Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Kanaaleilanden Wandelen & fietsen, UK
Tekst: Petra Strijdhorst, Foto: Andries de la Lande Cremer
Het gebied De tochten Zwaarte/ moeilijkheidgraad Navigatie Er naar toe Beste tijd Eten/drinken Geld Overnachten Kaarten/ gidsen Handige adressen en sites
De feiten Het gebied De Kanaaleilanden Guernsey, Sark, Alderney en Herm De tochten wandelen en fietsen op de eerste drie, alleen wandelen op de laatste Zwaarte licht, alle tochten zijn praktisch zonder bagage mogelijk. Beperkt klimmen en dalen, behalve bij het lopen langs een kliffenkust. Moeilijkheidsgraad niet moeilijk, alleen lopen langs de kliffenkusten kan pittig zijn. Maar zodra je daar geen zin meer in hebt, loop je het binnenland in en pak je een bus of taxi.
Het gebied De Kanaaleilanden Guernsey, Sark, Alderney en Herm. Deze eilanden liggen tussen Frankrijk en Engeland, in de golf van st. Malo (dus niet in Het Kanaal, zoals de naam doet vermoeden). Naast de vier eilanden die wij bezochten is er ook nog Jersey, het grootste, maar ook het meest toeristische eiland van de vijf. Ondanks dat de Kanaaleilanden vlakbij Frankrijk liggen, horen ze bij de Britse Kroon. De eilanden behoren niet tot het Verenigd Koninkrijk, maar zijn autonome bezittingen van de Brits Kroon (crown dependencies). De eilanden zijn dan ook geen lid van het Britse Gemenebest en de Europese Unie. Deze bijzondere constructie komt voort uit de geschiedenis. Zo hoorden Jersey, Guernsey, Alderney, Herm en Sark oorspronkelijk bij het hertogdom Normandië (met bezittingen in Frankrijk en Engeland). Vele oorlogen en veldslagen zorgden ervoor dat de bewoners afwisselend onder Frans en Engels bezit vielen. Vanwege het economische belang voor de Engelse Kroon slaagden de eilanders er in speciale privileges voor zichzelf te bedingen, zoals een eigen munt. De Kanaaleilanden waren het enige Britse grondgebied dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door Duitse troepen werd bezet. Doordat de eilanden aan een warme golfstroom liggen, is het er zeker ’s zomers vrij vaak zonnig en warm. Guernsey behoort tot de meest zuidelijke archipel van de En-
Pagina
1
25-02-2010 08:57:13
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Navigeren kaarten en gps Beste tijd voorjaar vanwege de bloemen, najaar vanwege de heerlijk warme zee En naar toe Vliegen uit Rotterdam of met de boot vanuit Frankrijk Overnachten B&B’s en kleine hotels
Pagina
gelse eilanden. Het heeft een veel milder klimaat en veel meer zonne-uren dan waar ook in de rest van het land – gemiddeld 2000 uur. Daardoor groeien hier ook bloemen die het in de rest van Engeland niet zouden redden. Guernsey Het eiland is redelijk driehoekig, met ongeveer de volgende afmetingen: 15 km, bij 10 km. bij 11 km. Totale oppervlakte: 62 km2 Een afwisselend eiland, waar eigenlijk voor iedereen wel wat te vinden is. De hoofdstad is het havenstadje St. Peters Port, een hippe stad met vele eetgelegenheden (diverse prijsklasses, veel vis), bars en een enkele disco. Wandelaars kunnen terecht op het kliffenpad aan de zuidkant van het eiland (23 kilometer, van La Valette (vlak onder St. Peter Port) tot aan Petit Bôt Bay ). Fietsen kan bijna overal. Op de hoofdwegen mogen auto’s maximaal 35 miles per hour (nog geen 60 km. per uur), op bijwegen 25 miles per hour en op de zogenaamde green lanes (herkenbaar aan een bordje aan het begin en eind van de weg, waar voetgangers en fietsers voorrang hebben en auto’s alleen stapvoets mogen rijden). Wie het wandelen en fietsen zat is, kan