STADSINITIATIEF POSTZEGELPARKEN
Een lint van postzegelparken door Rotterdam Van vergeten plekken naar huiskamers van de buurt
Stadsinitiatief Rotterdam 2013
Stichting Postzegelparken Projectplan Stadsinitiatief Postzegelparken Rotterdam 13-02-2013
Inhoudsopgave Stichting Postzegelparken in Rotterdam ................................................................................................. 3
Postzegelparken in Rotterdam ................................................................................................................ 4 Een lint van postzegelparken in Rotterdam (Zuid) .............................................................................. 4 Platform voor bewonersparticipatie in de openbare ruimte ................................................................ 5
Wat leveren postzegelparken Rotterdammers op ................................................................................... 6
Wie zijn betrokken? ............................................................................................................................... 10 Een publiek samenwerkingsproject................................................................................................... 10 Lokale betrokkenheid bij de realisatie van postzegelparken ............................................................ 10 Koppeling stadsinitiatieven ................................................................................................................ 11
Resultaten Stadsinitiatief Postzegelparken ........................................................................................... 13
Activiteiten in de totstandkoming van postzegelparken ........................................................................ 15
Projectplanning ...................................................................................................................................... 17
Begroting Stadsinitiatief Postzegelparken ............................................................................................. 20
Bijlage 1: Samenstelling Bestuur ........................................................................................................... 24 Bijlage 2: Comité van Aanbeveling van Stichting Postzegelparken ...................................................... 26 Bijlage 3: Praktische gegevens ............................................................................................................. 29 Bijlage 4: Bereik bewonersorganisaties Rotterdam .............................................................................. 30 Bijlage 5: Jaarverslag Stichting Postzegelparken 2011 ........................................................................ 32 Bijlage 6: Moodboard postzegelparken ................................................................................................. 32 Bijlage 7: Voorbeeldlocaties postzegelparken Rotterdam ..................................................................... 32
2
‘’Een postzegelpark? Wat is dat?’’ ’Een veelgehoorde vraag als de term postzegelpark valt. De betekenis van het postzegelpark valt eigenlijk niet in één of meerdere zinnen te vatten. Maar om u als lezer op het goede spoor te zetten doen we hierbij toch een poging: Postzegelparken zijn kleine, aantrekkelijke plekken in de buurt. ‘Eyecatchers’. Door de inrichting ervan nodigen ze uit tot ontmoeten, gebruik, verblijf en activiteiten: een openlucht huis- of hobbykamer van de buurt. Kenmerkend aan een postzegelpark is dat het een herinrichting is van de fysieke ruimte met daarin meegenomen de sociale aspecten en wensen van de buurt(bewoners).
Stichting Postzegelparken in Rotterdam De openbare ruimte in Rotterdam kent, net als in veel andere Nederlandse steden, veel anonieme plekken. Een omgeving met perkjes, stenige stoepen of bankjes oogt snel verrommeld en nodigt vaak niet uit om er te verblijven, elkaar te ontmoeten. Dit maakt mede dat de leefbaarheid en sociale cohesie in veel buurten onder druk staat. Veel speelt zich binnenshuis af en de aandacht voor elkaar en de leefomgeving is minder geworden. Hiervan ervaren met name de kwetsbare groepen in de samenleving de gevolgen. Met prettige, aantrekkelijke en veilige plekken in de openbare ruimte verleid je buurtbewoners om naar buiten te gaan en elkaar te ontmoeten. Stichting Postzegelparken wil deze anonieme plekken omtoveren tot postzegelparken, plekken met een gebruikerswaarde voor omwonenden en passanten, ter bevordering van de sociale cohesie. Vanuit de overtuiging om op buurtniveau de leefbaarheid, sociale cohesie, participatie en eigen kracht te bevorderen stimuleert en realiseert Stichting Postzegelparken, de daadwerkelijke aanleg van postzegelparken in Rotterdam.
Statutaire doelstelling Stichting Postzegelparken Stichting Postzegelparken heeft als doel vergeten, verrommelde en stenige plekken in de openbare ruimte ‘om te toveren’ tot huiskamers van de buurt. De stichting stelt zich statutair ten doel: 1. De daadwerkelijke aanleg van postzegelparken in Nederland te stimuleren. 2. De realisatie en het beheer van deze postzegelparken in nauwe samenwerking met partijen uit de buurt tot stand te brengen om sociale ontmoetingen te stimuleren en de leefbaarheid van de buurt te vergroten. 3. Het fungeren als kenniscentrum op het gebied van postzegelparken en het uitdragen van het ideeëngoed dien aangaande, alsmede het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.
3
Postzegelparken in Rotterdam Een lint van postzegelparken in Rotterdam (Zuid) Door de crisis en het uitblijven van stedelijke vernieuwingsprojecten op grote schaal winnen kleinschalige en lokale projecten op buurtniveau terrein. Burgers nemen het heft in eigen handen en willen ‘iets leuks’ doen met de openbare ruimte. In de praktijk zijn dit vaak tijdelijke initiatieven gedragen
door
twee
of
drie
actieve
bewoners.
Stichting
Postzegelparken
draagt
deze
bewonersinitiatieven een warm hart toe en wil ze naar een hoger plan tillen. Postzegelparken zijn dan in basis niet van tijdelijke aard, maar worden onderdeel van de openbare ruimte. De stichting zorgt ervoor dat het initiatief breder ingebed raakt in de buurt dan drie of vier actieve bewoners en betrekt de buurt bij de totstandkoming in brede zin: van buurtbewoners, ondernemers, zorg, welzijn, scholen tot andere belanghebbenden op buurtniveau. Door in de totstandkoming van postzegelparken de (potentiele) gebruikers te betrekken en de plek een identiteit te geven die past bij de gebruikers, worden postzegelparken onderscheidend en ontstaat er betrokkenheid en een natuurlijke verantwoordelijkheid voor de plek vanuit de gebruikers. De stichting is ervan overtuigd dat de extra investering in de openbare ruimte, middels het betrekken van de gebruikers, zich aan het einde van de rit terug betaald door een beter resultaat met betrekking tot sociale cohesie, eigen kracht en participatie, maar ook in een mooie, onderscheidende en economisch florerende buurt. Het motto van Stichting Postzegelparken luidt: ‘Een lint van Postzegelparken door Rotterdam. De anonieme, stenige plekken in de buurt moeten worden teruggegeven aan de Rotterdammers! De stichting wil in samenspraak met verschillende bewonersinitiatieven en andere gebruikers van de openbare ruimte tien postzegelparken realiseren op loopafstand van elkaar. Naast dat ieder postzegelpark een verrijking voor de buurt is en een eigen identiteit krijgt, vormen zij samen een groen lint van sociale en fysieke smeltpunten door en voor de stad Rotterdam.
Een lint van postzegelparken op loopafstand van elkaar maakt dat er binnen buurten beweging komt, een geografische afbakening is daarop van belang. Wij richten ons als stichting in eerste instantie op Rotterdam-Zuid. Allereerst vanwege de enthousiaste geluiden die wij uit die hoek hebben gekregen vanuit verschillende organisaties en bewoners. Maar ook omdat Rotterdam Zuid vele stenige, harde plekken en een grote multiculturele diversiteit kent. In onze ogen bij uitstek de plek waar wij middels het opknappen van de openbare ruimte, het verbinden van bewoners, corporaties, ondernemers en andere partijen, plus het verstrekken van opdrachten aan (bij voorkeur) lokale zzp-ers en ontwerpbureaus in die omgeving met betrekking tot de uitvoering de grootste winst te behalen valt. In het ‘Convenant Nationaal Programma Kwaliteitssprong Rotterdam Zuid’ (november 2012) staat het volgende geschreven; ‘’De gemeente Rotterdam en de Rotterdamse corporaties zijn verantwoordelijk voor de realisatie van de herstructurering in Rotterdam-Zuid. Hier spannen zij zich maximaal voor in. Maar, zoals vastgesteld door de commissie Deetman/Mans en het Nationaal Programma Rotterdam4
Zuid gaat de lange termijn opgave de spankracht van de stad Rotterdam en de Rotterdamse corporaties te boven en is de betrokkenheid van andere partners noodzakelijk. ‘’ Hier springen wij graag op in.
