Aanzet casebeschrijving Molenwaard
Situatie: Inleiding In het noorden van de Alblasserwaard, onder de rook van de gemeente Rotterdam, ligt de gemeente Molenwaard. Een gemeente die zich kenmerkt door uitgestrekte veen-weide gebieden, kleinschaligheid en een sterke sociale structuur. Een gemeente van bijna 30.000 inwoners, verspreid over 12 dorpen en 1 (vesting)stadje. Sociaal maatschappelijke voorzieningen hebben ook in deze gemeente een belangrijke functie. Ze zorgen voor binding en leefbaarheid in de kernen. De gemeente staat echter voor een belangrijke opgave. De financiële middelen lopen terug en de samenleving verandert. En is sprake van vergrijzing, een afnemend aantal gezinnen, meer alleenstaanden, individualisering en digitalisering. Deze ontwikkelingen hebben allen invloed op het gebruik van de (gemeentelijke) voorzieningen. Het is daarom van groot belang deze voorzieningen onder de loep te nemen en te bekijken hoe wij deze in de toekomst, samen met haar gebruikers, in willen (blijven) zetten ter ondersteuning van het sociaal maatschappelijk welzijn in de kernen.
Toekomstvisie Molenwaard 2030 In mei 2012 heeft de gemeente Molenwaard de toekomstvisie Molenwaard 2030 vastgesteld. In deze toekomstvisie wordt onder andere een beeld geschetst hoe de gemeente de toekomst van haar voorzieningen voor zich ziet. Het belangrijkste uitgangspunt is dat de gemeente haar voorzieningen vraaggericht gaat organiseren. In de gemeentelijke begroting 2014 ev. is dit nader uitgewerkt in een doel-inspanningen-netwerk (DIN), waarin twee ER-doelstellingen zijn benoemd: -
het aanbod van voorzieningen sluit beter aan op de maatschappelijke behoefte en er is een grotere bijdrage van gebruikers aan de realisatie en instandhouding van voorzieningen.
2013Casebeschrijving Molenwaard
1
Bezuinigingstaakstelling Naast de ER-doelstellingen zoals hierboven weergegeven, dient het programma Voorzieningen een bezuinigingstaakstelling te realiseren. In 2013 t/m 2015 komt de taakstelling neer op €50.000, in 2016 bedraagt deze €100.000 per jaar. Om deze taakstelling te kunnen realiseren is het van groot belang dat er een breed maatschappelijk gedragen veranderopgave wordt geformuleerd en natuurlijk wordt gerealiseerd.
DIN
Insteek beleid Het programma Voorzieningen maakt gebruik van de volgende (beleids)documenten: - Toekomstvisie Molenwaard 2030 voorzieningen vraaggericht organiseren (zie DIN) o
aanbod voorzieningen sluit beter aan op maatschappelijke behoefte
o
grotere bijdrage gebruikers aan realisatie en instandhouding voorzieningen
2013 Casebeschrijving Molenwaard
2
- Nota van uitgangspunten accommodatiebeleid (zie ook bijlage nota van uitgangspunten accommodatiebeleid) accommodaties (lees ook: voorzieningen) zijn een middel om maatschappelijke doelen te realiseren en de leefbaarheid te bevorderen de gemeente draagt uitsluitend bij aan een accommodatie als er sprake is van een belangwekkend maatschappelijk effect gekoppeld aan beleidsdoelen en doelgroepen (welzijn / WMO / Jeugd / sport / onderwijs) de gemeente investeert alleen ten behoeve van de lokale behoefte de gemeente investeert niet in of voor commerciële activiteiten in voorzieningen wordt alleen geïnvesteerd als dit ten goede komt aan beleidsdoelen en doelgroepen de gemeente heeft een vangnetfunctie voor het behoud van noodzakelijke voorzieningen / functies een rol van de gemeente is alleen aan de orde als particulier initiatief onvoldoende mogelijkheden biedt Als basisfuncties in een kern worden benoemd: ontmoetingsfunctie/ zaalfunctie voor lokale verenigingen, scholen en peuterspeelzalen Als wenselijke functies worden benoemd de dorpshuizen, sportcomplex, sporthal, jeugdhonk en zwembaden Het gaat niet om het gebouw maar om de functies Focus op multifunctionaliteit De gemeente heeft alleen gebouwen in eigendom als: o
De gemeente invloed wil hebben op de uitvoering van haar publieke taken
o
De gemeente de economische waarde van vastgoed wenst te borgen
o
De rol van particulier initiatief ontbreekt
o
De gemeente een strategisch belang heeft
Een gemeentelijke bijdrage is alleen mogelijk in kapitaalslasten Exploitatielasten komen ten laste van de gebruiker Bij het beslissen over een accommodatie wordt gekeken naar onderscheid tussen verzorgingskernen en kleine woonkernen.
