Social Supply Chain Networking

Social Supply Chain Networking Zakelijke communities uitermate geschikt voor kennisverwerving en innovatie Supply Chain Managers begeven zich meer en meer in netwerken van interne en externe relaties. Internetapplicaties als LinkedIn en openBC maken het netwerken met relaties en het vergaren van kennis steeds gemakkelijker, aanvankelijk vooral voor ondernemers, maar toenemend ook voor professionals. De principes van kennisverwerving in communities blijken ook succesvol te werken voor het managen van broodnodige innovaties in de Supply Chain.

K

Door ir. Martijn Lofvers, hoofdredacteur

ennis is macht. Daarom heeft de activiteit van social networking om kennis te verwerven vanouds een elitair imago. Al eeuwen geleden zijn de Vrijmetselaars, oorspronkelijk alleen mannen die op allerlei plekken in de maatschappij belangrijke functies bekleedden, begonnen een geheimzinnig en hecht kennisnetwerk op te bouwen. In de vorige eeuw ontstonden meer zichtbare netwerken, zoals de Lions Club, de Rotary en de Ronde Tafel, vooral voor de gezelligheid en vaak met sociaalmaatschappelijke doelstellingen. Maar deze veelal mannelijke elite van de gegoede burgerij, bestaande uit vooraanstaande beroepen zoals advocaten, artsen, accountants en notarissen,

De kennis- en innovatiecyclus S U P P LY C H A I N M A G A Z I N E 05 / 2006

18

Kennis verweven is een cyclisch proces

Managen van logistieke innovatieprocessen Verzamelen van klantwensen

Ervaringen concreet

Begrippen toetsen

actief

passief

Observatie & reflectie

Omgeving bepalen

Innovatief zijn

Onderhandelen, verklaren en reflecteren

abstract

Begripsvorming Bron: Prof. David Kolb (1975)

Logistieke innovatie

Supply Chain learning Bron: Daniel Flint (2005)

Het verwerven van kennis volgens de cyclus van de bekende gedragspsycholoog Prof. David Kolb doorloopt vergelijkbare vier fasen in het managen van logistieke innovatieprocessen volgens Dr. Daniel Flint van University of Tennessee.

zorgde er natuurlijk wel voor dat zij zakelijk elkaar waar mogelijk de bal toespeelden. Om te zorgen dat nieuwe leden van deze clubs wel tot de juiste bloedgroep behoren, was of is er meestal sprake van een strenge ballotage. Je moet het juiste beroep uitoefenen en soms ook nog van de juiste komaf zijn. Tegenwoordig zijn maatschappijen opener en meer democratisch. Sociaal netwerken is niet langer alleen weggelegd voor de elite. Mensen kennen nu dan ook meer personen dan vroeger. Een bekend onderzoek door Stanley Milgram uit 1967 stelde vast dat er maximaal zes graden van separatie waren tussen twee willekeurige Amerikanen, oftewel de keten van bekenden tussen deze twee personen was nooit langer dan zes schakels. Volgens recent onderzoek is dit getal gedaald tot 4,6 ondanks de groei van de Amerikaanse bevolking sinds Milgram’s onderzoek. Door voortschrijdende ontwikkeling van communicatietechnologie – denk aan (mobiele) telefonie, e-mailen, SMS’en, chatten en skypen – zijn mensen in staat met elkaar in contact te komen.

Vertrouwen opbouwen Volgens dr. Fred Krautwurst, medeoprichter van de netwerkorganisatie NetPlusWork, zijn er in het zakenleven drie verschillende soorten netwerken te onderscheiden: het vertrouwensnetwerk, het contactennetwerk en het kennisnetwerk.

