Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
SPECIALISTISCHE FARMACEUTISCHE ZORG IN DE REGIO
J.K. Groote, apotheker 24-uurs apotheek Waterland Purmerend
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
1 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
Inleiding Verschillende geneesmiddelfabrikanten hebben besloten om bij geneesmiddelen die per injectie toegediend worden de distributie te combineren met een thuisinjectie-service. Bij deze direct-to-patient leveringen wordt de huisapotheek van de patiënt gepasseerd, waardoor keuzevrijheid en medicatieveiligheid in het geding zijn. Visie van de apotheek De 24-uurs apotheek Waterland is een openbare apotheek gevestigd in de centrale hal van het Waterlandziekenhuis. De apotheek is een gezamenlijk initiatief van 7 openbare apotheken in de regio Waterland en het Waterlandziekenhuis, waarbij alle deelnemers een gelijk aandeel hebben. De 24-uurs apotheek Waterland heeft als visie dat zij een brug wil vormen tussen de eerste en tweede lijn gezondheidszorg waardoor de patiënt gemakkelijk en veilig de oversteek kan maken. Vanuit deze visie heeft de 24-uurs apotheek Waterland de taak van Apotheek Service Punt (ASP) op zich genomen en is zij de dienstapotheek voor de regio. De apotheek is aangesloten op het Pharmacom cluster Purmerend/Monnickendam en heeft OZIS koppelingen met de overige apotheken binnen het verzorgingsgebied van het Waterlandziekenhuis. Analyse van het probleem
Den Haag, juni 2008 Standpunt KNMP over Specialistische Farmaceutische Zorg Voor bepaalde genees- en hulpmiddelen is specialistische begeleiding nodig om de patiënt te helpen het middel op de juiste wijze te gebruiken. Dit geldt bijvoorbeeld voor “biologicals”, geneesmiddelen die via biotechnologische processen worden gemaakt. Deze worden in de regel per injectie toegediend. Veelal kunnen patiënten leren dat zelf te doen, soms blijft toediening door een verpleegkundige noodzakelijk. In toenemende mate kiezen fabrikanten van dergelijke – veelal zeer kostbare - middelen ervoor om levering niet via de huisapotheek van de patiënt te laten lopen, maar via een door hen geselecteerde apotheek. Reden is de garantie van uniforme en kwalitatief goede zorg en daarnaast het beschermen en uitbouwen van marktaandeel. De KNMP is van mening dat zowel de keuzevrijheid van de patiënt als de medicatieveiligheid in het geding zijn als fabrikanten een dergelijk beleid voeren. Daarom acht de KNMP het noodzakelijk dat deze specialistische begeleiding binnen de eerstelijnszorg in nauwe samenwerking met de tweedelijnszorg wordt georganiseerd. De KNMP stimuleert daarom een werkwijze waarbij de eigen (openbare) apotheek in overleg met de ziekenhuisapotheker, medisch specialist en gespecialiseerde ziekenhuisverpleegkundigen dergelijke specialistische farmaceutische zorg regionaal organiseert. Bron: www.KNMP.nl
De 24-uurs apotheek Waterland deelt het standpunt van de KNMP op dit punt zoals dat hierboven is verwoord. Het regionaal organiseren van deze farmaceutische zorg in samenwerking met specialisten, huisartsen, collega apothekers en verpleegkundigen sluit nauw aan bij de visie van de 24-uurs apotheek Waterland en vormt het motief om de zorgketen zo in te richten dat de patiënt de mogelijkheid heeft om kwalitatief hoogwaardige farmaceutische zorg regionaal in te kopen. De 24-uurs apotheek Waterland heeft daarom zorgprogramma’s ontwikkeld en geïmplementeerd voor de verstrekking van epoëtines en GnRH analoga. Om inzicht te krijgen in de spelers, de gewenste veranderingen en de risico’s is CATWOE checklist in de komende paragrafen doorlopen. CATWOE staat voor Customers, Actors, Transformation process, World View en Environmental constraints. ℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
2 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
