'speerpunten verkiezingsprogramma' voor de politieke partijen ten behoeve van de raadsperiode 2014-2018 Valkenswaard
in samenwerking met
2
'speerpunten verkiezingsprogramma' inleiding Het Senioren Belang Valkenswaard (SBV) heeft een werkgroep laten onderzoeken welke ontwikkeling, met de daarbijhorende acties, voor de inwoners van Valkenswaard gewenst is. In die werkgroep is ook het Platform Gehandicapten Valkenswaard (PGV) aangeschoven. Beide organisaties blijken vaak dezelfde belangen te hebben als het gaat om leefbaarheid in de gemeente. Er is een breed gedragen lijst met speerpunten ontstaan voor de politiek van Valkenswaard. Deze speerpunten zijn bedoeld vooor de verkiezingsprogramma's van de politieke partijen ten behoeve van de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014. De werkgroep heeft vanaf begin 2013 gewerkt aan het tot standkomen van dit 'speerpunten verkiezingsprogramma'. Als in deze notitie gesproken wordt over 'de werkgroep' wordt daarmee de SBVwerkgroep bedoeld, waarin het PGV heeft geparticipeerd. De opgestelde lijst komt voort uit een algehele verzameling van eisen, wensen en ideeën ingebracht door Valkenswaardse belanghebbenden die hiertoe actie ondernamen. In de oproepen van de organisaties om te reageren voor de tot standkoming van dit 'speerpunten verkiezingsprogramma' is steeds in algemene zin gesteld dat het ging om het Valkenswaard van álle inwoners, niet alleen of specifiek voor ouderen. Via de pers (Kempener Koerier) en middels de bestaande kanalen binnen de seniorenorganisaties ontstond een uitgebreide opsomming waaruit deze lijst met speerpunten en met prioritering werd samengesteld. Onder verantwoordelijkheid van SBV (i.s.m. het PGV) wordt dit 'speerpunten verkiezingsprogramma' in het derde kwartaal van 2013 gepresenteerd aan alle deelnemende partijen aan de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2014.
3
In 2010 is de nota Seniorenbeleid totstandgekomen, die jaarlijks concrete uitwerking cq actualisatie kent in de vorm van uitvoeringsplannen. Deze notitie 'speerpunten verkiezingsprogramma' moet in dit kader gezien worden als een aanscherping van nota en uitvoeringsplannen. In afwijking van de vorige actie van gelijke strekking (2010) is de werkgroep uitgegaan van het beschrijvingsmodel zoals toegepast in de Toekomstvisie Valkenswaard 2030. Dat betekent dat de speerpunten gegroepeerd zijn in vijf hoofdstukken: werken, wonen, welzijn, vrijetijd en bestuur. Echter met dien verstande dat deze speerpunten nadrukkelijk bedoeld zijn voor de eerstkomende vier jaar. De senioren van Valkenswaard alsmede de mensen met een beperking zien graag gebeuren dat deze speerpunten opgenomen worden in de verkiezingsprogramma's en vervolgens in het coalitieprogram.
