**
1 van 6
Memo
Onderwerp: Onderzoek initiatiefvoorstel zonnepanelen gemeentelijke panden Zaaknummer
: 1001958
Datum
: 25 september 2013
Steller : S. Wind Telefoon : 0229-252200 Afdeling - Bureau : Middelen en Beheer - Vastgoed
Aan
: P. Westenberg
Status
: Versie 4
Reden
Bureau-afdelingshoofd : paraaf
: ter informatie
paraaf
Het initiatief Door de Raad is een initiatiefvoorstel aangenomen d.d. 18 december 2012 met als doel om op alle daarvoor geschikte gemeentelijke panden zonnepanelen te plaatsen. Hiervoor wil de Raad dat het college van B&W een uitvoeringsplan ontwikkeld met een bijbehorende financiële methodiek om budget neutraal over te gaan op zonnepanelen. Dit initiatief draagt bij aan de klimaatdoelstellingen van de gemeente welke zijn vastgelegd in “Puur Hoorn”. In deze memo wordt ingegaan op de aspecten die hierboven genoemd zijn om te komen tot een budget neutrale overgang naar zonnepanelen. Aanpak Het onderzoek is verdeeld in 2 onderdelen. Zoals hierboven al geschetst is de vraag vanuit de Raad ook 2ledig. Deze punten zijn: 1. 2.
Financiële methodiek ontwikkelen voor energiebeheer Uitvoeringsplan opstellen
De financiële methodiek gaat in op de energietarieven van de gemeente Hoorn en de terugverdientijden die daarmee samenhangen. Vervolgens worden enkele voorbeelden van mogelijke financiering voorgelegd die zijn bekeken om het plaatsen van zonnepanelen te realiseren. Voor het uitvoeringsplan geldt dat dit onderzoek is verdeeld in verschillende stappen om te bepalen welke panden geschikt zijn om zonnepanelen op te plaatsen. Tevens is hierin een idee gegeven van de planning van de uitvoering.
Printdatum 25-09-2013
Zaaknummer
: 1001958
Projectnaam
Steller
: S. Wind
Datum
Onderzoek zonnepanelen gemeentelijke panden : 25 september 2013
Memo
1.
FINANCIËLE METHODIEK
1.1 Energietarieven gemeente vs eigen woning Om een juiste afweging te maken voor zonnepanelen is het noodzakelijk dat er inzicht is in de opbouw van energietarieven in Nederland. Om dit helder te krijgen is de opbouw van energietarieven weergegeven in onderstaande tabel.
Zoals in bovenstaande tabel te zien is zit het verschil in de energiebelasting die door de overheid wordt geheven op de energietarieven. Woningen vallen gezien het verbruik in de categorie met het hoogste belastingtarief. Dit maakt dat, wat ook al door de Raad is geconstateerd, zonnepanelen zeer rendabel zijn voor woningen. Het gemeentehuis valt in het laagste belastingtarief en is dus zeer onrendabel. 1.2 Terugverdientijden Door de Raad is aangegeven dat de zonnepanelen na ongeveer 10 jaar terug zijn verdient. Dit is op basis van het huidige energietarief. Hierbij is het van belang dat de onderverdeling wordt gemaakt tussen de verschillende energietarieven. Voor bijvoorbeeld het gemeentehuis geldt dat het tarief in plaats van € 0,23 / kWh slechts € 0,09 / kWh is. Voor de berekening van de terugverdientijd en zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Gemiddelde prijs elektriciteit overdag* Energiebelasting hoogste schijf Totale elektrakosten inclusief BTW 21% Rentekosten Inflatie Afschrijvingstermijn Verzekeringskosten Afname rendement zonnepanelen Onderhoud en beheerskosten Vervangingstermijn omvormers
= = = = = = = = = =
0,06 €ct / kWh 0,1165 €ct / kWh 0,23 €ct / kWh 3,5% 2,5% 10 jaar 0,5% van de investering per jaar 0,4% van de investering per jaar 2,5% van de investering per jaar na 15 jaar
*De zonnepanelen wekken overdag op, maar het daltarief voor stroom telt ook in het weekend, wij hebben 5/7 piektarief en 2/7 daltarief gerekend.
