Status ESA ELIPS- 2 programma Gebruikersondersteuning MG Rolf P. de Groot programmamanager extern onderzoek
Inhoudsopgave • •
• •
SRON Netherlands Institute for Space Research ESA MG programma en faciliteiten • ELIPS-2 • Evolutie onderzoeksfaciliteiten • Nieuwe planning ESA experimenten Gebruikersondersteuning (GO) MG t.m. 2006 GO MG vervolg vanaf 2007
2
SRON Netherlands Institute for Space Research Nederlands expertise-instituut ruimteonderzoek (NWO) ü Ontwikkeling, bouw en gebruik meetinstrumenten voor wetenschappelijk onderzoek vanuit de ruimte ü astrofysisch onderzoek
HIFI
ü aardgericht onderzoek ü nieuwe detectoren SCIA
ü Coordinatie NL ruimteonderzoek (koepelrol) ü Gebruikersondersteuning MG (e.a.) ü NL delegatie PB-HME (e.a.)
3
Doelstellingen ESA MG programma ELIPS Ø Onderzoek van de Natuur ü ü ü ü
Biologie en Fysiologie Vloeistoffysica en Materiaalkunde Fundamentele Natuurkunde Exobiologie en Planeet Onderzoek
Ø Verbeteren van de Gezondheid ü Begrijpen van oorzaken ü Verbeteren van diagnostiek ü Tests van medicijnen en preventietechnieken
Ø Technologie en Industriele processen ü Biotechnologie ü Verbeteren van Computervoorspellingen ü Nieuwe Materialen Ø Energie en Milieu ü Verbranding ü Afvalverwerking ü Wolken en smog 4
MG onderzoeksinfrastructuur (1) Valtorens (Bremen) 2.2 – 10 s MG 10-5 – 10-6 125 kg payload 145 m hoog Elke dag
Paraboolvluchten 20 s 10-2 G 50 kg payload 20 – 40 maal 1-2 maal per jaar 5
MG onderzoeksinfrastructuur (2)
Kiruna
Sondeerraketen 6 – 15 min MG 10-5 - 10-6 450 kg payload Telecommand, centrifuge 1 maal per jaar
Onbemande capsules 16 dagen MG (Foton, Bion) 10-5 - 10-6 500 kg payload Telecommand, centrifuge, video 1 maal per twee jaar 6
MG onderzoeksinfrastructuur (3) Space Shuttle (STS) 14 dagen MG 10-4 4500 kg payload Telecommand, centrifuge, video, bemanning 4-6 maal per jaar*
ISS – International Space Station 3 mnd – 10 jr MG 10-4 – 10-5 > 10000 kg payload Telecommand, centrifuge, video, bemanning, extern permanent 7
ESA bijdragen aan ISS
ERA
Columbus
Astronauten
ATV 8
human
animal / plant
g µ
0.5 0.5
1
2
4
6
8
10
cell / tissue
20
40
60 80 100
levitation magnet
FFM, RPM, 2D clinostat
Grond(simulatie) faciliteiten in Nederland. DESC – Dutch experiment support center. 9
ELIPS programma (2002-2006)
ALTCRISS, and ESANO(#1,2), ETD, European Life and Physical Science Applications in Space Biology
• • • •
Program Part 2 (KUBIK): BASE-A, YING-A, LEUKIN-2
ESA LDM
•
IMMUNO, CULT, PK-3+, CARDIOCOG2, CHROMOSOME-2, CARD, SYMPATHO-2, MATROSHKA-2, ARISS, MEMORY, UTBI, DVD-4, CASPER, ELearning, OOE, SKIN, DERMACARE, GTS-2, ERB, SEM, OOC Activities (EMCS, PEMS, MELFI), EPSTEIN-BARR, RENAL STONE (NASA)
Ontwikkelen faciliteiten (ISS e.a.) PK-3+ PROMISS-4 PK-3+ (ISS-RS) (ISS-RS) Interim utilisation – Sondeerraketten, Foton EN gebruik andere (MSG) ISS faciliteiten tot aan Columbus lancering Now PGB 2006 Stimulering applicatiegericht onderzoek (MAP) 2007 May Jun Dec Jan Feb Mar Apr Jul Aug Sep Oct Nov MATROSHKA-2B NL experimenten op o.a. Maser-10, Foton-M1, Foton?-M2, STS(active inside ISS) MATROSHKA-2A (passive inside ISS) 107 en natuurlijk de21PDELTA missie (Soyuz 8S) 22P ESA LDM 12A.1 ULF1.1 12A Nog een aantal gepland in 2006/2007 23P 12S 13S
