Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
2 Veranderingen in de balans Kennisvragen hoofdstuk 2 1.
Welke soorten rekeningen vinden we terug op een balans?
2.
Een balans is een momentopname. Wat bedoelen we hiermee?
3.
Er kunnen zich veranderingen voordoen in de balans. Hoe noemen we deze veranderingen ook wel?
4.
Waarom noemen we zo’n staat van bezittingen, schulden en eigen vermogen een balans?
5.
Bij hoofdstuk 2 dient er bij elke mutatie een nieuwe balans te worden opgesteld. De wijzigingen die zich voordoen analyseren we middels een stappenplan. Wat dient er te gebeuren bij stap 1 en bij stap 2? Stap 1:
Stap 2:
Hoofdstuk 2
26 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:05
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
6.
Wat bedoelen we met het woord contant?
7.
Wat is een kwitantie?
8.
Noem een andere naam voor een rekening.
9.
Wat is een creditnota?
10. Welke twee soorten van rekeningen vormen de hulprekeningen van het eigen vermogen?
11. Noem drie voorbeelden van kostenrekeningen.
12. Noem een aantal voorbeelden van opbrengsten.
13. Welke invloed hebben kosten op het eigen vermogen?
14. Welke invloed hebben opbrengsten op het eigen vermogen?
15. Hoe komt de winst tot stand bij een verkoop op rekening of bij een contante verkoop?
16. Wat is het verschil tussen brutowinst en nettowinst?
Veranderingen in de balans
27 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:05
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
17. Detaillist Carina van Halsema kan een creditnota verzenden en zij kan een creditnota ontvangen. Wanneer ontvangt zij een creditnota en wanneer verzendt zij een creditnota?
18. Indien Carina een creditnota ontvangt, waarop is dit een correctie?
19. Waarop is een creditnota die Carina verzendt een correctie?
Opgaven hoofdstuk 2 Opgave 1 De heer J. Mouwens te Echt heeft op 1 september 2009 een winkel in sportartikelen geopend. Op 1 oktober 2009 heeft hij de hieronder gegeven balans samengesteld. Gedurende de maand oktober doen zich onderstaande financiële feiten voor. Geef na elk financieel feit aan volgens het stappenplan welke rekeningen wijzigen en voor welk bedrag. Stel vervolgens na elke mutatie een nieuwe balans samen. Het eerste financiële feit (a) wordt als voorbeeld uitgewerkt. Debet Winkelpand
Balans van J. Mouwens per 1 oktober 2009 €
Inventaris
260.000,— Eigen vermogen
€
80.000,— 5% Hypothecaire lening
Bestelauto Voorraad goederen
60.000,— 6% Lening
30.000,— 59.000,—
10.000,—
ABN-Amrobank
50.000,—
Kas
310.000,— 190.000,—
120.000,— Crediteuren
Debiteuren
9.000,— €
a.
Credit
589.000,—
€
589.000,—
Een handelaar in tennisartikelen biedt op 2 oktober 2009 een partij tennisballen aan. Indien de heer Mouwens de partij in zijn geheel afneemt (100 stuks) en contant betaalt wil hij de partij slijten voor de helft van de prijs, te weten € 150,–. De heer Mouwens gaat akkoord en maakt van deze transactie het volgende kasboekstuk op.
Hoofdstuk 2
28 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:06
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
Stappenplan Stap 1 Stap 2 Stap 1 Stap 2
Welke rekeningen ondergaan een verandering? Nemen de genoemde rekeningen uit stap 1 toe of af, en voor welk bedrag? De heer Mouwens koopt de tennisballen; dit heeft invloed op de rekening . Omdat hij contant betaalt verandert de rekening . De rekening neemt toe met € 150,-. Dit gaat ten koste van een afnemende rekening , voor hetzelfde bedrag.
