemeenten ook bij samenwerking, bestuurskracht en verbeteren van de dienstverlening. Het zijn terreinen waar u als raadslid – zowel in uw kaderstellende als uw controlerende rol – volop bij betrokken bent.

Burgers centraal Juist raadsleden weten het als geen ander. Er is een aanzienlijke kloof tussen de systeemwereld van bestuurders en

de leefwereld van burgers. Toch is het doel van de transities om de vraag van burgers centraal te stellen. U staat als raad voor de opgave om samenhang aan te brengen, bijvoorbeeld tussen de nu nog volstrekt verschillende werelden van sociale zaken (werk) en zorg. Dat is niet alleen cruciaal voor burgers, maar ook voor een sluitende begroting.

Grip op samenwerking Nieuwe taken, andere samenwerkingsvormen. Je kunt als gemeente niet alles zelf, zorgaanbieders werken vaak (boven)regionaal en de arbeidsmarkt houdt zich evenmin aan gemeentegrenzen. Gemeenten gaan daarom steeds meer samenwerken. Maar zijn deze samenwerkingsverbanden politiek voldoende gelegitimeerd? Hoe kan de

raad het beleid vooraf beïnvloeden? Hoe hou je grip op wat er gebeurt in die samenwerkingsverbanden?

Kennis en informatie De opgave is veelomvattend en waar het precies naar toe gaat is nog niet helder. Maar één ding is zeker: u kunt niet zonder informatie. Hoeveel mensen gebruiken de AWBZ begeleiding? Welke voorzieningen betreft het? Wie zijn de aanbieders? Hoe werken ze samen? Hoe ver zijn andere gemeenten hiermee? Wat zijn goede voorbeelden van elders? Daarvoor kunt u – ook als raadslid – bij ons terecht. KING en VNG bieden een aantal ondersteuningsproducten die juist voor gemeenteraadsleden relevant zijn.

Wie is KING? KING (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten) is een organisatie van en voor gemeenten. We ondersteunen gemeenten in hun (organisatie)ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijke taken, met als pijlers bestuurskracht, dienstverlening en uitvoering. KING is gelieerd aan de VNG. Meer weten over wat KING voor u en voor uw gemeenteraad kan betekenen? Kijk dan op www.kinggemeenten.nl.

42 |

raad.2011 raad.2012

Gemeenten staan aan de

alle ondersteuning van

vooravond van een operatie

kwetsbare burgers. U staat als

die zijn weerga niet kent:

raadslid aan het hoofd van de

de decentralisatie van jeugd-

gemeente. Hoe gaat u sturen?

zorg, AWBZ-begeleiding en de

Hoe houdt u grip?

Wet werken naar vermogen.

KING en VNG hebben de handen

Straks is de gemeente

ineengeslagen om u te onder-

verantwoordelijk voor bijna

steunen.

Producten en diensten Praktijkvoorbeelden In de praktijkvoorbeelden databank van de VNG vindt u honderden actuele praktijkvoorbeelden. Van jeugdzorgvisies en experimentele samenwerkingsvormen tot regionale werkgeversbenadering. U vindt de praktijkvoorbeelden op www.vng.nl > praktijkvoorbeelden.

Workshops KING is betrokken bij het jaarcongres in september en de zes regionale bijeenkomsten in het najaar van Raadslid.nu. KING verzorgt bij deze gelegenheden workshops die in het teken staan van de positie van gemeenteraden bij de decentralisaties.

Waar staat je gemeente De komende tijd verschijnen nieuwe rapporten van KING met gegevens over de doelgroepen van de decentralisaties. U kunt de omvang en ontwikkeling van doelgroepen vergelijken met andere regio’s en gemeenten. Ook is in juni een nieuw rapport toegevoegd over sociale zekerheid. U vindt ze op www.waarstaatjegemeente.nl. Bestuurlijke bustour Het VNG-project Slim Samenwerken ondersteunt gemeenten en gemeenteraden bij het opzetten en organiseren van samenwerkingsverbanden. Geregeld zijn er bustours langs inspirerende voorbeelden. Op www.vng.nl/samenwerken vindt u meer informatie. Procesbegeleiding KING begeleidt processen. In de workshops ‘Procesaanpak decentralisaties’ en ‘Waar staat de raad’ is aandacht voor de verschillende rollen, taken en leerervaringen van raad, college en MT.

