- workshop-
SOCIALE ACCENTEN IN HET REG-beleid
26/11/2010 VEA - Brussel
Situering Consumptie, mobiliteit, voeding, werk,…, maar zeker ook wonen vragen ENERGIE aangeboden via vrije markt “energiearmoede” = het niet kunnen betalen van energiekosten Lage inkomens worden 3 x getroffen • Vaker in energieverslindende (huur-)woningen van lage kwaliteit • Te weinig geld voor energiezuinige toestellen • Hoge energiefactuur laat geen ruimte in budget voor preventie maatregelen
2
Situering Energiearmoede reëel én groeiend • aantal afbetalingsplan bij leverancier stijgt • netbeheerders sociale leverancier elektriciteit en gas bij steeds meer gezinnen na drop door de commerciële leverancier • aantal actieve budgetmeters stijgend • Soms nog tijdelijke afsluitingen van elektriciteit en gas • Crisis, evolutie energieprijzen, stijgende verbruiken,…
3
Situering Commerciële leveranciers Toegestane afbetalingsplannen Niet nageleefde plannen
Sociale leveranciers
2008
2009
82.218 3,20 %
96.248 3,75 %
19.159 = 23 % van plannen
48.118 = 50 % van plannen Plannen realistisch??
2007
2008
2009
2010 01/10
Klanten elektriciteit bij netbeheerder
52.170
60.026
72.978
74.965
2%
2.27 %
2.75 %
2.82 %
Klanten aardgas bij netbeheerder
36.127
41.521
50.721
52.619
2.44 %
2.71 %
3.24 %
3.31 %
4
Situering Sociale leveranciers
2007
2008
2009
2010 01/10
Actieve budgetmeters elektriciteit
34.300
36.059
40.341
41.651
Actieve budgetmeters aardgas
0
0
4.488
16.618
Afsluitingen elektriciteit
1.429
923
nb
Afsluitingen aardgas
3.387
3.122
nb
In 2009 daling afsluitingen elektriciteit met 35% (betere werking LAC) tov 2008
5
Situering Mogelijke oplossing energiearmoede: laagste inkomens verhogen – energie goedkoper (sociale maximumprijs,…) Andere oplossing: preventie via lager verbruik
6
Energierenovatieprogramma 2020 Oorsprong Klimaatconferentie Vlaamse Overheid (2005) • Kyoto 2008-2012: CO2 5.2 % tov 1990 • onder andere via woningsector • Slechts trage vernieuwingsgraad woningpark Nood aan grootschalig programma • Lange termijn aanpak • Focus op ○ Groepen zonder renovatieplannen ○ Slechtste woningen, sociaal zwakkeren
maatregelen op maat
7
Energierenovatieprogramma 2020 Energierenovatieprogramma met • • • •
Ecologische doelstelling Creatie werkgelegenheid Effect op leefkwaliteit en comfort Sociaal accent ○ Verminderen van energiearmoede, veroorzaakt door ◦ Lage energieprestaties woningen ◦ hoge energieprijzen ◦ Lage inkomens
8
Uitdaging = groot Vlaamse woningen :
2003
2005
2008
Uitsluitend enkel glas
22%
15%
11%
Gedeeltelijk nog enkel glas
16%
20%
18%
Zonder dakisolatie
34%
33%
31%
Zonder dak- of zoldervloerisolatie
24%
18%
17%
Aardgas: condensatieketel
4%
6%
11%
Stookolie: condensatieketel
0%
3%
5%
9
Energierenovatieprogramma 2020 • “In het Vlaamse Gewest zijn er in het jaar 2020 geen energieverslindende woningen meer” • 6.160.000 Vlamingen / 2.36 per gezin = ± 2.600.000 woningen *1.900.000 eigenaars * 700.000 huurders * waarvan 140.000 sociale huurders (bijna 60.000 op wachtlijst) Kwaliteit huurwoningen lager!
