Sorteeranalyse huishoudelijk afval 2009, Gemeente Doetinchem
In opdracht van Opgesteld door Projectnummer Documentnaam Datum
Gemeente Doetinchem MWH B.V. M09B0123 S:\data\Project\Milz09\M09B0123\Rapportage\m09b0123.r04_juno.doc 5 oktober 2009
Postadres Postbus 5076 6802 EB ARNHEM Nederland T +31(0)26 7513300 F +31(0)26 7513818
Bezoekadres Westervoortsedijk 50 6827 AT ARNHEM Nederland www.mwhglobal.nl
KVK Haaglanden 27 18 43 23 ING Bank Delft 65 93 74 331 IBAN NL 63 ING B 0659 374331/BIC INGBNL2A MWH is ISO 9001:2008 en VCA** gecertificeerd
2
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Samenvatting De gemeente Doetinchem heeft een sorteeranalyse uit laten voeren op het vrijkomende huishoudelijk restafval. Deze sorteeranalyse levert een beeld op van de samenstelling. De resultaten, in combinatie met de in Doetinchem behaalde scheidingsresultaten, maken het mogelijk de verhouding tussen gescheiden en ongescheiden aanbod van afvalcomponenten te bepalen. Deze verhouding, of inzamelrespons, maakt het scheidingspotentieel inzichtelijk. Door de eigen inzamelrespons voor de verschillende componenten te vergelijken met landelijke gemiddelden en doelstellingen weten we hoe Doetinchem presteert. Hoe goed de inwoners van Doetinchem het afval scheiden kan afhangen van meerdere factoren, zoals de bereidheid tot scheiden, inzamelvoorzieningen, afvalcommunicatie en ledigingfrequentie. De resultaten voor het voorjaar van 2009 staan in onderstaande tabel weergegeven. Tabel: Inzamelrespons Doetinchem en landelijke doelstellingen Doetinchem 2009 Component
Inzamelrespons %
Landelijke doelstelling
Inzamelresultaat kg/inw/jr
Richtlijn
Inzamelrespons %
kg/inw/jr
Cijfers 2008 Papier/ karton
72,2 %
79,8
85 %
85
Glas
69,4 %
22,8
90 %
23
Textiel
29,8 %
3,9
50 %
5
gft-afval
64,5 %
106,6
55 %
105
KCA
94,4 %
1,0
90 %
2
Totaal bronscheiding
50,7 %
274,8
60 %
In de gemeente Doetinchem moet de afvalscheiding over het algemeen nog verder toenemen om aan de landelijke doelstellingen te voldoen. De inzamelrespons voor het Gft-afval en het Klein Chemische Afval (KCA) is hoger dan de landelijke doelstelling. Voor de andere stromen geldt dat de inzamelrespons zich onder de landelijke doelstelling bevindt. Het grootste verbeterpotentieel in tonnages is te behalen in de papierstroom.
3
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
4
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Inhoudsopgave
1
Inleiding
2
Sorteeranalyse 2.1 Steekproef Doetinchem 2.2 Steekproefgrootte en monstername 2.3 Sorteermethode 2.4 Resultaten sorteeranalyse
9 9 9 10 10
3
Inzamelrespons 2009 3.1 Samenstelling restafval 3.2 Inzamelrespons per wijk 3.3 Inzamelrespons Doetinchem t.o.v. landelijke doelstellingen 3.4 Resultaten Doetinchem t.o.v. de NVRD Benchmark 3.5 Conclusies en aanbevelingen
11 12 13 14 16 17
5
7
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
6
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
1
Inleiding
In toenemende mate hebben gemeenten behoefte aan informatie over de effectiviteit van de afvalinzameling en het scheidingsgedrag van de inwoners. Het is mogelijk uit de samenstelling van het restafval belangrijke informatie te halen. Deze informatie heeft betrekking op de inzamelresultaten van de te scheiden componenten. Voor het bepalen van het inzamelresultaat is inzicht in de hoeveelheid gescheiden aangeboden afval per component nodig. Daarnaast is informatie nodig over hoeveel van deze componenten nog in het restafval wordt aangeboden. Door het uitvoeren van sorteeranalyses van het restafval is het mogelijk deze hoeveelheden te bepalen. Met de resultaten van de sorteeranalyses, in combinatie met de scheidingsresultaten, kan de gemeente Doetinchem toetsen waar ze staat ten opzichte van andere gemeenten en ten opzichte van een aantal landelijke doelstellingen. Verder geven sorteeranalyses inzicht in de samenstelling van het restafval per inzamelgebied (wijk). Door het uitvoeren van meerdere sorteeranalyses is het mogelijk effecten, bijvoorbeeld veroorzaakt door wijzigingen in het inzamelsysteem, op langere termijn te meten. Doelstellingen De sorteeranalyse in de gemeente Doetinchem heeft een aantal doelen: • • • •
Inzicht krijgen in de samenstelling van het huishoudelijk restafval voor de hele gemeente Doetinchem en voor verschillende wijken; Het verkrijgen van inzicht in de huidige inzamelrespons per fractie; Het verkrijgen van inzicht in het huidige scheidingspotentieel; Inzicht krijgen in de eventuele verbetering van de kca-inzameling.
