Speurtocht: De wereld op zak Zaal 1 Het rariteiten kabinet bij het Anatomisch Theater Dit is het rariteitenkabinet bij het Anatomisch Theater. Een Rariteitenkabinet betekende vroeger een kamer met bijzonderheden. Er staat een grote verzameling aan voorwerpen. Hier vinden jullie ook 4 voorwerpen waar jullie net mee gewerkt hebben in de workshop. Welke 4 voorwerpen staan er in het kabinet, die je ook net hebt gebruikt? 1 ………………………………………………………………………..
2 ………………………………………………………………………
3 ………………………………………………………………………
4 ………………………………………………………………………..
Op een kaart staat bijna altijd een schaalindeling, zoals op het
plaatje. Een schaalindeling kun je maken met meters of voeten, maar ook met stappen.
Pak de 2 stappentellers, druk op de knop zodat hij op 0 staat. Hoeveel stappen is het anatomisch groot? Jouw aantal stappen:……………………………………………………………………………………………… Aantal stappen van de begeleider:……………………………………………………………………………
Is dit een goede manier van meten? Waarom wel of niet? …………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………… 1
Zaal 3 Verschillende kaarten van Nederland en de wereld. Loop naar de vitrine met kaarten en meetinstrumenten. We hebben tijdens de workshop gezien dat kaarten op verschillende manieren worden gebruikt. Kijk naar de verschillende meetinstrumenten. Met welke heb je tijdens de workshop gewerkt? - De tekenaap - De geo driehoek - De meetliniaal Kijk in de vitrine naar de kaart met alle hokjes. Pak de luchtfoto uit de koffer. Wat geeft de foto weer? - Een verdeling verschillende weilanden. - De foto laat 1 groot weiland zien. - De foto laat zien welke mensen er weilanden bezitten. Is de kaart in de vitrine voor de sier of informatief? ………………………………………………………………………… Kijk nu naar de kaart van Leiden. Welke gebouwen zijn er duidelijk afgebeeld? - Kerken en molens - Huizen en parken - Winkels en ziekenhuizen
Ga nu naar de andere kant van de zaal. Daar zijn kaarten van verschillende continenten.
Er staan 4 werelddelen op deze kaarten. Welk(e) continent(en) missen wij nog? ………………………………………………………………………………… Waarom zou(den) die er niet bij staan? ………………………………………………………………………………… Kun je een schaalverdeling vinden op de kaarten? …………………………………………………………………………………
2
Loop nu naar de vitrine met klokken, verderop in de zaal
Zaal 3 Klok van Christiaan Huygens Bepalen waar je bent, vooral op zee, doe je met behulp van tijd. De tijd van waar je bent kun je bepalen door bijvoorbeeld naar de stand van de zon te kijken of een zonnewijzer te gebruiken. Als er geen zon is, dan moet je een klok gebruiken. In 1600 gebruikte men slingerklokken. De wereld is nu verdeeld in tijdzones, zoals je op de kaart in je koffer ziet. In 1600 was deze indeling nog niet gemaakt en was tijd meten op zee erg lastig. Je ziet in de vitrine verschillende klokken. In de klok zit een slinger, die zorgt ervoor dat de klok goed loopt. Pak nu de slinger uit de koffer en beweeg de slinger heen en weer. Werkt dat goed? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… Beweeg de slinger heen en weer, terwijl jij een golfbeweging maakt met je armen. Wat gebeurt er? …………………………………………………………………………………… ………………… Je kunt ook tijd bepalen, zonder klok. In de onderste vitrine zie je zonnewijzers. Kun je een probleem bedenken, als je met een zonnewijzer moet werken? ………………………………………………………………………………………………………… Deze klokken zien er ook heel anders uit dan de klokken nu. Hoe ziet jouw klok er thuis uit? Teken je klok (of wekker) hieronder:
3
Zaal 4 Globes / planetarium Als je zaal binnenkomt, dan zie je aan de rechterkant 2 globes. Om ‘s nachts je plaats op zee te kunnen bepalen heb je de sterren nodig. Er zijn heel veel sterren aan de hemel! Om de sterren te herkennen, maakten mensen plaatjes van groepjes sterren: sterrenbeelden. Kijk naar de 2 globes. Welk sterrenbeeld staat niet op de bovenkant van de globe? - Vissen - Leeuw - Beer - Stier LET OP: ga niet op de verhoging staan, blijf op de vloer! Kijk nu naar het planetarium. Hoeveel verschillende sterrenbeelden tellen jullie? ……………………………………………………………………………
Deze sterrenbeelden worden ook gebruikt om geboortemaanden aan te geven. Wat is jouw sterrenbeeld? ………………………………………………………………………………………………… Loop nu naar zaal 5. Neem de opening aan de linkerkant. Dan zie het voorwerp direct rechts.