Noodzakelijke maatregelen
Aantal per jaar 2008-2020
Dak- of zoldervloer isolereren
30.000-50.000
Hoogrendementsglas ifv enkel glas 75.000 Condensatieketels
60.000
1 0
Armoede in Vlaanderen 11% van de 6.160.000 Vlamingen is arm = ± 680.000 of 285.000 gezinnen dus evenveel woningen Deze sociaal achtergestelde gezinnen wonen vaker in huurwoningen • In slechtere staat dus lager comfort, hoger verbruik • Weinig perspectief op renovatie ○ Huurder: weinig belang + geen middelen ○ Verhuurder : geen extra financieel voordeel op korte termijn
1 1
Kosten maatregelen energierenovatie Gemiddelde prijzen
• 100 m² dakisolatie: 3.800 € • Plaatsen van een condensatieketel: 4.000 – 4.500 € • hoogrendemenstglas en ramen 20 m² : 10.000 – 12.000 € Dus ondersteunende maatregelen: federaal, Vlaams, Lokaal, via netbeheerders
1 2
WWW.ENERGIESPAREN.BE
http://www.energiesparen.be/subsidies/subsidiemodule Per postcode overzicht van federale, Vlaamse en lokale premies voor energiebesparing + premies netbeheerders
1 3
FEDERAAL : Fiscale voordelen 2010 • federale belastingvermindering ○ Pakket fiscale voordelen voor bestaande woningen ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
Dakisolatie Muur- en vloerisolatie (2009 en 2010) Condensatieketel (vervanging) + thermostatische kranen Ramen met hoogrendementsglas Warmtepomp PV, Zonneboiler Energieaudit
○ Maximale fiscale aftrek inkomstenjaar 2010: 2770 en 3600 euro (pv/zonneboiler) = 40% van de investering ○ Passiefhuis: 10 jaar lang 830 euro
• NIET MEER ENKEL VAN TOEPASSING VOOR ZOVER MEN BELASTINGEN BETAALT! 1 4
FEDERAAL : Fiscale voordelen • Overdraagbaarheid van het belastingvoordeel naar de 3 volgende inkomstenjaren -BESTAANDE WONINGEN! (5j) Dus: als 40% van de factuur/facturen van energiebesparende investeringen 2010 > is dan plafond per jaar van 2770 (of 3600 €), kan het overschot worden overgedragen naar max. drie volgende belastbare tijdperken VOORBEELD Condensatieketel: 4500 € en ramen: 10.000 €, Totaal 14.500 € 40% = 5.800, voor 2009 beperkt tot 2.770 Nu via aangifte 2011: 2770 €, 2012: 2770 €, 2013: 260 €
1 5
FEDERAAL: Fiscale voordelen • Intrestbonus op groene lening ◦ ◦ ◦ ◦
overheid neemt 1,5% intrest ten laste Consumentenkrediet of hypothecair krediet Resterende interesten: belastingvermindering 40 pct Hoogte van de lening: 1250 tot 15.000 euro (per woning, per jaar, per kredietnemer) ◦ Niet voor PV / Zonneboiler
• Voorwaarde voor belastingvermindering: voldoende belastingen betalen….., daarom sinds 2009 ook: • Belastingkrediet 40% : ook toegekend indien geen of te weinig belasting verschuldigd is. Interessant dus voor personen met lage inkomsten of vervangingsinkomsten. ◦ Meer info: bel infolijn FOD Financiën 02 57 257 57
1 6
FEDERAAL: Fiscale voordelen Toepassing terugbetaalbaar belastingkrediet inkomstenjaar
2009
2010
2011
2012
Dakisolatie Muur-/vloerisolatie condensatieketel / onderhoud CV-ketel Hoogrendementsbeglazing Thermostatische kranen, temperatuurregeling Energieaudit
1 7
Fiscale voordelen 2010,…. • Nieuwbouwwoning: belastingvermindering enkel nog voor zonneboiler, fotovoltaïsche zonnepanelen, geothermische warmtepompen, lage energiewoning, passiefwoning en nul energiewoning
1 8
Vlaamse premie niet-belastingbetaler • Sinds 2008 • Voor eigenaar/huurder die geen of weinig belastingen betaalt • Enkel voor dakisolatie hoogrendementsbeglazing ter vervanging van enkel glas, condensatieketel • Maximale premie per aanvrager in 2009: 2770 euro • Niet combineerbaar met federale belastingvermindering • Verhogingen 20% voor beschermde afnemers (mensen die sociale maximumprijs voor energie en aardgas genieten) • Aanvragen bij VEA • Al 6500 dossiers goedgekeurd ! enkel bestaande woningen, geen nieuwbouw! ! plaatsing door een geregistreerd aannemer! !geen DHZ!
