videoshoot
ʻMONTEREN IN DE CAMERAʼ BEST HAALBAAR
Snelheid steeds meer geboden Monteren lijkt tegenwoordig alleen maar te kunnen met specifiek daarvoor bedoelde computersoftware. Maar wat als je dat niet wilt of kunt? Richard Helwig zocht naar de mogelijkheden en onmogelijkheden om ‘in de camera’ te monteren. Hij geeft op eenvoudige wijze tips voor beginners om aan de slag te gaan.
Niet iedere filmer is even handig met de computer. Zonder ‘moeilijk’ gedoe met software. Niet iedereen wil aan de montage veel tijd besteden door er uren voor achter de computer te hoeven zitten. Omdat het uiteindelijk om het gebruiksgemak gaat. Los daarvan ben je met een redelijk uitgebreid softwarepakket aardig wat tijd kwijt om er een beetje mee om te leren gaan. En moet niet zelden de huidige computer worden uitgebreid of vervangen omdat voor dergelijke pakketten een zwaardere processor en geheugen is vereist. Consumenten willen veelvuldig opnamen maken zonder dat daar achteraf veel aan gedaan moet worden. Snel opnemen, snel zelf bekijken en snel op schijfjes zetten om aan vrienden en familie op te sturen. Dat is de tendens die steeds meer in
PROBLEEMLOOS MONTEREN MET DE LAPTOP? HET KAN, MAAR MET GEBRUIK VAN EEN REDELIJK UITGEBREID MONTAGEPROGRAMMA, MOET JE ALS CONSUMENT VOOR DE AANSCHAF VAN EEN GESCHIKT EXEMPLAAR FLINK IN DE BUIDEL TASTEN. WERKEN MET EEN VASTE COMPUTER IS AL GAUW HONDERDEN EURO’S GOEDKOPER EN WERKT IN DE PRAKTIJK VAAK BETER. OF TOCH MAAR LIEVER MONTEREN ZONDER SOFTWARE?
29
de huiskamers is te zien. Leven we niet in een maatschappij waar alles om snelheid draait? Een oplossing in die gevallen is om vanaf de camera rechtstreeks te monteren naar de harddiskrecorder. Natuurlijk kent dit de nodige beperkingen, maar is het in die omstandigheden mogelijk om een geslaagd filmpje te maken? En vooral: is dat in een aanvaardbare kwaliteit te doen? Krachtige correctiefunctie
Full High Definition is hot. Filmen in 1920x1080i is super. Want als het om eigen opnamen gaat, wil je nu eenmaal het beste. Werken op die manier lijkt ingewikkeld te klinken, maar is het niet. Zo ging ik op stap met de Panasonic HDC-SD10. Wie gaat voor superlicht en toch wil beschikken over een maxi-
NEXT
videoshoot
de scènes zo worden opgenomen dat ze direct geschikt zijn voor de eindmontage en er achteraf niets meer aan hoeft te gebeuren. Toegegeven, dit vereist de nodige ‘stuurmanskunst’, maar betekent uiteindelijk wel het minste aan werk om een zo geschikt mogelijk eindresultaat te krijgen. Op de analoge manier
MET EEN GEWICHT VAN SLECHTS 228 GRAM IS DE PANASONIC HDC-SD10 DE LICHTSTE CAMERA VOOR FILMERS DIE GRAAG WILLEN WERKEN IN FULL HD, MAAR NIET GECONFRONTEERD WILLEN WORDEN MET ALLERLEI FUNCTIES DIE ONGEBRUIKT BLIJVEN. ONDANKS DAT, VALT ER NOG VEEL IN TE STELLEN. DUS NEEM DE TIJD OM DE CAMERA TE LEREN KENNEN! HET IS ZONDE ALS JE TIJDENS VAKANTIESHOTS ER PAS ACHTER KOMT WAT MOGELIJK IS.
