EINDVERSLAG Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Stichting In Dialoog p/a Gerard Scholtenstraat 129 3035 SJ Rotterdam 010 – 467 39 02
[email protected] www.dagvandedialoog.nl
Sinds 2002 brengt het evenement 'De Dag van de Dialoog' mensen bij elkaar die elkaar 'normaal niet dagelijks' spreken.
*** De organisatie activeert, met een bescheiden budget, samen met zo'n 85 partnerorganisaties, duizenden Rotterdammers van diverse afkomst, leeftijden en omgevingen die elkaar vaak nog niet kennen om met elkaar het gesprek aan te gaan.
***
De combinatie van een professionele methodiek, goed getrainde gespreksleiders, vaak een informele maaltijd erbij én 1 centraal thema met afgepaste formulevragen, zorgt voor betekenisvolle gesprekken aan tafel.
***
Door de Dialoog aan te gaan, blijkt het elke keer weer heel verrassend te zijn hoeveel je al hebt én hoeveel je met elkaar kunt bereiken. ***
De uiteenlopende achtergronden van de deelnemers draagt bij aan het vergroten van kennis over elkaar (en elkaars talenten) en vormt de basis voor wederzijds respect en fijner samen leven in de stad.
***
In 2010 ging het aan de Dialoogtafels over: 'Alles uit de kast'. Vragen als 'waar haal jij alles voor uit de kast?', maar ook 'wat is jouw lievelingskast?' zorgden voor allerlei persoonlijke verhalen én 'magische momenten' aan tafel.
***
De mooiste reactie die we hoorden was: 'Meedoen is eigenlijk een cadeautje aan je zelf geven!'
1 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
INHOUD Inleiding
3
Hoofdstuk 1. 1. De methode 1.1 Kansen 1.2 Vijf pijlers 1.3 Gespreksregels 1.4 Gespreksformule: vier vragen
5 5 6 6 6
Hoofdstuk 2. 2. Organisatie 2.1 Platform De Dialoog 2.2 Bestuur 2.3 Projectbureau 2.4 Beschermheer en Ambassadeurs
7 7 8 8 9
Hoofdstuk 3. 3. Activiteiten 2010 3.1 Thema 3.2 Trainingen 3.3 De Dag van de Dialoog 2010 3.4 Bijzondere dialoogtafels 3.5 Side-events 3.6 Communicatie en publiciteit
10 10 11 12 13 14 15
Hoofdstuk 4. 4. Maatschappelijk effect
18
Bijlage 1. Tafels 2010 2. Persberichten 3. Media-uitingen
19 21 24
2 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
INLEIDING Rotterdam is de ‘founding gemeente’ van de Dialoogdagen in Nederland en inmiddels ook in het buitenland. De eerste dag was het resultaat van maatschappelijk ongenoegen over de vervreemding tussen de verschillende bevolkingsgroepen die mede het resultaat was van de aanslagen van 11 september 2001. Verschillende maatschappelijke en levensbeschouwelijke organisaties en verontruste burgers staken de koppen bij elkaar. Dankzij de inspirerende aanwezigheid van Roos Nabben, van de Rotterdamse vestiging van spiritueel centrum Brama Khumaris, kwam uiteindelijk het model van de ‘Dag van de Dialoog’ uit de hoge hoed. Tijdens dit evenement zouden mensen in Rotterdam de mogelijkheid krijgen om elkaar te ontmoeten in gevarieerd samengestelde groepen aan over de stad verspreide tafels. De eerste editie vond plaats op zaterdag 12 oktober 2002. De Dag van de Dialoog is de stedelijke vertaling van de contacthypothese die vanuit het opbouwwerk in buurten en straten wordt gehanteerd: creëer makkelijk toegankelijke ontmoetingsmomenten voor burgers als startpunt voor groeiende sociale cohesie. Sinds de start in 2002 is er sprake van een groot succes. De Dag telt elk jaar meer deelnemers. In 2010 werden 228 tafels geteld, een lichte stijging t.o.v. 2009. De Dag van de Dialoog past wat dat betreft perfect in de Kadernota Participatie & Burgerschap (met als motto ‘Meedoen’) en de Beleidsregel Participatie & Burgerschap, zoals deze beide in 2007 door het college van burgemeester en wethouder van de gemeente Rotterdam zijn vastgesteld. Rotterdam stond verder aan de basis van een door het Oranje Fonds financieel gesteund landelijk traject (Nederland in Dialoog). De Nationale Week van de Dialoog is een initiatief van Art.1, de landelijke vereniging ter voorkoming en bestrijding van discriminatie, en Nieuwe Maan, adviseurs maatschappelijke vernieuwing. Tijdens de week van de Dialoog, 1-7 november 2010, werd in 55 plaatsen in het land de Dag van de Dialoog georganiseerd. Gedurende de week werd er aan ruim 1.100 dialoogtafels door zo’n 10.000-12.000 mensen vrijuit en met respect en positiviteit als uitgangspunt gesproken over ervaringen in hun leefomgeving. In Rotterdam begon het dialoogseizoen met de kick-off borrel/netwerkbijeenkomst waar het thema toegelicht wordt en de contacten met organisatoren, gespreksleiders en andere contacten weer aangehaald werden. Vervolgens organiseerde het Projectbureau i.s.m. zo’n 85 samenwerkingspartners de Dag van de Dialoog in Rotterdam. Het hele jaar door zijn met een selectie van deze partners zogenaamde Platformvergaderingen georganiseerd waar ondermeer het thema en de formulevragen ontwikkeld en bedacht werden. Het platform monitort daarnaast de Dialoogsituatie in de stad en heeft haar voelhorens in vele geledingen in de maatschappij. Nieuwe ontwikkelingen zoals Dialogeren (een pilot project met basisscholen), een Zomerdialoogtafel, extra masterclasses, en verbeteringen in de organisatie kwamen i.s.m. dit platform tot stand. Een andere nieuwe ontwikkeling is dat de vormgeving van de communicatiematerialen een update heeft gekregen én dat er een nieuwe manier van (digitaal) registreren is opgezet dit jaar. De stichting onderhield het gehele jaar door een actief netwerk van 12 ambassadeurs in de stad. De Dag van de Dialoog Rotterdam organiseerde in 2010 228 dialoogtafels op 5 en 6 november 2010. Tijdens de dialogen kregen deelnemers de kans om aandachtig naar elkaar 3 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
te luisteren, ervaringen en ideeën uit te wisselen en samen te dromen over idealen en elkaar te vertellen over talent: ‘Welk talent heb jij en wat kan je van andere leren (en zij van jou?)’ waren prikkelende (hulp- en formule-)vragen voor de getrainde Dialooggespreksleiders. Op donderdag 4 november werd de Dialoogaward uitgereikt. In de vestiging van Albert Heijn op de Kleiweg ontving Theo Willemse (Regiomanager Zuid-West Nederland van Albert Heijn) uit handen van Roland Wondolleck (Directeur Rotterdam The Hague Airport en Ambassadeur) de Dialoogaward. Op vrijdag 5 november werd de Dag van de Dialoog Rotterdam geopend in de Burgerzaal door Wethouder Louwes. Aan 10 dialoogtafels in de Burgerzaal gingen Rotterdammers van alle soorten achtergronden en leeftijden met elkaar het gesprek aan. De bijeenkomst werd afgesloten met een lunch. Op 6 november werd de Dag van de Dialoog Rotterdam afgesloten met een borrel in “De Machinist”. In 2010 was het de 9e keer dat de Dag van de Dialoog in Rotterdam werd georganiseerd. Het 10-jarig bestaan in 2011 zal door de stichting groots aangepakt worden met als doel meer dialoogtafels in Rotterdam en het vergroten van de (blijvende) zichtbaarheid van de dialoog in Rotterdam.
4 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
HOOFDSTUK 1. DE METHODE Het doel van de Dag van de Dialoog is om door middel van de dialoog nieuwe verbindingen te maken, kris kras door de samenleving in een stad heen, waardoor nieuwe inzichten, ideeën, kansen en concrete acties ontstaan die bijdragen aan samenhang in de stad. Tijdens de Dag van de Dialoog gaan bewoners van een stad met elkaar in gesprek aan een dialoogtafel (met maaltijd of hapjes) over een (actueel) thema. De vijf tot zeven deelnemers aan tafel wisselen met elkaar persoonlijke ervaringen uit. Ze bespreken in twee à drie uur, onder leiding van een getrainde gespreksleider, hun persoonlijke ervaringen met het thema. Ook komt aan bod wat zijzelf bij kunnen dragen aan hun stad en wat zij van elkaar verwachten. De dialoogmethode is gebaseerd op de theorie van ‘Appreciative Inquire’ en de ‘Talking Stick’ techniek. De dialoogtafels staan door de hele stad verspreid. Je vindt ze in het wijkcentrum, in de kerk, op scholen, bij de gemeente, bij de bank, in de supermarkt, enzovoort. De Dag van de Dialoog is voor iedereen. Of iemand nou werkt of niet, jong of oud is, allochtoon of autochtoon, scholier of taxichauffeur, imam of burgemeester. Het is juist deze diversiteit aan deelnemers die de gesprekken zo boeiend en leerzaam maakt. De ontmoeting en het gesprek zijn het hoofddoel van de Dag van de Dialoog. Evenals de afgelopen jaren heeft het Projectbureau ook in 2010 door middel van een handmatige controle voor de broodnodige diversiteit aan de Dialoogtafels gezorgd. Verschillende sexen, leeftijden en afkomsten werden waar mogelijk gemixt.
