UITNODIGING THEMADAG
Sociale inclusie en sociaal werk Sociaal Werkers op de bres ter bestrijding van armoede en sociale uitsluiting Donderdag 14 oktober 2010 Departement Sociale School Heverlee, KHLeuven CVO Sociale School Heverlee Groeneweg 131, 3001 Heverlee-Leuven
In het kader van het Europees jaar tegen armoede en sociale uitsluiting, organiseert de Sociale School Heverlee (KHLeuven) en het CVO Sociale School, een studie- en informatiedag rond deze thema’s. Daarmee willen we een aanloop nemen naar de Werelddag van verzet tegen armoede op zondag 17 oktober. Alle (toekomstige) sociaal werkers worden geconfronteerd met de harde realiteit van de armoede. In het sociaal werk staat de strijd tegen dit fundamenteel onrecht immers centraal. We willen ons met deze themadag ook richten naar andere geïnteresseerden die mee willen bouwen aan een rechtvaardiger samenleving. Door theorie en praktijk, onderzoek en beleid, cultuur en engagement te integreren willen we de kennis van de armoedeproblematiek verdiepen en duurzaam verankeren. In uiteenzettingen van beleidsmakers, onderzoekers, wetenschappers en beroepskrachten zullen de deelnemers een ruim aanbod van interessante kennis kunnen opdoen. Met workshops, bezoeken, getuigenissen en theater komen ervaringsdeskundigen in de armoede en beroepskrachten uit het brede welzijnswerk aan het woord. We steunen de handtekenactie van ‘armwoede’ en hopen dat de confrontatie met armoede en sociale uitsluiting alle deelnemers zal oproepen tot duurzaam engagement. Inschrijven via: http://www.khleuven.be/socialeinclusie Hang de week voor 17 oktober 2010 een geknoopt laken uit je raam. Dat toont aan dat ook jij een land, een wereld zonder armoede wil.
1
PROGRAMMA Parallelsessies 9u-10u30 9u-10u30 Lezing
Armoedebestrijding en lokaal sociaal beleid Karine Lycops, OCMW Genk Welke rol vervullen OCMW en stad in de armoedebestrijding? Het dilemma "recht op dienstverlening voor ieder" versus prioriteit armoedebestrijding. Nieuwe noden inzake armoede (schuldproblematiek, sociale activering, opvang vluchtelingen, alleenstaanden,...). Rol van de sociale werkers. Boodschappen/lessen/conclusies o.m. naar aanleiding van het Europees jaar in de strijd tegen armoede. 9u-10u30 Lezing
De paradox van de verzorgingsstaat: waarom is de armoede niet gedaald? Prof. Dr. Bea Cantillon, Centrum voor Sociaal Beleid, Universiteit Antwerpen Hoe maken we de (Europese) Lissabondoelstellingen inzake groei, tewerkstelling en sociale cohesie minder dubbelzinnig? De armoede neemt niet gelijkmatig af met de toename van tewerkstelling en groei. Hoe kunnen de drie objectieven tegelijkertijd gerealiseerd worden?" 9u-10u30 Lezing
De ongelijke weg door het onderwijs Goedroen Juchtmans, HIVA - KULeuven Welke zijn de schoolloopbanen van leerlingen volgens hun achtergrondkenmerken? Hoe speelt het beleid hierop in via de onderwijsvernieuwing, o.m. het beleid inzake Gelijke Onderwijskansen en studieondersteuning aan huis en inzake intercultureel- en interreligieus onderwijs. 9u-10u30 Lezing
Armoedebestrijding op het platteland: op zoek naar knelpunten en oplossingen Dr. Carmen Mathijssen, programmacoördinator Cera Er is momenteel weinig aandacht voor het platteland in armoedebeleid. Er is ook weinig aandacht voor armoede in het plattelandsbeleid. Dit onderzoek wil deze specifieke niche in de kijker zetten. We lichten toe welke knelpunten op het platteland het meest relevant zijn voor mensen in armoede. Samen exploreren we enkele sporen tot oplossing, waaronder dorpsrestaurants en dorpsnetwerken voor zorg. 9u-10u30 Workshop
De beste studentenpapers van 2009-2010 over armoede en sociale uitsluiting De beste papers uit het opleidingsonderdeel Bijzondere Vraagstukken Mens en Samenleving over armoede en sociale uitsluiting worden gepresenteerd. Empowerment als kader voor sociale inclusie en moderne zorg?
