Status: Concept Mei 2008 Versie: 1.0. Beleidsplan Openbare Verlichting Periode:

Beleidsplan Openbare Verlichting Periode: 2008-2012

Status: Concept Mei 2008 Versie: 1.0

__________________________________________________________________________________

Inhoudsopgave: 1. Samenvatting .................................................................................................................................. - 2 2. Inleiding.......................................................................................................................................... - 4 3. Landelijke visie openbare verlichting............................................................................................. - 5 3.1 Functies openbare verlichting ................................................................................................... - 5 3.2 Wet en regelgeving openbare verlichting ................................................................................. - 6 3.3 Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde ........................................................................ - 7 3.4 Politiekeurmerk veilig wonen ................................................................................................... - 7 3.5 Klimaatakkoord 2007-2011; ambitie energiebesparing............................................................ - 8 3.6 Kwaliteitsprofielen van SenterNovem...................................................................................... - 8 3.7 Lichthinder................................................................................................................................ - 8 3.8 Overige milieugevolgen............................................................................................................ - 9 4. Uitgangspunten en randvoorwaarden ........................................................................................... - 10 4.1 Uitgangspunten ....................................................................................................................... - 10 4.2 Randvoorwaarden ................................................................................................................... - 11 5. Onderhoud openbare verlichtingsinstallatie ................................................................................. - 13 5.1 Grootschalig onderhoud openbare verlichting........................................................................ - 13 5.2 Onderhoud lichtmasten ........................................................................................................... - 13 5.2.1 Huidige beleid onderhoud lichtmasten ........................................................................ - 13 5.2.2 Nieuw beleid onderhoud lichtmasten ........................................................................... - 14 5.3 Onderhoud armaturen ............................................................................................................. - 14 5.3.1 Huidige beleid onderhoud armaturen.......................................................................... - 15 5.3.2 Nieuw beleid onderhoud armaturen ............................................................................ - 15 5.4 Achterstallig onderhoud.......................................................................................................... - 16 5.5 Onderhoud lampen.................................................................................................................. - 16 5.5.1 Methode onderhoud lampen ......................................................................................... - 16 5.5.2 Type lampen ................................................................................................................... - 19 5.5.3 Dimregime ...................................................................................................................... - 20 5.5.4 Lichtkleur ....................................................................................................................... - 22 6. Organisatie onderhoud.................................................................................................................. - 24 6.1 Uitvoering onderhoud ............................................................................................................. - 24 6.2 Beheer onderhoud ................................................................................................................... - 25 6.2.1 Beheersysteem openbare verlichting............................................................................ - 26 7 Beleid t.a.v. nieuwbouw ............................................................................................................... - 27 7.1 Materiaal keuze...................................................................................................................... - 27 7.2 Extra verlichting buitengebied................................................................................................ - 28 7.3 Aanvraag tot wijzigingen openbare verlichtingsinstallatie..................................................... - 28 8 Milieu gevolgen maatregelen openbare verlichting....................................................................... - 31 9. Klachten afhandeling .................................................................................................................... - 32 9.1 Procedure verwerken niet noodzakelijke klachten.................................................................. - 32 9.2 Procedure verwerken urgente klachten................................................................................... - 33 10. Financiën..................................................................................................................................... - 34 10.1 Uitgangspunten ..................................................................................................................... - 34 10.2 Toelichting bedragen financieel exploitatieoverzicht ........................................................... - 34 11. Toekomstvisie............................................................................................................................. - 37 -

____________________________________________________________________________ Beleidsplan Openbare Verlichting -1Gemeente Uden Afdeling Stadsbeheer

__________________________________________________________________________________

1. Samenvatting Openbare verlichting speelt een belangrijke rol in de moderne maatschappij. De noodzaak van een goede verlichting wordt pas duidelijk wanneer deze, om wat voor reden dan ook, niet meer goed functioneert. Pas dan blijkt dat wij ons zonder openbare verlichting op straat onveilig voelen. Doel en functie Het doel van het beleidsplan is technische en financiële kaders aan te geven waarbinnen de werkzaamheden op het gebied van openbare verlichting worden uitgevoerd. Hierbij wordt het onderhoud, aanleg en beheer van de openbare verlichtingsinstallatie behandeld. Verlichtingskwaliteit en normen Om een zo goed mogelijke kwaliteit te waarborgen wordt er uitgegaan van de praktijkrichtlijn Nederlandse Praktijk Richtlijn 13201-1 “Kwaliteitscriteria”. Het voldoen aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen is geen vereiste bij het aanbrengen van openbare verlichting. Methode vervangen lampen De gemeente Uden stapt over van het individueel vervangen naar groepsremplace. Dit houdt in dat de lampen niet meer afzonderlijk maar in groepen worden vervangen. Deze methode brengt wel extra opstartkosten (€ 54.500 verdeelt over 3 jaar) met zicht mee maar is per jaar € 7.500,- goedkoper als individueel vervangen. Tevens wordt door het toepassen van groepsremplace beter aan de Nederlandse Praktijk Richtlijn 13201-1 voldaan. Energiebesparing lampen Door het toepassen van energiezuinigere typen lampen kan er geld bespaard worden. Deze jaarlijkse besparing komt neer op 444.300 kWh (€ 24.800,-). Door het verminderen van het energieverbruik zal de koolstofdioxide uitstoot reduceren. De uiteindelijke reductie van de uitstoot is jaarlijks 14,4 ton. Door deze reductie zijn er 937 bomen minder nodig om de uitstoot te compenseren. 937 Bomen staan gelijk aan een bos oppervlak van 4 ongeveer voetbalvelden. Dimmen openbare verlichting Om een egaler lichtbeeld te creëren gaat de gemeente Uden overstappen op het dimmen van de openbare verlichting i.p.v. de avond / nacht stand. Een egaler lichtbeeld zorgt voor een veiliger gevoel voor de bewoners van de gemeente Uden. Dimverlichting houdt in dat de verlichtingssterkte van alle lichtbronnen ‘s nachts op 50% komt te staan. Hierdoor zal het energieverbruik ‘s nachts afnemen. Het in zijn geheel toepassen van dimverlichting op de openbare verlichtingsinstallatie levert een jaarlijkse energiebesparing van 328.000 kWh (€ 11.300,-). op. Door het verminderen van het energieverbruik zal de koolstofdioxide uitstoot reduceren. De maximaal haalbare reductie van de uitstoot is jaarlijks 9,35 ton. Door deze reductie zijn er 609 bomen minder nodig om de uitstoot te compenseren. 609 Bomen staan voor een bosoppervlak van 2,5 voetbalvelden. Kleur licht De openbare verlichtingsinstallatie is opgedeeld in functies. Voor de functies wonen, industriegebied en buitengebied is gekozen voor wit licht. Voor de functie verkeer is gekozen voor oranje / geel licht. Uitvoering onderhoud Om kwaliteit en continuïteit van het onderhoud te garanderen wordt overgestapt op het uitbesteden van het benodigde onderhoud t.b.v. de openbare verlichtingsinstallatie. De overstap op het uitbesteden van het onderhoud levert tevens een kostenbesparing op.


__________________________________________________________________________________ Beheer onderhoud Om een zo goed mogelijke kwaliteit te waarborgen dient de openbare verlichtingsinstallatie gestructureerd worden onderhouden. Hiervoor is een meerjarenplanning opgesteld. In deze planning staat welke masten en armaturen wanneer vervangen dienen te worden. Deze planning moet gestructureerd worden bijgehouden. Voor dit bijhouden is het essentieel om een beheersysteem aan te schaffen. Kosten onderhoud Voor het goed onderhouden van de openbare verlichtingsinstallatie is jaarlijks extra budget nodig. Er is nu € 161.725,- per jaar beschikbaar voor het vervangen van masten en armaturen. Dit bedrag dient verhoogt te worden tot € 200.000,- per jaar. Tevens is er voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud extra budget nodig. Er staat voor € 426.700,- aan achterstallig onderhoud in de gemeente Uden dat weggewerkt dient te worden. Eenduidig straatbeeld De gemeente Uden wil een eenduidig straatbeeld creëren. Hiervoor wordt er een keuze gemaakt voor het toepassen van bepaalde type armaturen en masten. Deze armaturen en masten komen overeen met de nota openbare ruimte. Deze nota komt uit in juni 2008. Extra verlichting buitengebieden De gemeente Uden gaat openbare verlichting plaatsen op alle belangrijke verkeerssituaties in het buitengebied. Dit met het oog op ambitie 14: voelbaar veilig van het coalitie programma 2006-2010. Hiervoor is er een eenmalige extra investering van € 97.500,- nodig. Tevens dient het jaarlijks onderhoudsbudget verhoogt te worden met 4000 euro.


__________________________________________________________________________________

2. Inleiding De openbare verlichting vervult een belangrijke functie op het gebied van verkeer- en sociale veiligheid. Aan afwikkeling en veiligheid van het verkeer bij duisternis worden eisen gesteld. Bovendien dient de burger zich in de openbare ruimte ook na het invallen van de duisternis, behaaglijk en veilig te voelen. In het coalitie programma 2006-2010 van de gemeente Uden staat beschreven dat de gemeente de ambitie heeft om voelbaar veiliger te worden. Hierbij wordt vermeld dat donkere wegen beter verlicht dienen te worden. Doel beleidsplan Het doel van het beleidsplan is technische en financiële kaders aan te geven waarbinnen de werkzaamheden op het gebied van openbare verlichting worden uitgevoerd. Openbare verlichting wordt aangelegd in het belang van de gemeenschap. Diezelfde gemeenschap moet er de kosten voor dragen. Het is dan ook de taak van de gemeentelijke overheid om een verantwoord beleid ten aanzien van de openbare verlichting uit te stippelen, voordat tot technische realisatie kan worden overgegaan. Er ontbreekt bij de gemeente Uden een duidelijk structureel document waarin aangegeven wordt waar de openbare verlichting aan dient te voldoen. Tevens is er veel achterstallig onderhoud. Voor het wegwerken van dit achterstallig onderhoud bestaat geen meerjarenplan en is ook geen budget beschikbaar. Ook is het energieverbruik van de openbare verlichting niet anno 2008. Er zijn tegenwoordig zuinigere manieren van verlichten die kosten en energie besparend zijn. Maatschappelijke ontwikkelingen Klachten op het gebied van verkeersveiligheid, sociale veiligheid en kleine criminaliteit en de toenemende aandacht binnen gemeenten voor energie- en milieuaspecten versterken de behoefte om de continuïteit van de installatie te waarborgen. Het is zaak hierbij op de prijs / kwaliteitsverhouding te letten. Ontwikkelen van een beleidsplan De klantgerichte aanpak van de gemeente naar de bewoners, de aandacht voor energie- en milieuaspecten en het achterstallig onderhoud geven blijk van de behoefte aan een goed geformuleerd beleid. Een beleidsplan moet een goede afstemming bevorderen tussen de verschillende beleidsterreinen om inzicht te krijgen met welke mensen, middelen en activiteiten de doelstellingen gerealiseerd kunnen worden.


__________________________________________________________________________________

3. Landelijke visie openbare verlichting In Nederland leven verschillende Ideeën ten aanzien van de voorwaarde waaraan een OV installatie moet voldoen. Hieraan liggen aspecten ten grondslag die te herleiden zijn tot begrippen als sociale- en verkeersveiligheid en leefbaarheid van de omgeving. De Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) en Servicepunt Veilig Wonen van de politie zijn 2 organisaties die zich daar onder andere mee bezig houden. Om tot een beleid te komen op het gebied van openbare verlichting is het van belang te kijken wat de landelijke visie is. 3.1 Functies openbare verlichting Openbare verlichting heeft tot doel om het openbare leven bij duisternis ( circa 4100 uur per jaar) zo goed mogelijk te laten functioneren. Hoewel met de openbare verlichting het niveau van het daglicht niet wordt bereikt, moet de openbare verlichting wel bijdragen aan een sociaal veilige, verkeersveilige en leefbare openbare ruimte. Een goede kwaliteit van de openbare verlichting is van groot belang. Sociale veiligheid Verlichting en sociale veiligheid staan in nauwe relatie tot elkaar. Bij duisternis is over het algemeen eerder sprake van vandalisme, openlijke bedreiging, geweld e.d. dan op klaarlichte dag. Met het oog op de sociale veiligheid moet de openbare verlichting het mogelijk maken om tegemoet komende personen op een redelijke afstand te herkennen. Daarbij moet voldoende kleurweergave (Ra) mogelijk zijn zodat ook persoonsherkenning mogelijk is. Dit stelt specifieke eisen aan de openbare verlichtingsinstallatie. Deze eisen kunnen verschillen van de eisen die vanuit verkeersveiligheid worden gesteld. Kleurweergave (RA) De kleurweergave-index is een eigenschap van een lichtbron die aangeeft in hoeverre het met de desbetreffende lichtbron mogelijk is kleuren van objecten natuurlijk weer te geven. De waarde van de index loopt van 0 tot 100. Bij een kleurweergave van 100 worden kleuren op natuurlijk wijze weergegeven. Bij een kleurenweergave van 0 is geen kleurherkenning mogelijk. Verkeersveiligheid Onder verkeersveiligheid wordt een veilige en vlotte afwikkeling van het verkeer verstaan. Veiligheid in het verkeer bij nacht is moeilijk zonder straatverlichting te realiseren. De weg moet zodanig verlicht worden dat de situatie in de rijrichting te overzien is. De verkeersdeelnemers moeten het verloop van de weg en de aanwezigheid van zijwegen kunnen waarnemen. Vooral bij ingewikkelde wegsituaties zoals kruispunten en rotondes, is dit van belang. Buiten de bebouwde kom worden doorgaans alleen straatverlichting toegepast indien dit voor de verkeersveiligheid noodzakelijk is. Te denken valt aan kruisingen, rotondes en andere bijzondere situaties. De sociale veiligheid op fietspaden is wel een belangrijk onderwerp. Fietspaden worden verlicht indien zij uitmaken van een hoofd fietsroutenetwerk. Recreatieve fietspaden worden over het algemeen niet verlicht. Leefbaarheid en ruimtelijke inrichting Leefbaarheid heeft betrekking tot het bevorderen van de herkenbaarheid en sfeer, of het benadrukken van het bijzondere karakter van de openbare ruimte. Openbare verlichting speelt een belangrijke rol bij het tot zijn recht laten komen van de openbare ruimte. Het bijzondere karakter van een plek kan met behulp van de openbare verlichting tot uitdrukking worden gebracht.


