Sport beweegt, sport bindt Sportbeleid gemeente Tiel

Sport beweegt, sport bindt Sportbeleid gemeente Tiel 2006-2015

Inhoudsopgave Inleiding

2

Hoofdstuk 1

De Tielse visie op sport

4

Hoofdstuk 2

Infrastructuur

6

Hoofdstuk 3

Verenigingsbeleid

12

Hoofdstuk 4

Sportstimuleringsbeleid

16

Hoofdstuk 5

Binnensportaccommodaties

21

Hoofdstuk 6

Buitensportaccommodaties

26

Hoofdstuk 7

Financiën en planning

30

Bijlagen: 1. Sportaccommodaties in Tiel 2. Buitensportaccommodaties Tiel 3. Bezetting binnensportaccommodaties Tiel

34 35 36

1

Inleiding Aanleiding Het laatste sportbeleidsplan van de gemeente Tiel dateert uit 1996. Op het gebied van sport en bewegen is sindsdien veel veranderd; landelijk maar ook in de gemeente Tiel. In Tiel staat sport hoog op de politieke agenda. De waarde van sport op diverse maatschappelijke terreinen wordt steeds meer erkend en gewaardeerd. De gemeente Tiel zal de komende jaren een forse inhaalslag moeten maken. Dit geldt voor zowel het actief stimuleren van sport en bewegen, als voor het voorzien in de randvoorwaarden ten aanzien van subsidies en infrastructuur.

Aanpak Dit nieuwe sportbeleid is tot stand gekomen met behulp en inbreng van velen. Wij hebben gestreefd naar een open en interactieve manier van beleidsontwikkeling. Op diverse manieren zijn sportaanbieders, scholen, overige organisaties en individuele burgers betrokken: via informatie- en inspraakavonden, individuele gesprekken en via de gemeentelijke website. Ook in de verdere uitwerking van het sportbeleid zullen wij onze partners “in het veld” actief betrekken. Wij hopen op hun inbreng van expertise en enthousiasme om de uitvoering van het Tielse sporten beweegbeleid tot een succes te maken.

Als we kijken naar de huidige Tielse situatie is investeren in sport en bewegen absoluut noodzakelijk, want:

Doel van het nieuwe sportbeleidsplan Met dit nieuwe sportbeleidsplan zet de gemeente Tiel de lijnen uit tot en met 2015. In het nieuwe sportbeleid worden duidelijk de dwarsverbanden aangegeven met andere (gemeentelijke) beleidsvelden, zoals welzijn, onderwijs, ouderen, zorg en ruimtelijke ordening. Omdat het plan de kaders aangeeft voor de periode van tien jaar, kan een onderverdeling worden gemaakt naar acties op korte, middellange en lange termijn. Na vaststelling van dit beleidsplan kunnen de acties uitgewerkt worden tot de diverse projectplannen. Ook wordt in dit sportbeleidsplan ingegaan op continuering van lopende sportstimuleringsprojecten van het Tielse breedtesportimpulsproject. Financiering is op dit moment gegarandeerd tot en met 2007.

• • • • •

De sportdeelname van de Tielse bevolking is relatief laag in vergelijking met andere gemeenten; De gezondheidssituatie van inwoners van Tiel is relatief ongunstig. Regio Rivierenland heeft een zeer hoog aandeel inwoners met overgewicht of ernstig overgewicht; Ook in Tiel is sprake van vergrijzing van de bevolking. Het sportaanbod in Tiel zal ook moeten inspelen op de mogelijkheden en wensen van deze “nieuwe” groep sporters; De Tielse binnensportaccommodaties zijn technisch verouderd; in de komende jaren zullen diverse voorzieningen moeten worden vervangen of gerenoveerd; En de bezetting van de huidige sporthallen en sportzalen is zo hoog, dat extra vraag naar zaalruimte of groei van scholen en sportverenigingen op dit moment niet kan worden opgevangen.

Opbouw rapport Eerst zal in hoofdstuk 1 uiteengezet worden wat de visie van Tiel op sport is. De definitie van sport wordt vastgesteld en van daaruit wordt gekeken hoe we om willen gaan met sport in de gemeente Tiel.

In de loop van dit rapport zullen bovenstaande punten uitgebreid beschreven worden. 2

Vervolgens kijken we in hoofdstuk 2 even terug in de tijd. Wat is er de afgelopen jaren gebeurd en wat hebben we bereikt? Ook wordt er gekeken naar de huidige situatie in Tiel en de trends en ontwikkelingen die mogelijk van invloed zullen zijn op het te voeren sportbeleid. Vanaf hoofdstuk 3 wordt uiteengezet hoe Tiel de komende 10 jaar haar sportbeleid gaat vormgeven. Dit wordt in vier verschillende categorieën besproken, te weten: het verenigingsbeleid, het sportstimuleringsbeleid, de binnensportaccommodaties en de buitensportaccommodaties. Aan het einde van ieder hoofdstuk zijn binnen het gele kader nog even kort alle actiepunten opgesomd die voortvloeien uit de beleidsintenties. Uiteindelijk zullen in het laatste hoofdstuk de financiële gevolgen uiteengezet worden en zal daar waar mogelijk een tijdspad worden uitgezet. Tussentijdse evaluatie Zoals al aangegeven staat de tijd niet stil en zijn ook de Tielse sportwereld en het Tielse sportbeleid aan verandering onderhevig. Daarom zal halverwege de looptijd van dit sportbeleidsplan, rond 2010, een tussentijdse evaluatie worden uitgevoerd. Dit sportbeleidsplan wordt nog een tegen het licht gehouden en op basis van de uitkomsten van deze evaluatie zal er een eventuele herijking plaatsvinden. Hierbij moet wel gezegd worden dat de gemeente de inhoudelijk uitgezette lijn wel zal aanhouden. Actiepunt: • Uitvoeren tussentijdse evaluatie van het sportbeleidsplan.

3

Hoofdstuk 1

De Tielse visie op sport

In dit hoofdstuk wordt omschreven hoe de gemeente Tiel omgaat met sport en sportbeleid. Actief maatschappelijk sportbeleid Tiel wil een actief maatschappelijk sportbeleid voeren. Dit betekent dat de gemeente de regie heeft. Zij zal initiatieven ontplooien op het brede terrein van de sport en zij zal verbindingen tot stand brengen tussen de verschillende maatschappelijke segmenten. De gemeente is zich er van bewust dat sport leuk en gezond is om te doen en dat daarnaast sport als instrument ingezet kan worden om maatschappelijke doelen te bereiken. De belangrijkste beleidslijnen bij dit sportbeleid zijn: • De gemeente voert haar wettelijke plichten uit om het bewegingsonderwijs te faciliteren. • De gemeente draagt zorg voor het instandhouden en waar nodig en mogelijk uitbreiden van de gemeentelijke sportvoorzieningen op basis van de behoeften van de Tielse bevolking. De sportvoorzieningen voldoen aan de hedendaagse kwaliteitseisen. De gemeente Tiel is voorstander van multifunctioneel gebruik van de sportvoorzieningen. • De gemeente zal een bijdrage leveren aan het in stand houden van en tot stand brengen van sporten in georganiseerd en ongeorganiseerd verband. Speciale aandacht zal uitgaan naar specifieke doelgroepen zoals bijvoorbeeld jeugd of ouderen. • (Sport)organisaties die zelf ook een bijdrage (willen) leveren aan de maatschappelijke problemen en het specifieke doelgroepenbeleid, zullen daarvoor gewaardeerd worden door de gemeente.

Wat is de Tielse definitie van sport? Hoewel iedereen ‘weet’ wat met sport bedoeld wordt, is het lastig om hiervan een eensluidende definitie te geven. De term verandert continu om nieuwe activiteiten, die men als sport ervaart, onder deze noemer te brengen. Sporten zijn meestal activiteiten die gebaseerd zijn op fysieke beweging, gebruikmaken van karakteristieken als kracht, snelheid en behendigheid. De Dikke van Dale geeft sport de volgende definitie: “Sport is een lichamelijke bezigheid ter ontspanning of als beroep met spelen wedstrijdelement, waarbij conditie en vaardigheid vereist zijn, respectievelijk bevorderd worden.” We zullen uitgaan van deze definitie. Deze definitie beperkt zich niet tot alleen tot de wedstrijdsport (sporten via de vereniging in competitieverband). Ook het recreatief sporten, het individueel sporten en het sporten en bewegen op straat vallen hieronder. Ook in onze gemeente is een zeer zorgwekkende ontwikkeling te constateren dat steeds minder mensen sportief actief zijn en een grote groep kampt met overgewicht en bewegingsarmoede (in het volgende hoofdstuk wordt daar verder op ingegaan). Dit houdt in dat we “sport” in dit beleidsplan beperken tot een activiteit van fysieke beweging. Visie van de gemeente Tiel op sport Centraal staat het doel om zoveel mogelijk Tielenaren te laten bewegen en voldoende faciliteiten te bieden voor een actieve leefstijl: binnen de sportvereniging, de sportschool of op individueel niveau in de vrije natuur. In het nieuwe Tielse sportbeleid staat daarom één term centraal: beweging!

4

In figuurlijke zin willen wij sportaanbieders uitdagen om beweging in het eigen sportaanbod te creëren. Wij willen samen met hen in beweging komen om in te spelen op veranderende behoeften van sporters en om een aantrekkelijk activiteitenaanbod voor de toekomst te garanderen. Het nieuwe Tielse sportbeleid is, meer dan voorheen, in een brede context geplaatst. Dat betekent dat er duidelijke raakvlakken met andere (gemeentelijke) beleidsterreinen zijn. Enkele voorbeelden:

Ruimtelijke ordening Welke sportvoorzieningen zijn er in Tiel in de toekomst nodig en waar kunnen deze gerealiseerd worden? Hoe kunnen we zo veel mogelijk sportvoorzieningen dicht bij de woonomgeving behouden? Speelruimte Sportbuurtwerk wordt vooral georganiseerd op de speelplekken in de wijk. Zijn deze speelplekken in voldoende mate aanwezig en hoe moeten zij worden ingericht? Bij het realiseren van voldoende en veilige speelruimte denken we ook aan de mogelijkheden voor het opstellen van sportparken. Onderwijs Hoe kunnen we zorgen voor een aantrekkelijke gymles op school, zodat kinderen op school ervaren hoe leuk sport en bewegen is? Samenwerking met sportverenigingen neemt hierbij een belangrijke plaats in. Lokaal gezondheidsbeleid Hoe kunnen we mensen motiveren om een actieve leefstijl aan te houden, waarin voldoende beweging vanzelfsprekend is?