Nina Van Herck De impact van microfinanciering in België: ondernemerschap als levenservaring
Kelly Esseldeurs Evaluatie van het Vlaams inburgeringsbeleid
Katrien Van Geyseghem
2
9u-10u30 Workshop
Werken met en voor mensen in kansarmoede - TAO Limburg Ervaringsdeskundigen in de armoede – voorstelling van het evaluatieonderzoek TAO
Birgit Goris en Wim Van Opstal, Departement SSH, KHLeuven Het Team voor Advies en Ondersteuning (TAO) in Limburg biedt organisaties in het sociaal werk de mogelijkheid om opgeleide ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting in te schakelen in hun hulp- en dienstverlening. Hoe werkt nu een dergelijk ‘uitzendbureau’ van ervaringskennis? Wat bieden ze aan en hoe wordt dit aanbod ervaren door de Limburgse organisaties? Is TAO werkelijk kansarmoedebestrijding? Hoe staat het beleid tegenover dergelijke initiatieven? 9u-10u30 Workshop
Presentaties door studenten van hun werk rond armoede en sociale uitsluiting Vormingspakket uitgewerkt door Studenten Educatief Werk 9u-10u30 Workshop
Dilemma’s van activering in het sociaal werk. Afgestudeerden aan het woord Els Cools, Regioverantwoordelijke ACV Regio Geel Mustafa Haraq, Bijblijfconsulent ACV Brussel Visie, mogelijkheden en knelpunten van activering naar werk of opleiding van kansengroepen vanuit de vakbeweging 9u-10u30 Workshop
Energie en kansarmoede Ronny Maes, vzw Ecolife Ecolife ontwikkelde in 2006 - 2007 zes workshops rond het thema afval en energie in nauwe samenwerking met mensen in kansarmoede. De workshops willen mensen informeren en sensibiliseren rond energie – en afvalbesparing, de energiemarkt en de sociale maatregelen, de energiefactuur en tenslotte de oorsprong van elektriciteit en de weg die afgelegd wordt voor het bij ons thuis komt. Doordat telkens vertrokken wordt van een (spel)methodiek en ondersteunend visueel materiaal, is er ruimte voor interactie in de groep en is het boeiend en speels. 9u-10u30 Excursie
Artistieke praktijken met gezinnen in armoede Herman Labro, Vzw De Kunstbank en Leren Ondernemen vzw Plaats: Leren Ondernemen Afspraak: om 9u ter plaatse. Valkerijgang 26, 3000 Leuven De Kunstbank is een organisatie die zich inzet om visuele cultuur, waaronder hedendaagse beeldende kunst, toegankelijk te maken en om mensen te stimuleren er bewust aan deel te nemen. Samen met Leren Ondernemen zetten ze kunsteducatieve projecten op om de leefwereld van mensen die in armoede leven te verruimen. 9u–12u30 Excursie
Buurtwerking met mensen in armoede. Bezoek aan het Wijkcentrum Mannenstraat Jan Mellebeek, Stad Leuven, dienst Wijkontwikkeling Plaats: Wijkcentrum Mannenstraat Afspraak om 9u ter plaatse. Groefstraat 2, 3000 Leuven
3
Parallelsessies 11u-12u30 11u-12u30 Lezing
Europa en armoedebestrijding Prof. Dr. Ides Nicaise, HIVA - KULeuven 11u-12u30 Lezing
Armoedebestrijding en lokaal sociaal beleid Karine Lycops, OCMW Genk Welke rol vervullen OCMW en stad in de armoedebestrijding. Het dilemma "recht op dienstverlening voor ieder" versus prioriteit armoedebestrijding. Nieuwe noden inzake armoede (schuldproblematiek, sociale activering, opvang vluchtelingen, alleenstaanden,...). Rol van de sociale werkers. Boodschappen/lessen/conclusies o.m. naar aanleiding van het Europees jaar in de strijd tegen armoede. 11u-12u30 Lezing