2013 Casebeschrijving Molenwaard
3
- nota gemeentelijk vastgoed > 25 juni 2013 bespreken in de raad
Kenmerk & beschrijving aanpak: In oktober 2011 is het Tarievenbeleid door de gemeenteraad vastgesteld, samen met het nieuwe gemeentelijk subsidiebeleid. Op basis van hiervan zijn verschillende sporen uitgezet. Ronde langs accommodaties Allereerst heeft de gemeente een ronde gemaakt langs de verschillende accommodaties (sportaccommodaties en dorpshuizen) om het nieuwe subsidie- en tarievenbeleid nader toe te lichten. Nota strategisch vastgoed Daarnaast heeft de gemeente de conclusie getrokken op basis van de uitgangspunten accommodatiebeleid dat we accommodaties willen gaan afstoten. Tegen welke achtergrond en wat de voorwaarden zijn van het al dan niet behouden van deze accommodaties konden we moeilijk aangeven. Daarom is de gemeente aan de slag gegaan met een nota strategisch gemeentelijk vastgoed. We dienen ten slotte allereerst inzichtelijk te hebben wat we hebben en wat we willen. Kerncijfers Op dit moment heeft de gemeente nog onvoldoende zicht op de huidige stand van zaken ten aanzien van haar voorzieningen / vastgoed. Wat zijn de totale kosten van de voorzieningen in onze begroting? En hoe wordt er gebruik gemaakt van de verschillende voorzieningen en door wie (kortom: bezettingsgraad)? Voordat we heldere acties uit kunnen zetten binnen het programma Voorzieningen dienen we eerst deze informatie tot onze beschikking te hebben. Voor het opstellen van de kadernota is deze informatie relevant. Hier staan we nu: 1 juni 2013 moeten we alle cijfers tot onze beschikking hebben Vervolgstappen Nadat we de kerncijfers van de verschillende voorzieningen inzichtelijk hebben, gaan we na wat de verwachte behoefte naar de voorzieningen is. Vervolgens zullen we, met onze beleidsmatige uitgangspunten in onze hand, bekijken welke toekomstscenario’s er mogelijk zijn en welke concrete veranderingen we willen bewerkstelligen. Hieruit volgt onder andere een afwegingskader ten aanzien van nieuwe initiatieven en herinvesteringen, maar ook een handvat om met inwoners stappen te zetten ten aanzien van hun bijdrage in het beheer en gebruik van de (bestaande) voorzieningen. Dit alles dient nog verder te worden uitgewerkt en geconcretiseerd.
2013 Casebeschrijving Molenwaard
4
Vragen vanuit Molenwaard: Zoals ook uit de inleiding naar voren komt, wil de gemeente Molenwaard een optimaal voorzieningenaanbod creëren. Maar wat is optimaal? Welke voorzieningen dragen het beste bij aan de leefbaarheid en sociale samenhang in diverse kernen? Daarbij dienen we rekening te houden met de gemeentelijke context, waaronder het gegeven van de meerdere kernen die samen de gemeente Molenwaard vormen. Uit bovenstaande destilleren we de volgende kernvragen: 1) Hoe kunnen we de leefbaarheid en sociale samenhang in de kernen faciliteren? 2) Welke betekenis hebben de verschillende voorzieningen voor de sociale samenhang in de kernen? 3) Hoe zorgen we voor zichtbaarheid / vindbaarheid van de voorzieningen? 4) Hoe zorgen we voor kostendekkende exploitatie? a. Bundeling van geldstromen b. Hoe kunnen we de vraag genereren
Beoogde planning:
Inspanningen 2013 tijd
2013
Vaststellen nota gemeentelijk vastgoed
Inventarisatie bezettingsgraad voorzieningen
Uitvoeringsprogramma gemeentelijk vastgoed
Nader uitwerken kaders (gemeentelijke) voorzieningen
2013 Casebeschrijving Molenwaard
Herijken vastgoedportefeuille; Taakstelling € 50.000 Reorganiseren gemeentelijk vastgoedbeheer Informatiepunt beheer en onderhoud
5