S U P P LY C H A I N M A G A Z I N E

05 / 2006

19

Illustratie: Jelmar Hoekstra

‘The highest interest is self-interest’ ‘Binnen het vertrouwensnetwerk NetPlusWork proberen leden op een gestructureerde manier een relatie met elkaar op te bouwen door regelmatig bij elkaar te komen’, legt Krautwurst uit. ‘We hebben geen servicegedachte à la de Rotary, maar werken aan business met open vizier en niet verkapt. De zogenaamde halers haken al snel af op de korte termijn. Je hebt minimaal acht tot twaalf maanden nodig om een zakelijke vertrouwensband te krijgen en daarna is business afgedwongen toeval.’ Sinds 2004 organiseert NetPlusWork tweewekelijks op meer dan 40 vaste locaties regionale bijeenkomsten voor MKB-ondernemers, die zijn onder te verdelen in een viertal clusters: huisvesting, management, communicatie en logistiek. Van de momenteel meer dan 4500 betalende leden behoren naar inschatting van Krautwurst 10 à 15 procent tot de groep die te maken heeft met logistiek, waaronder ook productie- en groothandelsbedrijven. De bijeenkomsten hebben bewust een gemêleerde samenstelling, zodat de leden niet met elkaar concurreren. ‘Bij contactennetwerken gaat het om zoveel mogelijk contacten bij een bijeenkomst op te doen onder het mom “God, zegen de greep”’, omschrijft Krautwurst het verschil met zijn netwerk. De businessclub SMC heeft als doelstelling zowel het leggen van commercieel interessante contacten als het delen van

kennis met het accent op bedrijfsvoering en logistiek. ‘SMC is een specialistische Rotary met veelal logistieke consultants, ongeveer 30 procent, en voor de rest veel interim-managers’, vertelt ing. René van der Elsen, in het dagelijks leven adviseur bij IPL Consultants. In de ogen van Van der Elsen zitten onder die laatste groep veel zogenaamde halers, omdat ze voortdurend op zoek zijn naar nieuwe klussen. ‘Elke maand organiseren we voor onze 43 leden een bijeenkomst in het Gelderse Buren, laatst eentje met een goede presentatie van een logistieke legerofficier. Onze geavanceerde internetapplicatie heeft een deelnemerslijst van de bijeenkomst met foto’s en een mededelingenbord met bijvoorbeeld “Inkoper gezocht”. Je ziet bij ons advocaten afhaken, omdat hun secretaresses alles op internet invullen.’ Zelf vindt Van der Elsen het netwerk waardevol, omdat kennis niet wegvalt.

Netwerken in logistiek Traditioneel was het verwerven en behouden van kennis onder professionals het terrein van de vakvereniging. Vreemd genoeg is de afgelopen jaren daar juist een gebrek aan belangstelling te zien. De vereniging Logistiek management (vLm) had jarenlang te kampen met een teruggang in het ledental, dat het afgelopen jaar lijkt te zijn gestabiliseerd op 1700 leden waarvan ongeveer eenderde logistiek of Supply

Chain Manager. Tegenover de traditionele vakvereniging staan een aantal nieuwe initiatieven die goed blijken aan te slaan. Een paar jaar geleden is uitzendbureau Randstad gestart met een regionaal netwerk van logistiek managers in Den Bosch. Na de regio’s Eindhoven, Drechtsteden en Schiphol ging onlangs de vijfde zogenaamde Logistieke Kenniskring in het Gelderse Duiven van start. In 2004 is de EVO, belangbehartiger van ruim 30.000 verladers, ontvangers en eigen vervoerders, gestart met het SCMnetwerk met als doel kennis over ketenlogistiek te delen. Ongeveer elk kwartaal bezoekt het netwerk een universiteit in Nederland en daarnaast organiseert het workshops. Momenteel kent dit netwerk ongeveer 400 deelnemers, waarvan 40 procent verladers, 30 procent logistiek dienstverleners en de rest ‘overig’. Het Inventory Management Competence Centre (IMCC) richt zich sinds de oprichting in 2003 op een zeer specifieke doelgroep, namelijk alle bedrijven die substantiële voorraden aanhouden, en heeft ‘Kennis in voorraad’ als aansprekend motto. Behalve de jaarlijkse Nationale Voorraaddag in juni organiseert het IMCC regelmatig bijeenkomsten naar aanleiding van concrete vragen van een van de ongeveer 200 leden. Meestal komt een dergelijke vraag, recentelijk bijvoorbeeld over Vendor Rating, per e-mail bij het secretariaat

