Sociaal-emotionele ontwikkeling & Sociale Veiligheid Beleid en protocollen
OBS De Viermaster Papendrecht 2014-2015
Inleiding In dit document staat omschreven welk beleid en welke protocollen gehanteerd worden op onze school met betrekking tot sociale veiligheid. Het is een weerslag van wat we in de praktijk doen. Bij dit document horen een aantal protocollen, welke in aparte documenten zijn vervat: -
Protocol positief groepsklimaat Protocol huiselijk geweld en kindermishandeling in de thuissituatie (meldcode) Anti-pestprotocol Protocol ingrijpende gebeurtenissen (waaronder overlijden) Protocol veilig gebruik internet en sociale media Aannamebeleid OPOPS – Richtlijn voor toelaten, verwijzen, schorsen en verwijderen van leerlingen
Preventie staat centraal op De Viermaster. Als kinderen zich (sociaal) veilig voelen, komen zijn met plezier naar school en is er een basis voor de kinderen om zich te ontwikkelen.
Inhoud Inleiding Inhoud Resultaten van het beleid op De Viermaster Theoretische achtergronden 10 gouden regels Beleid In schema
Resultaten van het beleid op De Viermaster Om te beginnen maar eens wat resultaten van het beleid.
Positieve groepen In de afgelopen vier jaar zijn alle groepen in de bovenbouw ‘positieve groepen’ (meting volgens ‘Quickscan positieve groepen’). In 2011 en 2014 zijn tweemaal groepen gesignaleerd die slechts licht positief bleken te zijn en waar het nodige speelde. Daar is adequaat op gereageerd zodat deze groepen beter zijn gaan functioneren. Voor beide groepen is toen de cyclus gevolgd van ‘signalering, diagnostisering, remediëring en evaluatie’. Van beide situaties is een uitgebreid verslag beschikbaar.
Tevredenheidspeilingen Uit de tevredenheidspeilingen van november/december 2014 blijkt het volgende: -
-
Slechts 4% van de ouders is ontevreden over de aandacht voor de Sociaal-Emotionele ontwikkeling van de kinderen op De Viermaster, landelijk is dit 11%. 25% is zelf erg tevreden hierover (landelijk is dit 15%). De Viermaster scoort beter dan 99% van de scholen in Nederland (die meedoen aan deze onderzoeken) op het gebied van ‘Identiteit en omgangsvormen’. Slechts 3% van de leerlingen uit de groepen 5 t/m 8 heeft het niet naar z’n zin de groep.
Viseon In het sociaal-emotionele leerlingvolgsysteem VISEON houden we bij hoe het sociaalemtioneel met de leerlingen gaat. De meting in groep 8 is ook voor het bestuur en de Inspectie voor het Onderwijs van belang. Het percentage
Trendoverzicht Sociale competenties Jaar groep 8 Percentage D en E
Gemiddeld percentage D en E leerlingen groep 8 VISEON (gemiddelde over alle 9 categoriën) 2008 09 2009 10 2010 11 2011 12 2012 13 18,64 16,55 18,3 14,6 15,2
2013 14 10,5
Dit zijn slechts ‘cijfers’. Als je door de school loopt, dan merk je echt welke positieve sfeer er is op school. De inspectie schreef in haar rapport in 2011 over De Viermaster: De leerlingen op basisschool De Viermaster worden goed gevolgd in hun ontwikkeling en zo breed mogelijk begeleid op weg naar het voortgezet onderwijs. (…..) In gesprekken met de leerlingen tijdens de lesbezoeken door de inspectie, gaven zij er op een positieve manier blijk van dat leren en onderwijzen plaats vinden binnen een
2014 15 9,3
uitnodigend schoolklimaat. Het team hecht grote waarde aan de autonomie van de leerlingen. Dit is zichtbaar in de respectvolle manier waarop leerlingen en leraren met elkaar omgaan, maar ook in de gestructureerde inrichting van het onderwijsleerproces. Dit biedt de leerlingen de mogelijkheid om, waar dit kan, zelfstandig hun weg zoeken. Een ouder, wiens kind eind groep 8 bij ons op school kwam omdat hij op zijn vorige school gepest werd, schreef ons het volgende: Ik wil jullie laten weten hoe gelukkig wij zijn met jullie hulp en dat het heel bijzonder voor ons is om jullie school te ervaren als veilig, gezellig, leerzaam, met toekomstvisie, en hoe jullie het positieve en de kracht uit de kinderen halen. Ik kan nog veel meer opnoemen. Hoe de school omgaat met huidige tijd en dit combineert bezuinigingen is geweldig! Anne heeft het enorm naar zijn zin en vertelt dagelijks positieve ervaringen, hij benoemde het jammer te vinden dat de vakantie er bijna is en wil het liefste nog een jaar op jullie school blijven. Als ouders zien wij zo veel verandering de afgelopen weken, hij heeft weer het volledige vertrouwen in ons terug gekregen, gaat niet steeds meer in de verdedigende houding, bedankt ons regelmatig met een knuffel voor deze fijne tijd, het is weer ons kind die wij kwijt waren.
Theoretische achtergronden Als kinderen op hun vierde jaar naar de basisschool gaan, bevinden ze zich in de zogenaamde egocentrische ontwikkelingsfase (Piaget). Ze zijn zeer gericht op de volwassene. Als je kijkt naar de morele ontwikkeling van het kind, bevinden zij zich op dat moment in de preconventionele fase (Kohlberg). Dit houdt in dat ze zich nog niet zozeer richten op de conventies in een groep. Vanaf groep 4-5-6 beginnen kinderen zich meer te richten op de normen van de groep. De groep wordt dan belangrijk. Het wordt dan cruciaal om er voor te zorgen dat een groep zich positief ontwikkeld. In het beleid van OBS De Viermaster worden de theoretische achtergronden gehanteerd zoals deze zijn omschreven in ‘Bouwen aan je groep’ (Van Engelen, 2011) en ‘Grip op de groep’ (Van Engelen, 2013). De boeken zijn beschikbaar voor alle leerkrachten en zijn te vinden in de klaslokalen. Er wordt te allen tijde holistisch gekeken naar situaties. Dat wil zeggen dat het kind en de groep in al zijn facetten wordt bekeken. Dit is dus inclusief thuissituaties, ontwikkelingsstoornissen, geslacht, gedrag in de groep, leerkracht, enz. Alles hangt immers samen met elkaar en beïnvloed de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind.
Gouden regels Wij, dat zijn de leerlingen, het personeel en de ouders. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Wij gaan respectvol met elkaar om. Wij zorgen ervoor dat iedereen zich op school veilig voelt. Wij zorgen ervoor dat iedereen erbij hoort. Wij zijn allemaal belangrijk voor de groep en zullen meewerken aan een goede sfeer. Wij gebruiken binnen en buiten de school geen geweld. Wij hebben allemaal wel eens een meningsverschil of ruzie, maar we doen allemaal ons best om dit uit te praten. 7. Wij pesten elkaar niet. 8. Wij zorgen samen voor rust in de school. 9. Wij gaan zorgvuldig om met de materialen van school en die van anderen. 10. Wij houden de klas, de school en de omgeving netjes.
Beleid Binnen het kader van het schoolplan en het strategisch beleid van OPOPS, voert De Viermaster het volgende beleid op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling en sociale veiligheid. Positieve leerkrachtcommunicatie zoals deze omschreven staat in hoofdstuk 5 van ‘Bouwen aan je groep’. Leerkrachten worden middels Flitsbezoeken, coaching, scholing, intervisie, collegiale consultatie en informele contacten, uitgedaagd te reflecteren op het gegeven onderwijs en de ondersteuning van de leerling in hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Door deze reflectie wordt de onderzoekende houding bij de leerkracht verder ontwikkeld. Leerkrachten vragen zich dan bijvoorbeeld af ‘Waarom gedraagt dit kind zich zo?’ en ‘Wat voor gevolg heeft mijn actie?’. Het voorkomt dat leerkrachten primair reageren op gedrag van leerlingen. Het adequaat volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van ieder kind middels KIJK! (peutergroepen en de groepen 1 & 2) en Viseon. Het bespreken van de sociaal-emotionele ontwikkeling van ieder kind tijdens de groepsbesprekingen. Indien geconstateerd wordt dat hier extra ondersteuning nodig is, wordt dit net als bij andere ontwikkelingsgebieden, gedaan. Dit is inclusief het intensief overleggen met ouders/verzorgers. Het planmatig werken aan het vormen van positieve groepen in de groepen 4 t/m 8 (zie betreffende protocol). Het adequaat bijsturen wanneer groepen zich niet (geheel) positief ontwikkelen (zie betreffende protocol). Het bieden van ondersteuning aan kinderen, leerkrachten en ouders/verzorgers die dit nodig hebben. Dit gebeurt via de Intern Begeleiders door de gedragsspecialisten (2), de specialisten hoogbegaafdheid (2), de intern begeleiders, het schoolmaatschappelijk werk, de orthopedagoog en/of de specialisten Rots & Water. Onderzoek: er wordt regelmatig meegewerkt aan onderzoek of we voeren zelf onderzoek uit. Zo is het welbevinden van leerlingen die iedere dinsdagochtend naar de Ontdekkersgroep gaan onderzocht. Het beleid is dat ze zich in zowel de eigen groep als de Ontdekkersgroep even goed voelen. Dit bleek ook zo te zijn. Het onderzoek is uitgevoerd door een student van de Universiteit van Nijmegen. Het team professionaliseert zich op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling. Dit schooljaar zijn de volgende (bij)scholingsactiviteiten o Het uitten van hoge verwachtingen (1 dagdeel) o Het omgaan met jongensgedrag (3 dagdelen, 2 daarvan ook voor ouders) o Coaching voor nieuwe leerkrachten op De Viermaster (zij worden begeleid in het implementeren en uitvoeren van dit beleid). o Opleiding Rots & Water (2 leerkrachten), volgend schooljaar vindt de teamscholing plaats. o Collegiale consultatie binnen de Professionele Leer Gemeenschap (onder andere door middel van intervisie in de bouwvergaderingen). o Interpreteren van Viseon uitslagen (voor leerkrachten en IB’ers).
o Voorlichting van het Centrum Jeugd en Gezin wat zij voor de school kunnen betekenen. o Drie leerkrachten volgen de opleiding Master SEN, twee daarvan op het gebied van gedrag.
In schema Hieronder staat ons beleid in schema. De protocollen zijn hieruit weggelaten.
Legenda:
GROEN
Preventief
GEEL
Indien nodig curatief
Positieve groepsvorming Communicatie met ouders, IB'ers, enz.
Volgen van de leerling - KIJK! en Viseon
Professionalisering
Positieve sociaalemotionele ontwikkeling leerlingen
Ondersteuning in- en extern
Onderzoekende houding en positieve communicatie leerkracht
Aanleren positieve normen, voorbeeld gedrag
