beeld: ZUS
mei - juni / 2013
foto: Mike Bink
Dag van de Architectuur - 24Hofpoort opinie Tijd is de nieuwe ruimte net opgeleverd Pauluskerk interview Lola Landscape Architects uitgelicht Stadsinitiatief Rotterdam agenda
www.architectuurinrotterdam.nl
foto: Ossip van Duivenbode
net opgeleverd
Pauluskerk De regio Rotterdam is sinds kort twee gloednieuwe kerkgebouwen rijker. Niet in het door de SGP gedomineerde Barendrecht, maar in de seculiere gemeentes Spijkenisse en Rotterdam. De kerk van De Levende Steen in Spijkenisse heeft 2000 zitplaatsen, terwijl de zaal van de nieuwe Pauluskerk heel bescheiden is met ongeveer 100 plaatsen. Het met koper beklede gebouw is wel een van de meest uitbundig vormgegeven kerkgebouwen van de laatste decennia. Dat komt omdat de kerk onderdeel is van het Calypsocomplex van de Engelse architect William Alsop. A l s o p A r ch it ect s i.s.m . W eeda Arc hitekten 2002-2013 Ma u r i tsw e g
Door de sloop van Rijnhotel, bioscoop Calypso en de oude Pauluskerk kwam de locatie vrij voor het hippe woongebouw Calypso. Door een deel van de grond van de kerk te verkopen aan de ontwikkelaar kon een nieuwe kerk worden gefinancierd. Die is integraal onderdeel van de architectuur van Calypso; Alsop zag de kerk als een kristal die van het rotscomplex is afgevallen. In de daaruit resulterende vorm is vervolgens het programma van eisen ondergebracht in vier verdiepingen. De kristalvorm is opgebouwd uit willekeurig aan elkaar verbonden stalen driehoeken. Vermoedelijk was het programma voor de kerk toch wat groter dan verwacht, want de blobvorm is naar de achterkant toe tamelijk rechthoekig uitgewerkt. Ook staan er door deze ontwerpmethode nogal wat stalen constructie-elementen in het interieur. De nieuwe Pauluskerk wordt geen nachtopvang meer voor daklozen, illegalen en junks. Deze zijn overdag wel welkom voor activiteiten of pastorale zorg. Dominee Hans Visser, het symbool van de zorg voor zwakkeren en verschopten, is met pensioen gegaan. Centraal in het gebouw op de tweede verdieping ligt nog steeds de compacte, dubbelhoge kerkzaal. Het orgel is op een entresol geplaatst.
De zaal heeft een multifunctioneel karakter en zal behalve voor kerkdiensten en vieringen ook gebruikt worden voor conferenties en symposia. Door een wirwar van driehoekige ramen komt het daglicht naar binnen. Verder bevat het gebouw een bibliotheek, een atelier en ruimtes voor artsen en consulenten. Op de hoogste twee lagen bevindt zich een gastenverblijf met 12 slaapruimtes sanitaire voorzieningen en recreatieruimte. Trappen, lift en alle technische en utilitaire ruimtes zijn geplaatst tegen de gesloten zijwand met het woningbouwcomplex. De nieuwe Pauluskerk lijkt in niets meer op de degelijke wederopbouwkerk van architect Barend van Veen uit 1960. De nieuwe Pauluskerk lijkt in niets op welke andere kerk dan ook. De typische vorm en het bijzondere materiaalgebruik hebben het gebouw al bijnamen opgeleverd als ‘oliebol’, ‘koperen ploert’ en ‘diamant’. Het karakteristieke glas-in-betonraam van Ger van Iersel is niet in de nieuwbouw teruggekeerd. Het orgel werd naar de Rehobothkerk in Sommelsdijk verplaatst. Het enige wat nog herinnert aan de oude kerk is de oorspronkelijke luidklok, die een nieuwe plek in de gevel heeft gekregen. PG
LOLA landschapsarchitecten: ‘Rotterdam
geeft ons extremistische groene ambities.’ De Rotterdam-Maaskant-prijs voor Jonge Architecten is dit jaar gewonnen door het Rotterdamse bureau LOLA Landscape Architects. We spraken met landschapsarchitecten Eric-Jan Pleijster en Peter Veenstra van LOLA over Rotterdam, vrije ruimtes en groene ambities.