__________________________________________________________________________________ Hierbij moet men denken aan het verlichten van een monumentaal bouwwerk, het plaatsen van klassieke lantaarns is een klassiek dorpsbeeld of het plaatsen van eigentijdse lichtmasten op een stedelijk plein. De sfeer wordt in belangrijk mate beïnvloed door de gekozen lichtsoort en de mate waarin de omgeving mee wordt verlicht. Bij lage verlichtingsniveaus wordt “warm licht”meer gewaardeerd dan “koel wit”licht. Bij het verlichten van de weg kan rekening gehouden worden met de aanwezige bebouwing, de eventuele groenvoorzieningen, de straatnaamborden en huisnummers, in die zin dat deze mee verlicht worden. Bij het verlichten van de omgeving moet lichthinder of stoorlicht in de woningen worden voorkomen en het verblinden van de weggebruikers minimaal zijn. 3.2 Wet en regelgeving openbare verlichting Aansprakelijkheid van de wegbeheerder In artikel 6:174 van het Burgerlijk Wetboek, versie 1992, wordt de aansprakelijkheid van de wegbeheerder weergegeven. Hierin staat dat de wegbeheerder aansprakelijk is voor optredende schade aan personen of zaken. Dit geldt echter alleen, wanneer de weg, inclusief de openbare verlichting, niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen. Wettelijk is niet vastgelegd aan welke kwaliteit de openbare verlichting moet voldoen. Wanneer de weg overdag geen gevaar oplevert, maar ’s nacht ondeugdelijk is verlicht, kan de wegbeheerder aansprakelijk gesteld worden. Wanneer eenmaal is vastgesteld dat de schade het gevolg is van een gebrek aan de weg of de weguitrusting, dan heeft de wegbeheerder slechts beperkte mogelijkheden om de aansprakelijkheid te weerleggen. Op het moment dat de wegbeheerder kan aantonen dat de openbare verlichting installatie in goede staat van onderhoud verkeert, is de kans dat, in een geval van een ongeluk, de wegbeheerder niet aansprakelijk kan worden gesteld groter. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld een goede registratie van de openbare verlichting installatie, een duidelijke uiteenzetting van het onderhoudsbeleid en een goede storingsregistratie, inclusief acceptabele afspraken voor tijdig verhelpen van storingen. Een geautomatiseerd beheersysteem kan hierbij goed als hulpmiddel worden ingezet. Verlichtingsmiddelen Voor de verlichtingsmiddelen (lampen, armaturen, masten) zijn diverse Europese normen opgesteld. De normen hebben voornamelijk betrekking op het juist functioneren van de materialen. Denk bijvoorbeeld aan de stevigheid van de masten of de deugdelijkheid van de sluiting van het armatuur. De beheerder mag in de praktijk ervan uitgaan dat de leveranciers materialen leveren die aan deze normen voldoen. Verlichtingskwaliteit Voor de verlichtingskwaliteit zijn in Nederland geen wettelijke bepalingen. Dit houdt in dat er geen officiële voorschriften zijn waaraan de verlichtingskwaliteit dient te voldoen. Echter zijn er door de NSVV wel richtlijnen opgesteld die algemeen door gemeenten als norm worden gehanteerd. Deze richtlijnen zijn verwoord in de Nederlandse Praktijkrichtlijn 13201-1 van 2004.


__________________________________________________________________________________

3.3 Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde De NSVV is een landelijke kennisinstituut voor verlichting. Voor diverse soorten verlichting hebben zij richtlijnen opgesteld. Denk hierbij bijvoorbeeld aan binnenverlichting, buitenverlichting, sportverlichting en dergelijke. Voor beheerders van openbare verlichting worden richtlijnen die de NSVV heeft opgesteld als maatgevend beschouwd. De door de NSVV opgestelde Nederlandse Praktijk Richtlijnen stelt dat indien een openbare ruimte wordt verlicht, dit op een goede manier dient te gebeuren. In 2004 is de laatste versie van de richtlijnen uitgegeven in de vorm van een Nederlandse Praktijk Richtlijn: NPR 13201 2004. De NPR 13201 onderscheidt ruimten met overwegend een verkeersfunctie en wegen met overwegend een verblijfsfunctie en geeft op basis van de volgende factoren een norm voor de verlichtingskwaliteit: • hoofdweggebruiker • type splitsingen • verkeersintensiteit • verkeersremmende maatregelen • sociale veiligheid • verlichtingsniveau omgeving. Het niveau is op basis van deze factoren niet objectief voor alle ruimten vast te stellen, maar moet afhankelijk van de ruimtelijke omstandigheden, soort verkeer, verkeersintensiteit, de sociale veiligheid worden geïnterpreteerd. 3.4 Politiekeurmerk veilig wonen In het kader van het “onveiligheidsgevoel” van burgers ten aanzien van sociale veiligheid en leefbaarheid van de openbare ruimte heeft de politie het ‘Politiekeurmerk Veilig Wonen’, opgezet. Het Servicepunt Veilig Wonen van de politie heeft een eisenpakket samengesteld voor nieuwbouwprojecten en bestaande woningen. Dit eisenpakket richt zich op de totale woonomgeving. Aspecten die hierbij een rol spelen zijn de aantrekkelijke vormgeving hiervan, goed onderhoud en betrokkenheid van bewoners en voorbijgangers bij ‘hun’ omgeving. Dit zijn psychologische drempels die de kans op criminaliteit en onveiligheidsgevoelens reduceren. Er worden binnen het Politiekeurmerk Veilig Wonen een drietal certificaten onderscheiden. Dit zijn: • Certificaat Veilige Wonen (W) • Certificaat Veilig Complex (C) • Certificaat Veilige Omgeving (O) Het laatste certificaat (O) beschrijft onder andere de eisen voor de openbare verlichting. Het politiekeurmerk maakt onderscheid tussen basiseisen en aanvullende eisen. Aan de basiseisen moet worden voldaan, aan de aanvullende eisen moet alleen worden voldaan op het moment dat een veiligheidsanalyse een hogere graad van onveiligheid aantoont. Voor deze eisen zie bijlage 2. Dit zijn de eisen die betrekking hebben op de openbare verlichten. Voor alle eisen van het Politiekeurmerk wordt verwezen naar de documentatie mappen Politiekeurmerk Veilig Wonen.


__________________________________________________________________________________

3.5 Klimaatakkoord 2007-2011; ambitie energiebesparing Ministerie van VROM en de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) hebben een Klimaatakkoord ondertekend. Kern van het akkoord is dat gemeenten en Rijk zich gezamenlijk gaan inspannen voor een schoner, duurzamer en zuiniger Nederland. De gemeenten onderschrijven de ambities van het kabinet op klimaatgebied: een reductie van de uitstoot van broeikasgassen in 2020, een energiebesparing van 2% per jaar en een verhoging van het aandeel duurzame energie tot 20% in 2020. Het akkoord bevat afspraken en maatregelen op het gebied van energiebesparing, het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, de overgang naar duurzame energie en het klimaatbestendig maken van Nederland, waarmee de gemeenten aan de slag gaan. Gemeenten gaan actief aan de slag met energiezuinige verlichting en de afspraken zoals die binnen de Taskforce verlichting met marktpartijen worden gemaakt. Gemeenten worden geholpen door het opzetten van aantrekkelijke investeringsconstructies. De investeringen die gemeenten op het gebied van energiezuinige verlichting doen, betalen zich terug doordat de energiekosten fors dalen; De gemeenten streven naar 75% duurzaam inkopen in 2010 en 100% in 2015. 3.6 Kwaliteitsprofielen van SenterNovem Bij de keuze voor een type installatie voor openbare verlichting spelen diverse factoren een rol. Naast sociale en verkeersveiligheid zijn lichtkwaliteit, kosten, energiebesparing en donkerte belangrijke kwaliteitseisen. Voor een evenwichtig besluit dienen al deze factoren tegen elkaar afgewogen te worden. Omdat de installaties een lange levensduur hebben, heeft dit soort beslissingen gevolgen voor een lange tijd. SenterNovem, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken, en de provincie Utrecht hebben factsheets kwaliteitsprofielen voor openbare verlichting ontwikkeld om globaal inzicht te verschaffen in deze materie. De volgende verkeer- en verblijfssituaties worden beschreven: - Fietspad/wandelpad - Woonstraat in een 30 km/h zone - Woonstraat 50 km/h - Winkelgebied - Rotonde - Ontsluitingsweg - Bedrijventerrein - Parkeerterrein Deze kwaliteitsprofielen kunnen als een richtlijn worden gebruikt. Ieder energiebesparend concept in de factsheets kwaliteitsprofielen voldoet aan de Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR 13201-1) van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde (NSVV) en het Politiekeurmerk Veilig Wonen. De richtlijnen zijn bijgevoegd in bijlage 8. 3.7 Lichthinder Stichting Natuur en Milieu en de provinciale Milieufederaties vragen aandacht voor de schoonheid van de nacht. Zij wijzen op het belang van donkere nachten en proberen de donkere plekken in Nederland donker te houden. Ook het Platform Lichthinder staat voor het behoud van duisternis als een kwaliteit van onze leefomgeving. Zij is de Nederlandse vertegenwoordiger van de International Darksky Association. Nederland is één van de meest lichtvervuilde gebieden ter wereld en deze vervuiling groeit met meer dan 5% per jaar. Het Platform Lichthinder wil deze ontwikkeling ter discussie stellen en waar mogelijk tegengaan of in goede banen leiden.


__________________________________________________________________________________ Te veel licht heeft een negatieve invloed op mens en natuur. Mensen slapen slechter en nachten schemerdieren of trekvogels raken uit evenwicht door teveel licht. Het verstoort het bioritme van allerlei organismen en kan een heel ecosysteem ontwrichten. De Stichting Natuur en Milieu geeft de volgende aanbevelingen: - afgeschermde armaturen gebruiken die alleen licht naar beneden stralen; - reflecterende stroken op het wegdek plaatsen; - kattenogen langs de randen plaatsen; - geen verlichting in een park; - geen verlichting op fietspaden buiten een stad of dorp of alleen aan als er veel mensen rijden; - tijdstip van verlichting aanpassen: dimbare verlichting gebruiken die naar bijvoorbeeld 20% wordt geschakeld na een bepaald tijdstip; - dynamische verlichting (aanpassen verlichting aan omstandigheden) toepassen; - verlichting laten branden bij detectie weggebruikers; - energiezuinige LED's gebruiken; 3.8 Overige milieugevolgen Naast klimaatgevolgen en lichthinder is er nog een aantal milieuaspecten aan te geven. Bij het installeren van een openbare verlichtingsinstallatie wordt met het milieu rekening gehouden door: • het toepassen van milieuvriendelijk geproduceerde materialen (duurzame materialen) • de levensduur en recyclingmogelijkheden te betrekken bij de keuze van de materialen. Milieuvriendelijk onderhoud van de openbare verlichtingsinstallaties kan verbeteren door: • het toepassen van milieuvriendelijk geproduceerde materialen • het toepassen van milieuvriendelijke oppervlaktebescherming en / of oppervlaktebehandeling van masten • de masten te schilderen met milieuvriendelijke materialen • de vrijkomende materialen zoveel mogelijk te hergebruiken • defecte gasontladingslampen af te voeren naar een erkende verwerker. Gasontladingslampen (TL-, spaar-, kwik- en natriumlampen) behoren tot het chemisch afval en moeten worden afgevoerd naar erkende verwerkingsbedrijven of gekwalificeerde inzamelaars. Aan de afvoer van lampen zijn kosten verbonden.