Incr. 13
Incr. 14
Incr. 12 MELFI, EMCS, PEMS
IMMUNO, CARDIOCOG-2, ESANO(#1,2), CHROMOSOME-2, MATROSHKA-2a, ALTCRISS V. Tokarev
Biology Program Part 1 (KUBIK): AMPHIBODY, MYOCYTE, MIA, NKA, TUBUL, STROMA
ETD, IMMUNO, CULT, ESANO(#1,2), CARDIOCOG-2, CHROMOSOME-2, MATROSHKA-2a, ALTCRISS, PKE-3+ (ISS-RS)
P. Vinogradov
ETD, IMMUNO, EMCS: CULT,CARD, GRAVI-1, ETD, SAMPLE, CARDIOCOG-2, ALTEA NEOCYTOLYSIS, SYMPATHO-2, LOW BACK PAIN, ESANO(#1,2), EDOS, CHROMOSOME-2 SPIN, SAMPLE, ALTCRISS, Japanese Space M. Tyurin CHROMOSOME-2, Participant (TBC) MATROSHKA-2a&b
European Utilisation Board #36, 10-11 May 2006.
1
1 10
Resultaten ESA MC Berlijn (december 2006) Meuro
• • •
ELIPS2 50% inschrijving (161 M M€) NL 6,4 M€ (2%) Prioriteitstelling noodzakelijk
Austria
% 3,1
1,0%
Belgium
25,6
8,0%
Denmark
6,8
2,1%
France
20,0
6,3%
Germany
48,0
15,0%
Greece
1,0
0,3%
Ireland
1,3
0,4%
22,0
6,9%
Netherlands
6,4
2,0%
Norway
1,5
0,5%
Spain
3,2
1,0%
12,8
4,0%
Switzerland
3,2
1,0%
Canada
6,4
2,0%
Covered
161,3
50,4%
Uncovered
158,7
49,6%
TOTAL
320,0
100,0%
Italy
Sweden
11
Van 320 M€ naar 161 M€ • • • • •
ESA lidstaten geven hun prioriteiten aan NL prioriteiten gebaseerd op o.a. PMN / Roadmap MG (wetenschap en industrie) EUB discussie (24/25 jan, 21/22 maart, 10-11 mei) and PB HME (29-30 mei) besluitvorming Nieuw ELIPS-2 programma met bijbehorend experiment implementatie plan Groot deel van NL prioriteiten zijn behouden gebleven Biolab batch 2
MSG-SODI
PCDF inserts MASER / MAXUS
IPE AEM
KUBIK Miller/Urey ROSY
MAPs
12
Evolutie onderzoeksinfrastructuur (1) Pre-COLUMBUS Timeframe
COLUMBUS Timeframe Biology: KUBIK Programs
Biology: KUBIK Programs #1, #2, #3 [RS]
[COL]
Biology EMCS experiments [US-LAB]
Start of EMCS experiments [US-LAB] Biology BIOLAB experiments
Radiation: MATROSHKA, ALTCRISS [RS] & ALTEA-SHIELD
[US-LAB]
[COL]
[COL] Radiation: MATROSHKA, ALTCRISS, ALTEA-SHIELD, EPM-DOSTEL
[RS]
[US-LAB]
[COL] Human Physiology: Stand-alone exps & Ground-based exps [RS] Human Physiology: Stand-alone exps & Ground-based exps
Human Physiology: EPM / HRF exps
[COL]
Neuroscience batch experiments [COL]
Human Physiology: HRF/PFS exps [US-LAB]
Countermeasures Investigations:
[COL]
FLYWHEEL, MARES, PEMS
13
Evolutie onderzoeksinfrastructuur (2) Pre-COLUMBUS Timeframe
COLUMBUS Timeframe Protein Crystallisation EDR-PCDF [COL]
MSG experiments:
[US-LAB]
Protein Crystallisation PROMISS-4
[COL]
MSG experiments
EDR-FASTER experiment
Plasma-Crystal experiments PK-3+ [RS] External Platforms experiments:
Plasma-Crystal experiments
[COL]
[RS]
PK-3+, PK4, IMPACT [RS]
External Platforms experiments:
EXPOSE-R [RS]
EXPOSE-R, EXPOSE-EUTEF, SOLAR & others [COL] FSL experiments MSL experiments
[COL] [US-LAB]
DECLIC experiments [US-LAB/COL] EML experiments
[COL]
14
Geplande experimenten (1) PK-3+ (ISS-RS)
2007 Jan
Feb
PK-3+ (ISS-RS)
Mar
Apr
EMCS: MULTIGEN-1
May
Jun
?
