19-‐04-‐2016
Programma
Workshop innova4eve strandbebouwing De kust in balans
ed by
Power
Janneke van Bergen Landelijke Kustdag 13 april 2015
Roompot vakantieparken in Nederland
C
Volkskrant februari 2015
Stavaza problema4ek
Eigendom van Roompot Op touroperator basis
obie Hartendorp, dorpsdichteres van het duingehucht Groote Keeten, wil best een paar regels voordragen. Ze staat op de Voorweg tegenover een groot verkoopbord van Duynpark Callantsoog van Roompot Vakanties – een van de verstoorders van de rust, ruimte en leegte van de kop van Noord-Holland. Haar vriendin, ook met wandelschoenen en in regenjas, blijft een paar meter verderop dralen. Zij wil niet praten over Roompot. Protesteren helpt toch niet, zegt zij – de hoge heren en de ambtenaren hebben het allemaal al bekokstoofd. En ze zouden je nog dwars kunnen zitten, als je zelf iets gedaan wil krijgen. Van die Noord-Hollandse achterdocht heeft Cobie geen last, en ze draagt voor: Ons huis staat bij de zee Het is geen strandhuis… nee… Verscholen tussen bomen, uitzicht op het land, Slechts een kwartiertje lopen, van dat prachtig, lege strand De afgelopen maanden laaide de discussie over het volbouwen van de Nederlandse kust op. Meer dan honderdduizend mensen ondertekenden een petitie van Natuurmonumenten en vijftien andere organisaties voor een betere bescherming van het kust- en duinlandschap. Als gevolg daarvan liet minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu, VVD) – met tegenzin – het bouwverbod in de kustregio intact. Desondanks rukt de bebouwing langs de kust verder op. Zoals in Groote Keeten, waar de lokale overheid nauwelijks opgewassen is tegen de financiële en juridische slagkracht van de Zeeuwse vakantiegigant Roompot. Die begon voordat de vergunningen rond waren met de plaatsing van 33 ruim 5 meter hoge chalets in het lege landschap achter de duinen.
Steenstrips en nepstucwerk Twee jaar geleden was de grond waar nu Duynpark Callantsoog staat nog een bollenveld, maar inmiddels oogt het al van verre als een pas aangelegd asielzoekerscentrum: tientallen grijze en witte containers, beplakt met steenstrips of nepstucwerk rijzen zij aan zij tot meer dan vijf meter de hoogte in. Ze zijn te koop, vanaf
NRC 22-‐1-‐’16
De onstuitbare opmars van de duinchalets NRC 16-‐2-‐’16
Kustbebouwing Ondanks de instandhouding van het verbod op het bouwen langs de kust, blijkt het volbouwen van stranden en duingebieden gewoon door te gaan. Hoe kan dat? Door onze redacteur Merijn Rengers
u net zo enthousiast bent over de nieuwe plannen als wij”, schreef Roompot aan de wethouder. Om dat enthousiasme krach bij te zetten, begon de recreatiegigan maar gelijk te bouwen. De ‘Duynchalets’ – zoals Roompot de „kampeermiddelen” noemde – gingen direct in de verkoop.
118.625,- euro vrij op naam, exclusief btw. Het was de eigenaar van de belendende camping Callassande, Tom de Graaf, die in 2011 de gemeente officieel verzocht zijn camping op een aangrenzend veld te mogen uitbreiden met circa honderd „kampeermiddelen”. De Graaf diende daarvoor een rapport in, opgesteld door een landschapsarchitect. Die schreef liefkozend over 3 meter hoge stacaravans van „gepotdekselde planken”, die „een strandsfeer” uitstraalden; over erfafscheidingen met „een duinsfeer”, ruimhartig gebruik van „open groen en bosschages” en „een gevoel van openheid en ruimte”. „De invloed op de openheid van het grotere landschap is verwaarloosbaar”, aldus het rapport over de uitbreiding. Eind 2012 kreeg De Graaf toestemming van gemeente en provincie voor een uitbreiding van zijn familiecamping in het duinlandschap, onder voorwaarde dat hij aan „natuurcompensatie” zou doen. De landschapsarchitect had daar ideeën voor aangedragen, zoals de aanleg van groen „langs de rand van het terrein” en „een natuurpad met zicht op de duinen en de polder”.