Leeswijzer In het tweede hoofdstuk van dit rapport beschrijven wij de wijze waarop de sorteeranalyse is uitgevoerd, waarbij we ingaan op de steekproefname en de sorteermethode. In het derde hoofdstuk worden de resultaten besproken, waarbij de samenstelling van het restafval en de inzamelrespons voor verschillende fracties aan bod komen. De conclusies en aanbevelingen volgen aan het eind van hoofdstuk 3.
7
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
8
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
2
Sorteeranalyse
Dit hoofdstuk beschrijft de wijze waarop de sorteeranalyse in de gemeente Doetinchem heeft plaatsgevonden en wat de resultaten zijn.
2.1
Steekproef Doetinchem
Om een zo representatief mogelijk beeld te krijgen is Doetinchem verdeeld in vier gebieden, namelijk De Huet, Gaanderen, De Pas en Overstegen. Tijdens de afvalinzameling is uit elk van deze gebieden een steekproef van tussen de 1000 kg en 2000 kg genomen. Het totaal van de steekproeven geeft een representatief beeld van de gemiddelde samenstelling van het restafval binnen de gehele gemeente. Uitvoering van de sorteeranalyse heeft plaatsgevonden op de reguliere inzameldagen.
2.2
Steekproefgrootte en monstername
Voor de sorteerproeven hebben wij in elke wijk een steekproef getrokken van ongeveer 1000 kg à 2000 kg restafval. Dit komt overeen met circa 250 huisvuilzakken, wat overeenkomt met het restafval van ongeveer 100 huishoudens. Omdat het gaat om een steekproef op wijkniveau, levert deze werkwijze een representatief beeld op van de samenstelling van het restafval per wijk. Per wijk hebben we tussen de 760 en 931 kg uitgesorteerd naar de volgende afvalcomponenten: • gft-afval; • gft-afval excl tuinafval; • tuinafval; • papier herbruikbaar; • kunststoffen totaal; • glas (glasbak); • textiel • textiel excl schoeisel; • schoeisel; • metaal; • steen/puin; • apparaten; • KCA; • zeef 0-20 mm; • overig rest; • oneigenlijk.
9
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
2.3
Sorteermethode
Bij deze sorteerproef is het afval gesorteerd in een sorteerhal. In deze sorteerhal wordt het restafval op een grote transportband gesorteerd. Eureco heeft hiervoor een vaste ploeg medewerkers die dagelijks sorteerproeven uitvoeren. Hierdoor neemt de nauwkeurigheid van een sorteerproef toe.
2.4
Resultaten sorteeranalyse
Tabel 1 toont, in percentages, de componenten die zich in het aangeboden restafval bevinden. Tabel 1: Samenstelling restafval per wijk in 2009 in procenten component
De Huet
gft
Gaanderen
29,4
De Pas
14,5
Overstegen
21,0
gemiddeld
29,1
23,5
gft excl tuinafval
11,8
9,4
11,4
17,1
12,4
tuinafval
17,5
5,1
9,6
12,0
11,1
papier herbruikbaar
7,6
8,6
23,2
9,9
12,3
kunststoffen totaal
22,1
32,0
19,2
23,0
24,1
glas (glasbak)
3,3
4,8
3,7
4,3
4,0
textiel
5,7
3,2
3,0
3,0
3,7
textiel excl schoeisel
5,1
2,4
2,1
2,9
3,1
schoeisel
0,6
0,8
0,9
0,1
0,6
metaal
4,1
3,4
2,9
2,8
3,3
hout
1,8
5,4
4,2
2,8
3,6
steen/puin
6,1
6,4
5,2
0,5
4,6
apparaten
0,6
0,4
0,5
0,9
0,6
KCA
0,05
0,02
0,01
0,02
0,0
zeef 0 - 20 mm
11,7
5,1
5,9
7,4
7,5
overig rest
7,7
16,2
11,2
16,4
12,9
oneigenlijk
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
100
100
100
100
100
totaal
Uit de bovenstaande tabel 1 komen een aantal dingen naar voren: • in de wijk De Huet bevatte het restafval erg veel tuinafval en bovendien veel textiel/schoeisel; • in de wijk Gaanderen is relatief veel kunststof en hout aangetroffen en weinig gft-afval; • in de wijk De Pas bevatte het afval opvallend veel herbruikbaar papier en minder kunststoffen dan gemiddeld; • de wijk Overstegen bevatte erg veel tuinafval en weinig steen/puin. In Bijlage 3 is een gespecificeerd overzicht van de sorteeranalyses opgenomen.