Ouderen In Tiel zullen in de toekomst steeds meer ouderen wonen. Hoe kunnen we inspelen op de bewegingsbehoefte en -mogelijkheden van deze groep? Gehandicapten Hoe zorgen we ervoor dat ook mensen met een beperking zoveel mogelijk kunnen meedoen aan sporten beweegactiviteiten? Een belangrijke voorwaarde is bijvoorbeeld de toegankelijkheid van de sportaccommodaties. Meten en evalueren Om te weten of de beleidsinzet het gewenste effect heeft gehad op de doelstellingen is het van belang om te meten en evalueren. Hoe dit wordt gedaan is uiteraard afhankelijk van het beleid en de projecten en afhankelijk van de doelstellingen. Ook is het van belang deze doelstellingen zoveel mogelijk te kwantificeren. Meten kan over verschillende manieren, kwantitatief en kwalitatief. Het is van belang de doelstellingen zoveel mogelijk te kwantificeren. Afhankelijk van de beleidsdoelstelling of het project zal gekozen worden voor één van deze manieren van meten en evalueren. Daarom zijn de manieren van meten en evalueren opgenomen in de verschillende hoofdstukken; direct bij de beschrijvingen van de beleidsintenties en de projecten. Binnen het sportbeleid zullen onderstaande manieren van meten aan de orde komen: 1. Meten op basis van ledenaantallen van verenigingen. 2. Meten op basis van onderzoeken en enquêtes. 3. Meten op basis van deelname aan cursussen en projecten of meten op basis van gebruikscijfers. 4. Meten op basis van zaken als tevredenheid (kwalitatief). 5

Hoofdstuk 2

Infrastructuur

Voordat we, vanaf hoofdstuk 3, de koers uitzetten voor de komende 10 jaar, is het van belang om eerst te beschrijven hoe het sportbeleid in Tiel er de laatste jaren heeft uitgezien en wat de gemeente Tiel allemaal heeft bereikt. Vervolgens volgt een korte uiteenzetting van de huidige kenmerken van Tiel. Ook is het van belang de landelijke ontwikkelingen te schetsen (binnen en buiten de sport) die van invloed zijn op het Tielse thema “Sport en beweging voor alle Tielenaren”. Sportbeleid 1996-1999 De gemeente Tiel heeft zich in deze periode terughoudend opgesteld op het gebied van de sport. Sport was de primaire verantwoordelijkheid van de Tielse samenleving en de markt. Het sportbeleid was vooral gericht op het behouden van de sportaccommodaties en het in stand houden van de georganiseerde sport. Naast doorlopende processen op het gebied van onderhoud en beheer waren de belangrijkste pijlers uit deze periode: • De verzelfstandiging van de binnensportaccommodaties. • Actualiseren van de huurovereenkomsten en rechten van opstal met de buitensportverenigingen. • Het verplaatsen van de rugbyclub naar sportpark Rauwenhof. • Veilig stellen van sportpark Drumpt en sportpark Ridderweide voor sportgebruik. • Bijstellen van tarievensysteem en subsidieregels sport.

Sportbeleid 1999-heden Voor deze periode is geen sportbeleidsplan opgesteld; het beleid van de periode 1996-1999 is voortgezet. Daarnaast zijn er enkele extra initiatieven gestart, te weten: • Onderzoek naar de toekomstige behoefte aan voetbal- en tennisaccommodaties in Tiel. Vanuit dit onderzoek is een oplossing gevonden voor de capaciteitsproblematiek van voetbalvereniging RKTVC door meerdere grasvelden te vervangen door kunstgras. • In 2001 heeft de gemeenteraad budget gereserveerd voor renovatie van sporthal Westroijen en bijbehorende functies welzijn. De plannen bleken niet uitvoerbaar, zodat nu, in 2006, het proces wederom is opgestart met aangepaste plannen. • In het kader van de Tielse Methode zijn diverse sporten speelterreinen voor kinderen en jongeren ingericht. Daarnaast heeft de wielervereniging De Batauwers een budget toegekend gekregen om een wielerparcours aan te leggen op het Vijverterrein. Ook dit project bleek niet uitvoerbaar. Wij zijn nog zoekende naar alternatieve mogelijkheden. • De aanvraag ‘breedtesportimpuls’ is toegekend vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Sinds 2002 voeren wij diverse sportstimuleringsprojecten uit. Een uitgebreidere beschrijving van de diverse projecten volgt verderop in dit hoofdstuk. • Binnen het pilotproject “Spelen met ruimte voor jeugd en jongeren” is de speelvoorziening aan de Hertog Arnoldstraat opgeknapt tot een 12+ sporten speelvoorziening.

6

•

• •

De gemeente heeft medewerking verleend aan jeu de boulesvereniging De Teerling bij een vrijstelling op het bestemmingsplan, zodat de vereniging in eigen beheer een extra baan heeft kunnen aanleggen. In 2006 is een kunstgras voetbalveld voor voetbalvereniging Theole geopend. In 2006 is een semi-permanente gymzaal gerealiseerd in Passewaay om te kunnen voldoen aan de vraag naar ruimte voor bewegingsonderwijs.

Een profiel van Tiel In de volgende punten wordt beschreven welke kenmerken van Tiel van belang zijn voor de invulling van het toekomstig sportbeleid. Van welke situatie kunnen we uitgaan en waar moeten we rekening mee houden? A. Bevolkingsontwikkeling Tiel heeft nu ruim 41.000 inwoners. De gemeente is in de afgelopen jaren gegroeid, vooral door de bouw van Passewaay. Naar verwachting zal het aantal Tielenaren op langere termijn, als Passewaay zal zijn voltooid, uitkomen op ongeveer 46.000.

Wanneer we kijken naar de leeftijdssamenstelling van de inwoners van Tiel, zien we dat er in de toekomst een aanzienlijke verschuiving zal plaatsvinden. Het aandeel ouderen zal fors toenemen in verhouding tot het aandeel kinderen en volwassenen tot 50 jaar. Net als in de meeste gemeenten in Nederland is er sprake van vergrijzing. B. Gezondheidssituatie in Tiel De nadruk op de relatie tussen sporten, bewegen en een goede gezondheid wordt steeds groter. In het nieuwe sportbeleid van de rijksoverheid neemt dit onderwerp dan ook een centrale positie in1. Ook in het sportbeleid van Tiel is het gezondheidsaspect een speerpunt. Uit onderzoek blijkt dat de gezondheidssituatie, vooral het probleem van overgewicht, in onze regio zeer zorgwekkend is. De regio Rivierenland hoort bij de gebieden van het grootste aandeel inwoners met overgewicht van Nederland. Ook is er sprake van een toename van overgewicht en bewegingsarmoede onder kinderen en jongeren. In het Tielse beleid ten aanzien van sport en bewegen zal dan ook veel aandacht worden gegeven aan het bevorderen van een actieve leefstijl voor alle Tielenaren.

1

Tijd voor sport; Bewegen, Meedoen, Presteren. Ministerie van VWS, september 2005.

7

In totaal gaat het om ongeveer 6.500 mensen die lid zijn van één of meer sportverenigingen, dit is 18% van de bewoners van 7 jaar en ouder in Tiel. Ongeveer 55% van de jongeren (leeftijd tussen de 7 en 18 jaar) is lid van één van de sportverenigingen. Wanneer we dit aantal vergelijken met het landelijke gemiddelde (ruim 30%), dan moet geconcludeerd worden dat de sportdeelname via verenigingen in onze gemeente aanzienlijk lager ligt. Om meer inzicht te krijgen in de totale sportdeelname in Tiel zal een sportdeelnameonderzoek worden uitgevoerd. Dit onderzoek is te beschouwen als een eerste meting, die bijvoorbeeld na vier of vijf jaar kan worden herhaald om de ontwikkeling in de Tielse sportdeelname te volgen. Deze eerste meting kan beschouwd worden als 0-meting, zodat ook in de loop van de jaren gekeken kan worden of de inzet van de gemeente Tiel zich vertaald in een hogere sportdeelname. C. Sportdeelname in Tiel Hoeveel inwoners van Tiel doen eigenlijk aan sport; bij een vereniging, een sportschool of gewoon zelfstandig in de vrije natuur? Helaas ontbreekt op dit moment een goed inzicht hierin. Wel weten we bij benadering hoeveel mensen in Tiel lid zijn van een sportvereniging. Ook kunnen we globaal een onderverdeling maken tussen senioren juniorleden. Dit kunnen we overigens alleen maar zeggen over de verenigingen die van ons een waarderingssubsidie ontvangen. Veel verenigingen in Tiel komen hiervoor niet in aanmerking, omdat zij niet voldoen aan de voorwaarden in de huidige subsidieregels sport. Deze verenigingen zijn bijvoorbeeld niet aangesloten bij NOC*NSF of hebben minder dan 35 leden.

D. Sportvoorzieningen in Tiel In Tiel is een groot aantal gemeentelijke en particuliere sportvoorzieningen aanwezig. In bijlage 1 is een kaartje opgenomen waarin de gemeentelijke en verenigingsaccommodaties zijn aangegeven. Een accommodatie die nog niet is aangegeven op deze kaart is de in 2006 nieuw gerealiseerde gymzaal Passewaay. In totaal zijn er 5 gemeentelijke sportparken, te weten: • sportpark Iepengaard te Wadenoijen • sportpark Ridderweide in Tiel West • sportpark Rauwenhof in Tiel West • sportpark Drumpt in Tiel Noord • sportpark De Lok in Tiel Noord

8

In bijlage 2 zijn per sportpark het aantal velden en de hoofdgebruikers opgesomd. In totaal zijn er twee gemeentelijke sporthallen, 6 gemeentelijke gymzalen en is er 1 gemeentelijk zwembad, te weten: • Sporthal De Betuwe te Tiel West • Sporthal Westroijen te Tiel Noord • Gymzaal De Dreef te Wadenoijen • Gymzaal Meeslaan te Tiel Oost • Gymzaal Adamshof te Tiel Centrum • Gymzaal Rozenstraat te Tiel West • Gymzaal Passewaay te Passewaay • Zwembad Groenendaal Plus te Tiel Noord Deze binnensportaccommodaties bieden, naast het bewegingsonderwijs, onderdak aan de volgende sporten: basketbal, badminton, gymnastiek, taekwondo en andere vechtsporten, volleybal en zwemmen. In bijlage 3 is een overzichtskaartje opgenomen van de binnensportaccommodaties in Tiel. Naast de gemeentelijke voorzieningen zijn er ook een aantal nietgemeentelijke of particuliere sportvoorzieningen die mede het sportaanbod in Tiel en omstreken mogelijk maken. Enkele voorbeelden hiervan zijn de fitnesscentra en vechtsportcentra, golfcentrum De Batouwe, manege De Roskam, diverse tennisparken, tennis- en bowlingcentrum Tiel, tafeltenniszaal van TTC, turnzaal van Hellas en de ijsbaan van De Pinguïn.

Sportverenigingen zijn vrijwilligersorganisaties. Wekelijks zijn honderden mensen actief om trainingen en wedstrijden goed te laten verlopen, de verenigingsaccommodatie schoon en open te houden en de bestuurlijke en financiële huishouding van hun club op orde te houden. Dit vrijwilligerswerk zorgt ervoor dat sportverenigingen een belangrijke maatschappelijke functie hebben. Zij vormen een bindende factor in de lokale samenleving. Daarnaast draagt het vrijwilligerswerk ertoe bij dat de georganiseerde sport betaalbaar blijft voor veel mensen. De (financiële) drempel om te sporten is relatief laag. In Nederland zijn ongeveer 1,2 miljoen mensen als vrijwilliger actief in de sport. De economische waarde van dit vrijwilligerspotentieel wordt geraamd op ongeveer 3 miljard euro per jaar (op basis van gewerkte uren en daaraan gekoppelde salarissen). Wanneer we dit omrekenen naar de Tielse situatie komt dit neer op ongeveer 2.900 sportvrijwilligers die een economische waarde vertegenwoordigen van ongeveer 7,6 miljoen euro per jaar. Naast deze sociale en economische betekenis van sportverenigingen, zijn zij van groot belang voor het gebruik en de bezetting van de gemeentelijke sportaccommodaties. De meeste buitensportverenigingen zijn hoofdgebruiker van de accommodatie. Ook in de Tielse binnensportaccommodaties zijn het vooral de sportverenigingen die de zalen in de namiddag, avond en in het weekend gebruiken.