Customers - De regionale ketenzorg voorziet in een behoefte van de patiënt, en namens deze de specialist. De patiënt kan de geneesmiddelen halen bij een regionale apotheek en kan daarmee kiezen voor een regionaal aanspreekpunt waar persoonlijk contact met de apotheker en assistenten plaatsvindt. Doordat de apotheek in de hal van het Waterlandziekenhuis is gevestigd wordt de patiënt een one-stop-shopping model geboden. De apotheek is altijd geopend en de behandeling kan binnen 12 uur worden gestart. - De medicatie wordt direct verwerkt in het eigen medicatiedossier van de patiënt, waardoor het medicatiedossier volledig up-to-date blijft. De 24-uurs apotheek heeft inzage in de klinische labwaarden en kan van beide automatiseringssystemen gebruik maken om een advies te vormen over comedicatie (b.v. calcium en vitamine D suppletie bij GnRH therapie). De apotheek volgt daar waar mogelijk en noodzakelijk het resultaat van de behandeling (Hb-waarden bij de behandeling met epoëtines) en verwijst zo nodig naar een internist (bij te lage Ferritinewaarden). - De apotheek onderhoud direct en persoonlijk contact met de verschillende behandelaars. De therapie wordt gevolgd en er vindt terugkoppeling plaats via de website www.24uursapotheekwaterland.nl. De behandelend arts kan inloggen op een besloten deel van de website en daar de bevestiging zien van de verstrekking van het geneesmiddel. Hiermee wordt getracht te voorkomen dat de specialist de injectie zelf wil toedienen binnen de muren van het ziekenhuis om met zekerheid te kunnen stellen dat de injectie is gezet. Dit laatste is namelijk niet toegestaan binnen de huidige vergoedingsafspraken met de zorgverzekeraars en wordt als U-bocht aangeduid. - Indien nodig verzorgt de 24-uurs apotheek de injectiezorg via de verpleegkundigen die in dienst zijn van de apotheek. Deze verpleegkundigen uit het Waterlandziekenhuis werken op de betrokken afdeling en kennen de patiënt veelal persoonlijk. Actors
Additionele Services LHRH analoga Care
Multidiciplinaire patiënten voorlichting (p/2 mnd) Osteocontrol
LHRH analoga Care ....Patiënten ‘flow’
Recept & uitvoeringsverzoek Polikliniek Apotheek Medisch Specialist
ZBC 1e injectie ?
Huisarts
Verpleegkundige Bezorgen vervolg LHRH injecties
Patiënt Patiënt
Diagnose LHRH analogon therapie voorstel Medisch specialist faxt of mailt het recept naar Poliklinische Apotheek Patiënt gaat naar de Poliklinische Apotheek
Patiënt
Farmaceutische intake Uitleg transmuraal Care programma Ter hand stellen 1e LHRH injectie Osteocontrol Uitnodiging LHRH therapie voorlichting
Route HA..... Patiënt ontvangt LHRH injectie op afspraak en gaat voor toediening naar HA Route verpleegkundige ..... Patiënt krijgt THUIS door verpl. de injectie toegediend
Figuur 1: Patiëntenflow in het LHRH Programma
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
3 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
In figuur 1 staan de verschillende actoren weergegeven. De 24-uurs apotheek Waterland stelt de patiënt centraal in het zorgproces en ondersteunt de specialist bij de behandeling. De waarde van het regionale model voor specialistische farmaceutische zorg is weergegeven in een SWOT analyse in onderstaande figuur 2. STRENGTHS
WEAKNESSES
-
-
-
-
-
In dit lokale model is ruimte voor persoonlijk contact tussen patiënt, behandelaar en apotheker. Het lokale model biedt een regionaal aanspreekpunt voor de patiënt waar de patiënt 24 uur per dag en 7 dagen per week terecht kan met vragen. Wij hebben toegang tot het medicatiedossier van de patiënt dat door de huisapotheek wordt beheerd. Wij hebben toegang tot klinische labwaarden van de patiënt. Wij bieden de specialisten één loket en ondersteunen op administratief gebied. Wij bieden keuzevrijheid; injectiezorg door eigen huisarts of verpleegkundige (thuis) of een zorgverlener naar keuze De apotheek is eigendom van het Waterlandziekenhuis waar de specialisten werkzaam zijn en van regionale apotheken, zodat opbrengsten terugvloeien in de regionale zorg
-
De specialisten hebben nog geen ervaring met dit nieuwe model. Landelijke dekking is moeilijk te realiseren. Uniforme kwaliteit van injectiezorg is moeilijker aantoonbaar.