verder met de bus. Voor 60 p. vervoert een bus je van a naar b, ongeacht de afstand. Bushaltes zijn niet altijd herkenbaar. Ga staan bij een plek waar het woord ‘bus’ op het asfalt staat. Het centrum van de busdienst is in St. Peters Port, daar is wel een chique verzamelplaats met duidelijke borden welke bus waar wanneer heengaat. De meeste bussen rijden slechts tot ongeveer 20:00 uur. Wie later wil reizen, of anders gepland, kan een taxi (laten) bellen. Op het eiland rijden verschillende maatschappijen. Deze service is wel een stuk duurder dan de taxi’s, maar de meeste chauffeurs kunnen je alles vertellen over het eiland (en het wel en wee van de bewoners). Het eiland Lihou wat vlak naast Guernsey ligt, is regelmatig te voet te bereiken. De weg ernaartoe valt droog bij laagwater. Wanneer het begin en het einde van het laagwater bij daglicht zijn, mag je naar het eiland lopen. Aan het begin en aan het einde van dit pad staan borden met de tijden dat je over het pad kunt lopen. Ook op www. gov.gg kun je zien wanneer je naar het eilandje kunt, doorklikken op environment, Lihou island, causeway opening times en dan staat rechts een pdf die je kunt openen. Op de homepage op ‘Lihou’ zoeken werkt ook. De tijden verspringen snel, toen wij er waren was het acht dagen mogelijk, dan weer negen niet. De natuur op Guernsey is gevarieerd. Zeker in de lente zijn er veel bloemen en is het een bijzonder groen geheel, later in de zomer kan het wat droger worden door de vele zonuren. Waar geen kliffen zijn, heb je veel baaien met strandjes. Sommige klein en rustig, anderen druk en groot. Even zoeken waar je zelf het lekkerst ligt. Op Guernsey kent met twee zogenaamde ‘wandelweken’. De eerste is van 5 tot en met 16 mei, de tweede is van 4 september tot en met 15 september. Op de site www. visitguernsey.com, events, vind je meer info. Er zijn deze weken diverse gegidste (thema)wandelingen waarvan een deel gratis is en een deel betaald. Op Guernsey heeft men een eigen munt. De Guernsey pond heeft dezelfde waarde als de Engelse pont. Op Guernsey kun je wel met Engelse ponden betalen, andersom niet. Een typische eilandtraditie zijn de langs de weg opgestelde stalletjes en tafels met groente, fruit en bloemen. Daarbij opgesteld is een ‘honest box’ voor een eerlijke bijdrage. De groente die op deze manier wordt verkocht, heet ‘hedge veg’(groente uit de heg). Sark Lengte eiland: 5 km. Breedte eiland: 2,5 km. Totale oppervlakte: 5,5 km2 Op Sark zijn geen geldautomaten, alleen een bank met korte (en wisselende…) openingstijden, bij bezoek kun je dus het beste zelf cash meenemen. Dit eiland laat zich
Pagina
2
25-02-2010 08:57:13
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Pagina
direct bij aankomst al van zijn ruigste kant zien. De hoge kliffen rijzen het hele eiland rond hoog op uit zee. Ook op het eiland zelf zijn niet veel bloemen te vinden, behalve in een door muren omheinde tuin (als toerist moet je betalen om binnen te komen). De reden is een constant aanwezige zeewind, die de aarde verschraalt. Alleen echte survivors overleven hier en dat is ook duidelijk te merken aan de bewoners. Enig wantrouwen richting ‘de toerist’ is niemand vreemd. Wanneer je echt de tijd neemt om kennis te maken en te luisteren naar de bewoners, blijken ze opeens een heel groot hart te hebben. Er zijn twee winkels die fietsen verhuren op het eiland, een supermarkt en nog wat toeristische winkels en een Frans winkeltje (aanrader voor brood en beleg!!). Aan het einde van de winkelstraat is een soort toeristenbureau waar