STARTNOTITIE ECONOMISCH BELEID 1.
Inleiding
Winsum is een forensengemeente waar de functie ‘wonen ‘centraal staat. Daarnaast positioneert Winsum zich als hét voorzieningencentrum voor de regio Noord-Groningen en is zij schakelgemeente tussen stad en Ommeland. Dit beeld heeft gemaakt dat het beleid tot nu toe vooral gericht is op het versterken van de kwaliteiten van Winsum als woongemeente. Een gemeente met weinig industriële activiteiten en steeds meer een centrum wordend voor dienstverlening en gezondheidszorg. En als er dan gekeken werd naar economische aspecten, dan was dat vrijwel uitsluitend vanuit een ruimtelijke visie. Kortom, geen ideaal vestigingsklimaat voor ondernemingen. In recente onderzoeken naar de MKB vriendelijkste gemeente is dit beeld bevestigd. Maar is het niet mogelijk een woongemeente te blijven (dé kwaliteit van Winsum) maar tegelijk een economisch beleid te voeren, niet als een onderdeeltje van het Ruimtelijk beleid, maar als een zelfstandig aandachtsveld? Welnu, wij menen dat dat mogelijk is. Bij het economisch beleid daarvoor voorstaan hebben wij de volgende doelstellingen: 1. Stimuleren van lokale ondernemers. 2. Stimuleren van (kleine) startende ondernemers. 3. Optimale toegankelijkheid van de gemeentelijke organisatie (1 loket voor de ondernemer) 4. Versterken van de aantrekkingskracht van onze gemeente voor ondernemers. 5. Economie als middel van verbetering/instandhouding leefbaarheid. Een eigenstandig economisch beleid vraagt om een kader. Daartoe moet het beleidsplan Economie dienen. In deze startnotitie zijn de bovengenoemde doelstellingen voor ons economisch beleid uitgewerkt in thema’s. Deze worden hieronder weergegeven. Bij ieder thema zijn vragen en denkbare onderwerpen genoemd die bij de ontwikkeling van ons economisch beleid aan bod moeten komen. Daarbij ligt de focus op die onderwerpen waar de gemeente ook invloed op kan uitoefenen. In de notie worden ook de verschillende stappen (planning) beschreven. De startnotitie is leidraad bij de ontwikkeling van het beleid en is de basis om samen met ondernemend Winsum de beschreven thema’s verder in te vullen en de vragen te beantwoorden. Uiteindelijk moet dat eind van dit jaar leiden tot een economisch beleidsplan dat gedragen wordt door ondernemend Winsum. Overigens is daarbij wel een waarschuwing op zijn plaats. De ruimte om ieder gewenst economisch beleid vorm te geven wordt sterk beperkt door provinciale en landelijke regelgeving. Deze randvoorwaarden zullen ook alle worden benoemd
1
in het beleidsplan. Om diezelfde reden is landbouw, c.q. de agrarische sector niet als apart thema benoemd. De manoeuvreerruimte bij dit onderwerp is eveneens beperkt. De agrarische ondernemers vormen onderdeel van de andere thema’s.
2.
Thema’s en vragen per thema
Centraal staan een aantal thema’s: 1. Verbetering/versterking gemeentelijke dienstverlening 2. Ruimte om te ondernemen. 3. Bereikbaarheid en infrastructuur 4. Groei van het dorp Winsum tot een boodschappencentrum-plus met regionale uitstraling. 5. Actieve lokale en regionale samenwerking. 6. Imago en promotie. 7. Arbeidsmarkt: werkgelegenheid en werkloosheid. Thema 1
Verbetering/versterking gemeentelijke dienstverlening en communicatie
Al een aantal jaren achter elkaar scoort Winsum slecht in het landelijk onderzoek naar de MKB-vriendelijkste gemeente. Voor een groot deel vindt dit zijn oorzaak in de gemeentelijke dienstverlening, hoe dit wordt ervaren door de ondernemers en in de communicatie. Communiceren met ondernemers is namelijk meer dan alleen het uitdragen of kenbaar maken van gemeentelijke besluitvorming via de beschikbare mediakanalen. Communiceren is hier ook het vroegtijdig op een pro-actieve wijze informeren van de ondernemers over concrete lopende processen, ten doel om draagvlak te verkrijgen en hen mee te nemen in een proces naar een uiteindelijk eindbesluit. Dit gebeurt juist niet via de mediakanalen, omdat er sprake is van een lopend proces. Voor ondernemers is er sprake van een soort van ‘direct-mailing ‘, de doelgroep is immers bekend en vindbaar. Niet alleen moet gekeken naar nieuwe en andere manieren van communicatie, ook de bestaande structuren voor communicatie moeten tegen het licht worden