De paradox van de verzorgingsstaat: waarom is de armoede niet gedaald? Prof. Dr. Bea Cantillon, Centrum voor Sociaal Beleid, Universiteit Antwerpen Hoe maken we de (Europese) Lissabondoelstellingen inzake groei, tewerkstelling en sociale cohesie minder dubbelzinnig? De armoede neemt niet gelijkmatig af met de toename van tewerkstelling en groei. Hoe kunnen de drie objectieven tegelijkertijd gerealiseerd worden?" 11u-12u30 Lezing
De ongelijke weg door het onderwijs Goedroen Juchtmans, HIVA - KULeuven Welke zijn de schoolloopbanen van leerlingen volgens hun achtergrondkenmerken? Hoe speelt het beleid hierop in via de onderwijsvernieuwing, o.m. het beleid inzake Gelijke Onderwijskansen en studieondersteuning aan huis en inzake intercultureel- en interreligieus onderwijs. 11u-12u30 Lezing
Sociaal artistieke praktijken: een interpretatiekader Prof. Dr. Danny Wildemeersch, KULeuven “De historische waarheid van je ervaringen herkennen; de waarheid van andere culturen en ervaringen herkennen, de grootsheid en manipulatie waartoe cultuur in staat is herkennen; herkennen dat cultuur geen reeks monumenten is maar een onophoudelijk engagement met processen van esthetische en intellectuele expressie en realisatie; en uiteindelijk, in cultuur het potentieel voor stoutmoedige verbeelding en moedige uitspraken herkennen. Al het andere is minder interessant”. Edward Saïd 11u-12u30 Workshop
De beste studentenpapers van 2009-2010 over armoede en sociale uitsluiting De beste papers uit het opleidingsonderdeel Bijzondere Vraagstukken Mens en Samenleving over armoede en sociale uitsluiting worden gepresenteerd. Armoede bij personen van vreemde herkomst
Naaima El Handouni Evaluatie van de vooruitgang in Afrika aan de hand van de Milleniumdoelstellingen
Pauline Fleurbaey Bridging Intergroup Difference in a Community Youth Program. Een inspiratiebron voor buurtgerichte jongerenwerkingen?
Marian Boddy
4
11u-12u30 Workshop
Presentaties door studenten van hun werk rond armoede en sociale uitsluiting - Honger op het spel Sarah Van Looy, Zoë Schreurs en Elke Vanparijs, studenten Speciaal voor jongeren ontwikkelden 11.11.11 vzw en Centrum Informatieve Spelen vzw 'Honger op het spel'. De spelers buigen zich over het hongerprobleem en moeten uit een berg oplossingen de goede halen. Enkel de juiste combinatie kan ervoor zorgen dat ze erin slagen honger de wereld uit te krijgen. 11u-12u30 Workshop
Werken met en voor mensen in kansarmoede - TAO Limburg Ervaringsdeskundigen in de armoede – voorstelling van het evaluatieonderzoek TAO
Birgit Goris en Wim Van Opstal, Departement SSH, KHLeuven Het Team voor Advies en Ondersteuning (TAO) in Limburg biedt organisaties in het sociaal werk de mogelijkheid om opgeleide ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting in te schakelen in hun hulp- en dienstverlening. Hoe werkt nu een dergelijk ‘uitzendbureau’ van ervaringskennis? Wat bieden ze aan en hoe wordt dit aanbod ervaren door de Limburgse organisaties? Is TAO werkelijk kansarmoedebestrijding? Hoe staat het beleid tegenover dergelijke initiatieven? 11u-12u30 Workshop