__________________________________________________________________________________

4. Uitgangspunten en randvoorwaarden In dit hoofdstuk worden de uitgangspunten en randvoorwaarden weergegeven die betrekking hebben tot de openbare verlichting. Deze uitgangspunten en randvoorwaarden zijn opgesteld aan de hand van de landelijke visie openbare verlichting en de algemene doelstellingen van de gemeente Uden. Op basis van deze randvoorwaarden en uitgangspunten wordt het beleidsplan vorm gegeven. 4.1 Uitgangspunten Coalitie programma 2006-2010, ambitie 14: voelbaar veiliger In het coalitie programma 2006-2010 van de gemeente Uden staat beschreven dat de gemeente de ambitie heeft om voelbaar veiliger te worden. Op het gebied van de openbare verlichting is er de intentie om donkere wegen beter te gaan verlichten. Politiekeurmerk Veilig Wonen in woonwijken toepassen Voor nieuwbouw en renovatie in woonwijken zal er niet gestreefd worden om te verlichten conform het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Dit Politiekeurmerk heeft als grote nadeel dat dit keurmerk hoge kosten met zich mee brengt. Niet alleen in aanleg maar ook in het onderhouden omdat er meer verlichting nodig is. Wanneer er vraag is voor het verlichten conform het Politiekeurmerk Veilig Wonen dient dit per situatie beoordeeld worden. De gemeente Uden heeft een afspraak met de Stichting Volkshuisvesting Uden (SVU) over het verlichten van de openbare ruimte in wijken conform Politiekeurmerk Veilig Wonen. 60% Van de aanliggende woningen dient in een woonwijk te voldoen aan het onderdeel Veilige Woonomgeving. Om dit bij de woonwijken te creëren neemt de SVU de aanschaf van de masten, armaturen en lampen en het benodigde onderhoud op zich. De elektriciteitskosten zijn voor rekening van de gemeente Uden. Milieuvriendelijk werken Hedendaags wordt er veel rekening gehouden met het milieu. De openbare verlichting heeft als uitgangspunt om op onderstaande manieren rekening te houden met het milieu. Bij het installeren van een openbare verlichtingsinstallatie: • het toepassen van milieuvriendelijk geproduceerde materialen; • de levensduur en recyclingmogelijkheden betrekken bij de keuze van de materialen. Milieuvriendelijk onderhoud van de openbare verlichtingsinstallaties verbeteren door: • het toepassen van milieuvriendelijk geproduceerde materialen; • het toepassen van milieuvriendelijke oppervlaktebescherming en / of oppervlaktebehandeling van masten; • de masten te schilderen met milieuvriendelijke materialen; • de vrijkomende materialen zoveel mogelijk te hergebruiken; • defecte gasontladingslampen af te voeren naar een erkende verwerker. Levensduurkosten (TCO 20 jaar) TCO staat voor Total Cost of Ownership. Dit zijn de kosten die gepaard gaan met het aanleggen en gebruiken van een installatie over de periode van 20 jaar. Voor elk installatieconcept worden de levensduurkosten benoemd. Uitgangspunt daarbij is nieuwbouw of renovatie. De formule voor de berekening is in alle gevallen (bron: Kwaliteitsprofielen OVL, SenterNovem): TCO = I + 20 x (O + ((E + E x P20)/2)) WaarbijI = Investeringskosten O = Onderhoudskosten per jaar (exclusief schilderkosten)

____________________________________________________________________________ Beleidsplan Openbare Verlichting - 10 Gemeente Uden Afdeling Stadsbeheer

__________________________________________________________________________________ E = Energiekosten eerste jaar P = Index voor de verwachte jaarlijkse prijsontwikkeling van elektriciteit de komende 20 jaar. Uitgangspunt is een stijging met 5% per jaar.

Klachtenafwerking Klachten met betrekking op de openbare verlichting dienen spoedig afgewerkt worden. Spoedig is variabel en afhankelijk van het type klacht en de benodigde reparatie. Hieronder zijn de uitgangspunten voor het afwerken van 2 soorten klachten weergegeven. • Klachten dienen binnen maximaal 10 werkdagen weggewerkt te worden • Spoed klachten dienen binnen maximaal 24 uur verholpen te worden Het aantal werkdagen gaat in op de dag dat de klacht binnenkomt. Een uitzondering op deze uitgangspunten zijn storingen in het stroomnetwerk. Deze storingen kunnen niet intern opgelost worden. Hierdoor zijn wij als gemeente afhankelijk van de netwerkbeheerder Essent. Gebiedsgericht beleid: concept kwaliteitsprofielen Op 20 september 2005 heeft B&W ingestemd met een werkwijze om in ruimtelijke plannen rekening te houden met duurzaamheidaspecten. In dit gebiedsgerichte beleid zijn concept kwaliteitsprofielen aangegeven voor verschillende gebiedstypes. Lichthinder is hierbij een aandachtspunt. Verkrijgen structurele registratie openbare verlichting Een ander uitgangspunt is dat de gemeente Uden de beschikking krijgt over een database waarin alle benodigde informatie met betrekking op de openbare verlichting staan weergegeven. De registratie van reparaties, vervangingen en nieuwbouw aan de openbare verlichtingsinstallatie kunnen hierin bijgehouden worden door een medewerker van de gemeente Uden. Verkrijgen eenduidige openbare verlichtingsinstallatie De gemeente Uden wil een eenduidige openbare verlichtingsinstallatie krijgen. Eenduidig staat voor een gelijk beeld van masten en armaturen. Om dit te bereiken wil de gemeente Uden zoveel mogelijk dezelfde armaturen en masten plaatsen. 4.2 Randvoorwaarden De openbare ruimte verlichten conform de Nederlandse Praktijk Richtlijnen De openbare verlichting in de gemeente Uden dienen minimaal verlicht te worden volgens de praktijkrichtlijnen NPR 13201-1 van de NSVV. De door de NSVV opgestelde Nederlandse Praktijk Richtlijnen stelt dat indien een openbare ruimte wordt verlicht, dit op een goede manier dient te gebeuren. Dit houdt in dat alle openbare ruimte in de gemeente Uden conform of beter als deze praktijkrichtlijnen verlicht dienen te worden. Risico aansprakelijkheid gemeente minimaliseren In verband met de aansprakelijkheid van de gemeente bij ongelukken is het belangrijk om een goede openbare verlichting registratie bij te houden. Bij een goede registratie van de openbare verlichting installatie hoort een duidelijke uiteenzetting van het onderhoudsbeleid en een goede storingsregistratie, inclusief acceptabele afspraken voor tijdig verhelpen van storingen. Verlichtingsmiddelen dienen te voldoen aan de Europese richtlijnen De verlichtingsmiddelen dienen te voldoen aan de Europese richtlijnen. Dit is meestal het geval bij een erkende leverancier en staat weergegeven bij de meeste producten.


__________________________________________________________________________________ Milieuzorgsysteem en duurzaam inkopen Op 28 maart 2006 is de milieubeleidsverklaring van het milieuzorgsysteem ondertekend door de secretaris en de burgemeester van de gemeente Uden. Hierin geven we aan welke koers we als gemeente, op het gebied van milieuzorg, willen inslaan. De speerpunten genoemd in de milieubeleidsverklaring zijn gespecificeerd in doelstellingen. Daarin staat het streven van de gemeente wat betreft duurzaam inkopen: De gemeente Uden streeft naar 50% duurzame inkopen voor alle locaties in 2010. In 2007 streven we naar 20% duurzame inkopen. Met duurzaam inkopen streven we naar het voorlopende niveau van de Menukaart Duurzaam Inkopen van SenterNovem. Deze doelstelling is inmiddels achterhaald door het Klimaatakkoord van VNG en VROM. Daarin staan afspraken om te streven naar 75% duurzaam inkopen in 2010 en 100% in 2015. Ook heeft de gemeente Uden in juni 2006 de deelnameverklaring Duurzaam Inkopen getekend. De definitie van duurzaam inkopen is: Het toepassen van milieuaspecten en sociale aspecten in alle fasen van het inkoopproces zodat dit uiteindelijk leidt tot de daadwerkelijke levering van een product, dienst of werk dat aan deze milieuaspecten en sociale aspecten voldoet." Klimaatbeleid gemeente Uden Op 25 mei 2004 heeft B&W ingestemd voor de uitvoering van het gemeentelijke Klimaatbeleid. Doel van het klimaatbeleid is om CO2 te reduceren en daarmee het broeikaseffect en alle gevolgen daarvan op onze leefomgeving en milieu. Een van de projecten uit dat klimaatbeleid is energiebesparing bij grond-, wegen waterbouw. Openbare verlichting heeft een groot aandeel in het energieverbruik van de gemeente Uden. Bij de meeste gemeenten verbruikt de openbare verlichting 50% van de totale elektriciteit. Voortkomend uit een onderzoek blijkt dat het energieverbruik ten behoeve van de openbare verlichting in de gemeente Uden een besparingspotentieel heeft van 20%. Het nieuw toe te passen beleid dient zoveel mogelijk energiebesparing op te leveren. Dit kan bereikt worden door energiezuinige lampen en armaturen toe te passen. Ook dimmen heeft een positief effect op het energieverbruik. Door te rekenen met Total Cost of Ownership wordt het energieverbruik meegenomen over de hele levensduur van de voorziening, hierdoor kan een duurdere voorziening een goede investering blijken te zijn.


__________________________________________________________________________________

5. Onderhoud openbare verlichtingsinstallatie Een openbare verlichtingsinstallatie dient net zoals een auto onderhouden te worden. Na verloop van tijd kunnen er verschillende defecten optreden waardoor de werking van de openbare verlichting niet meer optimaal is. Bij de gemeente Uden wordt dit onderhoud niet gestructureerd uitgevoerd. Mede hierdoor is er achterstallig onderhoud ontstaan. In hoofdstuk 4 staan de uitgangspunten en randvoorwaarden weergegeven die betrekking hebben op de openbare verlichting in de gemeente Uden. Aan de hand van deze uitgangspunten en randvoorwaarden wordt het beleid vorm gegeven. 5.1 Grootschalig onderhoud openbare verlichting Uit de opgestelde uitgangspunten en randvoorwaarden volgt dat de openbare ruimte conform de Nederlandse Praktijk Richtlijnen verlicht dient te worden. Dit is op het moment niet overal het geval in de gemeente Uden. Wij als gemeente Uden streven erna om het punt te bereiken wanneer dit wel het geval is. Wanneer grootschalig onderhoud zoals renovaties van straten plaats vindt dient de te vernieuwen openbare verlichtingsinstallatie te voldoen aan de Nederlandse Praktijk Richtlijnen. De toe te passen lichtmasten, armaturen en lampen moeten samen ervoor zorgen dat deze norm gehaald wordt. Deze norm is per wegklasse anders en staat beschreven in de NPR 13201 2004. Wanneer er belang is om de openbare ruimte te verlichten volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen kan dit toegepast worden indien het budget toereikend is. De keuze om te verlichten volgens het Politiekeurmerk dient goed overwogen te zijn en is ten alle tijden in handen van de gemeente Uden. Bij woonwijken dient er gestreefd te worden om de verlichting te voldoen aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen. De specificaties voor dit keurmerk zijn weergegeven in bijlage 2. 5.2 Onderhoud lichtmasten Lichtmasten hebben net zoals lampen en armaturen een eindige levensduur. Deze is afhankelijk van het materiaal waaruit de mast is opgebouwd en de locatie van de mast. Wanneer een mast begint te roesten / rotten kan deze voor een onveilige situatie zorgen. Indien een onveilige situatie ontstaat dient de lichtmast vervangen te worden. Om roesten tegen te gaan dienen stalen lichtmasten om de 7 a 8 jaar geschilderd worden. Aluminium lichtmasten en thermische verzonken stalen lichtmasten hoeven niet geschilderd te worden. Algemeen geldt dat een lichtmast een levensduur heeft van 40 jaar. Meestal is een lichtmast sterk genoeg om langer als 40 jaar mee te gaan. Dit dient echter per afzonderlijke mast en situatie worden bekeken. In een lichtmast zit een schakelkast. Deze schakelkast regelt de stroomtoevoer vanaf het elektriciteitsnetwerk naar de lamp. Tevens kan hier ingesteld worden hoeveel stroom de lamp krijgt en op welke stand hij staat(avond of nacht stand). Deze schakelkast heeft dezelfde levensduur als de lichtmast. 5.2.1 Huidige beleid onderhoud lichtmasten Lichtmasten worden in het algemeen vervangen wanneer ze voor onveilige situaties zorgen. Dit vervangen van de lichtmasten gebeurt dus incidenteel. Verder worden lichtmasten vervangen bij reconstructies van wegen. In de huidige situatie worden lichtmasten een op een vervangen. Ze worden meestal door een dezelfde lichtmast vervangen.