10
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
3
Inzamelrespons 2009
Met behulp van de gemiddelde samenstelling van het restafval en de gegevens over de hoeveelheid gescheiden aangeboden afvalstoffen, is het mogelijk per component de inzamelrespons en het scheidingspotentieel te bepalen. Hiervoor gebruiken wij de inzamelcijfers van de gemeente Doetinchem over 2008. Samen met de gescheiden ingezamelde hoeveelheden afvalstromen vormt het restafval de totale hoeveelheid huishoudelijk afval. De hoeveelheid die een inwoner gemiddeld scheidt, is het inzamelresultaat. Dit wordt uitgedrukt in kilogrammen per inwoner per jaar (kg/inw/jr). Bij de berekeningen zijn wij uitgegaan van 57.358 inwoners, verdeeld over 23.550 aansluitingen. Tabel 2 bevat de basisgegevens waarop onze berekeningen zijn gebaseerd. Tabel 2: Basisgegevens 2008 Aansluitingen
23.550
Inwoners*
57.358
Inwoners per aansluiting
2,44
Restafval 2007 (kg)
14.326 *Het aantal inwoners is overgenomen uit de gegevens van NVRD Benchmark afvalinzameling 2008 peiljaar 2007
De inzamelrespons is de verhouding tussen de gescheiden ingezamelde hoeveelheid en de totale hoeveelheid van een afvalcomponent. Ter illustratie hieronder de berekeningswijze voor de deelstroom oud papier en karton: • • •
•
11
Uit de sorteeranalyse voor de gemeente Doetinchem blijkt dat het restafval gemiddeld uit 12,3% papier en karton bestaat; In 2008 is in totaal 14.326.000 kilogram restafval ingezameld. Dit betekent dat er in dit restafval nog 1.765.680 kilogram papier en karton zat (12,3% * 14.326.000); Er is in 2008 4.580.000 kilogram papier gescheiden ingezameld. Deze hoeveelheid gescheiden ingezameld papier wordt gedeeld door de totale hoeveelheid papier (= gescheiden + ongescheiden). Dit percentage is de inzamelrespons; voor papier is deze 72,2%; Deze berekening van de inzamelrespons is in formulevorm als volgt: ‘Gescheiden papier in 2008’ / ‘Totaal papier (= gescheiden + ongescheiden)’ x 100%
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
In tabel 3 staat de informatie over de ingezamelde hoeveelheden, de inzamelrespons en het inzamelresultaat van de gemeente Doetinchem over 2009. De inzamelrespons is alleen berekend en aangegeven voor de afvalcomponenten waarvoor een doelstelling is opgenomen in het eerste LAP (dit zijn papier, glas, textiel, gft-afval en KCA). Tabel 3: Inzamelrespons gemeente Doetinchem 2009 Afvalfracties
analyse
Inzamelcijfers Doetinchem
percentage
ongescheiden
gescheiden
totaal
Inzamel respons
Inzamel resultaat
2009 in %
(kg) 2009
(kg) 2008
(kg)
%
kg/inw/jr.
gft
23,5%
3.366.610
6.114.000
9.480.610
64,5%
106,6
papier herbruikbaar
12,3%
1.765.680
4.580.000
6.345.680
72,2%
79,8
kunststoffen totaal
24,1%
3.448.985
0
3.448.985
glas (glasbak)
4,0%
576.622
1.306.000
1.882.622
69,4%
22,8
textiel
3,7%
533.644
226.000
759.644
29,8%
3,9
metaal
3,3%
472.758
77.000
549.758
94,4%
1,0
50,7%
274,8
hout
3,6%
508.573
618.000
1.126.573
steen/puin
4,6%
651.833
1.694.000
2.345.833
apparaten
0,6%
85.956
52.000
137.956
KCA
0,0%
3.582
60.000
zeef 0 - 20 mm
7,5%
1.078.032
1.078.032
overig rest
12,9%
1.844.473
1.844.473
oneigenlijk
0,0%
0
0
totaal totaal huishoudelijk totaal grof huishoudelijk totaal
100,1%
14.336.745
106,9%
15.307.331 1.689.000 16.996.331
63.582
14.336.745 15.761.000 477.000 16.238.000
31.068.331 2.166.000
22,0%
8,3
33.234.331
48,9%
283,1
Uit tabel 3 komt naar voren dat huishoudens 50,7% van hun huishoudelijk afval in 2008 gescheiden aanbieden. Reken we ook grof afval mee, dan is het 48,9%.