1.1
Kansen
In het huidige maatschappelijke klimaat neemt de afstand tussen burgers onderling toe. De Dag van de Dialoog verkleint de afstand tussen verschillende bevolkingsgroepen en vergroot de kennis over elkaar. De Dag van de Dialoog bevordert de samenwerking tussen burgers, organisaties, bedrijven en scholen. Met andere woorden: er ontstaan nieuwe netwerken in de samenleving en daardoor een sterke civil society. Door de Dag van de Dialoog leren mensen om op een andere manier met elkaar in gesprek te gaan. Door deze persoonlijke ervaring worden vooroordelen weggenomen. De leerervaring kan op veel verschillende terreinen toegepast worden, wat een positieve spin-off tot gevolg kan hebben. Uitkomst van de Dag van de Dialoog kunnen nieuwe ideeën en initiatieven zijn die de stad, haar burgers (en de lokale overheid) vooruit helpen.
5 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
1.2
Vijf pijlers
Het concept van de Dag van de Dialoog berust op zes pijlers: 1. Het is een maatschappelijk initiatief voor de stad van burgers en organisaties. 2. Gesprekken vinden plaats in gevarieerd samengestelde groepen van zes à acht personen aan tafels verspreid over de stad. 3. De gesprekken gaan over één centraal thema met vaste vragen die zijn opgesteld volgens de dialoogmethodiek. 4. De gesprekken worden geleid door gespreksleiders, die een dialoogtraining hebben gevolgd die door de organisatie is aangeboden. 5. Een centrale organisatie coördineert de Dag van de Dialoog, ondersteunt deelnemende (lid)organisaties en zorgt voor communicatie en publiciteit. 6. Om de dialoog goed te laten verlopen worden van te voren gesprekregels afgesproken. Gespreksleiders worden vooraf getraind in het toepassen en bewaken van deze regels.
1.3 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1.4
Gespreksregels Laat de ander zijn/haar verhaal vertellen. Geef niet je mening over hun ervaringen. Waardeer het verhaal van anderen, oordeel niet. Wees écht nieuwsgierig naar de ervaringen, gedachten en gevoelens van anderen. Probeer je open te stellen en tot je door laten dringen wat de ander zegt. Sommige mensen zullen langer tijd nodig hebben om over hun antwoorden na te denken. Sta toe dat mensen zoeken, stotteren of dat het even stil is. Spreek voor jezelf: praat zoveel mogelijk vanuit de ik-positie, vermijd “je” of “men”. Vraag bij algemeenheden om concrete voorbeelden en om toelichting als je iets niet begrijpt. Behandel de ander zoals jezelf zou worden behandeld: met respect en vriendelijkheid.
Gespreksformule: vier vragen
Bij het overkoepelende thema hoort een gespreksformule van vier vragenrondes. De vragen zijn zo geformuleerd dat ze uitnodigen tot het vertellen over persoonlijke ervaringen, overtuigingen, ideeën, inspiratiebronnen, wensen, dromen en actiepunten. Deze vragen hebben een specifieke inhoud en volgorde om de aanwezige positieve krachten van deelnemers aan te boren. Bij vraag 1 stellen deelnemers zich voor en worden gestimuleerd om aan de hand van het thema of een subthema iets over zichzelf te vertellen (kennismaking). Bij vraag 2 delen de deelnemers hun persoonlijke ervaring met het thema of een subthema met elkaar (ervaring). Bij vraag 3 mogen de deelnemers vrijuit wensen/dromen uiten over ideale omstandigheden m.b.t. het thema of subthema (dromen). Bij vraag 4 vertellen de deelnemers wat ze zelf kunnen doen om hun wens/droom dichterbij te halen (doen).
6 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
HOOFDSTUK 2. ORGANISATIE 2.1
Platform De Dialoog
Het Platform vormt de basis van de Dag van de Dialoog. De methodiek werkt alleen downtop. Ideeën en contacten moeten uit de samenleving komen. De organisaties die vertegenwoordigd zijn in het Platform vertegenwoordigen een belangrijk deel van de Rotterdamse samenleving of werken midden in die samenleving. De rol van het Platform bestaat uit: • Vaststellen thema. • Vragen bij het thema uitwerken en uitproberen of de vragen werken. • Nieuwe invalshoeken of doelgroepen bedenken. • Nieuwe relaties leggen / netwerken aanboren. • Meedenken over communicatie en PR, deels via de kanalen van de partners in het Platform. • Meedenken over en meewerken aan bijeenkomsten (sponsoring in natura). • Meedenken over verkrijgen financiële middelen. • Ambassadeursfunctie voor de Dag van de Dialoog. Het Platform bestaat uit ongeveer 20 instanties die met elkaar een belangrijk deel van de Rotterdamse samenleving vertegenwoordigen: SPIOR, Dona Daria, Brahma Kumaris Spirituele Akademie, Stichting KSA, SONOR, COS Rijnmond & Midden Holland, Vereniging Ettaouid, Art.1, Delphi Opbouwwerk, DISCK jongerenwerk, LOKAAL Rotterdam, Pluspunt, Jeugdwerkadviesbureau De Heuvel, CED Groep, OpzoomerMee, Islamic University, Stichting Eigen Werk, Dialoog Academie. De Platformleden waren actief betrokken bij de uitvoering van de werkzaamheden/trainingen, het werven van tafels, het verzorgen van publiciteit en het ontwikkelen van nieuwe invalshoeken. En natuurlijk waren de leden van het Platform actief als gespreksleider. Binnen het Platform waren twee werkgroepen actief: • De werkgroep Thema deed het voorwerk voor wat betreft de keuze van het thema en de inhoud van de vier vragen. • De werkgroep Trainingen hield zich bezig met de vorm en inhoud van de trainingen voor gespreksleiders. Het Platform vergaderde in 2010 acht keer. Los daarvan zijn bovenstaande werkgroepen met een eigen vergadercyclus actief geweest.
7 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
2.2
Bestuur
De stichting In Dialoog heeft vijf bestuursleden. Het bestuur regelt de organisatorische zaken, bewaakt de voortgang van de activiteiten, treedt op als werkgever voor medewerkers en heeft het financiële beheer van de stichting. De leden van het bestuur leveren een actieve bijdrage aan de totstandkoming van de activiteiten. Zij stellen jaarlijks vele uren beschikbaar en zijn dus deels een uitvoerend bestuur. Het bestuur bestond per 1 januari 2010 uit de volgende personen: • Benji de Levie, bestuurslid • Marcel Kreuger, secretaris • René Kronenberg, voorzitter • Gerda Nijssen, penningmeester Per 1-9-2010 is het bestuur aangevuld met: • Alper Alasag, bestuurslid Per 1-10-2010 is het bestuur aangevuld met: • Sophie de Jong, bestuurslid
2.3
Projectbureau
Het Projectbureau is het uitvoerende orgaan van de Dag van de Dialoog. Het is haar taak om het project organisatorisch in goede banen te leiden. Het projectbureau: • Vormt het secretariaat voor Platform en Bestuur. • Draagt er zorg voor dat er met de partnerorganisaties een thema gekozen wordt. • Werft organisaties in de stad en stimuleert hen een of meer tafel(s) te organiseren tijdens de Dag van de Dialoog. • Instrueert de tafelorganisatoren en gespreksleiders. • Draagt zorg voor de training van gespreksleiders. • Helpt de deelnemende organisaties om diversiteit (leeftijd, sekse, etniciteit, opleidingsniveau) aan te tafels te realiseren, door uitwisseling van deelnemers te faciliteren en individuele deelnemers te werven. • Zorgt voor communicatie en publiciteit. • Organiseert de openingsceremonie (bijvoorbeeld ontbijt) en de slotbijeenkomst. • Beheert het budget. In 2010 kende het projectbureau een projectleider: Bob van den Berg (en werd soms op piektijden ondersteund door een collega). Dankzij de secretariële ondersteuning van Dona Daria en de moderne communicatiemiddelen was het kantoor de gehele campagneperiode, september - december 2010, prima bereikbaar.