Platform voor bewonersparticipatie in de openbare ruimte Naast de bijdrage in een specifiek deel van Rotterdam (focus: Zuid) wil Stichting Postzegelparken kennisuitwisseling binnen heel Rotterdam bevorderen. Stichting Postzegelparken draagt bottom-up initiatieven in de openbare ruimte in andere vormen een warm hart toe. De afgelopen jaren zijn er steeds meer bewonersinitiatieven met betrekking tot de openbare ruimte ontstaan, veel buurtmoestuinen en veel tijdelijke, braakliggende plekken. Zo ook in Rotterdam. Initiatiefnemers en andere betrokkenen (ambtenaren, woningcorporaties ed) doen eigen ervaringen op, maar er is nog geen uitwisselingsplatform om ervaringen met deze uit te wisselen.
Stichting Postzegelparken wil gelijktijdig met de totstandkoming van het lint van postzegelparken in Rotterdam (Zuid), alle Rotterdammers de gelegenheid geven om kennis uit te wisselen op een interactief platform. Op een apart ingericht deel van de website postzegelparken.nl wordt op het gebied van participatie, ontmoeting en openbare ruimte kennis uitgewisseld, inspiratie opgedaan en kunnen nieuwe initiatieven ontstaan. Naast uitwisseling is juist ook de (weerbarstige) praktijk het uitgangspunt. Het opzetten van samenwerking, buurtcommunities, beheer en onderhoud, regelgeving, duurzame participatie, financiering, crowd-funding en sponsoring in natura of geld zijn thema’s die een plek krijgen. De doelgroep van dit platform is divers: bewonersinitiatieven, ‘huizen van de buurt’, deelgemeenten, woningcorporaties, hoveniers, aannemers, ontwerpers, zorgorganisaties ed.
Website postzegelparken.nl (huidige vorm)
5
Wat leveren postzegelparken Rotterdammers op De gemeente Rotterdam wil met het ‘Stadsinitiatief’ Rotterdammers laten meedenken en meebouwen aan een mooie en aantrekkelijke stad. Want Rotterdammers weten als geen ander wat de stad nodig heeft om nog beter te worden. Stichting Postzegelparken onderstreept dit in haar werkwijze. Stichting Postzegelparken biedt Rotterdam met een lint van postzegelparken een initiatief dat gericht is op de onderlinge verbondenheid van mensen in een gemeenschap en de sociale relaties tussen mensen van verschillende afkomst. Door de vernieuwende manier van omgaan met de openbare ruimte en het actief betrekken van bewoners, (lokale) ondernemers, zorg en welzijn gedurende het proces wordt niet alleen de fysieke kwaliteit, het groen, maar ook de sociale kwaliteit van de leefomgeving verbeterd. Maar de belangrijkste motivatie: in de realisatie van postzegelparken wordt aangesloten bij wat verschillende Rotterdammers willen. Stadsinitiatief Postzegelparken is beeldbepalend voor de openbare ruimte in Rotterdam (Zuid), het levert openbare plekken op die door verschillende doelgroepen te gebruiken zijn, zorgt voor binding op buurtniveau en kent draagvlak onder Rotterdammers door betrokkenheid in de totstandkoming.
Postzegelparken: beeldbepalend voor de openbare ruimte Iedereen kent ze wel; verwaarloosde pleintjes, stenige plekken om de hoek, onveilige openbare ruimten. Deze loze plekken vallen tussen wal en schip. Slechts incidenteel neemt iemand de verantwoordelijkheid ervoor op zich. Om de leefbaarheid in de wijken te vergroten en de sociale cohesie te versterken zouden deze ruimten in postzegelparken 'omgetoverd' moeten worden. Postzegelparken zijn aantrekkelijke plekken waar bewoners, werknemers, klanten en recreanten kunnen verblijven, die de ontmoeting tussen verschillende generaties en culturen bevorderen. Allerlei plekken komen ervoor in aanmerking: overhoeken, inhammen, reststroken, lege percelen, entreezones en onderdoorgangen.
In de opwaardering tot postzegelpark krijgen deze plekken een duidelijke identiteit, passend bij de buurt. Neutraliteit werkt ongewenst gebruik in de hand. In een fractie van een seconde moet je kunnen zien of het een mooi parkje is, een aantrekkelijk pleintje of iets specifieks voor een doelgroep (visstek / open luchttheater / sportvoorziening / Turks theehuisje / vlindertuin / moestuin). Verder is van belang dat er in actieve of passieve zin iets te beleven is, anders wordt de plek niet aantrekkelijk genoeg gevonden. Doordat de plek fysiek wordt opgeknapt, een eigen identiteit krijgt en meer gebruikt zal worden door bewoners om elkaar te ontmoeten, neemt de sociale controle toe en daarmee de overlast en vervuiling af.
Binding op buurtniveau Door samen met buurtbewoners de plekken te bestemmen, in te richten en te beheren wordt de plek van de bewoners zelf en weerspiegelt zo de identiteit van de wijk of buurt. De plekken krijgen zo meer 6
betekenis voor de buurt en haar bewoners. Dit kan bijvoorbeeld door (Turkse, Marokkaanse) vrouwen thee te laten schenken vanuit een theehuisje, vaders samen met kinderen speeltoestellen te laten maken voor een speelplek, kunst uit de buurt tentoon te stellen, een ontmoetingsplek te creëren rond een historisch element in de buurt etc. Belangrijk is dat de buurt onderscheidend vermogen krijgt en bewoners er graag willen verblijven. Met postzegelparken als prettige, aantrekkelijke en veilige plekken in de openbare ruimte verleid je mensen om naar buiten te gaan en elkaar te ontmoeten. Doordat bewoners actief in het postzegelpark zijn ontstaan er veel incidentele ontmoetingen met andere buurtbewoners en voorbijgangers. De moeite en tijd die deze actieve bewoners rond een postzegelpark in de realisatie en het beheer ervan steken, vertaalt zich ook naar een breder buurtniveau.
Binding rond postzegelpark Betrokkenheid van bewoners rond een postzegelpark uit zich in directe betrokkenheid: meedenken en actief participeren/reageren. Maar ook in betrokkenheid meer op afstand: geïnformeerd raken en de ontwikkeling volgen. Beide vormen van betrokkenheid is waardevol, omdat je vaak ziet dat na realisatie de betrokkenen op afstand zich toch deelgenoot voelen (en het zorgt voor breed draagvlak). In de eerste vorm van betrokkenheid zijn buurtbewoners samen bezig met het ontwerp
en de realisatie van een
postzegelpark. buurtbewoners
Deze leert
elkaar
groep goed
kennen, ziet elkaar regelmatig en dit leidt tot omzien naar elkaar. Deze binding geeft energie om ook op andere vlakken meer te doen voor de buurt, bijvoorbeeld middels het organiseren van activiteiten in en het beheer van de postzegelparken. In de bestaande postzegelparken gebeurt dit bijvoorbeeld door het organiseren van workshops voor kinderen, tuinieren of een vaste schaakmiddag. Zo is deze kerngroep een voorbeeld voor de andere buurtbewoners en wordt een sneeuwbaleffect gecreëerd, waarbij buurtbewoners de buurtbinding en sociale kwaliteit binnen de buurt verder proberen te brengen!