1 9
Vlaamse premie niet-belastingbetaler Vanaf inkomstenjaar 2010 vervangen door federale belastingkrediet Voor investeringen met betalingsbewijs 2009 konden nog wel tot 28/02/2010 aanvragen worden ingediend www.energiesparen.be/2020/premies Vanaf 2010 kan deze doelgroep dus terecht bij de federale overheid voor het belastingkrediet Dit wordt geregeld via de belastingaangifte en valt te vergelijken met een premie. Verschil: langere wachttijd
2 0
Vlaams Gewest : Premies netbeheerders • Netbeheerders moeten in jaar x verplicht 3.5% besparen tov verbruik bij hun afnemers jaar x-2, vandaar : PREMIES • opdeling bestaande woningen (= voor 1 januari 2006 aangesloten op elektriciteitsnet) en nieuwbouw • Nieuwbouw: E-peil (E80 of lager, E60 voor bouwaanvragen 2010). Premie stijgt bij beter E-peil + extra premie voor zonneboiler (400 tot 4100 €) • Bestaande woningen, oa: ○ ○ ○ ○ ○ ○
2/4 euro per m² dakisolatie (R minstens 3) 2/4 euro voor muurisolatie 10 euro per m² hoogrendementsglas Condensatieketel: 125 euro Zonneboiler: vanaf 525 euro Warmtepomp: vanaf 850 euro
• Beschermde afnemers: +20% • Aanvraagformulieren op site netbeheerder
2 1
Evolutie premies netbeheerders premies netbeheerders voornaamste investeringen
2008
2009
% verschil
Dakisolatie
19.523
52.541
+169 %
Hoogrendementsbeglazing ter vervanging van enkel glas
40.671
54.632
+34 %
Condensatieketels tvv oude verwarmingsketel
34.571
44.023
+ 27 %
Zonneboilers
3.210
3.520
+9%
Totaal
97.975
154.716
+ 58%
Versus totaal van 2.600.000 Vlaamse woningen
2 2
Vlaamse Overheid :dakisolatiepremie: • Vaststelling: dakisolatie is meest kosteneffectief, maar geniet geen voorkeur tov glas en ketels, ondanks sterke groei • Nochtans enorm potentieel: 30 à 50.000/jaar + • vanaf 2009, voor eigenaar of huurder • + sociale huisvestingsmaatschappijen, SVK’s , lokale besturen, OCMW’s en verenigingen die woningen verhuren of doorverhuren • woningen voor 1 januari 2006 aangesloten op elektriciteitsnet; • isolatie, dampscherm, onderdak, hout,… • zowel plaatsing door geregistreerd aannemer als doe-het-zelvers • minstens 40 m2 • Ook voor appartementen (maar: deeldossiers, deelfacturen) • de R-waarde minimaal 3 m²K/W zijn • Aanvraag gekoppeld aan die van premie netbeheerder (2/4€) • Streefdoel 2009: 40.000 geïsoleerde daken • Streefdoel 2010 : 60.000, bijna bereikt • BLIJFT BESTAAN IN 2011! 2 3
Vlaamse dakisolatiepremie Uitvoering
Door een geregistreerde aannemer
Door een doehet-zelver
Aanvrager
Premiehoogte
Geen beschermde afnemer
500 euro 500 euro +
Beschermd afnemer
• • •
40-99 m2 : 100 euro 100-149 m2 : 300 euro vanaf 150 m2 : 500 euro
Geen beschermde afnemer
500 euro
Beschermd afnemer
600 euro
http://www.energiesparen.be/vlaamsedakisolatiepremie 2 4
Cumul met andere tegemoetkomingen voor dakisolatie mogelijk? JA, met • belastingvermindering energiebesparende investeringen • premie van provinciebesturen; • premie van gemeentebesturen; • De verbeterings- en aanpassingspremie • NIET cumuleerbaar met Renovatiepremie (die wel geldt voor oa hoogrendementsglas, condensatieketel, zonneboiler)
Beperking: nooit meer dan 100% kosten gesubsidieerd Zie ook http://www.energiesparen.be/energiewinst om terugverdientijd te berekenen
2 5
Enkele rekenvoorbeelden aantal vierkante uitvoerder meter