__________________________________________________________________________________ De te schilderen lichtmasten worden nu om de 8 jaar geschilderd. Tijdens deze onderhoudswerkzaamheid wordt gelijk de staat van de lichtmast vastgesteld. In de huidige situatie is er geen planning aanwezig voor het vervangen van lichtmasten. Hierdoor is er in de afgelopen jaren relatief weinig onderhoud uitgevoerd. 5.2.2 Nieuw beleid onderhoud lichtmasten De economische levensduur van een lichtmast is ongeveer 40 jaar. Echter is uit ervaring gebleken dat een lichtmast over het algemeen langer meegaat. De gemeente Uden gaan ervan uit dat een lichtmast 125 % van de economisch levensduur meegaan. Dit wordt ook wel de verwachte technische levensduur genoemd. Aan de hand van deze levensduur is een onderhoudsschema gemaakt. Dit onderhoudsschema geeft aan wanneer welke lichtmast geschilderd of vervangen dient te worden. Voor dit schema zie bijlage 8. In oude delen van de gemeente Uden is het nostalgisch om de nieuwe lichtmasten conform de aanwezige lichtmasten te plaatsen. Dus wanneer er kromstafmasten verwijderd worden heeft het opnieuw aanbrengen van kromstafmasten de voorkeur. Hierdoor wordt het authentieke beeld van de omgeving bewaard. In nieuwere wijken en straten heeft het de voorkeur om te kiezen voor veel gebruikelijke lichtmasten. De omgevingsontwerp(st)er en beheermedewerker openbare verlichting bepalen samen de keuze voor deze masten. Het heeft de voorkeur om veel voorkomende masten toe te passen. Voor de keuze van de armaturen en masten voor een bepaald gebied zie paragraaf: 7.1 materiaal keuze. De materiaalkeuze dient altijd conform de nota openbare ruimte te worden bepaald. Hierin staat bovenstaande materiaalkeuze uitgebreider uitgewerkt. Deze nota komt in mei 2008 uit. Tevens gaan zij ook over het wel of niet schilderen van masten. Over het algemeen worden alleen de masten in het centrum geschilderd. Wanneer er een mast geschilderd wordt dient deze de kleur RAL 7021 te krijgen. 5.3 Onderhoud armaturen Een armatuur verslijt naar verloop van tijd door diverse weersinvloeden. Hierdoor is de levensduur eindig en dienen de armaturen om de zoveel tijd vervangen te worden. De economische levensduur van armaturen ligt rond de 20 jaar. Echter is uit ervaring gebleken dat de meeste armaturen een langere levensduur hebben. De gemeente Uden gaat er net zoals bij masten vanuit dat de levensduur van een armatuur gemiddeld 125 % van de economische levensduur is. Dit wordt ook wel de technische levensduur genoemd. Een armatuur heeft verschillende functies. Een daarvan is het spiegelen / tegenhouden van de verlichting afkomstig van de lamp zodat deze de goede richting op gaat. Indien een armatuur een juiste spiegeloptiek heeft is er minder licht nodig vanuit de lichtbron. Dit leid tot energiebesparing. Verder beschermd de armatuur de lamp tegen beestjes die op de lamp willen gaan zitten en daardoor de lichtkwaliteit verminderen. Ook beschermt het armatuur de lamp tegen weersinvloeden zoals hagel en regen. De meeste schade aan de openbare verlichting ontstaat door vandalisme. Aangezien lampen vandalisme gevoelig zijn dient het armatuur de lamp tegen vandalisme te beschermen. Er zijn slagvaste armaturen die tegen een stoot moeten kunnen. Deze worden bij vandalisme gevoelige situaties toegepast.


__________________________________________________________________________________ 5.3.1 Huidige beleid onderhoud armaturen. Armaturen worden vervangen wanneer er een onveilige situatie is of dreigt te ontstaan door gebrek van het armatuur. Dit wordt door visuele inspectie of bij het vervangen van een lamp geconstateerd. Nadat is vastgesteld dat de armatuur vervangen dient te worden wordt er gekeken door welke armatuur deze vervangen dient te worden. Wanneer er geen armatuur van hetzelfde type aanwezig is op de gemeente werf of leverbaar is wordt er gezocht naar een vergelijkbaar model. Omdat de levensduur van een armatuur veel langer is dan die van een lamp is de kans dat de onveilige situatie tijdig wordt geconstateerd bij het vervangen van lampen groot. Hierdoor vindt er geen extra inspectie plaats voor het controleren van de armaturen. Tevens wordt het armatuur schoongemaakt bij het vervangen van lampen zodat de lichtsterkte optimaal blijft. 5.3.2 Nieuw beleid onderhoud armaturen In het huidige beleid worden armaturen vervangen wanneer gebreken zijn geconstateerd. Deze gebreken worden gevonden bij inspectie of onderhoudswerkzaamheden aan het openbare verlichting. De technische levensduur van een armatuur is ongeveer 25 jaar, dit is ongeveer 6 keer zo lang als die van een lamp. Aan de hand van deze levensduur is een schema gemaakt. In dit schema wordt aangegeven wanneer een armatuur vervangen dient te worden. Voor dit schema zie bijlage 7. De inspectie van de kwaliteit van een armatuur kan tegelijkertijd met het vervangen van een lamp worden uitgevoerd. Op basis van de geïnspecteerde kwaliteit wordt bepaald wanneer een armatuur vervangen dient te worden. Als deze gegevens afwijken van het tijdstip van vervangen volgens het beheersysteem dan dient dit bijgewerkt te worden. Keuze type armatuur Er zijn verschillende soorten armaturen die toegepast kunnen worden. Afhankelijk van welke lichtmast en het benodigde licht kan een type armatuur gekozen worden. De keuze uit deze modellen is voornamelijk gebaseerd op esthetische waarde en het kostenaspect op basis van TCO (Total Cost of Ownership) van de toe te passen lichtbron. De gemeente Uden wil over de gehele gemeente dezelfde armaturen toepassen. Dit houdt in dat er de keuze gemaakt kan worden tussen een klein aantal armaturen. Voor paaltoppers dient het armatuur CPS200 toegepast te worden. Aan kromstafmasten dienen armaturen van het type Hellux 028 of gelijkwaardig te komen. Met toestemming van de omgevingsontwerp(st)er mag hier van af worden geweken. Voor armaturen die in gebieden staan met de functie verkeer is de voorkeur om een SGS253, SGS252 of een aurora 265 toe te passen. Ook hier mag met toestemming van de omgevingsontwerp(st)er vanaf worden geweken. De materiaalkeuze dient altijd conform de nota openbare ruimte te worden bepaald. Hierin staat bovenstaande materiaalkeuze uitgebreider uitgewerkt. Deze nota komt in de loop van 2008 uit. Indien de locatie van het te vervangen armatuur vandalisme gevoelig is dient hier rekening mee gehouden te worden. Op zo een locatie dient er gekozen te worden voor een slagvast armatuur. Armaturen van een erkend bedrijf voldoen allemaal aan de Europese richtlijnen. Dit houdt in dat de kwaliteit voldoet aan de richtlijnen en dat wij als gemeente hier geen rekening mee hoeven te houden.


__________________________________________________________________________________

5.4 Achterstallig onderhoud Een van de redenen voor het opstellen van het beleidsplan openbare verlichting is de aanwezigheid van achterstallig onderhoud. Het beleid van de gemeente Uden is om geen achterstallig onderhoud te hebben zodat de gemeente hier niet aansprakelijk voor kunnen worden gesteld. Tevens is het in verband met de verkeer- en sociale veiligheid van belang geen achterstallig onderhoud te hebben. Onder achterstallig onderhoud verstaan wij materialen die hun levensduur hebben overschreden en daardoor voor onveilige situaties kunnen zorgen. Onder deze materialen worden armaturen en lichtmasten verstaan. Lampen hebben in de huidige situatie geen achterstallig onderhoud. Het wegwerken van het achterstallig onderhoud dient zoveel als mogelijk gelijktijdig uitgevoerd te worden met eventuele reconstructies van wegen of rioleringsonderhoud. Indien deze werkzaamheden niet snel genoeg plaatsvinden blijft het noodzaak om het achterstallige onderhoud uit te voeren. In bijlage 7 is een vervangingsplanning weergegeven voor de aankomende jaren. Deze vervangingsplanning is zo opgesteld dat in 2015 al het achterstallig onderhoud is weggewerkt. Een voorwaarde voor deze planning is echter dat er voldoende budget beschikbaar komt. 5.5 Onderhoud lampen Lampen zijn een belangrijk onderdeel van de openbare verlichting. Zonder een lamp zal er geen licht ontstaan bij een lichtmast. De lampen ook wel lichtbronnen genoemd hebben een eindige levensduur en zullen dus na verloop van tijd vervangen dienen te worden. De levensduur van de diverse lampen ligt tussen de 4.000 en 16.000 branduren. LED lampen niet inbegrepen. 5.5.1 Methode onderhoud lampen Als lichtbron voor de openbare verlichting worden diverse soorten lampen toegepast. Deze lampen hebben per type een verschillende levensduur. Wanneer deze levensduur verlopen is zal het lichtniveau afgenomen zijn zodat deze onder de norm valt van de NPR 13201-1. Wanneer dit niveau niet meer toereikend is dient de lamp volgens de norm van de NPR 13201-1 vervangen te worden. Het vervangen van lampen kan incidenteel of in groepen (groepsremplace). Incidenteel vervangen Bij incidenteel vervangen worden lampen vervangen wanneer deze defect zijn. Dit heeft als voordeel dat de volledige levensduur van de lamp gebruikt wordt. Dit lijkt voordelig doordat de levensduur groter is maar deze vervangingsmethode heeft ook nadelen. Nadat de economische levensduur van een lamp verstreken is zal het lichtniveau niet meer voldoen aan NPR 13201-1 norm. Tevens is lampvervanging relatief duur aangezien voor iedere afzonderlijke lamp een actie moet worden ondernomen. Wanneer incidenteel vervangen wordt toegepast is het voldoen aan het vereiste verlichtingsniveau conform de NSVV naar verloop van tijd bijna onmogelijk. Ook moet er vaak gecontroleerd worden of de lampen nog wel werken wat ook weer extrakosten met zich meebrengt. Hieronder staan de voor en nadelen van deze methode weergegeven. Voordelen:

-Lange levensduur lampen -Milieuvriendelijk door langere levensduur lampen -Methode van vervangen sluit goed aan op huidige installatie


__________________________________________________________________________________ Nadelen:

-Relatief veel lampuitval waardoor de NPR13201-1 norm niet constant wordt behaald -Lichtkwaliteit is aan het einde van de levensduur van de lamp onder de NPR13201-1 -Methode relatief arbeidsintensief door veelvuldig vervangen -Relatief veel overlast door veelvuldig vervangen -Vervanging schema onoverzichtelijk, reparaties moeilijk planbaar

Groepsremplace Een andere methode om lampen te vervangen is groepsremplace. Groepsremplace betekent het vervangen in groepen. Bij groepsremplace worden groepen lampen vervangen nadat zij hun economisch levensduur hebben bereikt. Aangezien het moment van vervanging redelijk te voorspellen is, kan dit gepland gebeuren. Door dit tijdig te doen zal het verlichtingsniveau niet onder de norm komen. Tevens wordt de kans op ‘donkere plekken’ als gevolg van een defecte lamp d.m.v. groepsremplace vervangen aanzienlijk verkleind. Bij een lange levensduur van de lampen hoeft er nauwelijks groepsremplace plaats te vinden waardoor weinig overlast ontstaat voor de omgeving. Wel dient bij deze methode van vervangen visuele controleronden plaatst te vinden. Door deze controleronden worden defecte lampen door vandalisme of stroomstoringen geconstateerd. Er zijn echter wel minder controleronden nodig als bij het incidenteel vervangen. Hieronder staan de voor en nadelen van deze methode weergegeven Voordelen:

-Relatief weinig lampuitval -Relatief goede lichtkwaliteit, voldoet gedurende levensduur aan de NPR 13201 -Overzichtelijk vervangingsschema -Relatief weinig arbeid t.b.v. vervanging -Relatief weinig overlast -Relatief weinig visuele controle werking lampen nodig -Vermindering aantal meldingen defecte lamp

Nadelen:

-Milieu onvriendelijk door kortere levensduur lampen -Methode van vervangen sluit in het binnengebied lastig aan (extra kosten)

5.5.1.1 Huidige beleid t.a.v. onderhoud lampen In het huidige beleid worden de lampen zowel groepsremplace als incidenteel vervangen. In het centrum van Uden, Volkel en Odiliapeel worden de lampen incidenteel vervangen. Dit omdat hier de sociale controle op de lichtmasten groot is waardoor defecte lampen snel worden opgemerkt en daardoor snel gerepareerd kunnen worden. In het buitengebied van de gemeente Uden worden de lampen groepsremplace vervangen. De lampen staan in het buitengebied alleen op belangrijke verkeerssituaties. Hierdoor is het van belang dat er zo een klein mogelijke kans is op een defecte lamp. Door alle lampen aan de hand van hun levensduur tijdelijk te vervangen is de kans op een defecte lichtbron zeer klein zodat de belangrijke verkeerssituaties deuglijk belicht zijn. Tevens is er in het buitengebied weinig sociale controle waardoor defecte lampen minder snel worden opgemerkt. Lampen worden in de huidige situatie altijd door hetzelfde type lamp vervangen. Dit komt doordat wanneer je een ander type lamp wilt gebruiken je de aansluiting in het armatuur, of de gehele armatuur moet vervangen. Dit brengt extra kosten en werkzaamheden met zich mee. De werkzaamheden voor het vervangen van lampen worden uitgevoerd door de elektricien. Die doet deze werkzaamheid met behulp van een hoogwerker. De bestelling van lampen wordt geregeld door rayonleider centrale taken. Wanneer de elektricien het onderhoud niet zelf kan uitvoeren wordt dit uitbesteed. Dit is meestal wanneer het te druk is of de mast te hoog is (hoger dan 9 meter).