Dilemma’s van activering in het sociaal werk. Afgestudeerden aan het woord. Vanuit kansarmoede naar een goede job: dilemma's van activering Stijn De Winter, vzw Isis, buurt- en nabijheidsdienst en Sara Reyskens In deze praktijksessie zetten we de bril op van een generatiearme. Via uit het leven gegrepen cases exploreren we de bijzondere context waarin mensen in generatiearmoede op zoek gaan naar een gepaste job. Zet je vooroordelen aan de kant en test je inzicht in de problematiek en de beschikbare ondersteuningsvormen. 11u-12u30 Workshop
Energie en kansarmoede Ronny Maes, vzw Ecolife Ecolife ontwikkelde in 2006 - 2007 6 workshops rond het thema afval en energie in nauwe samenwerking met mensen in kansarmoede. De workshops willen mensen informeren en sensibiliseren rond energie – en afvalbesparing, de energiemarkt en de sociale maatregelen, de energiefactuur en tenslotte de oorsprong van elektriciteit en de weg die afgelegd wordt voor het bij ons thuis komt. Doordat telkens vertrokken wordt van een (spel)methodiek en ondersteunend visueel materiaal, is er ruimte voor interactie in de groep en is het boeiend en speels. 11u-12u30 Excursie
Artistieke praktijken met gezinnen in armoede Herman Labro, Vzw De Kunstbank en Leren Ondernemen vzw Plaats: Leren Ondernemen, Valkerijgang 26, 3000 Leuven De Kunstbank is een organisatie die zich inzet om visuele cultuur, waaronder hedendaagse beeldende kunst, toegankelijk te maken en om mensen te stimuleren er bewust aan deel te nemen. Samen met Leren Ondernemen zetten ze kunsteducatieve projecten op om de leefwereld van mensen die in armoede leven te verruimen.
5
12u30 – 13u30: Infostands, muziek en actie
Infostands Muziek door studenten Broodjes van “Leren Ondernemen” Armwoede - Formuleer je mening aan de politici KVS programmeert tijdens de jaarwisseling rond een stelling ontleend aan Riccardo Petrella: ‘Laat ons de armoede onwettig verklaren zoals in de 19de eeuw de slavernij onwettig is verklaard’. Rond deze stelling discussiëren mensen die in armoede leven met politici, welzijnswerkers, economen en filosofen met internationale renommee. Je kan je aansluiten bij deze oproep aan de stand van Armwoede KVS en je mening of idee formuleren.
6
Parallelsessies 13u30-15u 13u30-15u Lezing
Thuisloosheid en het beleid in Europees perspectief Dr. Koen Hermans, KULeuven en Lucas De problematiek van thuisloosheid wordt bekeken vanuit onderzoek over de huidige aanpak van OCMW, CAW, straathoekwerk, sociale huisvestingsmaatschappijen, sociaal verhuurkantoren en samenlevingsopbouw en wordt kritisch bekeken vanuit Europees perspectief. 13u30-15u Lezing
Beleid ter bestrijding van armoede door de Vlaamse en de Federale overheid Liesbet Stevens, kabinetsmedewerker van Vlaams minister Lieten van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding Magda De Meyer, Directrice van de cel Armoedebestrijding op het kabinet van Philippe Courard, Staatssecretaris bevoegd voor Maatschappelijke Integratie en de strijd tegen Armoede 13u30-15u Lezing
LETS (Local Exchange and Trading System) Iedereen heeft talent! Leen Declercq (LETS Vlaanderen), Patricia Van Parys (ervaringsdeskundige en letser) Katelijn Bombeke (LETS Antwerpen), Debby Vercauteren (letser en gegradueerde maatschappelijk werk), Isabel Bombeke (LETS Sint-Niklaas) LETS is een "lokaal uitwisselingsysteem", dat ontstond in een plaats in Canada waar op korte termijn de werkverschaffing en dus rechtstreeks de inkomsten van mensen wegtrok. Uit noodzaak gingen zij weer ruilen, maar dan wel op een eigentijdse manier. Nadien heeft dit idee zich snel verspreid over de hele wereld. Ter inleiding een schets van wat LETS vandaag in Vlaanderen is. Hierna belichten de verschillende sprekers elk vanuit hun invalshoek hoe LETS een kans kan zijn voor kansarmen. 13u30-15u Lezing