natuurlijke communities S U P P LY C H A I N M A G A Z I N E 05 / 2006

20

Mieren zijn zelforganiserend door geavanceerde communicatie

‘In de natuur zijn volop voorbeelden van hechte, georganiseerde communities’, aldus Dr. Elizabeth McMillan van de Engelse Open University. ‘Een wendbare schol vissen blijft bij elkaar om roofdieren de jacht te bemoeilijken en om zodoende te overleven. Een zwerm beschikt over meer ogen en heeft daardoor voordeel bij het vinden van voedsel. Een mierenkolonie is een goed voorbeeld van een complex adaptief systeem.’ Mieren zijn uitermate geavanceerd georganiseerd: ze hebben een duidelijke onderlinge rolverdeling, bouwen ware kathedralen van

nesten, hanteren uiteenlopende strategieën voor gebiedsverovering en kunnen tussen tien en twintig verschillende communicatieboodschappen uitwisselen via geurstoffen (feromonen). De chemische informatieoverdracht heeft als voordeel dat het efficiënt werkt, maar als nadeel dat een rondgestuurde boodschap langt doorzingt. Mierenverkensters leggen geursporen aan om collega’s de snelste route naar voedsel te wijzen en uit recent onderzoek blijkt dat ze meelopen met nieuwelingen als kennisoverdracht van leraar op leerling.

binnen, die het vervolgens doorstuurt naar alle leden. Binnen een dag krijgt het secretariaat van allerlei leden antwoorden, soms met hele rapporten en spreadsheets. Ook melden de leden van het IMCC steeds vaker hun vacatures centraal aan.

Online netwerken

Privacy en profielen

Op internet zijn verschillende nationale en internationale netwerkapplicaties, die variëren van persoonlijk tot zakelijk gebruik. Online vriendennetwerken: www.Hyves.nl www.SchoolBANK.nl www.MySpace.com www.friendster.com www.orkut.com Online business netwerken: www.Plaxo.com (voor het uitwisselen van digitale adresbestanden) www.LinkedIn.com (grootste zakelijke netwerk met meer dan 4 miljoen ingeschreven personen, onder wie 160.000 Nederlanders) www.openBC.com (uitgebreide, betaalde applicatie in 16 talen; 800.000 leden, waarvan 20.000 in Nederland) www.Ecadamy.com www.Wallop.com (in 2006 te lanceren door Microsoft) Online netwerken voor logistiek: SCM Community www.openbc.com/net/ supplychain/ Supply Chain Hyves http://supplychain. hyves.nl/

05 / 2006

Internet biedt tegenwoordig veel mogelijkheden om je te profileren, bijvoorbeeld op Hyves.nl; voor jongeren lijkt anonimiteit en privacy niet langer een issue. Ze zetten letterlijk hun hele persoonlijke hebben en houwen op internet. Voornamelijk betreft het persoonlijke informatie en privéfoto’s. Maar ook zetten jongere Nederlanders steeds vaker hun CV op internet. Intermediair.nl heeft al meer dan 137.000 CV’s van hoger opgeleiden in hun bestand. Vroeger waren het voornamelijk jongeren aan het begin van hun carrière, maar nu zijn het ook zogenaamde tweede- en derdestappers. Een ander opvallend fenomeen van de laatste tijd is de recente opkomst van bedrijfsjongerenverenigingen, van onder andere Ahold, Campina, Laurus, Siemens en Akzo Nobel. Bijna al deze netwerken,