‘Onze gemeenteraad sloot met 36 werkgevers een akkoord. Zij zoeken samen met de gemeente naar wegen om mensen een plek te geven op de arbeidsmarkt’ (Eric Logister, D66 Tilburg) ‘De gemeenteraad staat nog te veel buitenspel bij regionale samenwerking. Wij willen meer dan jaarstukken, we willen sturen aan de voorkant.’ (Rogier Tetteroo, PvdA Gouda)

raad.2012

|



43



notubiz

Digitaal vergaderen: persoonlijk én samen

Carolien van Diemen, 55 jaar D66, Heerhugowaard Raadslid sinds 2010

tekst Marissa Driesprong beeld NotuBiz

Waarom raadslid?

Waar digitaal verga-

In Amstelveen op het Keizer Karel College werden al schaduwverkiezingen gehouden. Het was een politiek bewuste school met één van de oprichters van de PPR aan het hoofd. De leraar geschiedenis werd later wethouder in Amsterdam voor de PvdA. Teleac had een cursus ‘gemeenteraadslid’ en ik vond het reuze interessant. In Amstelveen was ik al lid van de Jeugd- en Jongerenraad. Lid van D66 werd ik in mijn studententijd. Door functies in de Bezwarencommissie en de Ombudscommissie was het lang niet mogelijk om gemeenteraadslid te worden. Bij beëindiging van deze functies stond niets mij meer in de weg om een gooi te doen naar een zetel.

deren eerst vooral een manier was om papierloos agenda’s en vergaderstukken te raadplegen op een tablet, zijn de mogelijkheden nu flink

Ambitie?

Samenwerken en

Ruim 3.500 raadsleden maken inmiddels gebruik van NotuBox als vergaderapplicatie. NotuBiz merkt aan het snel groeiende aantal gebruikers dat steeds meer griffies, colleges en raden hun weg naar de overstap van papier naar digitaal weten te vinden. Het vergaderen via een tablet levert dan ook steeds meer voordelen op. Zo heb je altijd de meest recente stukken bij de hand, zijn hoge kopieerkosten verleden tijd en daalt het papierverbruik drastisch.

informatiefiltering

Delen met anderen

uitgebreid. Meer en meer raadsinformatie is te raadplegen via een tablet én er komen opties bij.

zijn sleutelwoorden in de ontwikkeling van het digitaal werken. NotuBiz biedt met de oplossing NotuBox de nieuwste mogelijkheden op dit gebied. 44 |

raad.2012

raadslid in beeld

Behalve het raadplegen van agenda’s en stukken, is er de laatste tijd ook veel meer mogelijk geworden op het gebied van samenwerking. Zo kunnen in NotuBox sinds kort aantekeningen bij openbare documenten gedeeld geworden. Dit bespaart kostbare vergadertijd: al van tevoren heeft iedereen elkaars commentaar op een bepaald stuk kunnen bekijken. Een gebruiker kan eenvoudig een groep aanmaken die hij het document met zijn aantekeningen toezendt. Dit kan de eigen fractie zijn, maar ook de werkgroep Milieu of de commissie Sport en Recreatie. Ook

niet-NotuBox-gebruikers kunnen hierin opgenomen worden.

Filteren naar voorkeur Al dat aanbod van informatie brengt een nieuwe behoefte teweeg: het kunnen aanbrengen van filtering in die brei van informatie. NotuBox is daarom sinds kort voorzien van de mogelijkheid voor het aanleggen van Persoonlijke Dossiers. Hierin kan de gebruiker precies die documenten opslaan die hij belangrijk vindt, gesorteerd naar eigen voorkeur. Ook eigen documenten zoals rapporten of notities kunnen hierin worden toegevoegd. Wilt u zelf proberen hoe het digitaal vergaderen met NotuBox in zijn werk gaat? NotuBiz verzorgt tijdens het congres van Raadslid.nu een workshop waarin u te weten komt wat zich de afgelopen tijd op het gebied van digitaal vergaderen heeft afgespeeld en wat er nog op stapel staat. Ook kunt u tijdens de workshop en bij onze stand op de informatiemarkt het digitaal vergaderen met NotuBox zelf uitproberen. Schrijf u dus snel in!

Een goed en actief raadslid zijn. Dat wil zeggen veel op pad om de inwoners te ontmoeten, veel inzet tonen op het gebied van regionale samenwerking, zowel binnen D66 als daarbuiten en vooral initiatieven nemen, zoals het organiseren van een raadsinformatiemarkt over alcohol bij jonge kinderen, waarbij veel partijen waren uitgenodigd voor het debat of samen met een andere politieke partij een ‘out of the box’-avond beleggen over hoe mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bij werkgevers aan de slag kunnen.

De aantrekkelijkste kant? Als je van mensen houdt is het een heerlijke functie. Er zijn veel inspirerende ontmoetingen. Het vraagt een nieuwsgierige aard en veel lezen, maar dan kun je met deze bagage de gemeenschap goed dienen.