E. Sportverenigingen: de grootste sportaanbieder Ondanks het feit dat de deelname aan de georganiseerde sport in Tiel lager is dan het landelijke beeld, blijven de sportverenigingen samen de grootste sportaanbieder in onze gemeente. Sportverenigingen vormen de basis van een gevarieerd lokaal sportaanbod. Onderstaande redenen geven aan waarom de gemeente Tiel de verenigingssport ondersteunt. 9

F. Sportstimuleringsbeleid: De breedtesportimpuls, een tijdelijke impuls

In het kader van de landelijke subsidieregeling ‘breedtesportimpuls’ zijn in 2002 diverse sporten beweegprojecten gestart. Het totale project heeft de naam “Sport Impuls” gekregen. Sport Impuls bestaat uit: • Ondersteuning aan Tielse sportverenigingen, via cursussen en individuele trajecten; • Een kwaliteitsimpuls voor het bewegingsonderwijs op de basisscholen volgens het principe van het BIOS-traject. Dit traject is inmiddels afgerond; • Ondersteuning van Aktivas, een vereniging voor aangepast sporten; • Sportbuurtwerk, dat wekelijks door Mozaïek op diverse plaatsen in Tiel wordt georganiseerd; • En sport en bewegen voor ouderen.

De financiering van deze projecten wordt deels opgevangen door de rijksoverheid en deels door de gemeente Tiel. De bijdrage van de rijksoverheid aan de projecten loopt in 2007 af. Na evaluatie zullen de (succesvolle) activiteiten die in dit kader zijn opgestart, worden voortgezet en verweven in structureel beleid. Hierop zal in het volgende hoofdstuk verder in worden gegaan. Maatschappelijke trends en de relatie met sport Naast lokale ontwikkelingen is ook een aantal algemene of landelijke trends te zien, die invloed hebben op of kansen bieden aan het thema “sport en bewegen in Tiel”. De belangrijkste trends zijn: •

Sport heeft meer concurrentie gekregen van diverse vormen van vrijetijdsbesteding, zoals computergames, funshoppen en culturele evenementen. Deelname aan sportieve activiteiten is steeds minder vanzelfsprekend.

10

•

Het sportaanbod is de laatste jaren sterk veranderd. De traditionele sportvereniging heeft steeds meer concurrentie gekregen van andere vormen van sport en bewegen. Voorbeelden hiervan zijn de health- en fitnessclub, het joggen of skeeleren in de vrije natuur en het deelnemen aan vrijblijvende sportieve activiteiten als het sportbuurtwerk en evenementen.

•

Veel sportverenigingen kampen met een tekort aan vrijwilligers. Dit legt vaak een forse druk op een kleine groep mensen die de vereniging draaiende houden. De verwachting van de sporter of de ouders van sporters is vaak hoog. Er worden eisen gesteld aan de kwaliteit van de sportactiviteiten en de persoonlijke aandacht binnen de vereniging.

•

Diverse technologische ontwikkelingen hebben ook in de sportsector hun intrede gedaan. Bijvoorbeeld het gebruik van moderne communicatiemiddelen en de “onbeperkte” mogelijkheden van kunstgras voor veel buitensporten.

•

Sinds enige jaren promoot de Johan Cruyff Foundation de aanleg van kunstgrasveldjes in de wijk, de zogenaamde Cruyff Courts KNVB velden. De Foundation draagt bij in de investeringskosten van een nieuw veldje. Ook voor Tiel is dit een aantrekkelijke voorziening. Een subsidieaanvraag wordt hiervoor voorbereid. Deze ontwikkeling is een goed voorbeeld hoe sport en bewegen steeds vaker als ‘middel’ worden ingezet om andere, maatschappelijke doelen te bereiken.

•

Sinds 2005 bestaat voor gemeenten de mogelijkheid om een rijkssubsidie te ontvangen voor jeugdsportprojecten (de zogenaamde Buurt-Onderwijs-Sport Impuls). Tiel heeft ook een subsidieaanvraag ingediend, maar deze is afgewezen. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft gemeenten de mogelijkheid geboden een subsidieaanvraag in te

dienen om brede scholen of multifunctionele sportgebouwen aan te passen aan de eisen. De gemeente Tiel heeft hiervoor twee aanvragen ingediend, waarvan één betrekking heeft op de renovatie van sporten welzijnsaccommodatie Westroijen. •

In september 2005 heeft het kabinet het nieuwe sportbeleid voor de periode 2006-2010 gepresenteerd. De drie speerpunten zijn: sport en gezondheid, maatschappelijke participatie door sport en streven naar een goed topsportklimaat. De rijksoverheid stelt voor dit sportbeleid ongeveer 100 miljoen euro per jaar beschikbaar. In Tiel zullen wij nauwgezet volgen welke mogelijkheden er zijn om met het Tielse sportbeleid aan te sluiten bij het landelijke beleid en de daaraan verbonden middelen.

Actiepunten: • Uitvoeren van een sportdeelnameonderzoek (RSO) onder de Tielse bevolking. • Opnemen van een sportonderdeel in de vragenlijst van de Leefbaarheidsmonitor die tweejaarlijks onder de Tielse bevolking wordt gehouden. • Naast het voeren van het eigen sportbeleid, zal actief worden gekeken naar de mogelijkheden die het landelijk en provinciaal beleid bieden om hier bij aan te sluiten (doorlopend). In de volgende hoofdstukken zal besproken worden hoe de gemeente Tiel in de toekomst haar beleid gaat insteken en haar subsidieinstrument gaat inzetten. Dit zal gebeuren op basis van de volgende thema’s: verenigingsbeleid, sportstimuleringsbeleid, binnensportaccommodaties en buitensportaccommodaties.

11

Hoofdstuk 3

Verenigingsbeleid

Breedtesport Ons sportbeleid richt zich op sportbeoefening “in de breedte”. Dit is duidelijk aangegeven in de doelstelling: “zoveel mogelijk Tielenaren te laten bewegen en daarvoor de faciliteiten bieden”. Dit betekent dat wij geen initiatief nemen in de organisatie van topsportevenementen (evenementenbeleid) en geen financiële ondersteuning bieden aan topsportontwikkeling en topsportaccommodaties in onze gemeente. Vanzelfsprekend juichen wij goede sportieve prestaties toe en waarderen wij de ambitie om op een zo hoog mogelijk niveau te acteren, maar de keuze om te investeren in topsport is een verantwoordelijkheid van sportverenigingen zelf. Vitale verenigingen Wij streven naar vitale sportverenigingen. Onder een vitale sportvereniging verstaan wij een vereniging die op organisatorisch en financieel gebied de touwtjes in handen heeft en houdt. Een vitale vereniging wordt niet geleid door de "waan van de dag", maar er is sprake van een visie en/of beleid voor de langere termijn. In het onderstaande kader is een aantal indicatoren genoemd die iets zeggen over de “vitaliteit” van een sportvereniging. Deze indicatoren zijn niet bedoeld als standaardmodel, maar zijn belangrijke aspecten die in het functioneren van sportverenigingen een rol spelen.

Indicatoren vitale sportvereniging • Gezonde financiële situatie, met een sluitende begroting. • De aanwezigheid van een (meerjaren) beleidsplan. • Voldoende vrijwillig en bestuurlijk kader. • Contact en communicatie met de leden (via clubblad, website, email, etc.). • Inkomsten uit sponsoring en de aanwezigheid van een sponsorplan. • Aandacht voor vernieuwing of aanpassing van het sportaanbod. • Bereidheid om in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen. • Betrekken van jeugd bij de organisatie van activiteiten (bijvoorbeeld in het jeugdbestuur) • Aanwezigheid van een jeugdsportcoördinator. • Aantrekkelijke nevenactiviteiten bieden voor de jeugd. • (Nieuw) sportaanbod voor ouderen, als nieuwe doelgroep. • Participatie in netwerk met andere maatschappelijke organisaties en samenwerking met andere sportverenigingen. Verenigingsondersteuning op maat Zoals in hoofdstuk 2 al aangegeven worden sinds 2002 diverse Tielse sportverenigingen ondersteund en begeleid met behulp van financiële middelen uit “Sport Impuls”, het Tielse breedtesportimpulsproject. De lokale overheid is echter niet de enige partij die verenigingsondersteuning mogelijk maakt. Ook sportbonden en -koepels bieden ondersteuning aan hun leden (de verenigingen). In veel gevallen heeft dit betrekking op de sportspecifieke aspecten van de verenigingsactiviteiten. Wij zijn van mening dat de ondersteuning door de gemeente en die van sportbonden elkaar moet aanvullen en dat, daar waar mogelijk, gezamenlijk moet worden opgetrokken.

12

De verenigingsondersteuning bestond tot nu toe uit drie onderdelen: een cursus Jeugdsportcoördinator, een cursus Vrijwilligers in de sport en Verenigingsondersteuning op maat. Bij tussentijdse evaluatie van de projecten is gebleken dat de deelname aan beide cursussen tegenviel. Meerdaagse cursussen en themabijeenkomsten voor sportbestuurders betekenen doorgaans een behoorlijke tijdsinvestering van vrijwilligers. Ook is gebleken dat een beperkt draagvlak binnen de vereniging en de “waan van de dag” het inzetten van de opgedane kennis van de cursisten bemoeilijken. Wij zijn van mening dat met de gevraagde inzet van vrijwilligers aan verenigingsondersteuningstrajecten zo effectief en zuinig mogelijk moet worden omgegaan. Daar waar mogelijk moeten de uren die vrijwilligers besteden aan ondersteuning of begeleiding direct en zichtbare meerwaarde hebben voor de vereniging. Wij maken daarom een keuze voor verenigingsondersteuning op maat. Dit houdt in dat het gewenst is dat sportverenigingen zo veel mogelijk individueel begeleid worden. Dit betekent niet dat in de toekomst geen algemene themabijeenkomsten of cursussen meer worden georganiseerd, maar dit zal steeds op basis van een specifiek onderwerp worden bepaald. Afhankelijk van de vraag of behoefte zal, in onderling overleg tussen de vereniging, de verenigingsondersteuner en de gemeente Tiel, worden bezien welke vorm en duur van begeleiding gewenst is. Actieve verenigingsondersteuning in Tiel is nog in ontwikkeling. De resultaten en effecten van al uitgevoerde activiteiten zijn nog moeilijk meetbaar. Een sponsorplan levert bijvoorbeeld niet direct één of meer sponsors op. Ook een jeugdbeleidsplan zal niet in korte tijd leiden tot een sterke toestroom van nieuwe jeugdleden. In de meeste gevallen is dit een kwestie van lange adem.

Na afloop van de nieuwe ondersteuningstrajecten bij de verenigingen zullen evaluatietrajecten worden ingezet. Dit zullen veelal kwalitatieve metingen zijn, aangezien iedere vereniging een andere ondersteuningsvraag heeft. Deze metingen en evaluaties zullen worden opgenomen in de projectafspraken met de bewuste vereniging. Uitgangspunten voor verenigingsondersteuning op maat • Daar waar gewenst en noodzakelijk kunnen verenigingen voor langere tijd ondersteund en begeleid worden; • Verenigingsondersteuning is niet vrijblijvend. Zeker bij trajecten waarbij sprake is van langere en intensievere begeleiding zullen afspraken met de vereniging worden vastgelegd; • Inzet van verenigingsondersteuning ligt in het verlengde van het gemeentelijk sportbeleid; • Bij ondersteuningstrajecten zijn meer dan één of twee (bestuurs)leden van de vereniging nauw betrokken. Planvorming of projecten die slechts door één of twee leden worden getrokken, hebben een te smalle basis. Er dient een breed draagvlak binnen het bestuur en de gehele vereniging te zijn; • Het aantal account- en voorlichtingsgesprekken wordt zoveel mogelijk beperkt; • Verenigingsondersteuningsactiviteiten en de inzet van dagdelen van ondersteuners zullen zorgvuldig worden bijgehouden en geëvalueerd; • De manier van meten wordt opgenomen in de projectafspraken met de vereniging; • En gemeentelijke ondersteuning is aanvullend op het ondersteuningsaanbod van de eigen sportbond.