Meerwaarde postzegelparken voor kwetsbare groepen Een specifieke groep die veel baat heeft bij binding op buurtniveau zijn kwetsbare groepen als ouderen, allochtone vrouwen en jonge kinderen (0-12). Zij ervaren de gevolgen van de achteruitgang van de leefbaarheid in de buurt het meest. Zowel de onveiligheid als een gebrek aan sociale contacten op straat beperkt hen in participeren en in de kwaliteit van leven. Hun actieradius is beperkt: ze zijn sterk op hun directe omgeving aangewezen. Sociale contacten en het dagelijks patroon beperken zich veelal tot het buurtniveau. Als kwetsbare groepen zich veilig voelen, zullen zij zich prettiger door de buurt bewegen. De zelfredzaamheid van deze groepen wordt 7
vergroot doordat zij dichtbij huis een activiteit kunnen bijwonen of zelfs bijdragen aan het organiseren hiervan. Belangrijk is dat de drempel laag wordt gehouden. Hierdoor vinden er meer ontmoetingen plaats en ontwikkelt zich een nieuw netwerk, dit versterkt de positie van de groep kwetsbare buurtbewoners. Een potentiële locatie voor een postzegelpark is bijvoorbeeld de openbare ruimte rond een verpleegof verzorgingshuis. Door het beter begaanbaar maken van de openbare ruimte voor ouderen en elementen op te nemen in het postzegelpark die buurtbewoners verleiden deze plek te bezoeken, ontstaat interactie in de omgeving met andere doelgroepen. Daarnaast kan groen een belangrijke rol spelen in het overbruggen van cultuurverschillen tussen allochtonen en autochtonen, een thema dat actueel blijft in Rotterdam. Dit heeft Stichting Postzegelparken ervaren bij een eerder aangelegd postzegelpark. Na de aanleg kwamen er aanmeldingen onderhouden
binnen van
de
voor
het
boomgaard,
kruiden- en moestuinen van mensen met
Chinese,
Marokkaanse,
Surinaamse, Turkse,
Zuid-
Amerikaanse en Nederlandse afkomst. Vrouwen uit andere culturen zijn van huis uit gewend om dicht bij huis eigen kruiden,
groenten
te
onderhouden.
Onze ervaring is dat zij dit ook graag in de openbare ruimte willen doen. Marokkaanse vrouwen gebruiken wat ze aan kruiden en groenten verbouwen om maaltijden te bereiden of muntthee te maken.
Groen & Gezond Verschillende wetenschappelijke onderzoeken hebben aangetoond dat groen een positieve invloed heeft op de gezondheid van mensen. Wie investeert in groen in de stad wordt op meerdere punten beloond, de stad wordt niet alleen mooier, maar er is ook een positief effect op de gezondheid van mensen. Er is minder sprake van angststoornissen en depressies, doordat mensen zich prettiger voelen en het helpt ter preventie van obesitas, omdat mensen meer gaan bewegen.
1
In Nederland is
nu echter vele kijkgroen waar mensen niet per definitie meer door gaan bewegen. Het idee van postzegelparken is juíst verblijf- en gebruiksgroen te realiseren, groen waar je actief in kunt zijn. Daarbij staan jongeren in de stad steeds verder af van de natuur en het milieu. Jongeren zijn echter wel diegenen die in toekomst verantwoordelijkheid dragen voor de natuur en het milieu. In de postzegelparken kunnen verschillende activiteiten georganiseerd worden voor kinderen die bijdragen
1
Bron: Groen, Gezond en productief; The economics of Ecosystems & Biodiversity (TEEB NL): natuur
en
gezondheid
(http://www.kpmg.com/nl/nl/issuesandinsights/articlespublications/pages/groen-
gezond-en-productief.aspx) 8
aan hun kennis over de natuur en het milieu. Aanknopingspunt voor scholen om iets met groen te doen. De aanleg van postzegelparken heeft dus niet alleen een positief effect op de sociale cohesie in Rotterdam, maar ook op de fysieke en mentale gezondheid van de Rotterdammers. Dat kost in eerste instantie wat geld, maar de uiteindelijke baten van groen en postzegelparken in Rotterdam zijn veel groter.
2
Bron:
2
Groen
loont
met
TEEB
Stad.
(http://www.degroenestad.nl/artikelen/Maatschappelijke%20baten%20van%20groen%20en%20water %20zijn%201,5%20tot%202%20keer%20hoger%20dan%20de%20kosten.wli) 9
Wie zijn betrokken? Stichting Postzegelparken onderscheidt in het realiseren van een lint van postzegelparken verschillende betrokkenen. In een project waar zowel bewoners, buurtpartijen als een gemeente betrokken is, is het omgaan met verschillende belangen en communicatie over verwachtingen ten zeerste van belang om er een geslaagd project van te maken zonder (al te veel) teleurstellingen. Stichting Postzegelparken beheerst het begeleiden van dit proces.
Een publiek samenwerkingsproject De basis van het project is een samenwerking tussen verschillende partijen en groepen. Stichting Postzegelparken is initiatiefnemer en draagt zorg voor een project dat lokaal gedragen wordt. Vaste samenwerkingspartner in het project is de gemeente Rotterdam vanuit haar verantwoordelijkheid voor de Rotterdamse openbare ruimte. Vanuit de gemeente zal zorg gedragen moeten worden voor de toetsing van de ontwerpen op kaders en randvoorwaarden. Die toetsing gebeurt op verschillende momenten in het proces, daarnaast is het voor uitvoering noodzakelijk dat er bestuurlijk akkoord komt voor de plannen. Naast de toetsing en bestuurlijke goedkeuring werken er bij de gemeente vaak participatie- of buurtdeskundigen (in de buurt zelf) die de buurten en Rotterdamse initiatieven goed kennen. Zij zijn een belangrijke partner om mee op te trekken in de buurt. Het gaat er binnen dit project om, winst te behalen door koppeling van initiatieven en betrokken mensen. Bestaande professionals in de buurten zijn hierin een belangrijk klankbord. Naast de gemeente zijn ook de woningcorporaties een partner, zij hebben samen met de VvE in de buurt zeggenschap over de eventuele in- en aanpandige aspecten van het ontwerp. Daarnaast is een hogere score op leefbaarheid voor hen van belang in relatie tot de waarde van hun bezit. Verschillende wooncorporaties zijn reeds benaderd en hebben aangegeven mee te willen denken en werken aan de realisatie van de postzegelparken. Wooncorporatie Wooncompas heeft de opdracht gegeven aan Buro Maan/Elian Somers om de stenige plekken rondom gebouwen door Rotterdam in kaart te brengen. Woningcorporatie Wooncompas heeft aangegeven actief mee te willen denken en werken aan de realisatie van postzegelparken in Rotterdam (zuid). Stichting Postzegelparken heeft al eerder een intensief samenwerkingsproject gedaan met een gemeente (en woningcorporaties) en weet vanuit die ervaring welke belangen er spelen op verschillende niveaus. De stichting zorgt er voor dat ze, voordat er specifiek met locaties aan de slag gegaan wordt, samenwerkingsafspraken maakt met de gemeente en de corporaties.