Jul
Aug
Sep ?
MATROSHKA-2B (active inside ISS) 13A
13A.1
Incr. 14
ETD, IMMUNO, CULT,CARD, CARDIOCOG-2, SYMPATHO-2, ESANO(#1,2), EDOS, SPIN, SAMPLE, ALTCRISS, CHROMOSOME-2, MATROSHKA-2b
Oct
Dec
Nov
2008
MATROSHKA-2C (active outside ISS) 1E
10A
OOC Activities (EDR, EPM, FSL, BIOLAB, ETC), FSL-EC GEOFLOW,
ATVATV-1
14S
MFEU (MSG)
EXPOSE-R payloads
FLYWHEEL, EUTEF & SOLAR CEPFs
Incr. 15
15S
1J/A 1J/A
Incr. 16
Biology Prog#3 (KUBIK), ETD, MOP, EDOS, NEOCYTOLYSIS, LOW BACK PAIN, 3D-SPACE, CHROMOSOME-2
EMCS: GENARA (TBC) ETD, DLW, IMMUNO, CULT, CARD, SYMPATHO-2, ESANO(#1,2), 3DSPACE, EDOS, SPIN, MATROSHKA-2b&c, ALTCRISS, ALTEASHIELD
FWED, LBNP (TBC)
COLUMBUS JEM / KIBO
KUBIK, ETD, ETD, DLW, IMMUNO, CULT, MOP, EDOS, CARD, SYMPATHO-2, NEOCYTOLYSIS, ORTO, SOLO, LOW BACK PAIN, ESANO(#1,2,3), 3D3D-SPACE, SPACE, EDOS, SPIN, CHROMOSOME-2 MATROSHKA-2c, ALTCRISS, ALTEA-SHIELD
15
Geplande experimenten (2) SODI (end) (MSG), VIP-GRAN (ISS-RS MFEU (end), or MSG) PK-3+ SODI (start) EMCS: (MSG) (ISS-RS) GRAVI-2, BIOLAB: WAICO EXPOSE-R payloads
2008
Jan Feb Mar Apr MATROSHKA-2C (active outside ISS)
May
Jun
PK-4 (ISS-RS)
? Jul
Aug
16S
Oct
Dec ?