8 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
2.4
Beschermheer en Ambassadeurs
Wij zijn bijzonder vereerd dat Burgemeester Aboutaleb het beschermheerschap van de heer Opstelten heeft overgenomen. De Ambassadeurs van de Dag van de Dialoog zetten zich in om het draagvlak van de Dialoog te vergroten en de deelname te propageren. Bij bewoners, organisaties en bedrijven. Gewoon tijdens hun dagelijkse werkzaamheden en bij diegenen die ze daar tegenkomen. Onze ambassadeurs zijn: • Jana Beranova (stadsdichter Rotterdam) • Gerard Bakx (directeur Penitentiaire Inrichtingen Rijnmond) • Artwell Cain (directeur NiNsee National Institute for the Study of Dutch Slavery and its Legacy) • Marjoleine van Doorn (directeur Stadstoezicht) • Suzanna Lubrano (Rotterdams Zouk zangeres / performer) • Henk Oosterling (hoofddocent Faculteit Wijsbegeerte Erasmus Universiteit) • Ivo Opstelten (oud-Burgemeester Rotterdam) • Gülay Orhan (onderneemster, bestuurslid VNO/NCW Rotterdam) • Henri van Vlodrop (voorzitter college van bestuur Zadkine) • Roland Wondolleck (directeur Rotterdam-The Hague Airport) • Adriaan Zijlmans (voorzitter van de Stichting Jobs-Score, secretaris van RADAR) De ambassadeurs hebben ieder op hun eigen manier invulling gegeven aan hun ambassadeursschap. Sommigen organiseerden Dialoogtafels in hun eigen organisatie, sommigen motiveerden anderen in hun netwerk Dialoogtafels te organiseren, sommigen namen hun netwerk mee naar de georganiseerde Dialoogtafels. Zo zijn er tafels georganiseerd in de Gevangenis de Noordsingel (2), bij Rotterdam-The Hague Airport (2), bij Stadstoezicht en bij Fatusch Productions. Roland Wondolleck was bereid om de Dialoogaward uit te reiken aan Albert Heijn.
9 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
HOOFDSTUK 3. ACTIVITEITEN 2010 3.1
Thema
Een belangrijk onderdeel in de Dialoogmethodiek om tot een goede dialoog te komen is het hebben van een goed thema. Het thema wordt centraal vastgesteld om de Dialooggespreksleiders op eenduidige wijze te kunnen trainen en zodoende te streven naar ‘gelijkwaardige Dialoog-kwaliteit-niveaus’ aan elke tafel. Of een thema geschikt is hangt van de doelgroep en de doelstelling af. In Rotterdam willen wij een zo breed mogelijke groep mensen bereiken. Om die reden is rekening gehouden met verschillende culturele achtergronden, taal- en abstractieniveaus.
Het thema moet aansprekend en uitnodigend geformuleerd zijn zodat mensen gemotiveerd raken om deel te nemen. We kiezen daarom voor thema’s die een relatie hebben met waarden, normen, tradities en deugden. Iedereen moet er op de een of andere manier ervaring mee hebben of een mening over hebben. In het verleden zijn daarom thema’s gekozen als: Ontmoet een ander en laat jezelf zien!’ (2002), 'Respect voor elkaars waarden! (2003), ''Rotterdam Deug(d)t! (2004), ''Erbij horen!' (2005), ‘Gaan voor je stad!’ (2006) ´Luister nou! (2007) ‘Smaken verschillen’ (2008) ‘Heb ’t Lef!’ (2009). In 2010 is gekozen voor het thema: Alles uit de kast. Er zijn weer uitvoerige brainstormsessies met leden van het Dialoogplatform geweest. Daar kwam o.a. naar voren dat een thema behoorlijk mag (moet) prikkelen, maar ook toegankelijk moet zijn voor iedereen. Oftewel: iedereen moet er iets mee hebben’. Het bleek dat er qua thema gezocht kon worden in verschillende richtingen van ‘sociaal isolement’ tot ‘straattaal’, tot ‘veiligheid’ en ‘privacy’, tot de economische crisis en de invloed daarvan op persoonlijke communicatie. Ook de factor ‘talenten’, die steeds vaker in allerlei geledingen opduikt in de maatschappij, kwam aan bod. In de afrondende fase kwam ‘Uit de kast’ als beste uit de bus, met als kanttekening dat het evenement dan wellicht té ‘roze’ zou worden. Door het plaatsen van het woordje ‘Alles’ is het thema lekker breed geworden en toegankelijk voor iedereen. Iedereen heeft immers wel eens ergens in zijn leven alles voor uit kast moeten halen. Achteraf bleek dit thema een van de beste thema’s van de afgelopen jaren te zijn. Door de letterlijke betekenis “vertel eens over jouw lievelingskast” en de vele mogelijke figuurlijke betekenissen “wanneer heb jij alles uit de kast gehaald” leidde dit thema voor alle doelgroepen tot persoonlijke en bijzondere verhalen. Het thema zette aan tot het leren kennen van elkaars talenten waardoor er vele nuttige nieuwe contacten werden gelegd.
10 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Het thema is volgens de dialoogformule vertaald in de volgende vier gespreksvragen inclusief onderstaande hulpvragen: Gespreksvragen 1. Stel je kort voor . Wat is je lievelingskast en wat zit erin? 2. Kun je een voorbeeld geven waarbij je alles uit de kast hebt gehaald? Hulpvragen: • wat deed je groeien? • wat was moeilijk? • waar schrok je van? • wat maakte dat je hebt doorgezet? • wat heeft het je opgeleverd? Tips: • Duik niet meteen in de vraag. Vraag de deelnemers even een minuut voor zichzelf te nemen om bij zichzelf voorbeelden naar boven te halen van situaties waarbij ze alles uit de kast gehaald hebben. • Benadruk dat de deelnemers voor zichzelf bepalen wat ze wel of niet willen delen.) 3. Stel je voor je hebt een nieuwe kast. Hoe ziet die eruit ? Doe hem open en wat zit erin? Tips: • De droomvraag zoekt naar verbondenheid: het plaatsen van jezelf in de wereld. • Op de droomvraag komen doorgaans twee soorten reacties. Sommige deelnemers dromen vrijuit over een betere wereld, anderen houden de droom dicht bij zichzelf, in hun persoonlijk leen. Beide reacties mogen er zijn. 4. Ga terug naar je eigen kast. Welke kostbaarheid zou je met iemand uit de stad willen delen?
3.2
Trainingen
De Rotterdamse Dag van de Dialoog huldigt het principe dat alle gespreksleiders vooraf een training moeten hebben gevolgd om voldoende kennis te hebben van de methodiek. Goede methodiekkennis bleek ook dit jaar weer een onmisbare factor voor een succesvolle dialoog. Voor alle trainers is er een sessie georganiseerd om te oefenen met het leiden van de dialogen en bekend te raken met de vier deelvragen. Deze trainers hebben vervolgens in zo’n twaalf trainingsdagdelen alle Dialooggespreksleiders opgeleid. Elke jaar worden de trainingen (methode, soorten en trainers) geëvalueerd aan de hand van evaluatieformulieren. Gebleken is dat de ingezette weg van 2009 op enkele onderdelen aangepast moest worden: meer ruimte voor oefenen en minder theorie. Uit de evaluaties kan geconcludeerd worden dat de trainingen wederom erg effectief zijn gebleken, maar dat de animo voor het ieder jaar ‘verplicht’ herhalen van de training tanende is. Inmiddels zijn er al tamelijk ervaren gespreksleiders die in het verleden meerdere tafels hebben voorgezeten. Om die reden is er in 2009 een nieuw trainingsaanbod ontwikkeld: een training voor nieuwe gespreksleiders (Basistraining), een Gevorderdentraining (Thema Oefentraining) en een Masterclass waar ook het nieuwe thema behandeld word, maar vooral dieper ingegaan werd op de materie. Deze opzet is wederom gehanteerd in 2010. De trainingen werden ontwikkeld door de Platformleden Jeugdwerkadviesbureau De Heuvel, Art. 1 en het projectbureau. Twee trainers trainden steeds groepen van maximaal 20 deelnemers. De trainingen duurden één dagdeel en werden verzorgd door Jeanine Leyenhorst, Karin Oppelland, Gwen Haslinghuis, Yvonne Heygele, Annemieke Bakker en 11 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
diverse medewerkers van Art1 o.l.v. Sigrun Scheve. Voor alle 228 tafels was er een trainingsmap en een voorzittersmap beschikbaar met instructies voor de voorzitter, placemats, naamboordjes, een adressenlijst van gespreksdeelnemers, evaluatieformulieren, speldjes en een antwoordenvelop. Alle deelnemers hebben een certificaat gekregen voor deelname aan de training. Dit certificaat is ondertekend door de burgemeester van Rotterdam / beschermheer van de Rotterdamse Dag van de Dialoog, de heer Aboutaleb.