Printdatum 25-09-2013
Zonnepanelen gemeentelijke panden
gemeente Hoorn
2 van 6
Zaaknummer
: 1001958
Projectnaam
Steller
: S. Wind
Datum
Onderzoek zonnepanelen gemeentelijke 3 van 6 panden : 25 september 2013
Memo
Op basis van bovenstaande uitgangspunten komen de terugverdientijden uit op de volgende termijnen: Kleinverbruik (tot 10.000 kWh) aansluiting: Grootverbruik (boven de 50.000 kWh) aansluiting:
+/- 15 jaar (o.a. woningen) +/- 40 jaar (o.a. gemeentehuis)
Het verschil in terugverdientijden met de particuliere markt zit hem in de bijkomende kosten waar we rekening mee moeten houden. Denk hierbij aan de genoemde rentekosten, verzekeringskosten, onderhoud en beheer, etc. Daarnaast is er hier gerekend op een reële inflatie in plaats van een explosieve stijging in elektrakosten. 1.3
Financiële mogelijkheden gemeente
1.3.1 Kleinverbruik (tot 10.000 kWh) Voor de kleinverbruikers geldt dat investeren hierin rendabel is en zichzelf terugverdient binnen de levensduur van de panelen (25 jaar). Dit is dus rendabel om in te investeren om een bijdrage te leveren aan de doelstellingen van “Puur Hoorn”. Uiteraard dienen investeringen wel voorgefinancierd te worden. 1.3.2 Grootverbruik (boven 50.000 kWh) Voor de grootverbruikers geldt dat deze zichzelf niet terugverdienen binnen de levensduur van de zonnepanelen. Hierdoor zal de investering moeten worden gefinancierd waarbij rekening wordt gehouden met een onrendabele top. Voor de grootverbruikers geldt dat dit dan ook direct om aanzienlijke bedragen gaat aangezien het ook om grote hoeveelheden elektra gaat. 1.3.3 Mogelijkheden financiering Om een overgang naar zonnepanelen te kunnen uitvoeren dient hiervoor dus een plan te worden opgesteld waarmee de besparingen ten goede komen aan het verder uitrollen van zonnepanelen. Hiertoe zijn 4 opties bekeken. Onrendabele top weg financieren Zonnepanelen leveren de gemeente geld op in de vorm van een lagere energierekening. Dit is voor de panden met een hoog energietarief voordelig en rendabel. Voor de overige panden niet. Hiervoor kan geld beschikbaar worden gesteld vanuit fondsen van de gemeente. Hiermee kan dan het deel van de investering worden gedekt wat niet uit de opbrengsten komt. Hierbij valt onder andere het bijvoorbeeld het duurzaamheidsfonds van de gemeente. Revolving fund Zonnepanelen op gemeentelijke panden kunnen worden gefinancierd door middel van een zichzelf terugverdienend fonds. Hierbij is het principe dat de besparingen die worden gerealiseerd terugkomen voor nieuwe investeringen in de verduurzaming van het vastgoed van de gemeente. Hierdoor ontstaat een ‘vliegwiel’ om het vastgoed te verduurzamen. Echter om een zichzelf terugverdienend fonds oprichten is te ingewikkeld om alleen voor zonnepanelen op te richten. Er zijn veel meer maatregelen nodig. Gedacht moet worden aan een veel breder scala aan maatregelen om het ‘vliegwiel’ in gang te zetten zoals bijvoorbeeld: LED-verlichting Optimalisatie installaties Isoleren van vastgoed Planmatige aanpassingen vastgoed ten behoeve van verduurzaming Zonnepanelen dienen dan een onderdeel te zijn van dit totaalpakket. Daarnaast is de combinatie met het vastgoedonderhoud essentieel. De verduurzaming van het vastgoed in combinatie met vastgoedonderhoud maakt veel maatregelen eerder en/of meer rendabel.
