Spanje
Actief toerisme
Directeur Ana Román
Spaans Verkeersbureau
“
Spanje heeft ontzettend veel mogelijkheden voor outdoor- en natuuractiviteiten. Als Spaans Verkeersbureau denken wij dat deze mogelijkheden nog niet bekend genoeg zijn op de Nederlandse markt. Wij willen niet dat de Nederlandse toerist deze mogelijkheden mist. Spanje is meer dan zon en strand.
sommigen zijn echte Spanje experts. Het winnende artikel en blog inspireren de lezers om naar Spanje te gaan, nieuwe plaatsen te ontdekken en nieuwe ervaringen te beleven.
Eind november werden aan schrijvers en journalisten met een passie voor Spanje voor de zesde keer de Proef Spanje Awards uitgereikt: voor het beste artikel en de beste blog over Spanje. Ik was voor de tweede keer gastvrouw namens het Spaans Verkeersbureau en ik kan zeggen dat het één van mijn favoriete evenementen is. Het was een mooie avond met journalisten en bloggers die van Spanje houden,
Met vriendelijke groeten, Ana Román
Op de laatste twee pagina’s van deze brochure vind je een impressie van de feestelijke uitreiking. Ik kan alvast vertellen dat de Proef Spanje Awards in 2016 weer worden uitgereikt. Het thema is dit jaar actief toerisme in Spanje.”
Contact www.spain.info/nl
[email protected] Spain.info.nl @SpanjeNederland
Inhoud
2
04 Introductie
12 Watersporten
06 Nationale parken
14 Wintersport
08 Routes
16 Avontuur
10 Vías Verdes
18 Proef Spanje
spanje
Frankrijk 15
10
14
12 8
16
7
9 Barcelona
5 Madrid
6
Spanje
3
Portugal
Valencia
Palma de Mallorca
4 2
Sevilla
13
1
Granada Málaga
Canarische Eilanden La Palma
La Gomera El Heirro
11
Tenerife
Lanzarote
Fuerteventura Gran Canaria
11
Marokko
Legenda 1 Andalusië
7 Castilië en León
13 Sierra Nevada
2 Murcia
8 Aragón
14 Picos de Europa
3 Extremadura
9 Catalonië
15 Santiago de Compostela
4 Castilië-La Mancha
10 Galicië
16 Sistema Ibérico
5 Madrid
11 Canarische Eilanden
6 Valencia
12 Pyreneeën spanje
3
introductie
Ontdek het avontuurlijke Spanje
W
e kennen Spanje allemaal van de Costa’s, het bruisende Barcelona, het cultuurrijke Madrid en de lekkere tapas. Na het lezen van deze Exclusive weet je dat het zonde is om alleen deze kant van Spanje te ontdekken, want dit land biedt zoveel meer! Wist je bijvoorbeeld dat je er kunt wintersporten? Of dat het land vijftien nationale parken telt? Spanje ontdek je pas écht op een actieve en avontuurlijke manier. Je ziet natuurlijk veel meer van het landschap als je er doorheen wandelt dan als je over de snelweg raast. Het land heeft daarom ontelbaar veel wandel- en fietsroutes en actieve tochten ontwikkeld in elke moeilijkheidsgraad en voor elke leeftijd. Stuk voor stuk voeren ze je langs ansichtkaartwaardige uitzichten.Watervallen wisselen gebergten af, terwijl je de diversiteit aan planten en dieren ontdekt in één van de vele natuurgebieden.
4
spanje
Pelgrimsroutes Actieve toeristen die klaar zijn voor een echte uitdaging, raad je aan om een pelgrimsroute te lopen naar Santiago de Compostela. Een geestverruimendere en specialere manier om het landschap te leren kennen bestaat er niet.
Vías Verdes Fiets- en wandelroutes voor het hele gezin zijn er in de vorm van de Vías Verdes. Deze oude spoorwegen zijn omgetoverd tot wandel- en fietspaden. Ze leiden je langs het zeer diverse Spaanse landschap en onderweg kun je op meerdere plaatsen picknicken of uitrusten.