OPPORTUNITIES
THREATS
-
-
-
Het contact met de patiënt intensiveert. De apotheek kan haar meerwaarde op het gebied van Farmaceutische Patiëntenzorg aantonen. De samenwerking met de specialisten en de huisartsen intensiveert. Zorgverzekeraars staan positief tegenover concurrerende initiatieven. Als er transmurale DBC’s ontstaan heeft de apotheek aangetoond hierin de regierol te kunnen voeren. De apotheek kan zich beter wapenen tegen apotheek organisaties die direct-to-patient leveren.
-
Specialisten die zich aan een andere organisatie hebben verbonden. Specialisten die de geneesmiddelen intramuraal zelf willen toedienen. Huisartsen die onvoldoende kwaliteit bieden. Geneesmiddelfabrikanten die niet coöperatief zijn. Zorgverzekeraars die niet bijdragen aan de kosten van de zorg.
Figuur 2: SWOT van het regionale model voor het leveren van specialistische farmaceutische zorg.
Transformation process Het proces staat grafisch weergegeven in figuur 1. De patiënt komt bij de specialist die een recept/uitvoeringsverzoek uitschrijft. De patiënt krijgt de geneesmiddelen met de uitgifte informatie geleverde door een apotheker die hierbij gebruik maakt van het digitaal opgeroepen medicatiedossier van de patiënt. Bij de GnRH-analoga kan de specialist een botdichtheidmeting aanvragen die door de apotheek wordt uitgevoerd1. De apotheek baseert hier eventueel haar voorstel tot comedicatie op. De patiënt kan in dit regionale model kiezen tussen injectiezorg door de huisarts of door een verpleegkundige van de 24-uurs apotheek Waterland. Hiervoor worden geen extra kosten in rekening gebracht. Als de patiënt reeds door een andere apotheek beleverd wordt en hier tevreden mee is dan wordt dit niet gewijzigd. Als de patiënt kiest voor ons regionale model dan wordt de huisarts of de verpleegkundige door de 24-uurs apotheek geïnformeerd. Als de injectie is afgeleverd wordt dit via de website teruggekoppeld naar de behandelend specialist. De apotheek bevordert actief de therapietrouw door middel van een reminder service. De patiënt wordt enkele dagen voor het komende injectiemoment herinnerd aan het maken van een afspraak of het afhalen van het geneesmiddel. 1
De verwijzing naar gegevens over de botdichtheidmeting zijn opgenomen in de referenties.