Minder leuk... Onbeschofte twitterberichten van anonieme inwoners wanneer ze je standpunt niet kunnen delen.

Tip voor de toekomst Werk aan netwerken, zowel persoonlijk als via de sociale media en durf daar ook te vragen. Veel meer mensen zijn bereid te helpen dan je in eerste instantie zou denken.

Huis voor democratie en rechtstaat voor het hele land

spant!

De entree van theater Spant!

tekst Peter Smit / beeld Theater Spant!, Rob ’t Hart

Theater Spant! is een uitstekende congreslocatie in het midden van het land. De bekende accommodatie in de gemeente Bussum vormt

voor iedere ontmoeting een podium!

een zeer geschikt decor voor congressen en evenementen. Laat u verrassen door de modern vormgegeven ambiance van het gebouw en kom op zaterdag 22 september naar het jaarcongres van Raadslid.nu.

46 |

raad.2012

Alleen al de theateromgeving heeft een inspirerend effect op de bezoeker die over de rode loper bij Spant! naar binnen stapt. Spant! staat bovendien voor een professionele organisatie die maatwerk levert. Spant! heeft een eigen technische dienst, een vaste horecaploeg en eigen keukenbrigade. Bovendien is Spant! zeer goed bereikbaar en beschikt over voldoende gratis parkeerplaatsen. Op de congresdag wordt overigens gezorgd voor een pendeldienst van en naar het station in Bussum. De vier karakteristieke buitenmuren van Spant! staan er sinds 1979. In de periode van 1969 tot 1979 fungeerde op dezelfde plek het eerste theater ‘t Spant. Deze accommodatie was vooral bedoeld om onderdak te bieden aan de plaatselijke muziek-, toneel- en operetteverenigingen die door de overname van gebouw Concordia door de NOS dringend behoefte hadden aan een grote zaal .

Televisie Het oude Spant kende slechts één grote theaterzaal. Het aantal activiteiten nam echter snel toe. De eerste professionele theatervoorstellingen werden naar Bussum gehaald. En ook de omroepen wisten het theater al snel te vinden. Het gebouw werd in de jaren ’70 en ’80 de thuishaven voor

menig televisieprogramma. Tot op de dag van vandaag dankt ‘t Spant grotendeels haar naamsbekendheid aan programma’s als ‘In de hoofdrol’, ‘Stuif es in’ en ‘de Willem Ruis Lotto Show’. Door de komst van het Mediapark in Hilversum en Studio Aalsmeer verloor ‘t Spant als televisiestudio terrein.

Nieuwbouw Tegen het einde van de jaren ‘70 viel het doek voor het oude Spant. De gemeenteraad van Bussum besloot het gebouw te slopen en koos voor de bouw van een nieuw complex op

dezelfde plek ten behoeve van de bibliotheek en het theater. Dit nieuwe pand kreeg veel meer ruimtes voor commerciële activiteiten. In september 1980 opende de toenmalige minister-president Dries van Agt het vernieuwde Spant, ontworpen door de architect Beckers. In 1997 is de bibliotheek verhuisd naar het centrum van Bussum en kwam er voor ‘t Spant ruimte vrij om verder uit te breiden. De commerciële functie liep als een trein. Na de eeuwwisseling liep de congres- en evenementenmarkt terug. De concentratie van het beleid kwam te liggen op het uitbreiden van de culturele functie.

Nieuw tijdperk In 2005 heeft Spant! een geheel nieuw tijdperk ingeluid. Een tijdperk dat zich vooral kenmerkt door de versterkende werking tussen theater en congressen en evenementen. Met de totale restyling in de zomer van 2005 en de naamswijziging van ‘t Spant naar Spant! is er ruim baan gemaakt voor het uitbreiden van zowel het cultuuraanbod als de mogelijkheden voor congressen en evenementen. ➼

De sfeervolle grote zaal

raad.2012

|



47



Spant! decor voor jaarcongres Raadslid.nu Op 22 september vindt in theater Spant! het jaarcongres 2012 van Raadslid.nu plaats met als thema ‘Sterke raad, sterke gemeente’. Op deze centraal gelegen locatie kunt u in één dag praktische, actuele kennis opdoen die u nodig hebt in uw functioneren als raadslid. Op het kennisplein en tijdens de diverse interactieve workshops krijgt u de gelegenheid ervaringen en inzichten uit te wisselen met collega-raadsleden en overheidsspecialisten. Jaarcongres Raadslid.nu ‘Sterke raad, sterke gemeente’ Zaterdag 22 september 2012 09.30 uur – 17.30 uur Theater Spant! in Bussum Gratis entree voor leden. Overige raadsleden, evenals griffiers, commissieleden, fractieassistenten en schaduwfractieleden, betalen € 75,-. Voor meer informatie en inschrijven: www.raadslid.nu