foto: Ossip van Duivenbode
interview
door Eeva Liukku Het jury rapport van de Maaskantprijs zegt dat jullie op een eigen wijze vorm geven aan “sublieme ervaringen in de stad en het landschap”. Wat zijn die sublieme ervaringen? Pleijster: “In al onze projecten willen we die sublieme ervaringen tot stand brengen. We proberen mensen zo dicht mogelijk met het landschap in contact te brengen, op een verrassende manier. Wat is er mooier dan dat je onverwacht verrast wordt door iets dat je ziet? Dat zijn de ervaringen die je bij blijven, die het ene een gebied onderscheiden van het andere en ervoor zorgen dat je het gaat waarderen.” Welke bijzondere landschappen kent Rotterdam? Pleijster: “Voor de monumentenlezing vorig jaar hebben we een routekaart gemaakt die alle mooie plekken aan de rand van de stad met elkaar verbindt. Het zijn vaak vergeten en vervallen plekken die onder druk staan. Het zijn plekken waar je de vrijheid hebt, waar je de hond los kunt uitlaten of waar je kunt motorcrossen. Neem bijvoorbeeld het gebied waar nu de A4 wordt aangelegd.Tussen Vlaardingen en Schiedam lag een strook grond die 35 jaar lang was gereserveerd voor een snelweg die maar niet kwam. Daar is een eigentijds park ontstaan,
Geluidswal Carnisselande, foto Lola Landscape Architects
doordat mensen zelf dat gebied zich hebben toegeëigend, als een klein een vrijstaatje. Die vrijheid vinden wij ook belangrijk in onze projecten: dat mensen zelf de beslissingen mogen nemen hoe ze het gebruiken.” Veenstra: “We hebben ook een studie gedaan naar de dijken in de stad. Binnen de stadswijken vind je nog rare oude dijklinten, die vormen een compleet parallel landschap midden in de stad. Dat soort plekken vinden wij spannend.” Pleijster: “Die dijken, zoals de Groene Hilledijk en de Brede Hilledijk, lopen vanaf Katendrecht door tot in Hoogvliet of Zwijndrecht. Zo’n groene bult is nog steeds het domein van wandelaars en fietsers. De meeste van die dijken hebben geen functie meer. Ze verdwijnen ze steeds vaker onder het stedelijk weefsel. Wat ons betreft is dit historisch, groen erfgoed van de stad: het zijn belangrijke, recreatieve en groene aders. Wat we zouden willen is die groene netwerken beter te laten zien door ze op te poetsen en op te graven.” Er is nu een ‘groene hype’ in de stad, als we kijken naar de populariteit van stadslandbouw en allerlei groene burgerinitaitieven. Wat zegt dat over de >>
uitgelicht
Stadsinitiatief Rotterdam
foto: Urban Hotspring
Met het Stadsinitiatief kunnen Rotterdammers meedenken en meebouwen aan een mooie en aantrekkelijke stad. Uit ruim honderd plannen zijn de finalisten bekend gemaakt: De Groene Marathon, Ravottuh, Schaatsbaan Rotterdam, Rotterdam World Wide, Urban Hotspring, Popkantoor en Work at School. Vanaf 23 mei tot 1 juni 12.00 uur kan iedere Rotterdammer stemmen op zijn of haar favoriet. Meer informatie zie www.stadsinitiatief.nl >> stad en hoe zou de gemeente daarop in moeten spelen? Pleijster: “De groene hype is niet specifiek Rotterdams, dat zie je in heel Nederland. Maar het aantal stadsinitiatieven met een groen karakter, zoals de Groene Marathon, geeft aan dat er veel behoefte is aan groene plekken en de verbinding daartussen.” Veenstra: “Ik denk dat de gemeente Rotterdam voorop loopt in het omarmen van die groene burgerinitiatieven, dat is bijzonder. Wij zijn bijvoorbeeld nu in Leiden bezig in het platform Singelpark. Het beheer van dat park willen we zoveel mogelijk in handen leggen van bewoners. Het is ook de enige manier om een ander beeld te creëren. Als je een mooi park wilt, gaat het niet alleen over de inrichting maar ook over het onderhoud. Omdat de gemeentelijke budgetten daarvoor zó laag zijn, kun je alleen 30x30
tegels, gras en bomen aanleggen. Als je een rijkere biodiversiteit wilt, wordt onderhoudt door bewoners een noodzaak.” Jullie hebben niet veel projecten midden in de stad gedaan. Tot slot: Als jullie de kans zouden krijgen, wat zouden jullie dan willen aanpakken? Veenstra: “Rotterdam heeft meer vrije ruimtes nodig. Het lijkt ons bijvoorbeeld interessant om midden in de stad als kunstproject een stedelijk vacuüm te creëren dat compleet stil is, een plek waar je tot rust kunt komen. Veel grote lege ruimtes in Rotterdam hebben wel een landschappelijke kwaliteit maar op die ervaar je niet als een rustige plek vanwege het autoverkeer. Zo’n rustpunt zou een geluidsgeisoleerde ruimte moeten zijn. Dat kan ook middenin de stad, bij wijze van spreken in het paviljoen naast het skatepark op de Blaak.”