30
mum aan kwaliteit voor een aanvaardbare prijs, doet met deze camera een verstandige keuze. Makkelijk in een klein tasje mee te nemen! Dit type maakt alleen gebruik van een SDHC/SD-geheugenkaart (optioneel) als opnamemedium. Deze wijze van opslag verschilt van een harde schijf door het ontbreken van een transportmechanisme. Het is daardoor schokbestendig. Enige basiskennis
De tijd is voorbij dat je een videoband uit de camera haalde en de opnamen
selectief moest gaan overspelen op een andere band om een geschikte montage te krijgen. Met het nodige kwaliteitsverlies van dien. Nu is het heel gewoon om in de videocamera een voorselectie van de beste beelden te maken en die over te zetten op een harddiskrecorder. Vanuit die harddisk zijn de opnamen vervolgens eenvoudig op schijfjes te branden. Daarbij is het echter wel noodzakelijk dat de filmmaker over enige basiskennis beschikt om ‘in de camera’ te kunnen monteren. Daarmee bedoel ik dat
Het montageprincipe zonder gebruik te maken van een computer is simpel (hoe moeilijk deze uitleg in eerste instantie misschien lijkt). Als de opnamen zijn gemaakt, wordt de camera rechtstreeks aangesloten op de harddiskrecorder. Dat kan analoog, maar betekent natuurlijk een minde-
OOK KREEG IK VAN PANASONIC DE HDCTM300 MEE. DIT MODEL IS DUIDELIJK BESTEMD VOOR FILMERS DIE MEER WILLEN. ZO IS DIT TYPE UITGERUST MET EEN EXTERNE MICROFOONAANSLUITING, EEN HOOFDTELEFOONAANSLUITING EN KAN ER GEBRUIK WORDEN GEMAAKT VAN DE MEEGELEVERDE AFSTANDSBEDIENING. PANASONIC BEWIJST MET HET TYPE CAMERA’S IN HET ASSORTIMENT FULL HD DAT FILMEN IN DIT FORMAAT VOOR ELK BUDGET GESCHIKT IS.
EÉN VAN DE BASISFUNCTIES IS DE BACKLIGHT (TEGENLICHTCORRECTIE). DEZE FUNCTIE BIEDT UITKOMST IN SITUATIES WAARIN HET HOOFDONDERWERP ONDERBELICHT IS, ZOALS HET GEVAL KAN ZIJN BIJ HET FILMEN VAN ONDERWERPEN TEGEN EEN FEL VERLICHTE ACHTERGROND. IN DEZE EERSTE OPNAME IS TEGEN DE ZON IN GEFILMD EN ONTSTAAT EEN DONKER BEELD. BIJ DE TWEEDE OPNAME IS DE BELICHTING WEL GOED INGESTELD.
videoshoot BIJ HET SPONTAAN ONDERBREKEN VAN OPNAMEN TERWIJL HET GEKOZEN KADER NIET WORDT GEWIJZIGD, ZULLEN BIJ HET AFSPELEN MERKWAARDIGE SCHOKKEN TE ZIEN ZIJN. ALS DIT VLIEGTUIG PLOTSELING VERDWIJNT OF ZICH MET ENORME SPRONGEN VERPLAATST, WORDT DIT VEROORZAAKT OMDAT DE VOLLEDIGE BEWEGING VAN EEN ONDERWERP NIET WORDT VASTGELEGD. ER VERDWIJNT EEN STUK UIT DE BEWEGING. DEZE HINDERLIJKE FOUT WORDT ALS ‘SPRINGER’ AANGEDUID.
re beeldkwaliteit dan dit in Full HD gebeurt (mits je uiteraard over een dergelijke camera beschikt). Desondanks blijft de beeldkwaliteit goed aanvaardbaar. Menig consument doet het op deze manier. Op de analoge manier kun je de camera met behulp van drie tulpstekkers eenvoudig op de recorder aansluiten. Dat geldt voor zowel het beeld (bestaande uit één stekker) en het geluid (bestaande uit twee stekkers, eentje voor het linker en eentje voor het rechter kanaal). Bij veel harddiskrecorders zitten die aansluitingen zowel aan de achter- als aan de voorkant. Aansluiten kan ook via de USB, maar veel wat oudere harddiskrecorders beschikken niet over een dergelijke aansluiting.