Stap 1
Bedrag in €
Stap 2
Rekening
Toename/Afname (+/–)
Voorraad goederen
+
150,—
Kas
–
150,—
Balans van J. Mouwens per 2 oktober 2009
Credit
Debet Winkelpand
€
Inventaris
€
260.000,— Eigen vermogen 80.000,— 5% Hypothecaire lening
Bestelauto Voorraad goederen
60.000,— 6% Lening
30.000,—
120.150,— Crediteuren
59.000,—
Debiteuren
10.000,—
ABN-Amrobank
50.000,—
Kas
310.000,— 190.000,—
8.850,— €
589.000,—
€
589.000,—
Veranderingen in de balans
29 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:07
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
b.
Op 3 oktober 2009 ontvangt de heer Mouwens de volgende factuur.
Stap 1 Rekening
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 3 oktober 2009 €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Credit €
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Hoofdstuk 2
30 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:08
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
c.
De heer Mouwens heeft T-shirts van Quick Schoen met factuurnummer 3333 ontvangen. Deze hebben echter de verkeerde maat. Hij stuurt de ontvangen goederen retour en belt Quick Schoen op om te vragen om een creditnota. Op 9 oktober 2009 ontvangt hij onderstaande creditnota.
Stap 1 Rekening
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 9 oktober 2009 €
Credit €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Veranderingen in de balans
31 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:08
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
d.
De heer J. Mouwens heeft op 14 oktober 2009, via een overschrijvingsformulier, aan zijn bank opdracht gegeven het verschuldigde bedrag, ad € 240,– te betalen aan de firma Quick Schoen. Op 17 oktober 2009 ontvangt hij van de bank een dagafschrift.
Stap 1 Rekening
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 14 oktober 2009 €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Credit €
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Hoofdstuk 2
32 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:09
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
e.
Op 19 oktober 2009 verstuurt de heer J. Mouwens een factuur. N.B. De inkoopwaarde van de tenues bedraagt € 875,–.
Stap 1 Rekening
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 19 oktober 2009 €
Credit €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Veranderingen in de balans
33 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:10
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
f.
Hockeyvereniging Concordia heeft gebeld dat de rokjes die ze hebben ontvangen niet overeenkomstig de order zijn. Er waren namelijk rode rokjes besteld en er zijn witte geleverd. Het bestuurslid vraagt aan de heer Mouwens of hij hem een creditnota wil sturen. De heer Mouwens stuurt hem de hieronder afgebeelde creditnota. (De inkoopwaarde van de witte rokjes bedraagt € 275,–.)
Stap 1 Rekening
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 26 oktober 2009 €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Credit €
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Hoofdstuk 2
34 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:11
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
g.
Op 28 oktober 2009 ontvangt de heer J. Mouwens onderstaand bankafschrift.
Stap 1
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2
Rekening
Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 28 oktober 2009 €
Credit €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Veranderingen in de balans
35 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:12
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
h.
De dagomzet over de maand oktober blijkt uit onderstaand kasbewijs voor ontvangst. Gegeven is dat de inkoopwaarde € 17.000,– bedraagt.
Stap 1
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2
Rekening
Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 31 oktober 2009 €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Credit €
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Hoofdstuk 2
36 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:13
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
i.
Op 31 oktober 2009 maakt de heer Mouwens onderstaand kasstuk op.
Stap 1 Rekening
Debet Winkelpand
Bedrag in €
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Balans van J. Mouwens per 31 oktober 2009 €
Credit €
Eigen vermogen
Inventaris
5% Hypothecaire lening
Bestelauto
6% Lening
Voorraad goederen
Crediteuren
Debiteuren ABN-Amrobank Kas €
€
Opgave 2 De heer P. Wolters is eigenaar van een supermarkt in een recreatieoord te Berg. In de maand mei doen zich een aantal financiële feiten voor, die we in deze opgave aan de orde stellen. Het is de bedoeling dat we via het bekende stappenplan aangeven welke rekeningen toe- en/of afnemen en voor welk bedrag.