13

Subsidiebeleid sport Sinds 1992 kent de gemeente Tiel waarderingssubsidies aan sportverenigingen toe. De waarderingssubsidie heeft als doel een bijdrage te leveren aan het behouden en het stimuleren van sportbeoefening in Tiel. Het jaarlijkse subsidiebedrag per vereniging wordt bepaald aan de hand van het aantal leden (actieve sporters) en het aantal betaalde trainers van een sportvereniging. Het beschikbare budget (in 2006 € 24.590) wordt jaarlijks naar rato verdeeld over de sportverenigingen die hiervoor een aanvraag hebben gedaan. Dit zijn in 2006 29 verenigingen; maar jaarlijks komt hier wel een vereniging bij. De huidige waarderingssubsidie zal worden aangepast. Dit houdt in dat toekenning van subsidie zal plaatsvinden op basis van het aantal jeugdleden (kinderen tot en met 18 jaar) en het aantal oudere leden (55 jaar en ouder). Het verschil met de huidige regeling is dat nu het subsidiebedrag wordt berekend op basis van alle verenigingsleden. De aanpassing van de waarderingssubsidie sluit aan bij de gemeentelijke keuze voor de doelgroepen jeugd en ouderen. Jaarlijks zal dit totale subsidiebedrag geïndexeerd worden d.m.v. de door de gemeente gehanteerde index. Op basis van de ingediende ledenaantallen kan de gemeente bijhouden hoe de ontwikkeling in het aantal leden plaatsvindt. Een onderscheid zal in ieder geval gemaakt worden naar de leeftijdscategorieën 7-18 jaar, 19-54 jaar en 55 jaar en ouder. Deze cijfers kunnen gebruikt worden voor metingen bij trajecten als bijvoorbeeld verenigingsondersteuning. Naast de waarderingssubsidie willen wij sportverenigingen stimuleren om te komen tot een versterking en/of vernieuwing van hun sportaanbod, gericht op het behoud van leden en het aantrekken van nieuwe leden. Daarnaast kan worden geconcludeerd dat het besturen van een sportvereniging er de laatste jaren in een aantal gevallen niet eenvoudiger op is geworden. Sportbestuurders en ander vrijwillig kader zijn in toenemende mate geconfronteerd met wettelijke richtlijnen op het gebied van bijvoorbeeld sociale hygiëne, arbo-wetgeving en milieueisen.

Deze verplichtingen vragen veel capaciteit en tijd van vrijwilligers. Maar het besturen van een vereniging moet ook leuk zijn, er moet (financiële) ruimte zijn om (nieuwe) activiteiten te organiseren. Daarom wil de gemeente Tiel de sportverenigingen gericht ondersteunen via een nieuwe activiteitensubsidie. Hiervoor is jaarlijks een aanvullend budget van € 10.000 beschikbaar. Sportverenigingen kunnen een gemeentelijke bijdrage ontvangen voor specifieke activiteiten of plannen, die aansluiten op de hierboven omschreven doelstelling en het gemeentelijk sportbeleid. Hierbij kan worden gedacht aan: • het opzetten van een (nieuw) sporten bewegingsaanbod voor ouderen • het aanstellen van een jeugdsportcoördinator • de participatie van de vereniging bij wijk- of schoolactiviteiten • de organisatie van nevenactiviteiten voor de jeugd • het betrekken van jeugdleden bij de organisatie van verenigingsactiviteiten • het aanbieden van activiteiten voor mensen met een beperking • het aanpassen van de accommodatie voor specifieke doelgroepen Wij benadrukken dat deze ombuiging van de subsidieregeling niet inhoudt dat van verenigingen wordt verwacht dat zij dikke projectplannen moeten indienen. Dit zal ook duidelijk in de subsidieverordening worden vastgelegd. Wij willen verenigingen stimuleren en ondersteunen in het opzetten of organiseren van aantrekkelijke, vraaggerichte verenigingsactiviteiten, die ook in de lijn liggen van ons gemeentelijk sportbeleid. Uiteraard zullen wij aan het einde van het project wel om een afrekening vragen, financieel en inhoudelijk. Uit de afrekening moet blijken in hoeverre het project zijn doel heeft bereikt. Dit kunnen bijvoorbeeld deelnamecijfers zijn.

14

In het huidige subsidiebeleid kan een sportvereniging een bijdrage ontvangen in de vergoeding van betaalde trainers. Enthousiast en gekwalificeerd sporttechnisch kader is een belangrijke factor in het behoud en de motivatie van sporters, vooral jeugdleden. De subsidie voor sporttechnisch kader zal dan ook de komende jaren gehandhaafd blijven. Dit geldt ook voor de jubileumsubsidie. Samenvattend bieden wij de verenigingen de volgende subsidiemogelijkheden: 1. Een waarderingssubsidie voor het aantal leden tot en met 18 jaar en vanaf 55 jaar en een vergoeding voor betaalde trainers. 2. Een activiteitensubsidie voor de organisatie van specifieke activiteiten die aansluiten bij gemeentelijk beleid. 3. Jubileumsubsidie. Tiels sportnetwerk De belangen van de sportverenigingen in Tiel worden behartigd door de Federatie Tielse Sportverenigingen (FTS). De FTS wordt betrokken bij de ontwikkeling van het gemeentelijke sportbeleid en heeft hierin een adviserende stem. Per jaar vindt minimaal drie keer overleg plaats tussen de gemeente en de FTS. Ook vindt regelmatig overleg plaats tussen de individuele verenigingen en politieke en ambtelijke vertegenwoordigers van de gemeente Tiel. Vaak is dit naar aanleiding van een specifieke vraag of problematiek. Deze contactmomenten zullen ook in de toekomst blijven bestaan. Om een aantrekkelijk en goed georganiseerd sportaanbod in Tiel te houden, is het van belang dat de “sport” met elkaar in contact staat. Wij willen daarom de banden tussen gemeente en de sportaanbieders, maar ook de banden tussen de sportaanbieders onderling, versterken. Wij hebben de ambitie om, samen met de FTS, te komen tot een Tiels sportnetwerk. Wij streven hierbij niet naar een formeel overlegorgaan of een structureel overleg, maar naar een informele setting waarin de “sport” elkaar ontmoet en ervaringen uitwisselt op verschillende thema’s.

Een nieuw sportnetwerk betekent dat er een verandering zal plaatsvinden van de positie van de FTS binnen dit netwerk.

Sportverenigingen hebben veelal te maken met vergelijkbare ontwikkelingen en problematieken. Wij vinden het belangrijk dat verenigingen onderling ervaringen en ideeën kunnen uitwisselen, zodat bijvoorbeeld niet steeds door een vereniging alleen het wiel hoeft te worden uitgevonden. Ook kan worden gedacht aan het gemeenschappelijk inkopen van producten en diensten of het gemeenschappelijk regelen van de ledenadministratie of een specifieke website. De gemeente Tiel wil hierin een faciliterende rol spelen. Wij denken hierbij aan bijvoorbeeld de organisatie van een jaarlijkse “avond voor de sport”, een lokaal sportdebat of een regelmatig terugkerend “sportcafé” (3 tot 5 keer per jaar), waarbij steeds een andere vereniging als gastvrouw optreedt. In een informele setting, onder het genot van een hapje en drankje, kunnen ervaringen en kennis worden uitgewisseld. Wij nemen het initiatief om in 2007 van start te gaan met een Tiels sportdebat of -café. Actiepunten • Aanpassen van het beleid op verenigingsondersteuning. • Aanpassen van de huidige beleidsregels sport binnen de algemene subsidieverordening en het uitvoeren hiervan. • Opzetten van een Tiels sportnetwerk, bijvoorbeeld via een lokaal sportdebat of –café. 15

Hoofdstuk 4

Sportstimuleringsbeleid

Sportstimulering wordt ingezet om specifieke doelgroepen of activiteiten een extra stimulans te bieden. Vanuit de breedtesportimpuls worden diverse projecten uitgevoerd op het gebied van sportstimulering. De breedtesportimpuls loopt tot en met 2007. Bij afloop zullen onderstaande, structurele acties de breedtesportimpuls gaan vervangen. Sport op school Op de scholen voor primair onderwijs maken jonge kinderen kennis met diverse vormen van sport en bewegen. Voor een aantal kinderen is dit een eerste kennismaking met sport en bewegen. Diverse signalen (o.a. van de GGD Rivierenland) wijzen er op dat er bij steeds meer jonge kinderen sprake is van bewegingsachterstand vóór het eerste schooljaar. Op veel scholen voor primair onderwijs in Nederland zijn echter de vakleerkrachten voor het bewegingsonderwijs verdwenen. De gymlessen worden verzorgd door de groepsleerkrachten.

Wij willen dat de aandacht voor goed bewegingsonderwijs in het primair onderwijs een structureel karakter krijgt, waardoor de kwaliteit en de aantrekkelijkheid van de gymles gewaarborgd blijft en kinderen met meer plezier sporten en bewegen. Een gevolg hiervan zal zijn dat kinderen ook een langer leven zullen bewegen en sporten. Wij denken hierbij in ieder geval aan continuering van het “train-de-trainer-principe”, waarbij minimaal 1 fte structureel beschikbaar is voor begeleiding van de groepsdocent, maar ook voor advisering van schoolleiding. Deze “trainer” ondersteunt alle scholen voor primair onderwijs in Tiel.

In Tiel is in 2002 het BIOS-project gestart binnen de breedtesportimpuls. BIOS staat voor Bewegen in Onderwijs en Sport. In het project worden de groepsleerkrachten begeleid en gecoacht door een vakleerkracht in het geven van aantrekkelijke gymlessen. Uit reacties van de leerkrachten en leerlingen lijkt deze "train-de-trainer"-aanpak vruchten af te werpen. Het BIOS-project is in augustus 2005 afgerond. In de periode 2002-2005 hebben 6 scholen voor primair onderwijs meegedaan.

16

Een verbreding van BIOS met voeding en/of het VMBO en Praktijkonderwijs is niet ondenkbaar. Wij zullen zoveel mogelijk aansluiten bij het beleid van de provincie Gelderland (ook financieel) en specifieke projecten van de Gelderse Sportfederatie. Een voorwaarde voor succesvol bewegingsonderwijs in het primair onderwijs is commitment van de schoolbesturen. Wij zullen daarom, samen met de schoolbesturen in Tiel, een plan opstellen voor een structurele aanpak. Sport in de wijk Naast het sportaanbod van de verenigingen en het bewegingsonderwijs op school worden ook diverse wijksportactiviteiten in Tiel georganiseerd. Het wil niet zeggen dat deze activiteiten los staan van verenigingen en scholen. Integendeel zelfs, want juist de samenwerking tussen vereniging, school en sportbuurtwerk zorgt voor verbreding van het sportaanbod en vergroot de levensvatbaarheid van buurtactiviteiten. De activiteiten van het sportbuurtwerk worden in veel gevallen georganiseerd op en rond de trapveldjes en speelplaatsen. Een absolute voorwaarde hiervoor is voldoende en veilige speelruimte. De gemeenteraad van Tiel heeft in oktober 2005 een nieuw speelruimtebeleid vastgesteld. Sport en spelen gaan hier hand in hand. De uitvoering van het sportbuurtwerk is in handen van Mozaïek. Twee sportbuurtwerkers organiseren in diverse wijken laagdrempelige sporten spelactiviteiten, zowel voor de leeftijdsgroep 8 tot 12 jaar als de groep 13 jaar en ouder. In de periode 2003 tot en met 2007 worden diverse, wekelijks terugkerende vakantie- en incidentele activiteiten georganiseerd. Uit deelnamecijfers blijkt dat de activiteiten zeer wisselend bezocht worden. Gemiddeld nemen tussen de 10 en 20 kinderen deel aan een activiteit. Uit de evaluatie tot nu toe blijkt dat het weer grote invloed heeft op deelname en doorgang van activiteiten.