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
4 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
World View Het regionale model past binnen het grotere geheel dat wordt omschreven in de visie van de 24-uurs apotheek Waterland en waarin staat beschreven dat de 24-uurs apotheek een brug wil vormen tussen de eerste en tweede lijns gezondheidszorg. De apotheek hoopt hiermee haar positie te versterken door de patiënt te binden en door landelijk opererende apotheken die direct-to-patient leveren de wind uit de zeilen te nemen. Het model biedt een goede mogelijkheid om de banden met de specialisten en de huisartsen aan te halen en om de apotheek op de kaart te zetten bij de zorgverzekeraars. De apotheek kan aantonen dat het samenwerkingsmodel zoals dat in de regio Waterland is gekozen succesvol is. (In het NZA/NVZA beleidsdocument hangt men de stelling aan dat een ziekenhuis een meerderheidsbelang dient te hebben in een poliklinische apotheek om optimale transmurale zorg te kunnen leveren.) Owner De specialist is degene, die namens de patiënt, de keuze maakt voor een leveringskanaal van deze geneesmiddelen met de bijbehorende zorg. Het regionale model heeft meerwaarde voor de specialist door het directe, collegiale contact met de apotheker en de ondersteuning die geboden kan worden. De apotheek is deels eigendom van het Waterlandziekenhuis. De specialist steunt indirect de eigen organisatie door de patiënt naar de 24-uurs apotheek te verwijzen. Het nieuwe model biedt voordelen maar moet zich nog bewijzen en fouten kan de apotheek zich niet permitteren, omdat de specialisten dan zullen terugvallen op de landelijke organisaties. Patiënttevredenheid is dan ook een essentiële factor om dit model tot een succes te maken. Environmental constraints De zorgprogramma’s rondom de relatief dure geneesmiddelen zijn ontstaan op de scheidslijn van de intramurale (gebudgetteerde) zorg en de extramurale zorg waarvan de kosten van geneesmiddelen mogen worden gedeclareerd bij de zorgverzekeraar van de patiënt. Toediening van deze geneesmiddelen binnen het ziekenhuis betekent dat dit op het budget van het ziekenhuis drukt. Hierdoor wordt de patiënt deze optie meestal ontnomen. Het doorbreken van deze verschillende vergoedingssystemen, door bijvoorbeeld een transmurale DBC te vormen, kan de patiënt meer keuzevrijheid en gemak bieden. De huidige extramurale vergoedingssystematiek maakt het bovendien noodzakelijk de injectiezorg deels te financieren uit de kortingen die bedongen worden bij de inkoop van de geneesmiddelen. Bij de marketing van het model moet rekening worden gehouden met de gedragscode geneesmiddelreclame. Geneesmiddelfabrikanten betalen specialisten voor het doen van onderzoek en halen hiermee de banden aan. De ethische grenzen van de 24-uurs apotheek Waterland staan alleen maar uitgaven toe die ten goede komen aan de zorg. Doel van het project De patiënt een regionaal alternatief bieden voor de afname van specialistische farmaceutische zorg op het gebied van epoëtines en GnRH-analoga, in samenwerking met specialist, huisarts en verpleegkundige, waar eind 2009 minimaal 300 patiënten gebruik van hebben gemaakt. Netwerk Binnen het regionale model werken verschillende zorgverleners met elkaar samen zoals is te zien in figuur 1. De specialisten die betrokken zijn bij dit model zijn anesthesisten, orthopeden, urologen, gynaecologen en internisten. De huisartsen hebben zich als zorgpartner aangemeld via hun regionale huisartsenvereniging. Door de injectiezorg regionaal aan te bieden ziet de huisarts regelmatig de patiënt terug die is doorverwezen naar de specialist. De apotheker staat centraal in deze zorgketen en bewaakt de therapie. De verpleegkundigen van het Waterlandziekenhuis hebben een deeltijd arbeidsovereenkomst met de apotheek. Zij zijn ervaren op de behandelgebieden en kennen de patiënt veelal. Randvoorwaarden De specialisten moeten worden aangemoedigd om de patiënten naar de 24-uurs apotheek Waterland te verwijzen. De voordelen moeten duidelijk worden gemaakt en het systeem moet laagdrempelig zijn. Hiervoor