De ‘wandelgang’ en de foyer van theater Spant!

raadslid in beeld Sedai Bayraktar, 47 jaar SP, Heerlen Raadslid sinds 2010

Waarom raadslid? Als raadslid zit je in de positie om dingen in beweging te zetten, om dingen te veranderen die ik en de achterban belangrijk vinden. Ik geloof in het betrekken van de inwoners in de besluitvorming. Met argumenten, overtuigingskracht en het geven van alternatieven zet ik me hiervoor in. Betrokkenheid van de burgers van Heerlen versterkt de besluitvorming, creëert draagvlak, vergroot het vertrouwen van de inwoners in de lokale politiek en vergroot hun bereidheid zich in te zetten voor hun eigen wijk. Als raadslid kan ik dit proces in beweging brengen.

Ambitie? Blijven strijden voor een eerlijke en sociale samenleving waarin niemand wordt buitengesloten.

De aantrekkelijkste kant? Als SP-raadslid zit ik niet alleen met mijn neus in de dossiers, maar ga ik ook de straat op om de inwoners te helpen in hun strijd voor een bewoonbare buurt. Dit activisme maakt mijn werk zichtbaar, veelzijdig en aantrekkelijk. Bovendien hoor ik hier soms andere argumenten die ik in de dossiers niet terugvindt!

Minder leuk... Het lezen van droge, taaie documenten en de lange raadsvergaderingen behoren tot de minder leuke kanten van het raadswerk. Je hebt echter voor dit werk gekozen en weet van tevoren wat je te wachten staat, dus probeer je er de charme van in te zien.

Tip voor de toekomst Oordeel niet te snel en maak keuzes op basis van de kwaliteit en zwaarte van de argumenten. Soms is één argument zo belangrijk dat het opweegt tegen tien tegenargumenten. Kijk om je heen, spreek met mensen en maak elke keer weer de goede afweging op basis van de kwaliteit van de argumentatie.

48 |

raad.2012

mvv

Heb je al gehoord van de Zeven van Delft? De Zeven van Delft Jeroen Joon, initiatiefnemer van MVV

tekst Hans Bongers / beeld MVV Nederland

In de gemeente Delft krijgt een nieuwe overheid al flink vorm. In essentie ligt er met het concept van Maatschappelijk Verantwoord Verenigen (MVV) een goede basis voor de uitvoering van de nieuwe taken die vanuit rijk en provincie worden gedecentraliseerd. Een basis die ook een stevig vertrekpunt vormt naar een meer op regievoering gerichte gemeentelijke overheid.

50 |

raad.2012

1 Ontwikkel een integrale samenlevingsvisie en beleidsveld overstijgende doelstellingen 2 Bouw op gemeente- en wijkniveau een vernieuwende structuur van Samenwerken & Verbinden 3 Kies voor de implementatie voor een passende methodiek en ervaren daadkrachtige partners 4 Zorg voor een praktische en breed gedragen implementatie en start met een kopgroep 5 Maak bij de uitvoering van de maatschappelijke activiteiten gebruik van professionele ondersteuning, zoals buurtsportcoaches 6 Zorg voor een integrale en praktische tool voor doorontwikkeling (op basis van kennis, kunde en organisatieontwikkeling en -begeleiding) 7 Zorg voor deskundige ondersteuning (o.a. experts, verenigingsweb, vitaliteitmeting) en stimulering (o.a. passende stimuleringssubsidie en gebruik van de Maatschappelijke Thermometer)

vernieuwing gemeentelijke organisatie Delft, bekend van de technische innovaties uit de stal van de Technische Universiteit, weet ook op andere fronten vooruitgang te boeken. Een ontwikkeling waarin MVV een centrale rol vervult. Jeroen Joon is als initiatiefnemer van het MVV-concept voorzitter van de stichting Platform MVV. Daarnaast is hij onder meer raadslid in de gemeente Overbetuwe. In opdracht van de gemeente Delft brengt hij voortvarend overheidsdoelstellingen en particuliere organisaties bij elkaar tot een toekomstgerichte en duurzame samenleving. Wij laten Joon hier aan het woord over deze bijzondere ontwikkeling in Delft. Ook tijdens het jaarcongres en de regiobijeenkomsten van Raadslid.nu zal hij nader ingaan op de Delftse MVV-methodiek.