__________________________________________________________________________________ 5.5.1.2 Nieuw beleid t.a.v. onderhoud lampen In respectievelijk 2005 en 2006 kwamen 554 en 650 meldingen binnen over niet werkende openbare verlichting. De oorzaak van 75 % van deze meldingen ligt bij het uitvallen van de lamp. De oorzaak van overige meldingen is vandalisme of stroomstoringen. Met het oog op het verminderen van deze meldingen en de daarbij behorende kosten is groepsremplace een prima oplossing. Methode buitengebied In de huidige situatie worden de lampen in het buitengebied vervangen met de groepsremplace methode. Hiervoor is gekozen omdat lampuitval in deze ruimten kan leiden tot onveilige verkeersituaties. Tevens worden kapotte lampen in het buitengebied minder snel opgemerkt omdat minder mensen gebruik maken van deze ruimte. Bij groepsremplace is de kans op uitval van lampen stukken kleiner en daardoor beter toepasbaar in het buitengebied. In het buitengebied houden wij deze methode aan. Dit omdat de voordelen hier duidelijk groter zijn als de nadelen vergeleken met het incidenteel vervangen. Methode bebouwde kom gemeente Uden Voor de lampen in de bebouwde kom dient ook de keuze gemaakt te worden voor het groepsremplace vervangen of individueel vervangen. In de bebouwde kom van Uden, Volkel en Odiliapeel staan 8043 lichtbronnen. Hieronder zijn de verwachte onkosten voor het vervangen van de lampen in de bebouwde kom. Voor de berekening van deze kosten zie bijlage 3. Kosten individueel vervangen: € 74.850 ,Kosten groepsremplace vervangen: € 67.300 ,Kapitaalvernietiging remplace: € 54.500 ,Terugverdientijd kapitaalvernietiging: 7,22 jaar Uit deze waarden blijkt dat groepsremplace naar verloop van tijd voordeliger is als individueel vervangen. Tevens voldoet de lichtkwaliteit bij deze methode beter aan de NPR 13201 waardoor wij als wegbeheerder minder snel aansprakelijk kunnen worden gesteld. Het is dus verstandig om als gemeente over te stappen naar groepsgewijs vervangen van alle lampen t.b.v. de openbare verlichting in de gemeente Uden. Echter dient er wel extra ruimte in het budget te komen om de eenmalige kosten voor het eerder vervangen van de lampen (kapitaalvernietiging) te dekken.


__________________________________________________________________________________

5.5.2 Type lampen Tegenwoordig zijn er veel soorten energiezuinige lampen. Door het toe passen van nieuwe type lampen kan energiebesparing bereikt worden. Naar aanleiding van advies van SenterNovem hebben we onderstaand schema samengesteld voor het vervangen van de huidige lampen voor andere typen lampen.

Figuur 5.4.2a: Vervangschema lichtbronnen SenterNovem Bij vervanging van deze lampen voor een andere lichtbron dient de aansluiting mee verandert te worden wat eenmalig extra kosten met zich mee brengt. Dit moet wel mogelijk zijn binnen het desbetreffende armatuur. Het vervangen voor een ander type lamp heeft diverse voordelen. Het belangrijkste voordeel is dat het energieverbruik zal minderen, dit leid tot kostenbesparing. Tevens zal er minder lichtoverlast ontstaan door het optimaal benutten van de lichtbron. Ook is de levensduur van de nieuwe lampen langer zodat ze minder vaak vervangen hoeven te worden. 5.5.2.1 Energiebesparing door keuze type lampen Door energie te besparen bespaar je automatisch in de onkosten. Echter zijn energiezuinige lichtbronnen meestal duurder dan minder zuinige lichtbronnen. In figuur 5.4.2a staat weergegeven welke lampen vervangen dienen te worden door een ander type lamp. Mogelijke besparing Door de huidige lampen te vervangen door energiezuinige lampen is energiebesparing haalbaar. Om deze besparing te bepalen is gebruik gemaakt van het programma zicht op licht. Voor de overzichten van de mogelijke besparingen voor het vervangen van type lampen en het toepassen van dimunits zie bijlage 5 en 6.


__________________________________________________________________________________ Realistische energiebesparing Het toepassen van energiezuinige materialen is van een aantal factoren afhankelijk. De extra aanschaf kosten dienen binnen een redelijke termijn terugverdient worden. Echter met het oog op duurzaam inkopen en het terugdringen van CO2 uitstoot mag deze terugverdientijd groter worden. HPLN lampen De meeste energiebesparing is te bereiken door de HPLN lampen te vervangen. Uit het rekenprogramma zicht op licht blijkt dat met het vervangen van de HPLN lampen een energiebesparing kan worden bereikt van 385.000 kWh / jaar (€ 21.500,00 per jaar). Aangezien de nieuw aan te brengen lampen (PLL55W incl. dimmer en SON-T70W incl. dimmer) een hogere aanschafwaarde hebben is er sprake van een bepaalde terugverdientijd. SON (T) lampen Bij de SON (T) lampen is ook besparing behaalbaar. Door de SON lampen te vervangen door het nieuwere model SON (T) is er een besparing mogelijk van € 1150,- per jaar. Tevens is er een besparing mogelijk door alle SON-T lampen te dimmen. Deze besparing komt neer op € 200,00 per jaar. SOX lampen Door SOX lampen te vervangen door SON-T lampen is er 38.500 kWh (€2150,00) per jaar energiebesparing haalbaar. Met het aanbrengen van dimunits is er een extra besparing van 74.150 kWh ( € 4150,00) per jaar haalbaar. PLL lampen Door PLL lampen te dimmen is er besparing mogelijk. Totaal komt deze jaarlijkse besparing uit op 78.232 kWh (€ 4350,00). Deze besparing is realistisch als het dim apparaat wordt aangebracht bij het plaatsen van een nieuw armatuur. CDM-T lampen Bij de CDM-T lampen is geen energiebesparing haalbaar. Deze modellen zijn al energiezuinig. De totale realistisch haalbare jaarlijkse besparing na vervanging van alle lampen en het toepassen van diminstallaties komt uit op € 36.000,-. 5.5.3 Dimregime Ook dient er bepaalt te worden of lampen in de nacht gedimd worden. Dimmen is het verminderen van de lichtopbrengst van een lamp. Door dit te doen wordt er energie bespaard. In de huidige situatie staan ongeveer 4500 lampen op de avond / nacht stand. In deze stand branden alle lampen in de avond en wordt in de nacht de helft van de lampen uitgezet. De andere 4000 lampen staan in de nacht stand. Dit betekent dat deze lampen de hele avond en nacht branden. Wanneer er gekozen wordt voor dimmen worden alle lampen in de nacht gedimd. Dit heeft als voordeel dat ’s nachts een gelijke lichtspreiding is t.o.v. de avond / nacht stand. Deze gelijke lichtspreiding vergroot de veiligheid. Dit vergroten van de veiligheid is door de coalitie gewenst conform ambitie 14: Voelbaar veiliger. Het nadeel dat dimmen heeft is dat de lichtkwaliteit niet optimaal is doordat niet het maximaal behaalbare licht wordt gebruikt. Ook brengt het aanbrengen van dimunits extra kosten met zich mee.


__________________________________________________________________________________ De keuze om te dimmen dient per functie bepaald te worden. De openbare verlichting in de gemeente Uden is ingedeeld in 4 functies: -Wonen -Belangrijke verkeerspunten -Verkeer / buitengebied -Industriegebied Wonen Onder wonen valt de openbare verlichting die in woongebieden staan. In woongebieden wordt verlicht vanuit het oogpunt sociaal veilig. Bij deze verlichting is het van belang om een goede lichtspreiding te behouden in de nacht. Om een goede lichtspreiding te creëren is het verstandig om alle lichtbronnen te laten branden gedurende de hele nacht. Echter leid dit tot relatief veel energieverbruik en veel onnodige verlichting. Om het energieverbruik tegen te gaan is het verstandig om de verlichting te dimmen. Het dimmen van de verlichting leidt niet tot sociaal onveilige situaties door een gebrek aan verlichtingssterkte. Dit komt doordat alle lichtbronnen aan staan en daardoor een goede licht dekking geven. In woongebieden gaat de gemeente Uden dus overstappen op het dimmen van de verlichting. Dit houd in dat alle openbare verlichting in de woongebieden de hele avond op volle sterkte brandt en in de nacht gedimd wordt. Belangrijke verkeerspunten Onder belangrijke verkeerspunten vallen alle kruisingen en gevaarlijke situaties in het verkeersysteem van de gemeente Uden. Er wordt verlicht met het oog op verkeersveiligheid. Bij deze belangrijke verkeerspunten is het van belang dat er gedurende de gehele dag en nacht goede verlichting aanwezig is om de verkeersveiligheid te garanderen. Hiervoor branden alle aanwezige verlichting gedurende de hele nacht. Om ervoor te zorgen dat er gedurende de nacht goed zicht blijft is het uit verkeersveilig oogpunt niet verstandig om de verlichting te dimmen. Bij belangrijke verkeerspunten gaat de gemeente Uden de verlichting niet dimmen. De verlichting zal gedurende de nacht op volledige sterkte branden. Verkeer / buitengebied Onder verkeer / buitengebied vallen de lampen die langs gebiedsontsluitingswegen en in het buitengebied staan, uitgezonderd de lampen nabij belangrijke verkeerspunten. De openbare verlichting in het buitengebied en langs de wegen met de functie verkeer branden met het oog op verkeersveiligheid. De lampen die in het buitengebied staan branden nu gedurende de hele nacht. Het is met het oog op energiebesparing verstandig om deze lampen te dimmen voor energiebesparing. De masten die langs gebiedsontsluitingswegen staan branden nu in de avond / nacht stand. Om tot een egalere lichtspreiding te komen is het verstandig om ook deze lampen te dimmen. Dit egalere lichtbeeld zorgt voor een veiligere verkeersituatie. In het buitengebied en langs wegen met de functie verkeer wordt de openbare verlichting gedimd. Dit houd in dat alle openbare verlichting gedurende de hele avond op volle sterkte brand en in de nacht gedimd wordt. Industriegebied De openbare verlichting op de industriegebieden zijn aangebracht met het oog op sociale veiligheid. Uit diverse onderzoeken is gebleken dat goede verlichting leidt tot minder criminele activiteit. Om deze reden is het niet verstandig om de verlichtingssterkte terug te brengen in de nacht.


__________________________________________________________________________________ De gemeente Uden past geen dimunits toe in industriegebieden. De openbare verlichting zal gedurende de hele avond en nacht op volle sterkte branden. Terugverdientijd dimunits Het in bestaande armaturen aanbrengen van diminstallaties is relatief kostbaar. Deze kosten zijn nauwelijks terug te verdienen. Echter wanneer er een nieuw armatuur geplaatst dient te worden is het aanbrengen van een diminstallatie relatief voordelig. Het is dus verstandig om een dimunit gelijktijdig met een nieuw armatuur aan te brengen. In onderstaande tabel 5.5.3a zijn voor een aantal type lampen de gemiddelde terugverdientijden voor het aanbrengen van de dimunits weergegeven. Voor de berekening van deze terugverdientijden zie bijlage 6. Lampen –dimbaar:

PLL

Gemiddelde terugverdientijd 9,50 in jaren: Tabel 5.5.3a: Terugverdientijden dimunits

SON-T

CDM-T

4,80

5,00

5.5.4 Lichtkleur Lampen hebben verschillende lichtkleuren. Deze lichtkleuren hebben verschillende RA (kleurindex). De kleurindex waarde geeft aan hoeveel kleuren het licht weergeeft. Hoe groter deze index hoe meer kleurweergave. Wit licht Wit licht heeft een hoge RA waarde en geeft dus veel kleuren weer. Doordat wit licht een hoge kleurweergave heeft is het toepasbaar in gebieden waar herkenbaarheid van kleuren belangrijk is. Voorbeelden van deze gebieden zijn woonwijken, fietspaden en de industriegebieden. Wit licht verbruikt t.o.v. oranje / geel licht relatief veel elektriciteit. Lampen die wit licht geven zijn PLT, PLL en CDO-TT lampen. Oranje / geel licht Oranje / geel licht heeft een lage RA waarde. Hierdoor heeft deze soort verlichting weinig kleurweergave. Oranje / geel licht is goed toepasbaar in gebieden waar geen kleurweergave nodig is. Oranje / geel licht wordt toegepast bij gebieden met de functie verkeer. Onder deze gebieden vallen de ontsluitingswegen in de gemeente Uden. Lampen die oranje / geel licht geven zijn SOX, SON-T en CDM-T lampen. 5.5.4.1 Lichtkleur per gebied Per gebied is een bepaalde lichtkleur het best toepasbaar. Hieronder staat weergegeven welke licht kleur in een gebied toegepast dient te worden. Wonen In deze gebieden is de hoofdfunctie van de verlichting het zorgen voor herkenning. Hierdoor is er dus een lamp nodig die een hoge kleurweergave heeft. In gebieden met de functie wonen dient dus wit licht te komen. Buitengebied