De diversiteit van Spanje Ook wie als ervaren surfer de woeste golven wil trotseren, reist zonder twijfel af naar Spanje. Uiteraard mag een schaaltje tapas in de zon daarna niet ontbreken. Het is de variatie die van deze bestemming een pareltje maakt.
nationale parken
Monfragüe (Extremadura)
De schoonheid van de natuurparken
D
e nationale parken van Spanje zijn de basis voor elke natuur- en sportliefhebber. Je kunt ze op ontelbare manieren verkennen. Toeristen kunnen genieten van een picknick na een wandeling met het gezin of van een mountainbiketocht door de bergen. Het maakt niet uit hoe ze worden ontdekt, de nationale parken bieden altijd een geweldig uitzicht en bijzondere natuur.
Sierra Nevada (Andalusië) Dit 85.883 hectare grote park is een paradijs voor wandelaars. Je vindt hier de hoogste bergen van het Spaanse vasteland, zoals de Mulhacén (3479 m) en de Veleta berg (3396 m). Op een heldere dag heb je zelfs uitzicht op Marokko. In het park zie je indrukwekkende bloemen, uitgestrekte valleien en prachtige bossen. Het is er zo groot en rustig dat je er een hele dag kunt wandelen zonder iemand tegen te komen. 6
spanje
Tablas de Daimiel (La Mancha) Tablas de Daimiel is het kleinste nationale park in Spanje. Het natuurgebied ligt op de hoogvlakte van La Mancha en is een drasland. Dat wil zeggen dat delen van de vlakte steeds onder water staan. Hierdoor is er een grote verscheidenheid aan vogels te vinden. Sierra de Guadarrama (Madrid/Castilië en León) In het Sierra de Guadarramagebergte vind je het gelijknamige nationale park. Graniet en gletsjermeren domineren het beeld. De hoogste berg is de Peñalara. Hoogtepunten zijn de Navafría pas en het uitzicht op de La Morcuera en Siete Picos-gebergten.
Op de Canarische Eilanden Nergens in Spanje vind je parken zo uitzonderlijk als op de Canarische Eilanden, zoals Teide, Timanfaya, Caldera de Taburiente en Garajonay. Omdat de eilanden gevormd zijn door vulkanische
activiteit, barst het van de surrealistische lava- en maanlandschappen. Je vindt er subtropisch woud, bijzondere diersoorten en prachtige bloemen.
doorkruist door rivieren en rotsformaties. Door de aanwezigheid van beken en meren zijn er veel planten en dieren te vinden.
Ordesa y Monte Perdido (Aragón) De valleien, weilanden en rivieren van Ordesa y Monte Perdido National Park zijn voor iedereen toegankelijk. Niet alleen te voet, er zijn ook autowegen om het park te verkennen. De gemakkelijk begaanbare wandelpaden voeren je langs de ‘Cola de Caballo’ (paardenstaart) waterval en de Gradas de Soaso stroomversnelling. En dat allemaal omringd door bergen van drie kilometer hoog!
Picos de Europa (noordkust) Picos de Europa (letterlijk: pieken van Europa) is het eerste nationale park van Spanje. Hoge pieken wisselen diepe ravijnen af, waar ruwe rivieren doorheen stromen. Vanuit de kabelbaan heb je een mooi uitzicht. In dit park zijn allerlei avontuurlijke sporten te doen, zoals canyoning, paragliden en paardrijden.
Monfragüe (Extremadura)
Veel routes in nationale parken zijn inmiddels zelfs rolstoelvriendelijk gemaakt. Ook voor mindervaliden en gezinnen met kinderwagens zijn de parken dus toegankelijk.
Het grootste en best bewaarde Mediterrane woud heet Monfragüe. Het nationale park wordt omringd door heuvels en struikgewas en wordt
Rolstoelen en kinderen
Sierra Nevada
routes
Op ontdekkingstocht
V
oor sportievelingen biedt Spanje vele opties. Of je nu op pelgrimstocht naar Santiago de Compostela wilt of liever met de kinderen een natuurwandeling maakt, Spanje heeft het allemaal. Ontdek de vele routes die in Spanje te volgen zijn.
Zie je een Pequeño Recorrido (PR), dan wil dat zeggen dat het pad tussen de tien en vijftig kilometer lang is. Lokale wandelpaden (SL) zijn maximaal tien kilometer lang en dus ook goed te doen met kinderen of voor mensen die minder conditie hebben.