Integrale benadering In 2005 is Delft aan de hand van de zogenaamde BOS-projecten begonnen met het actief op buurtniveau stimuleren van samenwerking tussen onderwijs en sport. Jeroen Joon: “In de visie achter deze ontwikkeling stonden eerst nog vooral de sport en de sportvereniging centraal. Er is voor verdere visieontwikkeling en de uitvoering gekozen voor een werkwijze aan de hand van het MVV-concept met een sterk integrale samenlevingsbenadering. Dat concept stimuleert maatschappelijke organisaties verder te kijken dan de eigen kernac-

De gekozen aanpak volgens het MVV-concept bestaat in principe uit zeven stappen, de ‘Zeven van Delft’:

Voor meer informatie over de MVV-methode en het project in de gemeente Delft zie www.mvvnederland.nl.

tiviteiten. Maatschappelijk Verantwoord Verenigen staat voor een ontwikkeling waarin meer nadruk komt te liggen op de sociaal-maatschappelijke context waarin een organisatie opereert. Het gaat dan om het leggen van verbindingen zoals tussen sport, cultuur, welzijn, zorg, gezondheid, veiligheid en natuur en milieu.” Vanuit deze aanpak zijn op dit moment in alle acht Delftse wijken maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en gemeente actief aan de slag met ontwikkelingen gericht op verbinden en samenwerken. Volgens Jeroen is daarmee een belangrijke stap gezet naar een samenleving waarin zelfredzaamheid en participatie een sterkere basis hebben. “Wij zien dat maatschappelijke organisaties daardoor sterker zijn geworden, minder geïsoleerd werken en dat de lokale overheid veel efficiënter en effectiever opereert. Je ziet dat het ook een voorwaarde is om als gemeente goed de regierol te vervullen”, aldus Joon.

Delft is nu klaar voor de volgende stap. De gemeente die enkele jaren geleden nog uitging van sterk gesegmenteerde beleidsterreinen is nu aan de hand van de integrale MVV-methode in enkele jaren gegroeid naar een benadering waarin een integrale samenlevingsvisie centraal komt te staan. Aan de hand van de gekozen aanpak ontstaan nu breed in de samenleving verankerde netwerken waarin op verschillende niveaus wordt samengewerkt door partijen, zoals sport- en cultuurverenigingen, basis- en voortgezet onderwijs, buurtverenigingen, welzijnsorganisaties, het centrum voor jeugd en gezin, bedrijfsleven en gemeente.

Succesvol traject Voor het Delftse veranderingsproces zijn, volgens Jeroen, twee zaken van belang geweest. De eerste is de consistentie waarmee een eenmaal gekozen aanpak is doorgezet en de tweede de continue politieke, bestuurlijke en

ambtelijke steun die er steeds was voor het proces. “Dat heeft er voor gezorgd dat wij ons steeds sterk gesteund voelden om niet alleen vernieuwend te denken, maar ook om de vernieuwing daadwerkelijk in acties om te zetten, kansen en mogelijkheden te pakken en heilige huisjes en muren te beslechten. Maatschappelijke organisaties, zoals sportverenigingen, zagen de kansen die de MVV-aanpak bood en dat leidde tot de bereidheid om mee te veranderen en samen aan de slag te gaan. Wij zien nu dat de bereidheid om aan te haken steeds groter wordt waardoor de integraliteit van het proces steeds verder toeneemt. En dat geeft duidelijk aan dat het om een succesvol traject gaat, waarin steeds meer maatschappelijke organisaties een actieve rol pakken en de stimulerende en verbindende regiefunctie van de gemeente goed tot zijn recht komt!”

raad.2012

|



51

obmc consulting

De slimste route naar schone straten en tevreden burgers...

tekst Niek Verkaik beeld OBMC Consulting

Als het gaat om veiligheid ligt de regiorol bij gemeenten. Het veiligheidsbeleid van de gemeente wordt daarbij vastgelegd in een integraal veiligheidsplan (IVP). Voor raads-

...met Gemeente Schoon als gids

leden die sturing willen geven aan

U wilt een gemeente waar het prettig leven is. Werk maken van zwerfafval helpt daarbij. Want dit zorgt voor schone straten en tevreden burgers. Een slimme en complete aanpak levert u bovendien tijd en geld op. Mooi meegenomen in deze tijd van bezuinigen.

veiligheid en de politie in hun

Regie en verbondenheid

Expertise en netwerk

Als gemeente bent u regisseur in de openbare ruimte. U betrekt burgers, bedrijven, scholen en andere organisaties bij zwerfafvalbestrijding en legt verantwoordelijkheden op de juiste plek. Zo werkt u met elkaar aan een schone, veilige en prettige leefomgeving. En bouwt u tegelijkertijd aan meer sociale verbondenheid. Gemeente Schoon is uw gids in dit traject.

