Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in het Parco Nazionale dei Monti Sibillini’, Op Pad 6 - 2011
Sibillini, Wandelen, Italië
Samenstelling: Nanda Raaphorst Foto: Margriet Spangenberg
Het gebied De route Navigatie Zwaarte/moeilijkheidsgraad Overnachting Eten/drinken Beste tijd Er naart toe Lezersaanbod Routebeschrijving van dag tot dag Kaarten en gidsen Adressen en sites
De Feiten Activiteit Wandelen Land Italië Gebied Parco Nazionale dei Monti Sibillini, midden-Italië, de regio’s Marche en Umbrië De route De GAS is in totaal 120 km, opgesplitst in 8 deeltrajecten. Op Pad liep 6 van de 8 trajecten Karakteristiek Bergwandeling over grazige weiden met afdalingen in valleien en klims door bossen en velden. Onderweg enkele dorpjes en zicht op tweeduizenders rondom. Hoogste berg van de Sibillini is de Monte Vettore (2476m)
Het gebied Parco Nazionale dei Monti Sibillini, midden-Italië, de regio’s Marche en Umbrië. De Monti Sibillini-keten is ongeveer 30 kilometer lang, noord-zuid gericht en onderdeel van de Apennijnen. Het heeft brede valleien en beboste hellingen die steil aflopen naar de meer vruchtbare en bewoonde randen. De hoofdkam vormt de geografische (water)scheiding tussen de Tyrrheense kant (Umbrië) in het westen en de Adriatische kant (Marche) in het noorden en oosten. De Sibillini bestaan vooral uit kalksteen. Gletsjers hebben later sporen nagelaten in de vorm van cirkels en U-vormige troggen. Wat vooral opvalt is de kaalheid, er zijn maar weinig bomen boven de 1500 meter, de rest is gekapt zodat de schapen (ooit 400.000) kunnen grazen. Maar er wordt ook op de heuvels gewoond, tot een paar jaar terug voornamelijk boeren en houthakkers. Het leven speelt zich af in middeleeuwse dorpjes, in boerenhuizen rond piepkleine kerkjes, met een paar akkers, ingeklemd tussen kreupelhoutbosjes en struiken. Het hoofdkantoor van het park zetelt in Visso, het officiële startpunt van de GAS.
De route De GAS is in totaal 120 kilometer, opgesplitst in 8 deeltrajecten, met als officiële startplaats Visso en de volgende plaatsen als aanbevolen tussenstations (met tips voor accommodatie in de gids): Cupi, Fiastra, Monastero, Rubbiano, Colle di Montegallo, Colle le Cese en Campi Vecchio. Op Pad liep 6 van de 8 trajecten. Onze dagtra-
Pagina 1
Sibillini
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in het Parco Nazionale dei Monti Sibillini’, Op Pad 6 - 2011
Pagina 2
Navigatie Markering en routegids. Een gps-log van het door ons gevolgde traject staat elders op de site
jecten: 1, Collina - Balzo; 2, Balzo - Castellucio; 3, Castellucio - Campi Vecchio; 4, Campi Vecchio - Visso (2 nachten); 5, Visso - Cupi; 6, Cupi - Trebbio/Fiastra. Vanaf Trebbio namen we de bus naar San Benedotto voor de trein naar Pescara (vliegveld).
Zwaarte/moeilijkheidsgraad Lichte tot middelzware tocht, een goede conditie is mooi meegenomen. Geen technische moeilijkheden, goed begaanbare paden, soms een lange lastige afdaling over stenen. Hoogte wandelpad tussen 600 en 1794 m
Navigatie
Overnachten Op dagafstand wandelen kun je overnachten in dorpen (hotelletjes, pension) of in rifugio’s in de bergen. In oktober zijn veel hutten al gesloten, check vooraf de openingstijden. Reserveren in hoogseizoen (juli/augustus) is aan te bevelen Eten/drinken In de dorpen onderweg of in de accommodatie Beste tijd Maart - mei (overdosis wilde bloemen), of september - oktober (warme herfstkleuren, heldere luchten). Er naar toe Trein, vliegtuig, auto. Utrecht - Visso is 1580 km
Markering, routegids en kaart. Een gps-log van het door ons gevolgde traject staat elders op de site.