type afnemer
totaal premie Vlaamse factuurbedrag netbeheerder dakisolatiepremie
50
doe het zelf beschermd
350
120
230
150
doe het zelf beschermd
1070
360
600
150
doe het zelf
nietbeschermd
1050
300
500
100
geregistreerd nietaannemer beschermd
600
400
200
40
geregistreerd beschermd aannemer
1000
192
600
105
geregistreerd beschermd aannemer
1200
504
696
160
geregistreerd beschermd aannemer
2400
768
1000
Premie netbeheerder = 2 euro per m2 indien doe het zelf, 4 euro per m2
indien geregistreerd aannemer, telkens verhoogd met 20% indien beschermd afnemer 2 6
100 % subsidie voor SVK’s Sociale verhuurkantoren • Huur en doorverhuur voor sociale huisvesting • Hoogrendementsglas, dakisolatie, condensatieketel: 100% door SVK gemaakte kosten terugbetaald • Nood aan krachtige impuls naar eigenaars Dus: Impulsproject om de sector expertise te laten opdoen
2 7
100 % subsidie voor SVK’s • Groot potentieel (per huurwoning) • Sociaal engagement eigenaar en SVK: 9 jaar • Controle technische integrale kwaliteit woning door Wonen-Vlaanderen • Sinds april 2009 zijn er 460 dossiers (895 investeringen goedgekeurd Er wordt onderzocht op welke manier SVK’s op langere termijn via de renovatiepremie structureel ondersteund kunnen worden om (ook) energiebesparende werken uit te voeren.
2 8
Gratis energiescans 25.000 per jaar Een specialist komt thuis en bekijkt samen met de bewoner de energieprestatie van de woning Sluit de koelkast voldoende? Staat de video en het tv-toestel dag en nacht in stand-by? Op welke manier verwarmt u de verschillende kamers? Gebruikt u gloeilampen of spaarlampen voor de verlichting van uw woning? Is uw douche voorzien van een energiezuinige spaardouchekop?
• overzicht van de toestand van de woning • rapport met concrete tips om minder energie te verbruiken • gratis installatie spaarlamp, spaardouchekop, radiatorfolie of buisisolatie: tot 20 euro cadeau boven op de besparing energiefactuur.
2 9
Gratis energiescans • De netbeheerders voeren energiescans verplicht uit • In samenwerking met de gemeenten • gemeenten die vrijwillig meewerken bepalen uitvoerder: gemeente zelf, netbeheerder of derde • Vaak door Energiesnoeiers (sociale economie) • Vanaf 2010: gezinnen in energiearmoede (sociale leverancier) en beschermde afnemers behoren sowieso tot de doelgroep • Vanaf 2010 ook opvolgscans : tweede bezoek ifv begeleiding bij energiebesparende investeringen: indicatie van mogelijke besparing + verwijzing naar de bestaande financiële steun
3 0
Knelpunten mensen in armoede Tal van premies + cumul mogelijk, knelpunten blijven: - Prefinanciering !!! - Problematiek huurder-verhuurder - Administratieve lijdensweg - Ouderen moeilijker te motiveren tot renovatie - Afstemming federale en Vlaamse maatregelen
3 1
Problematische prefinanciering • leningen van het FRGE aan zeer lage interesten ○ Maar in beperkt aantal steden beschikbaar (vaak lening à 2% voor selectieve doelgroep (+ 1,5% korting op groene lening)). ○ Vlaamse overheid stimuleert uitbreiding in 2010 (via garantiefonds)
• STEBO: sociale dakisolatie Limburg ○ zes isolatieteams sociale economie. ○ Subsidie proefproject 10.000 m² sociale huurwoningen vanaf december 2009. Bijna het dubbel aantal m² uitgevoerd met budget.