Sociaal artistieke praktijken: een interpretatiekader Prof. Dr. Danny Wildemeersch, KULeuven “De historische waarheid van je ervaringen herkennen; de waarheid van andere culturen en ervaringen herkennen, de grootsheid en manipulatie waartoe cultuur in staat is herkennen; herkennen dat cultuur geen reeks monumenten is maar een onophoudelijk engagement met processen van esthetische en intellectuele expressie en realisatie; en uiteindelijk, in cultuur het potentieel voor stoutmoedige verbeelding en moedige uitspraken herkennen. Al het andere is minder interessant”. Edward Saïd 13u30-15u Workshop
ACW en armoede Michel Debruyne, ACW Agenda voor de overheid voor de Decenniumdoelstellingen vanuit de middenveldorganisaties 13u30-15u Workshop
Dilemma’s van activering in het sociaal werk. Afgestudeerden aan het woord. Vanuit kansarmoede naar een goede job: dilemma's van activering Stijn De Winter, vzw Isis, buurt- en nabijheidsdienst en Sara Reyskens In deze praktijksessie zetten we de bril op van een generatiearme. Via uit het leven gegrepen cases exploreren we de bijzondere context waarin mensen in generatiearmoede op zoek gaan naar een gepaste job. Zet je vooroordelen aan de kant en test je inzicht in de problematiek en de beschikbare ondersteuningsvormen.
7
13u30-15u Workshop
Straathoekwerk in Brussel Filip Keymeulen, vzw Diogenes 13u30-15u Workshop
De beste studentenpapers van 2009-2010 over armoede en sociale uitsluiting De beste papers uit het opleidingsonderdeel Bijzondere Vraagstukken Mens en Samenleving over armoede en sociale uitsluiting worden gepresenteerd. Het testen van medicijnen door Westerse bedrijven in ontwikkelingslanden
Corry Haelewijn Kritische bespreking van “The Spirit Level. Why Equality is Better for Everyone” van Richard Wilckinson en Kate Picket
Tessa Engelen Bindkracht door basisschakelmethodiek. Een opstap in armoedebestrijding
Bert Claes 13u30-15u Workshop
Presentaties door studenten van hun werk rond armoede en sociale uitsluiting - Honger op het spel Sarah Van Looy, Zoë Schreurs en Elke Vanparijs, studenten Speciaal voor jongeren ontwikkelden 11.11.11 vzw en Centrum Informatieve Spelen vzw 'Honger op het spel'. De spelers buigen zich over het hongerprobleem en moeten uit een berg oplossingen de goede halen. Enkel de juiste combinatie kan ervoor zorgen dat ze erin slagen honger de wereld uit te krijgen. 13u30-15u Workshop
Budgetbegeleiding in groep vanuit het perspectief van empowerment Tina Verelst, OCMW Rotselaar, Annelies Mertens vzw Social, Tremelo en Walter Vanuit een OCMW krijgen mensen met budgetproblemen vaak een individuele begeleiding. OCMW Rotselaar vond deze begeleiding vaak niet voldoende en verdiepte zich in het empowerend denken, waarin cliënten zichzelf versterken. Van daaruit opteerden wij om onze cliënten samen te brengen in een groepssetting. In de workshop deelt een van de deelnemers zijn ervaringen van de groepswerking. 13u30-15u Workshop