Wandelroutes
Paardrijden en fietsen
Spanje heeft meer dan 60.000 kilometer aan officiële wandelpaden. Het is dan ook een goede manier om het landschap sportief te bezichtigen. Goede schoenen zijn een aanrader, want Spanje is het op één na bergachtigste gebied in Europa.
In Spanje worden talloze mooie paardrijroutes aangeboden, zowel voor beginners als voor gevorderden. Het Europese ruitertoerismenetwerk EQUUSTUR organiseert bijvoorbeeld meerdaagse trips te paard. Paardrijden is een unieke manier om het land te leren kennen, waardoor je het gevoel krijgt helemaal ‘back to nature’ te gaan. Of ben je misschien fietsfanaat? Ook dan heeft Spanje genoeg te bieden. Van mountainbikes tot toerfietsen, ze zijn overal te huur en er zijn routes te over.
Meerdaagse trips zijn mogelijk, er is langs sommige paden accommodatie voor wandelaars aangelegd. De routes zijn ieder gemarkeerd met een ander bordje: de Gran Recorrido’s (GR) zijn meerdaagse langeafstandsroutes van vijftig kilometer of meer.
8
spanje
Eeuwenoude wegen Wie in de voetsporen wil treden van de Romeinen, legt de Vía Augusta af. Met zijn 1500 kilometer was het de langste weg van het oude Hispania. Hij loopt van de Middellandse Zeekant van de Pyreneeën naar Cádiz in Zuid-Spanje. Delen ervan zijn nu autoweg, maar grote stukken zijn te voet, per fiets of te paard te doen. Ook de 11e eeuwse Camino Del Cid is een reis terug in de tijd. Deze volgt de voetsporen van de ridder Rodrigo Díaz de Vivar, beter bekend als El Cid Campeador. Hij start in Burgos en eindigt in Valencia.
Pelgrimsroutes Populair onder wandelaars zijn de eeuwenoude pelgrimsroutes naar Santiago de Compostela. De meest bekende is de ‘Camino Francés’. Test je uithoudingsvermogen, vind jezelf of maak nieuwe vrienden tijdens deze bijzondere reis. Sommige routes kunnen weken duren en zijn tevens per fiets of paard te volgen. Uiteraard kun je ook delen van de route afleggen. Miljoenen pelgrims liepen de pelgrimsroutes al, die je naar de kathedraal in Santiago de Compostela voeren. Hier vind je de tombe van de apostel St. Jacob. De Camino de Santiago in Noord-Spanje staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Het is een ervaring waarbij je de kans krijgt om veel gelijkgestemden te ontmoeten. Onderweg wandel je langs nationale parken, historische kastelen, geïsoleerde dorpen en de pieken van de Pyreneeën.
Ruta de la Plata De Ruta de la Plata is de langste pelgrimsroute van Spanje. Deze loopt van Sevilla naar Gijón en telt zo’n duizend kilometer. In de tijd dat Zuid-Spanje overheersend islamitisch was, was dit ook de belangrijkste route naar Santiago voor christenen. Het biedt een zeer gevarieerd landschap.
vías verdes
In het spoor van de Vías Verdes
V
ías Verdes (letterlijk: groene wegen) zijn oude spoorwegen die niet meer in gebruik zijn. Ze zijn verbouwd tot wandelen fietspaden en leiden je langs de Spaanse landschappen en cultuur. Er is ruim tweeduizend kilometer aan Vías Verdes om te ontdekken. De Spaanse spoorlijnen waar vroeger wagons overheen denderden, zijn nu wandel- en fietspaden voor alle leeftijden en niveaus. Ze zijn gemakkelijk te bereiken en omdat er eerst treinen over reden zijn ze heel vlak. Motorvoertuigen zijn er verboden, dus je kunt veilig en zonder geluidsoverlast een wandeling maken. In 1993 lag er meer dan 7600 kilometer aan ongebruikte spoorwegen door heel Spanje. Daarvan is inmiddels 2200 kilometer omgebouwd tot Vías Verdes. En nog elk jaar komen er meer van deze routes bij. 10
spanje
113 Vías Verdes in totaal Van noord naar zuid, van oost naar west, van Granada tot Girona, van Tarragona naar Sevilla… Er zijn meer dan honderd routes om uit te kiezen door heel Spanje. De nieuwste Vía Verde vind je op Mallorca en loopt van Manacor naar Artá. Deze route is 29 kilometer lang.