Lokale betrokkenheid bij de realisatie van postzegelparken Bewoners en hun initiatieven Naast dat de projectorganisatie erg van belang is, zijn de meest belangrijke betrokkenen om postzegelparken van de grond te krijgen uiteraard Rotterdammers; de buurtbewoners, hun initiatieven en enthousiasme om bij te dragen aan de verwezenlijking van een postzegelpark. De lokale betrokkenheid bij een postzegelpark wordt op verschillende manieren vorm gegeven. Binnen de buurt vormen de bewoners, in sommige gevallen vertegenwoordigd in VVE’s en bewonerscommissies, een 10
belangrijke spil in het samenwerkingsproces. Bewoners zijn het stralende middelpunt van het project, participeren van voorbereiding tot uitvoering en zijn actief betrokken bij het beheer van- en de activiteiten in het postzegelpark nadat het gerealiseerd is. Om initiatieven van bewoners rond de openbare ruimte op gang te brengen zijn verschillende flyeracties uitgezet in en door Rotterdam. Zo zijn winkelcentra, supermarkten, snackbars, en bewonersorganisaties bezocht en zijn affiches van Stadsinitiatief Postzegelparken opgehangen. In deze affiches worden bewoners bevraagd na te denken over hun plannen voor de openbare ruimte. Daarnaast zijn ook in diverse buurtkranten berichten geplaatst over Postzegelparken (zie ook bijlage 5 voor de bereikte bewonersorganisaties). Dit voorjaar wordt met de bekendmaking van de nominaties een wedstrijd uitgeschreven waarin buurtbewoners hun plannen en locaties kunnen aanmelden bij de stichting, waarbij de focus ligt op Rotterdam Zuid. Tegen die tijd verwachten we ook dat andere Stadsinitiatieven zich bij de stichting zullen melden met ideeën voor locaties en identiteiten voor postzegelparken.
Belanghebbende partijen in de buurt Naast de bewoners zijn er op buurtniveau ook belanghebbende partijen als zorg- en welzijnsorganisaties (woonzorgcentra), scholen en ondernemers. Deze partijen hebben belang bij een prettige, aantrekkelijke en veilige openbare ruimte voor hun bewoners, cliënten, of bezoeker. Dat is de reden dat ook zij bevraagd zullen worden ideeën voor postzegelparken aan te melden, geïnformeerd te blijven in het proces tot realisatie, maar ook ondersteuning te bieden op het gebied van beheer, onderhoud en activiteiten in en rondom het postzegelpark of sponsoring in natura van materialen voor de aanleg. Aan winkelcentra, buurthuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen is een bezoek gebracht en ook daar is Stadsinitiatief Postzegelparken onder de aandacht gebracht. In een vervolgstadium (als de planvorming start) zal er nog contact worden gelegd met een buurtregisseur (vanuit de politie) die zorg draagt voor de sociale veiligheid. Deze buurtregisseur wordt vanuit Stichting Postzegelparken geïnformeerd over nieuwe plannen en daarnaast bevraagd om input te geven vanuit zijn dagelijkse praktijk en kennis over de buurt. Uitvoering door lokale professionals Stichting Postzegelparken vindt het belangrijk dat er ook professionele, lokale betrokkenheid is bij de inrichting van postzegelparken. De postzegelparken zijn van en voor Rotterdammers en lokale professionals op het gebied van participatieprojecten, ontwerpen (landschapsarchitecten) en aanleg (aannemers) zullen ook betrokken worden in de uitvoer van het project. Per postzegelpark wordt er gekeken naar professionals in de directe omgeving die hier een rol in kunnen spelen op basis van een vooraf opgesteld pakketje van eisen. Op die
manier levert ons Stadsinitiatief niet alleen
aantrekkelijke, openbare ontmoetingsplekken op maar ook (tijdelijke) werkgelegenheid. Koppeling stadsinitiatieven 11
Het stadsinitiatief Postzegelparken heeft de afgelopen maanden contact onderhouden met andere stadsinitiatieven. Bij de pitch op 28 november bemerkten wij al dat er verschillende ideeën, plannen en initiatieven zijn die net als Stichting Postzegelparken willen bijdragen aan een (nog) mooier, beter en groener Rotterdam. In al deze plannen staat onze gedeelde passie centraal: de stad Rotterdam. Ieder initiatief geeft dat op een andere manier vorm, Stadsinitiatief Postzegelparken dat een aantal van die verschillende vormen ook verschillende identiteiten kunnen zijn die voorkomen in een postzegelpark. Omdat alle initiatieven Rotterdam een warm hart toedragen is nadrukkelijk gekeken op welke vlakken samenwerking mogelijk is en daaruit blijkt dat verschillende initiatieven graag meedenken over de verschillende identiteiten van postzegelparken. Samen kunnen wij Rotterdam een (nog) mooiere plek maken.
Met Groenplan Desiderius en Stadswaterpark is de wens uitgesproken tot samenwerking. Beide initiatieven zien kans hun groen- en waterplan nadere invulling te geven met buurtbewoners waarvan de coördinatie in handen ligt van Stichting Postzegelparken en het ontwerpproces bij de oorspronkelijke initiatiefnemers. Andersom geldt het ook dat de stichting kans ziet het ontwerp van een postzegelpark in handen te brengen bij deze initiatiefnemers.
12
Resultaten Stadsinitiatief Postzegelparken Stichting Postzegelparken denkt op verschillende vlakken mooie, sociale en fysieke resultaten te behalen middels de uitvoer van het Stadsinitiatief Postzegelparken. Hieronder zullen we deze kort uiteenzetten. 1. Een lint van 10 postzegelparken in Rotterdam. Aan het eind van het project wordt een lint met 10 groene, aantrekkelijke, toegankelijke plekken ‘opgeleverd’ waar het aangenaam verblijven is en waar de buurt elkaar ontmoet. 2. Een verbetering op leefbaarheid en sociale cohesie. Stichting Postzegelparken streeft met de aanleg van postzegelparken het verbeteren van de leefbaarheid van de buurt en het stimuleren van sociale ontmoetingen na. Deze ontmoetingen, tussen jong en oud of allochtoon en autochtoon, gaan tegenwoordig niet altijd meer vanzelf. Voor de leefbaarheid in de Rotterdamse wijken is het van groot belang dat juist daarin wordt geïnvesteerd. De stichting maakt met de aanleg van postzegelparken niet alleen de openbare ruimte mooier, maar doet tevens een bijdrage aan het versterken van de sociale cohesie en het verbeteren van de veiligheid. Door bewoners van a tot z te laten de participeren in de totstandkoming van het park leren zij elkaar beter kennen, ontmoeten ze er elkaar en ontstaat er een natuurlijke verantwoordelijkheid voor de plek (een vorm van sociale controle, toezicht) die maakt dat de ongewenst gebruik minder aannemelijk wordt is onze ervaring. 3. Ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving verbeteren. Door het verhogen van de kwaliteit van de openbare ruimte, wordt de buurt aantrekkelijker en worden ontmoetingen tussen verschillende generaties en culturen gestimuleerd. Door de duidelijke identiteit en functie van de plek is het er fijn verblijven.