Gemeente Schoon verbindt u met experts, met wie u werkt aan onder andere participatie, gedragsbeïnvloeding, efficiënt reinigen en schone gebieden. Van idee tot uitvoering kunt u rekenen op onze kennis en ons uitgebreide netwerk. Daarnaast biedt Gemeente Schoon praktische tools, middelen en advies. Altijd gericht op uw lokale vraagstukken en werkbare oplossingen op maat.

Al ruim 150 gemeenten werken tevreden samen met Gemeente Schoon. OOK W Zorg dat ook uw gemeente meedoet! Gratis en zonder gedoe. U Meer weten? Ga naar www.gemeenteschoon.nl of bel 088 602 27 07. VOOR TE! N

E

GEME

gemeente wordt dat IVP steeds belangrijker. In de plannale politie neemt centrale plek in.

is een actieprogramma van

www.gemeenteschoon.nl 27-03-12 13:30

sturing geven aan veiligheid Raadsleden en lokaal veiligheidsbeleid De raad heeft de wettelijke taak om de kaders van het lokale veiligheidsbeleid te stellen en de uitvoering daarvan te controleren. Deze taken komen niet altijd uit de verf. Maar ook als volksvertegenwoordiger hebben raadsleden een belangrijke rol. Zij weten als geen ander wat er speelt in de gemeente. De input van raadsleden bij het opstellen en evalueren van lokaal veiligheidsbeleid is dan ook van waarde. Zij vormen als het ware de brug tussen de papieren werkelijkheid en de praktijk op straat.

OBMC kent de praktijk OBMC Consulting wil aan de slag met een sterk IVP en de positionering van raadsleden. Raadsleden geven volgens een onderzoek van het CCV en Raadslid. nu ook zelf aan in positie te willen komen als het gaat om veiligheid. Voor geïnteresseerde raadsleden dus alle reden om deel te nemen aan de workshop die OBMC Consulting tijden het jaarcongres 2012 van Raadslid.nu zal organiseren. Waar gaat het nu eigenlijk om bij integrale veiligheid, politie, brandweer en veiligheidsregio? En zeker zo belangrijk: wat betekent dat voor u in uw rol als raadslid?

nen voor de natiohet IVP immers een

Gemeente Schoon

5624 GS adv GS Raadsledennieuws 210x297 DEF.indd 1

Huis voor democratie en rechtstaat voor het hele land

OBMC Consulting OBMC Consulting B.V. in Den Haag is een gespecialiseerd adviesbureau op het gebied van strategische beleidsadvisering, bestuurlijke organisatie en veiligheid. OBMC geeft heldere en pragmatische adviezen met oog voor politiek-bestuurlijke context en de operationele uitvoerbaarheid. raad.2012

|



53

Huis voor democratie en rechtstaat voor het hele land

stichting e-laad tekst Eric van Kaathoven beeld e-laad

Al 263 gemeenten kregen van stichting e-laad het predicaat ‘gastvrij voor elektrische auto’s’. Daaronder zijn 154 gemeenten die zich zelfs erg gastvrij mogen noemen. Een kaart van Nederland laat zien welke gemeenten publieke oplaadpunten hebben op strategische plekken en welke daarnaast ook publieke oplaadpunten lieten plaatsen op verzoek van mensen die elektrisch rijden.

54 |

raad.2012

gastvrij voor elektrische auto’s! Steeds meer gemeenten ontvangen het groeiende aantal elektrische automobilisten met open armen. Ze hebben publieke oplaadpunten waar iedereen kan opladen. Stichting e-laad plaatst en onderhoudt de oplaadpunten in de meeste gevallen zonder kosten voor gemeente of gebruiker, maar is daarvoor wel afhankelijk van de medewerking van gemeenten. De stichting noemt de gemeenten met publieke oplaadpunten gastvrij voor elektrische auto’s. Er is zelfs een groot deel dat oplaadpunten heeft laten plaatsen op verzoek van mensen die elektrisch gaan rijden.

Met een publiek laadpunt in de buurt van hun huis, kunnen ze hun auto ‘thuis’ zonder gedoe en veilig opladen. Vooral voor mensen die hun auto op straat parkeren en geen eigen garage of oprit hebben, is dit een uitkomst. De gemeenten die hieraan meewerken noemt e-laad ‘erg gastvrij’ voor elektrische auto’s. Door mee te werken aan de plaatsing van publieke laadpunten maken gemeenten het hun inwoners en bezoekers mogelijk om over te stappen naar schone, stille en dus elektrische auto’s. En ze dragen bij aan een landelijk dekkend netwerk van oplaadpunten.