3 2
3 3
Problematische prefinanciering • STEBO: sociale dakisolatie Limburg VEEL PARTNERS
Provincie Limburg: Milieu & Natuur en Sociale Economie Energiesnoeiers/sociale economiebedrijven – Komosie Sociale huisvestingsmaatschappijen - Infrax/ energiescansBouwsector – VDAB –ACW – Wijkactoren – Stebo • 400 à 500 daken/jaar isoleren bij ‘doelgroephuishoudens
3 4
Problematische prefinanciering • STEBO: sociale dakisolatie Limburg Veel voorbereidend werk, maar eens een collectieve aanpak start, gaat het snel én goedkoop Opslag materiaal per wijk Lastenboeken Registratie
3 5
Problematische prefinanciering STEBO 2010
3 6
Problematische prefinanciering Proefproject EANDIS 2011 Op vraag van kabinet / VEA bereidt Eandis een proefproject voor voor dakisolatie van private huurwoningen • Bereik en overtuiging bewoner en eigenaar zijn extra moeilijk • Samenwerking met OCMW ifv detectie woningen • Ongeveer 500 daken isoleren in 2011 • Evalueren van ontwikkelde methodieken ifv uitbreiding
3 7
Problematische prefinanciering Proefproject EANDIS 2011 • 10 percelen van 50 woningen • Gespreid over Vlaanderen • Uitvoering grotendeels door sociale economie (minstens 50%) • Middelen aardgasfonds
3 8
campagne energiebesparing bij kansarme gezinnen “Dakisolatie voor iedereen ! Een warme toekomst hangt je boven het hoofd” • Intermediairen betrokken bij voorbereiding + uitvoering • Focus op bereik kansarme gezinnen • Folder, affiche, presentatie voor intermediairen, filmpjes getuigenissen lokale televisie • Lancering campagne november 2010
3 9
campagne energiebesparing bij kansarme gezinnen • mensen met een lager inkomen • mensen met een uitkering • ouderen • Allochtonen De Vlaamse overheid wil de doelgroep voorlichten, stimuleren en begeleiden en werkt hiervoor samen met een aantal organisaties. Daar kan de doelgroep terecht voor een startpakket en begeleiding. Dit startpakket bevat een stappenplan om een dak te laten isoleren.
4 0
campagne energiebesparing bij kansarme gezinnen Samenwerking met intermediairen op lokaal niveau - Energiesnoeibedrijven - Woonloketten - Lokale entiteiten FRGE - Samenlevingsopbouw - Provinciale contactpunten
4 1
Andere ondersteuningen…. • Gratis Vlaamse infolijn 1700 • Kortingbonnen 150 euro beschermde afnemers bij aankoop van een energiezuinige koelkast (A+/A++) of energiezuinige wasmachine (AAA) : aan te vragen bij de netbeheerder • Brochure sociale beschermingsmaatregelen energie ○ Verspreiding februari 2010 ○ Legt sociale beschermingsmaatregelen tegen afsluiting uit ◦ Uitgbreid via het Besluit Sociale Openbaredienstverplichtingen 13/03/09
• VREG en VEA: aandachtsambtenaren armoedebestrijding • Start Verticaal overleg armoedebestrijding Energie • Projecten energieconsulenten huishoudens ○ Gezinsbond, ACW, Samenlevingsopbouw, Ouderenverenigingen ○ Sensibilisering, groepssessies, samenaankopen, beleidsadvies
4 2
definitie beschermde afnemers Sinds 1 juli 2009 : beschermde afnemers = recht op sociale maximumprijzen energie Valt weg: verhoogde tegemoetkoming van het ziekenfonds, personen in collectieve schuldenregeling en personen in budgetbegeleiding bij het OCMW !federaal plant uitbreiding sociaal tarief met die groepen!
4 3
definitie beschermde afnemers Categorieën • leefloongerechtigden; • gewaarborgd inkomen bejaarden; • een tegemoetkoming aan gehandicapten ingevolge een blijvende arbeidsongeschiktheid van ten minste 65%; • een inkomensvervangende tegemoetkoming of integratietegemoetloming aan gehandicapten; • een tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden; • een tegemoetkoming voor hulp van derden; • financiële steun verstrekt door een OCMW aan een persoon die is ingeschreven in het vreemdelingenregister met een machtiging tot verblijf voor onbeperkte tijd en die omwille van zijn nationaliteit niet kan beschouwd worden als een gerechigde op maatschappelijke integratie. • Huurder appartement sociale huisvesting met collectieve verwarming op aardas • een bijkomende kinderbijslag voor kinderen die getroffen zijn door een lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid van minstens 66 %. 4 4
INFO PREMIES 2010
DAKISOLATIEPREMIE
WWW.ENERGIESPAREN.BE NABESPREKING 4 5