Een route voor iedereen De Vías Verdes lopen door dichte bossen, langs olijfbomen, sinaasappelboomgaarden en prachtige uitzichten over het landschap. Omdat dit te voet of op de fiets kan, is het ook nog eens goed voor het milieu. Of je nu tien of tachtig jaar oud bent, de Vías Verdes zijn er voor iedereen. Er zijn routes die nog geen twee kilometer lang zijn tot trajecten die de 190 kilometer aantikken. Kinderen kunnen op een leuke manier beweging krijgen en kennis opdoen en ook ervaren wandelaars kunnen er hun hart ophalen.
Historische treinstations De oude treinstations langs de wegen zijn gerestaureerd en sommige zijn nu in gebruik als informatiepunten. Hier kun je terecht voor informatie over de route, of gewoon om even uit te rusten. Andere stations zijn verbouwd tot hotel, restaurant, museum of café. Bij sommige stations op de route worden fietsen verhuurd. Ben je van plan dit te doen, check dan vooraf even in welke plaatsen fietsen worden aangeboden en waar je dus het beste kan starten. Vind je een station, dan kan het bijbehorende dorpje nooit ver zijn. Maak zeker tussendoor wat uitstapjes naar de mooie plaatsen die aan de oude spoorweg liggen.
Faciliteiten onderweg Als men moe is van het wandelen, dan is dat geen probleem. Langs de weg zijn genoeg hotels, hostels, restaurants en cafés te vinden. Onderweg zijn ook picknickplaatsen ingericht, waar je op je gemak kunt genieten van de omgeving en natuurlijk zodat je goed kunt uitrusten voor je weer op pad gaat. Onderweg staan overal informatieborden met uitleg over de plaats of het natuurgebied waar je op dat moment bent. Zo leren wandelaars wat bij over de Spaanse cultuur en natuur. Voor sommige routes zijn ook gidsen en groepstours beschikbaar, zodat je nog meer te weten komt over het gebied.
Voorbereid op pad Voor de fiets- en wandeltochten is het belangrijk om passende kleding (zoals een hoofddeksel), zonnebrand en genoeg water mee te nemen. Zeker in de zomer kan het erg warm worden en de kans op uitdroging of een zonnesteek is dan aanwezig.
watersporten
Actief te water
M
et vijfduizend kilometer aan kustlijn en tientallen meren heeft Spanje genoeg te bieden voor watersporters. Of je nu nog nooit op waterski’s hebt gestaan of al een ervaren surfer bent, Spanje is de place to be!
Windsurfen Met het warme klimaat en allerlei soorten windsterktes is Spanje een ideaal land voor windsurfers. Niet voor niets werden van die sport de meeste wereldkampioenschappen in Spanje gehouden. De Canarische Eilanden hebben een ideaal klimaat en je kunt daar het hele jaar door de zee op. Aan het vasteland zijn de omstandigheden het beste van april tot en met november. De windsurf-hotspot is daar Tarifa in Zuid-Spanje. Er zijn op veel plaatsen windsurfscholen en er is materiaal te huur.
spanje
Surfen Voor surfers heeft Spanje tal van mogelijkheden. Beginnende surfers kunnen ervaring opdoen bij een surfschool, zodat ze op een veilige manier het water in kunnen. Sommige scholen en stranden bieden de mogelijkheid om aan bodyboarding, kneeboarden, stand-up paddle (SUP) of longboarden te doen. De golven zijn het ruwst in de winter, dus voor beginners is het zomerseizoen het beste.
Waterskiën Waterskiën kan in dit land praktisch overal en altijd. Aan te raden zijn de Costa Brava, Costa Dorada, Costa del Azahar en Costa Blanca. In verschillende plaatsen (zoals Benidorm) is er een kabelwaterskibaan aangelegd, waar je niet achter een boot aan gaat, maar aan een kabelbaan vastzit. Om te oefenen met waterskiën is dit perfect.
watersporten
Kajakken Op kalme wateren is een kajak een mooie manier om de kust te ontdekken. Vanaf de zee ziet het landschap er ineens heel anders uit. Je ontdekt onbereikbare rotsformaties, verborgen inhammen en verlaten strandjes. Er zijn tientallen tours om uit te kiezen, waarbij je wordt begeleid door een professional. Ook kun je zelf een kajak huren en de zee op gaan, maar hier is ervaring wel noodzakelijk.