3.1
Samenstelling restafval
In figuur 1 is een taartdiagram met de samenstelling van het restafval op basis van gewicht (%) weergegeven. Hierin zijn alleen de stromen opgenomen waarvoor een inzameldoelstelling geldt. Omdat KCA minder dan 0,03 % van het totaalgewicht inneemt is deze stroom niet apart opgenomen.
12
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Figuur 1: Samenstelling huishoudelijk restafval op basis van gewicht
Uit deze figuur blijkt dat het restafval voor iets minder dan een kwart bestaat uit gft-afval. Een ander kwart van het restafval bestaat uit kunststoffen. Het aandeel herbruikbaar papier is 12%, glas en textiel vormen allebei 4% van het totaalgewicht van het restafval.
3.2
Inzamelrespons per wijk
In deze paragraaf bespreken we de inzamelrespons voor de verschillende wijken. Hierbij geldt de volgende kanttekening. Om de inzamelrespons per wijk te kunnen bepalen zijn de volgende gegevens nodig: A. De hoeveelheden per afvalstroom die een huishouden in een wijk ongescheiden - dus in het restafval - aanbiedt; B. De hoeveelheid gescheiden ingezameld papier, glas, textiel, etc. per wijk; C. De hoeveelheid restafval, ingezameld per wijk. De uitkomsten van de sorteeranalyses voorzien in de gegevens onder punt A. Er zijn echter geen gegevens bekend over de hoeveelheden gescheiden ingezameld afval per wijk. Om een benadering te kunnen geven van de inzamelresultaten per wijk, hebben wij aangenomen dat elke aansluiting een gelijke hoeveelheid papier/karton, glas, textiel, gft-afval en KCA gescheiden aanbiedt. Dit betekent dat het inzamelresultaat per wijk (in kg/inw/jr) gelijk blijft aan het inzamelresultaat voor de gemeente Doetinchem als geheel.
13
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Voorbeeld berekening papier: Aannames: Hoeveelheid restafval is voor elke wijk gemiddeld 255 kg/inwoner; Hoeveelheid gescheiden papier is voor elke wijk gemiddeld 79,8 kg/inwoner. • In de wijk de Huet zit per inwoner nog (7,6% van 255 kg =) 19,38 kg in het restafval; • De totale hoeveelheid vrijkomend papier is dan 19,38 kg + 79,8 kg = 99,18 kg • De inzamelrespons is dus 79,8 kg / 99,18 kg *100% = 80,46 % Tabel 4: Inzamelrespons (%) per wijk
Componenten
De Huet
Gaanderen
De Pas
Overstegen
papier / karton
80%
78%
57%
76%
glas
73%
65%
71%
68%
textiel
21%
32%
34%
34%
gft-afval
59%
74%
67%
59%
KCA
89%
95%
98%
95%
3.3
Inzamelrespons Doetinchem t.o.v. landelijke doelstellingen
In deze paragraaf vergelijken wij de inzamelresultaten van Doetinchem met de landelijke doelstellingen voor huishoudelijke afvalstoffen zoals deze zijn opgenomen in het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP). Op dit moment is het LAP II in voorbereiding. Tabel 5 bevat het inzamelresultaat en de inzamelrespons voor de verschillende afvalcomponenten binnen de gemeente Doetinchem. In de laatste kolom staat het scheidingspotentieel: dit is het (theoretische) inzamelresultaat wanneer een inzamelrespons van 100% zou worden gehaald. Tabel 5: Inzamelrespons, inzamelresultaat en de landelijke doelstellingen
Componenten
inzamelrespons en inzamelresultaat gemeente Doetinchem 2009 kg/inw/jr
papier /karton glas textiel gft-afval KCA totaal excl. grofvuil Totaal incl. grof vuil
14
doelstelling (LAP)
Nog aanwezig in het scheidingspotentieel restafval (bij inzamelrespons van 100%)
%
%
kg/inw/jr
kg/inw/jr
79,8
72,2%
85%
30,8
110,6
22,8
69,4%
90%
10
32,8
9,3
13,2