Zwaarte/moeilijkheidsgraad Licht, tot middelzwaar. Geen technische moeilijkheden, goed begaanbare paden, soms een lange lastige afdaling over stenen. De route gaat om de Sibillini-toppen heen, met zijtakken om ze te beklimmen. Hoogste punt op de GAS: Forca di Giuda, 1794 meter.
Overnachting Op dagafstand wandelen kun je overnachten in dorpen (hotelletjes of pensions) of in rifugio’s in de bergen. In oktober zijn veel hutten al gesloten, check vooraf de openingstijden. Reserveren in hoogseizoen (juli/augustus) is aan te bevelen. Accommodatietips staan in de Cicerone-gids van de GAS. Onze overnachtingsadressen Dag 1: Balzo, B&B Villa Emma, www.villaemmabandb.it. Knus hotelletje met sympathieke eigenaresse. In Balzo verschillende restaurantjes. Dag 2: Castelluccio, B&B Veletta, www.agriturismocastelluccio.it. Keurig B&B/hotelletje in toeristenstad Castelluccio. Uitzicht op de Monte Veletta en de linzenvelden. Dag 3: Campi Vecchio, www.rifugiosibillini.it Grote herberg in hoger gelegen Campi Alto met veel slaapzalen. Ook groepsaccommodatie. Tip: eten in Fontana Antica in Campi Vecchio. Sfeervolle locatie, gezamenlijk aanvallen, heerlijk eten. Dag 4: Visso, Hotel Due Torri, www.affittacamereduetorri.com. Vooral de zolderverdieping van dit hotel in oud pand is sfeervol. Uitzicht op plein in centrum Visso. Dag 5: Cupi, www.asgaia.it/public/rifugio_cupi_monti_sibillini.asp Rifugio met georganiseerde outdoor-activiteiten. Kleurrijke kamers die je bij drukte deelt met andere gasten. ‘s Avonds keuzemenu. Dag 6: Fiastra/Trebbio, mogelijkheid te slapen in www.rifugioditribbio.com
Eten/drinken In de dorpen onderweg of in de accommodaties.
Beste tijd Maart - juni (overdosis wilde bloemen), of september - oktober (warme herfstkleuren, heldere luchten). Wij waren er half juni en liepen door velden vol kniehoge bloemen. Let op, in oktober zijn veel hutten al gesloten.
Er naar toe Auto Utrecht - Visso is 1580 km. Visso, het officiële startpunt, ligt aan de westzijde van de lus die de GAS maakt. Dichtstbijzijnde vliegveld voor Visso is Rome. Wij startten aan de oostzijde van de lus, in Montemonaco, waarvandaan het een paar kilometer wandelen is naar Collina, dorp op de route. Vliegen Dichtstbijzijnde vluchthaven Montemonaco: Pescara. Vluchten naar Pescara gaan
Pagina 2
Sibillini
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in het Parco Nazionale dei Monti Sibillini’, Op Pad 6 - 2011
Pagina 3
vanaf Eindhoven, prijzen ca € 200,- voor retourtje. Vanaf Pescara neem je de trein naar San Benedetto del Tronto (ca 60 km). Hiervandaan met de bus naar Montemonaco (ca 70 km). Bussen gaan via Ascoli Piceno of via Monte Alto delle Marche (zie Lezersaanbod). Voor busdiensten, zie http://www.startspa.it/download/orari/extraurbane/Madebus(MontemonacoAscoli).pdf. Alternatief: auto huren. Tegenover het station in San Benedetto del Tronto zit Hertz autoverhuur. Trein Retourtje Amsterdam – Grottammare of San Benedetto v.a. € 260 p.p. inclusief 6-persoons couchette in nachttreinen, overstappen in München, Verona, Bologna en Ancona. Vanaf Grottammare of San Benedetto ca 25/30 km naar Montalto delle Marche (B&B), waarvandaan het met de bus nog 40 km is naar Montemonaco. Reistijd tot aan Montalto ruim 23 uur. Treinreis niet mogelijk tussen 22 juli en 28 augustus 2011. De treinreisinformatie is rechtstreeks afkomstig van De Treinreiswinkel. Dé specialistvoor internationale treintickets, treinrondreizen en treinvakanties. Meer info of gelijk boeken? Check www.treinreiswinkel.nl of bel (071) 513 70 08.