4. Ruimtelijke kwaliteit en economische aantrekkingskracht. De investering in postzegelparken (verfraaiing openbare ruimte) kan de waarde van het vastgoed in de omgeving van postzegelparken ten goede beïnvloeden. Daarnaast zorgt een verhoging van de ruimtelijke kwaliteit voor meer bedrijvigheid, waarmee het voor ondernemers en ander partijen aantrekkelijk wordt zich te vestigen in het deel van Rotterdam waar de postzegelparken worden aangelegd. 5. Vergroten actieradius kwetsbare groepen. Een prettige, veilige openbare ruimte vergroot de actieradius van kwetsbare groepen doordat zij verleid worden naar buiten te gaan en te wandelen in de eigen buurt, barrières worden weggenomen. De zelfredzaamheid van deze groepen wordt vergroot doordat zij dichtbij huis een activiteit kunnen bijwonen of zelfs bijdragen aan het organiseren hiervan. Belangrijk is dat de drempel laag wordt gehouden. Hierdoor vinden er meer ontmoetingen plaats en ontwikkelt zich een nieuw netwerk, dit versterkt de positie van de groep kwetsbare buurtbewoners. 6. Verrommeling tegengaan: Op het moment dat een plek verrommeld is, nodigt dit uit tot vervuiling (bijvoorbeeld vuil op de grond) en asociaal gedrag (drinken, geluidsoverlast verzorgen). Door het 13
opwaarderen van restruimten tot postzegelparken, wordt verrommeling weggenomen en nieuwe verrommeling tegengegaan. 7. Stimuleren lokale werkgelegenheid. In het Stadsinitiatief Postzegelparken wordt samengewerkt met lokale professionals in de uitvoering van het project op participatievlak, ontwerpvlak en in de uitvoering. De sociale en financiële investering in postzegelparken vloeit op die manier terug de buurt in. 8. Kennisoverdracht naar Rotterdamse professionals en bewoners. Middels de opzet van een participatieplatform openbare ruimte voor Rotterdam worden de good practices, leuke initiatieven en ideeën onder de aandacht gebracht bij alle Rotterdammers. Op dit platform wordt op het gebied van participatie, ontmoeting en openbare ruimte kennis uitgewisseld, inspiratie opgedaan en er kunnen nieuwe initiatieven ontstaan. Stadsinitiatief Postzegelparken krijgt op die manier betekenis voor alle Rotterdammers.
14
Activiteiten in de totstandkoming van postzegelparken Het proces dat hieronder geschetst wordt bevat de activiteiten die er per postzegelpark uitgevoerd worden voor, tijdens en na de realisatie.
Voorbereiding 1. Prijsvraag
Postzegelparken:
aanmelding
bewonersinitiatieven,
buurtinitiatieven,
locaties
postzegelparken en afstemming met andere stadsinitiatieven over vormgeven identiteiten postzegelparken. Tevens periode om je als lokale professional aan te melden het participatie-, ontwerp- of uitvoeringstraject te ondersteunen. 2. Projectdefinitie
/
kaders
en
randvoorwaarden:
Opzetten
projectgroep
(Stichting
Postzegelparken, gemeente Rotterdam en woningcorporaties rond aangemelde locaties). Definitie van kaders en randvoorwaarden voor de aangemelde plekken, wat is er
mogelijk,
verwachte kostenraming, hoe is de grond, welke bestemming heeft de plek, lopen er leidingen/kabels ed). Deze fase is belangrijk in het verwachtingenmanagement naar bewoners en partijen in de buurten. 3. Locatiekeuze. Op basis van de aanmeldingen en projectdefinitie worden 10 locaties geselecteerd in Rotterdam (Zuid) die in aanmerking komen voor de realisatie van een postzegelpark. 4. Selectie lokale professionals per postzegelpark Op basis van de aanmeldingen en de sociale (en ondernemers) kaart rond de gekozen locaties.
Ontwerp per postzegelpark 5. Startbijeenkomst buurt In deze bijeenkomst komen de verschillende ideeën/wensen/behoeften vanuit de buurt aan de orde in relatie tot het postzegelpark. De buurt wordt hier in brede zin voor uitgenodigd, via verschillende kanalen: post, nieuwsbrief, website en lokale media. Bewoners, zorg en welzijn, scholen, ondernemers, de bewonerscommissie en eventuele andere verenigingen uit de buurt zullen in deze bijeenkomst aansluiten. Daarnaast kan men ook via facebook en twitter wensen en ideeën
achterlaten.
Er
wordt
in
de
wensen
gekeken
naar
de
passendheid
en
integratiemogelijkheden bij het oorspronkelijke initiatief dat de locatie heeft aangemeld. Het beheer, onderhoud en gebruik van het park komen ook in deze bijeenkomst aan de orde. Doordat de kaders voor de plekken al bekend zijn worden valse verwachtingen voorkomen. 6. Voorlopig Ontwerp / VO. De ideeën en wensen voor het postzegelpark worden verder gebracht tot een ontwerp dat wordt opgesteld in samenwerking met lokale Rotterdamse professionals. Dit ontwerp wordt getoetst bij de gemeente en de woningcorporaties op de punten waar zij verantwoordelijkheid over dragen. Vanuit de stichting raken gedurende het ontwerpproces de buurt(bewoners) geïnformeerd over de voortgang en na de toetsing bij gemeente en corporaties wordt het ontwerp nog een keer
15
gepresenteerd aan de buurt. Het voorlopig ontwerp wordt vervolgens uitgewerkt tot een DO, waarin alle opmerkingen, wensen en behoeften zoveel mogelijk zijn verwerkt. 7. Officiële inspraak Na goedkeuring van het VO volgt zo nodig een formeel inspraaktraject, waarbij de plannen openbaar worden gepubliceerd en bewoners individueel kunnen reageren. (indien de ingreep zo groot is dat inspraak aan de voorkant niet voldoende is) 8. Vaststelling DO 9. Werkgroepen Beheer, Onderhoud en Activiteiten. Zelfbeheer door de buurtbewoners, kerngroep van de buurt. In deze bijeenkomst worden de eerder besproken punten uitgewerkt tot afspraken hierop in samenspraak met de kerngroep. Vervolgens worden de afspraken vastgelegd en gecommuniceerd.
Uitvoering per postzegelpark 10. Voorbereiding uitvoering door lokale ondernemers Afstemming met de buurt, welk deel van de uitvoering kunnen en willen zij op zich nemen. Waar mogelijk worden buurtbewoners betrokken en participeren zij in de uitvoering. Overig deel uitvoering (indien mogelijk) onder brengen bij Rotterdamse, lokale aannemer 11. Uitvoering.
Overdracht postzegelpark 12. Opening postzegelpark. Om het gerealiseerde postzegelpark aandacht te geven en het gebruik daarna te bestendigen is er een officiële opening. In de aanloop naar de opening worden ook de mogelijkheden op het park (aan bijv. activiteiten) breed gecommuniceerd naar overige buurtbewoners en organisaties. Zodat iedereen die wil kan aanhaken. 13. Continuïteit. Stichting Postzegelparken blijft voor alle betrokkenen bereikbaar via het participatieplatform openbare ruimte. Daarnaast is ze bereikbaar voor vragen of als er ‘problemen’ zijn rond de aangelegde postzegelparken om zo waar nodig ‘nazorg’ te leveren. De stichting wil zo de continuïteit garanderen.
16
Projectplanning
Fase
Inhoud
Uitvoering
Tijd
Prijsvraag
Aanmelden locaties,
Stichting Postzegelparken
Juni 2013
Postzegelparken
bewonersinitiatieven, lokale
Gesprekken potentiële
Stichting Postzegelparken
Juni-sept 2013
samenwerkingspartners
Benaderen: gemeente,
Vormgeven projectstructuur
woningcorporaties
Projectdefinitie –
Kaders, randvoorwaarden
Projectgroep
September 2013
verkennen
aangemelde plekken
mogelijkheden
Bestemmingsplannen
Aanwijzen 10 plekken
Projectgroep
Oktober 2013
Planning/volgorde
Stichting Postzegelparken
Fase 1: Voorbereiding
professionals Opzet projectgroep
Financiën (bijdrage corporaties/anderen?) Planning/volgorde Locatiekeuze
Communicatiemoment Selectie lokale
Beoordeling aanmelding
Projectgroep
professionals
Selectie maken
Stichting Postzegelparken
ontwerpfase
Benaderen geselecteerden
Website inrichten
Opzetten Rotterdams
Oktober 2013
Stichting Postzegelparken
Sept/okt 2013
platform
Fase 2: Ontwerp Bijeenkomst lokale
Overkoepelend
Stichting Postzegelparken
Voor 15
professionals
Onderlinge kennismaking
Lokale professionals
november
‘Workshop’
Naar wens: overige leden
postzegelparken
projectgroep.