Over stichting e-laad Stichting e-laad plaatst en onderhoudt publieke oplaadpunten voor elektrische auto’s. E-laad is een initiatief van de samenwerkende netwerkbeheerders. Samen bereiden zij het elektriciteitsnetwerk voor op de grootschalige introductie van elektrisch rijden. Om ervaring op te doen met de gevolgen voor het netwerk en om het elektrisch rijden mogelijk te maken, plaatst de stichting e-laad de komende jaren maximaal 10.000 publieke oplaadpunten in heel Nederland. Op dit moment zijn al meer dan 1.500 publieke oplaadpunten in 262 gemeenten geplaatst en elke week komen er nieuwe bij.

Bekijk ook het filmpje ‘Gastvrij voor elektrische auto’s’ op www.e-laad.nl

raad.2012

|



55

Huis voor democratie en rechtstaat voor het hele land

stichting lezen & schrijven tekst Stichting Lezen & Schrijven beeld Stichting Lezen & Schrijven

Eén op de tien volwassenen in Nederland heeft problemen met

“gemeenten: geef taal een stem!”

lezen en schrijven. Dat betekent dat

er in elke gemeente veel mensen zijn De Week van de Alfabetisering vindt plaats van maandag 3 september tot en met zondag 9 september 2012. Deze week geeft gemeenten de kans om hun aanpak van laaggeletterdheid voor het voetlicht te brengen.

die niet volwaardig deelnemen aan de samenleving. Dit is naast een persoonlijk drama,

Ruim 1,5 miljoen volwassenen in Nederland zijn laaggeletterd. Dit betekent dat zij bijvoorbeeld moeite hebben met het lezen en interpreteren van informatie uit verkiezingsprogramma’s of het invullen van een stembiljet. Meedoen aan een democratische samenleving is op deze manier niet voor iedereen vanzelfsprekend. Kom daarom in actie tijdens de Week van de Alfabetisering 2012 en geef 1,5 miljoen laaggeletterden een stem! Kijk op www.weekvandealfabetisering.nl of bel Stichting Lezen & Schrijven op 070 302 26 60.

ook een groot sociaaleconomisch probleem. Stichting Lezen & Schrijven helpt gemeenten door heel Nederland actief bij de aanpak van laaggeletterdheid. De stichting beschikt over een schat aan informatie over succesvolle projecten, activiteiten en samenwerkingsverbanden. Deze informatie deelt de stichting graag.

voorkomen en verminderen. De stichting doet dit door het onderwerp publiekelijk te bespreken, concrete projecten te starten en de krachten te bundelen tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Wat kunt u doen? Gemeenten kunnen zelf veel doen om laaggeletterdheid aan te pakken. Weten de bestuurders van het probleem? Is er een aanvalsplan geformuleerd? In werkbezoeken en speeches kan het onderwerp ter sprake worden gebracht. Yolande de Bont, gemeenteraadslid namens de VVD te Alkmaar, zet zich fanatiek in om laaggeletterdheid binnen de gemeente op de agenda te krijgen: “Vraag aandacht voor laaggeletterdheid

door een open brief aan het college. Of beter, dien net als ik een motie in. Daarmee heb ik het onderwerp in het coalitie-akkoord gekregen en zijn er diverse projecten gestart om laaggeletterdheid te voorkomen en te verminderen. Zo organiseren wij op 13 september aanstaande een symposium over gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid, waar ik gastspreker ben.”

Meer informatie? Stichting Lezen & Schrijven organiseert ook een workshop tijdens het congres van Raadslid.nu op zaterdag 22 september. We hopen u daar te mogen ontmoeten. Nu al meer informatie? Kijk op onze website www.lezenenschrijven.nl.

Stichting Lezen & Schrijven is in 2004 opgericht op initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden en heeft als doel om laaggeletterdheid te helpen

raad.2012

|



57



Huis voor democratie en rechtstaat voor het hele land

actueel tekst Hans Bongers beeld Joop Wever

De Nederlandse vereniging voor raadsleden, Raadslid.nu stelt zich ten doel raadsleden op de hoogte te houden van actuele ontwikkelingen op het

raadslid.nu de regio in Drank- en horecawet

raadswerk. Dit

Het centrale onderwerp van het plenaire programma is de nieuwe Drank- en horecawet. De aandacht gaat daarbij uit naar de rol die gemeenten hebben bij de uitvoering van de nieuwe wetgeving die vooral is bedoeld instrumenten te bieden om het alcoholgebruik bij jongeren terug te dringen en overlast door alcohol tegen te gaan. Tijdens de regiobijeenkomsten wordt ingegaan op de mogelijkheden van raadsleden om de instrumenten die de nieuwe wetgeving biedt, binnen hun gemeenten zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen.

gebeurt tijdens

Workshops

het jaarcongres op

In de tweede helft van de bijeenkomsten staan in totaal vier parallelle workshops gepland. U kunt kiezen uit:

gebied van wet- en regelgeving en hoe deze ontwikkelingen vervolgens een vertaling kunnen krijgen in het

22 september, maar ook tijdens de zes regiobijeenkomsten die in de tweede helft van 2012 gepland staan. 58 |

raad.2012

De raad als baas Wat is nodig om een goede werkgever voor de griffie te zijn? Tijdens deze workshop wordt bijvoorbeeld ingegaan op wat je doet als de griffier niet goed functioneert en hoe je een werkgeverscommissie inricht.