je bijvoorbeeld een kaart van het eiland kunt krijgen. Aan Sark zit een stukje land met de naam ‘Little Sark’. Via een smalle, hoog-bovenzee-liggend weggetje kun je hier komen. Smal en eerst stijl naar benden en dan weer naar boven. Het is erg mooi om hier een paard en wagen overheen te zien denderen, al moet je oppassen waar je zelf staat want zoals eerder geschreven het is erg smal. Op het eiland rijden geen auto’s, maar alleen tractoren en paard-en-wagen. Ook de brandweerauto is een ouderwetse kar die achter een tractor wordt gehangen. De redenatie: we kunnen wel een snellere brandweerauto nemen, maar als die het een keer niet doet hebben we een probleem. Deze kar hangen we achter een andere tractor en we komen altijd overal.’ Als je aankomt op het eiland kun je je tas labelen met je eigen naam en waar hij naartoe moet, zo wordt hij bezorgd op de plek waar jij wilt. Kost ongeveer £1. Zelf kun je makkelijk naar boven lopen, neem een klein paadje wat na enige meters omhooglopen aan je linkerhand de wildernis induikt. Hoe er te komen? Per ferry dagelijks vanuit Guernsey met de Isle of Sark Shipping Company. Tot vijf afvaarten per dag in de zomer. De reisduur is 45 minuten. Een retour voor volwassenen kost £22, kinderen betalen £11.00. Alderney Lengte eiland: 5,5 km Breedte eiland: 2,5 Totale oppervlakte: 10 km2 Een rustig, gemoedelijk eiland, met een vriendelijke uitstraling. Amper kliffenkusten, maar wel vele verdedigingswerken. Forten uit de zeventiende eeuw en bunkers uit de Tweede Wereldoorlog. De bunkers zijn bijna allemaal vrij toegankelijk. De hoofdstad, St Anne is een dorp met pastelkleurige huizen, geplaveide straatjes en winkels. Uniek zijn de witte egels (niet albino) die van Harrods in Londen schijnen te komen. Voor de kust is er een rots waar regelmatig ruim 7.000 Jan van Genten zitten. Langs Alderney lopen twee zeestromen. Hun namen: The Swinge en The Race doen al vermoeden dat het geen rustig vaarwater is. Beide hebben een gemiddelde snelheid van zes tot tien knopen, daardoor zorgen ze zelfs bij rustig weer voor golven van wel een meter hoog. Eel korte wandelpaadjes en over de hoofdwegen kan goed gefietst worden. Hoe er te komen? Alderney heft een eigen luchthaven. Vanuit Guernsey zijn er regelmatige vluchten naar Alderney met een vluchtduur van ongeveer 15 minuten. De high speed ferry “Victor Hugo” onderhoudt een service tussen Guernsey en Alderney van April tot September.
Pagina
3
25-02-2010 08:57:13
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Pagina
Herm Lengte eiland: 2,5 km Breedte eiland: 1 km. Totale oppervlakte: 2km2 Het sub-tropische uiterlijk van dit eiland wordt nog eens versterkt door de bloemenzee die vooral in de buurt van de haven staat. Iets-te-vriendelijke-mensen en iets-teveel-souvenirwinkeltjes geven het geheel een iets-te-toeristische uitstraling. Wel leuk om een dag te zijn, rond te lopen (iedere kilometer dat je weg loopt van de haven verminderd het aantal toeristen met tien procent) en gewoon even lekker op een (bijna) wit zandstrand te gaan liggen. Hoe er te komen? Per catamaran van St Peter Port, Guernsey. De tocht duurt ongeveer 20 minuten. De hoeveelheid afvaarten hangt af van de tijd van het jaar; er zijn 8 afvaarten van mei tot September, 6 in april en oktober en van November tot mart zijn het er maar 1 tot 2 en op zondag wordt niet gevaren. Een retour voor volwassenen kost £9.50 en kinderen betalen £4.75. De vroege vogels krijgen op de afvaart van 08.30 korting. Tickets zijn te koop in de houten kiosk in St Peter Port Harbour.