Procesafspraken maken vervolg Go – no go momenten
Per locatie Kennismaking initiatiefnemers Bespreking bestaande 17
plannen (vu aanmelding) Startbijeenkomsten
Voorlopig Ontwerp
Organisatie
Lokale professionals
December 2013,
Uitnodigingen
Stichting Postzegelparken
januari, februari
Bijeenkomst
blijft voor afstemming
2014
Facebook/twitter inrichten
benaderbaar
Ontwerp maken obv
Lokale professionals
Januari 2014
wensen/ideeën
Projectgroep
(en verder)
Toetsing projectgroep Presentatie ontwerp aan
NB. Vanaf hier is de
buurt
planning afhankelijk van
Aanpassen ontwerp
geuite wensen, gewenste
Offerteaanvraag lokale
tempo en tijdsbestek
aannemers
toetsing/bestuurlijk akkoord, vrijgeven plannen
Officiële inspraak
Indien noodzakelijk (bij
Gemeente Rotterdam
Per locatie
Definitief ontwerp
Projectgroep
Per locatie
goedgekeurd
Dagelijks bestuur
voorkeur niet) Vaststellen DO
Werkgroep beheer,
Bijeenkomst rond
Per locatie
onderhoud, activiteiten
zelfbeheer
Participatie platform
Leerpunten verschillende
Vanaf januari
inrichten
locaties/betrokkenen in
2014
beeld Marktplaats Rotterdamse initiatieven (vraag/aanbod)
Fase 3: Aanleg Selectie lokale
o.b.v. aanmelding en uit te
aannemers
voeren werkzaamheden
Werkgroep beheer,
Bijeenkomst rond
onderhoud, activiteiten
zelfbeheer
Projectgroep
Per locatie
Per locatie
Vastleggen en communiceren afspraken Afspraken per locatie op website Voorbereiding
Regelen evt vergunningen
(deel) gemeente
uitvoering
ed.
Lokale aannemer
Per locatie
18
Afstemming uitvoering door bewoners Bewonersbrieven Aanleg postzegelpark
Betrokkenen (waar
Per locatie
mogelijk) Lokale aannemer
Fase 4: Overdracht Opening
Door en met bewoners,
Betrokkenen rond
postzegelpark
betrokkenen
postzegelpark ea.
Per locatie
‘kleine’ feestelijke aangelegenheid
Streven is de eerste 2 postzegelparken voorjaar
Overdracht beheer plek
2014 te openen, dan een serie in het najaar van 2014 en de laatste in het voorjaar van 2015. Dit is een eerste inschatting obv eerdere ervaringen. Streven is zoveel mogelijk tempo te houden.
Participatie platform
Leerpunten verschillende
Gedurende loop
actualiseren en
locaties/betrokkenen in
Stadsinitiatief
overdragen
beeld
Postzegelparken
Marktplaats Rotterdamse initiatieven (vraag/aanbod) Organiseren afsluitende bijeenkomst in Rotterdam irt kennisoverdracht
19
Begroting Stadsinitiatief Postzegelparken
Fase
Wie
Kosten
Toelichting
-Prijsvraag
Stichting
€ 11.250
200 uur (waarvan 50 uur
-Voeren gespreken
Postzegelparken
Fase 1: Voorbereiding sponsoring: € 3750,-)
samenwerkingspartners -Opzet projectgroep -Voorzitten, verslaglegging en voorbereiding projectgroep -Contacten bewoners en initiatieven € 0,-
Per partij sponsoring a 10
-Aanwezigheid projectgroep
Gemeente Rotterdam
rond thema’s samenwerking,
Woningcorporaties
uur, (uitgaand van 3
locatiekeuze, projectdefinitie,
Stichting
woningcorporaties): € 3.750
selectie lokale professionals
Postzegelparken
-Uitzoeken bestemming en
Gemeente Rotterdam
€ 0,-
Verantwoordelijkheid gemeente bij voorbereiding
kaarten aangemelde locaties
planvorming openbare ruimte
-Communicatie rond
Stichting
prijsvraag (materiaal en
Postzegelparken
€ 1.500,-
20 uur
teksten) € 2.500,-
-Inrichten Rotterdams deel website postzegelparken.nl
Fase 2: Ontwerp -Bijeenkomst lokale
Stichting
professionals
Postzegelparken
€ 4.500,-
80 uur (waarvan 20 sponsoring: € 1.500)
-Inventarisatie aanvullende financiën (natura/euro’s) -Aansturing lokale professionals, procesbegeleiding 20
-Voorzitten, verslaglegging en voorbereiding projectgroep
-Startbijeenkomst
Lokale professionals
€ 100.000
€ 10.000 beschikbaar per
-Voorlopig ontwerp
park (incl. BTW) voor
-Presentatie ontwerp
begeleiding participatie en
-Communicatie naar
maken ontwerp door lokale
bewoners/betrokkenen
professionals
-Werkgroep beheer
-Toetsing ontwerp op
Gemeente Rotterdam
€ 0,-
Verantwoordelijkheid
veiligheid, beheer ed.
gemeente bij herinrichting
-Vaststellen VO/DO
openbare ruimte
(dagelijks bestuur) -(officiële inspraak) € 0,-
Per partij sponsoring a 10
-Aanwezigheid projectgroep
Gemeente Rotterdam
rond voorlopige en
Woningcorporaties
uur, (uitgaand van 3
definitieve ontwerpen
Stichting
woningcorporaties): € 3.750
Postzegelparken
-Communicatie voortgang
Stichting
ontwerpen
Postzegelparken
-Inrichten participatieplatform
€ 1.500
20 uur
€ 2.250
40 uur (waarvan 10 sponsoring; € 750,-)
verzamelen ervaringen, leerpunten, marktplaats
Fase 3: Aanleg € 0,-
Onderdeel van opdrachten
-Voorbereiding uitvoering
Lokale professional,
-Werkgroep beheer
gemeente, lokale
lokale professional,
aannemer
aannemer. Betrokkenheid gemeente vanuit verantwoordelijkheid uitvoering openbare ruimte.
-Aanwezigheid projectgroep
Gemeente Rotterdam
rond selectie aannemer en
Woningcorporaties
€ 0,-
Per partij sponsoring a 10 uur, (uitgaand van 3 21
start aanleg
woningcorporaties): € 3.750
Stichting Postzegelparken
-Aanleg
Lokale aannemer
€ 500.000,-
50.000 gemiddelde uitvoeringskosten per park (incl. materiaal en aanleg) Streven is kosten per park zo laag mogelijk te houden middels sponsoring (natura, euro’s). Per park wordt na selectie streefbedrag opgesteld.