gehouden om hun werkbaarheid te toetsen. Met de verbeterslag hoeven we niet op ‘nul ‘te beginnen. In het kader van het ‘Normenkader voor bedrijven is in 2010 onderzoek gedaan nar de gemeentelijke dienstverlening aan bedrijven. Het onderzoek kent ook aanbevelingen. Het beleidsplan economie moet aangeven hoe deze aanbevelingen worden geïmplementeerd. Denkbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Organisatie van de gemeentelijke contacten met de ondernemers (één loket gedachte, case-managers, e.d.) Ø Bedrijfsbezoeken door college en bedrijfscontactfunctionaris. Voor een deel is dat ingevuld in combinatie met de dorpskernenbezoeken. Ø Nieuwsbrief voor ondernemend Winsum Ø Ontwikkeling digitaal bedrijvenloket en /of ondernemersdesk Ø Deregulering van wet- en regelgeving Ø Positie en rol huidige stuurgroep detailhandel. Ingesteld in 2003 om de implementatie van de detailhandelsvisie mee te helpen realiseren. Voldoet de huidige opzet nog ? Ø Welke ondersteuningsstructuur (lokaal en regionaal) is nodig voor (nieuwe) ondernemers bij vragen over het ondernemersschap. Op dit moment kunnen ondernemers te rade bij KvK en MKB Going. 2
Ø Ø
Speciale aandacht voor startende ondernemers, hoe kunnen die worden gefaciliteerd. Implementatie onderzoek ‘Normenkader voor bedrijven ‘ (zie ook thema 5).
Thema 2
Ruimte om te ondernemen
Wij willen ondernemers voldoende ruimte geven om te starten en te laten (door)groeien. Niet elk bedrijf heeft echter dezelfde ruimtevraag. Een productiebedrijf stelt andere eisen aan zijn vestigingplaats dan bijvoorbeeld een klein bouwbedrijf, een winkel, een accountantskantoor of een zilversmid. Detailhandel is vooral te vinden in de dorpen Winsum, Ezinge en Baflo. Voor de wat grotere bedrijven en de volumineuze detailhandel zijn er 2 bedrijventerrein in Winsum (Het Aanleg en Lombok) en 2 in Baflo (Eenrumerweg en Hogeweg/Tinallingerweg). Op alle bedrijventerrein is er nog vestigingsruimte, zij het geen door de gemeente uitgeefbare kavels, maar kavels van private partijen of huurpanden. Voorts willen wij ruimte bieden aan het hebben van een bedrijf aan huis. De bestemmingsplannen zijn daarvoor de basis. Ieder dorp vraagt daarbij om maatwerk, heeft ieder dorp zijn eigen signatuur. Zo kent de bedrijvigheid in Den Andel veel ambachtelijke kenmerken en kunst (evenals Garnwerd overigens). In Winsum is dat- naast de al genoemde beide bedrijventerreinen en de ruimschoots aanwezige detailhandel – veel consultancy zoals organisatieadviesbureaus. Tot slot kent onze gemeente veel ZZP-ers en freelancers. Veelal hebben die hun activiteiten aan huis. Latent is er de behoefte naar kleinschalige huisvesting voor dat soort kleine bedrijfjes. Denkbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Inventariseren en monitoren van de behoefte aan bedrijfsterreinen en bedrijfsruimte. Moeten wij nieuwe bedrijfsterrein plannen? Ø Bedrijfsverzamelgebouw voor ZZP-ers en freelancers. Weliswaar de rol van de vastgoedsector. De gemeente zou de behoefte hieraan kunnen onderzoeken. Ø Uitoefening van een bedrijf aan huis (meer) mogelijk maken. Ø Gemeente als intermediair tussen eigenaren (potentiële) winkelpanden en ontwikkelaars/landelijke ketens. Doel: verdere branchering en upgrading winkelgebied dorp Winsum. Ø Revitalisering van bestaande bedrijfsterreinen. Met name het bedrijventerrein in Baflo is van oudere datum. Ø Bedrijfsvestigingen in het buitengebied. Hier hebben we te maken met provinciale regelgeving , o.a. de Provinciale Omgevingsverordening. De mogelijkheden daarin zijn echter wat verruimd. Ø Versterking aanbod aan detailhandel (meer branches binnenhalen). Ø Ketenvorming toeristische en recreatieve ondernemers. Onze gemeente kent vele kleine bedrijfjes (pareltjes). Door die aan elkaar te rijgen ontstaat een veel sterkere keten. Deze uitdaging wordt ook opgepakt bij de uitwerking van het startdocument Toeristische beleidsvisie. Ø Weekmarkt op huidige locatie w.c. Obergon Thema 3
Bereikbaarheid en infrastructuur
Ondernemers moeten goed bereikbaar en vindbaar zijn. Daarvoor is een goede infrastructuur nodig. Onze gemeente heeft een sterke noord-zuid verbinding zowel over de weg als over het spoor. De oost-west verbinding is wat minder van kwaliteit.