3.3
De Dag van de Dialoog 2010
Vanwege de goede ervaring in 2008 en 2009 is de dag ook in 2010 verspreid over twee dagen: vrijdag 5 en zaterdag 6 november. De werving van tafelorganisatoren, gespreksleiders en deelnemers was opnieuw zeer breed: • Vanuit het adressenbestand zijn de deelnemers (organisatoren, gespreksleiders en deelnemers die adresgegevens hebben achtergelaten) van 2008 en 2009 telefonisch en per mail benaderd. • Platformleden hebben de Dag onder de aandacht gebracht binnen het eigen netwerk. • Via o.a. de website, nieuwsbrieven, flyers, posters en social media, zijn vele Rotterdammers bereikt (zie ook paragraaf 3.6 Communicatie en publiciteit). • De Dag van de Dialoog heeft in de loop van de jaren een vaste plek in de planning van menig organisatie gekregen. Het projectbureau ontving dit jaar evenwel veel vragen en ook aanmeldingen vanuit organisaties die niet direct benaderd waren, maar er van gehoord hadden. • Middels een brief van het bestuur van de Stichting In Dialoog en telefonisch zijn het college van B&W en alle raadsleden en deelraadvoorzitters benaderd om zelf tafels te organiseren of aan Dialoogtafels deel te nemen. Een en ander resulteerde in het aantal van 228 tafels waaraan circa 1900 dialoogdeelnemers aan de dialoogtafel met elkaar kennis gemaakt hebben én een goed gesprek hadden! Voor een totaaloverzicht van de tafels en de locaties, verwijzen wij naar bijlage 1. Met de brede communicatieinzet gericht op bestaande en nieuwe gespreksleiders, deelnemers en tafelorganisatoren is het aantal bereikte Rotterdammers substantieel groter. De tafels met de dialooggesprekken hebben op verschillende locaties in Rotterdam gestaan. Er is gestreefd naar goede dekking van tafels in de zogenaamde Rotterdamse ‘focusgebieden’, alwaar de sociale index van Rotterdam laag is. Zo hebben er tafels gestaan Afrikaanderwijk, Hillesluis, Bloemhof, Oud-Charlois, Tarwewijk, Pendrecht, Oude Westen, Schiemand, en ’t Oude Noorden. Tevens zijn de deelnemende tafelorganisatoren (zie bijlage 1) juist in deze specifieke wijken actief waardoor een goede dekking in deze wijken te realiseren is. Diversiteit Het Projectbureau zorgde waar mogelijk voor een zo groot mogelijke diversiteit aan de tafels door het ‘schuiven’ met deelnemers. Er is gestreefd naar een goede mix tussen tafeldeelnemers op het gebied van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, burgerlijke staat, leeftijd, seksuele voorkeur, etc. Die mix van verschillen is tevens te zien onder de verschillende tafelorganisatoren en platfromlidorganisaties. Tevens werden soms dialooghulpmiddelen (persoonlijke voorwerpen, foto’s, etc) ingezet om deelnemers, die minder de Nederlandse taal machtig zijn, toch aan de dialoog te laten kunnen deelnemen. Dat werd ook gedaan bij de intake van gespreksleiders ter vereenvoudiging van de formulevragen wanneer het gesprek aan de dialoogtafel daarom vraagt. Hierdoor is in de uitvoering van het project aandacht besteed aan en (daar waar 12 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
nodig) geïntervenieerd op de sociale en cognitieve capaciteiten van deelnemers teneinde een goede, passende en aantrekkelijke dialoog te krijgen aan de dialoogtafels. Als één van de eerste steden van Nederland is het Projectbureau gaan werken met Dialoogtafels.nl. Een applicatie in de website die het voor de tafelorganisator, de gespreksleider en de deelnemer nog eenvoudiger maakt om het overzicht te bewaren of om een aanmelding te doen. We zien een duidelijke stijging van het aantal ‘aangesloten’ organisaties. Waar er vorig jaar 75 organisaties betrokken waren, waren dat er nu 89. Om de Dialoog te ‘borgen’ is spreiding van het evenement een enorm belangrijke factor. Lokale ‘believers’ motiveren namelijk allerlei nieuwe netwerkjes van mensen. Door actief(-ver) met alle organisaties te blijven communiceren in het voorjaar van 2011 hopen wij de Dialoog te borgen in de stad als een evenement vergelijkbaar met bijv. North Sea Round Town: ‘Het duikt overal op, je kan er eigenlijk niet omheen!’
3.4
Bijzondere dialoogtafels
Rotterdammers konden dit jaar ook aanschuiven bij een aantal tafels die in samenwerking met het Rotterdamse bedrijfsleven door de Dag van de Dialoog georganiseerd werden. Opvallend was in 2010 het aantal bijzondere organisaties dat een locatie ter beschikking stelde en de maaltijd wilde verzorgen. Ook de creatieve sector heeft de Dialoog inmiddels omarmt. Bedrijven als ‘The 3th place’ gevestigd in het Schieblock, maar ook televisiestudio van ‘Zo: Rayman’ deden mee. Deze trend hopen we in 2011 voort te zetten. Diversiteit aan tafel komt immers niet alleen door de mensen die zich individueel aanmelden om mee te doen, maar ook door het aansporen van groepen mensen uit geheel ‘onverwachte’ sectoren zoals het bedrijfsleven en de creatieve/culturele sector. Een belangrijke ontwikkeling voor de lange(re) termijn. Hieronder staan enkele voorbeelden van bijzondere dialoogtafels: • Burgerzaal Stadhuis “officiële opening Dag van de Dialoog” (5-11, 09.30-13.00 uur). • De Rotterdam – Katendrecht (incl. lunch en rondleiding) (5-11, 09.30 -13.30 uur). • Schiecentrale (in de televisiestudio van Zo: Raymann!, incl. borrel) (5-11, 13.00-16.30 uur). • Rotterdam The Hague Airport (incl. kijkje achter de schermen en borrel) (5-11, 13.00 uur). • Albert Heijn (acht vestigingen door de hele stad verspreid) (5-11, 13.30 uur). • Disck/Delphi Opbouwwerk/De Delft (ouderen en jongeren in Dialoog!) (5-11, 14.00 uur). • Gevangenis De Noordsingel (incl. gevangenismaaltijd en rondleiding) (5-11, 17.30 uur). • Bouman GGZ (6-11, 12.00 uur). • Disck/Delphi Opbouwwerk/De Machinist (ouderen en jongeren in Dialoog) (6-11, 14.00 uur). • Westelijk Handelsterrein (incl. borrel) (6-11, 14.30-17.30 uur) In 2010 zijn ook in Lansingerland 7 tafels georganiseerd (periode december 2010) en ook is er na de Dag van de Dialoog op de Patiënt Prominentdag van het Erasmus Medisch Centrum één tafel (30 november 2010) georganiseerd. In 2010 is tevens (met steun van het Oranje Fonds) het project gestart ‘Mag ik daar wat van vinden’, waar de dialoog tussen leerkrachten en ouders centraal staat. Medio 2011 zal dit project afgerond zijn. 13 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Door het lanceren van deze nieuwe ‘producten’ behoudt de stichting nog beter haar voelhoorn in de stad en is ze door inzet op innovatie en een bepaalde doelgroepenaanpak in staat om de Dagen van de Dialoog beter en groter te organiseren.