Online communities

S U P P LY C H A I N M A G A Z I N E

Je zou zeggen dat het managen van een netwerk sneller en efficiënter kan dan via een centraal secretariaat. Met die gedachte zijn er eerst vanuit de VS een aantal online netwerkapplicaties naar Nederland overgewaaid. Allereerst was Plaxo, een handige internetapplicatie om elkaars digitale adresboeken uit te wisselen. De Amerikaanse applicatie LinkedIn is veel succesvoller gebleken, omdat het inzicht geeft hoeveel schakels personen van elkaar zijn verwijderd zoals Stanley Milgram in de jaren zestig heeft onderzocht. Om iemand anders dan je eigen connecties te benaderen moet je jezelf door derden laten introduceren. Logistieke headhunter Edwin Tuyn, met ruim 1400 connecties wellicht Nederlands ultieme logistieke netwerker, is over LinkedIn heel enthousiast: ‘In LinkedIn heb ik veel meer en hoger geplaatste connecties dan in het andere online systeem openBC, waar ik maar 316 bevestigde contacten heb. En hoewel je in openBC alle personen rechtstreeks een bericht kunt sturen, krijg ik via de introducties in LinkedIn eerder contact. En via LinkedIn heb ik al een zoekopdracht binnengehaald en ook enkele kandidaten geplaatst.’ Opvallend is dat de contactpersonen van Tuyn niet voor een buitenstaander zijn te zien, omdat hij ze heeft afgeschermd terwijl dit in openBC niet mogelijk is. Zelf denkt hij dat dit laatste een reden is waarom hij in LinkedIn meer Senior Executives als contacten heeft. Qua functionaliteit is LinkedIn eigenlijk totaal niet te vergelijken met het van oorsprong Duitse openBC. LinkedIn heeft zich eigenlijk uitsluitend toegelegd op het in kaart brengen van relaties tussen personen, hoewel het nu ook vacatures plaats zoals die van Supply Chain Manager EMEA bij Plantronics waarvoor je weer handig kan laten introduceren bij managers aldaar. OpenBC gaat echter veel

verder met foto’s van personen, uitgebreidere profielen wat iemand te bieden heeft en wat hij of zij zoekt, een functie waarmee gebruikers kunnen zien wie zijn of haar profiel recentelijk heeft bekeken en het per relatie zichtbaar maken van contactgegevens. Daarnaast kent openBC aparte groepen op onderwerp, waaronder de Supply Chain Community van SCM Supply Chain Magazine, en biedt daarvoor Bulletin Boards, de mogelijkheid te bellen via internet (skypen), Secured Messaging, uitgebreide functionaliteit voor evenementen met uitgenodigde en aangemelde personen en nieuwsbrieffunctionaliteit. LinkedIn verhoudt zich tot openBC ongeveer als het gebruikersvriendelijke boekhoudpakket Davilex tot het uitgebreid te parameteriseren SAP R/3, wat dan ook de reden is dat gebruikers naar een paar maanden moeten betalen voor openBC (€5,95 per maand). Een ander, niet onbelangrijk verschil voor sociaal netwerken is dat openBC door Google doorzoekbaar is, waardoor deelnemers aan dit netwerk in de zoekresultaten verschijnen. Wie heeft tenslotte nog nooit zijn of haar eigen naam ingetypt in Google? ‘The highest interest is self-interest’, aldus Bob Stumpel, Country Manager en persoonlijke moderator van openBC in Nederland.

21

‘Je hebt minimaal acht tot twaalf maanden nodig om een zakelijke vertrouwensband te krijgen en daarna is business afgedwongen toeval’

S U P P LY C H A I N M A G A Z I N E 05 / 2006

22

met meer dan 16.000 jonge werknemers, zijn weer aangesloten bij de Inter Company Association, dat kennisvermeerdering als expliciet doel heeft. Hoewel Hyves in eerste instantie is opgezet als een online vriendennetwerk hebben jongeren van diverse supermarktfilialen hun eigen Hyve opgericht. Bij zoekterm ‘Logistiek’ komen Hyves van logistiek dienstverlener Wagenborg, YoungTNT en Vloebes (Voornamelijk Logistieke en Bedrijfskundige Studenten) naar voren. De beheerder van YoungTNT Hyve erkent dat het een tijdelijke hype is geweest, maar nu stilligt; de communicatie gebeurt nu weer traditioneel via de e-mail en hun kwartaalblad. Het opzetten van een online community is heel gemakkelijk op Hyves.nl; binnen een tiental minuten is Supply Chain Hyves en Logistiek Hyves opgericht als spin-off van SCM Supply Chain Magazine. Na een week hebben 38 personen zich aangesloten bij de Supply Chain Hyves, terwijl bij de Logsitiek Hyves het aantal aanmeldingen blijft steken op acht aanhangers. Een van de eerste die zich heeft aangemeld bij de Supply Chain Hyves is Eveline Hogenes, bestuurslid van de Star Master Study Club Supply Chain Management met momenteel 65 leden. ‘De helft van onze leden heeft een profiel in Hyves’, vertelt