Lezersaanbod Speciaal voor de lezers van Op Pad stelde Villa della Valle een arrangement samen. Villa della Valle is het sfeervolle B&B van de Nederlandse eigenaren Anuscka en Godfried, gelegen in een groen dal, omringd door heuvels vol akkers en wijngaarden. Villa della Valle ligt op 40 km rijden van Montemonaco en is een heerlijke plek om een paar dagen op te laden, of juist uit te rusten na de GAS. Zie elders op de site.
Routebeschrijving van dag tot dag Wij startten de GAS in Collina, een paar kilometer voorbij Montemonaco (bushalte). Dag 1: Collina (955m) - Balzo (886m) 12 km, 570 m stijgen/400 m dalen Vanaf Collina indrukwekkende uitzichten op Monte Banditello en Monte Vettore (2476), die met kop en schouders boven de andere bergen uitsteekt. Een aangenaam pad daalt door de bossen naar het gehucht Tofe (747 m) in de vallei van de rivier Aso. Aan de overzijde van de rivier volgt een klim door een kastanjebos en langs terrasvelden. Het pad komt uit op grassige heuvelflanken met hier en daar eikenbomen. De Monte Sibillini heb je in de rug, vóór je het indrukwekkende profiel van de Cima della Prata. Na het gehucht Altino voert het pad door velden met tijm en andere kruiden, een volgend kastanjebos in. Het pad kruist een aantal stroompjes, het bos bestaat nu uit beuken. Na een klim met een indrukwekkend uitzicht op de Monte Vettore daalt het pad af naar Colle di Montegallo (rifugio) of - nog een uur doorlopen - naar Balzo. We zijn diep onder de indruk van Sibillini’s ruige kammen en pieken, van de kale vlaktes en de uitgestrekte bergweides vol wilde bloemen. Dag 2: Balzo (886m) - Castelluccio (1452m) 20 km, 650 m klimmen/80 m dalen Vanaf Balzo gaat het eerst steil omhoog, daarna omlaag naar Astorara, aan de voet van de Monte Vettore. Het pad stijgt opnieuw, dwars door fraaie bloemenvelden, dan een hellingbos vol geurende dennenbomen en hier en daar een open plek met ongelooflijk mooie uitzichten. De route trekt om de oostelijke flank van de Monte Vettore. Op 1360 meter houdt het stijgen op en zet de afdaling in. Bij Forca di Presta afslag naar Castelluccio. De route voert naar Castelluccio via een uitgestrekte vlakte, de Piano Grande (linzenakkers), die als een hangmat is uitgespannen tussen Monte Vettore (2476) en Monte Valetta (1614). Dag 3: Castellucio (1452m) - Forca di Giuda (1794m) - Campi Vecchio (907m) 20 km, 340 m klimmen/800 m dalen Via een lange, langzaam stijgende weg verlaten we Castelluccio. Deze Piano Grande is Pagina 3
Sibillini
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in het Parco Nazionale dei Monti Sibillini’, Op Pad 6 - 2011
Pagina 4