Regeling met de ontwikkelaar
„Ik denk er het mijne van”, zegt de directe overbuurman van het Roompotpark als hi in joggingbroek de deur opendoet van zijn recentelijk verbouwde woning. Achter he raam kijken twee grote honden mee. „Ik wil dat u weggaat. Ik ga hier niets over zeg gen. Er is al zoveel gedoe in het dorp.” Uit documenten die Roompottegen stander en journaliste Hélène van Beek verkreeg met een beroep op de Wet Open baarheid van Bestuur (WOB) blijkt de re den voor de zwijgzaamheid van de over buurman. Eind 2014, nog voordat de officiële in spraakprocedure was gestart, schreef de buurman aan de gemeente dat hij bezwaa had tegen de plannen omdat zijn „zichtlij nen richting de duinen” in gevaar kwa men; dat Roompotklanten „inkijk zouden hebben” in zijn woning en dat er „groen” en „water” verdween zonder deugdelijke onderbouwing. Maar begin 2015 trok hi zijn bewaren opeens in, omdat hij „een re geling had getroffen met de ontwikke laar”. Van Beek bezit een vakantiehuisje op Sandepark, een klein parkje uit de jaren zestig op zo’n 200 meter van Duynpark Callantsoog. Als meest uitgesproken be zwaarmaakster kreeg ook zij een tele foontje namens Roompot, die het benade ren van bezwaarmakers had afgestemd met de gemeente. Van Beek: „Ik vond het heel raar en inti miderend dat ik zomaar werd opgebeld. De Roompotman bleef maar praten en vragen of we elkaar niet tegemoet konden ko men.” Ze weigerde: „Het is voor mij een principekwestie. En bovendien: ik woon in Nijmegen en kom naar Groote Keeten om dat dat een van de laatste lege plekken aan zee is in Nederland. Dat wil ik zo houden.”
Nieuwe generatie vakantiewoningen Toen de campingeigenaar zich ruim een jaar later meldde bij de wethouder om weer over de uitbreiding van de camping te praten was hij niet alleen. Deze keer schoof een vertegenwoordiger van Roompot aan, die „de exploitatie van de camping” zou overnemen. Roompot schreef hierover in maart 2014 een brief aan de gemeente, en stelde direct een „herontwerp” voor. Dat was nodig omdat „de wensen en eisen van de verblijfsrecreant […] de afgelopen jaren sterk waren toegenomen”. Roompot wilde, in strijd met het bestemmingsplan, nu „lodges” bouwen op een strook grond die eigenlijk bestemd was voor „groen” en „water”. Bovendien moesten 33 van de 96 geplande vakantiewoningen maximaal 5,5 meter hoog worden, zodat onder „een verhoogd dak” een „tweetal slaapverblijven” kon worden gebouwd. Ook moest het Roompotpark, want dat zou het worden, een extra ingang krijgen en wilde Roompot de „nieuwe generatie vakantiewoningen” buiten het kampeerseizoen kunnen verhuren. „Wij hopen dat
Focussen op kwaliteit
Roompot Vakanties timmert hard aan de weg, met name in de kustregio. Het bedrij verzorgt bijna 10 miljoen boekingen pe jaar, en bezit 41 eigen parken – vooral in
PZC oktober 2015
Duynpark Callantsoog in Groote Keeten. FOTO RIEN ZILVOLD
Kust als laatste stukje wildernis
Kust-‐economie
Kamperen neemt af, Strandhuisjes nemen toe
Bron: studie economie – Atelier Kustkwaliteit
Totaal ca 2500
1
19-‐04-‐2016
Ruimtegebrek
Denkmodel van probleem naar oplossing
Denkmodel: Balans
van waarde naar oplossing en vice versa Nivo 1 waarden: wanneer is de kust in balans? e
ard Wa en nn Ku llen Wi e Ho
Nivo 2 opbouw: wat kan de kust? Nivo 3 ambi4e: wat willen wij op de kust? Nivo 4 oplossingsrich4ng: hoe zou dat kunnen?
De duurzaam veilige kust:
‘Zacht waar het kan, hard waar het moet’
1. Waarden Wanneer is de kust in balans? e ard Wa en nn Ku len Wil e Ho
zandige duinenkust
bepalend voor • veiligheid tegen overstroming • landschappelijke en ecologische waarde • recra4eve / economische waarde
2
19-‐04-‐2016
al4jd in beweging
uit , dag dag in opbouw door wind
, j jaar in
al4jd in beweging
it aar u
teruggang door zeespiegels4jging
a5raak door golven
in balans door zandsupple4e
bouwen met zand
zand is drager van de kus[unc4es
meegroeien met zeespiegels4jging
bouwen met de natuur ruimte voor natuurlijke zandbewegingen natuurlijke herverdeling (door wind, golven, ge.j) van het supple8ezand
strandbebouwing
invloed op
vragen
waar wel, waar niet ? wanneer wel, wanneer niet ?