ONDANKS DE AUTOMATISCHE SCHERPSTELLING KUNNEN ER SITUATIES OPTREDEN DIE DOOR DE CAMERA FOUT WORDEN BEOORDEELD. IN DIT VOORBEELD WERD OP DE TRALIES SCHERPGESTELD (VOORGROND) IN PLAATS VAN OP DE VOGELS (ACHTERGROND). MET HANDMATIG CORRIGEREN HAD DEZE FOUT VOORKOMEN KUNNEN WORDEN.
raat, maar een kleine en platte brander die eenvoudig is aan te sluiten op de camera. Geschikt voor filmers die geen gebruik van de computer kunnen of willen maken, maar hun films toch in Full HD willen afleveren. Ik heb ermee gewerkt en het is me uitstekend bevallen. Losse bestandjes
Bij zowel de HDC-SD10 als de HDCTM300 heb ik ervaren dat er voor elke
opname die wordt gemaakt, een apart bestandje wordt gecreëerd. Al die losse bestandjes worden in de afspeelmodus (in de volgorde van opnemen) op het schermpje in een rijtje zichtbaar gemaakt. Die bestandjes zijn handig terug te vinden omdat steeds het eerste beeldje van elke opname wordt weergegeven. Wil je gaan afspelen, dan toets je eenvoudigweg op de betreffende opname
31
Kleine en platte brander
Wil je zonder computer werken in Full HD, dan heb je een Blu-ray recorder nodig om deze kwaliteit afkomstig uit de camera te behouden. En die is in Nederland bij het ter perse gaan van dit artikel helaas nog niet verkrijgbaar. Panasonic heeft een passend alternatief gevonden met de VW-BN1E-S, een brander waarmee rechtstreeks vanaf de camera schijfjes in Full HD kunnen worden gebrand. Zonder tussenkomst van een computer. Geen groot en ingewikkeld appa-
OPNAMEN BEOORDELEN OP HET 2.7 INCH GROOT TOUCHSCREEN VOLDOET BIJ DE HDC-SD10 VAN PANASONIC IN DE PRAKTIJK PRIMA. HET VOORKOMT DAT OPNAMEN ACHTERAF IN DE MONTAGE ONVERWACHT TEGENVALLEN EN ERUIT MOETEN WORDEN GEHAALD. ‘MONTEREN IN DE CAMERA’ IS HIERMEE BEST HAALBAAR. HET SCHERMPJE HEEFT DE BELANGRIJKSTE OPNAME- EN AFSPEELFUNCTIES BINNEN HANDBEREIK. NEXT
videoshoot BIJ HET SCHERPSTELLEN IS VEEL VARIATIE MOGELIJK. STEL IK SCHERP OP HET RECHTER GEDEELTE OF OP HET ACHTERSTE GEDEELTE VAN DIT PITTORESKE STRAATJE? HET KAN ZELFS IN ÉÉN SHOT WORDEN GECOMBINEERD DOOR TIJDENS DE OPNAME DE SCHERPSTELLING HANDMATIG AAN TE PASSEN. GROOT PLUSPUNT IS DE ADVANCED O.I.S. HIERMEE WORDT TRILLING GECOMPENSEERD EN VERVAGING WEGGEWERKT. DE EFFECTEN VAN BEVENDE HANDEN TIJDENS HET FILMEN WORDEN ONDERDRUKT. DAT GELDT ZOWEL VOOR BEWEGENDE ALS VOOR STILSTAANDE BEELDEN. DIE KRACHTIGE CORRECTIEFUNCTIE BEPERKT HET SOORT HANDTRILLINGEN DAT VAAK VOORKOMT ALS ER WORDT BEWOGEN TIJDENS HET OPNEMEN. HET ZORGT VOOR STABIELE BEELDEN DIE IN DE MONTAGE VOLKOMEN BRUIKBAAR ZIJN.