3,9
29,8%
50%
106,6
64,5%
55%
58,7
165,3
1,0
94,4%
90%
0,1
1,1
274,8
50,7
-
-
542,0
48,9
56%
-
578,9
283,1
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Oud papier en karton De inzamelrespons van de gemeente Doetinchem voor papier en karton bedraagt in 2009 72,2%. Gemeente Doetinchem voldoet hiermee nog niet aan de doelstelling voor haar stedelijkheidsklasse van 85% voor droge fracties papier en karton. In gewicht bedraagt het inzamelresultaat 79,8 kg/inw/jr. Theoretisch gezien kan de gemeente Doetinchem bij 100% afvalscheiding 110,6 kg oud papier en karton per inwoner per jaar gescheiden inzamelen. Voor het behalen van de doelstelling van 85% zou de gemeente Doetinchem 94,0 kg/inw/jr aan oud papier karton moeten inzamelen, circa 14,2 kilo extra per inwoner. Glas De inzamelrespons voor glas in de gemeente Doetinchem is 69,4% en is daarmee een stuk lager dan de landelijke doelstelling van 90%. Het inzamelresultaat is 22,8 kg per inwoner per jaar. Dit is een gemiddelde hoeveelheid, vergeleken met andere gemeenten uit dezelfde stedelijkheidsklasse (gemiddeld 23 kg/inw/jr). Theoretisch gezien is de aanwezige hoeveelheid glas 32,8 kg/inw/jr. Om aan de landelijke doelstelling van 90% te voldoen zou de gemeente Doetinchem 29,5 kg/inw/jr moeten inzamelen, circa 6,7 kilo per inwoner meer dan nu wordt ingezameld. Textiel De inzamelrespons voor textiel is 29,8% en ligt daarmee onder de landelijke doelstelling van 50%. Het inzamelresultaat voor textiel in de gemeente Doetinchem is 3,9 kg/inw/jr. De theoretische hoeveelheid in te zamelen textiel in de gemeente Doetinchem is 13,2 kg/inw/jr. Voor het behalen van de landelijke doelstelling van 50% moet de gemeente Doetinchem 6,6 kg textiel per inwoner/jaar inzamelen. Dit is per inwoner 2,7 kilo bovenop de hoeveelheid die nu wordt ingezameld. Gft-afval De inzamelrespons voor gft-afval is 64,5%. De landelijke doelstelling is 55% en deze wordt dus ruim gehaald. In de gemeente Doetinchem wordt 106,6 kg/inw/jr aan gft-afval ingezameld. Dit is beduidend meer dan de ingezamelde hoeveelheid van vergelijkbare gemeenten (98 kg/inw/jr). De verklaring voor dit verschil ligt waarschijnlijk in het feit dat bewoners van Doetinchem ‘landelijk’ wonen. Hierdoor wordt relatief veel t-fractie in de gft-container aangeboden. Theoretisch gezien komt er bij een inzamelrespons van 100% 165,3 kg/inw/jr aan gft-afval vrij. De gescheiden inzameling kan dus nog verder toenemen. Klein Chemisch Afval KCA is slechts een hele kleine fractie (afgerond 0,0% zie tabel 1) van de totale hoeveelheid gesorteerd restafval. Het inzamelresultaat in de gemeente Doetinchem voor KCA is 1,0 kg/inw/jr. De gemeente heeft hiermee een lager inzamelresultaat dan de vergelijkbare gemeenten (1,4 kg/inw/jr). Dat wil echter niet zeggen dat de gescheiden inzameling van KCA niet goed verloopt. Op basis van deze sorteeranalyse is de inzamelrespons voor KCA namelijk 94,4%. Hiermee loopt de gemeente voor op de landelijke doelstelling van 90%. In het restafval is dus een kleiner aandeel KCA aangetroffen dan verwacht mocht worden op basis van gemiddelden en de LAP-doelstellingen. Het Klein Chemisch Afval dat in het restafval is aangetroffen bestaat voor het overgrote deel uit batterijen.
15
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Alleen in de wijk De Huet werd ook KCA uit het medicijnkastje aangetroffen. Het ging daarbij om twee astmaverstuivers.
3.4
Resultaten Doetinchem t.o.v. de NVRD Benchmark
MWH verzorgt voor de NVRD (Nederlandse vereniging voor afval- en reinigingsmanagement) jaarlijks de benchmark afvalinzameling. Ook de gemeente Doetinchem neemt deel aan deze benchmark. Hierdoor hebben wij zicht op de prestaties van andere overheidsgedomineerde afvalinzameldiensten. Met behulp van deze gegevens kunnen we een vergelijking maken tussen Doetinchem en een aantal benchmarkdeelnemers met goede scores op de afvalscheiding en de hoeveelheid restafval. Doetinchem is ondergebracht in klasse C, dit zijn de deelnemers met een matig stedelijk tot niet stedelijk verzorgingsgebied. Doetinchem is in deze klasse één van de meer stedelijke deelnemers. Over het algemeen is de afvalscheiding beter en de hoeveelheid restafval lager naarmate een gemeente minder stedelijk is. De gemiddelde afvalscheiding in klasse C is 51 % en de gemiddelde hoeveelheid restafval is 231 kg/inwoner. De afvalscheiding in Doetinchem zit hiermee op een gemiddeld niveau, de ongescheiden ingezamelde hoeveelheid restafval is met 255 kg/inw iets hoger dan gemiddeld. Deelnemers met een hoog scheidingspercentage zamelen over het algemeen vooral veel gft en papapier gescheiden in. Doordat dit omvangrijke stromen zijn heeft een verbeterde inzameling al snel invloed op het algemene scheidingspercentage. Bij het gft-afval haalt Doetinchem goede inzamelresultaten: er worden meer kilo’s per inwoner ingezameld dan gemiddeld bij vergelijkbare gemeenten. De sorteeranalyse laat zien dat de gft inzameling nog wel kan toenemen: het restafval bestaat voor bijna een kwart uit gft-afval. Voor papier zit Doetinchem ook boven het gemiddelde aantal kilo’s per inwoner in vergelijkbare gemeenten. Toch kan ook de papierinzameling nog toenemen. Vooral in de wijk De Pas zit nog opvallend veel papier in het restafval. De gemeente Doetinchem zou kunnen bekijken waar dit door veroorzaakt wordt. Zitten er verschillen in de aanwezigheid en bereikbaarheid van brengvoorzieningen in de wijk? Hebben bewoners in de verschillende wijken allemaal de beschikking over een container voor oud papier? Mogelijk is ook de verhouding hoogbouw laagbouw een van de factoren in de verklaring van de verschillen. Traditioneel worden de afvalstromen in de hoogbouw minder goed gescheiden. KCA Zoals gezegd is het inzamelresultaat voor KCA in de gemeente Doetinchem 1,0 kg/inw/jr. De gemeente heeft hiermee een lager inzamelresultaat dan de vergelijkbare gemeenten (1,4 kg/inw/jr). Op basis van deze sorteeranalyse is de inzamelrespons voor KCA 94,4%. Als we de resultaten van de best scorende Benchmark deelnemers (op KCA gebied) vergelijken met de gemeente Doetinchem zien we dat het belangrijkste verschil zit in de frequentie en de toegankelijkheid van de brengvoorziening. In Doetinchem staat de chemokar 2 tot 4 keer per jaar in de wijk, maar niet tijdens kantooruren. Bij de best scorende deelnemer staat de chemokar vaker in de wijk (>=6 keer per jaar) Echter het grootste deel van het KCA dat in het restafval verdwijnt zijn batterijen. Hiervoor is een separate retoursystematiek via de plaatselijke middenstand juist hele dagen bereikbaar voor de inwoners.
16
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Diftar De benchmark laat zien dat voor het bereiken van scheidingsdoelen en lagere afvalhoeveelheden niet alleen gestuurd kan worden op de gescheiden stromen, maar juist ook op het restafval. De vier deelnemers met het hoogste scheidingspercentage hebben ook allemaal een erg lage hoeveelheid restafval. In de gemeente Doetinchem betalen alle huishoudens evenveel afvalstoffenheffing, ongeacht de hoeveelheid aangeboden afval. Een instrument om het scheidingspercentage te verhogen en de hoeveelheid restafval terug te brengen is het invoeren van gedifferentieerde tarieven (diftar) voor de afvalinzameling. Bij diftar wordt per huishouden geregistreerd hoeveel afval aangeboden wordt. Hoe meer afval een burger aanbiedt hoe hoger de afvalstoffenheffing is. Omgekeerd levert betere afvalscheiding en het aanbieden van minder afval een lagere afvalstoffenheffing op. Ervaringscijfers en inventarisaties van (onder anderen) SenterNovem laten steeds weer zien dat diftar, naast betere scheidingsresultaten, een reductie van het aanbod gft- en restafval tot gevolg heeft. Of de gemeente Doetinchem diftar wil invoeren zal van meerdere factoren afhangen. Voor veel burgers is het systeem van diftar rechtvaardiger (“de afvalscheider bespaart”) en het geeft een prikkel voor burgers om afval te scheiden (waarom zou je papier thuis scheiden of naar de papiercontainer brengen als het voor hetzelfde bedrag aan huis wordt opgehaald in de restafvalcontainer?). Invoer van diftar kan echter ook tot een aantal problemen leiden, zoals een toename van het illegaal dumpen van afval en allerlei 'creatieve' manieren om van het afval af te komen zonder er voor te hoeven betalen. Hoewel dit vaak een tijdelijke toename betreft, bepalen juist deze problemen in hoge mate het imago van diftar-implementaties.
