SGP IN BEHEER NEMEN TUINEN VAN WEST

VOORSTEL agendapunt 10

Adviescommissie Dagelijks bestuur Algemeen bestuur

27 oktober 2014 13 november 2014 18 december 2014

Voorbereid door Bijlagen

Miriam Brouwer 1. Conceptvoorstel “Beheren Tuinen van West” van gemeente Amsterdam 2. Beheernotitie Tuinen van West van gemeente Amsterdam (bijlage bij 1-conceptvoorstel) 3. Kaart met overzicht te beheren hectaren in Tuinen van West van gemeente Amsterdam versie 16 juli 2014 (bijlage bij 1-conceptvoorstel)

SGP IN BEHEER NEMEN TUINEN VAN WEST De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat de kosten voor het beheer van de Tuinen van West, waarvoor het recreatieschap de beoogde eindbeheerder is, hoger uitvallen dan was voorzien in het plan voor het beheer van Haarlemmermeer Groen (Arcadis 2003). Het in de bijlage opgenomen voorstel van de gemeente Amsterdam laat zien dat er gewerkt is aan een oplossing om de beheerkosten voor Tuinen van West aan te laten sluiten bij het beschikbare budget. Dit is grotendeels gelukt, maar er blijft een tekort van € 82.000,- ten opzichte van de afspraken uit 2003 die zijn overgenomen in de aangepaste gemeenschappelijke regeling Recreatieschap Spaarnwoude. Het algemeen bestuur besluit 1. Te accepteren dat de beheerkosten van de Tuinen van West gemiddeld hoger zijn per ha dan de andere gebieden in SGP, doordat dit gebied intensiever is ingericht; 2. Voorlopig vast te houden aan het beschikbare budget voor de Tuinen van West, zijnde € 482.863,- en de overdracht van gebiedsdelen mogelijk te maken zolang de totale beheerkosten van de Tuinen van West voor het recreatieschap niet hoger zijn dan dit bedrag; 3. In 2015 aanvullend 50 hectare Tuinen van West (samen met de al overgedragen hectaren maakt dit een totaal van 113 hectare) in beheer te nemen en hiertoe het beheerbudget SGP structureel te verhogen met € 199.964,-. 4. Over de dekking van het verhoogde beheerbudget te besluiten bij het vaststellen van het beheerplan SGP; 5. In de loop van 2015 in gesprek te gaan met de gemeente Amsterdam over het overdragen van de resterende 23 hectare (á € 82.000,-) openbaar groen in Tuinen van West na 2015. Onderbouwing besluit Binnen de afspraken uit 2003, die in de aangepaste gemeenschappelijke regeling Recreatieschap Spaarnwoude zijn overgenomen, kan de gemeente Amsterdam 130 hectare Tuinen van West in beheer brengen bij het recreatieschap (onderdeel SGP). Dit tegen de normkosten uit het Arcadis rapport. Anno 2014 komt dit neer op een beheerbudget van € 482.863,-. Omdat het gebied op hoger niveau is ingericht en als gevolg hiervan ook hogere beheerkosten per hectare heeft, verzoekt de gemeente Amsterdam het recreatieschap de overgedragen gebieden tegen hogere kosten te beheren. Zij stellen daarom voor om minder hectaren –totaal 113- in te brengen en deze te beheren met het totaal beschikbare beheerbudget voor Tuinen van West. Dit betekent dat er nog 50 hectare Tuinen van West aan het beheerareaal van het recreatieschap worden toegevoegd. Hiervoor wordt voorlopig een bruikleenovereenkomst afgesloten. In 2015 kunnen de beheerkosten voor deze hectaren eenmalig gedekt uit een onttrekking uit de algemene reserve. Voor de jaren daarna wordt in het voorstel beheerplan SGP de dekking geregeld. De voorwaarde voor het in beheer nemen van de Tuinen van West was dat de gehele 113 hectare in erfpacht worden uitgegeven aan het recreatieschap, hiervoor zijn nog enkele obstakels m.b.t. grondoverdracht. In het voorstel van de gemeente Amsterdam is er van uit gegaan dat er € 10.000,- extra voor het beheer van 113 hectare (bovenop het beschikbare budget vanuit het recreatieschap) door het recreatieschap wordt betaald. Hierover zijn nog geen afspraken gemaakt. In dit voorstel wordt vastgehouden aan het beschikbare budget conform gemaakte afspraken. In de loop van 2015 wordt verder gesproken met de gemeente Amsterdam over overdracht van de resterende 23 hectare (á € 82.000,-) openbaar groen in Tuinen van West na 2015 en de voorwaarden

Pagina 1 van 3

waaronder overdracht kan plaatsvinden. Bijdrage aan schapsdoelen Duurzame financiële basis voor de exploitatie. Financiële consequenties incidenteel (investering)

regulier * (beheer GO/V )