Nov
2009
FSL-EC (CIMEX-1), BIOLAB, EMCS, FLYWHEEL,
BIOLAB, EMCS, FLYWHEEL, EUTEF & SOLAR CEPFs
15A 15A
Sep
MSL SCA’s (LGF), EDR-FASTER, EDR-PDCF,
FSL-EC (FASES), EDR-PCDF,
1J
DIRSOL, UREYMILLER (MSG), IPE (ISS-RS)
EUTEF & SOLAR CEPFs
ULF2
[HST]
Incr. 17
17A
2J/A
17S
3R
Incr. 18
Incr. 16 COLUMBUS JEM / KIBO KUBIK, MOP, ETD, DLW, CULT, CARD, EMCS: ETD, DLW, IMMUNO, EDOS, ETD, MULTIGENALTEA-SHIELD, CULT, CARD, LOW BACK SYMPATHO-2, SOLO, 2,3; BIOLAB: SYMPATHO-2, SOLO, PAIN, 3DORTO, ESANO(#1,2,3), TRIPLELUX; ORTO, ESANO(#1,2,3), SPACE, 3D-SPACE, EDOS, SPIN, MSL SCA’s 3D-SPACE, EDOS, CHROMOSOME (LGF) BMTC precursor, SPIN, MATROSHKA-2c, -2 ALTCRISS, ALTCRISS, ALTEAMATROSHKA-2c SHIELD
KUBIK, MLM EDOS, ETD, MOP, LOW BACK PAIN, CULT, DLW, CARD, 3D-SPACE SYMPATHO-2, SOLO, EMCS:ROTIFER ORTO, ESANO(#1,2,3), (tbc); BIOLAB 2nd 3D-SPACE, EDOS, SPIN, Batch; DECLIC; BMTC precursor, ALTEAMSL: SCA’s (SQF) SHIELD, MATROSHA-2c
16
Gebruikersondersteuning Ruimteonderzoek ü NL overheid neemt deel aan ESA programma’s ü Bijdrage aan ontwikkeling, bouw en onderhoud van (wetenschappelijke) infrastructuur in de ruimte ü Via ESA geen geld voor het gebruik van deze infrastructuur ü Daarom geld voor “gebruikersondersteuning” (flankerend beleid)
17
GO organisatie tot 1999
VenW OCW EZ AO (GO-1 / 2) (via ICR)
OCW MG
Aanvragen
Bestuur Bureau
Toekenningen SRON Wetenschappelijke Raad
Referenten
middelen aanvragen
18
Vanaf 1999: Programmabureau Extern Onderzoek# VenW OCW VROM LNV EZ AO (GO-2) (via ICR)
OCW MG
Programmabureau Extern Onderzoek
Aanvragen Toekenningen
Programmacommissies AO / MG (ALW)
Referenten
middelen aanvragen
#uitvoerend
namens ALW (contract ALW-SRON) Per 15 mei 2006 : 13 MG en 41 AO projecten Ook verschillende NL en internationale adviestaken 19
Gebruikersondersteuning MG Sinds 1986 (NIVR – SRON – NWO) NWO/SRON Programma MG 2002-2006: § Thematische 0nderverdeling § Biologie § Fysiologie § Biotechnologie § Astrobiologie/chemie § Natuurkunde / materiaalwetenschappen § Jaarlijks budget 900 K€ (OCW, subsidieregeling via NWO) § “Flight” projecten en grondonderzoek (simulatie) (DESC)
20
Instituten betrokken bij MG onderzoek: KUN ACTA-VU Hubrecht Laboratorium UU Sterrewacht Leiden VU AMC-EIG TNO-TM AMC-KNO
TUE RUL UvA NLR EUR AMC-FL WUR RUG UT
21
Vooruitzichten 2007 e.v. ü Laatste beschikkingen maart 2006 ü Budget vrijwel op Actieplan Ruimtevaart (www.nederlandseruimtevaart.nl): • Evaluatie ruimteonderzoek (incl. MG) door KNAW • Roadmaps o.a. voor MG (platform MG Nederland, www.microgravity.nl) • NL programma wetenschappelijk ruimteonderzoek – advies over inschrijving ESA MC en over flankerend beleid
22
Evaluatie MG en vervolgprogramma ü KNAW adviseert voortzetting MG programma ü OCW neemt advies over ü Nieuwe raamwerksubsidieregeling ruimteonderzoek (OCW) (microgewichtonderzoek, aardobservatie, planeetonderzoek) ü Programma 2007-2011 in conceptvorm opgesteld ü Thema’s Biologie, Hum. Fysiologie en Natuurkunde / Chemie / Materiaalwetenschappen. ü Voorbereidende / ondersteunende activiteiten ü Ruimte-experimenten ü 1 M€ per jaar (variabel) ü Eerste oproep 1 juli 2006 (t.b.c.)
23
Conclusies •
ESA programma ELIPS-2 biedt kansen voor Nederlandse wetenschappers en industrie (al is NL inschrijving aan de lage kant).
•
Vervolg Gebruikersondersteuning MG zorgt voor continuïteit in de ondersteuning van Nederlandse wetenschappers (schrijven van goed NL voorstel blijft een voorwaarde).
•
Komende periode cruciaal voor de toekomst van het MG onderzoek (Shuttle reflight, Columbus, meer astronauten, etc.).
•
Goede balans nodig tussen MG onderzoek en Exploration.
24