3.5
Conclusies en aanbevelingen
Uit de sorteeranalyse blijkt dat de totale inzamelrespons van het huishoudelijk afval onder de landelijke doelstellingen ligt. Er zijn een aantal afvalstromen waarbij een goede afvalscheiding bereikt wordt. Toch zijn er een aantal afvalstromen, zoals papier, glas en textiel die beter gescheiden ingezameld kunnen worden. Om deze afvalstromen beter gescheiden in te zamelen kan gemeente Doetinchem aandacht besteden aan de volgende onderwerpen: •
Communicatie over afvalscheiding richting burgers; Om communicatie richting burgers te bevorderen kan gemeente Doetinchem zich afvragen of de communicatie over afvalscheiding en –inzameling voldoet. Krijgt de burger informatie over afvalscheiding via de website en ontvang deze jaarlijks een afvalkalender? Kan de burger grof afval via de website aanmelden en worden de inzamelresultaten jaarlijks aan de burger teruggekoppeld?
•
In de gemeente Doetinchem betalen alle huishoudens evenveel afvalstoffenheffing, ongeacht de hoeveelheid aangeboden afval. Het invoeren van diftar kan een instrument zijn om het scheidingspercentage te verhogen en de hoeveelheid restafval terug te brengen. Of de gemeente Doetinchem diftar wil invoeren zal van meerdere factoren afhangen. De ervaring leert dat diftar, naast betere scheidingsresultaten, een reductie van het aanbod gft- en restafval tot gevolg heeft.
17
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
•
Wat betreft de KCA inzameling ligt het inzamelresultaat in kilo’s per inwoner onder het gemiddelde bij vergelijkbare gemeenten. Uit de sorteeranalyse blijkt echter dat er ook niet veel KCA in het restafval zit. Dit zou kunnen betekenen dat er in Doetinchem in algemene zin minder dan gemiddeld Klein Chemisch Afval vrijkomt, of dat inwoners van Doetinchem zich langs andere wegen, die voor de gemeente niet inzichtelijk zijn, van hun klein chemisch afval ontdoen. Een voorbeeld is de inzameling van KCA door de middenstand. De gemeente kan proberen juist deze vorm te intensiveren door samen met de middenstand hiervoor bijvoorbeeld wedstrijden voor de afvalstroom uit te schrijven.
•
Inventarisatie hoeveelheid en locaties bovengrondse en ondergrondse afvalcontainers; Om de brengvoorzieningen voor droge componenten te optimaliseren kan gemeente Doetinchem bijvoorbeeld een locatieplan opstellen (voor papier-, glas- en textielbakken). Hierin kan worden bekeken of de afvalcontainers bijvoorbeeld zijn gelokaliseerd bij winkelcentra. Daarnaast kan Doetinchem de brengvoorzieningen monitoren op vullingsgraad of overloop.
18
Opgesteld door Datum
MWH B.V. 5 oktober 2009
Bijlagen
Bijlage 1: Resultaten sorteeranalyse huishoudelijk afval gemeente Doetinchem, voorjaar 2009 Bijlage 2: Inzamelsystemen gemeente Doetinchem Bijlage 3: Inzamelresultaat en respons gemeente Doetinchem, vergeleken met landelijke cijfers en richtlijnen, voorjaar 2009
Bijlage 1: Resultaten sorteeranalyse, voorjaar 2009 Doetinchem, juli 2009
Afvalfracties
De Huet
Gaanderen
De Pas
Overstegen
%
%
%
%
gft
29,4
14,5
21,0
rekenkundig gemiddelde
29,1
24%
gft excl tuinafval
11,8
9,4
11,4
17,1
12%
tuinafval
17,5
5,1
9,6
12,0
11%
papier herbruikbaar
7,6
8,6
23,2
9,9
12%
kunststoffen totaal
22,1
32,0
19,2
23,0
24%
3,3
4,8
3,7
4,3
4%
glas (glasbak) textiel
5,7
3,2
3,0
3,0
4%
textiel excl schoeisel
5,1
2,4
2,1
2,9
3%
schoeisel
0,6
0,8
0,9
0,1
1%
metaal
4,1
3,4
2,9
2,8
hout
1,8
5,4
4,2
2,8
4%
steen/puin
6,1
6,4
5,2
0,5
5%
apparaten
3%
0,6
0,4
0,5
0,9
1%
KCA
0,05
