Slechthorendheid bij ouderen
Ir. T.T. Prinzen Klinisch fysicus-audioloog Pento Audiologisch Centrum Amersfoort www.pento.nl
Inhoud • inleiding (anatomie en pathologie) • soorten gehoorverlies • hoe hoort een slechthorende? • oorsuizen • signaleren en verwijzen • hoortoestellen • akoestiek • adviezen www.pento.nl
Orgaan van Corti
Binnenste en buitenste haarcellen
Auditieve banen
Contalaterale cortex wordt het sterkst gestimuleerd www.pento.nl
1. Geleidingsverlies (buiten- en middenoor) •
cerumenprop, OME, otosclerose, trommelvliesperforatie, radicaalholte
www.pento.nl
2. Perceptieverlies (binnenoor) • presbyacusis, lawaaidoofheid, congenitaal, Menière, sudden deafness
www.pento.nl
3. Gemengd gehoorverlies (midden- en binnenoor) • otosclerose, chronische m.o. ontstekingen na sanering
www.pento.nl
Gemiddeld gehoorverlies als functie van de leeftijd
Normaal gehoor www.pento.nl
www.pento.nl
Hoge tonen verlies
www.pento.nl
Matig gehoorverlies
Hoe hoort de slechthorende? Geluidsdemonstratie
www.pento.nl
Kenmerken van slechthorendheid: • Zachte geluiden worden niet meer waargenomen • Hoogfrequente spraakklanken worden niet meer onderscheiden /p/, /t/, /k/ • Verstaan in rumoer wordt moeilijker • Harde geluiden worden sneller onaangenaam • Geluid kan vervormd gaan klinken www.pento.nl
Bij toenemend gehoorverlies, afnemende discriminatie van spraakklanken
www.pento.nl
Tinnitus (oorsuizen) • geluid horen dat er niet is • piepen, ruisen, brommen, …. • ca. 10-30% van de ouderen heeft last, waarvan 1-2% ernstige hinder • grote relatie met gehoorverlies • vaak gepaard met hyperacusis • geeft irritatie, vermoeidheid, slapeloosheid, concentratieverlies • interactie met emoties en stress www.pento.nl
Oorzaak tinnitus: overactiviteit in centrale gehoorkernen, meestal t.g.v. perifeer gehoorverlies
www.pento.nl
Therapie • goede counseling • maskering door achtergrondgeluiden • gebruik hoortoestellen • psycho-sociale begeleiding • gedragstherapie • electro-stimulatie (transcraniëel of via implant)
www.pento.nl
Signaleren van slechthorendheid: • zegt vaak hé • reageert niet op aanspreken • t.v op de kamer staat hard • geeft antwoord dat niet past bij vraag • begint opeens over ander onderwerp • haakt af bij een groepsgesprek • gaat niet meer naar gemeenschapsruimte • lijkt niet geïnteresseerd • versterkt dementie www.pento.nl
Verwijzen wacht niet te lang: gewenning aan hoortoestel moeilijker bij groter gehoorverlies en hogere leeftijd
Naar wie ? • Audicien= leverancier -behandelt “eenvoudige” gevallen -verwijst door bij problemen (triage) www.pento.nl
Naar wie verwijzen? •KNO-arts: -bij medische problemen -bij asymmetrische gehoorverlies • Audiologisch Centrum: -bij “moeilijke” gehoorverliezen -bij psychosociale problemen -slechthorend en werk -slechthorende kinderen -bij ernstige tinnitus www.pento.nl
Stappen voor een hoortoestel • goed gehooronderzoek • welke hoorbehoeftes zijn er? • hoortoestel selecteren • proefperiode van 1-2 maanden • tussentijds bijstellen • (ander type proberen) • eindevaluatie en besluit aanschaf • aanvraag vergoeding (ca. €500,-) • betaling eigen bijdrage (0-€2000,-) www.pento.nl
Hoortoestellen
www.pento.nl
Hoortoesteleigenschappen: • zachte geluiden hoorbaar maken • harde geluiden niet (te veel) versterken • richtmicrofoon • lawaaionderdrukking • anti-feedback (“piepen”) regeling • binaurale samenwerking Nieuwe ontwikkeling • groter draagcomfort door open aanpassing • cosmetisch fraai • koppeling via blue tooth met GSM, MP3, PC www.pento.nl
Maar blijft een hulpmiddel: • discriminatieverlies van spraakklanken wordt niet opgeheven • spraakverstaan in rumoer blijft moeilijk • bijgeluiden vaak storend • muziek klinkt vervormd
www.pento.nl
Akoestiek: nagalm
www.pento.nl
Akoestiek: achtergrond geluiden
www.pento.nl
Adviezen t.a.v. goede akoestiek (voor spraakverstaan) • vermijd hoge ruimte (geen vides) • grote ruimtes compartimenteren; afsluiten met deuren • voldoende absorberende vlakken, met name plafond • geen storende geluidsbronnen • dempende materialen • meeste ook gunstig voor slechtzienden www.pento.nl
Adviezen voor de communicatie: • spreek rustig en duidelijk • verklein de afstand • laat uw gezicht (mond) zien • schakel achtergrond geluid uit; ga in een rustige hoek zitten • heb geduld, gebruik bij herhaling andere woorden • ondersteun met gebaren of schrift www.pento.nl
Dank voor uw aandacht
www.pento.nl