De tochten Guernsey Dag 1: Fietstocht over het eiland van 42,1 km (inclusief wandeling van en naar Lihou) km.. Voornamelijk wegen waar ook auto’s mogen komen, maar fietsers hebben vaak voorrang. Goed te doen, af en toe wat heuvelachtig. Onderweg wandeling gemaakt naar Lihou, vantevoren uitzoeken of en hoe laat het mogelijk is. Dag 2: Wandeling over kliffenpad, afstand: 23,2 km. Pittig, door het vele klimmen dalen. Erg mooi. Meestal uitzicht op de ruige kliffenkust, soms een stukje door een bos. Terug naar het hotel met de bus. Sark Dag 3 en 4: Eiland van voor naar achter bewandeld en befietst. Goed te doen. Voornamelijk onverharde paden. Over het algemeen geldt: hoe dichter bij een kust, hoe kleiner het pad. In het midden van het eiland beetje bos, verder open vlaktes. Alderney Dag 5: Rondje eiland gefietst en gewandeld. Totaal afgelegde afstand: 22,7 km. Niet zwaar. Af en toe een korte, steile stijging. Veel kleine wandelpaadjes die niet altijd even goed op de kaart staan. Herm Dag 6: Bijna helemaal rondgewandeld en een keer recht overgestoken. Afgelegde afstand: 9,6 km. Palmen, bloemen en tropische stranden. Af en toe redelijk stijl. Op de stranden in de buurt van de haven kan het druk zijn, hoe verder weg, hoe rustiger. Tussen de stranden soms klein stukje soort van kliffenkust met bijbehorend stijl stijgend en dalend wandelpad.
Zwaarte/ moeilijkheidgraad Licht, alle tochten zijn praktisch zonder bagage mogelijk. Beperkt klimmen en dalen, behalve bij het lopen langs een kliffenkust, of als je vanaf de kust verder een eiland intrekt.
Navigatie Kaarten (per eiland is een toeristische kaart verkrijgbaar op het toeristenbureau wat op elk eiland, behalve op Herm, te vinden is). Er zijn gps-logs van de tochten die wij gemaakt hebben, maar het is heel goed mogelijk om gewoon zelf je eigen routes uit te stippelen. De eilanden zijn te klein om te verdwalen. Alle eilanden hebben een rij-
Pagina
4
25-02-2010 08:57:13
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Pagina
ke geschiedenis. Het is dus zeker aan te bevelen een reisgids te kopen om je enigszins vooraf/ tijdens je reis in te lezen.
Er naar toe Per vliegtuig kubn je in de zomer per directe charter van VLM vanaf Rotterdam airport. Deze wordt aangeboden door Sunair en BuroBritain. Flybe (prijsvechter) vliegt van Amsterdam naar Guernsey. Niet rechtstreeks (houd rekening met reistijden van 4,5 tot 5,5 uur) maar soms zitten er wel koopjes tussen (enkele reis last minutes voor € 87,61). Zie www.flybe.be voor meer info. Met de boot kun je op de volgende manieren op Guernsey komen: St Malo - Guernsey Veerboot 12 overtochten / week 1u 45min Condor Ferries St Malo - Guernsey Veerboot 9 overtochten / week 2u 30min HD Ferries Carteret - Guernsey Veerboot 3 overtochten / week 1u 20min Manche Iles Express Dielette - Guernsey Veerboot 5 overtochten / week 1u 15min Manche Iles Express (Bron: Directferries; www.directferries.nl)
Beste tijd Voorjaar vanwege de vele frisse en natuurlijke bloemen op de eilanden. Najaar omdat de zee dan lekker warm is. Voor- en najaar zijn beide sowieso handiger omdat het middenin de zomer erg druk en warm kan zijn. Het hele jaar door zijn er activiteiten, zie voor het precieze programma: www.visitguernsey.com, events.