foto: Ossip van Duivenbode
opinie
Tijd is de nieuwe ruimte De moderne mens verhuist gemiddeld zeven keer in zijn leven, terwijl onze voorouders slechts twee tot drie keer verkasten. Onder jongeren is het bezit van een auto steeds minder populair, omdat ‘delen’ het nieuwe ‘hebben’ is. Online kunnen zijn wordt als een groter goed beschouwd dan het zelf mobiel zijn. Grote bedrijven hebben de grootste moeite om mensen vast te houden, omdat ze steeds vaker van baan veranderen. Een contract voor het leven wordt het werken per uur. Bovenal is momenteel een derde van de wereldbevolking aan het migreren door toenemende globalisatie en mobilisatie. We zijn momenteel getuige van de evolutie van een nieuwe generatie, een generatie die zich Social, Local and Mobile gedraagt. Generatie SoLoMo. Wat betekent dit voor stedenbouw en architectuur? Moeten we nog steeds denken in statische ruimtes, robuuste infrastructuren en grootschalige gebiedsaanpak? Is het genoeg om een plan te faseren of moet planning volledig evolutionair worden? Is de hierboven geschetste ontwikkeling ook niet de belangrijkste oorzaak voor het in hoog tempo leeg geraken van grote gebouwen? In de meeste gevallen het soort gebouwen die zijn geënt op het idee dat men collectief voor een lange periode op dezelfde plek dezelfde handelingen uitvoert. De Hofpoort, beter bekend als de Shell-toren, is hiervan een tekenend voorbeeld. Verschillende generaties zijn bij de Shell werkzaam geweest, zodat schoonzoon grootvaders baan kon overnemen. Het gebouw en de vloerindeling straalt deze logica ook uit en is wellicht de reden dat dit icoon reeds een aantal jaren grotendeels leeg staat.
schuift van long-stay naar short-stay. Alleen gebouwen die flexibel genoeg zijn om mee te bewegen, zullen overleven. Hetzelfde geldt voor de partijen achter deze gebouwen. Als zij met de tijd mee kunnen gaan, zullen ze in staat zijn hun ruimte opnieuw te waarderen.
Met de generatie SoLoMo wordt de vraag niet hoe, maar wanneer. Wordt het ontwerpen van tijd belangrijker dan het ontwerpen van ruimte. Worden gebouwen in toenemende mate containers van tijdelijk gebruik in plaats van symbolische uitdrukkingen van een statische identiteit. De aandacht ver-
Op 21 en 22 juni zijn de eerste resultaten zichtbaar tijdens de Dag van De Architectuur in Rotterdam, wanneer de toren wordt omgevormd tot 24Hofpoort (zie agenda). Tijd wordt de nieuwe ruimte.
De eigenaar van de Hofpoort, een vertegenwoordiger van een groot Duits beleggingsfonds, gaat ook met de tijd mee. De oude formule van het sluiten van langdurige huurcontracten is voorbij. Daarom heeft hij de mogelijkheid geboden om de komende periode te experimenteren met hyper-tijdelijk programma. Activiteiten en programma’s die soms slechts een dag duren en verder geen spoor achterlaten. Nieuwe vormen van gebruik, die leiden tot nieuwe inzichten over de relatie tussen ruimte en tijd en aansluiten bij de behoeftes van Generatie SoLoMo.
Door Elma van Boxel & Kristian Koreman - ZUS
agenda wo 8 mei Fietsroute de Ronde op Zuid
Gilde Rotterdamt Fietstocht onder begeleiding van een Gilde-gids. Vanaf het Wilhelminaplein gaat de fietstocht over de Wilhelminapier naar Katendrecht, verder door de wijk Feijenoord via het Afrikaanderplein richting het Patrimoniumhof en langs experimentele betonbouw als de Kossel 1 en 2 en de Stulemeijerwoningen naar Tuindorp Vreewijk om over de Kop van Zuid te eindigen bij de startplaats. i (010) 436 28 44 / www.gilderotterdam.nl – start: Het Kade en Brugwachtershuis, Wilhelminaplein, Rotterdam – 11.00-13.00 uur – € 4,00 / t/m 12 jaar € 2,00 – reserveren noodzakelijk
zo 12 mei Waar halen architecten hun inspiratie
MuseumJeugd Universiteit NAi/ Het Nieuwe Instituut
vandaan?