4
Zaal 5 Pedometer / stappenteller Dit is een meet-rad, het werd gebruikt om korte afstanden op te meten. Een soort stappenteller, alleen dan met een wiel eraan vast. 1 Rondje met het wiel was 1 Rijnlandse roede (3,77 meter). Waarvoor zou dit instrument gebruikt worden? - Om afstanden op te meten - Om lijnen op de straten te kunnen zetten - Om mee te fietsen. Aan het handvat zit een rond meetinstrument. Als de het wiel 1 keer rond ging, dan bewoog de wijzer 1 plaatsje naar rechts. Wat is dit voor meetinstrument? - Een klok - Een kompas - Geen van beide
Voetmaten Vanaf 1816 meten we alles in kilometers, meters, centimeters etc. Daarvoor werd er gemeten in voeten, duimen en stappen. De stokjes in de vitrine zijn voetmaten. In de koffer zitten ook 2 voetmaten. Kijk naar de vitrine met de verschillende houten ‘voeten’. Wat valt je op als je naar de voeten kijkt? …………………………………………………………………………………………………… Kijk naar de ‘voeten’ in koffer. Welke voet is groter? ………………………………………………………………………………………………………….
Wat rekent beter: Voeten of meters? Waarom? ……………………………………………………………………………………………………………
Voeten konden verschillen in grootte en dat maakte meten in verschillende plaatsen lastig. Het verschil was soms klein, maar als je een afstand van 100 voet omschreef, kon het een groot verschil maken!
5
Teken je eigen voet hieronder.
6
Loop naar de andere kant van de zaal, daar zie je een aantal houten modellen. Overtoom Tot 1900 werden er veel spullen (en mensen) via het water vervoerd. Waarom was dat? - Boten over het kanaal (trekschuiten) waren gemakkelijk en goedkoop. - Vervoer over water was heel snel. - Spullen met een vliegtuig vervoeren was in 1600 te duur. Je ziet in de vitrine en op het plaatje een Overtoom. Waarvoor werd tot 1900 een overtoom gebruikt? -
Om de boot ondersteboven te draaien. Om een boot van de ene rivier naar de andere te trekken. Een overtoom was niet voor boten.
Welke kaart past bij de overtoom? - De waterwegenkaart - De wereldkaart met tijdzones - De reliëfkaart - De kadasterkaart
Ga met de trap rechtsom helemaal naar beneden. Loop rechtdoor en daarna naar rechts. Loop de gang uit met grote ‘fitness toestellen’. Volg de nummers op de deurposten naar zaal 16.
Zaal 16 Satellieten Op het DVD scherm in de vitrine zie je de eerste maanlanding. Dit was een belangrijk moment. Enkele jaren later konden er ook satellieten de ruimte in worden gestuurd. Dat maakte navigeren veel makkelijker. Hoe heet het systeem waarmee wij tegenwoordig weten waar wij zijn, en wat bijvoorbeeld ook in een tomtom zit? (De afkorting en als je het weet de hele naam). …………………………………………………………………………………………………………
Wat is een belangrijk voordeel van een tomtom, in vergelijking met een ouderwetse kaart? …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 7
Een paar vitrines verderop staan een aantal zeevaartklokken. Wat valt je op aan deze klokken als je ze vergelijkt met de oude klokken boven, of die in het plaatje? ………………………………………………………………………… Wat geeft het kleine klokje onderin de klok aan? ………………………………………………………………………… Zouden deze nieuwe klokken zonder slinger beter werken dan de oude klokken? Zo ja, waarom? ……………………………………………………………………………………………………………………………………
Educatie ruimte 2. Maak je eigen kaart. Kaarten zijn er niet alleen van landen, provincies en steden, maar ook van gebouwen. In de koffer zie je een kaart van het museum. Heel handig, want dan kun je niet verdwalen! Nu ga je een eigen kaart maken van de educatie ruimte. Als educatie ruimte 2 bezet is, ga dan naar educatieruimte 1 (waar de workshop ook was). Teken hieronder een kaart van twee tafels die in de educatieruimte staan. Meet 1 tafel op met het meetlint. Meet de andere tafel met je voeten. Geef ook aan waar het Noorden, Zuiden, Westen en Oosten is. (Dit hoeft niet heel precies, zet wel de maten bij je tafel!)
8