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
5 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
moet een standaard receptformulier ontwikkeld worden2. Om het vertrouwen in het regionale model te vergroten moet de behandeling te volgen zijn op een besloten gedeelte van de website. De patiënt moet worden gewezen op de mogelijkheid om de geneesmiddelen op te halen bij de 24-uurs apotheek Waterland. Voor de patiënten moet schriftelijke informatie worden ontwikkeld waarin het zorgprogramma staat beschreven3. Ook moet worden aangegeven over welke patiëntgegevens de 24-uurs apotheek Waterland beschikt en moet de patiënt de mogelijkheid hebben om hier bezwaar tegen te maken. Om de kwaliteit van de dienstverlening te meten moet een klantentevredenheidsonderzoek worden gehouden. Apothekers moeten interne procedures beschrijven zodat de verschillende activiteiten binnen het zorgprogramma gestructureerd verlopen4,5. De geneesmiddelkennis moet actueel en volledig zijn. De apotheek moet de behandelkamer inrichten voor de botdichtheidmeting en er moet getraind worden in het uitvoeren van de meting. Interne procedures en afspraken met de overige behandelaren moeten beschrijven wanneer comedicatie wordt verstrekt. Verpleegkundigen en Nurse Practitioners moeten worden aangenomen die ervaring hebben met het toedienen van deze geneesmiddelen. Hiervoor moeten contracten worden opgesteld en een service level agreement6 zodat de kwaliteit van zorg beschermd wordt. Verpleegkundigen moeten beschikken over de hulpmiddelen en voorlichtingsmaterialen die noodzakelijk zijn bij het verlenen van goede injectiezorg. Huisartsen worden benaderd en geïnformeerd via de regionale huisartsenvereniging7 en via direct mail of door telefonisch contact. Faxformulieren moeten worden ontwikkeld die de huisarts ondersteunt bij de (planning van de) injectiezorg8. Op de website www.24uursapotheekwaterland.nl worden instructievideo’s geplaatst die laten zien hoe geïnjecteerd dient te worden. Er moeten gesprekken worden gevoerd met fabrikanten om goede toeleveringsafspraken te maken en om projectondersteuning aan te vragen. Indicatoren Na het starten van het zorgprogramma worden verschillende gegevens bijgehouden om na te kunnen gaan of de doelstelling gehaald wordt of bijsturing noodzakelijk is.
Indicatoren
Registratie
Patiënten in programma EPO
Pharmacom/Salarisadministratie
Patiënten in programma GnRH
Pharmacom/Salarisadministratie
Aantal injectiezorg momenten
Salarisadministratie
Aantal voorstellen comedicatie
Pharmacom (AIS)
Aantal botdichtheidmetingen
Achilles Insight (Bone ultrasonometer)
Patiënttevredenheid
Klantentevredenheidsonderzoek 2009
Tabel 1: Indicatoren en de wijze van registratie
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
6 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
Stappenplan
STAP
WIE
WANNEER
1.
Ontwikkeling receptformulier en interne procedures epoëtines
APO
01-2008
2.
Inzage in labwaarden realiseren
LAB
02-2008
3.
Privacyinformatie naar patiënten aanpassen
APO
02-2008
4.
SLA en overeenkomst verpleegkundige zorg rond EPO opstellen
APO
02-2008
5.
Start deelname zorgprogramma EPO met één anesthesist afd. PRE OP
ANAE
03-2008
6.
Start levering epoëtines met injectiezorg in de thuissituatie
APO
03-2008
7.
Evaluatie zorgprogramma EPO met anesthesist
APO
03-2008
8.
Start deelname zorgprogramma EPO alle anesthesisten afdeling PRE OP
ANAE
04-2008
9.
