Benchmark Huishoudelijk Afval Peiljaar 2013 Management Rapportage Gemeenten (onderdelen A en B1)
Heemstede
4 Status: Datum:
Definitief 21 januari 2015
Inleiding In deze managementrapportage van de Benchmark Huishoudelijk Afval worden de afvalprestaties van uw gemeente/ verzorgingsgebied vergeleken met het gemiddelde van vergelijkbare gemeenten/ verzorgingsgebieden (onderdelen A en B1). De afvalprestaties worden vergeleken en geanalyseerd op een viertal prestatiegebieden: milieu, kosten, dienstverlening en vaardigheden. Deze rapportage biedt inzicht in hoe uw gemeente presteert op de afvaldriehoek ten opzichte van de benchmark (= het gemiddelde van gemeenten met eenzelfde mate van hoogbouw in hun verzorgingsgebied).
Doel en afbakening Benchmarken is een vorm van prestatiemeting waarbij gemeenten en inzamelbedrijven aan de hand van vooraf vastgestelde indicatoren hun afvalprestaties vergelijken. Doel van de benchmark is het inzicht in eigen functioneren en presteren te vergroten om op die manier handvatten voor verbetering te bieden.
Leeswijzer Op de eerstvolgende pagina zijn de kernprestaties weergegeven, ofwel de belangrijkste prestatieindicatoren van de benchmark op de prestatiegebieden milieu, kosten, dienstverlening en vaardigheden. Op de pagina's daarna worden per prestatiegebied de belangrijkste sub-indicatoren weergegeven. Bij de prestatievergelijking wordt gebruik gemaakt van de volgende pictogrammen: Boven het gemiddelde van de benchmark (+5%) Gelijk aan het gemiddelde van de benchmark (-5% tot +5%) Onder het gemiddelde van de benchmark (-5%) Geen opgave gedaan/ niet van toepassing Voor de kostenindicatoren en de hoeveelheid restafval is de pictogramvolgorde omgedraaid. Voor een uitgebreide vergelijking kunnen de groepsrapportages van de benchmark huishoudelijk afval worden geraadpleegd. Op de laatste pagina van deze rapportage is een analyse op de prestaties weergegeven.
Pagina 2 van 9
Kernprestaties Milieu
Heemstede 2013
Benchmark KLASSE C
Hoeveelheid restafval (kg/inw) incl. verbouwingsrestafval
210
217
Afvalscheiding% incl. puin en grond
61%
55%
Hoeveelheid restafval (kg/inw) excl. verbouwingsrestafval
210
214
Afvalscheiding% excl. puin en grond
59%
53%
€ 164
€ 182
280
282
15
18
Heemstede t.o.v. KLASSE C
Kosten Totale afvalbeheerkosten (in € per aansluiting)
Dienstverlening Omvang dienstverlening (score)
Vaardigheden Score regievaardigheden
Toelichting: Op basis van de hierboven weergegeven kernprestaties is een integrale vergelijking te maken op milieu, kosten, dienstverlening en vaardigheden. Hoeveel restafval gaat er nog naar de verbrandingsoven (milieu), hoe hoog is het serviceniveau (dienstverlening), en welke kosten zijn met het afvalbeheer gemoeid? De hoeveelheid restafval geeft aan in welke mate afval is voorkomen dan wel als grondstof is terug gebracht in de kringloop. Hoe lager de hoeveelheid restafval, hoe succesvoller het afvalbeleid. Het afvalscheidings% inclusief puin en grond geeft aan hoeveel procent van de totale afvalstroom huishoudelijk afval (inclusief grof afval) wordt gescheiden ten behoeve van hergebruik. Deze indicator kan worden vergeleken met de landelijke scheidingsdoelstelling van 60/65%. Beide milieu-indicatoren zijn inclusief en exclusief de bulkstromen verbouwingsrestafval, puin en grond weergegeven. Niet iedere gemeente accepteert deze afvalstromen of registreert deze stromen op eenduidige wijze. De totale afvalbeheerkosten zijn de kosten die gemoeid zijn met de uitvoering van de gemeentelijke zorgplicht. Deze kosten bestaan uit directe inzamelkosten, directe op- en overslagkosten, directe verwerkingskosten en indirecte kosten (waaronder overhead). Kwijtscheldingskosten en btwcompensatie, alsmede kosten voor zwerfafval en bedrijfsafval maken geen deel uit van deze kosten. Om die reden kunnen de totale afvalbeheerkosten lager uitvallen dan de gemeentelijke afvalstoffenheffing. De omvang van de dienstverlening en de regievaardigheden zijn gekwantificeerd aan de hand van een vragen-scorelijst. Voor de berekening van de score wordt verwezen naar het handboek Benchmark Huishoudelijk afval. Hetzelfde geldt voor de regievaardigheden.
Pagina 3 van 9
Milieu Afvalscheidingsresultaten In kg per inwoner en %
Fijn huishoudelijk afval
Heemstede
Benchmark
Heemstede
2013
KLASSE C
t.o.v. KLASSE C
Hoeveelheid fijn restafval
208
201
Afvalscheiding% fijn huishoudelijk afval
50%
47%
Groente-, fruit- en tuinafval
110
89
Oud papier en karton
52
54
Kunststof verpakkingen
7,4
8,7
Glas verpakkingen
35,7
21,6
Textiel
5,4
3,9
Klein chemisch afval
1,6
1,1
Metalen verpakkingen
-
1,2
Drankenkartons
-
1,2
Blad
-
5,5
Luiers
-
1,0
Grof huishoudelijk afval Hoeveelheid grof restafval incl. verbouwings restafval Afvalscheiding% incl. puin en grond, verb. restafval Hoeveelheid restafval GHA excl. verbouwingsrestafval
2
16
98%
83%
2
14
98%
82%
31
20
-
5
Elektr(on)ische apparaten
6,3
4
Metalen
3,9
4
Hout
25,8
20
Overig gescheiden GHA (excl. Puin)
27,3
15
Heemstede 2013
Benchmark KLASSE C
Groente-, fruit- en tuinafval
67
62
Oud papier en karton
20
25
Kunststof verpakkingsafval
26
26
Glas
8
8
Textiel
11
8
Heemstede 2013
Benchmark KLASSE C
111
101
Afvalscheiding% GHA excl. puin en grond, verb. restafval Grof tuinafval Bruikbaar huisraad
Afvalscheidingspotentieel In kg per inwoner
Grondstoffen in het restafval
CO2-reductie In kg per inwoner CO2-reductie Toelichting:
De afvalscheidingsresultaten geven aan in welke mate de gemeente erin is geslaagd afval om huishoudelijk afval te voorkomen (preventie) of te scheiden en de hoeveelheid restafval te minimaliseren. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt naar fijn huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval. Daarnaast zijn de scheidingsprestaties van enkele afvalstromen afzonderlijk weergegeven. Het afvalscheidingspotentieel geeft aan wat er nog aan waardevolle grondstoffen in het restafval zit. Dit is bepaald op basis van de meest recent gehouden sorteeranalyse van het fijn huishoudelijk restafval. De afvalscheidingsresultaten kunnen verder worden verbeterd door deze grondstoffen uit het restafval te halen (met behulp van stimuleringsmaatregelen).
Pagina 4 van 9
Trend In kg per inwoner Heemstede
2009
2010
2011
2012
2013
Hoeveelheid restafval (kg/inw) incl.
260
263
245
238
210
Afvalscheiding% inc. puin en grond
51%
49%
52%
52%
61%
Groente-, fruit- en tuinafval
114
110
116
116
110
Oud papier en karton
73
69
66
61
52
Kunststof verpakkingsafval
3,0
5,2
6,2
7,1
7,4
Glas
34
39
36
36
36
Textiel
6,0
5,6
5,6
5,4
5,4
Klein chemisch afval
1,8
1,7
1,5
1,6
1,6
Gescheiden grof afval
40
26
29
31
118
Fijn restafval
215
222
221
215
208
Grof restafval
45
41
24
22
2
KLASSE C
2009
2010
2011
2012
2013
243
239
53%
55%
Hoeveelheid restafval totaal 249
Hoeveelheid restafval HA (kg/inw) Afvalscheiding% HA 300
51%
52%
65%
52%
Afvalscheiding totaal 232 216
Momentum
Momentum
55%
250
45% 200
35%
150
25%
100
15% 5%
50
2009
2010
2011
Heemstede
2012
2013
KLASSE C
2009
2010
2011
Heemstede
2012
2013
KLASSE C
Toelichting: De trend geeft aan in welke mate de afvalscheidingsresultaten verbeteren danwel verslechteren over de tijd. Daartoe wordt de prestatie in peiljaar 2013 vergeleken met het gemiddelde van de jaren 2009 t/m 2012. Door de eigen trend te vergelijken met die van de benchmark (op de indicatoren restafval en afvalscheidings%) kan worden bepaald in hoeverre meer of minder progressie dan de benchmark wordt geboekt. Indien de tabel met nullen is gevuld is er geen (volledige) trendopgave gedaan.
Pagina 5 van 9
Kosten Directe kosten inzameling/ nascheiding Kosten (in € per aangesloten aansluiting)
Kosten (in € per ton)
Heemstede 2013
Benchmark
Heemstede
KLASSE C
t.o.v. KLASSE C
Restafval
€ 27,82
€ 36,40
€ 59,56
€ 87,06
Groente-, fruit- en tuinafval
€ 30,03
€ 23,16
€ 89,47
€ 106,29
Oud papier en karton
€ 11,68
€ 8,96
€ 100,18
€ 69,00
Kunststof verpakkingen
€ 5,53
€ 8,15
€ 332,92
€ 352,49
Glas verpakkingen
€ 7,14
€ 3,57
€ 89,05
€ 68,42
Textiel
€ 0,02
€ 1,20
€ 1,45
€ 118,94
Klein chemisch afval
€ 1,93
€ 1,40
€ 551,44
€ 525,99
Metalen verpakkingen
€ 0,00
€ 0,69
€ 0,00
€ 240,42
Drankenkartons
€ 0,00
€ 1,20
€ 0,00
€ 393,46
Grof afval halen
€ 2,73
€ 6,34
Milieustraat
€ 24,96
€ 16,00
Heemstede 2013
Benchmark
Heemstede
KLASSE C
t.o.v. KLASSE C
Directe kosten op- en overslag Totale op- en overslag
€ 11,37
€ 9,72
Directe kosten verwerking Kosten (in € per aangesloten aansluiting) Heemstede 2013
Benchmark KLASSE C
Restafval
€ 30,36
Groente-, fruit- en tuinafval
€ 15,52
Oud papier en karton
-€ 11,09
Heemstede t.o.v. KLASSE C
Kosten (in € per ton) Heemstede 2013
Benchmark KLASSE C
€ 49,81
€ 65,00
€ 114,38
€ 11,42
€ 46,22
€ 50,32
-€ 9,44
-€ 95,09
-€ 71,95
Kunststof verpakkingen
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
€ 0,00
Glas verpakkingen
-€ 0,82
-€ 0,79
-€ 10,21
-€ 16,57
Textiel
€ 0,00
-€ 1,08
€ 0,00
-€ 111,13
Klein chemisch afval
€ 1,81
€ 0,95
€ 516,63
€ 297,61
Blik
€ 0,00
-€ 0,36
€ 0,00
-€ 125,64
Drankenkartons
€ 0,00
€ 50,39
€ 0,00
€ 50,39
Grof restafval
€ 0,00
€ 5,32
€ 0,00
€ 105,67
Grof tuinafval
€ 0,00
€ 0,98
€ 0,00
€ 25,77
€ 17,64
€ 30,84
Heemstede t.o.v. KLASSE C
Indirecte kosten Totale indirecte kosten
Vergoedingen Afvalfonds Vergoedingen
€ 11,24
€ 13,62
De directe kosten van inzameling en nascheiding geven aan hoe hoog de kosten per afvalstroom en per aangesloten huisaansluiting zijn. Deze kosten bestaan uit directe personele kosten, directe voertuigkosten, kosten van de inzamelmiddelen en kosten van eventuele uitbesteding. Indien er sprake is van nascheiding zijn hier de kosten van nascheiding weergegeven. De kosten per ingezamelde ton geven iets aan over de efficiency van inzamelen. De kosten van op- en overslag zijn van toepassing voorzover huishoudelijk afval na inzameling niet direct wordt afgevoerd naar de verwerking. De directe kosten verwerking zijn weergegeven per huisaansluiting en per afgevoerde ton afval. Daar waar de kosten met een min-teken zijn weergegeven worden opbrengsten verkregen. De indirecte kosten zijn de kosten die niet direct zijn toe te rekenen aan een afvalstroom of inzamelactiviteit (bijv. beleidskosten, kosten huisvesting, servicedesk, HRM, ICT, etc.). De vergoedingen Afvalfonds zijn de bedragen die worden verkregen van het bedrijfsleven voor de inzameling van verpakkingsafval en huishoudelijke apparaten.
Pagina 6 van 9
Dienstverlening Dienstverleningsniveau Heemstede
Benchmark
Heemstede
score
score
t.o.v. KLASSE C
Inzameling grondstoffen
119
133
Inzameling restafval
43
45
Milieustraat
118
104
Totaal score
280
282
Heemstede Dekkings%
Heemstede Ophaalrondes*
Benchmark KLASSE C
Restafval
79%
26
30
Groente-, fruit- en tuinafval
72%
26
30
Oud papier en karton
0%
0
18
Kunststof verpakkingsafval
0%
0
20
Glas
0%
0
26
100%
4
7
Metalen verpakkingen
0%
0
19
Drankenkartons
0%
0
21
Heemstede Dekkings%
Heemstede Dichtheid
Benchmark KLASSE C
Restafval
21%
18
29
Groente-, fruit- en tuinafval
2%
22
72
Oud papier en karton
100%
378
1745
Kunststof verpakkingsafval
100%
733
806
Glas
100%
378
492
Textiel
100%
1467
1551
Metalen verpakkingen
0%
0
15332
Drankenkartons
0%
0
3953
Blad
0%
0
0
Heemstede 2013
Benchmark KLASSE C
Aantal afvalstromen milieustraat
18
21
Openingsuren door de weeks
43
35
Openingsuren zaterdag
7
6
11733
21466
Halen aan huis (aantal ophaalrondes per jaar)
Textiel
Heemstede t.o.v. KLASSE C
* gemiddeld aantal ophaalrondes
Verzamelcontainers (voorzieningdichtheid)
Milieustraat
Aantal huishoudens per milieustraat
Heemstede t.o.v. KLASSE C
Heemstede t.o.v. KLASSE C
Toelichting: Het dienstverleningsniveau wordt in de benchmark gekwantificeerd met behulp van een vragen-score methodiek. Afhankelijk van de intensiteit (inzamelfrequentie, voorzieningdichtheid) en de omvang (% huishoudens dat gebruik maakt van de service) worden scores toegerekend. De dienstverleningsscore bestaat uit drie sub-scores: voor de inzameling van grondstoffen, de inzameling van restafval (inclusief grof restafval) en de milieustraat. Een lage score voor restafval niet per definitie slecht hoeft te zijn (ivm het stimuleren van afvalscheiding). Bij halen aan huis is weergegeven bij hoeveel procent van de huishoudens in het verzorgingsgebied de haalservice wordt geboden (= dekkings%) en hoeveel ophaalrondes per jaar worden gehouden. Bij verzamelcontainers is eveneens weergegeven hoeveel procent van de huishoudens in het verzorgingsgebied zijn aangesloten op deze voorziening en wat de voorzieningdichtheid is (= aantal huishoudens per verzamelcontainer). Hoe lager dit kengetal is hoe hoger de dichtheid. Bepalend voor het dienstverleningsniveau van de milieustraat is onder meer de hoeveel afvalstromen die er ingeleverd kunnen worden en hoe ruim de openingstelling is.
Pagina 7 van 9
Regievaardigheden Beleidsregie Heemstede
Benchmark KLASSE C
Er heeft de afgelopen 5 jaar een uitvoerige beleidsevaluatie plaatsgevonden
60%
Er is een actueel afvalbeleidsplan voor huishoudelijk afval vastgesteld
65%
Kaders en ambities t.a.v. huishoudelijk afval zijn door de Raad vastgesteld
80%
Er worden regelmatig (eens per 2 jaar) afvalsorteeranalyses voor fijn restafval uitgevoerd
95%
Er worden regelmatig afvalsorteeranalyses voor grof restafval uitgevoerd
26%
Er wordt periodiek (eens per 5 jaar) een bewonersonderzoek uitgevoerd
70%
Burgerregie Gemeente onderhoudt actief contact met bewonersorganisaties
40%
Gemeente maakt gebruik van buurtpanels
32%
Op basis van bewonersconsultatie wordt de afvalinzameling geoptimaliseerd
45%
Er is een klachtenprotocol aanwezig
85%
Afvalklachten worden geregistreerd en regelmatig op soort geanalyseerd
90%
Kwaliteitseisen afvalinzameling zijn bekend bij burgers
50%
Informatiesturing Inzamelgegevens worden per deelstroom en inzamelwijze geregistreerd
95%
Er vindt registratie van aanbiedgedrag plaats
50%
Er vindt registratie van bezoekers milieustraat plaats (aantal per dag)
75%
Prestatie-indicatoren maken deel uit van Planning & Control cyclus
75%
Er vindt uren- en kostenregistratie per inzamelactiviteit plaats
89%
Er bestaat goed inzicht in de doelmatigheid van de verschillende inzamelactiviteiten
60%
Gemeente voert actief contractmanagement met verwerkers en leveranciers
94%
Opdrachtgeversregie Tussen opdrachtgever en uitvoerende dient/afdeling is een contract (DVO, SLA) afgesloten
100%