Printdatum 25-09-2013
Zonnepanelen gemeentelijke panden
gemeente Hoorn
Zaaknummer
: 1001958
Projectnaam
Steller
: S. Wind
Datum
Onderzoek zonnepanelen gemeentelijke panden : 25 september 2013
Memo
Dit vraagt wel een eerste investering van de Raad om het fonds te kunnen opstarten en het ‘vliegwiel’ aan te gaan zwengelen. Hiermee kunnen de eerste investeringen, de zogenaamde quick-wins, worden gedaan. De besparingen kunnen vervolgens terug worden geïnvesteerd in nieuwe maatregelen die wat minder rendabel zijn, etc. Tegelijkertijd zal de eerste investering terugverdiend moeten worden over de termijn waarop het fonds actief is, in ieder geval binnen de termijn van “Puur Hoorn”. Het oprichten van een zichzelf terugverdienend fonds is een zeer interessante mogelijkheid voor de verduurzaming van het vastgoed van de gemeente Hoorn. Hiermee wordt op alle fronten besparingen gerealiseerd die ten goede komen van de doelstellingen uit “Puur Hoorn”. Het opzetten van zo’n fonds past niet binnen de scope van de vraag vanuit het initiatiefvoorstel. Rendabel maken van niet-rendabele zonnepanelen door verhuur/verkoop aan omwonenden Financiering van de niet rendabele zonnepanelen kan op groter niveau worden gedaan door het plaatsen van zonnepanelen en deze vervolgens op basis van het principe ‘collectief salderen’ te verhuren/verkopen aan omwonenden. Hierdoor wordt het voor deze mensen interessant om zonneenergie te gaan gebruiken, omdat door de schaalgrootte het rendement hoger ligt dan de meeste omwonenden kunnen realiseren. Hiermee creëer je een rendement op de zonnepanelen als ware het een kleinverbruik aansluiting. Dit principe is gebaseerd op wetgeving die er nog niet is. Dit heeft dus als risico dat er een kans is dat de gemeente alsnog moet betalen voor het verschil van de tarieven tussen grootverbruik en kleinverbruik. Immers de inwoners zullen dit risico niet accepteren. Hiervoor zal de gemeente garant moeten staan. Financiering van zonnepanelen door een marktpartij Hiermee hoeft de gemeente nu niets te investeren. Een marktpartij zal het project doen namens de gemeente, zij doen de investering voor de zonnepanelen. Vervolgens wordt dit door de gemeente afbetaald door middel van de lagere energierekening. Hiermee draagt de gemeente bij aan de duurzaamheid. Voor deze constructie is nog geen concrete marktpartij gevonden om hier invulling aan te geven. Een keuze voor deze constructie geeft dus het risico dat dit niet ingevuld kan worden. Nadere uitwerking Bovenstaand zijn principes aangegeven hoe we denken het plan vorm te kunnen geven om rendabel zonnepanelen te kunnen gaan plaatsen, ook als dit nu nog niet financieel interessant is.
Printdatum 25-09-2013
Zonnepanelen gemeentelijke panden
gemeente Hoorn
4 van 6
Zaaknummer
: 1001958
Projectnaam
Steller
: S. Wind
Datum
Onderzoek zonnepanelen gemeentelijke 5 van 6 panden : 25 september 2013
Memo
2.
UITVOERINGSPLAN ZONNEPANELEN
2.1 Gemeentelijke aansluitingen Voor het onderzoek zijn alle aansluitingen die de gemeente heeft opgevraagd bij HVC, de energieleverancier van de gemeente. Hierbij is in overleg de lijst samengesteld met aansluitingen wat feitelijke panden zijn. Hiermee vallen rioolgemalen, lantaarnpalen, marktkasten etc. af. Hiermee is in theorie vastgelegd waar de gemeente allemaal zonnepanelen kan plaatsen. 2.2 De panden Volgens het initiatiefvoorstel van de Raad dienen op alle daarvoor geschikte panden zonnepanelen worden geplaatst. Om voordeel te hebben van het plaatsen van de zonnepanelen is de lijst uitgedund met de panden waar de gemeente niet de lasten van de energienota betaald. Om hiervan te bepalen welke panden geschikt zijn voor het plaatsen van zonnepanelen is gekeken naar de volgende onderdelen: Obstakels / schaduwvorming op de daken Oriëntatie ten opzichte van zo optimaal mogelijke opbrengst Constructie (on)mogelijkheden Monumentale status is niet direct meegenomen. Hiervoor dient wel apart aandacht aan te worden besteed. Zie punt 2.3. Naast bovenstaande punten dient meegenomen te worden dat er per pand beoordeeld moet worden of deze past binnen de strategie en het beleid van het vastgoed. Wanneer dit meegenomen wordt ontstaat de volgende lijst van geschikte panden: Wat?