0,02
0,01
0,02
0%
zeef 0 - 20 mm
11,7
5,1
5,9
7,4
8%
7,7
16,2
11,2
16,4
13%
overig rest oneigenlijk totaal
0,0
0,0
0,0
0,0
0%
100
100
100
100
100%
Bijlage 2: Inzamelsystemen Restafval en gft-afval Doetinchem zamelt het rest- en gft-afval alternerend in. Voor de inzameling van restafval wordt een 240 liter minicontainer gebruikt, voor gft-afval een 140 liter minicontainer, voor oud papier en karton een 240 liter minicontainer en voor KCA een rode chemobox. De inzameling bij hoogbouw vindt plaats door middel van verzamelcontainers. Deze staan zowel buiten, binnen als ondergronds. Grofvuil De gemeente rijdt eenmaal per 2 weken een route voor het ophalen van grof afval. Grof afval kan na afspraak op woensdag in de even weken worden aangeboden. Inwoners van Doetinchem kunnen hiervoor telefonisch een afspraak maken via het Meldpunt onderhoud. Ook kan dit via internet gebeuren. Papier / karton Papier wordt eenmaal per 4 weken ingezameld aan huis door middel van de daarvoor bestemde rolemmer. Oud papier kan ook gebracht naar de daarvoor bestemde ondergrondse containers in de wijk of naar het afvalbrengpunt van de gemeente Doetinchem. Glas Glas kan gebracht worden naar de daarvoor bestemde ondergrondse containers of worden gebracht naar het afvalbrengpunt van de gemeente Doetinchem. Textiel Textiel kan gebracht worden naar Kringloop Aktief of meegegeven worden voor een goed doel. Ook kan textiel, verpakt in een plastic zak, gebracht worden naar een textielcontainer in de wijk. KCA-inzameling Inwoners kunnen KCA op de milieustraat aanbieden. Daarnaast wordt 4 maal per jaar een huis-aanhuis inzamelronde gereden. Afvalbrengpunt De gemeente Doetinchem beschikt over een afvalbrengpunt. Op het afvalbrengpunt kunnen burgers alle huishoudelijke afvalstoffen, inclusief KCA, aanbieden. Grof vuil kan tot een volume van 2 m3 per keer gratis op de milieustraat worden gebracht. Voor andere afvalstromen moet vanaf ¼ m3 deels betaald worden. Metalen, asbest, papier en karton, glas, frituurolie en kca kunnen gratis op het afvalbrengpunt gebracht worden. Tuinafval, grof afval en bouw- en sloopafval kunnen tegen betaling ingeleverd worden. Het tarief voor tuinafval, grof afval en bouw- en sloopafval tot 1 m3 is € 10,00. Tegen betaling van € 32,50 per m3 kan het afval aan huis opgehaald worden.
Bijlage 3: Inzamelresultaat en respons, vergeleken met landelijke cijfers, voorjaar 2009
papier herbruikbaar
12,3%
1.765.680
4.580.000
6.345.680
72,2%
79,8
85,0%
85
73,5
kunststoffen totaal
24,1%
3.448.985
0
3.448.985
0,0%
0,0
-
-
-
glas (glasbak)
4,0%
576.622
1.306.000
1.882.622
69,4%
22,8
90,0%
23
textiel textiel excl schoeisel
3,7%
533.644
226.000
759.644
29,8%
3,9
50,0%
5
3,1%
447.688
447.688
0,0%
0,0
-
-
-
schoeisel
0,6%
85.956
85.956
0,0%
0,0
-
-
3,3%
472.758
549.758
14,0%
1,3
-
-
metaal
77.000
hout
3,6%
508.573
618.000
1.126.573
54,9%
10,8
-
-
steen/puin
4,6%
651.833
1.694.000
2.345.833
72,2%
29,5
-
-
apparaten
0,6%
85.956
52.000
137.956
37,7%
0,9
-
-
60.000
KCA
0,0%
3.582
63.582
94,4%
1,0
90,0%
2
zeef 0 - 20 mm
7,5%
1.078.032
1.078.032
0,0%
0,0
-
-
overig rest
12,9%
1.844.473
1.844.473
0,0%
0,0
-
-
oneigenlijk
0,0%
0
0
0,0%
0,0
-
-
100,1%
14.336.745
14.336.745
-
-
106,9%
15.307.331
15.761.000
31.068.331
50,7%
274,8
-
1.689.000
477.000
2.166.000
22,0%
8,3
75,0%
16.996.331
16.238.000
33.234.331
48,9%
283,1
56,0%
totaal totaal huishoudelijk totaal grof huishoudelijk totaal
110,6
94,0
22,8
32,8
29,5
4,7
13,2
6,6
1,4
1,1
1,0
301,5
579,42
-