Werken In de toekomstvisie van de gemeente is de gemeente er trots op dat ze onderdeel is van de Brainportregio. De werkgroep meent dat de gemeente hier veel meer voordeel uit kan halen waarmee de lokale werkgelegenheid zal toenemen. Het is wenselijk de bestaande industrie in Valkenswaard beter op de kaart te zetten door deze te promoten middels bv. haar website en borden. Deelnemend aan de Brainportregio zal actief gewerkt moeten worden aan de vestiging van innovatieve hoogwaardige maakindustrie in Valkenswaard. Voor mindervalide mensen is een ruimere voorziening van werkgelegenheid in Valkenswaard zeer wenselijk. Stimulering daarvan en actieve ondersteuning met noodzakelijke aanpassing bieden mensen met beperking meer kansen een reguliere baan te verwerven. De werkgroep stelt voor om meer samenwerking te zoeken met het HBO en WO. Ook kan het MBO in Valkenswaard in deze zin veel meer 'in de kijker' gezet worden. Speerpunten 'werken' 2014-2018: 1Aan het werk. * Werkloosheid onder jongeren en senioren bestrijden. 4
* Werkgelegenheid voor jongeren en ouderen stimuleren. * Zorg nadrukkelijk voor werk voor mensen met een beperking en mindervaliden, zeker ook in de reguliere markt. * Bevorder het opzetten van reparatie- en renovatiewerkplaatsen voor gebruikte hulpmiddelen: rolstoelen, rollators, scootmobielen enz. * Schooluitval vroegtijdig bestrijden en de leerplichtwet handhaven. * Om- en bijscholing voor senioren bevorderen, bv tot (praktijk)coach. * Bevorderen: stageplekken voor jongeren om praktijkervaring op te doen, alsmede het inzetten van kennis en kunde van senioren bij stagewerk van jongeren. * Lespakketten door senioren laten opstellen en mede laten onderwijzen; en ook studiebegeleiding bij middelbaar en evt. technisch onderwijs door senioren laten verzorgen. 2 Concrete ideeën voor aantrekken/bevorderen van vestigingen van innovatieve maakindustrie en andere economische activiteiten: * Om industriële acties te versnellen samenwerking zoeken met het HBO en WO, en waar mogelijk ook het MBO erbij betrekken * Meer voordeel halen uit Brainport. * Energievoorziening, zoals productie van zonnepanelen en kleine hoogwaardige windturbines voor thuisgebruik. * Ontwikkeling en productie van hulpmiddelen voor de professionele zorg en voor ziekenhuizen (zoals robots voor maaltijdverdeling) en voor senioren en mensen met beperking. * Industrie voor hoogwaardig technisch glas en keramiek. * Laat de agrarische en technische sector elkaar vaker ontmoeten om tot winst te komen op het gebied van innovatie en productie. * In de sector 'paarden en rijtuigen' is ontwikkeling mogelijk. 3 Inschakelen senioren. * Daarbij treedt de senior op als ondersteuner. * Coaching en begeleiding van jongeren is een goede mogelijkheid. Zoals bijvoorbeeld als praktijkbegeleider. * Kennis en kunde van senioren gebruiken waar nodig is in advisering en in het arbeidsproces en kan bv. in plaats van inschakeling adviesbureaus. 4 De gemeente heeft als werkgever een voorbeeldfunctie. * Als ouderen langer moeten doorwerken zal de gemeente daarop anticiperen en beleid ontwikkelen. * Senioren inzetten bij onderzoeken en beleidsvoorbereidingen i.p.v. adviesbureaus. * Senioren zijn belangrijk voor de economie (uitgavenpatroon) 5
en de plaatselijke middenstand en horeca moeten hierop kunnen inspelen. De gemeente stimuleert en faciliteert dit. 5 Inzetten van senioren als vrijwilliger. * Stimuleren dat ouderen zich inzetten. * Informeer senioren over de lokale mogelijkheden.
Wonen Wonen kan niet op zichzelf gezien worden. Als het om het welzijn van senioren en mensen met een beperking gaat, zien we wonen als een belangrijk gegeven. Hiermee benadrukken we dat de omgeving, de samenstelling van de demografische opbouw in de wijk, veiligheid en vervoer een belangrijke rol spelen, zeker als we eilandvorming van genoemde groepen willen voorkomen. Verder is ook de beschikbaarheid van zorg een belangrijk onderwerp bij het wonen alsmede de mogelijkheid voor woningaanpassing en woningsplitsing. De mogelijke gevolgen van de veranderingen in de zorg zijn op dit moment (medio 2013) nog niet duidelijk maar één ding staat wel vast: senioren moeten langer zelfstandig blijven wonen en zijn in toenemende mate aangewezen op ondersteuning door mantelzorg van kinderen, familie en omgeving. Bij dat laatste kunnen vraagtekens gezet worden en er zal op zijn minst een balans gezocht moeten worden. Diezelfde overheid verwacht immers van iedereen dat er gewerkt wordt. Senioren moeten langer doorwerken en bij de jongere gezinnen gaat men ervan uit dat beide partners aan het arbeidsproces deelnemen.