__________________________________________________________________________________ In het buitengebied staat de verlichting op strategische punten. De masten zorgen voor zicht op gevaarlijke situaties en kruisingen. Op deze locaties dient een hoge kleurherkenning aanwezig te zijn. Dit om er voor te zorgen dat de gebruikers goed kunnen zien wat er aan de hand is. In het buitengebied dient dus ook wit licht toegepast te worden. Verkeer Bij de openbare verlichting die de functie verkeer hebben is kleurherkenning niet van belang. Situaties dienen wel verlicht te worden maar de kleur van een voorwerp hoeft niet aangeduid te worden. Langs gebiedsontsluitingswegen dient dus gekozen te worden voor oranje / geel licht. Industriegebieden De industriegebieden dienen sociaalveilig verlicht te worden. Om dit te garanderen in een goede verlichting met kleurherkenning nodig. Hiervoor gaat de gemeente Uden wit licht toepassen bij de industriegebieden. Fietspaden In de gemeente Uden zijn er diverse verlichte fietspaden. Op deze fietspaden is het uit sociaalveilig oogpunt belangrijk om goede verlichting te hebben. Verlichting met kleurherkenning geeft een sociaal veiliger gevoel voor de gebruikers van het fietspad. Daarom dient er verlichting met een witte kleur toegepast te worden. 5.6 Voorschakelapparatuur Om een lamp aan te schakelen wordt een voorschakel apparaat gebruikt. De gemeente Uden heeft t.b.v. de openbare verlichting voornamelijk conventionele voorschakel apparaten (CVSA) in gebruik. Deze voorschakel apparaten gebruiken relatief veel energie. Om het moment zijn er energie zuinigere voorschakel apparaten beschikbaar Deze apparaten worden ook wel elektronisch voorschakel apparaten (EVSA) genoemd. Met het oog op energiebesparing is het verstandig om over te stappen om het aanbrengen van EVSA i.p.v. CVSA. De levensduur van een EVSA is ongeveer 25 jaar, dus gelijk met de levensduur van een armatuur. Het is dus economisch voordelig en uitvoeringstechnisch verstandig om de EVSA te plaatsen bij het vervangen van armaturen. Tevens lijdt deze manier van vervangen niet tot een kapitaalvernietiging van de nu aanwezige conventionele voorschakel apparaten. Elektrische voorschakel apparaten hebben het nadeel dat ze storingsgevoeliger zijn als de CVSA. Echter wordt deze storingsgevoeligheid door de ontwikkeling van de technologie steeds kleiner. Het is dus verstandig om niet meteen alle voorschakel apparaten te gaan vervangen maar alleen degene die kapot gaan. Bij het plaatsen van nieuwe armaturen dient gekozen te worden voor EVSA.


__________________________________________________________________________________

6. Organisatie onderhoud 6.1 Uitvoering onderhoud Gemeente Uden is een van de weinige gemeenten die het onderhoud van de openbare verlichting nog in eigen beheer heeft. Het vervangen van lampen, armaturen en masten en het verwerken van storingen worden uitgevoerd door de buitendienst. Door de binnendienst wordt bepaald welke handelingen uitgevoerd dienen te worden. Hieronder zijn de voor en nadelen weergegeven van het onderhoud in eigen beheer en het onderhoud bij een extern bedrijf. Uitvoering onderhoud intern: Voordelen: -Grotere controle op werkzaamheden -Grotere flexibiliteit werkzaamheden -Snellere afhandeling klachten -Meerwerk onderhoud leidt tot minder grote onkosten Nadelen:

-Meer werk in “eigen handen” -Ruimte en materieel benodigd op gemeente werf -Benodigde mankracht in geval van afwezigheid elektricien -Vraagt veel flexibiliteit van gemeente medewerkers -Continuïteit van onderhoud niet gewaarborgd

Uitvoering onderhoud bij extern bedrijf Voordelen: -Minder werk en zorgen in “eigen handen” -Minder opslagruimte benodigd op gemeente werf voor materialen -Minder werkdruk voor elektricien -Continuïteit van onderhoud gewaarborgd -Aantoonbaarheid van goed onderhoud is groter -Gegarandeerd kundig personeel -Beter overzicht op uitgevoerde werkzaamheden -Beter overzicht op gemaakte kosten t.b.v. openbare verlichting Nadelen:

-Service t.b.v. verwerken klachten wordt minder -Meer controle werkzaamheden benodigd op uitvoering onderhoud

Financiële vergelijking Om tot een goede keuze te komen dient het verschil in onkosten tussen beide keuzes bepaalt te worden. Het beheer wordt opgesplitst in 2 delen: uitvoering onderhoud en beheer onderhoud. Onkosten uitvoering De uit te voeren werkzaamheden t.b.v. het onderhoud van de openbare verlichtingsinstallatie zijn: het vervangen van lampen, armaturen, masten, controle ronden en het afhandelen van schades. De jaarlijks te verwachten onkosten zijn: Onderhoud in eigen beheer: Onderhoud extern bedrijf:

€ 307.546 euro € 287.800,- euro


__________________________________________________________________________________ Deze onkosten zijn bepaald op basis van onkosten van andere gemeenten en de huidige onkosten t.b.v. de uitvoering van het onderhoud. Het verschil in onkosten zit in de onkosten die gemaakt worden voor het gebruik van de gemeentewerf. Deze kostenpost blijf je als gemeente houden omdat je de werf niet kunt laten vervallen. Echter komen ze niet meer voor rekening van de openbare verlichting. Voor het overzicht wordt verwezen naar bijlage 9. Keuze uitvoering onderhoud De gemeente Uden wil voelbaar veiliger verlichten. Om voelbaar veiliger te verlichten is het van belang een goed werkende verlichtingsinstallatie te hebben. Om een goed werkende verlichtingsinstallatie te behouden is goed onderhoud onmisbaar. De basis van goed onderhoud ligt bij de continuïteit van het onderhoud. Deze continuïteit wordt door het uitbesteden van het onderhoud gegarandeerd doordat er altijd beschikbaar personeel is. Wanneer het onderhoud intern wordt gehouden is de gemeente afhankelijk van de planning van de elektricien. Ook staat de kwaliteit van het onderhoud bij uitbesteding altijd gewaarborgd omdat het uitgevoerd gaat worden door een gekwalificeerd bedrijf. Uit de onkosten vergelijking blijkt dat het uitbesteden van het onderhouden van de openbare verlichtingsinstallatie door een extern bedrijf financieel voordeliger is. Hierdoor is het extra aantrekkelijk om de overstap te maken. Door bovenstaande overwegingen wordt ervoor gekozen om het onderhoud uit te gaan besteden.

6.2 Beheer onderhoud Het beheer van het onderhoud is nodig om de aansturing te regelen van het onderhoud. Ook het beheer van het onderhoud kan uitbesteed worden. Ook hier dient een keuze voor te worden gemaakt. De uit te voeren werkzaamheden t.b.v. het beheer van de verlichtingsinstallatie zijn: het aansturen van vervanging, afhandelen klachten, regelen contracten met aannemers, afhandelen schades en het bijhouden vernieuwingen op het gebied openbare verlichting. Beheer onderhoud intern: Voordelen: -Beter overzicht op openbare verlichtingsinstallatie -Betere controle over uitgevoerde werkzaamheden -Grotere flexibiliteit onderhoud mogelijk Beheer onderhoud extern bedrijf: Voordelen: -Minder werkdruk -Grotere expertise op het gebied van openbare verlichting

Onkosten beheer De jaarlijks te verwachten onkosten zijn: Beheer onderhoud in “eigen” handen: Beheer onderhoud d.m.v. een extern bedrijf:

19.400,- euro 30.000,- euro

Deze onkosten zijn bepaald op basis van onkosten van andere gemeenten en de huidige onkosten t.b.v. het beheer van het onderhoud. Voor het kosten overzicht wordt verwezen naar bijlage 9.


__________________________________________________________________________________ Uit de onkosten vergelijking blijkt dat het intern beheren van de openbare verlichtingsinstallatie financieel voordeliger is. Het verschil in jaarlijkse onkosten met een extern bedrijf is € 11.600 ,- . Keuze beheer onderhoud Aangezien de voordelen van het zelf beheren groter zijn als de nadelen en het financiële plaatje ook voordeliger is wordt er voor gekozen om zelf het beheer te regelen. Voor het beheer en de aansturing van het onderhoud openbare verlichting dient een beheermedewerker openbare verlichting te worden aangesteld. Deze beheermedewerker dient het onderhoud aan de masten, armaturen en lampen aan te sturen. Dit dient gedaan te worden op basis van de opgestelde planning (zie bijlage 7). Tevens dient deze beheermedewerker deze planning te controleren en indien nodig bij te werken. Verder verzorgd de beheermedewerker het contact met de externe bedrijven en stelt de benodigde contract stukken op. Ook dient deze medewerker om de 4 jaar het beleidsplan openbare verlichting te actualiseren. Hij dient dus de nieuwste ontwikkelingen en trends op het gebied openbare verlichting te volgen. 6.2.1 Beheersysteem openbare verlichting Om ervoor te zorgen dat onze database openbare verlichting actueel blijft dient deze om de zoveel tijd bijgewerkt te worden. Dit houdt in dat alle reparaties, vervangingen en nieuwbouw bijgehouden dienen te worden. Door dit bij te houden blijft tevens de planning voor het vervangen van masten, armaturen en lampen actueel. Voor het bijhouden van bovenstaande gegevens is het noodzakelijk om een beheersysteem aan te schaffen. In dit programma dient een gebruiksvriendelijke database te komen waarin alle wijzingen aan de openbare verlichtingsinstallatie kunnen worden ingevoerd. Tevens wordt in dit programma de onderhoudsplanning aangegeven.


__________________________________________________________________________________

7 Beleid t.a.v. nieuwbouw De gemeente Uden groeit en blijft groeien. Dit houdt in dat er steeds meer bebouwde ruimte komt. Deze bebouwde ruimte dient verlicht te worden. Om er voor te zorgen dat de nieuwe bebouwde ruimte goed verlicht wordt dienen er beleidsrichtlijnen gehanteerd te worden. Deze beleidsrichtlijnen worden in dit hoofdstuk weergegeven. Ze komen grotendeels overeen met de beleidsrichtlijnen t.b.v. het onderhoud van de openbare verlichting in de gemeente Uden. In hoofdstuk 3 van dit beleidsplan is besloten dat de openbare ruimte conform de Nederlandse Praktijk Richtlijnen verlicht dient te worden. De aanleg van een openbare verlichting installatie dient dus altijd te voldoen aan de eisen gesteld in de NPR 13201-1 2004. Wanneer een nieuwe woonwijk verlicht dient te worden kan er gekozen worden om dit volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen te doen. Dit Politiekeurmerk heeft als grote nadeel dat dit keurmerk hoge kosten met zich mee brengt. Niet alleen in aanleg maar ook in het onderhouden omdat er meer verlichting nodig is. Indien er vraag voor dit keurmerk en ruimte in het budget is voor het verlichten conform het Politiekeurmerk dient dit nagestreefd te worden. De eisen waaraan de openbare verlichting volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen dient te voldoen staan in bijlage 2. 7.1 Materiaal keuze Wanneer bepaald is waar de verlichting aan moet voldoen kan de materiaal keuze gemaakt worden. De afmetingen van lichtmasten is afhankelijk van de benodigde lichthoogte en lichtpositie. Deze eigenschappen worden bepaald aan de eisen van de NPR 13201-1 2004. Om de locaties van de lichtmasten te bepalen dient er een lichtplan gemaakt te worden. Of een lichtmast in een speciale kleur aangebracht dient te worden is te vinden in het desbetreffende bestemmingsplan. Hier mag vanaf worden geweken op advies van de omgevingsontwerp(st)er. De gemeente Uden wil over de gehele gemeente dezelfde armaturen toe passen. Dit houdt in dat er de keuze gemaakt kan worden tussen een klein aantal armaturen. Bij het toepassen van paaltoppers (voorkeur met hoogte van 3,5 meter) dient het armatuur CPS200 gekozen te worden. Wanneer wordt gekozen voor kromstafmasten dienen armaturen van het type Hellux 028 of gelijkwaardig te worden toegepast. Met toestemming van de omgevingsontwerp(st)er mag hier van af worden geweken. Voor armaturen die in gebieden staan met de functie verkeer is de voorkeur om een SGS253, SGS252 of een aurora 265 toe te passen. Ook hier mag met toestemming van de omgevingsontwerp(st)er vanaf worden geweken. De materiaalkeuze dient altijd conform de nota openbare ruimte te worden bepaald. Hierin staat bovenstaande materiaalkeuze uitgebreider uitgewerkt. Deze nota komt in de loop van 2008 uit. De keuze voor een bepaald type lamp dient te worden gemaakt aan de hand van de benodigde lichtkwaliteit. Deze lichtkwaliteit dient bepaald te worden d.m.v. een lichtplan. Wanneer deze kwaliteit bekend is dient hier de meest rendabele lamp voor gekozen worden. Dit is afhankelijk van de aanschafprijs, levensduur en het energieverbruik van de diverse lampen. Omdat de ontwikkeling van nieuw type lampen zeer snel gaat dient deze afweging per situatie afzonderlijk bekeken te worden. De lichtkleur van de benodigde lampen is per gebied verschillend. Voor deze kleuren zie paragraaf 5.4.