3.5
Side events
Om de Dag van de Dialoog tot een succesvol evenement te maken organiseren we – ter ondersteuning van de Dag van de Dialoog – elk jaar een aantal ‘side-events’. Op die manier houden we het ‘dialoogvuurtje’ aan, verwerven we weer nieuwe deelnemers en geïnteresseerden én geven we de mogelijkheid tot verdere methodische verdieping. Door alle nieuwe contacten die de side-events met zich meebrengen kunnen gemakkelijker nieuwe ‘netwerken’ in de stad aangeboord worden. Ook die ‘nieuwe netwerken’ stellen ons mede in staat elk jaar voor voldoende diversiteit onder de tafeldeelnemers te zorgen. Zomerdialoogtafel De achterban werd uitgenodigd om, bij wijze van proef, op 31 juli 2010 mee te doen aan een Dialoogtafel in de zomervakantie. Er werd een succesvolle tafel georganiseerd, maar belangrijker nog: de Dialoog had weer even de aandacht van zo’n 1400 nieuwsbrief lezers. ZomerMasterclasses Uit platformvergaderingen is gebleken dat er een steeds grotere groep ‘Dialoog-believers’ ontstaat. Om niet een jaar stilte te laten vallen tussen de Dagen van de Dialoog is er dit jaar gestart met twee Zomermasterclasses (0- 23 en 30 augustus 2010) voor Dialooggespreksleiders die meer over ‘het vak’ wilden leren. Twee vrijwilligers hebben een workshop ontwikkeld waar de Dialooggespreksleiders (instapniveau: tenminste 2 x een tafel geleid en een training gevolgd) een verdieping aangereikt kregen die met name inging op het onderdeel ‘Dromen’. Deelnemers aan deze Zomermasterclasses leerden allerlei technieken om de deelnemers aan de Dialoogtafels beter en gemakkelijker te laten dromen. De Zomermasterclass werd twee keer gegeven door Jeanine van Leyenhorst (de Heuvel) en Gwen Haslinghuis (Studio Helder). De opkomst was 40 personen. Week van de Dialoog Het succes van de Dag van de Dialoog leidt tot belangstelling voor de methodiek in heel Nederland. Art1 en Nieuwe Maan (Amsterdam) ondersteunen nieuwe initiatiefnemers op landelijk niveau middels voorlichting en trainingen over de Dialoog. Een enkele keer dragen de lokale partners, bijv. Rotterdam, zelf ook bij. De Stichting In Dialoog heeft in 2010 de dialooginitiatieven in Antwerpen, Schiedam, Vlaardingen en Utrecht in verschillende maten ondersteund. De methodiek en de wijze waarop de Dialoog in Rotterdam wordt georganiseerd spreekt in Nederland nog steeds tot de verbeelding en leidt tot samenwerking met Nederland in Dialoog en de Week van de Dialoog (1 - 7 november 2010). De Rotterdamse Dag van de Dialoog participeert actief in dit landelijke traject. Kick-off De Rotterdamse kick-off vond plaats op een plek waar werkelijk alles uit de kast kwam, nl. Grand-cafe de Boekenkast in Rotterdam. Op 13 september 2010 ontvingen wij hier partners uit het platform, sponsoren, ambassadeurs en het bestuur. D.m.v. grote flip-overvellen met hierop prikkelende vragen zoals, ‘Schrijf op waar een dialoogtafel zou moeten staan?’, ‘Graag aan tafel met?’ ‘De leukste ervaring aan een dialoogtafel?’ ‘Schrijf op wat er in je lievelingskast ligt?’, kwamen de deelnemers vast in de stemming. Er werd uitleg gegeven over het thema en het nieuwe, gemoderniseerde, systeem van registeren voor deelname. Met zo’n 60 deelnemers, waaronder diverse raadsleden, was dit een zeer geslaagde bijeenkomst.
14 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
(Uitreiking) Dialoog Award Rotterdam 2010 Roland Wondolleck (directeur Rotterdam The Hague Airport en Ambassadeur van de Dag van de Dialoog Rotterdam) reikte op 4 november 2010 in de Albert Heijn op de Kleiweg de Dialoog Award Rotterdam 2010 uit aan Theo Willemse (regiomanager Zuid-West Nederland van Albert Heijn) Albert Heijn is een belangrijke deelnemer aan de Dag van de Dialoog. Hoewel vele Rotterdammers en Rotterdamse instellingen jaarlijks actief zijn met de Dag van de Dialoog, heeft de stichting ervoor gekozen met een heuse Award elk jaar iemand extra in het zonnetje te zetten voor de speciale bijdrage aan de dialoog of de Dag van de Dialoog. Onder de vele honderden mensen en organisaties die de Dag mogelijk maken, steekt er elk jaar weer een aantal bovenuit . Bijvoorbeeld door een grote bijdrage aan de verspreiding of de inhoud; door een originele werkwijze; of door het aanboren van nieuwe groepen deelnemers. Voor hen is de Rotterdam Dialoog Award in het leven geroepen, die vier keer eerder is uitgereikt. De eerste ging naar toenmalig burgemeester Ivo Opstelten voor zijn bijdrage aan het ontstaan van de Dag en zijn inzet deze te exporteren naar andere steden. Roos Nabben ontving de tweede Award. Zij heeft de belangrijkste bijdrage geleverd aan het ontwikkelen en toepasbaar maken van de Dialoogmethodiek. De derde Award ontving Peter van Helden, die als predikant in Kralingen op creatieve wijze de Dialoog introduceerde en uitbreidde met o.a. de Dialoop, een stadswandeling en dialooggesprek tegelijkertijd. SONOR, de Rotterdamse opbouwwerk organisatie, verdiende in 2009 de vierde Dialoog Award. Van meet af aan één van de belangrijkste Platformleden én organisator van tenminste 25 tafels jaarlijks, die de dialoogmethodiek goed weet te integreren in het dagelijks werk. Nu in 2010 was de Dialoog Award Rotterdam voor Albert Heijn. De Award is een speciaal voor de dialoog ontworpen kunstwerk van kunstenares Fieke Hordijk. Theo Willemse: "Albert Heijn wil een goede buur zijn, overal in Nederland. Daarvoor is een goed contact tussen medewerkers en buurtbewoners, en ook met lokale instanties als gemeenten, politie, onderwijsinstellingen, voor ons van groot belang. Zodat mensen - of ze nu klant zijn of niet - blij kunnen zijn dat er een Albert Heijn winkel in hun buurt zit. We merken dagelijks in al onze winkels in Nederland hoe leuk, leerzaam en belangrijk het persoonlijk gesprek daarbij is, en daarom steunen we De Dag van de Dialoog van harte. De Dialoog Award is voor ons een aanmoediging om vooral door te gaan met het voeren van dialoog met ieder die woont, werkt en leeft in de directe omgeving van onze winkels. Ik vond het een eer deze prijs in ontvangst te mogen nemen en heb dat gedaan namens alle betrokken medewerkers, klanten en buren!" Opening Dag van de Dialoog De aftrap van de Rotterdamse dag van de dialoog op 5 november 2010 werd verricht door wethouder Korrie Louwes (arbeidsmarkt, hoger onderwijs, innovatie) in de Burgerzaal. Er stonden tien dialoogtafels in de Burgerzaal met diverse deelnemers aan iedere tafel. De wethouder heeft na de openingsspeech tevens deelgenomen aan een dialoogtafel in de Burgerzaal. De bijeenkomst werd afgesloten met een lunch. Burgemeester Aboutaleb was verhinderd, maar kwam toch nog even langs in de zaal en sprak de veelbetekende woorden: ‘Juist in deze tijd is de Dialoog broodnodig’ en wenste de deelnemers en de organisatie veel succes met deze editie. Rotterdam Topsport (Fred van Duijvenbode) ondersteunde de Dialoog dit jaar voor het eerst ook en zorgde voor de aanwezigheid en een interview met Nelli Cooman. Nelli Cooman nam ook plaats aan een Dialoogtafel. De aanwezigheid van een bekende Nederlander is ‘één’, de bereidwilligheid om de kosten daarvan voor rekening te nemen door Rotterdam Topsport geeft wederom blijk van ‘verankering’ in de stad en groeiende interesse in netwerken die andere jaren nog niet aangeboord waren.
15 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Slotborrel Op 6 november 2010 was de Machinist in Delfshaven de host voor de slotborrel. Op deze locatie werd tevens op die dag dialoogtafels georganiseerd. Circa 50 tafelorganisatoren, gespreksleiders en deelnemers kwamen naar de Machinist om de ervaringen die zij de afgelopen dagen opgedaan hadden met elkaar te delen. Iedereen werd verzocht zijn adres achter te laten op een briefkaart en daarop zijn leukste herinnering te schrijven. Deze kaarten zijn vlak voor kerst 2010 door het Projectbureau gepost naar henzelf waardoor er weer een contactmoment ‘buiten de de dialoogperiode’ ontstond. Dia-logeren Het jongerenjaar van 2009 smaakte naar meer. In samenwerking met CED (Frank Rote) is er gezocht naar een vorm om jongeren actiever te betrekken bij de Dialoog. Er is een project opgestart waarbij zo’n 40 basisscholen benaderd zijn. Door het organiseren van een Dialoogfeestje o.l.v. een Dialooggespreksleider bij de mensen thuis, willen we kinderen op jonge leeftijd (en ouders net zo goed) kennis laten maken met de Dialoog. Door ouders en kinderen via scholen te stimuleren een ‘slaapfeestje’ te laten organiseren werd dit in een originele vorm gegoten. CED en het Projectbureau hebben daarin een gelijkelijk inspanning verricht. CED heeft een basale verkenning gedaan, mondeling met zo’n vijf schooldirecteuren, waaruit bleek dat er een voedingsbodem was voor een dergelijk evenement. Het projectbureau heeft vervolgens de door hen verzonden aanbiedingsbrief nagebeld, maar heeft helaas moeten concluderen dat er onvoldoende animo was. Voornaamste oorzaken: te laat gestart met ideevorming en werving. In 2011 nemen we deze ervaring mee. De werving start dan in maart/april, zodat scholen het in het jaarplan kunnen opnemen.