6
Een mogelijke oplossing voor de te verwachten 'woonproblemen' bij senioren is het versneld invoeren of verbeteren van de zogenaamde woonzorgzones (woonservicezones), en wel op wijkniveau. Van de gemeente vraagt de werkgroep om op zeer korte termijn te komen met een soepel beleid omtrent het aanpassen van de woningen. Een ruimer beleid is noodzakelijk ten aanzien van het toestaan van woningsplitsing, zodat kinderen bij de ouders kunnen wonen. Dit laatste heeft als voordeel dat de ouders inzetbaar zijn bij de opvang van de kleinkinderen als beide partners werken. De gemeente verschaft duide-lijkheid omtrent het subsidiebeleid t.a.v. woningaanpassingen voor senioren. Ook blijft snelle invoering van domotica, gekoppeld aan de betreffende woonzorgzones, gewenst. Speerpunten 'wonen' 2014-2018 1 Senioren moeten langer zelfstandig blijven wonen, evt. met ondersteuning en mantelzorg. * Woningaanpassing en –splitsing, op alle denkbare manieren (prefab, schuur, garage, kangoeroewoning, etc.) en met een soepele regelgeving moet meer mensen mogelijkheden bieden. * 'Aangepast wonen' moet blijven. * Geef duidelijke informatie omtrent het subsidiebeleid t.a.v. woningaanpassingen voor senioren en mensen met een beperking. * Maak voor dit geheel een beleidsplanning. 2 Koppel 'wonen en zorg'. * Bouw levensloopbestendig, inclusief vraaggerichte integratie van woon- zorg- en welzijnsvoorzieningen die door de bewoners op maat kunnen worden afgenomen. (De gemeente heeft hierbij de regierol. Zij mag dit niet overlaten aan woningcorporaties c.q. projectontwikkelaars.) * Voer voortvarend domotica in, gekoppeld aan woonzorgservice. * Gebruik van domotica moet bij voortduring gestimuleerd worden. * Woonzorgzones (woonservicezones) moeten snel gerealiseerd worden en optimaal op wijkniveau functioneren. 3 'Doorstroming' kan een nuttige actie zijn in een beleidsplan. Daarbij moet steeds een afdoende afstemming plaatsvinden tot voldoening 7
van alle belanghebbenden. Let wel: 'Je moet geen oude bomen verplaatsen'. Denk dus aan de voorwaarden. 4 Om de leefbaarheid te bevorderen is het noodzakelijk zoveel als mogelijk grondgebonden woningen te bouwen. 5 Zorg dat (school)gebouwen effectief gebruikt worden. * Een schoolgebouw zou naast het geven van onderwijs ook voor andere doeleinden gebruikt kunnen worden, bv. als dorps- of wijkcentrum. * Maak een goed gebruik van andere leegstaande gebouwen, o.a. t.b.v. senioren en mensen met een beperking.
Vrijetijd Valkenswaard heeft haar inwoners en de bezoekers heel wat te bieden. Op het gebied van natuur, cultuur, sport, winkelen en horeca. Er worden tal van evenementen georganiseerd. Dit is er allemaal dank zij de inspanningen van lokale verenigingen, ondernemers, particulier initiatief en het lokale bestuur. Bij de evenementen zijn echte 'paradepaardjes' die hun uitstraling absoluut moeten behouden. Sport is een belangrijke vrijetijdsbesteding. Bij dit onderwerp vraagt de werk-groep voor senioren en mensen met een beperking om meer aandacht te schenken voor zwemmen, fietsen, fitnessen, wandelen en andere sporten. Met name de toegankelijkheid voor ouderen en mensen met beperking kan verbeterd worden. Fysieke toegankelijkheid, maar ook de bereidheid van verenigingen om open te staan voor deze doelgroepen. Wat Valkenswaard heeft op het gebied van vrijetijdsvoorzieningen en cultuur moet ten minste behouden blijven. Bedoeld worden het cultuurcentrum De Hofnar, de bibliotheek en andere. Duidelijkheid en aantrekkelijkheid zijn belangrijk. VVV-Valkenswaard moet op een centrale plek doeltreffend haar werk kunnen doen. Promotie 'naar buiten' moet vergezeld gaan met de zorg voor een aantrekkelijk 8
centrum. Daarin past geen verstoord dorpsgezicht en evenmin verloederde panden. Ook mag de fysieke toegankelijkheid, zeker in het centrum, én bij evenementen, voor niemand problemen geven. Speerpunten 'vrijetijd' 2014-2018: 1 Sport * Het bewegen en het sporten van ouderen wordt bevorderd. Ten behoeve van de gezondheid en omdat contact met de medemens ontstaat. Valkenswaard moet bekend blijven staan om haar gemeenschapszin. * Sportbeoefening voor mensen met een beperking moet gemakkelijker toegankelijk worden. De gemeente promoot dat de verenigingen daartoe meer openstaan. 2 Instandhouding van huidige voorzieningen m.b.t. vrijetijd op het gebied van cultuur en sport, bv. Hofnar, bibliotheek, sportaccommodaties. 3 VVV-Valkenswaard krijgt een in het oogspringende plek in het centrum en gaat flink aan de slag. De gemeente werkt er hard aan om Valkenswaard aantrekkelijker te maken voor toeristen. 4 De fysieke toegankelijkheid voor ouderen en mensen met beperking bij evenementen wordt in het vergunningenbeleid vastgelegd. 5 Over cultuur/historie. De gemeente gaat met kracht verloedering van monumentale panden en dorpsgezichten tegen.