€ € € €

€ € 152.995,€ 46.969,€ 199.964,-

dekking SPW

Lasten lasten derden bedrijfskosten schap inzet personeel RNH Totale lasten

In 2015 eenmalig gedekt uit de Algemene Reserve SGP, in 2016 wordt de participantenbijdrage opgehoogd conform voorstel “SGP doorberekening beheerbudgetten”. Het totale budget voor Tuinen van West in de begroting SGP is hiermee € 482.863,-

Juridische consequenties Geen juridische consequenties. Bestuurlijke achtergrond Vanaf december 2013 is dit onderwerp steeds geagendeerd voor het bestuur. In het algemeen bestuur van 26 juni 2014 zijn in een mededeling verschillende oplossingsrichtingen voor het beheertekort Tuinen van West aan het bestuur voorgelegd ter kennisname. Communicatie Dit bestuursvoorstel wordt op de website gepubliceerd.

*

GO/V – Groot Onderhoud/Vervangingen

Pagina 2 van 3

Opmerkingen AC 27 oktober 2014

De adviescommissie adviseert conform inachtneming van het volgende actiepunt: Beheernotitie nazenden aan dagelijks bestuur.

Opmerkingen DB 13 november 2014

Het dagelijks bestuur besluit het voorstel te agenderen voor het AB.

Akkoord programmamanager In overleg met manager Advies

Miriam Brouwer Wim Nieuwenhuis

Pagina 3 van 3

het

voorstel,

met

Beheren Tuinen van West

Pagina 1

Recreatieschap (RS) Spaarnwoude gaat Tuinen van West (TvW) beheren. Vanwege de ligging tussen de stedelijke kernen van Amsterdam , Halfweg en Haarlemmermeer hebben het Rijk, de Provincie, Amsterdam en stadsdeel Nieuw-West veel geld en energie gestoken in Tuinen van West (TvW) om het tot een hoogwaardig recreatiegebied voor de regio te maken. Het totale gebied heeft een omvang van 400 ha. Niet dit hele areaal, alleen ingerichte of openbare gebieden die in aanleg zijn, worden in beheer overgedragen aan het Recreatieschap. Zoals in eerdere documenten (Beheer Tuinen van West, mei 2014 – zie bijlage B) is aangegeven zijn de beheermiddelen in de GR bepaald op basis van extensief te beheren natuurgebied. De doorrekening van de benodigde beheermiddelen, uitgaande van een hoogwaardig recreatiegebied, zoals uitgewerkt in het Financieel Toetsingskader (FT - 2012), gaf aan dat er sprake zou zijn van een tekort. Vanaf 2013 zijn er gesprekken geweest tussen gemeente Amsterdam/stadsdeel Nieuw-West, Provincie, partners en RNH om tot een goede opbouw van de beheerkosten en overdracht te komen. Tevens is gewerkt aan het terugdringen van de kosten en zijn er keuzes gemaakt om het tekort weg te werken. Het doel van dit document is het Algemeen Bestuur van het Recreatieschap Spaarnwoude te informeren over het doorlopen proces, de resultaten van het proces en de kosten die nodig zijn voor het beheer van TvW. Het is belangrijk dat het Algemeen Bestuur in december, zoals ook besproken in het AB van juni 2014, een besluit neemt over het voorstel tot opname van TvW in het beheer bij RS en deze kosten opneemt in de begroting SGP. Vanuit de gemeente Amsterdam (en stadsdeel Nieuw-West) is het uitgangspunt dat de ambities waargemaakt moeten worden die ten grondslag hebben gelegen aan het PvE1. Deze ambities zijn in de afgelopen jaren gerealiseerd of worden nog gerealiseerd. Rijk, Provincie en gemeente hebben gezamenlijk ruim 20 miljoen geïnvesteerd. In 2010 heeft het Rijk 7,5 miljoen teruggetrokken (staatssecretaris Bleker). Daarvan is 3,5 miljoen toch ter beschikking gesteld in 2013, zodat de basisinrichting alsnog voltooid wordt. De doorrekening van de beheerkosten is gemaakt vanuit de huidige situatie binnen de GR waarbij alle reeds gerealiseerde projecten uit het PvE + lopende projecten Groene AS + voltooien basisprojecten (€ 3,5 miljoenprojecten) worden overgedragen. Vanuit de acties om de tekorten terug te dringen, is een aantal gebieden uitgegeven aan ondernemers. Op bijgaande kaart (bijlage A) is per deelgebied aangegeven wie er de beheerder van is. Er zijn een aantal projecten uit het PvE waarvoor momenteel geen middelen beschikbaar zijn om uit te voeren. Deze zijn nu niet in de beheerkosten meegenomen. Wanneer uitvoering wordt overwogen moet er tevens gekeken worden hoe het beheer kan worden geborgd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: fietsbrug over N200 en de sluis naar Sloterplas.