Hogenes. ‘Hyves is een tijdje een hype geweest; ik heb het een tijd gebruikt maar de laatste tijd niet actief bijgehouden. Nu hebben we per e-mail contact of direct. Maar we willen wel een website waar iedereen online kan bijhouden waar ze na hun logistieke studie zijn terecht gekomen.’ Wellicht dat applicaties LinkedIn en openBC hierbij van pas kunnen komen. In ieder geval blijkt dat er (ook) onder studenten en pas afgestudeerden een behoefte bestaat om blijvend met elkaar contact te houden om van elkaar te leren.

Leren innoveren Gezien de vele netwerkinitiatieven op Supply Chain-gebied blijkt duidelijk dat (aanstormende) professionals van elkaar willen leren in een wereld van veranderingen. Tijdens het Europese jaarcongres van Counsil of Supply Chain Management Professionals afgelopen mei in Brussel hebben Dr. Elizabeth McMillan van de Engelse Open University en Dr. Britta Gammelgaard van Copenhagen Business School een overtuigende duo-presentatie gegeven hoe complexe adaptieve systemen als lichtend voorbeeld dienen voor het managen van innovatie in de Supply Chain. ‘Complexe adaptieve systemen zoals mierenkolonies zijn zelforganiserend, bevinden zich op de rand van chaos, hebben geen

centraal coördinerend mechanisme, leren zich aan te passen aan veranderende omstandigheden, anticiperen op de toekomst en proberen actief gebeurtenissen naar hun hand te zetten’, somt McMillan op. ‘Ook virussen zijn een goed voorbeeld; die zijn slim, zo slim om niet hun eigen dragers uit te roeien.’ Een ander complex adaptief systeem zijn de menselijke hersenen. McMillan geeft aan dat het alleen zin heeft de hersenen als een holistisch systeem te analyseren: ‘Kijken naar een hersencel vertelt je niets over het bewustzijn. Net als de hersenen is een Supply Chain eigenlijk meer een web, een complex systeem in plaats van een lineaire keten.’ Volgens McMillan moeten bedrijven in de Supply Chain minder controleren en meer nadruk leggen op leren en experimenteren met een bereidheid te veranderen en aan te passen. Als praktijkvoorbeeld schetste Gammelgaard de succesvolle initiatieven van het bedrijf Kraft Foods om tot innovatie in de Supply Chain te komen. Medewerkers bezoeken andere bedrijven, zoals producenten van enzymen en van bagageafhandelingssystemen, om inspiratie op te doen. Kraft Foods stelt dat er meer informatie buiten de organisatie is dan daarbinnen en dat samenwerking niet een serie bijeenkomsten tussen twee bedrijven is, maar doorlopende dialoog binnen één bedrijfssysteem. Medewerkers van Kraft Foods moeten samen met hun klanten onderdeel uitmaken van één community. ‘Laat controle los om innovatie te laten gebeuren’, adviseert Gammelgaard. ‘Opvallend is dat het project IDEO binnen Kraft Foods niet is geïnitieerd door het topmanagement, maar dat de Customer Supply Chain Director missionaris is voor dit initiatief.’ Essentieel aan het aansprekende voorbeeld van Kraft Foods is dat de samenwerking met klanten op zoek naar innovatie op elk niveau binnen de organisatie plaatsvindt. Deze moderne instelling van kennisverwerving en innovatie staat haaks op de verouderde, traditionele visie van elitaire netwerken. U kunt reageren op dit artikel via [email protected]