__________________________________________________________________________________

7.2 Extra verlichting buitengebied In het buitengebied van de gemeente Uden wordt verlicht omwille van de verkeersveiligheid. Volgens ambitie 14 van het coalitie programma 2006-2010 dienen donkere wegen verlicht te worden. De meeste donkere wegen liggen in het buitengebied van de gemeente Uden. Om deze donkere wegen te gaan verlichten gaat de gemeente Uden openbare verlichting plaatsen bij belangrijke situaties. Onder belangrijke situaties worden gevaarlijke verkeersituaties verstaan. Vanuit het milieuoogpunt en de kosten voor het aanbrengen voor openbare verlichting wordt er op de overige donkere plekken geen verlichting geplaatst. Gevaarlijke verkeersituaties zijn kruisingen van wegen of fietspaden, categorie overgangen van wegen en bochten met een straal kleiner als 25 meter. Door het plaatsen van deze verlichting ontstaat er een voelbaar veiliger buitengebied. Kosten plaatsen extra verlichting buitengebied Uit de uitgevoerde inventarisatie blijkt dat er op 65 belangrijke situaties in het buitengebied geen verlichting aanwezig is. Om hier verlichting aan te brengen is er een bedrag van € 195.000,00 nodig. Tevens dient er jaarlijks een extra budget beschikbaar te komen voor het onderhoud van deze masten. Dit bedrag wordt jaarlijks geraamd op € 4.500,00. 7.3 Aanvraag tot wijzigingen openbare verlichtingsinstallatie Regelmatig komen er aanvragen binnen voor het plaatsen of verplaatsen van openbare verlichting. Voor het beoordelen van deze aanvragen is geen structureel beleid. Doordat er geen structureel beleid is, is het maken van goed onderbouwde beslissingen een arbeidsintensieve taak. Om deze beslissingen gemakkelijker te maken worden bepaalde richtlijnen opgesteld. Deze richtlijnen zijn opgesteld op basis van het coalitie programma 2006-2010, ambitie 14: voelbaar veiliger. In het coalitie programma 2006-2010 van de gemeente Uden staat beschreven dat de gemeente de ambitie heeft om voelbaar veiliger te worden. Op het gebied van de openbare verlichting is er de intentie om donkere wegen beter te gaan verlichten. Huidige situatie De aanvragen voor het plaatsen of verplaatsen van openbare verlichting komen nu binnen bij de cluster coördinator centrale taken. De cluster coördinator bekijkt per afzonderlijke situatie of het nodig is om extra openbare verlichting te plaatsen. Wanneer de noodzaak bepaald is wordt er gekeken of er budget beschikbaar is. Nieuw beleid plaatsen extra openbare verlichting De taak van het beoordelen van aanvragen komt bij de beheermedewerker openbare verlichting te liggen. Deze medewerker bekijkt per situatie afzonderlijk of de te plaatsen of te verplaatsen openbare verlichting noodzakelijk is of ten goede komt van de gemeenschap Uden. Woongebieden In woongebied wordt verlicht met het oog op sociale veiligheid. De gemeente Uden plaatst in principe geen extra verlichting in woongebieden. Hier kan vanaf worden geweken indien er een onveilige situatie op het gebied van verkeer of sociale veiligheid aanwezig is.


__________________________________________________________________________________ Deze onveilige situatie dient wel duidelijk te worden aangegeven. De beheermedewerker openbare verlichting beoordeelt of de situatie onveilig is en geeft aan hoe deze het beste kan worden opgelost. Het voldoen aan de NPR norm wordt alleen vereist bij grootschalige renovatie van de openbare verlichting. Aanvragen om de verlichting aan te passen aan de NPR norm dienen afgewezen te worden. Dit met het oog op de bijbehorende financiële consequenties door de grootschaligheid van de gebieden die niet aan de norm voldoen. Het verplaatsen van een lichtmast mag indien de verlichtingskwaliteit niet minder wordt. Echter dient er geen overlast te ontstaan bij de nabij gelegen bewoners. De kosten voor het verplaatsen van een lichtmast komen voor rekening van de aanvrager. Indien de verplaatsing in belang is van de gemeente Uden komen de kosten voor rekening van de gemeente. Dit belang dient echter wel aangetoond te worden. Ook hier beoordeeld de beheermedewerker openbare verlichting het belang van de verplaatsing. Buitengebied Wanneer wordt gevraagd een mast in het buitengebied te plaatsen die niet bij een belangrijke situatie staat dient deze aanvraag afgewezen te worden. Wat belangrijke situaties zijn staan bij paragraaf 7.2 weergegeven. Het verplaatsen van een lichtmast mag indien de verlichtingskwaliteit niet minder wordt en er geen onveilige verkeersituatie ontstaat. De kosten voor het verplaatsen van een lichtmast komen voor rekening van de aanvrager. Indien de verplaatsing in belang is van de gemeente Uden komen de kosten voor rekening van de gemeente. Dit belang dient echter wel aangetoond te worden. Ook hier beoordeelt de beheermedewerker openbare verlichting het belang van de verplaatsing. Verkeer Onder verkeer wordt de verlichting bedoeld die langs wegen met de functie gebiedsontsluiting staan. Bij de functiegroep verkeer wordt verlicht met het oog op verkeersveiligheid. In principe wordt er bij de functiegroep verkeer geen extra openbare verlichting geplaatst. Echter is het plaatsen van extra verlichting bij gevaarlijke verkeersituaties mogelijk indien de noodzaak duidelijk wordt aangetoond. Dit kan bijvoorbeeld zijn bij uitritten, oversteken bochten e.d.. De noodzaak van het plaatsen van extra verlichting wordt beoordeelt door de beheermedewerker openbare verlichting. Fietspaden Bij fietspaden wordt ervoor gekozen om de doorgaande fietsroutes te verlichten conform de NSVV en de overige fietspaden over het algemeen niet te verlichten. Bij aanvragen voor het plaatsen van extra verlichting dient rekening gehouden te worden met deze functieverdeling. Bij doorgaande fietsroutes kan er alleen extra verlichting worden geplaatst als de verlichting niet voldoet conform de norm van de NSVV. Bij niet doorgaande fietsroutes wordt geen verlichting geplaatst. Industriegebied De industriegebieden in de gemeente Uden zijn goed verlicht volgens de Nederlandse Praktijk Richtlijn 13201-1. Hier wordt in principe dus geen extra openbare verlichting geplaatst. Hier kan vanaf worden geweken als er een onveilige verkeersituatie ontstaat of uit sociaal oogpunt extra verlichting benodigd is. De noodzaak van de extra verlichting dient echter wel te worden aangetoond en wordt beoordeelt door de beheermedewerker openbare verlichting. Het verplaatsen van een lichtmast mag indien de verlichtingskwaliteit niet minder wordt en er wordt voldaan aan de NPR 13201-1. Tevens is de goedkeuring nodig van alle nabij gelegen bedrijven. De kosten voor het verplaatsen van een lichtmast komen voor rekening van de aanvrager. Indien de


__________________________________________________________________________________ verplaatsing in belang is van de gemeente Uden komen de kosten voor rekening van de gemeente. Dit belang dient echter wel aangetoond te worden. Ook hier beoordeeld de beheermedewerker openbare verlichting het belang van de verplaatsing. Verlichtingskleur Wanneer er een aanvraag komt voor het veranderen van de verlichtingskleur dient deze afzonderlijk te worden behandeld. In principe houdt de gemeente Uden de verlichtingskleur aan zoals beschreven staat in paragraaf 5.5.4. Echter kan hier vanaf worden gebleken als het toepassen van een ander kleur licht leidt tot een sociaal veiligere omgeving waar de inwoners van de gemeente Uden baat bij hebben. Het baat hebben bij dient echter wel aangetoond te worden. Ook hier beoordeeld de beheermedewerker openbare verlichting de aanvraag. Verlichtingssterkte In principe wordt uit milieu oogpunt het veranderen van de verlichtingssterkte niet toegestaan. Hier kan vanaf worden geweken indien er aan wordt getoond dat er noodzaak is bij de verandering. Dit noodzaak dient uit sociaal oogpunt


__________________________________________________________________________________

8 Milieu gevolgen maatregelen openbare verlichting Zie bijlage 1 voor de doelstelling milieuzorgsysteem gemeente Uden. Tevens is in deze bijlage de deelnemersverklaring Duurzaam Inkopen en de milieubeleidsverklaring gemeente Uden toegevoegd. Duurzaam inkopen De gemeente Uden heeft op het gebied openbare verlichting de intentie om 50% duurzaam te gaan inkopen. Hiervoor heeft de gemeente Uden de deelnemersverklaring Duurzaam Inkopen ondertekend. De definitie van duurzaam inkopen is: Het toepassen van milieuaspecten en sociale aspecten in alle fasen van het inkoopproces zodat dit uiteindelijk leidt tot de daadwerkelijke levering van een product, dienst of werk dat aan deze milieuaspecten en sociale aspecten voldoet." Aangezien de aanschaf van lampen voornamelijk wordt bepaald door het energieverbruik wordt de 75% duurzaam inkopen in 2010 gehaald. Tevens worden diminstallaties aangeschaft om energie te besparen. Koolstofdioxide uitstoot Koolstofdioxide (CO2) heeft nadelige gevolgen voor het milieu. Grote hoeveelheden koolstofdioxide uitstoot veroorzaakt het wel bekende broeikaseffect. Om dit effect tegen te gaan is het belangrijk om de CO2 uitstoot te minimaliseren. Energiegebruik veroorzaakt koolstofdioxide uitstoot. Door minder energie te verbruiken zal de koolstofdioxide uitstoot reduceren. In de huidige situatie verbruikt de gemeente Uden voor de openbare verlichting jaarlijks 2.566.728 kWh. Dit gaat gepaard met een uitstoot van 77 ton CO2 per jaar. Door fotosynthese van bomen en planten wordt koolstofdioxide omgezet in zuurstof. Om de CO2 uitstoot van openbare verlichting, 77 ton per jaar, te compenseren zijn 5.135 bomen nodig. Dit komt neer op 10,80 hectare bos. Dit is de oppervlakte van 22 voetbalvelden. De gemeente reduceert het energiegebruik na uitvoering van de in dit beleidsplan beschreven maatregelen jaarlijks met 772.819 kWh. Deze energiebesparing gaat gepaard met een uitstoot vermindering van 23,75 ton koolstofdioxide. Door deze besparing zullen er 1.550 bomen minder nodig zijn om de uitstoot te compenseren. Dit komt neer op 3,25 hectare bos. Dit is ongeveer de oppervlakte van 6,5 voetbalvelden. Dim verlichting Door het overstappen van avond/nacht verlichting op dim verlichting wordt een egaler lichtbeeld gecreëerd. Tevens wordt energie bespaard bij het toepassen van openbare verlichting. Dit beeld verbetert het wegbeeld. Dimverlichting leidt het tot minder niet verlichte plekken waar nachtdieren kunnen leven. Om ervoor te zorgen dat in het buitengebied nog relatief veel niet verlichte (donkere) gebieden zijn is er voor gekozen om zo min mogelijk verlichting te plaatsen. Dit komt de nachtdieren ten goede.


__________________________________________________________________________________

9. Klachten afhandeling Uitgangspunten klachten afhandeling Klachten met betrekking op de openbare verlichting dienen spoedig afgewerkt worden. Spoedig is variabel en afhankelijk van het type klacht en de benodigde reparatie. Hieronder zijn de uitgangspunten voor het afwerken van 2 soorten klachten weergegeven. • •

Niet noodzakelijke klachten dienen binnen 10 werkdagen verholpen te zijn Spoed klachten dienen binnen 24 uur verholpen te zijn

Het aantal werkdagen gaat in op de dag dat de klacht binnenkomt. Een uitzondering op deze uitgangspunten zijn storingen in het stroomnetwerk. Deze storingen kunnen niet “intern” opgelost worden. Hierdoor zijn wij als gemeente afhankelijk van de netwerkbeheerder Essent.