Doelstellingen van sport in de wijk zijn het aanbieden van een aantrekkelijke en gezonde vorm van vrijetijdsbesteding en het stimuleren van sportdeelname, vooral bij de kinderen die niet voldoende sportief actief zijn. Op dit moment is nog onvoldoende in beeld of juist deze kinderen ook bereikt worden. Om inzicht te krijgen welke kinderen bereikt worden, is het noodzakelijk dat de sportbuurtwerker meer weet van de achtergrond en motivatie van de deelnemers. Het “turven” van het aantal deelnemers per activiteit volstaat dan niet. Dit betekent overigens niet dat er een uitgebreid onderzoek moet worden gedaan. Via een paar korte, eenvoudige vragen aan de kinderen of de ouders ontstaat waarschijnlijk al een goed beeld. Deze aanpak is begin 2005 door Mozaïek gestart. Zoals het er nu uitziet worden de activiteiten goed bezocht, vaak door de groep die geen lidmaatschap heeft bij een vereniging. In april 2005 is de eerste Tielse Sportgids verschenen. Kinderen uit de groepen 5 en 6 van de basisscholen kunnen vrijblijvend en gratis kennismaken met sportverenigingen. In 2005 konden de kinderen bij in totaal 14 sportverenigingen één of meer trainingen volgen. In dat jaar hebben zich ook 21 kinderen als nieuw lid aangemeld bij de vereniging. Het blijkt dat vooral de onbekendere sporten, zoals crossfietsen en taekwondo, profijt hebben van deze sportgids. De bekendere sporten, zoals voetbal en zwemmen merken nauwelijks effect. Ook in 2006 wordt weer een sportgids uitgebracht. De laagdrempelige sportactiviteiten in de wijk en het stimuleren van voldoende beweging onder jeugd (vooral de groep die niet bij een sportvereniging is aangesloten), sluiten aan bij de Tielse programma’s die in het kader van het Gelderse beleid, o.a. TSOB I en II, zijn opgezet.

17

Sport voor ouderen Zoals eerder opgemerkt zal het aantal ouderen in Tiel in de nabije toekomst sterk toenemen. Het belang van sport en bewegen door ouderen is groot. Het vergroot de mogelijkheid om langer maatschappelijk actief te blijven. Kenmerkend in het beweeggedrag van ouderen is dat vaak het sociale aspect van het gezamenlijk sporten belangrijker is dan de fysieke inspanning of het competitie-element. Bij de organisatie van activiteiten voor ouderen zal hier dan ook nadrukkelijk rekening mee moeten worden gehouden. Het aanbod zal dus breder moeten zijn dan alleen de sportactiviteit.

Wij streven naar een sportaanbod en sportvoorzieningen die (ook) voor deze groep aantrekkelijk en toegankelijk zijn. Wij onderkennen dat de gemeentelijke overheid een belangrijke rol heeft, maar een succesvol bewegingsaanbod voor ouderen in Tiel is alleen mogelijk als diverse betrokken partners de handen ineen slaan. Wij denken hierbij aan sportverenigingen, Sportfondsen Tiel, Mozaïek, ouderenorganisaties, GGD Rivierenland en fysiotherapeuten. Het voorgaande betekent overigens niet dat er op dit moment geen bewegingsmogelijkheden voor ouderen in onze gemeente zijn. Mozaïek organiseert in diverse buurtcentra activiteiten in het kader van Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO). Op dit moment zijn er acht MBvOgroepen in Tiel. Sinds september 2006 is er ook een groep actief in Tiel Oost. Daarnaast organiseert Mozaïek ook koersbal- en wandelactiviteiten. Koersbal is een balspel specifiek ontwikkeld voor deze doelgroep.

Tot nu toe heeft het thema sport en bewegen voor senioren nauwelijks aandacht gehad in het gemeentelijke sportbeleid. In 2003 is er wel een start gemaakt met een sportproject dat specifiek gericht was op het stimuleren van bewegingsactiviteiten onder allochtone ouderen. Helaas is dit project niet van de grond gekomen. In de komende jaren willen wij een aanzienlijke stap voorwaarts zetten in het stimuleren van sport, maar vooral bewegen onder de oudere Tielenaren. Dit kan alleen als er breed wordt ingezet, dus niet alleen via activiteiten van ouderen- of welzijnorganisaties, maar ook door de sportverenigingen. 18

Ook bij sportverenigingen zijn ouderen actief. Het gaat dan vooral om activiteiten die niet in competitieverband (hoeven) worden beoefend en die vaak gezamenlijk met leeftijdsgenoten worden gedaan, zoals tennis, zwemmen en joggen. Voorbeelden van specifieke seniorenactiviteiten zijn al bij diverse verenigingen te vinden. Echter, het sportaanbod van de meeste sportverenigingen is (nog) te weinig gericht op de oudere sporters. Wij willen verenigingen actief stimuleren en ondersteunen om ook voor deze groep aantrekkelijke sportactiviteiten te organiseren. Dit kan bijvoorbeeld door een specifiek traject via verenigingsondersteuning op maat. In februari 2006 is in Tiel een project ‘sport en bewegen’ voor mensen tussen 55 en 65 jaar van start gegaan. Het is bedoeld voor mensen die niet (meer) sportief actief zijn en wordt uitgevoerd volgens de GALMmodule. GALM staat voor “Groninger Actief Leven Model” en kenmerkt zich door een landelijke vaste formule met verschillende fasen: het aanschrijven van de doelgroep (inclusief huis-aan-huis-bezoeken), een eerste fittest, een introductieprogramma van 12 weken, een vervolgprogramma van 30 weken en een tweede (afsluitende) fittest. Het project is begonnen in Tiel-Oost en Tiel-Centrum. De gemeente Tiel werkt hierin nauw samen met Mozaïek, de Gelderse Sport Federatie en de ouderenbonden. Binnen TSOB II is het voorstel gedaan om eenzelfde traject nogmaals aan te bieden aan een andere wijk in Tiel. Vanaf 2008 zal ook iedere 2 jaar een traject in een andere wijk worden aangeboden.

Aangepast sporten Sport en bewegen is niet voor iedereen zo vanzelfsprekend. Voor mensen met een fysieke beperking of chronische aandoening is de drempel om sportief actief te zijn, hoog. Niet alleen de sportactiviteiten zelf, maar ook het vervoer, de toegankelijkheid van de accommodatie of de kosten van speciaal sportaanbod kunnen belemmeringen vormen. Op landelijk niveau is enige jaren geleden nadrukkelijker de keuze gemaakt om sportactiviteiten voor mensen met en zonder handicap zo veel mogelijk te integreren. Zoals de koepelorganisatie Nebas-NSG het verwoordt: normaal wat normaal kan, speciaal wat speciaal moet. Wij onderschrijven dit uitgangspunt. Binnen Tiel zijn er al verenigingen of sportaanbieders die een aangepast aanbod voor mensen met een handicap hebben, zoals enkele voetbalverenigingen. In het gemeentelijke verenigingsbeleid willen wij dan ook verenigingen stimuleren en ondersteunen (bij voorkeur in een samenwerkingsverband) om te komen tot een gericht aanbod voor aangepast sporten. Binnen het sportbuurtwerk zullen in 2006 door Mozaïek in Tiel sportactiviteiten worden georganiseerd voor kinderen met een motorische achterstand. In de meeste gevallen is deze groep gebaat bij extra begeleiding of een aangepaste spelvorm. De intentie is om in 2006 met twee groepen te starten. Aktivas Rivierenland organiseert in de regio sportactiviteiten voor mensen met een handicap. In Tiel is dit een CVA-bewegingsgroep. De gemeente Tiel ondersteunt Aktivas door middel van een jaarlijkse subsidie ter versterking van de organisatie van activiteiten. Deze ondersteuning loopt in 2007 af. In de loop van 2007 zullen de resultaten van deze subsidie worden geëvalueerd. Inmiddels wordt binnen de regio Rivierenland gekeken naar een mogelijk gezamenlijke aanpak op het gebied van aangepast sporten.

19

Bewegingscommissie Zoals eerder in dit beleidsplan is aangegeven, is de gezondheidssituatie van de Tielenaar zorgwekkend, vooral wat betreft het toenemende overgewicht onder zowel jongeren als volwassenen. Een goed sporten bewegingsaanbod speelt een belangrijke rol in het tegengaan van deze ontwikkeling. Het is van belang dat betrokken Tielse organisaties hierin gezamenlijk optrekken. Een initiatief dat wij zullen nemen, is het vormen van een lokale bewegingscommissie. Deze commissie kan bestaan uit vertegenwoordigers van sportaanbieders, vakdocenten lichamelijke opvoeding, GGD Rivierenland, Mozaïek en de gemeente Tiel. De commissie signaleert, adviseert en ontwikkelt ideeën op het gebied van sportaanbod, bewegingsstimulering en gezondheid. Actiepunten • Opstellen van een plan van aanpak voor een structurele aanpak van goed kwalitatief bewegingsonderwijs op de Tielse basisscholen (train-de-trainer). • Iedere twee jaar uitvoeren van een GALM-traject voor mensen tussen de 55 en 65 jaar (GALM). Het eerste traject is gestart in 2006. • Opzetten van een Tielse bewegingscommissie.

20

Hoofdstuk 5

Binnensportaccommodaties

De huidige situatie Het gemeentelijke accommodatiebestand voor binnensporten in Tiel is verouderd; de onderhoudslasten aan diverse gymlokalen en sporthallen zullen in de komende jaren fors toenemen, terwijl een aantal voorzieningen aan het eind van hun “levensduur” is. De bezetting van alle binnensportaccommodaties is hoog. Een overzicht is te zien op het kaartje in bijlage 3. Een eventuele toename van de behoefte aan zaalruimte kan niet in de bestaande voorzieningen worden opgevangen. Gezien de groei van Tiel dient, bij vervanging of afstoten van accommodatie(s), met een nieuwe voorziening minimaal een zelfde capaciteit te worden gerealiseerd. De ledenontwikkeling van de door de gemeente gesubsidieerde binnensportverenigingen laat over de periode van zeven jaar (19972005) een stabiel beeld zien. Ten opzichte van 2003 is er in 2005 sprake van een lichte groei van het aantal binnensporters. Door de hoge bezettingsgraad van de gemeentelijke accommodaties is het voor binnensportverenigingen niet of nauwelijks mogelijk extra zaalruimte te huren. Dit geldt voor het zwembad en de sporthallen. Deze beperkte mogelijkheden hebben ook invloed op de werving en doorgroei van verenigingen: ondanks de aanwezigheid van potentiële nieuwe leden, kunnen verenigingen geen leden aannemen, omdat geen mogelijkheid bestaat om trainingen en wedstrijden te huisvesten. Ook voor het huisvesten van sportstimuleringstrajecten als GALM loopt de gemeente tegen het probleem van zaalruimte aan. Er zijn weinig tot geen mogelijkheden voor extra uren. De gymlokalen in Tiel worden in de namiddag en avond ook gebruikt door sportverenigingen. De sportfunctionaliteit van gymlokalen is echter beperkt; zij zijn slechts te gebruiken voor (jeugd)trainingen. Wedstrijden worden gespeeld in de sporthallen.