3.6
Communicatie en publiciteit
De website en de daarmee verbonden nieuwsbrief zijn de belangrijkste communicatiemiddelen van de Rotterdamse Dag van de Dialoog. Het Rotterdamse initiatief om de dag landelijk te promoten heeft dermate veel succes gehad dat er inmiddels een landelijke website is waarop alle betrokken steden staan vermeld. Het succes van dit landelijke traject en de ruimere PR-mogelijkheden die een dergelijke landelijke dekking kan bieden heeft de Rotterdamse dag doen besluiten om in 2010 haar website en nieuwsbrief te restylen naar voorbeeld van de landelijke site. We gebruiken nu ook de landelijk ontwikkelde aanmeldingsmethode. Het projectbureau heeft de website continu geactualiseerd. De e-mail nieuwsbrief is in 2010 vijf keer verschenen en naar circa 1400 contacten gemaild. Er zijn 18.000 folders gedrukt en verspreid met aanmeldingsformulieren. Deze folders zijn verspreid op 300 locaties in de stad en toegestuurd aan een groot deel van het relatieadressen-bestand inclusief wervingsbrief. De Platformleden en tafelorganisatoren hebben folders verspreid binnen hun netwerk. Verder zijn er 1.000 A3 posters verspreid. In alle Dialooggespreksleidersmappen zat een poster, maar er is ook op 6 weken lang op 100 plaatsen in de stad indoor gehangen. 16 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Naast de folders was dit jaar nog extra publiciteit mogelijk door sponsoring van de Rabobank en Vestia. Dankzij deze sponsoring kon de Dag van de Dialoog een week lang in een aantal bus- en tramhokjes door heel Rotterdam aangekondigd worden. Deze posters waren van enorm formaat waardoor het voor elke passant of wachtende Rotterdammer van en/of bus mogelijk was om kennis te maken met de Dag van de Dialoog. Ook hingen er twee weken lang op 50 plaatsen in de metro A3-posters. Een aantal van de verzonden persberichten en media-uitingen vind u in de bijlage.
17 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
HOOFDSTUK 4. MAATSCHAPPELIJK EFFECT Wat levert de Dag van de Dialoog voor Rotterdam op, wat zijn de maatschappelijke effecten? • • •
•
• • • •
• •
De Dialooggesprekken leggen een basis waar andere instrumenten op het gebied van sociale cohesie op voort kunnen borduren. Er worden ieder jaar weer zo’n 150-200 Rotterdammers opgeleid tot Dialooggespreksleider (en ontvangen een door Burgemeester Aboutaleb ondertekend certificaat) ter bevordering van de Dialoog. Zo’n 1900 Rotterdammers met zeer diverse achtergronden nemen de tijd (2-3 uur) 'de ander', die men normaal dagelijks niet zo snel spreekt, te ontmoeten. Particulieren én zo’n 89 Rotterdamse organisaties (tegenwoordig ook bedrijfsleven!) die jaarlijks meedoen aan de Dag van de Dialoog zorgen hiervoor. Door de gestructureerde setting (gespreksleider + methode) ontstaan kwalitatieve en persoonlijke gesprekken en ziet men verbanden die men eerder niet zag. Die verbanden blijken heel voordelig te zijn voor de buurt, de wijk of de gehele samenleving! Er wordt gestuurd op het vertellen van je droom. Het delen daarvan leidt vaak tot verkwikkende inzichten die leiden tot persoonlijke (re)acties (4e stap in het gesprek: Doen). Het is niet een alledaags gesprek. Het is een gesprek dat rust brengt. Het is een positief gesprek met mensen die je niet of niet goed kent. Het is soms een beetje anders-dan-anders, meestal magisch en altijd waardevol! De uitgangspunten van de methodiek van de Dag van de Dialoog spreekt vele Rotterdammers aan: de dialoog is geen debat, positieve insteek, centraal staat de eigen rol en verantwoordelijkheid van burgers en ‘er moet niets’. Het aantal deelnemers neemt elk jaar weer toe. Ook het aantal organisaties dat zich wil verbinden aan de Dag van de Dialoog neemt toe. Verheugend is dat we in staat blijken elk jaar weer nieuwe sectoren ‘aan te boren’. In 2010 was er deelname vanuit bedrijfsleven en de creatieve industrie. De belangstelling vanuit het bedrijfsleven groeit:vorig jaar organiseerde het bedrijfsleven 10 tafels, in 2010 waren dat er 40. De methodiek mag zich verheugen in stijgende belangstelling. Mensen doen graag nog een keer mee. Elk jaar zijn er echter ook weer grote aantallen nieuwe deelnemers. Uit de evaluatieformulieren van gespreksformulieren en deelnemers blijkt dat elk jaar weer de grote waardering voor de Dag van de Dialoog van deelnemers, organisatoren en gespreksleiders. Begin 2011 zal een analyse van de deelnemersenquȇteformulieren plaatsvinden van de Dag van de Dialoog 2010.
18 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
BIJLAGE 1. TAFELS 2010 In 2010 zijn in totaal zijn 228 tafels georganiseerd. Op sommige locaties hebben meerdere tafels gestaan. Sommige tafels bleken te elfder ure niet doorgegaan te zijn. De tafels stonden bij: Naam Tafels Project “mag ik daar wat van vinden, dan” Albert Heijn Annie van der Meer privé Art.1 Bibliotheek Delfshaven BOP Pendrecht Bouman GGZ Brahma Kumaris Brandweer Rotterdam Rijnmond Burgerzaal Buurtbemiddeling Feijenoord Centrum Pro Rege Centrum voor Dienstverlening Cool Blekerstraat CVU Daniel Stuivenberg Deelgemeente Charlois Deelgemeente Feijenoord Deelgemeente Hoogvliet Deelgemeente Rozenburg (o.a. VraagWijzer) Dialoogacademie Disck/Delphi Ettahouid Fatusch Productions Froukje Jongsma/Lokaal Gevangenis de Noordsingel GroenLinks Dialoogtafel Hogeschool Inholland Rotterdam Humanitas Akropolis Humanitas Alexander Humanitas Bergweg Humanitas Leeuwenhoek Humanitas Steenplaat Islamitische Universiteit Jolanda Setz Jongerenpanel Overschie JORIJ Chillroom JORIJ Girlslounge Kamer van Koophandel Katendrecht – De Rotterdam Kees Vrijdag Koffietafel Kralingen Lalla Rookh Lectorium Rosicrucianum Marie Luis Neto
Aantal tafels 3 6 2 1 1 4 1 1 1 10 1 2 1 1 3 2 (-1) 2 4 2 2 1 6 (-1) 1 3 2 2 1 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 2 2 1 3 19
Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Marokkaanse Vereniging Centrum Noord Martin Luther Kingschool Metz Woninginrichting Mothership Nien ‘84 Nieuw Zorgbeheer Nivon Rotterdam OK IJsselmonde Ontwikkelbank Oranje Horizon Paus Joannesschool Perspect Praathuis mobiel (SVOR) i.s.m. div partijen Putse Pauw/Humanitas/SWF Rabobank Rotterdam The Hague Airport Rotterdamse Jongerenraad Rotterdamse Salon Schiecentrale Sonor Spior St. Emanuel Stadstoezicht Stadstoezicht, Cluster Noord Stichting Almostaqbal Stichting Atlas Feijenoord Stichting Dar-al-Arqam Stichting Eigen Werk Stichting Islam & Dialoog Stichting KSA Stichting Marokkanenbrug Stichting Nida Stichting Noordplus Stichting Noordplus ism Sonor Stichting Pameijer Stichting Rosarium Stichting Schakelaar Stichting SWF Studio Helder SV Jai Hind SVOR SVVP Swedoro SWI tafel the 3rdplace @ Het Schieblock The Hub Thermiek Upkar VraagWijzer Overschie Werk in West/Rabobank Westelijk Handelsterrein Wijkpastoraat Crooswijk Zomertafel
2 1 1 1 1 2 2 1 1 2 1 12 4 3 4 2 2 1 2 26 1 4 1 1 2 1 1 3 2 3 2 1 1 1 5 3 4 3 2 1 1 2 4 1 3 1 1 3 1 2 1 4 1
Totaal
228 20
Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