32
waar je wilt starten. De camera werkt vanaf dit bestandje alle bestandjes in de afspeelmodus af. Vanaf het eerste bestandje dat je wilt overzetten, druk je de opnametoets van de recorder in. Daarbij is het handig om te weten bij welke opname je wilt eindigen zodat op tijd de pauze- of de stoptoets van de recorder ingedrukt kan worden. Het verdient daarbij aanbeveling om de opnamen eerst op de harde schijf van de recorder te zetten zodat die vervolgens in elk gewenst aantal gedupliceerd kunnen worden naar losse schijfjes. Wissen en inkorten
Een pluspunt is dat de bestandjes in de camera achteraf weer los van elkaar kunnen worden gewist. Opnamen kun-
nen zelfs met het ‘schaartje’ worden ingekort. Jazeker, je monteert op deze wijze volledig in de camera! En het is kinderlijk eenvoudig. Een waarschuwing is op zijn plaats. Want met een enkele onoplettendheid is het mogelijk om in één klap alle bestandjes onbedoeld te wissen. Ondanks dat er extra wordt gevraagd of het de bedoeling is dat opnamen met een wisopdracht moeten worden verwijderd. Eenmaal gewiste opnamen kunnen niet meer worden teruggehaald! Een ‘prullenbakje’ is niet ingebouwd waarin verwijderde opnamen hadden kunnen worden opgeslagen totdat je opdracht geeft die leeg te maken en pas dan definitief te wissen. Een ander aandachtspunt is dat scènes kunnen worden gewist of ingekort, maar
niet van volgorde kunnen worden veranderd. En dat geeft een serieuze beperking bij het monteren ‘in de camera’. Pauze- of stoptoets?
Worden meerdere opnamen vanaf de camera naar de harddiskrecorder overgezet, bedoeld voor één filmpje, waarbij tussentijds even moet worden gestopt, dan is het belangrijk dat de pauzetoets van de recorder wordt ingedrukt. En niet de stoptoets. Bij de pauzetoets wordt de recorder ‘in de wacht’ gezet en zullen, na het hervatten van het overspelen, de opnamen naadloos aan elkaar worden gezet. Zou de stoptoets zijn ingedrukt, dan zal de recorder de reeks aan opnamen meteen beëindigen. De recorder zal de opnamen die tot dan toe zijn overgespeeld als één bestand zien.
TWEE FOTOSHOTS UIT DE BEELDEN DIE IK MAAKTE MET DE PANASONIC HDC-TM300. ZELFS INZOOMEN LEVERT EEN AANVAARDBAAR RESULTAAT OP. BIJ GEBREK AAN BEWEGENDE BEELDEN IN DE FILM ZIJN FOTO’S IN TE PASSEN DIE KUNNEN DIENEN ALS ‘STOPPERS’. DE WITBALANS HAD VANWEGE DE SNEEUW WEL HANDMATIG AANGEPAST MOETEN WORDEN WANT DE FOTO’S KENMERKEN ZICH DOOR EEN BLAUWACHTIGE TINT.
Belangrijk is dat het gebruik van de pauzetoets gezien moet worden als een tijdelijk stopzetten van het overzetten van opnamen. Blijft de toets te lang in die functie staan, dan zal de recorder automatisch op ‘stop’ worden overgeschakeld waarbij het overzetten is stopgezet. Het is in dat geval niet meer mogelijk om er één bestand als filmpje van te maken. Deze onderbreking is onherroepelijk. Het is dus zaak om snel de vervolgopnamen op te zoeken en het overzetten te hervatten. Een kort draaiboekje van tevoren op papier zetten is geen slecht advies. Mijn ervaring is overigens dat bij het gebruik van de pauzetoets vrijwel geen beeldjes verloren gaan. De meeste harddiskrecorders starten na de onderbreking weer razendsnel op.
videoshoot
Tijdelijk stopzetten
VIDEOCAMERA’S WORDEN STEEDS KLEINER EN COMPACTER, TERWIJL DE MOGELIJKHEDEN OM DIRECT NA DE OPNAMEN EENVOUDIGE MONTAGES IN DIT APPARAAT TE DOEN, TOT ONGEKENDE HOOGTES STIJGEN. TEL DAAR DE KENNIS VAN DE ‘FILMWETTEN’ BIJ OP EN JE BENT MET DE RESULTATEN AL SNEL IN DE WOLKEN!
Met het geluidsmengpaneel
Het later toevoegen van geluiden en muziek vereist nadere aandacht. Zo kon je in ‘vroeger tijden’ met een betere videorecorder volop ‘audiodubben’. Nu was die functie niet zaligmakend want het mengen van geluid was onmogelijk. Zodra je de audiodub functie uitschakelde omdat je bijvoorbeeld van muziek weer terug wilde overschakelen op het live geluid, dan was een overgang in het geluid duidelijk hoorbaar. De harddiskrecorders van nu kennen de
functie audiodub niet. Maar er is wel een andere mogelijkheid als je analoog wilt blijven monteren. Dat is door een geluidsmengpaneel tussen de camera en de recorder aan te sluiten. Hierbij moeten de opnamen naar volle tevredenheid in de camera in de juiste volgorde zijn opgeslagen. Tenzij er gebruik wordt gemaakt van twee harddiskrecorders. Ik probeerde het uit en maakte op deze manier een geslaagde huwelijksreportage. Vanaf de camera ‘monteerde’ ik de beelden naar de eerste recorder. Toen daar alle opnamen op de juiste wijze op stonden, plaatste ik een geluidsmengpaneel tussen beide recorders. Het kwaliteitsverlies was nihil, het resultaat bleek verbluffend. De nodige voorbereiding
DE KRACHTIGE 16X OPTISCHE ZOOM BIJ DE HDC-SD10 KAN ZELFS VERAF GELEGEN ONDERWERPEN HELDER VASTLEGGEN. DAARBIJ KOMT DAT EEN OPNAME EXTREEM LANG KAN WORDEN OPGENOMEN TOTDAT HET MOMENT ZICH VOOR DE LENS AFSPEELT, WAAR JE OP HEBT GEWACHT. DIRECT NA DE OPNAME KAN DEZE WORDEN INGEKORT TOT EEN KORTE SCÈNE DIE IN DE EINDMONTAGE GEBRUIKT GAAT WORDEN. ZOALS IN DIT VOORBEELD WAARBIJ DIEREN ZICH NU EENMAAL NIET LATEN REGISSEREN. HET IS WACHTEN (ZEG MAAR: KNIPPEN!) TOTDAT JE ALS FILMMAKER WORDT BELOOND.
Het grote voordeel van deze mogelijkheid is dat het oorspronkelijke geluid kan worden weggehaald, deels of geheel kan worden gemixt met externe geluiden en muziek. Hoe meer kanalen het mengpaneel heeft, hoe meer je uit de voeten kunt. Zo probeerde ik met twee cd-spelers muziek vlekkeloos in elkaar te laten overvloeien zonder vervelende stiltes. Deze wijze van monteren van het beeld en mengen van het geluid vereist wel de nodige voorbereiding!
Tot slot nog iets over de verschillende kwaliteiten waarmee in de recorder opgenomen kan worden. De beste kwaliteit is HQ of XP. Ik raad die kwaliteit altijd aan om te gebruiken bij eigen filmpjes. Kies anders voor SP, maar nooit voor LP of EP (de ‘langspeelkwaliteit’). Het doet een inbreuk op de kwaliteit en is zonde van alle moeite die je bij het filmen hebt gedaan.
33
Kennis, ervaring en creativiteit
Het kan niet vaak genoeg worden gezegd: een goede montage is niet afhankelijk van vele trucages, effecten en toevoegingen. In die context zou je dus niet eens gebruik hoeven te maken van een computer, maar kan de montage best met ‘harde’ overgangen tussen de camera en de harddiskrecorder worden gemaakt. Filmers die over de meest geavanceerde apparatuur beschikken, hoeven nog niet in staat te zijn een perfect resultaat af te leveren. Het maken van een film, is niet alleen afhankelijk van de apparatuur. Er komt meer voor kijken. Belangrijk zijn een goed ritme en passende shots die iets toevoegen aan het filmverhaal. Alleen dan maakt het ‘monteren in de camera’ een reële kans van slagen. Richard Helwig
END