De decentralisaties Aan de hand van concrete gemeentelijke

www.r mmunicatie n Actorion Co va it Sm r te Pe actorion.nl. f petersmit@ o 87 82 3 44 via 026-

n par tner hebbe s al h c zi ie d ellingen drijven en inst e b le al il w n. u Raadslid.n har te bedanke an v s e gr n o c ij het jaar aangesloten b

voorbeelden wordt tijdens deze workshop samen met de deelnemers gewerkt aan een proces waar u zelf mee verder kan in uw eigen raadswerk.

De nieuwe overheid Deze workshop haakt in op het ontwikkelen van ‘de nieuwe’ overheid, de terugtredende overheid gericht op de regiefunctie en de initiërende en faciliterende rollen. Hoe zorg je dat het maatschappelijke middenveld, ondernemers en burgers hun rol pakken?

m vo

d o e je z o

Elektrisch rijden Workshop voor wie in zijn gemeenten het elektrisch rijden wil introduceren en zo mogelijk wil stimuleren. Op welke manier kan de raad initiatieven nemen voor het plaatsen van laadpunten, hoe zit het met de financiering en hoe beslecht je ‘hobbels’ op je pad?

Inschrijven De regiobijeenkomsten vinden plaats in zes gemeentehuizen verspreid over het land in de periode september – december 2012 en zijn kostenloos te bezoeken. Houdt www.raadslid.nu in de gaten voor de definitieve locaties en data!

Da n k !

d. n u i l s d a a r res g n o c r a 22 september ja t! Op zaterdag

aantoch ente , .nu is weer in , sterke geme id ad sl d ra aa e R rk n te va S s s thema Het Jaarcongre editie , met al e d e e tw e d t m. 2012 vind pant! in Bussu S r e at e th in plaats

sterke ra

te n e e m e g e a d, s t e r k

ende met aansprek n e rd o w te g en bijzondere or zijn rekenin e vo ft r o te lo e it b rz o 2 1 20 n dagvo r van De editie van ninck de rol va pies, demissionair ministe co e D r to ic V l S r, de Nationale re Liesbeth namen. Zo za e ije d e m an k r in e n d n n re o B bben wordt es en Alex nemen en he gezegd. Ook e oninkrijksrelati to K s n d e e n re e s ak e n Z Binnenlandse g aan het congr in hun rol als werkgever va in rk e w e d e m hun n helpt Ombudsman, teerd die rade n se re p ge l o een nieuwe to de griffie .

u in! ] [ schrijf u n ndworkshops ro r e jn zi ch n p s Na de lu Bezuinigingen • Begrotinwo r k s h o ocratie waaronder:

dem ema’s, tering lokale e rb om actuele th e V id le 2020 • e • Grondb aad & Griffie R g in gen (lezen) • rk • e w n ring me petentieverbete m emeentelijke sa o rg C te In ia d e • rloos werken • Social m • Sport en bewegen • Papie sitie e veiligheid • isatie en de po al iteit • Fysiek tr gr n te ce In e D • eenteraad als werkgever • Gem raden van gemeente

] leden! r o o v e e r [ gratis ent recht in kunt u te le p is n n e k t e e in Op h e producten en diensten van k e n n is p lfo rmatie over d organisaties.

in jven en voor actuele dan 30 bedri r e unt onte m g n ti h -)raadsleden k ga e ll o naar verwac (c u r kunt aa de plek w en ervaringen is n n e k n e Het is tevens n . e n een drankje atie kunt opdo e ir je sp in ap , h n n te e e e o m van .nu. der het genot n: www.raadslid e uitwisselen on jv ri h sc in n e rmatie Voor meer info aadslid.nu Jaarcongres R

e e gemeent k r e t s , d a ‘s t e r k e r a

’

ptember 2012 Zaterdag 22 se 0 uur 09.30 tot 17.3 -. t! in Bussum betalen €75,n e Theater Span d le tie n , n slid.nu. voor lede en: www.raad Gratis entree jv ri h sc in n e formatie Voor meer in