BIJLAGE 2. PERSBERICHTEN Persbericht 1: 25-8-10 1e Zomermasterclass voor Dialooggespreksleiders succesvol verlopen...Nog enkele gratis plaatsen op 30 augustus! De organisatoren van de Dag van de Dialoog Rotterdam zijn er in geslaagd dit jaar te starten met een interessante Zomermasterclass voor Dialooggespreksleiders. Uiteraard worden ook de reguliere Dialoogtafels op 5 en 6 november aanstaande georganiseerd. Het thema van de Dag van de Dialoog Rotterdam is dit jaar: Alles uit de kast. Afgelopen week was de eerste Zomermasterclass met zo'n 10 deelnemers een feit en... een succes. De deelnemers zijn mensen die als Dialooggespreksleider al eens eerder een Dialoogtafel hebben geleid. Onder de titel ‘Samen hardop dromen, brengt onze wensen dichterbij’ werd de deelnemers extra kennis bijgebracht over het Droomgedeelte van het Dialooggesprek. De deelnemers drukten aan het einde hun verworven wijsheden uit op papier. Eén deelnemer schreef: '...hoe kan ik ooit een droom vervullen als ik mijn verlangen niet kan onthullen en de ander kan uitnodigen het zelfde te doen...' Ook lazen we : 'Dialoog=meegaan, geen schroom voor de droom'. Met de opgedane kennis komen de Dialooggespreksleiders dit jaar nóg beter beslagen ten ijs. Er zijn nog enkele laatste plaatsen voor de Zomermasterclass op 30 augustus aanstaande. Inschrijven kan alleen als je ooit eerder een Dialoogtafel hebt geleid op een eerdere Dag van de Dialoog. Als je wilt meedoen, informeer dan naar een plaats via
[email protected]. De Zomermasterclass is gratis Persbericht 2: 11-9-10 ‘Dialoogliefhebbers trappen af’ Geachte redacteur, U bent van harte uitgenodigd voor vanmiddag 13 SEPTEMBER 2010 16.30-18.30, de AFTRAPBORREL van het ROTTERDAMSE DIALOOGSEIZOEN in Grand Café Hoofdstuk II (Oostmolenwerf 14-24, metro Oostplein). U ontmoet daar onder andere Dialooggespreksleiders en Dialoogtafelorganisatoren uit Rotterdam. Ook zal het bestuur van de stichting In Dialoog aanwezig zijn en enkele ambassadeurs zoals Gerard Bakx (directeur P.I. Rijnmond), Artwell Cain (directeur NiNsee National Institute for the Study of Dutch Slavery and its Legacy) en Gulay Fatusch (Fatusch Productions). Ook zullen raadsleden dhr. Kuzu en mw. Brons (beiden PvdA) aanwezig zijn. Met elkaar maken we (hernieuwd) kennis, wisselen we ervaringen, tips en trucs uit, heffen we het glas, en doen we nieuwe energie op om alles uit de kast te halen om weer vele mooie Dialoogtafels te gaan organiseren. De Dag van de Dialoog vind dit jaar plaats op 5 en 6 november 2010. Programma: 16.30-17.15 inloop en ontvangst 17.15-17.45 welkomstwoord en toelichting 17.45-18.30 netwerken en een lichte snack Mailt u ons even terug als u van de partij bent? Een collega of introducee is natuurlijk van harte welkom! Als u niet op 13/9 aanwezig bent op de aftrapborrel, blijven we graag in contact met u. 21 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Persbericht 3: 4-11-10 5e DIALOOGAWARD UITGEREIKT AAN ALBERT HEIJN Rotterdam 4 november 2010. Even werd er vanochtend niet geshopt in de Albert Heijn. De boodschappenkarren stonden even stil bij een heuse prijsuitreiking midden in de Albert Heijn Kleiweg in Rotterdam. Daar ontving Theo Willemse (Regiomanager ZuidWest Nederland van Albert Heijn) uit handen van Roland Wondolleck (Directeur Rotterdam The Hague Airport en Ambassadeur van de Dag van de Dialoog Rotterdam) de jaarlijkse Dialoogaward. Theo Willemse : "Albert Heijn wil een goede buur zijn, overal in Nederland. Daarvoor is een goed contact tussen medewerkers en buurtbewoners, en ook met lokale instanties als gemeenten, politie, onderwijsinstellingen, voor ons van groot belang. Zodat mensen - of ze nu klant zijn of niet - blij kunnen zijn dat er een Albert Heijn winkel in hun buurt zit. We merken dagelijks in al onze winkels in Nederland hoe leuk, leerzaam en belangrijk het persoonlijk gesprek daarbij is, en daarom steunen we De Dag van de Dialoog van harte. De Dialoog Award is voor ons een aanmoediging om vooral door te gaan met het voeren van dialoog met ieder die woont, werkt en leeft in de directe omgeving van onze winkels. Ik vond het een eer deze prijs in ontvangst te mogen nemen en heb dat gedaan namens alle betrokken medewerkers, klanten en buren!" Roland Wondolleck : ‘Laat ik beginnen te zeggen dat ik de Dag van de Dialoog een fantastisch initiatief vind en daaraan als ambassadeur ook graag en met volle overtuiging mijn medewerking verleen. Ook dit jaar waren er weer veel hoogwaardig genomineerden voor de Award en de jury heeft dan ook geen makkelijke taak gehad om uit al die inspirerende inzendingen er één uit te pikken. Ik vind het een eer en een genoegen om bekend te hebben mogen maken dat de winnaar – als vijfde in de rij van de Dialoog Award – Albert Heijn is. Albert Heijn doet landelijk mee aan de Dag van de Dialoog (in 56 steden vind de Dag van de Dialoog plaats!) en draagt daardoor omdat Albert Heijn zo ontzettend veel vestigingen door het land heeft, op een hele bijzondere en ruimhartige wijze bij aan de Dialoog. Alleen al in 010 zorgt Albert Heijn voor zeven tafels en dat zullen er in 2011 zelfs nog meer worden. Het succes van de Dag van de Dialoog is enorm en dat komt door de kracht van de eenvoud van het initiatief. Zolang er tafels en stoelen zijn en je mensen daarop en daaraan met wat lekkers te eten en te drinken bij elkaar zet dan heb je voor je het weet een goed gesprek en een goed gesprek vormt de basis voor een betere verstandhouding en daarmee een vreedzamere en prettiger wereld. Graag roep ik nog veel meer ondernemers en andere geïnteresseerden op – of misschien zelfs wel gewoon thuis – “een tafel” te organiseren. Voor bedrijven heet dat maatschappelijk verantwoord ondernemen. Als het een privé initiatief is houden we het op oprecht maatschappelijke betrokkenheid. Voor alle gevallen geldt hetzelfde credo: gewoon doen, de Dag van de Dialoog is niet alleen heel erg nuttig maar bovendien ook heel erg leuk om aan mee te doen.’ Vrijdag en zaterdag, 5 en 6 november 2010, maken zo’n 2000 Rotterdammers die elkaar normaal niet zo snel spreken kennis met elkaar aan meer dan 200 dialoogtafels verspreidt door heel Rotterdam. Om de mensen aan tafel te inspireren is er een centraal thema (Alles uit de Kast) en een getrainde Dialooggespreksleider aan elke tafel. Het thema zet aan elkaar te inspireren en ook over je talenten te vertellen. Samen luisteren naar elkaars dromen leidt tot nieuwe verbindingen en verkwikkende inzichten die goed zijn voor buurt, wijk en soms zelfs de hele stad. Traditiegetrouw wordt aan de vooravond van de Rotterdamse dialoogdagen de Dialoogaward uitgereikt aan degene die een uitzonderlijk mooie prestatie heeft geleverd voor de Dag van de Dialoog.
22 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Persbericht 4: 5-11-10 Dag van de Dialoog officieel van start! Wethouder K. Louwes opent op 5 november om stipt 10.00 uur de Rotterdamse Dag van de Dialoog. Het thema dit jaar is Alles uit de kast. De organisatie beoogt met dit thema mensen van allerlei achtergronden elkaar te laten ontmoeten en elkaar te inspireren. Alles uit de kast halen betekent ook: je talenten laten zien. In de 228 tafelgesprekken waar zo'n 2000 Rotterdammers aan mee doen staat het persoonlijke verhaal centraal. Ook zijn er weer zo'n 150 Dialooggespreksleiders getrained om het gesprek in goede banen te leiden. De aftrap vond plaats in de Burgerzaal met zo'n 10 Dialoogtafels. De dialoogtafels staan werkelijk overal in Rotterdam. Van moskee tot voetbalvereniging en van museum tot schip. Ook enkele prominente locaties doen mee. Zo staan er dialoogtafels in de Schiecentrale in de televisiestudio van Zo:Rayman en ook op de De Rotterdam. Albert Heijn won dit jaar de Dialoogaward. Traditiegetrouw wordt aan de vooravond van de Dag van de Dialoog de Dialoogaward uitgereikt aan degene die een uitzonderlijk mooie prestatie heeft geleverd voor de Dag van de Dialoog.
23 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
BIJLAGE 3. MEDIA-UITINGEN Hieronder staat een niet uitputtende samenvatting van promotie van de Dag van de Dialoog door onze partners.