Veranderingen in de balans
37 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:14
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
In tegenstelling tot opgave 1 stellen we niet na elke mutatie een nieuwe balans samen. Het is de bedoeling dat je na de laatste mutatie een nieuwe balans samenstelt, per 31 mei 2009, waarin alle financiële feiten zijn opgenomen. De balans van de heer P. Wolters geeft op 1 mei 2009 het volgende beeld: Debet
Balans van P. Wolters per 1 mei 2009
Gebouwen
€
225.000,— Eigen vermogen
Credit €
160.000,—
Inventaris
60.000,— Hypotheek o/g
Transportmiddelen
80.000,— Lening
60.000,—
Debiteuren
12.000,— Crediteuren
24.000,—
Voorraad goederen
28.000,—
Rabobank
16.000,—
Kas
3.000,— €
a.
180.000,—
424.000,—
€
424.000,—
De heer Wolters koopt op 4 mei 2009 een nieuwe fax en maakt van deze transactie het onderstaande kasboekstuk op.
Stap 1 Rekening
Stap 2 Toename/Afname (+/–)
Hoofdstuk 2
38 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:15
Bedrag in €
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
b.
De heer P. Wolters ontvangt het onderstaande kasstuk.
Stap 1 Rekening
c.
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname (+/–)
De heer P. Wolters ontvangt op 7 mei 2009 de op de volgende pagina afgebeelde inkoopfactuur.
Stap 1 Rekening
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname (+/–)
Veranderingen in de balans
39 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:16
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
d.
Op 19 mei 2009 ontvangt de heer P. Wolters onderstaande creditnota:
Hoofdstuk 2
40 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:20
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
Stap 1 Rekening
e.
Stap 2
De heer P. Wolters ontvangt op 15 mei 2009 onderstaand rekeningafschrift:
Stap 1 Rekening
f.
Bedrag in €
Toename/Afname (+/–)
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname (+/–)
Zie op de volgende pagina het kasboekstuk van de dagomzet 20 mei 2009. De inkoopwaarde bedraagt € 1.750,–.
Stap 1 Rekening
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname (+/–)
Veranderingen in de balans
41 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:21
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
g.
De heer P. Wolters verstuurt op 22 mei 2009 de volgende factuur (de inkoopwaarde bedraagt € 1.250,–):
Hoofdstuk 2
42 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:23
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
Stap 1
h.
Toename/Afname (+/–)
De heer P. Wolters ontvangt op 26 mei het volgende rekeningafschrift:
Stap 1
Bedrag in €
Stap 2
Rekening
i.
Bedrag in €
Stap 2
Rekening
Toename/Afname (+/–)
Hoe ziet de balans van de heer P. Wolters er op 31 mei 2009 uit na verwerking van alle financiële veranderingen over de maand mei?
Debet
Balans van P.Wolters per 31 mei 2009
Gebouwen
€
Eigen vermogen
Inventaris
Credit €
Hypotheek o/g
Transportmiddelen
Lening
Debiteuren
Crediteuren
Voorraad goederen Rabobank Kas €
€
Opgave 3 Mevrouw S. Cuypers, woonachtig te Herkenbosch, is eigenaresse van een kantoorboekhandel. Naast kantoorartikelen verkoopt ze nog tabakswaren. Gedurende de maand februari hebben de volgende financiële feiten plaatsgevonden: 2/2 3/2
Betaald per kas de verzekering van de bestelauto, ad € 990,–. Betaald per ING Bank € 2.500,– aan Roncken BV. Veranderingen in de balans
43 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:24
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
4/2 5/2 6/2 7/2 10/2 16/2 20/2 25/2 27/2 28/2
Ontvangen per ASN Bank van Derks BV, € 6.500,–. Factuur ontvangen van de fa. Boskoop wegens ontvangen goederen, € 3.700,–. Contant betaald voor vrachtkosten € 90,–. Contante omzet volgens Z-bon € 6.500,–. De inkoopwaarde van deze verkochte goederen bedroeg € 5.000,–. Betaald per ING Bank de rente van de 5% hypothecaire lening € 1.200,–. Creditnota ontvangen wegens retour gezonden goederen € 880,–. Creditnota verzonden wegens retour ontvangen goederen € 9.500,–. De inkoopwaarde van deze goederen bedroeg € 7.200,–. Contant gekocht goederen voor € 600,–. Verkocht op rekening goederen voor € 590,–. De inkoopwaarde van de goederen bedroeg € 400,–. Aangeschaft per ASN Bank een nieuwe kopieermachine ter waarde van € 2.500,–.