9.1 Procedure verwerken niet noodzakelijke klachten Onder niet noodzakelijke klachten vallen gebreken aan de openbare verlichtingsinstallatie die op zichzelf niet voor levensgevaarlijke situaties zorgen. Voorkomende klachten zijn:

-Defecte lamp / armatuur / mast / voeding -Stroomstoring

Deze procedure voor het verwerken van klachten t.b.v. de openbare verlichting dient aan de hand van het beheersysteem toegepast te worden. Stap 1: Klachtmelding Het defect wordt geconstateerd en gemeld bij de gemeente Uden. Dit kan door middel van: -e-mail (meldingsformulier op site Uden) -telefonisch contact baliemedewerkster -fax -analoog meldingsformulier Stap 2: Verwerken klachten met behulp van beheerssysteem Nadat de klachten gemeld zijn komen deze bij de beheermedewerker die het beheerssysteem onderhoud. Deze medewerker meldt de melding in het beheerssysteem en voert de desbetreffende gegevens in. Hierna gaat de opdracht voor het repareren van de schade naar het bedrijf dat het onderhoud op zich heeft. Dit bedrijf regelt de reparatie van de schade. Stap 3: Verwerken gegevens reparatie De reparateur geeft door aan de beheermedewerker van de gemeente Uden welke handelingen verricht zijn en welke materialen gebruikt zijn bij de reparatie. Tevens geeft de reparateur aan in welke staat de lichtmast / armatuur is. Dit doet de reparateur d.m.v. een schadeverwerkings formulier. De beheermedewerker voert deze gegevens in het beheersysteem in en zet de status van de klacht op verwerkt.


__________________________________________________________________________________ Het beheerssysteem rekent automatisch de gemaakte kosten voor de reparatie uit. Dit verwerkt hij in de gehele kostenafwikkeling t.b.v. de openbare verlichting. Hierdoor kan uiteindelijk worden gekeken hoeveel kosten er gemaakt worden t.b.v. het onderhoud van de openbare verlichting. Tevens verwerkt het beheerssysteem de aanpassingen van de lamp / armatuur / lichtmast in het inventarisatie bestand van het beheerssysteem. Dit leidt ertoe dat de gegevens over de openbare verlichting up to date blijven en er geen overbodige vervangingen plaatsvinden. Ook houdt het beheerssysteem bij om welke reden reparaties worden uitgevoerd. Dit zorgt dat er inzicht in de levensduur van materialen, mate van vandalisme en eventuele stroomstoringen is. 9.2 Procedure verwerken urgente klachten Urgente reparaties zijn reparaties waarbij het belang voor reparatie groot is. Dit is het geval wanneer onveilige situaties ontstaan als gevolg van gebrekkige openbare verlichting. Dit kan door een aanrijding of een grootschalige stroomstoring. Deze reparaties dienen binnen 24 uur na melding verholpen te zijn.. Stap 1: Klachtmelding De melding komt binnen bij de politie of de storingsdienst van de gemeente Uden. De storingsdienst is 24 uur per dag bereikbaar. Indien de melding bij de politie binnenkomt nemen zij contact op met de storingsdienst. Stap 2: Bepalen werkzaamheden Nadat de storingsdienst de melding heeft binnengekregen gaat de desbetreffende storingsdienst operator ter plaatse kijken wat er moet gaan gebeuren om de klacht te verhelpen. Nadat is vastgesteld wat er moet gaan gebeuren wordt er contact opgenomen met het uitvoerende bedrijf. Zij repareren de schade. Stap 3: Verwerken gegevens reparatie De gemaakte reparatie wordt doorgegeven aan de beheermedewerker. Deze beheermedewerker geeft in het beheerssysteem de gemaakte veranderingen voor de openbare verlichting aan. Het beheerssysteem verandert automatisch de database van de openbare verlichting. Tevens maakt het beheerssysteem automatisch een factuur aan en geeft hij aan naar wie deze verstuurd dient te worden. Dit om eventuele schade te verhalen op de dader.


__________________________________________________________________________________

10. Financiën Dit hoofdstuk geeft een financieel inzicht over de kostenontwikkeling in de komende 8 jaar voor het onderhoud en beheer van de openbare verlichting in de gemeente Uden. Dit betreft de jaren 2008 t/m 2016. Voor het financiële exploitatieoverzicht zie bijlage 4. 10.1 Uitgangspunten De volgende uitgangspunten zijn gebruikt voor het opstellen van het financiële exploitatieoverzicht. -Het energietarief is 0,0559 euro per kWh en blijft ongewijzigd -Toename van energieverbruik door het plaatsen van nieuwe openbare verlichting wordt niet meegenomen -Lampen branden gemiddeld 4100 uur per jaar. -De methode voor het vervangen van de lampen is groepsremplace -Kosten achterstallig onderhoud worden voor 2015 weggewerkt. -Onderhoud wordt uitbesteed, beheer wordt intern gehouden -Netwerk kosten, vandalisme en het aandeel gemeentewerf / gemeentekantoor blijven ongewijzigd 10.2 Toelichting bedragen financieel exploitatieoverzicht Mankracht onderhoud lampen Dit bedrag is bepaald op de te verwachten onkosten voor het vervangen van de lampen. Hierbij zijn we er vanuit gegaan dat wordt gekozen voor het in groepen van vervangen van de lampen. Voor de bepaling van de onkosten wordt verwezen naar bijlage 3. Mankracht onderhoud regulier Hieronder vallen de uren die besteed worden aan het reguliere onderhoud van de openbare verlichting. Onder het reguliere onderhoud valt het schilderen van de verlichtingsinstallatie en de eventuele noodzakelijke reparaties. Mankracht onderhoud projectmatig Hieronder vallen de kosten van het personeel t.b.v. het projectmatig aanbrengen van armaturen en masten. Voor de jaarlijkse projecten en de bijbehorende onkosten wordt verwezen naar bijlage 7. Mankracht onderhoud achterstallig Onder deze post vallen de personeel kosten voor het verwerken van het achterstallig onderhoud. Voor de jaarlijkse projecten waar het achterstallig onderhoud voor nodig is wordt verwezen naar bijlage 7. Mankracht beheer onderhoud Onder deze post vallen alle uren die gemaakt worden om het onderhoud van de openbare verlichtingsinstallatie aan te sturen. Materiaal kosten lampen Onder dit budget vallen alle kosten die gemaakt zullen worden voor het aanschaffen van lampen. Deze kosten zijn bepaald op basis van de keuze voor het in groepen vervangen van de lampen. Voor meer achterliggende informatie over dit bedrag wordt verwezen naar bijlage 3. Materiaal kosten projectmatig onderhoud armaturen en masten Het budget voor het onderhoud van armaturen en masten is nu 156.000 euro. Aangezien in de gemeente Uden 8580 armaturen en 8449 masten aanwezig zijn is dit budget niet voldoende om het


__________________________________________________________________________________ benodigde onderhoud uit te voeren. Op basis van de economische levensduur (masten 40, armaturen 20 jaar) en gemiddelde prijzen van 450 euro per mast en 375 euro per armatuur (incl. EVSA en dimmer en aanbrengen) komt het benodigde jaarlijkse budget op 255.900,- euro. Omdat masten en armaturen vaak langer meegaan als de economische levensduur kan het jaarlijkse budget lager uitvallen als het geraamde bedrag van 255.900,- euro. De technische levensduur van armaturen en masten is op basis van de huidige installatie gemiddeld 25 procent langer dan de economische levensduur. Voor het jaarlijks benodigde budget voor het onderhouden van de masten en armaturen zal 200.000,- (levensduur 125 % t.o.v. economische levensduur) euro worden aangehouden. De beschikbare budgetten dienen per project beschikbaar te komen. Dit om ervoor te zorgen dat de financiële middelen niet verdwijnen door verjaring van het budget. Ook vermindert deze methode de tijdsdruk op het uitvoeren van vooraf geplande onderhoudswerkzaamheden. Materiaal kosten achterstallig onderhoud armaturen en masten Zoals in paragraaf 5.4.1 staat beschreven is er in de gemeente Uden voor € 426.700,- achterstallig onderhoud. Als gevolg van dit achterstallig onderhoud dient er in de jaren 2009 t./m 2015 extra geld beschikbaar worden gemaakt. Dit bedrag is niet evenredig verdeeld omdat het toepassen van groepsremplace gelijk gaat met het vervangen van de armaturen. Voor de jaarlijks benodigde bedragen wordt verwezen naar bijlage 7. Materiaal kosten regulier onderhoud openbare verlichting Op deze post kunnen de onkosten van de benodigde materialen voor het schilderwerk en de noodzakelijke reparaties worden geboekt. Hiervoor wordt jaarlijks € 11.000,- beschikbaar gesteld. Aanschaf en onderhoud beheersysteem Het aanschaffen van een beheersysteem brengt kosten met zich mee. Hiervoor is eenmalig een bedrag van € 20.000,- voor geraamd. Dit beheersysteem dient jaarlijks bijgehouden te worden. Hiervoor wordt jaarlijks € 2000,- beschikbaar gesteld. Onkosten gemeentewerf Dit bedrag is nodig om de kosten voor het gebruik van de gemeente werf te dekken. Wanneer het onderhoud uitbesteed wordt zal het gebruik van de gemeentewerf afnemen. Hierdoor zal het jaarlijks benodigde budget bij uitbesteding van het onderhoud minder worden. Onkosten klein vervoer Dit bedrag is nodig om de kosten voor de benodigde vervoermiddelen te dekken. Hieronder vallen de kosten voor de hoogwerker en overige vervoermiddelen. Dit benodigde budget zal bij uitbesteding van het onderhoud minder worden omdat er dan geen hoogwerker meer nodig is. Elektriciteitsverbruik Voor de elektriciteitskosten wordt uitgegaan van de realistisch kosten uit 2007. Wanneer energiebesparende maatregelen uitgevoerd zijn zal het verbruik minder worden. Minder verbruik leidt weer tot minder onkosten. Echter is er geen rekening gehouden met nieuwbouw van de openbare verlichting. Wanneer er veel nieuwbouw plaats gaat vinden dient er extra budget beschikbaar te komen voor het elektriciteitsverbruik. Extra benodigde budget overstap groepsremplace De gemeente Uden stapt over van individueel vervangen naar het in groepen vervangen (groepsremplace) van de lampen. Dit brengt een bepaalde kapitaalvernietiging met zich mee doordat niet optimaal gebruikt wordt gemaakt van de levensduur van de lampen. Deze kapitaalvernietiging is zo klein mogelijk gehouden door de groepsremplace in kleinere groepen te verdelen. Totaal brengt de


__________________________________________________________________________________ overstap een kapitaalvernietiging van € 54.500,- met zich mee. Dit bedrag wordt door besparing van de uurkosten t.b.v. het onderhoud in 7,22 jaar terugverdiend. Rente, afschrijving en verzekeringen Voor deze kostenposten wordt jaarlijks een bedrag afgeschreven. Dit bedrag is jaarlijks nagenoeg gelijk. Hierdoor zal er jaarlijks dezelfde ruimte in het budget nodig zijn om deze kosten te dekken. Stortkosten materialen Op deze post kunnen de onkosten van de te storten materialen worden geboekt. Er wordt verwacht dat de gemeente Uden jaarlijks € 2000,- aan stortkosten moet betalen. De opbrengst van het verkoop van oud ijzer kunnen bij dit budget opgeteld worden.


__________________________________________________________________________________

11. Toekomstvisie Dit beleidsplan is opgesteld voor de aankomende 4 jaar. Echter zal het om de 4 jaar herzien moeten worden. De reden voor zo een korte gebruiktermijn is de grote ontwikkeling die de openbare verlichting per jaar meemaakt. Technologie De technologie op het gebied openbare verlichting groeit in een enorm tempo. Er komen elk jaar vernieuwde modellen lampen, armaturen en masten uit. Deze modellen zijn waarschijnlijk energiezuiniger, goedkoper en hebben een langere levensduur als de huidige modellen. Daarom wordt bij vervanging gekeken of het vervangingsschema nog steeds up-to-date is. Bij nieuwe berekeningen moet gerekend worden met de Total Cost of Ownership (zie hoofdstuk 10) Bij de lichtbronnen komen in de komende jaren grote veranderingen. LED verlichting is in aantocht. LED verlichting gebruikt relatief weinig elektriciteit en heeft een lange levensduur. Deze ontwikkeling dient op de voet gevolgd te worden. Wanneer deze LED lampen goed toepasbaar zijn op het gebied openbare verlichting zullen we daar op over moeten stappen. Ook dient de ontwikkeling van elektronische voorschakel apparaten gevolgd worden. Wanneer deze voorschakel apparaten een langere levensduur krijgen leidt dit ook weer tot kosten besparing. Tevens is dynamisch verlichting in opmars. Dynamisch verlichten is het verlichten naar aanleiding van beweging. De lampen branden dus alleen als er beweging is. Dit bespaart dus energie. Groei openbare verlichting installatie Uden groeit en blijft groeien. Er worden nieuwe woonwijken en industriegebieden gebouwd waar nieuwe verlichting wordt geplaatst. Deze verlichting wordt na aanschaf van het beheersysteem ingevoerd en aan de planning toegevoegd. Echter dient er voor het onderhouden van meer lichtmasten ook meer budget beschikbaar komen. Hiervoor wordt het beleidsplan openbare verlichting om de 4 jaar vernieuwt.


Status: Concept Mei 2008 Versie: 1.0. Beleidsplan Openbare Verlichting Periode:

Recommend Documents