• natuurlijk zandtransport naar duin ! duinsterkte / veiligheid ! natuurwaarden • landschap • natuurrecrea4eve waarde
hoe wel, hoe niet ?
hoe
op8maal ?
3
19-‐04-‐2016 Nes Ballum
Buren Schiermonnikoog
Hollum
Hoorn Formerum Midsland West-Terschelling
Oost-Vlieland
De Koog
Den Helder
Julianadorp Petten
Buren Schiermonnikoog
Nes Ballum
Gebruik: dag versus verblijfsrecrea4e Hollum
Callantsoog
Camperduin
Hoorn Formerum Midsland West-Terschelling
Bergen aan zee
Egmond aan zee
Oost-Vlieland
Wijk aan zee IJmuiden
Zandvoort De Koog
Noordwijk Den Helder
Katwijk aan zee
Julianadorp Scheveningen Petten
Kijkduin Ter Heijde
Callantsoog Camperduin
Hoek van Holland
Bergen aan zee Rockanje
Egmond aan zee
Ouddorp Wijk aan zee Renesse Burgh Haamstede
IJmuiden
Westenschouwen Zandvoort
Domburg Westkapelle
Noordwijk
Zoutelande Dishoek
Katwijk aan zee
Vlissingen Breskens
Nieuwe Sluis Cadzand-Bad
Scheveningen Kijkduin Ter Heijde
Toerisme Deltaprogramma Kust
Hoek van Holland
Rockanje
Ouddorp Renesse Burgh Haamstede
Kust en natuur
Westenschouwen
Domburg Westkapelle Zoutelande Dishoek
aantal inwoners *
aantal bezoekers (per jaar) **
>50.000
10.000 - 50.000 2.500 - 10.000
>1.000.000
>500.000
>250.000
<250.000
bezoekersfrequentie (per jaar) **
500 - 2.500 <500
>2.000.000 bronnen:
*Wikkipedia **10 drukstbezochte badplaatsen,
>1.500.000
>1.000.000
<1.000.000
Continu Vakantie Onderzoek, TRN, 2001
Vlissingen Breskens
Nieuwe Sluis Cadzand-Bad
Deltaprogramma Kust
Toerisme
Economisch sterke kust -‐ Laadvermogen Belgie: ca 90% bebouwd
Hoek van Holland: ca 55% bebouwd
Buitenplaats: Max 10% bebouwd!
Gemeente Sluis: Ca 30% bebouwd
Wadden: Ca 1% bebouwd
aantal inwoners *
aantal bezoekers (per jaar) **
>50.000
10.000 - 50.000 2.500 - 10.000
>1.000.000
>500.000
>250.000
<250.000
bezoekersfrequentie (per jaar) **
500 - 2.500 <500
>2.000.000 bronnen:
>1.500.000
*Wikkipedia **10 drukstbezochte badplaatsen,
>1.000.000
<1.000.000
Continu Vakantie Onderzoek, TRN, 2001
Innova4ekans: waarden fysiek op kaart
• VB Belgische kust: 90% • Voorbeeld kust als buitenplaats: max 10%! > Natuurschoonwet 1928: spelregels! • VB Laadvermogen 10-‐30% NL kust Zandvoort: ca 90% bebouwd
kustveiligheid
recrea4e
natuur
economie
Opbouw en interac4e kust regionaal
2. Kunnen Hoe is de kust nu opgebouwd?
e ard Wa en nn Ku len Wil e Ho
4
19-‐04-‐2016
Opbouw en interac4e kust lokaal
Innova4ekans: flexibel meegroeien…
Doorsnede-‐nivo: strandbreedte
2010
smal strand, beperkte boulevard
70m ideale strandbreedte
Kustveiligheid & ecologie: doorstuiving naar de duinen Zandtransport naar de binnenduinen Duin-‐ aangroei Strandsupple4es
2030
zeewaartse zandbuffer, herstructurering ‘resort’, paviljoens naar voren
2050
Zandtransport door de wind (ca 25%)
Image: Waterschap Delfland / Atelier 1:1
zeewaartse zandbuffer II, = verleggen kering + doorontwikkeling ‘resort’, Light jaarrond in de duinen
Dynamische duinvoet
Dynamische kustlijn
Stuiflab
Onderzoek doorstuiving
Expo-‐paviljoen Groep 4: Op hoge pootjes Groep 3: Op zandbanket Groep 2: Op 1m pootjes Groep 1: Direct op ‘t strand
Opstelling Oerol 2015 – RWS / TUD / Mulder Coastal Consultancy / Atelier 1:1
Afwisseling
3. Willen
Voorbeeld regionale verdeling na-‐oorlogse badplaatsen (met laadvermogen)
Welke ambi4e is er voor de kust?
e ard Wa en nn Ku len Wil e Ho
5
19-‐04-‐2016
Beleving van de kust
Inpassing Visuele impact
Iden4teit, burgers betrokken
‘Het verhaal’
rko ns: doo a k e 4 a v Inno
ppelen!