Welzijn Welzijn kan voor iedereen een andere betekenis hebben. In het alge-meen kan gesteld worden: de mate waarin iemand zich happy voelt en zich maar zeer beperkt zorgen hoeft te maken. Wat voor iedereen wel geldt is de tweedeling in het begrip welzijn: geestelijk welzijn en materieel welzijn.
9
Hoewel het geestelijk welzijn de belangrijkste is, zijn er grote verschil-len onder de inwoners in de beleving van welzijn. Hierbij spelen de omgeving, gezondheid en het beleven van de gezindheid een belangrijke rol. Wanneer iemand niet kan deelnemen aan de hem of haar omringende samenleving, dan is er sprake van vereenzaming, met veel vervelende gevolgen. Het sociale leven is voor ieder van wezensbelang. Het opgebouwde netwerk speelt een belangrijke rol. Het (moeten) verplaatsen van een ouder persoon naar een andere omgeving betekent dat deze persoon een nieuw netwerk moet opbouwen. Hoe ouder men is hoe moeilijker dat wordt, al is het alleen al van wege de afgenomen mobiliteit. In haar beleid zal de gemeente terdege met dit gegeven reke-ning moeten houden. Jong en oud samen in een wijk waar in voldoende mate de mogelijkheden aanwezig zijn om elkaar te leren kennen, te blijven ontmoeten en te ondersteunen. Op deze manier kan ook mantelzorg op vrijwillige basis beter vorm krijgen. Wel moet gewerkt worden aan omstandigheden zodat die mantelzorg mogelijk is. Denk hierbij aan de mogelijkheid van werken gecombineerd met zorg. Het organiseren van zorg op wijkniveau brengt de menselijke maat weer wat terug. Het opzetten van wijkzorg is hier een goed middel voor. In het algemeen zal dit leiden tot gelukkigere mensen en zullen de kosten voor zorg omlaag gaan. Bij het materieel welzijn kan de financiële situatie een belangrijke rol spelen. Het bestrijden van de armoede vindt de werkgroep prioritair. Zeker op gemeenteniveau in Valkenswaard. Probleemgevallen tijdig opsporen en oplossingen aanbieden. Speerpunten 'welzijn' 2014-2018: 1 Er wordt de hoogste prioriteit gegeven aan het bestrijden van armoede. 2 Er komt in Valkenswaard zorg-op-maat voor mensen die langer in hun eigen huis willen en kunnen blijven wonen. 3 Mantelzorg op vrijwillige basis wordt door de gemeente toegejuicht en krijgt alle ruimte. 4 De toegankelijkheid van de openbare ruimte, de winkels en de horeca wordt geoptimaliseerd. 10