Start deelname zorgprogramma EPO afdeling orthopedie
ANAE
06-2008
10. Leveringsafspraken met fabrikanten aanpassen aan volume
APO
09-2008
11. Ontwikkeling receptformulier en interne procedures rond GnRH-analoga
APO
10-2008
12. Ontwikkeling patiëntenbrochure
APO
10-2008
13. Huisartszorg organiseren
APO
11-2008
14. SLA en overeenkomst verpleegkundige zorg rond GnRH opstellen
APO
12-2008
15. Website aanpassen met injectie-instructie
APO
12-2008
16. Start deelname zorgprogramma GnRH urologie
APO
12-2008
17. Evaluatie zorgprogramma GnRH met uroloog
APO
01-2009
18. Website aanpassen met terugkoppeling specialisten
APO
01-2009
19. Start deelname zorgprogramma gynaecologie
APO
01-2009
20. Ontwikkeling formulier voorstel comedicatie na bone_densiometry
APO
02-2009
21. Start bone_densiometry
APO
03-2009
Tabel 2: Stappenplan zorgprogramma’s EPO en GnRH APO = APOTHEKER; LAB = HOOFD KLINISCH CHEMISCH LABORATORIUM; ANAE = ANAESTHESIST; URO = UROLOOG
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
7 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
Nulmeting Bij de start van het zorgprogramma werden vrijwel alle epoëtines voor patiënten uit het Waterlandziekenhuis aangevraagd bij Red Swan. Aan 3 patiënten zijn epoëtines verstrekt door de 24-uurs apotheek Waterland. De GnRH-analoga werden deels geleverd door openbare apotheken in de regio Waterland, wanneer de huisarts of de specialist de injectiezorg op zich nam. De 24-uurs apotheek Waterland was nog niet gestart met de zorgprogramma’s (aantal patiënten in zorgprogramma is 0). Volgen en vastleggen voortgang De voortgang wordt gecontroleerd door na te gaan of het stappenplan gevolgd wordt. Na uitbreiding van het model met één discipline wordt minimaal één gestructureerd evaluatiemoment ingepland (GROEN in bovenstaand overzicht). In de praktijk zijn er meerdere evaluatiemomenten geweest met verschillende specialisten en met de verpleegkundigen die de injectiezorg leveren. Eind 2009 wordt een klantentevredenheidsonderzoek gehouden onder de deelnemers aan de zorgprogramma’s. Bij de epoëtines is er bijvoorbeeld naar aanleiding van de evaluatie gekozen voor het inzetten van verpleegkundigen voor de injectiezorg als eerste optie. De patiënten die epoëtines gebruiken voorafgaand aan een orthopedische ingreep zijn vaak weinig mobiel. De epoëtines worden kortdurend toegediend en het doseerschema bevat geregeld een injectiemoment in het weekend. Epoëtines moeten gekoeld bewaard en getransporteerd worden. Dit zijn allemaal redenen geweest om binnen het zorgprogramma EPO de patiënt te adviseren gebruik te maken van verpleegkundige zorg in de thuissituatie en hiervoor geen afspraak te maken met de huisarts. Een voorbeeld van een aanpassing in het GnRH-programma is de feedback naar de specialist via de website. Enkele specialisten stelden dat zij er zeker van konden zijn dat de injectie geplaatst was wanneer dit op de poli plaatsvond. Een extramuraal afgeleverd en gedeclareerd geneesmiddel mag echter niet intramuraal worden toegediend. Daarom is gekozen voor de terugkoppeling via de website waarop staat aangegeven dat het geneesmiddel aan de patiënt is afgeleverd en dat de patiënt aan de volgende injectie herinnerd wordt. Resultaat De 24-uurs apotheek Waterland is er in geslaagd de zorgprogramma’s te integreren in de dagelijkse werkzaamheden. Het programma EPO, dat als eerste is uitgerold, heeft de apotheek in staat gesteld om in 2008 aan 84 patiënten een epoëtine te verstrekken. In de periode van de nulmeting werd geen enkele patiënt door de apotheek op epoëtine gezet. 62 patiënten hebben hierbij injectiezorg ontvangen. De overige patiënten bleken zelf in staat om (na uitleg) de subcutane injectie toe te dienen. Controle van de labwaarden heeft er 3 keer toe geleid dat er met een internist is overlegd over comedicatie. In deze gevallen is overleg geweest of de patiënt moest worden verwezen naar de dagbehandeling voor parenterale ijzertoediening. Het programma GnRH is eind 2008 gestart. Inmiddels zijn 28 patiënten opgenomen in het GnRH programma. Van deze 28 patiënten krijgen 24 patiënten het GnRH-analoog geleverd door één van de openbare apotheken in de regio Waterland. 