Architecten gaan de hele wereld over om interessante mensen te ontmoeten en nieuwe culturen te ontdekken. Conservator Ellen Smit komt vertellen wat ze mee naar huis nemen en welke sporen ze achterlaten. Vierde en laatste voorjaarscollege van de MuseumJeugdUniversiteit voor kinderen van 8 t/m 12 jaar. i www.nai.nl / www.museumjeugduniversiteit.nl – NAi, onderdeel van Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam – 11.30-12.30 uur – € 20,00 ( 4 colleges) – aanmelden noodzakelijk
t/m 12 mei DAK VAN DE STAD
NAi/ Deze meivakantie gaat het dak eraf! Bekijk bovenin het museum 3D-geprinte Het Nieuwe Instituut maquettes van bekende Rotterdamse gebouwen als Montevideo en de Euromast. Turend door het grote panoramaraam zie je dat alle daken samen één groot dak vormen.Tijd om zelf het dak op te gaan en op een stalen skyline een eigen stad te bouwen met magnetische vormen. Gericht op kinderen van 6 t/m 12 jaar. Naast de vakantieactiviteit Dak van de Stad, kan er met grote blokken en lego gebouwd worden op het DoeDek en zijn er kinderaudiotours. i www.nai.nl – NAi, onderdeel van Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam – di t/m za 10.00-17.00 uur, zo & fd 11.00-17.00 uur – € 6,50 / t/m 18 jaar gratis
vr 17 mei Architectuur van de macht
Academie van In het kader van het atelier Gerechtsgebouw spreekt architect Diederik Dam, Bouwkunst Rotterdam bekend van onder meer het nieuwe Eneco hoofdkantoor in Rotterdam, over de architectuur van de macht. i (010) 794 48 55 / www.ravb.nl – Rotterdamse Academie van Bouwkunst (auditorium), Heijplaatstraat 23, Rotterdam – 12.30 uur – toegang vrij
za 18 en Opbouwdag en 60 jaar de Lijnbaan zo 19 mei Zaterdag 18 mei is het Opbouw-
Architectuurzaken AIR deelgemeente Rotterdam Centrum Espressobar Trenta Secondi
dag, aanleiding om mensen op te roepen om hun verhaal, anekdotes of beeldmateriaal over het wederopbouwicoon van de stad Rotterdam, de Lijnbaan, te komen delen. Dit materiaal, een selectie daarvan, zal ook gebruikt worden voor de publicatie ‘Hebt u al Gelijnbaand. 1953 – 2013’ die ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van winkelpromenade de Lijnbaan zal foto: Cinderella, interieur 1953 verschijnen. i www.architectuurzaken.nl – Espressobar Trenta Secondi, Stadhuisplein 36, Rotterdam – 10.00-14.00 uur – toegang vrij
di 21 mei De Bouwbubbel van Rotterdam
AIR Veel Rotterdammers zijn trots op de bouwdrift van hun stad, het maakt RotArminius terdam tot een hedendaagse stad vol architectonische hoogstandjes. Maar er klinkt ook stevige kritiek, zoals van hoogleraar Wouter Vanstiphout, die wijst op de grote leegstand in de stad. Ook is het de vraag of zoveel nieuwe winkelruimte wel nodig is. Voor wie wordt er eigenlijk gebouwd en wat voor een stad wil Rotterdam zijn? Met o.a. wethouder Hamit Karakus (wonen, ruimtelijke ordening, vastgoed en stedelijke economie), hoogleraar Ontwerp en Politiek Wouter Vanstiphout, stedoloog Tim de Bruijn en andere Rotterdammers. i (010) 280 97 00 / www.airfoundation.nl – Arminius, Museumpark 3, Rotterdam – 20.00 uur – € 5,00 / studenten & R’dampas € 2,50 – reserveren aanbevolen: www.arminius.nu
vr 24 mei Open Ends
Academie van Lezing door de Zwitserse architect Oliver Lütjens in het kader van het atelier Bouwkunst Rotterdam Seek & Articulate. i (010) 794 48 55 / www.ravb.nl – Rotterdamse Academie van Bouwkunst (auditorium), Heijplaatstraat 23, Rotterdam – 12.30 uur – toegang vrij
zo 26 mei Zo wil ik wonen
AIR Architect David Dooghe opent de deuren van zijn bijzondere woning DDRdam, een verbouwd jaren ’80 stadsvernieuwingswoning met een bijzondere inrichting. Zo loopt de houten vloer van buiten over in naar binnen, en door in het keukenwerkblad welke eindigt als een bureaublad. i (010) 970 28 00 / www.airfoundation.nl – start: bij druk van deze agenda ntb – 12.00 uur – toegang vrij – reserveren noodzakelijk