Meer van hetzelfde? Visuele impact priva4sering
4. Hoe
Landschappelijke inpassing? Geleidelijke overgang openbaar -‐ prive
Iden4teit? Couleur locale Eigen gezicht
kustvriendelijke strandbebouwing Drie rich4ngen:
oplossingsrich4ngen voor strandbebouwing
C2C / zandig
Aerodynamisch
Mobiel
e ard Wa en nn Ku len Wil e Ho
Impressie pilots C2C
Innova4ekans: iden4teit Mobiel
Ecolodge
Ingetogen
Geconcentreerd
6
19-‐04-‐2016
Kust Sluis
Strandbebouwing Gemeente Sluis
Trends en ontwikkelingen KERNKWALITEITEN Zonering naar intensief en extensief (visie Integraal kustzonebeheer) Dan zonering onderverdelen naar doelgroepenzonering: -‐ Sportstranden -‐ Badstranden/familiestranden -‐ Natuurstranden -‐ Naturistenstrand Thema4sering: -‐ Cadzand s4jlvol -‐ Nieuwvliet familiair -‐ Groede cultureel -‐ Breskens mari4em
18% van de beroepsbevolking werkt in de toeris4sche sector
7
19-‐04-‐2016
-‐ Uitbreidingsmogelijkheden strandpaviljoens mits kwaliteitsslag -‐ 3 loca4es strandslaaphuisjes (op basis van prijsvraag) -‐ Toetsingscommissie strandontwikkeling/toetsing o.b.v. kwaliteitscriteria
Fic$eve CASE: Wat komt er op ons af en hoe gaan we om met groeiende vraag? Strandslaaphuisjes, van 0 naar 45 Hoe gaan we om met vraag naar meer? Verdubbeling in 10 jaar? Vraag naar extra strandbebouwing -‐ extra strandpaviljoens? -‐ hotel op het strand? -‐ badhokjes als dagverblijf? -‐ etc…
Hoe gaan we om met groeiende vraag?
4x groep in oefensitua4e • 1 PEOPLE: voor wie? -‐ beleving – iden4teit – openbaar/prive – werkgelegenheid • 2 PLANET: duurzaam veilig – natuur(lijk) – eco – • 3 PROFIT: bestaande en nieuwe markt – kwaliteitsslag – onderscheid – hotspots • 4 PICTURE: ruimtelijke beleving en kwaliteiten kustlangs en kustdwars
Wat hebben we? -‐ 16 strandpaviljoens -‐ 45 strandslaaphuisjes -‐ ongeveer 600 badhokjes
GROEP EN 4 groepsvragen • 1) waarde: de kust is in balans als……. • 2) regionale kust: wat kan op welke trajecten? • 3) iden4teit nu en straks: ontwikkelplekken, sferen + waarom! • 4) hoe te bouwen: innova4eve bouwtypen (redenerend vanuit 2 en 3)
! Denk vanuit thema, toegepast op kust Sluis ! Denk vanuit hoe wel en geef grenzen aan
8
19-‐04-‐2016
Vragen deelgroepen
Cadzand: s4jlvol
Nieuwvliet: familiair
14.30u slotdebat
Breskens: mari4em Groede: cultureel
Denkmodel:
Workshop innova4eve strandbebouwing
van waarde naar oplossing en vice versa Balans
De kust in balans
Nivo 1 waarden: wanneer is de kust in balans? e ard Wa en nn Ku llen Wi e Ho
Janneke van Bergen www.atelier1op1.nl 06-‐42321946
Nivo 2 opbouw: wat kan de kust?
Met dank aan: Jan Mulder -‐ Mulder coastal consultancy Minke Rabaut – Gemeente Sluis Saskia Huijs – RWS Wilfred de Kam – Waterschap Scheldestromen
Nivo 3 ambi4e: wat willen wij op de kust? Nivo 4 oplossingsrich4ng: hoe zou dat kunnen?
ed by
Power
9