Eten/drinken Op alle eilanden zijn meer dan genoeg eettentjes, koffietentjes, lunchtentjes,… Vanalles dus. Het bedienend personeel is vooral op Guernsey vaak van buitenlandse afkomst (ondanks dat er redelijk wat toerisme op de eilanden is, is de financiele wereld de main business op Guernsey). Het eten is er meestal lekker, goed en vers. Zeevis staat vaak op de kaart, maar ook vegetarisch en vlees zijn in ruime mate voorhanden. In een standaard restaurant doet het diner vaak op Frans eten lijken (verfijnd), terwijl het ontbijt meestal echt Engels (full English of toast en cereals).
Geld Guernsey heeft eigen geld en eigen postzegels. De sterling is alleen op de eilanden te gebruiken. Guernsey heeft nog het one pound biljet in ere gehouden. Postzegels zien er anders uit en hebben andere waardes dan in de UK. Op de andere eilanden kun je met de Guernsey pond of met de Engelse pond betalen.
Overnachten Wij sliepen op de volgende adressen: Ambassador Hotel (TIP!) Route de Sausmarez St. Martins Guernsey
[email protected] www.ambassadorguernsey.co.uk prijs p.p. per nacht vanaf £42.00 Auberge du Val Hotel Sous l’Eglise St Saviours Pagina
5
25-02-2010 08:57:14
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Pagina
Guernsey, GY7 9FX Telefoonnummer +44 (0)1481 263862
[email protected] La Marguerite B&B (TIP!) Sark Tel +44 (0)1481 832266
[email protected] Kosten (per persoon, per nacht) £37.00 Le Petit Val B&B (TIP!) Alderney GY9 3UX Tel +44 (0)1481 822075
[email protected] £39 to £49 - Per Persoon Per Nacht Op alle eilanden zijn ook campings.
Kaarten/ gidsen Kaarten ITMB Jersey, schaal 1:12.000, prijs 10.50. Prima kaart voor zowel fietsen als wandelen ITMB Guernsey, including Alderney-Sark-Herm, schaal 1:12.500, prijs 10.50. Ook dit een prima kaart / met register Insight Fleximap Guernsey, ook op deze kaart staan Alderney, Sark en Herm, schaal 1:35.000, uitgeverij APA / Insight Guides. Goede, geplastificeerde detailkaart met als inzet een aparte centrumplattegrond van St. Peters Port. Deze kaart bevat ook informatie over de belangrijkste toeristische attracties. Wandelboeken Sunflower Jersey - 2007 / 10.95 / 64 blz ( 2 car tours, 22 long and short walks, 14 picnic suggestions ), Engelstalig Sunflower Guernsey - 2008 / 10.95 / 64 blz. ( 1 car tour, 16 walks, 12 picnic suggestions for Guernsey; 2 walks and 2 picnic suggestions each for Alderney, Sark and Herm), Engelstalig Met name voor wandelingen zijn deze gidsjes uitstekend. Goede routebeschrijvingen. Cultuur- en reisgids Dominicus Kanaaleilanden, een leuke algemene reisgids met vooral veel aandacht voor cultuur en geschiedenis van de eilanden. Coastline Walks of the Channel Islands, uitgeverij John Merrill Walking Guides, €10,50. Engelstalige gids met beschrijving voor de wandeling langs de kust van Guernsey, Alderney, Sark en Herm. De informatie is doorgaans te koop in iedere gespecialiseerde boekwinkel. Bronnen: Reisboekwinkel De Zwerver, 050 - 3 12 69 50,
[email protected], www.dezwerver.nl en Donner reisafdeling, 010 413 20 70,
[email protected].
Pagina
6
25-02-2010 08:57:14
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Pagina
Handige adressen en sites www.visitguernsey.com www.outdoorguernsey.co.uk www.sarkshipping.info www.visitalderney.com www.sark.info www.herm-island.com www.heritageguernsey.com Goed restaurant op Guernsey (doorlopen naar boven!) The Ship & Crown and Crow’s Nest St. Peter Port Seafront Guernsey Channel Islands GY1 2NB www.crowsnestguernsey.com
Pagina
7
25-02-2010 08:57:14
Kanaaleilanden
Praktische informatie bij ‘Guernsey, Sark, Alderney en Herm’, Op Pad 2-2010.
Pagina
Pagina
8
25-02-2010 08:57:15