vr 31 mei Housing
Academie van Architect Jan de Vylder spreekt in het kader van het atelier Groot stedelijk Bouwkunst Rotterdam huis. i (010) 794 48 55 / www.ravb.nl – Rotterdamse Academie van Bouwkunst (auditorium), Heijplaatstraat 23, Rotterdam – 12.30 uur – toegang vrij
za 8 en zo 9 juni Verborgen Tuinen Rotterdam
Tuineigenaren van zo’n 90 verborgen tuinen stellen hun tuin open voor publiek. Er zijn drie routes uitgezet, Zuid, Midden en Noord. Er zijn kleine, grote, strakke of juist romantische tuinen, tuinen van groenliefhebbers en designtuinen. Sommige tuinen sluiten aan bij het ‘landschap van de stad’. Het accent ligt op privétuinen, maar er zijn ook enkele museumtuinen, gemeenschappelijke tuinen en andere bijzondere groene plekken te bezoeken. i www.verborgentuinen.nl – diverse locaties, Rotterdam – 10.30-17.00 uur – € 6,00 (tuinengids € 10,00)
AIR Eén van Rotterdams meest iconische ZUS Architecten gebouwen, de Hofpoort aan het HofRotterdam ArchiGuides plein, wordt 24 uur lang getransformeerd tot een verticale stad. De 20 lege verdiepingen in het gebouw worden omgetoverd tot bioscoop, hotel en winkels. Iedereen is welkom om er te komen eten, drinken, dansen, ontspannen, overnachten, ontbijten, ontdekken, ontmoeten, rolschaatsen, creëren, shoppen en meer. Tijdens de Dag van de Architectuur zijn er meer gebouwen in Rotterdam te bezichtigen. Voor meer informatie hierover en aanmeldingen voor excursies is een balie in de lobby van de Hofpoort. i www.dagvandearchitectuur-rotterdam.nl / www.24hofpoort.nl – hoofdlocatie Hofpoort, Hofplein 20, Rotterdam vr 17.00-za 17.00 uur (overige locaties andere tijden) – merendeel toegang vrij
vr 21 juni Parfum de BoemBoem By Night
Parfum de BoemBoem Door het donker leiden zinnenprikkelende routes naar plekken waar het leven Rotterdam ByCycle 24 uur per dag doorgaat. Gebouwen die altijd in bedrijf zijn, locaties die geen sluitingstijd kennen. Deze route is geïnspireerd op het thema van de Dag van de Architectuur: 24 uur architectuur. De start is in de Hofpoort, waar het festival 24Hofpoort plaatsvindt (zie agenda). i www.parfumdeboemboem.nl – start- en eindlocatie: Hofpoort, Hofplein 20, Rotterdam – 23.00-01.00 uur € 7,00 – reserveren noodzakelijk
ma 24 juni Spangen
Gilde Rotterdam Wandeling onder begeleiding van een Gilde-gids. De route voert langs het Justus van Effenblok, een woningbouwexperiment uit ca. 1913, langs het Sparta-Kasteel, en langs de nieuwbouw van het architectenbureau Mecanoo. Er wordt stil gestaan bij de geschiedenis van het Witte Dorp en bij de directiekeet van architect J.J.P. Oud, een replica van de keet die gebruikt is bij de bouw van het oorspronkelijke Witte Dorp. i (010) 436 28 44 / www.gilderotterdam.nl – start: ingang Metrostation Marconiplein, Rotterdam – 11.0013.00 uur – € 4,00 / t/m 12 jaar € 2,00 – reserveren noodzakelijk
LEZING PRESENTATIE
DEBAT SYMPOSIUM
CONGRES BEURS
EXCURSIE rondleiding
FILM
beeld: ZUS
vr 21 en za 22 juni Dag van de Architectuur - 24Hofpoort
tentoonstellingen t/m 19 mei Gerrit Th. Rietveld Expositie met meubelen van Rietveld. Als architect, grafisch ontwerper en meubelontwerper is hij vooral bekend geworden als lid van De Stijl en pionier van het Nieuwe Bouwen. Galerie VIVID, Scheepmakershaven 17, Rotterdam, di t/m zo 12-18, www.galerievivid.com t/m 2 juni Like Pastoe - 100 jaar vernieuwing in vormgeving Tentoonstelling rondom het honderdjarig bestaan van het Nederlandse meubelmerk Pastoe. Like Pastoe toont de omvangrijke geschiedenis van het meubelmerk en geeft een overzicht van de samenwerkingen tussen Pastoe en diverse architecten, kunstenaars en ontwerpers. De installaties in de tentoonstelling laten een omgeving zien met nieuwe manieren van wonen, werken, leren en maken. Kunsthal, Museumpark, Westzeedijk 341, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17, www.kunsthal.nl