Fase 4: Overdracht -Opening postzegelpark
Bewoners, betrokkenen
0
Inzet bewoners
€ 3000,-
50 uur
postzegelpark
-Communicatie
Stichting
-Participatieplatform
Postzegelparken
(10 sponsoring: €750 )
overdragen -Afsluitende bijeenkomst
Subtotalen Fase 1: Voorbereiding
€ 15.250,-
Fase 2: Ontwerp 10 parken
€ 108.250,-
Fase 3: Aanleg 10 parken
€ 500.000,-
Fase 4: Overdracht
€
Totaal kosten
€ 626.500,-
3.000,-
Totaal kosten project incl. sponsoring
Stichting Postzegelparken: € 694.500,-
€ 9.000,-
Gemeente Rotterdam (+ inzet ambtenaren als verantwoordelijke OR) € 2.250,-
Woningcorporaties (3): 22
€ 6,750 ,-
Aannemers/sponsoring per park/fondsen, verwacht gem. € 5.000 per park: € 50.000,-
Verhouding direct/indirecte kosten: Gerekende uurtarief voor Stichting Postzegelparken en sponsoring overige partijen: € 75,- (incl BTW)
23
Bijlage 1: Samenstelling Bestuur Bestuur Stichting Postzegelparken Mevrouw E.L. Eshuis (voorzitter) De heer P.H. de Blaeij Mevrouw D.F. Swart De heer F.P. Boom (penningmeester)
Beleidssecretariaat Mevrouw M. Tolman
Achtergrondinformatie bestuursleden Evelien Eshuis - Voorzitter Stichting Postzegelparken Evelien Eshuis had een gevarieerde carrière in hoger onderwijs, welzijnswerk, politiek Tweede Kamer) en ambtelijk management (gemeente Amsterdam en Amstelveen). Sinds 2001 is zij zelfstandig gevestigd als consultant. Werken op het snijvlak van politiek, ambtelijke organisatie en burger betekent zoeken naar hoe democratische processen en betrokkenheid van burgers in de praktijk ondersteund en versterkt kunnen worden. Inhoudelijk
gaat
haar
belangstelling
uit
naar
stedelijke
ontwikkeling,
klimaatvraagstukken,
internationale samenwerking en cultuur hetgeen zich weerspiegelt in uiteenlopende bestuurlijke functies, waaronder het voorzitterschap bij de Stichting Postzegelparken. Pim de Blaey - Bestuurslid Postzegelparken Tot 2006 werkzaam geweest als adviseur openbare ruimte bij Ingenieursbureau Grontmij. Betrokken geweest bij zowel het ontwerp, de realisatie en het beheer van grootschalige groenvoorzieningen in het landelijk gebied als bij de inrichting en het beheer van de openbare ruimte in de stedelijke omgeving. Vanaf 2006 parttime consultant bij Bamboe Informatiecentrum Nederland te Schellinkhout. De huidige activiteiten richten zich vooral op de toepassing van bamboe als alternatief voor tropisch hardhout.
Nieuwe
ontwikkeling
maken
bamboe
geschikt
voor
vele
buitentoepassingen.
De betrokkenheid bij de Stichting Postzegelparken Nederland komt voort uit de overtuiging dat het de moeite waard om met jarenlange kennis en ervaring een belangeloze bijdrage te leveren aan de verbetering van de leefomgeving in de stad.
24
Danielle Swart - Bestuurslid Postzegelparken Is sinds 2003 werkzaam voor Stichting Zonnehuis Groep en Vereniging Het Zonnehuis. De laatste is de grondlegster van de verpleeghuiszorg in Nederland. Zonnehuis Groep is een netwerkverband van zes zelfstandige zorgorganisaties in de V&V sector. Als operationeel manager verantwoordelijk voor bestuursondersteuning, beleidszaken, projectmanagement en communicatie en fondsenwerving. Deze kwaliteiten brengt ze ook in voor het bestuur van Stichting Postzegelparken. Via dit nieuwe netwerk kan meer aandacht worden gevraagd voor de openbare ruimte die hoort bij zorglocaties en aanverwante terreinen. Zorg houdt namelijk niet op bij de voordeur en hoeft niet alleen door professionals geleverd te worden. Iedereen kan meedoen en een rol spelen bij de inrichting van zijn of haar leefomgeving! Frans Boom - Penningmeester Stichting Postzegelparken Frans Boom werkt al 35 jaar in de gemeentefinanciën. Eerst op de afdeling Volksgezondheid, daarna als gemeentelijke investeringsplanner, en nu als senior financieel adviseur Kunst en Cultuur bij de Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling. Hij was penningmeester van de Kweekschool voor Vroedvrouwen, theater de Engelenbak en de stichting NME (Natuur en Milieu-Educatie). Daarnaast is hij in zijn vrije tijd straatfotograaf, wereldreiziger (vooral het Oostblok en Azië, tot in Noord-Korea aan toe), lid van een Maastrichts carnavalsorkest. Een straatfotograaf met zo'n achternaam kan niet anders dan een pleitbezorger van postzegelparken zijn.
25
Bijlage 2: Comité van Aanbeveling van Stichting Postzegelparken
Prof. dr. E.H. Tonkens Prof. dr. Evelien Tonkens is op 4 april 1961 geboren in Arnhem. Tot 1988 studeerde zij politieke en sociaal-culturele wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Vervolgens werd ze docent op het Filosofisch Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Verder was Tonkens wetenschappelijk onderzoeker bij verschillende instituten als de Katholieke Universiteit Nijmegen en bij het Nederlands Centrum voor Sociaal beleid. In 1999 promoveerde zij aan de Katholieke Universiteit Nijmegen op het proefschrift ‘Het zelfontplooiingsregime; de actualiteit van Dennendal en de jaren zestig’. Verder was zij enkele jaren woordvoerder Volksgezondheid, Welzijn en Emancipatie voor GroenLinks in de Tweede Kamer. Nadat ze in 2005 afscheid nam van de politiek, werd zij bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap op de afdeling Sociologie en Antropologie van de Universiteit van Amsterdam. Naast hoogleraar was zij van 2005 tot 2012 vaste woensdagcolumnist van de Volkskrant. Daarnaast was Tonkens van 2007 tot 2011 toezichthouder bij GGZ-centraal. Ze is sinds 2007 lid van de Raad van Toezicht van Meander Medisch Centrum.
Drs. F. Spangenberg Drs. Frits Spangenberg is op 30 juli 1948 geboren. Frits Spangenberg studeerde tussen 1968 en 1976 sociologie en politicologie aan de Universiteit van Amsterdam en sociale psychiatrie aan de Erasmus Universiteit
Rotterdam.
Daarna
werd
Spangenberg
deeltijd
universitair
docent
ziekenhuiswetenschappen en deeltijd projectleider bij een marktonderzoekbureau. Vanuit die ervaringen richtte Spangenberg in 1984 Motivaction op. Dit bureau legt op een toegepast wetenschappelijke methode vast wat mensen beweegt tot hun gedrag. Bij Motivaction zijn een honderdtal werknemers actief voor overheden, bedrijfsleven en andere instellingen in binnen en buitenland. Verder heeft Spangenberg vele publicaties op zijn naam staan, met name over de veranderingen waar onze samenleving steeds complexer van wordt. Frits Spangenberg was vele jaren bestuurslid van WAPOR (World Association for Public Opinion Research) en president van ESOMAR (the World Association of Research Professionals). Daarnaast heeft hij veel bestuurlijke ervaring opgedaan in de culturele sector (theater, dans, opera, toneel, musea, orkesten). In 2005 trok hij zich terug uit de dagelijkse leiding van Motivaction, om zich volledig bezig te kunnen houden met het adviseren van opdrachtgevers bij specifieke projecten en innovaties in het marktonderzoek. Ook geeft hij regelmatig lezingen, presentaties en workshops over ontwikkelingen in onze samenleving. Kernwoorden: Sociale Cohesie; Verantwoordelijk burgerschap; Diversiteit in gebouwde omgeving; Verbetering in functies ‘wonen’, ‘werken’ en ‘spelen’.
Prof. dr. M. Th. Frankenhuis Maarten Theodoor Frankenhuis werd op 9 juli 1942 geboren in Enschede. Hij studeerde Diergeneeskunde en Frankenhuis promoveerde op de ‘autofertilisatie bij de kip’. In 1978 26
rondde hij een driejarig onderzoek af naar stoornissen van de vruchtbaarheid bij het cryptorche individu, bij zowel dier als mens. Daarna werd hij, na een zes jaar als dierenartsonderzoeker in Diergaarde Blijdorp te Rotterdam hebben gewerkt, in 1984 buitengewoon hoogleraar Bedrijfspluimvee-geneeskunde aan de Faculteit Diergeneeskunde te Utrecht. Ook was hij coördinator pluimveepraktijk-onderzoek aan de Stichting Gezondheidszorg voor Dieren in Nederland en van de Stichting Gezondheidszorg voor Pluimvee te Doorn. Tussen 1990 en 2003 was Frankenhuis directeur van het Koninklijk Zoölogisch Genootschap ‘Natura Artis Magistra’ te Amsterdam. Ook heeft Frankenhuis ruim 250 wetenschappelijke artikelen op zijn naam staan en een uiteenlopende reeks boeken. Sinds zijn pensionering leidt hij natuurreizen naar Zuid- en Oost-Afrika alsmede Midden- en ZuidAmerika. Verder houdt Frankenhuis lezingen en vervult hij adviseurschappen bij Zodiac Zoos en Jerusalem Zoo. Verder richt hij zich op onder meer natuur- en milieu, natuurbehoud en dierenwelzijn in het algemeen.
Drs. J. Straatman Julienne Straatman, geboren op 30 oktober 1947, studeerde aanvankelijk Psychologie en Pedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Deze studie ruilde zij na een aantal jaren in voor Geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Zij volgde vervolgens meerdere opleidingen op het gebied van Communicatie en Marketing, waaronder Corporate Communications vanuit bedrijfskundig perspectief aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Julienne Straatman heeft een brede belangstelling, hetgeen tot uitdrukking komt in haar veelzijdige loopbaan. Zo was zij onder meer directeur van Sonsbeek International Art Centre en directeur Corporate Communicatie van de NOS, de NS en de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2007 heeft Straatman haar eigen adviesbureau, Straatman Strategisch Advies. Haar passie voor beeldende kunst, muziek en wetenschap uit zich in tal van nevenfuncties en mecenaat activiteiten. Zij is onder andere vice - voorzitter van de Raad van Toezicht van Het Scheepvaartmuseum, voorzitter van de Raad van Toezicht Stichting Geef om Cultuur, voorzitter van het Bestuur van de Stichting Per Quanti, bestuurslid van het Ives Ensemble en Stichting Niet Normaal. Ook is zij lid van de Raad van Advies van de Weekend Academie en van de Vereniging Publiek.
Prof. dr. H.H.F. Wijffels Dhr. Herman Wijffels is op 13 maart 1942 geboren in IJzendijke. Hij studeerde economie aan de Katholieke Hogeschool Tilburg. Daarna werkte hij bij zowel het Ministerie van Landbouw en Visserij als bij het Nederlands Christelijk Werkgeversbond. In 1981 ging Wijffels werken bij Rabobank Nederland. Tussen 1986 en 1999 was hij hier werkzaam als voorzitter van de hoofddirectie. Tevens vervulde hij de functie als voorzitter van de Sociaal Economische Raad en was hij Nederlandse bewindvoerder bij de Wereldbank in Washington. Ook was hij lid van verschillende Raden van Toezicht en was hij voorzitter van zowel de Vereniging Natuurmonumenten als van het Stichtingsbestuur van de Universiteit van Tilburg. Tevens was hij informateur bij het vierde kabinet van Balkenende. 27
Momenteel
is
Wijffels
hoogleraar
‘Duurzaamheid
en
maatschappelijke
verandering’ aan de Universiteit Utrecht en is hij sinds 2009 co-voorzitter van Worldconnectors. Dit is een Nederlandse denktank die zich voor een duurzame, rechtvaardige en vreedzame wereld inzet.
28
Bijlage 3: Praktische gegevens
Naam:
Stichting Postzegelparken
Bezoekadres:
Weesperstraat 406
Postcode en Woonplaats bezoekadres:
1018 DN, Amsterdam
Provincie:
Noord-Holland
Postadres:
Weesperstraat 406
Telefoonnummer:
0206386425
Website:
www.postzegelparken.nl
Naam en voorletters:
Mw. Tolman, M.
Functie:
Beleidssecretaris
Overdag bereikbaar op telefoonnummer:
0206386425
E-mail:
[email protected]
Aanwezig op de dagen:
Maandag t/m Vrijdag
Naam en voorletters voorzitter:
Mw. Eshuis, E. L.
Juridische vorm:
Stichting
Bankrekeningnummer:
5546672
ANBI-status:
ja
* Marita Tolman is elke werkdag tussen 9-17 uur te bereiken via bovenstaande contactgegevens.
29
Bijlage 4: Bereik bewonersorganisaties Rotterdam Bewonersvereniging Eendrachtsplein, -weg,
Buurthuis De Molshoop
mauritsweg, westersingel (2EMW)
Bezoekadres Sigrid Undsetweg 300
Vereniging Bewonersorganisatie Pendrecht
3069 BV ROTTERDAM
Plein 1953 nummer 63B 3086 EE Rotterdam
Buurthuis Oleander Bezoekadres
Bewonersorganisatie
OvdB
Tarwewijk
(Organisatie van en door Bewoners Tarwewijk)
Oleanderplein 43 3073 JX ROTTERDAM
Zwartewaalstraat 191 3081 HZ Rotterdam
Buurtcentrum Open Huis Bezoekadres
Bewonersvereniging Werkgroep Oud-Charlois
Schoonderloostraat 68
emensstraat 111
3024 TX ROTTERDAM
3082CE Rotterdam Wijkcentrum Oriënt Wijkgebouw Spiekman
Bezoekadres
P.C.Hooftplein 45
Kobehof 5
3027AW Rotterdam
3067 MC ROTTERDAM
Wijkcentrum Oriënt - Oosterflank
Wijkgebouw De Rendierhof
Kobehof 5
Bezoekadres
3067 MC
Rendierstraat 3
Rotterdam
3064 AX ROTTERDAM
Wijkaccommodatie Tarwewijk | wijkcentrum
Wijkgebouw Lombardijen
Rotterdam Tarwewijk
Bezoekadres
Wophaertsbocht 500
Menanderstraat 89
3081 KZ Rotterdam
3076 AG ROTTERDAM
Bewonersorganisatie Het Nieuwe Westen
Buurtcentrum Open Huis
Pupillenstraat 56
Bezoekadres
3023VW Rotterdam
Schoonderloostraat 68 3024 TX ROTTERDAM
Buurthuis Alexanderpolder Bezoekadres
Bewoners Organisatie Ommoord
Remmet van Milplaats 15
Stresemannplaats 8
3067 AN ROTTERDAM
3068 JL Rotterdam 30
Bewonersorganisatie Het Nieuwe Westen Adres: Pupillenstraat 56
Bewonersorganisatie 110-Morgen Minervaplein 96
Bewonersorganisatie Kleiwegkwartier
3054 SK Rotterdam
Camiel Coremans
31
Bijlage 5: Jaarverslag Stichting Postzegelparken 2011 Apart bijgevoegd Bijlage 6: Moodboard postzegelparken Apart bijgevoegd Bijlage 7: Voorbeeldlocaties postzegelparken Rotterdam Apart bijgevoegd
32
Bijlage 7: Voorbeeldlocaties postzegelparken
Elian Somers heeft in 2010 in opdracht van woningcorporatie Wooncompas binnen de Rotterdam foto’s gemaakt van opvallende fragmenten op het grensvlak van openbare ruimte en gebouw. De foto’s van Elian Somers geven een goed beeld van type plekken in de openbare ruimte die een postzegelpark kunnen worden. Stenig, anoniem en onbestemd: kansrijke plekken om een huiskamer van en voor de Rotterdammers te worden.