Geef in onderstaand schema aan welke rekeningen toe- en afnemen en voor welk bedrag. Stap 1 Datum
Stap 2 Toename/Afname
Rekening
(+/–)
Hoofdstuk 2
44 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:24
Bedrag in €
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
Opgave 4 Debet
Balans van V. de Jong per 1 maart 2010 €
Voorraad Debiteuren
Credit €
42.500,— Crediteuren 15.500,— Eigen vermogen
ING Bank
7.500,— 63.450,—
9.000,—
Kas
450,—
ASN Bank
3.500,— €
€
70.950,—
70.950,—
In de maand maart deden zich de volgende financiële feiten voor in de onderneming van V. de Jong: 3/3 5/3 9/3 11/3 12/3 12/3 16/3 25/3 25/3 29/3 29/3
Gekocht van N.V. Cedeka goederen, inkoopprijs € 8.290,–, te betalen binnen 30 dagen. Verkocht aan P. Snel goederen voor € 2.610,– (inkoopprijs € 1.288,–), te betalen binnen 2 maanden. Door debiteur H. de Kort per ASN Bank voldaan nota van 2 februari 2010 ad € 700,–. Betaald per ASN Bank de gasrekening van € 76,–. Verkocht aan J. den Goeyer goederen ter waarde van € 9.475,– (inkoopprijs € 7.000,–), te betalen binnen 2 maanden. Verkocht per kas goederen voor € 876,– (inkoopprijs € 550,–). Betaald per bank aan N.V. Cedeka € 3.420,–. Betaald per kas brandstof voor de auto van de zaak ad € 76,50. Ontvangen per kas van debiteur S. v.d. Velden € 700,–. Betaald per ING Bank het salaris van een werknemer ad € 2.687,–. Betaald per ING Bank aan leverancier M. Hassel € 2.850,–.
Geef in onderstaande tabel aan welke balansposten een verandering ondergaan en voor welk bedrag. Stap 1 Datum
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname
Rekening
(+/–)
Veranderingen in de balans
45 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:24
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
Stap 1 Datum
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname
Rekening
(+/–)
Opgave 5 Sven Wust is eigenaar van een sportzaak. Hij heeft onderstaande boekingsstukken verzameld. 1-2 2-2 3-2 4-2 5-2 6-2 7-2 8-2 9-2
Factuur ontvangen van leverancier Nike van € 1.400,– voor geleverde trainingspakken (I17). De factuur is tegelijk met de goederen ontvangen. Verkocht op rekening voetbalshirts aan sportvereniging UNA € 900,– (V18). De inkoopwaarde van de shirts bedroeg € 480,–. Factuur ontvangen van kantoorboekhandel High Chapperal i.v.m. geleverd briefpapier van € 80,– (M03). De contante winkelverkopen in week 5 bedragen € 12.000,– (K15). De inkoopwaarde van de weekopbrengst is € 5.100,–. Contant betaald de kosten van de etaleur € 240,– (K16). Creditnota ontvangen van Boss BV voor teruggestuurde T-shirts. Het bedrag is € 150,– (C18). Creditnota verzonden voor terugontvangen goederen € 470,–. De inkoopwaarde van de goederen bedroeg € 210,– (V19). Betaald per ING Bank crediteur Nike factuur C17 € 1.666,– (B12). Ontvangen per Rabobank van sportvereniging UNA factuur V18 € 900,– (B13).
Geef in het schema aan welke rekeningen toe- en afnemen en voor welk bedrag.
Hoofdstuk 2
46 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:25
Color profile: Generic CMYK printer profile Composite Default screen
Stap 1 Datum
Stap 2
Bedrag in €
Toename/Afname
Rekening
(+/–)
Veranderingen in de balans
47 brinkman 2010 WB BA-1 donderdag 22 juli 2010 17:58:25