In Passewaay is in 2006 een semi-permanente gymzaal gerealiseerd bij het scholencomplex om te kunnen voorzien in onze wettelijke plicht. Naast het gebrek aan ruimte in de overige sportaccommodaties was de afstand tot de dichtstbijzijnde sporthallen ook relatief groot. De groei van het aantal basisschoolleerlingen vindt juist in deze nieuwe wijk plaats. De sporttechnische mogelijkheden van deze semi-permanente gymzaal (bijvoorbeeld voor verenigingsgebruik) zijn echter beperkt, zodat we nog steeds een tekort aan zaalruimte hebben. De eigen gymlokalen van het Lingecollege zijn overdag geheel bezet door de eigen leerlingen. Er is vooralsnog geen avondgebruik van deze gymlokalen mogelijk, aangezien alle lokalen inpandig zijn en de schoolvestigingen ’s avonds afgesloten zijn. In 2005 is door de Gehandicaptenraad Tiel een onderzoek uitgevoerd naar de toegankelijkheid van gemeentelijke accommodaties (waaronder de sportvoorzieningen) voor mensen met een beperking2. In oktober 2005 zijn de resultaten gepresenteerd. Een belangrijke conclusie is dat de toegankelijkheid van een aantal sportvoorzieningen verbeterd dient te worden. De bevindingen uit het onderzoek zullen worden meegenomen bij toekomstige nieuwbouw en/of renovatie van de binnensportaccommodaties. Samengevat: De grenzen van de huidige (gemeentelijke) zaalcapaciteit zijn bereikt. Vernieuwing en uitbreiding van de binnensportvoorzieningen is noodzakelijk om een kwalitatief goed en veilig sportaanbod in de toekomst te garanderen. Ook kunnen dan de in het vorige hoofdstuk beschreven sportstimuleringsactiviteiten mogelijk worden gemaakt.

2

Rapport van de (on)toegankelijkheid van sportaccommodaties, wijkcentra, zwembad en centraal bureau Mozaïek, Gehandicaptenraad Tiel, oktober 2005.

21

Beheer en onderhoud binnensport De gemeentelijke binnensportaccommodaties (met uitzondering van gymzaal Rozenstraat) worden sinds 1997 beheerd en geëxploiteerd door Sportfondsen Tiel BV. Het huidige contract loopt in december 2006 af. Op basis van een onderzoek naar de huidige contractvorm heeft het college besloten het huidige contract niet voort te zetten. Inmiddels is de aanbestedingsprocedure in volle gang en zal per 1 januari de ‘nieuwe’ exploitant de accommodaties beheren. Dit kan overigens ook de huidige exploitant Sportfondsen-Tiel BV zijn.

voorzieningen zal het benodigde meerjaren onderhoudsbudget moeten worden bepaald.

In 2003 is door Deloitte en Touche een uitgebreide onderhoudsrapportage gedaan naar de binnensportaccommodaties zodat op basis hiervan een Meerjaren Onderhoudsplan opgesteld kon worden. In 2006 wordt nog gewerkt met dit plan uit 2003, maar het is noodzakelijk dat het Meerjaren Onderhoudsplan iedere 3 jaar vernieuwd wordt. In 2007 zal een eerste vernieuwing plaatsvinden.

Toekomstvisie Bij succesvolle sportstimulering zijn voldoende en veilige sportaccommodaties onontbeerlijk. Als we in Tiel serieus werk willen maken van het verhogen van sportdeelname en sport en bewegen willen inzetten bij gezondheidsbevordering, is een kwalitatief goed lokaal accommodatieaanbod een absolute must. Hierbij moet worden opgemerkt dat dit zich niet beperkt tot alleen gemeentelijke accommodaties. Ook zijn enkele particuliere initiatieven opgepakt om te komen tot realisatie van (nieuwe) zaalruimte.

Een aanzienlijk deel van de binnensportaccommodaties in Tiel is verouderd. De gemeente is verantwoordelijk voor het groot onderhoud van de binnensportaccommodaties (gymzalen, sporthallen en zwembad), inclusief de bijbehorende groenvoorziening. Jaarlijks is op de gemeentebegroting hiervoor een bedrag van € 250.000 opgenomen. Uit de uitgebreide onderhoudsrapportage uit 2003 blijkt dat een aanvullend structureel bedrag van € 200.000 nodig is om minimaal de accommodaties in stand te houden3. Dit betekent dat in de jaren 2003, 2004 en 2005 alleen het hoogst noodzakelijke onderhoud is uitgevoerd en er een achterstand is opgelopen in het groot onderhoud. In 2006 is eenmalig een aanvullend bedrag van € 50.000 beschikbaar. Op basis van een actualisatie van de onderhoudssituatie per accommodatie en de keuzes voor vervanging/nieuwbouw van 3

In 2006 is gestart met een gemeentebreed project “Naar een Rationeel Vastgoedbeheer/ -beleid in de gemeente Tiel”. De doelstelling van dit project is het tot stand brengen van een integraal en doelmatig accommodatiebeleid voor maatschappelijke (en vrijetijds)voorzieningen in de gemeente Tiel. Hierin worden ook de sportvoorzieningen meegenomen.

Uit de analyse van de huidige situatie van de gemeentelijke voorzieningen blijkt echter dat de bezettingsgraad van de sportaccommodaties in Tiel zo hoog is, dat er geen enkele mogelijkheid is om mogelijke extra vraag naar zaalruimte op te vangen. Duidelijk is dat op korte termijn extra capaciteit noodzakelijk is. Gedeeltelijk wordt daarin voorzien door de gymzaal in Passewaay. Maar op middellange en lange termijn is zeker meer capaciteit nodig in de vorm van een nieuwe, derde sporthal. Ook gezien de leeftijd en de onderhoudsstaat van de accommodaties is in de komende jaren een forse kwaliteitsimpuls noodzakelijk.

Onderhoudsrapportage 2003 Sportgebouwen gemeente Tiel, Deloitte & Touche

22

Uitgangspunten toekomstvisie binnensportaccommodaties •

•

• •

• • •

•

Op korte termijn is in extra zaalruimte voorzien voor het bewegingsonderwijs door de realisatie van een gymzaal in Passewaay. De sporttechnische mogelijkheden zijn hier echter beperkt. Op middellange termijn is extra zaalruimte noodzakelijk in Tiel. Afhankelijk van de behoefte, sporttechnische mogelijkheden en de te verwachten bezetting zal de keuze worden gemaakt voor een sportzaal of een sporthal. Het structurele onderhoudsbudget moet voldoende zijn om de huidige binnensportaccommodaties in stand te houden. Bij binnensportaccommodaties dient sprake te zijn van een goede spreiding en bereikbaarheid. Dit betekent ook dat wij ernaar streven om binnensportaccommodaties in kleine kernen zoveel mogelijk in stand te houden. Bij realisatie, beheer en onderhoud van sportaccommodaties is (sociale) veiligheid en toegankelijkheid in en rond de accommodaties een absolute randvoorwaarde. De aard en omvang van de binnensportaccommodaties in Tiel sluiten aan op de huidige en toekomstige behoefte aan zaalruimte voor sporten bewegingsactiviteiten. Een goede exploitatie van de voorzieningen is alleen mogelijke bij een hoge bezettingsgraad. Wij streven dan ook naar multifunctioneel gebruik van de binnensportaccommodaties. Bij nieuwbouw of vervanging van accommodaties wordt het programma van eisen hierop afgestemd. Bij nieuwbouw, vervanging en exploitatie van binnensportaccommodaties streven wij naar publiek-private samenwerking (PPS), waardoor financieringsmogelijkheden “uit de markt” worden benut.

Na deze uiteenzetting van de huidige situatie in Tiel volgt hieronder een omschrijving van de beleidsimpulsen die nodig zijn per accommodatie. Overigens worden alleen die accommodaties besproken waar onzes inziens impulsen nodig zijn. Een compleet overzicht van alle binnensportaccommodaties is opgenomen in hoofdstuk 2. Sporthal Westroijen In 2006 is opnieuw gestart met overleg rondom de renovatie van Sporthal Westroijen. Het totale gebouw, sporthal en welzijnsaccommodatie, zal enkele bouwkundige aanpassingen ondergaan. Dit betekent onder andere dat het wijkcentrum en de sporthal fysiek worden gescheiden. De bezoekers van het wijkcentrum en de sporthal/fitnesscentrum krijgen ieder hun eigen entree. De ”routing” in het gebouw wordt verbeterd. Bij het wijkcentrum moet ook een voorziening voor peuterspeelzaalwerk en naschoolse opvang gerealiseerd worden. Ook de parkeerplaatsen en de infrastructuur direct rond de sporthal zullen worden aangepast.

23

De eerste stappen in het plan van eisen zijn gezet met de drie betrokken partijen. Hieruit zijn enkele varianten naar voren gekomen. Uiteindelijk zal voor één van deze varianten gekozen moeten worden. Dit is voor het grootste deel afhankelijk van het beschikbare budget. Naast het door de raad beschikbaar gestelde budget heeft de gemeente Tiel een subsidieaanvraag ingediend bij het ministerie van OC&W. Dit is een subsidiemogelijkheid in het kader van de “Regeling stimulering aanpassing huisvesting brede scholen een aanpassing sportaccommodaties in verband met multifunctioneel gebruik 2006”. Afhankelijk van de toekenning en de hoogte van het bedrag kan gekozen worden voor een beperkte of wat uitgebreidere variant. Einde 2006 wordt hierover meer bekend. Sporthal De Betuwe Voor sporthal De Betuwe is op middellange termijn (5 jaar) vervanging of renovatie noodzakelijk. In de keuze of sporthal De Betuwe op de huidige locatie gehandhaafd moet blijven, zullen diverse vragen moeten worden beantwoord. Bijvoorbeeld hoe de vervanging van De Betuwe zich verhoudt tot de realisatie van een nieuwe, derde sporthal of sportzaal in Tiel. Om tot goede besluitvorming te komen, zal een haalbaarheidsstudie worden uitgevoerd waarin de volgende aspecten worden meegenomen: • combinatiemogelijkheden van de sporthal met woningbouw op huidige locatie; • financieringsmogelijkheden vanuit opbrengsten woningbouw; • omvang van noodzakelijke extra zaalruimte (via derde sporthal of sportzaal); • toekomstige bezetting van alle binnensportaccommodaties in Tiel; • nieuwe huisvesting voor turnvereniging Hellas.

Sportaccommodatie Passewaay In Passewaay is in augustus 2006 een semi-permanente gymzaal gerealiseerd om in de behoefte aan bewegingsonderwijs te kunnen voorzien. Gezien de toekomstige groei van de basisscholen Prins Maurits, Rotonda en De Waaijer is dit een absolute must. Een permanente voorziening, wordt betrokken bij de realisatie van een multifunctioneel (wijk)centrum in Passewaay 7. Dit zal minimaal een sportzaal moeten zijn om deze ook geschikt te laten zijn voor de verenigingssport. Gymzaal Rozenstraat Gymzaal Rozenstraat is de oudste gemeentelijke binnensportaccommodatie. De gymzaal is afgeschreven; er zijn in de nabije toekomst hoge onderhoudskosten te verwachten bij het instandhouden van deze voorziening in de huidige staat. Gymzaal Rozenstraat wordt overdag intensief gebruikt door de Cambier van Nootenschool en De Waarden. Gezien de noodzaak voor de leerlingen van met name de Cambier van Nootenschool om dicht bij school een voorziening voor bewegingsonderwijs te hebben, zal een plan worden opgesteld voor de vervanging en/of renovatie van deze gymzaal. Dit plan wordt gekoppeld aan de toekomstige ontwikkelingen rond de Cambier van Nootenschool. 24

Verplaatsen zwembad Groenendaal Op lange termijn zal zwembad Groenendaal Plus moeten worden vervangen. Wij denken aan een termijn van tien jaar. Deze voorziening zal dan echter niet meer op de huidige locatie worden herbouwd. Bij vervanging van het zwembad zullen de mogelijkheden van clustering met een nieuwe binnensportaccommodatie (sporthal of sportzaal) worden meegenomen en/of buitensportmogelijkheden. Hierbij zouden wij graag onderzoeken welke mogelijkheden het terrein aan de Schaardijkweg (achter Krol) biedt. Hierbij zullen we af moeten wachten wat de Structuurvisie over dit terrein gaat zeggen. Besluitvorming hierover staat gepland in 2007.