Getuigenissen van ervaringsdeskundigen in de armoede Danny Trimbos en Caro Bridts, vzw De Link Het gedrag is wat men ziet, is waar men mensen op oordeelt en veroordeelt. Gevoelens zitten vanbinnen en worden vaak onderdrukt. Armoede is een levenservaring van gevoelens die niet gehoord, gezien worden. Alleen het ‘gedrag’ is wat men ziet. Samen met Danny en Caro maken we de reis van de Binnenkant en de Buitenkant en ontdekken we de mechanismen van Armoede. 13u30-15u Workshop
Thuisloosheid en hulpverlening. Werken met mensen in kansarmoede vanuit het CAW Puerto Brussel Petra De Bel, CAW Puerto Brussel Vanuit de ervaring als dienst begeleid wonen voor thuislozen in Brussel zal deze workshop gaan over afstand/nabijheid en presentie in de hulpverleningsrelatie met thuislozen. Volgende vragen komen aan bod: Wat is thuisloosheid? Wat is het belang van de structuur om met thuislozen te werken? Wat heeft de thuisloze nodig om in een hulpverleningsrelatie te stappen? Hoe bepalend is je houding als hulpverlener naar de thuisloze toe? Het wordt een interactieve workshop waarbij we op een kritische manier kijken naar de hulpverlening en waar zelfreflectie aan bod komt.
8
13u30-15u Excursie
Stadswandeling in de Ridderbuurt en bezoek aan Leren Ondernemen en buurtwerk ’t Lampeke Dries Wiercx, Buurtwerk ’t Lampeke vzw Plaats: Buurtwerk ’t lampeke Ridderstraat 147, 3000 Leuven Afspraak om 13u30 aan Buurtwerk ‘t Lampeke Buurtwerk ‘t Lampeke is gevestigd in de Ridderbuurt in Leuven. De vzw werkt rechtstreeks met de kansarme doelgroep. De werking is expliciet afgestemd op mensen binnen én buiten de buurt die, om welke reden ook, maatschappelijk kwetsbaar zijn of dat dreigen te worden. ‘t Lampeke wil kansarmoede opmerken en doorbreken en ondersteunt mensen door samen met hen de problemen aan te pakken, door samen met hen op weg te gaan. 't Lampeke heeft 4 deelwerkingen en is erkend als vereniging waar armen het woord nemen.
Toneelvoorstelling om 16u en afsluitende drink om 17u30 in Het Depot 16u Het Depot, Station Leuven
Toneelvoorstelling Don Quichot Cie Tartaren, sociaal artistiek gezelschap, met bijzondere aandacht voor maatschappelijke kwetsbaarheid. Studenten: € 3 en Niet studenten: € 6 Kaarten kunnen besteld worden op telefoonnummer 016/375100 van het departement Sociale School Heverlee. Met 'Don Quichot' laat Cie Tartaren een zonderling uit de wereldliteratuur aan het woord. De figuur van deze ridder op zijn uitgemergeld paard is de inspiratiebron voor een voorstelling vol beelden en beweging. Deze beelden vullen de voorstelling zoals ze het hoofd van Don Quichot vullen. Het verband is absurd, maar toch raken ze allen één of meerdere thema's aan uit het originele verhaal. De overgangen zijn bruusk, net zoals het karakter van Don Quichot. Hierdoor krijgt deze bewegingsvoorstelling een onregelmatig en waanzinnig ritme. Het groteske in 'Don Quichot', zijn eindeloze gevecht en zijn zoektocht naar de ultieme liefde ademt uit elke scène. De weergaloze Dulcinea blijkt echter ook voor elke speler een illusie. De Don Quichot in hen krijgt evenveel op zijn kop, zij het dan van moderne windmolens.
Met de steun van: 17u30 Het Depot
Afsluiting van de dag in de Foyer van Het Depot met een drink
9