de grootste tectonische depressie van de Sibillini, met de flank van de Cima del Redentore als fraai decor op de achtergrond. Na de Forca di Giuda, het hoogste punt van de GAS (1794), afdaling door de Valle delle Grotte naar Forca di Ancaran. Campi Vecchio (iets lager gelegen dan Campi Alto) is vandaag het eindpunt (gps-log ontbreekt bij deze dag). Dag 4: Campi Vecchio (907m) - Visso (685m) 10 km, 350 m klimmen/600 m dalen Van Campi (Vecchio) naar de bodem van de vallei tussen M. Macchialunga en Monticello. Een wijds panorama over de uitgestrekte prairies van de Casali dell’Acquaro. Dan afdaling in de Visso Vallei. Dag 5: Rustdag ivm regen Dag 6: Visso (685m) - Cupi (986m) 13 km, 800 m stijgen/430 m dalen Van het historische centrum van Visso steil de stad uit, over de flanken van Monte Careschio, slingert er om heen totdat het de Plains of Macereto bereikt. Dan afdaling, zigzaggen door de velden naar het Santuario di Macereto. Uitzicht op de spectaculaire rotsachtige wand van de Monte Bove Nord. Bij een droge waterbron buigen we af, onderlangs La Banditella, een langgerekte bultige berg begroeid met gras, rozenbottel, braam en distel naar Cupi. Dag 7: Cupi (986m) - Trebbio (756m) 11,5 km, 600 m stijgen/600 m dalen Het pad bestijgt de linkerflank van de Costa Tranquilla en voert dan naar de weides van de Campobonomo Vallei en daarna naar de kam van Monte Coglia. Daarvandaan een lange afdaling, met wijdse panorama’s over het Fiastrone Lake. Dan door naar Trebbio di Fiastra.
Kaarten en gidsen Kaarten Kompass, kaart 666 Monti Sibillini (met Cascia en Norcia), 1:50.000, € 8,95. Een zeer bruikbare kaart, al is een fijnere schaal welkom. De GAS is ingetekend. Evenals campings, rifugio’s, mountainbikepaden. Gidsen Italy’s Sibillini National Park, walking and trekking guide, door Gillian Price, uitg. Cicerone, € 18,95. Zeer informatieve Engelstalige gids, met een uitgebreid hoofdstuk praktische informatie voor wandelaars in het gebied, en vervolgens de dag-tot-dagbeschrijving van de GAS, onderverdeeld in 8 etappes, inclusief tijdsaanduidingen, hoogtemeters, schematische kaartjes, tips voor overnachting, vervoer, etc. Plus nog 21 dagtochten variërend van 3,5 - 20 km in het nationaal park. Geen hoogteprofielen. Handzaam formaat. Wij gebruikten deze gids. Grande Anello Sibillini, Circular route of the Sibillini, 9 days on foot around the Park, door Alberico Alesi, Rossetti Alessandro uitgave van het Nationaal Park, vertaald naar het Engels, € 12,50 (excl. verzendkosten). Dag-tot-dag-beschrijving + achtergrondinformate, en hoogteprofielen, plus de begaanbaarheid in de winter per traject. Hoogteprofielen en deelkaartjes 1:50.000 bij de dagtrajecten. Te bestellen via de website van het park: http://www.parks.it/parco.nazionale.monti.sibillini/Egui.php Bron: De informatie is doorgaans te koop bij iedere gespecialiseerde reisboekhandel, zie www.reisboekhandel.nl.
Adressen en sites www.reisboekhandel.nl www.parks.it/parco.nazionale.monti.sibillini, officiële website van het park www.sibillini-walks.com, met tips voor wandel(dag)tochten in N.P. Monti Sibillini
Pagina 4
Sibillini
Praktische informatie bij het artikel ‘Wandelen in het Parco Nazionale dei Monti Sibillini’, Op Pad 6 - 2011
Pagina 5
www.agricamppicobello.com, website van Nederlandse gids in de Monti Sibillini, voor wie georganiseerd door de Sibillini wil trekken
Pagina 5