5 De gemeente zorgt voor 'de menselijke maat' in de organisatie van de zorg op wijkniveau.
Bestuur Valkenswaard is groot genoeg om zelfstandig te blijven. Als het SRE (Samenwerkingsverband Regio Eindhoven) verdwijnt zijn andere vormen van samenwerking wenselijk. Zoals bv. de A-2 gemeenten. Ook grensoverschrijdende samenwerking kan van nut zijn. Samenwerking bevordert effectiviteit en levert kostenbesparing op waarmee lastenverzwaring voor burgers voorkomen wordt. Winst kan o.a. geboekt worden op het gebied van sociale voorzieningen, zorg, dienstverlening en vervoer. Zorg daarbij is om de Valkenswaardse identiteit te behouden. Dat alle kernen/wijken van de gemeente Valkenswaard hun eigen identiteit behouden is een gegeven voor de werkgroep. Een belangrijk Valkenswaards kenmerk is de aanwezigheid en de zorg voor: het groen, de natuur, het toerisme en de recreatie. Maak haast met de invoering van burgerparticipatie. Geef lokale organisaties, belangengroepen en clubs ruimte in de beleidsontwikkeling van Valkenswaard met een bottom-up aanpak. Het inroepen van kennis en kunde van senioren valt in veel gevallen te prefereren boven het inhuren van adviesbureaus. Na het realiseren van de Westparallel moeten vrachtwagens in het centrum geweerd worden en staat een goed verkeerscirculatieplan borg voor veilige en snelle verplaatsing binnen de gemeente. Blijf als lokaal bestuur de meest verstandige en doeltreffende weg volgen: raadsleden, wethouders en ambtenaren, luister naar wat inwoners u vertellen. Houd de rijkdom aan verenigingen, hun activiteiten en evenementen alsmede de mooie natuur rondom Valkenswaard hoog in het vaandel. 11
Speerpunten 'bestuur' 2014-2018: 1 Valkenswaard en burgerparticipatie. * Bij beleidsvoorbereiding en -uitvoering worden de doelgroepen (gebruikers) zo vaak als mogelijk betrokken. * Bij de beleidsvorming wordt zoveel als mogelijk uitgegaan van een bottom-up benadering. Veel organisaties (SBV, PGV, wijk(dorps)- en andere raden, cultuur- en historische organen, natuurorganisaties, enz) kunnen een heldere kijk en goede adviezen verlenen ten aanaanzien van tal van onderwerpen. Laat ze werken in onderlinge afstemming en met adequate advisering aan ondersteunende en beleidsbepalende taken op gemeenteniveau. 2 Valkenswaard en de portemonnee van de inwoners. * Uitgangspunt bij regelgeving en voorzieningen: geen lastenverzwaring voor de burgers, of, zo beperkt mogelijk. * Armoedebestrijding geniet, nogmaals herhaald, absolute prioriteit. * Schuldhulpverlening wordt ingezet ter voorkoming van armoedeval en om inwoners die erop zijn aangewezen adequaat te helpen. * Bevorderen van de toepassing van alternatieve energie door inwoners en lokale overheid. 3 Kenmerken van Valkenswaard blijven. * De Valkenswaardse identiteit moet behouden blijven en worden uitgebouwd. Daarbij spelen het groen, de natuur, het toerisme, recreatie en verenigingsgebeuren een belangrijke rol. * Alle kernen/wijken behouden hun eigen karakter. * De focus van de gemeente is gericht op verdere ontwikkeling/ uitbreiding op het gebied van groen/natuur, toerisme/recreatie en industrie. 4 Valkenswaard en samenwerken. * De gemeente stelt een bestuurlijke samenwerkingsvisie op. Daarin staat met wie, waarom en hoe samenwerkingsvormen van Valkenswaard zijn afgesproken en vastgelegd. * Grensoverschrijdende samenwerking kan van nut zijn voor bepaalde beleidszaken. * Samenwerkingsverbanden moeten, als bijkomende doelstelling, ook kostenbesparend werken. 5 Valkenswaard en veiligheid voor bewoners. * De functie van wijkagent moet behouden blijven. 12
* Na het gereedkomen van de N69 wordt het doorgaand vrachtverkeer door het centrum van Valkenswaard geweerd. * Een verkeerscirculatieplan zorgt voor een vlot en veilig bereik van lokale adressen.
SBV-werkgroep 'Politiek' 30 augustus 2013
13