Vissen Niet de meest actieve sport, maar zeker zo populair: vissen. Je beleeft in Spanje heerlijke dagen op zee of langs een meer. Er zijn boottochten die speciaal zijn ingericht voor vissers, waar professionals aanwezig zijn die je alles kunnen vertellen over vissoorten, techniek en de natuur die zich onder je bevindt. Of je kunt natuurlijk je hengel in alle rust bij een meertje uitgooien. Denk wel aan een visvergunning. Deze kun je ter plekke aanvragen.
Duiken Duiken is niet alleen mogelijk in de Caribbean, ook Spanje heeft genoeg vissen in de zee. Zo vind je bij Murcia barracuda’s, octopussen, alen en adelaarsroggen en rond de Medes-eilanden zijn de vissen zo gewend geraakt aan mensen dat je ze van heel dichtbij kunt zien. Bij de meeste duikplaatsen heb je kans om dolfijnen en schildpadden tegen te komen. Rond de straat van Gibraltar komen zelfs walvissen voor. Duikscholen langs de hele kust bieden de mogelijkheid om een proefduik te doen en je duikbrevet te halen. Heeft je klant deze al, dan is het een kwestie van een duikuitrusting huren, duikvergunning regelen en gauw het (aangenaam warme) water in!
spanje
13
wintersport
Sneeuw in Spanje Velen zullen dit niet weten, maar ook wintersporten is mogelijk in Spanje! Eind november of begin december valt de eerste sneeuw. Dan openen de 34 Spaanse skigebieden hun deuren. Het grootste deel van de Spaanse wintersport vindt plaats in Sierra Nevada en de Catalaanse en Aragonese Pyreneeën.
Catalaanse Pyreneeën De tien skigebieden in de Catalaanse Pyreneeën zijn samen goed voor meer dan vierhonderd kilometer aan gemarkeerde skipistes. De gebieden worden omringd door bergtoppen van meer dan drieduizend meter boven zeeniveau. In Catalonië kun je wintersport combineren met buitensport, kunst, architectuur en monumenten.
Aragonese Pyreneeën De gebieden in de Aragonese Pyreneeën hebben allemaal een jonge en sportieve atmosfeer. Ze zijn vanaf Madrid Airport gemakkelijk te bereiken binnen drieënhalf uur. De regio staat bekend om zijn vele restaurants en cafés, monumentale gebouwen en de gezellige stad Jaca.
Sierra Nevada, Andalusië Omdat dit gebied zo hoog ligt, is er vrijwel altijd sneeuw tijdens de winter. Sierra Nevada ligt vlakbij de kust en de stad Granada, veelzijdige uitstapjes zijn dus nooit ver weg.
Sistema Ibérico bergen Vlakbij León en Santiago de Compostela, in de Cordillera Cantábrica, liggen een aantal skigebieden die uitermate geschikt zijn voor een vakantie met het gezin. Ook de Sistema Ibérico bergen (La Rioja - regio Valencia) zijn redelijk vlak en rustig en dus ideaal voor beginners en kinderen.
14
spanje
avontuur
Spannende sporten De Spaanse natuur heeft genoeg uitdagingen om aan te gaan. Of je nu graag bergen beklimt, van de ene naar de andere boom gaat per zipline of raftend over een rivier gaat, voor thrillseekers biedt Spanje voor ieder wat wils.
Raften Raften in Spanje doe je het hele jaar door en met het hele gezin. Er is volop keuze aan ruwe en rustige rivieren in het land, waarop je met een opblaasboot de stroming trotseert. Bijna in elk Spaans gebied is er de mogelijkheid om te raften, maar bekende rivieren zijn de Miño (Galicië), de Noguera Pallaresa en Ribagorzana (Pyreneeën), en de Alta Guadalquivir-rivier (Jaén-Andalusië). Ook de Cabo de Gata (Almería) en het Zahara de los Atunes reservoir (Cádiz) zijn de moeite waard om te raften.
Speleologie Niet geschikt voor mensen met claustrofobie, wel voor echte durfals. Raad hen aan om een dag speleologie te doen. Tijdens deze avontuurlijke sport daal je af in een grot en ontdek je ondergrondse rivieren, rotsformaties en gesteente. Speleologie vergt enige fitheid, vaardigheid en moed. Raad dan ook aan altijd met een gids op pas te gaan en de grotten niet op eigen houtje te verkennen. Speleologie is niet geschikt voor jonge kinderen.