Adres
Brandweerkazerne
IJsselweg
Sport- evenementen complex
Westerblokker
Sport- evenementen complex
Julianalaan
Wijkcentrum ‘t Slot
Van Beijerenstraat
Rayon
Roskam
Sport- evenementen complex
Charlotte van Pallandthof
Plaats
Verbruik (kWh)
4
HOORN NH
5.893
77a
BLOKKER
6.607
2
ZWAAG
10.277
89
HOORN NH
8.547
1
ZWAAG
9.779
111
HOORN NH
9.152
Tabel 1: mogelijke panden voor budget neutraal plaatsen zonnepanelen De totaal verbruikte kWh van bovenstaande panden kan grotendeels worden opgevangen met zonnepanelen gezien de mogelijkheden bij de panden. 2.3 (Rijks)monumenten Om bij (rijks)monumenten zonnepanelen te kunnen plaatsen dient rekening te worden gehouden met een voorbehoud. Dit heeft te maken met het beschermde gezicht van monumenten. Voor de gemeentelijke monumenten kunnen we hier zelf iets van vinden. Voor rijksmonumenten geldt dat dit zeer waarschijnlijk onmogelijk geaccordeerd wordt vanuit de daarvoor verantwoordelijke instanties. Hiermee is het geamendeerde besluit met registratienummer 13.12345, waarbij de zinsnede vervallen is inzake de monumenten, zeer lastig te hanteren.
Printdatum 25-09-2013
Zonnepanelen gemeentelijke panden
gemeente Hoorn
Zaaknummer
: 1001958
Projectnaam
Steller
: S. Wind
Datum
Onderzoek zonnepanelen gemeentelijke panden : 25 september 2013
Memo
2.4 Planning uitvoering Gestart kan worden met het plaatsen van de zonnepanelen op de daken van de panden zoals genoemd in tabel 1 bij akkoord op de financiële consequenties. Deze kunnen dan worden uitgevoerd in 2014. Voor de andere panden hangt dit af van de keuze in een financiële methodiek om dit budget neutraal uit te kunnen gaan voeren. Daarnaast is het noodzakelijk dat de daken waar zonnepanelen op worden geplaatst in goede staat van onderhoud verkeren. Het is namelijk niet aantrekkelijk om zonnepanelen te plaatsen op een dak wat over 5 jaar wordt vernieuwd. Dat maakt namelijk dat deze vervanging vele malen duurder wordt dan nu begroot. Binnen nu en 15 jaar zullen wel alle daken in principe aan bod komen om te gaan vernieuwen en daarmee een mogelijkheid hebben om te worden voorzien van zonnepanelen.
CONCLUSIE Uitvoering Gestart kan worden met het plaatsen van zonnepanelen op de genoemde panden (zie tabel 1) welke binnen +/- 15 jaar rendabel zijn. De overige geschikte panden zijn niet rendabel, zullen dat ook niet worden en de onrendabele top zal dus ergens uit gefinancierd moeten worden. Financiering Voor de financiering van de zonnepanelen zijn 4 opties aangegeven: 1. Onrendabele top weg financieren 2. Opzetten van een revolving fund 3. Verhuur/verkoop van de zonnepanelen op grootverbruik panden aan inwoners 4. Financiering van zonnepanelen door een marktpartij De eerste optie is het meest eenvoudig en snel te organiseren als er voldoende fondsen beschikbaar zijn om het onrendabele deel te financieren. De tweede optie is alleen een optie als het gaat om verduurzamen van het vastgoed en het halen van de doelstellingen uit “Puur Hoorn” en niet als het enkel gaat om het plaatsen van zonnepanelen wat nu het initiatiefvoorstel van de raad is. De derde optie is een optie voor het plaatsen van alleen zonnepanelen en dus in aansluiting op het voorstel van de raad. Hierin zit een risico dat de wetgeving waardoor dit mogelijk wordt er nog niet is en de gemeente garant moet gaan staan voor het verschil in prijs van de energie. De vierde optie is een optie waarbij het alleen gaat om het plaatsen van zonnepanelen. Dit levert namelijk pas na zo’n 15 jaar winst op om weer te kunnen investeren en zijn de zonnepanelen ‘afbetaald’ aan de marktpartij. Dit levert tevens een risico dat er geen partij wordt gevonden om deze investering te doen voor de gemeente. Geadviseerd wordt om de 1ste optie te gaan uitvoeren en hiervoor krediet beschikbaar te stellen.
Printdatum 25-09-2013
Zonnepanelen gemeentelijke panden
gemeente Hoorn
6 van 6