3
Daarnaast is het nodig dat de consument bij het bezoeken van de winkelgebieden zijn auto dichtbij het centrum kwijt kan voor het langparkeren en moet er in het winkelgebied ruimte zijn voor kort parkeren. Winsum is een knooppunt en een transferium voor de inwoners van noordwest Groningen. Dat vraagt om een kwalitatief en goed bereikbaar transferium. Denkbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Opstellen Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVP). Hiermee is inmiddels een begin gemaakt. Ø Totstandkoming snelle verbinding tussen Onderdendamsterweg en het kruispunt Ranum ter verlichting van de verkeersdruk op de Onderdendamsterweg. Ø Blauwe zone in zowel oud Winsum als in Obergum Zuid- en Noord. Ø Inrichten van locaties voor langparkeren rondom het centrum van Winsum. Ø Bereikbaarheid en kwaliteit transferium verbeteren Thema 4
Groei van het dorp Winsum tot een boodschappencentrum-plus met regionale uitstraling
In juni 2009 heeft de gemeenteraad de geactualiseerde detailhandelsvisie vastgesteld. Het plan bevatte diverse maatregelen. Uitvoering van al die matregelen leidt er toe dat het dorp Winsum uitgroeit naar een boodschappencentrum plus: een winkelgebied dat voorziet in de dagelijks frequent benodigde artikelen, aangevuld met een beperkt niet dagelijks modisch aanbod en daghoreca. Basis is een goede supermarktstructuur, aangevuld met belangrijke subtrekkers zoals Hema en Blokker. In de jaren na de vaststelling is gewerkt aan de uitvoering van de diverse projecten. Uitvoering is al flink gevorderd maar nog niet klaar. De komende jaren kan verder worden gewerkt aan uitvoering van de projectenmap. Denkbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Gemeente als intermediair tussen eigenaren (potentiële) winkelpanden en ontwikkelaars/landelijke ketens(hoort ook bij thema 2) Ø Versterking aanbod aan detailhandel, branchering (hoort ook bij thema 2). Ø Faciliteren van de Stichting Promotie Winsum via het oprichten, voeden en instandhouden van de Stichting en het daaraan gelieerde Ondernemersfonds Ø Realisatie inrichtingsplan kom Winsum. Deel van dit plan maken o.a. uit het zichtbaar maken van wandelroutes, het aanbrengen van matrixborden langs de invalswegen, de bewegwijzering in het dorp waardoor winkels beter vindbaar worden en het verfraaien van winkelpanden. Ø Realisatie Boogplein Thema 5
Actieve lokale en regionale samenwerking
Het Rijk, het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de VNG hebben overeenstemming bereikt over de nieuwe aanpak van het bedrijventerreinenbeleid. De afspraken zijn vastgelegd in het ‘Convenant Bedrijventerreinen 2010-2020’. De planning voor dit onderwerp is bij de provincie neergelegd. Die wil dat binnen de provincie regionaal gaan oppakken. Dat maakt dat regionale afstemming in ieder geval op dit onderwerp noodzakelijk is. Bovendien kunnen de (BMW) gemeenten elkaar versterken door meer samen te werken op het taakveld Economie. Nu is iedere gemeente kwetsbaar op het taakveld Economie.
4
Lokaal bestaat er een Ondernemersplatform. Dit is samengesteld uit de overkoepelende Ondernemersvereniging gemeente Winsum (OVgW) en de 4 ondernemers-, c.q. winkeliersverenigingen uit Winsum, Sauwerd, Baflo en Ezinge. Dit platform is een belangrijke gesprekspartner. Daarnaast is een aantal jaren geleden een begin gemaakt met het samen met de OVgW organiseren van netwerkavonden (gemiddeld 1 per jaar) Voorts is er een eerste bijeenkomst met de ondernemers in de sector Recreatie en Toerisme geweest om te komen tot een Toeristisch platform. Daarnaast wordt door middel van regionale samenwerking een ondersteuningsaanbod voor de ondernemers mogelijk gemaakt. Denkbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Actieve participatie in regionale samenwerking. Voornaamste onderwerp daarin zal zijn de planning van bedrijventerreinen. Ø Professionalisering bestuurlijk overleg met ondernemersplatform. Hoe kan het bestaande onregelmatige overleg met OVgW en winkeliersverenigingen kwalitatief beter. Ø Totstandkoming van het Toeristisch Platform, ook onderwerp bij de uitwerking van het startdocument Toeristische beleidsvisie. Ø Samenwerking in BMW verband. Ø Totstandkoming Ondernemersakkoord. Een afsprakenkader voor de implementatie van het onderzoek naar de gemeentelijke dienstverlening (‘Normenkader bedrijven ‘, zie ook thema 1) Thema 6
Imago en promotie
De gemeente Winsum is op dit moment een onvoldoende sterk merk. Het imago van de gemeente is onduidelijk of wordt veelal nog gebaseerd op verhalen en beelden uit het verleden (zo hanteren wij nog steeds de ondertitel van de Toekomstvisie uit 2003: “ Schatkamer van het noorden” ). In 2008 is een begin gemaakt met een discussie door het opstellen van een Promotieplan voor Winsum: “ hoe wil Winsum gekend worden “ ? Deze discussie is niet afgemaakt. Vervolgens is in verband met de Noordelijke Promotiedagen 2010 opnieuw stilgestaan bij de vraag: “ wat is ons sterk merk, hoe willen we gekend worden? “ . Opnieuw is toen gekozen voor “ Winsum, schatkamer in het noorden” . Zolang deze vraag niet wordt beantwoord, kunnen ook geen keuzes worden gemaakt welke marketinginstrumenten moeten worden ingezet, welke beurzen we naar toe gaan en wat de slogan van de gemeente Winsum is. Parallel aan de al genoemde thema’s zullen wij dus moeten bouwen aan een helder imago. Dit imago moet dan ook breed worden uitgedragen door inwoners, ondernemers, werknemers en instellingen binnen de gemeente. Denkbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Opstellen van een promotie-,marketing en imagoplan voor de gemeente Winsum. Ø Kweken van ambassadeurs onder de bedrijven binnen de gemeente en de toeristen, recreanten en consumenten die de gemeente aandoen. Thema 7
Arbeidsmarkt: werkgelegenheid en werkloosheid
Het collegeprogramma geeft aan, dat wij ons in blijven zetten voor het scheppen en in stand houden van werkgelegenheid en het bestrijden van werkloosheid.
5
Daarnaast zullen wij, in samenwerking met het onderwijs, lokale ondernemers, de Kamer van Koophandel en andere partners, zoveel mogelijk stagemogelijkheden voor jongeren realiseren. Denbare onderwerpen bij dit thema zijn: Ø Behoud en versterking van het huidige werkgelegenheidsniveau Ø Bevorderen van herintreden, omscholing en bijscholing en scholing Ø Behoud van het Vacature Servicepunt als ‘matchmaker ‘tussen werkgevers en werkzoekenden. Ø Faciliteren van werkgelegenheidsprojecten, bijvoorbeeld in de vorm van loonkostensubsidie Ø Bevordering uitstroom uit de WWB.
3.
Inhoudopgave Beleidsplan Economie
1. 2. 3.
5. 6. 7. 8. 9. 10.
Samenvatting van het beleidsplan Aanleiding voor het Beleidsplan Beschrijving van het landelijk en provinciaal beleid als randvoorwaarden voor het toekomstig beleid Statistische gegevens: • Werkgelegenheid • Bedrijvigheid • Werkloosheid • Organisatiegraaf ondernemend Winsum • Demografische ontwikkelingen Beschrijving van de huidige situatie op de 7 thema’s SWOT-analyse Uitwerking van de onderwerpen per thema in beleid Actieprogramma Financiële middelen. Bijlagen.
4.
Participatie
4.
Belangrijk is, dat het nieuw te formuleren beleid tot stand komt in nauw overleg met en met input van de sector (alle ondernemers en ondernemersorganisaties) Het ondernemersplatform zal daarvoor primair worden gebruikt. Voorts zullen voor het te formuleren beleid voor economie, meerdere (netwerk) avonden worden belegd waarvoor alle ondernemers worden uitgenodigd. Dit proces zal begeleid worden door middel van de nodige communicatie via de lokale media en vooral door gebruikmaking van onze website. Over de startnotitie hebben alle bij de Kamer van Koophandel ingeschreven ondernemers via de gemeentelijke website hun mening kunnen geven. Zij zijn daarvoor persoonlijk uitgenodigd.
6
5.
Planning
Behandelen startnotitie in informerende raad
Wk. 19
Idem in opiniërende raad
Wk. 21
Idem in besluitvormende raad
Wk. 23
Uitwerking startnotitie in beleidsplan ism OVgW
Wk. 23-27
Concept beleidsplan in B&W
Wk. 36
Netwerkavond. Onderwerp: concept beleidsplan
Wk.38
Aanpassing beleidsplan
Wk.39
Definitief concept beleidsplan in B&W
Wk.41
Behandeling beleidsplan in informerende raad
Wk. 43
Idem in opiniërende raad
Wk. 45
Idem in besluitvormende raad
Wk. 50
Totstandkoming uitvoeringsplan met maatregelen
Wk. 51 e.v.
7