Actiepunten • Afronden aanbesteding binnensportexploitaties. • (Laten) vernieuwen van het Meerjaren Onderhoudsplan. • Uitvoeren van het regulier onderhoud en wegwerken van achterstallig onderhoud aan gemeentelijke binnensportaccommodaties. • Uitvoeren van diverse bouwkundige aanpassingen in en rond sporthal Westroijen. • (laten) uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheden voor vervanging/renovatie van sporthal De Betuwe. • Op lange termijn verplaatsen van zwembad Groenendaal en zo mogelijk clusteren met een nieuwe sporthal of –zaal en/of buitensportmogelijkheden. Dit is medeafhankelijk van de uitkomsten van het hierboven genoemde haalbaarheidsonderzoek. • Realiseren van een voorziening voor bewegingsonderwijs en verenigingssport in Passewaay 7, gekoppeld aan een multifunctioneel wijkcentrum. • Opstellen van een plan voor vervanging/renovatie van gymzaal Rozenstraat. • Meewerken aan de realisatie van een nieuwe korfbalhal.

Korfbalaccommodatie Korfbalvereniging Tiel ’72 heeft iedere winter het probleem dat de wedstrijden verspreid over alle binnensportaccommodaties plaatsvinden, vanwege het capaciteitsprobleem. Zij heeft dan ook het initiatief opgepakt om te komen tot een eigen binnensportaccommodatie geschikt voor korfbal. Deze accommodatie zal gerealiseerd worden op sportpark Rauwenhof. Wij zullen medewerking verlenen aan de realisatie van deze korfbalhal, onder andere wat betreft het bestemmingsplan. 25

Hoofdstuk 6: Buitensportaccommodaties Huidige stand van zaken Op de buitensportcomplexen is de afgelopen jaren een behoorlijke inhaalslag gemaakt. Het aanleggen van kunstgrasvelden op sportpark Ridderweide was noodzakelijk vanwege de nieuwe toegangsweg naar Passewaay. Hierdoor kon voetbalvereniging RKTVC op de huidige locatie blijven en toch voldoende capaciteit behouden. In augustus 2006 is ook het nieuwe kunstgrasveld op sportpark Drumpt geopend. Hierdoor zijn de capaciteitsproblemen van voetbalvereniging Theole opgelost.

In het algemeen kan worden gesteld dat de meeste Tielse sportparken in kwantitatief opzicht aan de capaciteitsbehoeften voor nu en in de toekomst voldoen. Het onderhoud van de velden is een taak van de gemeente. De meeste club- en kleedgebouwen zijn in eigendom, beheer en onderhoud van de buitensportverenigingen via een recht van opstal. De grond is eigendom van de gemeente. In de toekomst zal dit voor alle verenigingen op deze wijze geregeld zijn. De gemeenteraad heeft vastgesteld dat wij als regel geen bijdrage verstrekken voor de realisatie van clubgebouwen en dienaangaand een terughoudend beleid voeren in het verlenen van gemeentegaranties.

Hieronder zullen verschillende beleidsintenties worden besproken. Allereerst twee algemene zaken: tarieven en onderhoud. Daarna wordt er per sportaccommodatie of -vereniging gekeken naar de benodigde of gewenste activiteiten. Ook in dit hoofdstuk zijn niet alle sportaccommodaties of –verenigingen opgenomen, alleen deze waar ons inziens impulsen nodig zijn. Een compleet overzicht van alle accommodaties en verenigingen is opgenomen in hoofdstuk 2. Tarieven buitensport De huurtarieven voor de sportvelden zijn gekoppeld aan de werkelijke jaarlijkse onderhoudslasten (exclusief kapitaallasten). In 1998 heeft de gemeenteraad vastgesteld dat de tarieven een gedeeltelijke dekking van de onderhoudslasten dienen te zijn. Dit uitgangspunt blijft gehandhaafd. Het streven is een dekkingspercentage van 50%. Enige jaren geleden is dit percentage gehaald, maar het is niet duidelijk hoe het dekkingspercentage in 2006 en 2007 ervoor staat. Na onderzoek zullen in de komende beleidsperiode de huurtarieven, indien nodig, worden aangepast, zodat (op termijn) de beoogde dekking wederom wordt gerealiseerd. Recent zijn in Tiel diverse kunstgrasvelden aangelegd. De huidige berekening van de tarieven is gebaseerd op de onderhoudslasten van natuurgrasvelden. Bij de opzet van een nieuw tarievenstelsel zal worden onderzocht of dit aangepast moet worden. Hierbij zal ook een relatie worden gelegd met de tarieven voor de binnensportaccommodaties. De indexatie van de huurtarieven van de buitensportvelden loopt niet gelijk met de indexatie van de huurtarieven van de sporthallen en gymzalen. Per 1 januari 2007 zal de indexering van de binnensporttarieven aangepast zijn aan de gemeentelijke standaard. Vervolgens zullen ook de buitensporttarieven aan deze standaard aangepast worden.

26

Onderhoud buitensportaccommodaties Het onderhoud van de natuurgrasvelden en kunstgrasvelden op de Tielse sportparken valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Deze taak is niet overgedragen aan de verenigingen. Iedere twee jaar worden de onderhoudswerkzaamheden aanbesteed. Naast het reguliere onderhoud wordt per jaar één natuurgrasveld gerenoveerd. In 2006 heeft deze renovatie niet plaatsgevonden. Het renovatiebudget is besteed aan veel kleine renovatiewerkzaamheden, uitgevoerd over de verschillende sportparken en de extra werkzaamheden die gepaard zijn gegaan bij de aanleg van het kunstgrasveld op sportpark Drumpt (voetbalvereniging Theole). In het komende jaar zal worden onderzocht of de huidige aanpak wordt gecontinueerd. Hierbij zal onder andere worden meegenomen of het mogelijk en wenselijk is dat elk jaar één nieuw kunstgrasveld kan worden aangelegd. Alleen hockeyvereniging De Kromhouters is de eigenaar van één kunstgrasveld. Volgens een afgesproken tarief voert de gemeente het onderhoud van dit kunstgrasveld uit. Sportpark De Lok Sportpark De Lok wordt gebruikt door voetbalvereniging TEC en atletiekvereniging Astylos. Ook de jeu de boulesvereniging heeft een clubhuis met banen naast dit sportpark. Sportpark De Lok is in eerdere politieke besluitvorming, de Visie Wonen en Werken, aangemerkt als zoeklocatie voor de realisatie van woningen en kantoren. Hierover zullen in de nog te ontwikkelen structuurvisie nadere keuzes worden gemaakt. Dit kan betekenen dat de huidige sportvoorzieningen op termijn moeten worden verplaatst. Voor de huidige gebruikers, TEC, Astylos en wellicht De Teerling, en functies zal dan een alternatieve locatie worden gezocht. Wij benadrukken dat dit een ontwikkeling voor de lange termijn is.

Atletiekvereniging Astylos heeft aangegeven dat zij behoefte heeft aan een verbetering van de atletiekaccommodatie op De Lok. De vereniging denkt hierbij aan een kunststofatletiekbaan. Op dit moment heeft de vereniging ongeveer 180 leden. De ledenontwikkeling in de afgelopen jaren laat zien dat er sprake is van een lichte groei. Hoewel wij erkennen dat de aanleg van een kunststofatletiekbaan een aanzienlijke kwaliteitsimpuls zou betekenen voor de vereniging, is het huidige aantal leden van Astylos te gering om op dit moment verdere planvorming voor een dergelijke voorziening op te pakken. Het investeringsbedrag voor een kunststofbaan varieert van € 700.000 tot €1.000.000. Voor een acceptabele bezetting van een vier- of zeslaans rondbaan van vierhonderd meter is een vereniging van 800 tot 1.000 leden noodzakelijk. Wij zullen onderzoeken welke alternatieven (bijvoorbeeld sintel- of gravelbaan) of combinaties mogelijk zijn voor een kwaliteitsverbetering van de atletiekvoorziening. Hierbij kan ook gedacht worden aan een mogelijke combinatie met een wielerparcours, de verplaatsing van het zwembad of andere ontwikkelingen. Wel moet er rekening gehouden worden met het regionale karakter van een professionele atletiekbaan, aangezien er voor de professionele lopers al diverse mogelijkheden zijn of worden ontwikkeld in de regio.

27

Sportpark Rauwenhof De hockeyaccommodatie op sportpark Rauwenhof biedt, op basis van het aantal teams van TCC De Kromhouters, voldoende wedstrijdveldcapaciteit. De hockeyvereniging maakt de laatste jaren een aanzienlijke groei van het aantal leden door. Deze ontwikkeling komt overeen met het landelijke beeld, dat hockey de sterkst groeiende teamsport is. Er is ruimte om nog enige groei van de vereniging op te vangen. Indien door verdere toename van het aantal leden extra capaciteit noodzakelijk is, bestaat ruimtelijk de mogelijkheid om nog een natuurgrasveld te vervangen door een kunstgrasveld. Op basis van het huidige aantal leden van korfbalvereniging Tiel ’72 biedt de bestaande korfbalvoorziening net voldoende capaciteit. Tiel ’72 heeft sinds 1997 een aanzienlijke groei doorgemaakt, vooral in het aantal jeugdleden. Bij een verdere groei in de toekomst kan een capaciteitstekort ontstaan. Tevens is sinds enige jaren te zien dat het aantal korfbalverenigingen met een kunstgrasveld sterk toeneemt. Deze kwaliteitsimpuls is vergelijkbaar met de hockeysport. Wij willen over twee jaar een kunststof korfbalveld aanleggen voor Tiel ’72. Naast deze verenigingen maken ook honkbalvereniging De Panters en rugbyvereniging De Scrumboks gebruik van sportpark Rauwenhof. Tennispark Ten Medel Tennisvereniging Ten Medel heeft behoefte aan een 6e tennisbaan. De gemeente zal, samen met de vereniging, kijken naar de mogelijkheden van uitbreiding van het tennispark. Fietscrossparcours Aan De Hennepe heeft fietscrossvereniging De Weirijders de beschikking over een terrein, waar zij zelf een fietscrossparcours hebben aangelegd. Wij zijn in overleg met De Weirijders om een gebruiksovereenkomst op te stellen t.a.v. dit terrein.

Wielerparcours en ijsbaan In 1996 heeft wielervereniging JvR De Batauwers, samen met schaatsvereniging De Pinguïn, het initiatief genomen om te komen tot de realisatie van een wielerparcours op het Vijverterrein in Tiel. Uit de Tielse Methode is een bedrag beschikbaar gesteld van € 226.890,-- voor de realisatie van een wielerparcours in combinatie met een (natuur)ijsbaan. In de loop van de tijd is crossfietsvereniging De Weirijders ook aangesloten bij dit initiatief. Bij nader onderzoek bleek het Vijverterrein niet geschikt te zijn voor de realisatie van een dergelijke accommodatie. Aanvullend onderzoek naar een locatie, de inrichting, de gebruiksmogelijkheden en de financiering van een wieler- en schaatsvoorziening loopt. Sport en bewegen in de openbare ruimte Steeds meer mensen sporten en bewegen in de openbare ruimte. Activiteiten zoals hardlopen, fietsen en skeeleren worden beoefend op de openbare fietsen wandelpaden. Dit kan op individueel niveau of in groepsverband. Belangrijke randvoorwaarden zijn goede en veilige voorzieningen en een aantrekkelijke inrichting van de openbare ruimte. Ook de ontmoetingsplekken voor jongeren worden gebruikt voor onderlinge voetbal- en basketbalwedstrijdjes, al dan niet georganiseerd door de sportbuurtwerker. Hier ligt een directe relatie tussen het sporten bewegingsbeleid, het lokale speelruimtebeleid en het recreatiebeleid. In dit kader wordt, binnen de financiële kaders van TSOB II, een subsidieaanvraag voorbereid om een Cruyff Court kunstgras trapveldje te realiseren. De sportmogelijkheden in de openbare ruimte zijn sterk afhankelijk van keuzes die in het planningsproces en bij ruimtelijke (her)inrichting van woongebieden en het buitengebied worden gemaakt. Het is daarom van belang dat voorzieningen of aanpassingen voor sport en bewegen aan het begin van het proces wordt meegenomen.

28

In dit kader werken wij nu samen met Recreatiemaatschappij Rivierenland en multisportvereniging Keep Fit aan de realisatie van diverse skeelerroutes in en rond Tiel. Deze routes zullen aansluiten bij al bestaande routes in Geldermalsen, Culemborg en Buren. Actiepunten • Aanpassen van de huurtarieven van de sportvelden. • Aanpassen van de indexatie van de huurtarieven van de sportvelden. • Onderzoeken van de mogelijkheden en de noodzaak van een kunstgrasveld voor korfbal. • Opstellen van een plan van aanpak voor de realisatie van een wielerparcours, zo mogelijk in combinatie met een ijsbaan, atletiekbaan of crossfietsparcours. • Aanvragen van de subsidie voor een Cruyff Court. • Realiseren van skeelerroutes in Tiel. • Onderzoek van de mogelijkheden van het (beperkt) openstellen van sportparken voor medegebruik.

29

Hoofdstuk 7

Financiën en planning

Begroting sport 2006 totaal Beleidsontwikkeling en subsidieverstrekking (o.a. breedtesportimpuls, subsidies) Budgetsubsidiëring Sportfondsen Tiel (o.a. exploitatiebijdrage en kosten sociaal plan) Binnensportaccommodaties (o.a. kapitaallasten, verzekeringen) Buitensportaccommodaties (o.a. onderhoud, renovatie, kapitaallasten, verzekeringen) Jaarlijkse aanvulling onderhoudsvoorziening binnensportaccommodaties

€ 1.337.136 € 101.758 € 276.800 € 389.581 € 318.997 € 250.000

Financiële vertaling nieuw beleid Structurele kosten op jaarbasis Sportstimulering Bewegingsconsulent basisonderwijs Verenigingsondersteuning Projectsubsidie sportverenigingen Sportbuurtwerk (0,5 fte sportbuurtwerker + activiteitenbudget) Aangepast sporten (afhankelijk van regionale aanpak)

Eenmalige investering

Kapitaallasten per jaar***

Met ingang van

€ 35.000 € 10.000 € 10.000 € 25.000

2007/2008 2008 2008 2008

p.m.

2008

30

Structurele kosten op jaarbasis Sportaccommodaties Ophoging onderhoudsbudget binnensport Haalbaarheidsstudie binnensport Renovatie/nieuwbouw gymzaal Rozenstraat* of nieuwbouw (incl. inrichting) Kunstgrasveld korfbal Tiel ’72 Aanleg atletiekbaan (sintel/gravel)

Eenmalige investering

Kapitaallasten per jaar***

€ 200.000** € 35.000 € 500.000 € 1.000.000 € 800.000 € 200.000 p.m.

Met ingang van 2007 2007

€ 27.200 € 54.400 € 14.000 p.m.

2008

* Dit betreft bedragen bij benadering. Op basis van nadere besluitvorming en nader onderzoek kan beter ingeschat worden wat de financiële vertaling van renovatie of nieuwbouw van de gymzaal aan de Rozenstraat is. ** Dit betreft een indicatie. Op basis van een actualisatie van de onderhoudsstaat van de accommodaties en de vertaling in een meerjarenonderhoudsprogramma kan een definitieve raming van een noodzakelijk onderhoudsbudget worden berekend. *** Dit zijn kapitaallasten gebaseerd op het principe van annuïteit en met een rente van 5%.

31

Een speerpunt in het nieuwe Tielse sportbeleid is vernieuwing en instandhouding van binnensportaccommodaties. Dit is een complex vraagstuk, waaraan aanzienlijke financiële consequenties verbonden zijn. In dit kader zal dan ook een haalbaarheidsstudie worden uitgevoerd. Om al wel een indicatie te geven van investeringskosten van diverse binnensportvoorzieningen, is hier een overzicht gegeven. Let wel, de bedragen zijn gebaseerd op kengetallen en zullen worden aangepast na onderzoek naar de Tielse situatie. Investeringskosten binnensportaccommodaties op basis van kengetallen* Investering Gymlokaal Sportzaal (ter grootte van dubbele gymzaal) Sporthal (omvang De Betuwe) Sporthal (omvang Westroijen) Zwembad Multifunctioneel sportcentrum (clustering zwembad en sporthal) Kunstgras rubber Kunstgras zand**

€ 547.000 € 1.015.000 € 2.100.000 € 2.400.000 € 8.800.000 € 10.400.000 € 350.000 € 200.000

Kapitaallasten per jaar** € 35.500 € 66.000 € 136.500 € 156.000 € 572.500 € 676.500 € 33.700 € 19.300

* Hierbij moet nog rekening gehouden worden met inrichtingskosten en eventuele grondkosten. ** Dit is de gemiddelde investering van een kunstgrasveld bestemd voor hockey en een kunstgrasveld bestemd voor korfbal. De meest ingrijpende veranderingen zullen plaatsvinden vanaf 2008. Daarom is deze voorbeeldbegroting uitgegaan van dit jaar en niet van het jaar 2007. Daarbij is ook uitgegaan van de minimale situatie. Dat wil zeggen: • Inzet van sportstimuleringsactiviteiten na afloop van de breedtesportimpuls. • Handhaving van de lasten ten behoeve van budgetsubsidiëring binnensportaccommodaties en het huidige onderhoudsniveau. • Minimale ophoging van € 200.000 van de voorziening ten behoeve van het onderhoud van de binnensportaccommodaties. Begroting sport 2008 totaal Beleidsontwikkeling en subsidieverstrekking (o.a. breedtesportimpuls, subsidies) Budgetsubsidiëring Sportfondsen Tiel (o.a. exploitatiebijdrage en kosten sociaal plan) Binnensportaccommodaties (o.a. kapitaallasten, verzekeringen) Buitensportaccommodaties (o.a. onderhoud, renovatie, kapitaallasten, verzekeringen) Jaarlijkse aanvulling onderhoudsvoorziening binnensportaccommodaties

€ 1.533.636 € 148.258 € 276.800 € 339.581 € 318.997 € 450.000 32

Tijdspad projecten en investeringen Uitvoeren tussentijdse evaluatie sportbeleidsplan Uitvoeren van een sportdeelnameonderzoek (RSO) onder de Tielse bevolking Opnemen van een sportonderdeel in de (tweejaarlijkse) vragenlijst van de Leefbaarheidsmonitor. Aanpassen van het beleid op verenigingsondersteuning. Aanpassen van huidige beleidsregels sport binnen de algemene subsidieverordening en het uitvoeren hiervan. Opzetten van een Tiels sportnetwerk, bijvoorbeeld via een lokaal sportdebat of -café. Opstellen van een plan van aanpak voor bewegingsonderwijs op de Tielse basisscholen (train-de-trainer). Iedere twee jaar uitvoeren van een GALM-traject voor mensen tussen de 55 en 65 jaar. Opzetten van een Tielse bewegingscommissie. Afronden aanbesteding binnensportexploitaties. (Laten) vernieuwen van het Meerjaren Onderhoudsplan Uitvoeren van het regulier onderhoud en wegwerken van achterstallig onderhoud aan gemeentelijke binnensportaccommodaties. Uitvoeren van diverse bouwkundige aanpassingen in en rond sporthal Westroijen. (Laten) uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek voor vervanging/renovatie van sporthal De Betuwe. Op lange termijn verplaatsen van zwembad Groenendaal en zo mogelijk clusteren met een nieuwe sporthal of –zaal en/of buitensportmogelijkheden. Dit is medeafhankelijk van de uitkomsten van het hierboven genoemde haalbaarheidsonderzoek. Realiseren van een voorziening voor bewegingsonderwijs en verenigingssport in Passewaay 7, gekoppeld aan een multifunctioneel wijkcentrum. Opstellen van een plan voor vervanging/renovatie gymzaal Rozenstraat. Meewerken aan de realisatie van een nieuwe korfbalhal. Aanpassen van de huurtarieven van de sportvelden. Aanpassen van de indexatie van de huurtarieven van de sportvelden. Onderzoeken van de mogelijkheden en de noodzaak van een kunstgrasveld voor korfbal. Opstellen plan van aanpak voor de realisatie van een wielerparcours, zo mogelijk in combinatie met een ijsbaan, atletiekbaan of crossfietsparcours. Aanvragen van de subsidie voor een Cruyff Court. Realiseren van skeelerroutes in Tiel. Onderzoeken van de mogelijkheden van het (beperkt) openstellen sportparken voor medegebruik.

2010 2007 (1e keer) 2007 (1e keer) 2008 2007/2008 2007 2007 2006 (1e keer) 2008 2006 2007 Doorlopend 2006-2008 2007 2010-2015 n.t.b. n.t.b. 2006 2007 2007 2007/2008 2006 2006 2006/2007 2008 33

Bijlage 1 Sportaccommodaties Tiel

34

Bijlage 2 Buitensportaccommodaties Tiel Naam sportpark Ridderweide

Verenigingen SV RKTVC LTV De Ridderweide

Drumpt

SV Theole TC Groenendaal TLTC

De Lok

SV TEC AV Astylos De Teerling

Rauwenhof

Kromhouters Tiel '72 De Panters Scrumboks

Wadenoijen

VV Wadenoijen

Aantal velden 1 wedstrijdveld 2 kunstgrasvelden 1 kunstgras-oefenhoek 6 kunstgrasbanen 1 oefenbaan 1 minibaan 3 wedstrijdvelden 2 trainingsvelden 1 oefenhoek 4 gravelbanen 2 oefenkooien 1 miniveld 4 gravelbanen 1 oefenbaan 2 wedstrijdvelden 2 trainingsvelden 2 oefenhoeken 1 atletiek rondbaan (gras) jeu de boule-banen 2 kunstgrasvelden 1 trainingsveld (natuurgras) 1 korfbalveld (natuurgras) 1 honkbalveld 1 rugbyveld 1 wedstrijdveld 1 trainingsveld 1 oefenhoek

35

Bijlage 3 Bezetting binnensportaccommodaties Tiel

OVERZICHTSKAART BINNENSPORTACCOMMODATIES

LEGENDA Bezettingspercentages - linkerhelft bezetting overdag - rechterhelft bezetting avond/weekend Voorbeeld: overdag

5

1

4

63%

6

3 2 7

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Sporthal Westroyen Sporthal De Betuwe Gymzaal Rozenstraat Gymzaal Rauwenhof Gymzaal Meeslaan Gymzaal Adamshof Gymzaal De Dreef

36

Sport beweegt, sport bindt Sportbeleid gemeente Tiel

Recommend Documents