22 & 23 juni Archiprix Nederland & International 2013 Expositie met de beste afstudeerplannen van alle Nederlandse ontwerpopleidingen op het gebied van de architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Op zaterdag 22 juni vindt ‘s middags in de Hofpoort aan het Hofplein in Rotterdam de prijsuitreiking plaats. Tevens is de tentoonstelling van alle 27 beste afstudeerplannen te zien én een tentoonstelling van de winnaars, genomineerden en favorieten van de deelnemers van de Archiprix International 2013. Onderdeel van het programma 24 uur architectuur in de Hofpoort (zie agenda). www.archiprix.nl
beeld: Living Shell, door Dik Houben
t/m 6 juni Imaginary Cities and Dutch Cowboys Duo tentoonstelling van Georg Bohle & Jeroen Allart. Beide kunstenaars maken landschappen, Allart met combows en Bohle toont een serie aaneengesloten stadslandschappen geinspireerd op zijn artist in residence periode bij de Tokyo Wondersite in 2011. Galerie Frank Taal, Van Speykstraat 129, Rotterdam, wo t/m vr 12-17, za & laatste zo v/d maand 13-17 en op afspraak, www.franktaal.nl
di18 t/m vr 28 juni Atelierpresentatie Rotterdamse Academie van Bouwkunst Presentatie van de ontwerpateliers van het tweede semester van de Academie van Bouwkunst, met onder meer de ateliers Intens Den Haag, Thuis op Heijplaat en Weerbaar Rijnmond onder leiding van respectievelijk architecten Han Dijk, Jeroen Geurst en Florian Boer. RDM Campus, Rotterdamse Academie van Bouwkunst, Heijplaatstraat 23, Rotterdam, ma/do 7-22, di/wo 7-19, vr 7-20, www.avbr.nl, www.rdmcampus.nl Stad van Nederland De permanente tentoonstelling Stad van Nederland is een belevenis die laat voelen wat de stad met je doet. De stad is op zijn allermooist te zien, maar ook op zijn allersomberst. De tentoonstelling voert je door de Nederlandse stad zoals we die allemaal kennen; met zijn historische centrum, zijn bedrijventerreinen en zijn VINEX-wijken. Zes bewoners geven hun ongezouten mening en een heel eigen visie op de stad. NAi, onderdeel van Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17, www.nai.nl Schatkamer hoogtepunten uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis Permanente tentoonstelling met honderd topstukken uit de omvangrijke collectie van het NAi. De Schatkamer toont werk van iconen uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis zoals Cuypers, Dudok en JJ.P. Oud. De ruimte ontworpen door OMA toont maquettes, tekeningen, schetsen en foto’s zoals het reisschetsboek van Berlage uit Italië van rond 1900, de studies van de Kunsthal van Koolhaas en modellen van de Zigzagstoel van Rietveld. NAi, onderdeel van Het Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam, di t/m za 10-17, zo 11-17, www.nai.nl
Kijk voor actuele informatie op www.architectuurinrotterdam.nl Naast informatie over Rotterdam, vind je hier foto’s en beschrijvingen van gebouwen, architecten, thema’s en actualiteiten en een actuele architectuuragenda. Colofon: Redactie: Ossip van Duivenbode, Paul Groenendijk, Pieter Kuster, Sascha Jenke, Joke Vos, Jan Duursma – Eindredactie: Paul Dijkstra – Vormgeving:Trichis communicatie en ontwerp Druk: Scheffer Drukkerij – Oplage 5.000 – Uitgave: ArchiCenter/Rotterdam Marketing Redactieadres: Coolsingel 195-197, Postbus 23514, 3001 KM Rotterdam. De Architectuur Agenda Rotterdam wordt financieel mogelijk gemaakt door:
