[email protected]
Socio emotionele ontwikkeling
Wat jullie mogen verwachten
Socio emot. landschap Whole school approach In voeling met zichzelf Sensitieve leerkracht
We willen allemaal jong slank en knap zijn en bruin zonder veel in de zon te zitten… en dus willen we ook voor onze kinderen het gaafste gebit en het beste rapport…
Ankie Vandeckerkhove (DS)
We leven in een erg prestatiegerichte maatschappij, waarin iedereen aangespoord wordt om hard zijn best te doen. Maar het is een impliciete wet dat je het op eigen kracht moet kunnen. Helaas komen kinderen bij hun geboorte niet gelijk aan de start. M. Danckaerts. DS
Pubers zijn nog nooit zo machtig geweest. En ze zijn nog nooit zo in de steek gelaten. Martin Delfos
Internetjongeren
Een op drie jongeren kampt vroeg of laat met psychische probleem Minstens éénmaal per week ZM Leeftijd: 10-24 jaar Zelfmoord bij jongeren hangt nauw samen met depressies, en op dat vlak is er een duidelijke stijging''
Portzky
‘Als je 20.000 uur van je leven op de schoolbanken moet doorbrengen en dat net niet je talent is, brengt dat ook vaak veel leed teweeg.’
M. Danckaerts. DS
Verstoord schoolwelbevinden gaat vaak samen met ongewenst gedrag Zoals… het mentaal afhaken in de les, weigeren mee te werken, verstoren van de les, opstandig gedrag vertonen, anderen pesten, spijbelen, gebruik van middelen, …
Engels e.a. Graag naar school. 2004 VUBPRESS
Llnbegeleiders = experten
Ecologie of human resources
Voorlopig zijn we gevoeliger voor de opwarming van de aarde dan voor de oververhitting van de gezinnen. Jo Voets Humo 02.09.08
Er staat veel op het spel als we emoties gaan zien als intelligente reacties op de inschatting dat iets waardevol is. Dan moeten emoties een essentieel onderdeel worden … M. Nüssbaum Opleving van het denken
De school is een belangrijk onderdeel van de sociale leefwereld van jongeren. De school als kennisoverdrager moet in de nieuwe Einsteingeneratie haar plaatst opnieuw vormgeven. Zo wordt de school een plaats waar jongeren zich ook persoonlijk en sociaal kunnen ontwikkelen; ruimte krijgen om te groeien in hun identiteit. Rombauts C. in Jongeren in cijfers en letters. 2007 Lanno
Een 5 of een 7 zegt niets over de kwaliteit van jouw leven.
Social and emotional learning improves academic achievement. Laura Mirsky www.casel.org
I’ve seen that when kids’ behavior is better, when their self-esteem is better, they do better in academics. When kids do better in academics, their self-esteem improves. The two things reinforce each other. Rick Pforter Directeur
Praten over leren doet beter leren Leerlingen die de kans krijgen om geregeld over hun eigen leren te praten, zien sneller in waarom ze iets moeten leren en wat ze ermee kunnen doen in het leven buiten de school dan andere leerlingen. Ze ontwikkelen meer zelfvertrouwen over hun leerproces en moeten hiervoor minder terugvallen op het oordeel van hun leraren. Ze zien ook beter waar leraren met hun les naartoe willen.
Waikato Universiteit in Nieuw-Zeeland. 1 200 leerlingen BAO - SO Klasse mei 2008
Klasklimaat bepaalt welbevinden. Wil je als leraar het welbevinden van je leerlingen bevorderen, creëer dan een positief klasklimaat. Wees begrijpend en vriendelijk voor je leerlingen en help hen.
Karen Van Petegem 1700 leerlingen tweede graad TSO BSO 20 scholen
Begrip voor hun eigenheid werkt preventief Een leerkracht die moeite doet om jongeren te leren begrijpen in hun specificiteit, school- en thuis- cultuur en waarden fungeert vaak als steun en vangnet. Dit bevordert de tevredenheid op school en helpt jongeren om meer waarde en zin toe te kennen aan het schoolgebeuren.
Marie-Madeleine de Hemptinne 2002
Verbondenheid met de school: belang (Vettenburg)
Maar die van wiskunde, die denkt dat je alles kent. Dat kan nu toch zijn dat je iets van het eerste jaar niet meer weet. En ook zegt ze ‘je mag altijd vragen stellen’, en ik verstond eens iets niet en ik ging haar een vraag stellen, en haar antwoord was ‘weet je dat nu niet hoe dat moet opgelost worden!’… Eigenlijk ben ik bang om naar die leerkracht te gaan om vragen te stellen. Griet (tweede jaar):
Die leraar kan mij vrij goed uitkafferen ! Ik ben in zijn ogen een beetje ‘den afval’, als ik het zo mag uitdrukken. Hij kan me niet luchten en ’t is wederzijds. Katelijne (eerste jaar):
Versterk de procedures
Doelen school
Visie ontwikkeling Zorg voor gelijkgericht handelen Betrek het hele schoolteam
Positief zelfbeeld
Doelen leerlingen
Sociale competentie Gezond welbevinden
Socio emotionele ontwikkeling
Relatie opbouwen Zijn jongeren S.E. gezond Aanbod afstemmen op de groep Screening, observatie Sensitiviteit
Doelen leerkrachten
Beorderen van open communicatie WB en SC opvolgen Doelgericht werken aan SEO Gericht hulp bieden Hulplijnen uitzetten Ouders en jongeren betrekken ...
Doelen school
A Whole school approach.
Opzet
Niet louter symptomatisch Een fundamenteel antwoord Jongeren / team raken van binnenuit Een nieuw spoor Oog voor: Individuele ontwikkeling Dynamiek in klas of groep Opstelling van de leerkracht Schoolcultuur
Werken met het hele schoolteam
‘Prestatie’ Hoge verwachtingen Uitdagend curriculum Duidelijke doelen Veel leertijd Veel huiswerk Belonen van prestatie Systematische evaluatie
Gemeenschap Inspraak Positieve LK-LLN Positieve LK-LK Positieve LLN-LLN Gedeelde Waarden – Doelen Gedragen activiteiten
Een positieve schoolcultuur Kwaliteit van samen-zijn (G)
G – NP
Positief schoolklimaat (leren ' welbevinden)
G-P
Prestatiegericht (P) NG – NP
Bron: De Fraine, Van Damme en Ongena, 2004
NG - P
Een positief schoolklimaat … “Het klimaat op een school zit goed wanneer leerlingen, leerkrachten (en ouders) blijk geven van een hoge betrokkenheid (bij het schoolgebeuren) en een hoge mate van welbevinden (binnen de schoolcontext). De kwaliteit van het schoolklimaat hangt samen met de degelijkheid van de schoolwerking (taakgericht) en de aandacht voor verbondenheid (procesgericht).” Gie Deboutte
De preventiepiramide (J. Deklerck) Dubbele insteek Niveau 4: Probleemaanpak Niveau 3: Specifieke preventie
Probleem gerichte aanpak Niet probleem gerichte aanpak
Niveau 2: Algemene preventie Niveau 1: Leefklimaatbevordering Niveau 0: Brede, maatschappelijke context (politiek, sociaal, cultureel, ecologisch)
ATTITUDEVORMING
!
Verwachtingen, middelen, ondersteuning, …
STRUCTURELE AANPAK
Waar bevindt uw school zich op het vlak van leerlingenbegeleiding ? Initiatief van de directie, coördinatie, middenkader Gericht op rechtstreekse ondersteuning van leerlingen met problemen
Gericht op ontwikkeling van deskundigheid van leraren als coach
Reactief
Proactief Gericht op onderlinge ondersteuning van leerlingen en leraren
Gericht op zelfontplooiing van leerlingen
Initiatief van leraren en leerlingen
-
Klassenraden Cel leerlingbegeleiding Vertrouwensleerkrachten, leerlingen Functioneringsgesprekken met lln …
In welke mate bevordert het de identiteitsontwikkeling van alle leerlingen, in het bijzonder van ‘kansarme’ leerlingen
Werken aan geestelijke gezondheid: een onderdeel van het gezondheidsbeleid
Wat scholen doen…
Leefmilieu-acties Hertekening inschrijvingsmoment Opfrissen lerarenkamer Fietspooling en onthaalspel met oudleerlingen en lln. derde graad ‘Opgeruimd staat netjes’-actie Peter/meterschap Eigen school in beeld Kunstig buurtproject …
‘Streng’ of ‘soft’: een vals dilemma Sturen en steunen en stimuleren horen samen = basisbehoeften respecteren (J. Voets)
Doelen leerkrachten
Communicatie Ik kijk vanuit wie ik ben naar jouw gedrag. Ik begrijp niet hoe je dit kan doen…
IK
JIJ
Communicatie Of kan ik me inleven hoe het voor jou is?
IK
JIJ
Weet je wat voor mij de grootste uitdaging is in het werken met die jongeren? Elke keer opnieuw, hoe lastig het ook is, blijven zien dat het eigenlijk jongeren zijn die het erg moelijk hebben! En niet jongeren die moeilijk willen doen.
Een leerkracht
Attributie van probleemgedrag Jo Voets
Jongeren die geweld / agressie gebruiken raken vaak niet bij hun gezonde, eigen kracht, hun eigen kwetsbaarheid.
Agressie ontstaat aan de binnenkant van de persoon wanneer één of andere basisbehoefte niet voldaan wordt.
WORDT GEWELD ALS het alle betrokken partijen aan de ‘binnenkant raakt ’: het eigen behoeftepatroon van de ouder/leerkracht/andere jongere wordt aangetast
‘de-link-wentie’ herkennen = ‘stroming’ herstellen ‘verbindende initiatieven’ versterken de eigen levensstroom en de verschillende ‘levensbanden’ Ervaren van verbondenheid > Leren over/opleggen van/ … verbondenheid
De ervaring van Verbonden zijn voedt …
zichzelf
voorwerpen, de ander(en) materialen
de groep, de samenleving, de cultu(u)r(en)
het levensgeheel, de natuur(lijke) kringloop
… de bewuste ervaring iemand te zijn
die als persoon deel uitmaakt van betekenisvolle relaties/verbanden
Interactie loopt fout Veruitwendigt een falend in-relatie-staan Versterkt dit probleem Verstoort de pedagogische relatie (het centrale ‘conflict’ is vaak niet het conflict met de leerkracht!) Kernvraag: hoe kunnen we kwaliteit van de interactie herstellen, verbeteren en/of meer diepgang geven? Interactionele bril
(verbindend perspectief) (G. Deboutte)
Leerkrachtstijl Gevoelig voor de beleving van de jongeren. De mate waarin de leerkracht gevoelig is voor het welbevinden (en/of sociaalemotionele behoeften) van de jongeren.
Stimulerend tussenkomen. De mate waarin de leerkracht exploreren en ontdekken van jongeren positief beïnvloedt door een rijke leeromgeving.
Autonomie verlenen. De mate waarin de leerkracht ruimte geeft voor het nemen van initiatieven en voor het individuele ontwikkelingsproces.
Dieper kijken De a nder e(n)
t x e t on c e D GEDRAG
BELEVINGSKERNEN
BASISBEHOEFTEN
Wie is die jongere? Wie ben ik al? Wie wil ik zijn?
Wat wil ik behouden? Wat wil ik loslaten? Wat wil ik toevoegen?
Uit de praktijk… Rachmed 15 j.
Mevr. Hanssens
Uit leerkracht veerkracht p.52
Reflectie / tijdig stoppen / niet nog meer van hetzelfde / initiatief ligt bij de opvoeder
Uit leerkracht veerkracht p.52
Tom zijn rapport.
De Leerkracht Een ‘ervaringsgerichte’ manier van kijken naar problemen ontwikkelen Groeien in empathie / ervaringsreconstructies Doorzetten: de vooruitgang zien ook al is die soms gering Bepalen van prioriteiten Omgaan met de eigen beleving en percepties, stilstaan bij de eigen krachten en lasten Samenwerken met ouders: een drempel
De leerling (resp. klas)
De dynamiek in de jongere aanboren Het belang van erbij horen, groepsklimaat Sociale competentie Positieve relatie met de leerkracht Zelfvertrouwen en zelfbeeld Zelfsturing
Doelen leerlingen
Het veerkrachthuis
Basisbehoeften Fysiek in orde (Lichamelijke behoefte) Socio-emotioneel in orde (affectie, warmte, tederheid…)
veiligheid, duidelijkheid, continuïteit Er bij horen, erkenning zichzelf als kundig te ervaren (meetellen, invloed kunnen uitoefenen,…)
Bestaansgrond vinden, moreel in orde te zijn
Maslow
Pinto
Hoe het voelt.
Vluchtplan gevraagd…
Identiteitsontwikkeling: een fundament binnen GOK Bij wie moeten we ons zorgen maken? Wanneer kunnen we gerust zijn in de brede ontwikkeling van een jongere? Waarop moeten we letten? Waarmee hebben de problemen te maken? Vertrekken we vanuit de krachten?
Valkuilen
Als ik blijf kijken Zoals ik altijd heb gekeken Blijf ik denken Zoals ik altijd heb gedacht Als ik blijf denken Zoals ik altijd heb gedacht Blijf ik geloven Wat ik altijd heb geloofd
Als ik blijf geloven Wat ik altijd heb geloofd Blijf ik doen Zoals ik altijd heb gedaan Als ik blijf doen Zoals ik altijd heb gedaan Blijft me overkomen Wat me altijd overkomt
Maar als ik mijn ogen sluit En mijn ware zelf voel van binnen Dan kom ik deze cirkel uit En kan ik steeds opnieuw beginnen.
Een goede vlucht…
[email protected]
tot…