Canyoning Bij canyoning volg je met een gids de loop van een rivier. Je springt, klimt, zwemt en abseilt tussen kloven en watervallen door. Door het hele land kun je deze sport beoefenen, met name in bergachtige gebieden als Aragón (Sierra de Guara natuurpark), de Pyreneeën en Extremadura.
avontuur
Rotsklimmen Houd je van een uitdaging, ben je sportief en wil je mooie uitzichten combineren met inspanning? Dan is rotsklimmen echt wat voor jou. Op Tenerife vind je de hoogste klim van Spanje: de Teide. Tijdens een vakantie in de winter kun je ook ijsen sneeuwklimmen.
4x4 tours Avontuurlijk, maar niet zo sportief? Met een 4x4 (four wheel drive) rijd je dwars door haast onbereikbare gebieden en geniet je (ook met kinderen) van de natuur. Je kunt bijvoorbeeld door de (semi)woestijn Bardenas Reales of de vlaktes van Delta del Ebro rijden.
Mountainbiken De ruige beboste en bergachtige gebieden zijn ideaal om te mountainbiken. In veel regio’s kun je fietsen huren en zijn er tours te boeken voor alle niveaus. Klanten kunnen ook hun eigen mountainbike meenemen en zelf op pad gaan. Een aanrader is het Sierra Nevada gebergte, waar je van prachtige uitzichten kunt genieten.
Luchtballon De wereld ziet er van boven met een ballonvaart heel anders uit dan vanaf de grond. Er zijn verschillende maatschappijen die van hoog in de lucht de Pyreneeën laten zien. Ook kun je vliegen over de Palentina en Sierra de Francia bergen. De ideale tijd hiervoor is april tot oktober.
Zipline Tijdens het ziplinen suis je hoog boven de grond aan een kabel door de lucht. Vaak worden dit soort tours gecombineerd met klimmen in een avontuurlijk parcours. Een bekende tokkelbaan is El Torcal in Andalusië. spanje
17
awardavond
Proef Spanje 2015
I
n totaal werden tien journalisten en elf bloggers door het Spaans Verkeersbureau genomineerd voor de Persprijs en de Blogprijs Proef Spanje 2015. Op 24 november 2015 klonk het verlossende woord en werden de winnaars bekend gemaakt tijdens een diner op de veertigste verdieping van de Haagse Toren. Beide prijzen hadden een eigen thema. De Persprijs, die voor de zesde keer werd uitgereikt, had als thema reizen met het gezin. De Blogprijs werd voor de vijfde keer uitgereikt en had als thema Spanje in het algemeen.
Ana Román , directeu Verkeersbureau en Z.E. Fernanr Spaans do González, Ambassadeur van Arias Spanje
Winnaars mogen naar Baskenland De Spaanse ambassadeur reikte de Persprijs uit aan Jan Dirk Onrust voor zijn artikel ‘Weersverwachting Fuerteventura 21°C (in december!)’, gepubliceerd in Kampioen. De prijs werd in ontvangst genomen door zijn partner Inge Mink (ook werkzaam voor Kampioen). Ana Román, directeur van het Spaans Verkeersbureau, reikte de Blogprijs uit aan Harri Theirlynck voor zijn blog ‘Spanje op ijzeren wielen’. Beide winnaars ontvingen naast een award ook een reis voor twee personen naar Baskenland.
Partner van winnaar
Persprijs 2015
Thema 2016 Het thema voor Proef Spanje 2016 is actief toerisme. Heb jij een mooi artikel of blog geschreven of gelezen met actief toerisme in Spanje als thema? Zend dit artikel dan in voor de Proef Spanje Awards 2016! Insturen kan via
[email protected].
COLOFON Spanje 2016 Uitgever: Xist!, Rokkeveenseweg 24, 2712 XZ Zoetermeer Tel.: 31-(0)79 5939 313 Druk: Drukkerij HEGA., Rijswijk Fotografie: Spaans Verkeersbureau, Turespaña, Promotur Turismo de Canarias, Travelution
18
spanje
De Persprijs en Blogprijs 2015
Winnaar Blogprijs 2015
eur19
de direct Winnaars met de jury, de mbassadeur en spanje