Nieuwsbrief Albeda College:
24 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Kultuurkoerier:
25 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Flyer Humanitas Bergweg:
Aankondiging Engelse tafel Froukje Jongsm: Hi all, Only 4 more days until the Rotterdam Dialogue days 2010 will take place :) This year is the first time that there will also be two English tables. There is still some room left for participants (max. 3 per day) so let me know as soon as possible if you would like to join too and when you're available! Where and when will the English dialogues take place? Friday 5 November: 7.30 PM, Froukje’s place. Since no Dialogue Days locations were available in the evening I would like to welcome you to my house; we’ll do it CouchSurfing style. Send me a message for the address. Free dinner and drinks will be available! Participants: Froukje Jongsma, Giorgio Blangetti, Sagnik Chatterjee, Lo Rubinsson and Irina Bocan. Saturday 6 November: 1.30 PM, Metz, Nieuwe Binnenweg 170. We will be chatting with each other in the shop display of this funky design furniture store :) Free cakes, Sinterklaas candy and drinks will be available! Participants: Fatma Sacli, Peter Kluytenaar, Fabiana Guimaraes, Daniel Raymond, Marie-José Oomen (and Froukje Jongsma; unless three other people would like to join on Saturday). Hope to hear from you!
26 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Aankondiging DG Charlois Dag van de Dialoog U kunt zich nog aanmelden voor de Dag van de Dialoog. Het Charloise dagelijks bestuur zet op vrijdag 5 november aanstaande van 10.00 tot 12.00 uur twee tafels klaar in het kantoor van de deelgemeente aan de Boerhaavestraat 11. Aan beide tafels praten getrainde Dialooggespreksleiders met de deelnemers over het thema ‘Alles uit de kast’, het thema van 2010. Wat ligt er in jouw kast? Of wanneer heb jij écht álles uit de kast gehaald? Meedoen? Wilt u op vrijdag 5 november aanschuiven aan één van de tafels in het deelgemeentekantoor? En de dialoog aangaan met Charloise bestuurders en andere Charloisers (met aansluitend een lunch)? Meld u dan aan via www.dedagvandedialoog.nl of het Projectbureau (010-4673902).
Verslag Inholland 5 november 2010 Met twee dialoogtafels deed Inholland Rotterdam dinsdagavond mee aan de Dag van de Dialoog, thema 'Alles uit de kast'. De deelnemende Inhollandmedewerkers leerden elkaar kennen en beter kennen aan de hand van een goed gesprek. Gespreksleider Sophie de Jong was na afloop erg enthousiast: “De dialogen leveren een fijne bijdrage aan de verbinding tussen collega’s van verschillende domeinen.”
De dialogen aan de twee gesprekstafels op Inholland Rotterdam verliepen volgens een bepaalde methodiek. In vier stappen maakten de deelnemers kennis met elkaar, deelden ervaringen en hun dromen en voeren deze ook uit. Een kast met verschillende voorwerpen was hiervoor het gespreksonderwerp en metafoor om het gesprek op gang te brengen. Sophie de Jong, communicatieadviseur van het Bureau Externe Betrekkingen en tevens gespreksleider tijdens de Dag van de Dialoog, legt uit: “Tijdens de eerste stap kennis werd gemaakt met elkaar. Bij binnenkomst moesten de deelnemers een kast uitzoeken die bij hen past. Het kennis maken werd dinsdagavond gedaan door de gekozen kast uit te leggen. Waarom kozen zij deze kast en wat zit er in die kast. De tweede stap was het delen van ervaring. De centrale vraag bij deze stap was: ‘Wanneer heb jij echt alles uit de kast gehaald 27 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
om dat ene doel te bereiken?’. Stap drie was dromen. Tijdens het dromen mag alles. Alles wat jij wilt mag je in de kast neer zetten of ophangen. De laatste stap was doen. Hoe ga je jouw dromen uit stap drie aanpakken en uitvoeren.” Volgens Sophie leveren de gesprekken een fijne bijdrage aan de (ver)binding tussen de collega’s van de verschillende domeinen. “We hebben twee fijne gesprekken gevoerd met collega’s die elkaar niet buiten het werk om spreken of elkaar zelfs nog nooit eerder gezien hadden. Deelname aan de Dag van de Dialoog is een perfecte manier om collega’s op een andere manier te leren kennen.”
Dag van de Dialoog bij gevangenis Noordsingel 05 november 2010 ROTTERDAM - Inwoners van Rotterdam gaan op vrijdag 5 en zaterdag 6 november voor de negende keer met elkaar in gesprek op de jaarlijkse Dag van de Dialoog. Verspreid door Rotterdam worden dialoogtafels georganiseerd. Mensen wisselen in kleine kring persoonlijke ervaringen en meningen met elkaar uit aan de hand van een thema. Ook de gevangenis aan de Noordsingel zet de tafels klaar.
Het thema van dit jaar is Alles uit de kast. Aan elke dialoogtafel zit een gespreksleider die de conversatie tussen de zes stadsgenoten probeert te leiden. Vragen als 'Wanneer heb jij echt alles uit de kast gehaald of 'Wat ligt er in jouw kast?' komen tijdens de dialogen aan bod. Het doel is uiteindelijk om mensen persoonlijke verhalen aan elkaar te laten vertellen. De gevangenis aan de Noordsingel opent op 5 november vanaf 17.30 uur haar deuren voor de bezoekers. Er wordt tevens een gevangenismaaltijd en een rondleiding gegeven. Ook bij Humanitas Bergweg, CVU Uitvaartzorg, en The 3rd Place vinden dialooggesprekken plaats. Klik hier voor meer informatie over de Dag van de Dialoog. Bron: Webregio.nl – De echo Doe mee met de Dag van de Dialoog op 5 november in the 3rdplace @ Het Schieblock!In Rotterdam vindt op vrijdag 5 en zaterdag 6 november de Dag van de Dialoog weer plaats op tal van locaties in Rotterdam. En dit jaar voor het eerst bij the 3rdplace @ Het Schieblock. Op vrijdag 5 november van 14.00 tot ± 17.00 zullen aan alle tafels getrainde Dialooggespreksleiders met de deelnemers praten over 'Alles uit de kast', het thema van 2010. Wat ligt er in jouw kast? Of wanneer heb jij alles uit de kast gehaald? Allemaal vragen die leiden tot persoonlijke, waardevolle en vaak magische, niet alledaagse gesprekken. Na de Dialoog kun je als je wilt meedoen met een workshop van ±1uur en de gesprekken nog fijn voortzetten onder het genot van een hapje en een drankje. De workshop 'Leve je lastpak' wordt verzorgd door Marck Oostra. Het borduurt op speelse wijze voort op ervaringen rondom alles, niets of een beetje uit de kast halen.De dialoogtafels worden gehost door the 3rdplace members: Jan Peter Bogers, Marck Oostra en Sandra Pijl.
28 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
29 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Foto Ravennest, stichting Atlas.
30 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010
Verslag st. Dar-al-arqam In het kader van de Dag van de Dialoog organiseerde de moslimvrouwen stichting Dar-alArqam op zaterdag 6 november 2010 een dialoogtafel in Dona Daria. De deelneemsters kwamen uit verschillende achtergronden wat betreft werk, cultuur, opleiding, gezin of juist niet en diverse leeftijden. Zo was er een GGD medewerkster, 2 wijkagenten, een maatschappelijk werksters, een onderwijsassistente en administratief medewerkster, een apotheker en iemand die projectmatig met criminele jongeren werkte. Ook ontbrak een moeder/oma met een heel leven achter zich niet. Het thema van dit jaar was 'Alles uit de kast'. De lievelingskasten bij de voorstellingsronde bleken heel divers en zeer verrassend in gebruik: van computer tot inloopkast en televisiekst en natuurlijk ontbrak de boekenkast niet. Alle deelneemsters bleken leergierig te zijn. Ze deelden hun ervaringen waarbij bijzondere verhalen tevoorschijn kwamen. Alles werd uit de kast gehaald om bijvoorbeeld van lager beroepsonderwijs naar universitair niveau te komen. Ook vertelde een deelneemster over haar kind dat ondanks alle inspanningen ontspoorde en wat dat met zich meebracht. Weer een ander verhaalde over de dood van een ouder op jonge leeftijd waarbij alle zeilen bijgezet moesten worden om te kunnen overleven. Tussendoor werd er natuurlijk tijd gemaakt om het gebed te verrichten en de inwendige mens te versterken, waarbij de gesprekken van persoon tot persoon werden voortgezet. Aan het eind van alle gespreksrondes bleek dat alle deelneemsters het een positieve ervaring hadden gevonden. Hier en daar werden gegevens uitgewisseld om contact te houden in de toekomst. Al met al ziet de stichting Dar-al-Arqam met tevredenheid terug op deze dag.
31 Eindverslag Dag van de Dialoog Rotterdam 2010