4 patiënten zijn opgenomen in het zorgprogramma van een landelijke apotheek. De verpleegkundige van de 24-uurs apotheek Waterland heeft 7 patiënten onder behandeling. De overige 17 patiënten zijn verwezen naar hun huisarts voor de injectiezorg. Beschouwing De zorgprogramma’s zijn voortvarend gestart en zijn dragen de visie over de rol van de apotheek binnen de regio uit. De vraag of de doelstelling van 300 patiënten in één van de zorgprogramma’s gehaald wordt zal eind 2009 beantwoord worden. In dit model is gekozen voor planning en uitvoering door apothekers, die zich als medebehandelaar positioneren naast specialist, huisarts en verpleegkundige. Wanneer er meer routine ontstaat worden de assistentes getraind om bepaalde werkzaamheden over te nemen. Doordat in dit model gekozen is voor een regionale aanpak kunnen we meerwaarde bieden aan de patiënt en de artsen (zie figuur 2) ten opzichte van landelijk werkende organisaties. Met name het persoonlijk contact en directe toegang tot het medicatiedossier zijn belangrijk gebleken. Deze voordelen kunnen andere regionale apotheken ook bieden ℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
8 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
wanneer zij de onderlinge samenwerking opzoeken en de samenwerking met de perifere ziekenhuizen. Een belangrijke basis voor het succes is gelegd in de structuur die afwijkt van het NZA/NVZA model en waarin rekening is gehouden met de belangen van het ziekenhuis en de openbare apotheken. De patiënten krijgen volledige keuzevrijheid. Aan alle patiënten die worden verwezen naar de 24-uurs apotheek Waterland wordt gevraagd van wie zij de injectiezorg willen ontvangen. De patiënt kan dan ook aangeven de voorkeur te hebben voor een landelijk werkende apotheekorganisatie. In alle gevallen kan het medicatiedossier van de patiënt up-to-date worden gehouden. Het contact met specialisten, huisartsen en verpleegkundigen kreeg een vlucht, doordat samenwerking een zeer prettige basis van omgang is. De huisartsen blijven de patiënt die zij hebben doorverwezen terugzien en blijven daardoor betrokken bij de patiënt. Verankering De zorgprogramma’s hebben geen einddatum maar zijn een onderdeel van de dagelijkse werkzaamheden in de apotheek. De procedures en werkinstructies zijn opgenomen in het kwaliteitssysteem 4,5. Er wordt gebruik gemaakt van de actiepunten lijst van Pharmacom om de volgende zorgmomenten te agenderen, zoals weergegeven in onderstaande figuur 3.
Figuur 3: Overzicht reminder-service GnRH- analoga
Marketing Op een vergadering van de medische staf is aangegeven dat er een start gemaakt zou worden met de voorbereiding van de zorgprogramma’s. Er zijn individuele gesprekken gevoerd met een anesthesist en met de nurse practitioner orthopedie bij de implementatie van het zorgprogramma EPO. Bij de implementatie van het zorgprogramma GnRH zijn er individuele gesprekken gevoerd met urologen en gynaecologen, zowel door de apotheker als door de vertegenwoordigers van de farmaceutische industrie. Huisartsen zijn benaderd via de voorzitter van de regionale huisartsenvereniging en bij de implementatie is gebruik gemaakt van telefonisch contact, direct mail en vermelding in de nieuwsbrief.
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
9 van 1
Specialistische Farmaceutische zorg in de Regio
Januari 2009
Met dank aan De medische staf van het Waterlandziekenhuis, die vertrouwen hebben gesteld in de 24-uurs apotheek; de verpleegkundigen en de huisartsen voor hun inzet; de firma Abbott die heeft geholpen met het ontwikkelen van de formulieren voor het GnRH programma, de marketing bij specialisten en die toegezegd heeft de bone densitometer beschikbaar te stellen; de ATS (Apotheek Thuiszorg Support) voor de bijdrage in de kosten van de injectiezorg. Bijlagen 1 http://www.gehealthcare.com/usen/bone_densitometry/products/achilles.html 2 Standaard receptformulieren 3 Patiëntenbrochures 4 Werkinstructie epoëtine 5 Werkinstructie GnRH 6 Service Level Agreement 7 Informatie voor de huisartsen 8 Afleverinformatie
℡ 0299- 457900 0299- 457950
Document S.F.Z.R KNMP-FPZ
Revisie
Pagina
20 januari 2009
10 van 1