Rollen en verantwoordelijkheden tussen opdrachtgever en uitvoerder zijn helder beschreven
95%
Er zijn controleerbare kwaliteitseisen afgesproken (bijv. mbt verzamelcontainers)
79%
Kwaliteitseisen worden regelmatig gecontroleerd dmv kwaliteitsrondes
83%
De inzameldienst stelt periodiek rapportages op met geleverde diensten en hoeveelheden afval
100%
Kosten worden verrekend op resultaatbasis
58%
Toelichting: Er worden vier soorten regievaardigheden onderscheiden: - Beleidsregie: de mate waarin beleid wordt geëvalueerd en geformuleerd op huishoudelijk afvalbeheer. - Burgerregie: de mate waarin de burger wordt betrokken bij de beleidsontwikkeling en uitvoering van het afvalbeheer. - Informatiesturing: de mate waarin op basis van identificatie en registratie managementinformatie wordt gegenereerd en bijsturing plaatsvindt. - Opdrachtgeversregie: de mate waarin contractmanagement wordt uitgevoerd (in geval van uitbesteding van inzamelwerkzaamheden). In de eerste kolom is weergegeven of het betreffende item al dan niet is toegepast bij de gemeente (een sterretje betekent dat het item niet van toepassing is of dat er geen opgave is gedaan). In de tweede kolom is aangegeven bij hoeveel procent van de benchmarkdeelnemers het item is toegepast.
Pagina 8 van 9
Analyse Heemstede Op hoofdlijnen Op twee van de vier prestatiegebieden doet Heemstede het beter dan de benchmark (klasse C): milieu, kosten.
Milieuprestaties Met 210 kg per inwoner heeft Heemstede een gemiddelde hoeveelheid restafval (=217 kg/inw). De best presterende in klasse C heeft 129 kg/inw. Het scheidingspercentage (incl. puin en grond) van Heemstede bedraagt 61% en is hoger dan gemiddeld. Er wordt bijna voldaan aan de landelijke doelstelling van 65%. Het fijn huishoudelijk afval wordt goed gescheiden: 50% t.o.v. 47% gemiddeld. Dit is met name te danken aan goede scheiding van gft, glas, textiel. Mogelijkheden om de hoeveelheid restafval verder te reduceren liggen bij het gft, kunststof verpakkingen, textiel. Hiervan zit nog relatief veel in het restafval. Het grof huishoudelijk afval wordt eveneens goed gescheiden: 98% t.o.v. 83% gemiddeld. De hoeveelheid grof restafval (incl. verbouwingsrestafval) van Heemstede bedraagt 2 kg per inwoner en is lager dan gemiddeld. Daarmee is Heemstede de best-presterende gemeente in klasse C. De nascheiding van grof restafval levert bij Heemstede een aanzienlijke bijdrage in de totale scheiding van grof huishoudelijk afval.
Kostenprestaties Met € 164,- per aansluiting zijn de totale afvalbeheerkosten van Heemstede lager dan gemiddeld. Een grote kostencomponent in de afvalbeheerkosten zijn de inzamelkosten (63% van de totale kosten). Met € 104,- per aansluiting aan directe inzamelkosten is Heemstede ongeveer even duur als de andere gemeenten in klasse C (gemiddelde is € 101,- per aansl.). De verwerkingskosten per aansluiting van Heemstede zijn over het algemeen lager dan gemiddeld. De verwerkingskosten per aansluiting zijn een resultante van de hoeveelheid afval die wordt afgevoerd en de tarieven die er voor betaald moeten worden (of opbrengsten die worden verkregen). De totale indirecte kosten (communicatie, beleid, handhaving, perceptiekosten, overhead) bedragen € 18,- per aansluiting en zijn lager dan gemiddeld (= € 31,- per aansl.)
Dienstverlening De omvang en intensiteit van de dienstverlening die de gemeente biedt aan de burgers wordt in deze benchmark uitgedrukt in een dienstverleningscore. Voor Heemstede is deze gemiddeld. De dienstverlening ten aanzien van de inzameling van grondstoffen is lager dan dat van andere gemeenten in klasse C. Voor (grof) restafval is de dienstverlening gemiddeld. Een lage dienstverlening voor (grof) restafval hoeft overigens niet per definitie slecht te zijn. Het bevordert de afvalscheiding. De milieustraat levert een hoger dan gemiddeld dienstverleningsniveau.
Vaardigheden Op regievaardigheden scoort de gemeente over het algemeen ondergemiddeld.
Pagina 9 van 9