1

In het Programma van Eisen (PvE) TvW is opgenomen: “De keuze van de beheerconstructie en de (hoofd)beheerder is belangrijk voor het slagen van TvW als innovatief recreatiegebied. De gebruiksmogelijkheden van TvW hangen niet alleen samen met het ruimtelijke programma (functies, bestemmingen), maar ook met de activiteiten die de beheerder (in samenwerking met partijen in de omgeving) programmeert, zoals sociale, culturele, jeugd- en gezondheidsactiviteiten.” Deze stelling is nu – 7 jaar nadat deze is opgeschreven – nog steeds actueel.


Pagina 2

Dit hoofdstuk biedt een terugblik op het doorlopen proces van de afgelopen jaren en op de genomen maatregelen om het beheerkostenvraagstuk op te lossen.

2.1

Proces planvorming & realisatie TvW

De realisatie van TvW is onder te verdelen in de totstandkoming van de GR en de ontwikkeling van TvW. De totstandkoming van de GR heeft vooral plaatsgevonden in de periode 2004 – 2008. De (door)ontwikkeling van TvW is gestart in 2005 en zal, vooralsnog, doorlopen tot in 2020. In 2002 heeft de provincie, vanuit het doorgeven van de taak vanuit het Rijk, de verantwoordelijkheid voor het toekennen van subsidies en de regie van de Recreatie om de Stad gekregen. Zij hebben daarbij partners betrokken en een afspraak gemaakt over wie wat zou betalen aan het beheer. Alle denkbare overheidslagen en hulpstructuren waren betrokken (naast rijk, provincie en gemeente ook RS en twee stadsdelen). De gemeente heeft de realisatie van TvW naar zich toe getrokken. De focus lag vooral op realisatie van de ambities met betrekking tot de ontwikkeling van de gebieden rond de steden, omdat hier middelen voor beschikbaar waren en de uitvoering daarvan verliep voorspoedig in Amsterdam. In de loop der jaren was sprake van impliciete kennis van oplopende beheerkosten als gevolg van een intensievere inrichting, aanleg van meer hectares en een prijsstijging in groenbeheerkosten, maar het belang van de realisatie prevaleerde. Na de opstelling van het Financieel Toetsingskader in 2012 (samenwerking van Recreatie NoordHolland en Stadsdeel Nieuw-West) werden de benodigde beheerkosten pas echt inzichtelijk. De andere deelnemers in de GR en het bestuur van het RS zijn in december 2013 geïnformeerd over de beheerproblematiek voor TvW. Gemeente Amsterdam en stadsdeel Nieuw-West hebben in juni jl. een aantal oplossingsrichtingen voor het beheerkostenprobleem aan het bestuur voorgelegd. Voor meer gedetailleerde informatie over het doorlopen proces van de afgelopen 15 jaar zie het document Beheer Tuinen van West, mei 2014 –bijlage B.

2.2

Genomen maatregelen

De ambities ten aanzien van de inrichting en het beheer van TvW, zoals omschreven in het PvE, zijn hoog en de uitgangspunten uit het PvE stroken niet met de oorspronkelijke berekening van de normkosten in 2003. Uitgaande van het beheer in 2016 (€ 1280.000 volgens FT) en met € 325.000 beschikbaar voor TvW in de begroting SGP bleek het tekort ca. € 950.000. Onderstaande maatregelen zijn genomen vanuit de gemeente Amsterdam/ stadsdeel Nieuw-West om ervoor te zorgen dat de ambities en doelen2 voor het beheer van TvW zo goed mogelijk worden

2

De doelen die voor het beheer van TvW zijn gesteld: 1. een hoofdbeheerder; 2. het terugdringen van de bedrijfsvoeringskosten en optimaliseren van een efficiënte bedrijfsvoering; 3. het betrekken van de samenleving in het beheer en de ontwikkeling van het gebied en 4. het realiseren van de ambitie van gebiedsmanagement.


Pagina 3

gewaarborgd, terwijl wel de benodigde middelen voor het gebied passen binnen de uitgangspunten en beschikbare middelen van de GR. een bijstelling in het aantal hectares natuur versus recreatie en in de bijbehorende normkosten, organisatiekosten en kosten voor groot onderhoud en vervanging; Het overdragen van groenonderdelen aan ondernemers in Tuinen van West die gebieden vanuit een win-winsituatie willen beheren; de reservering beheerkosten is geschrapt voor projecten die niet aangelegd zijn of worden (o.a. EHS, Groene AS, bijzondere inrichtingselementen, enz.), het middengebied (evenemententerrein) wordt niet overgedragen (het stadsdeel draagt de beheerkosten). De keuze om het middengebied (evenemententerrein) te onttrekken ligt deels in het terugbrengen van de hectares en deels in het feit dat met dit gebied de start kan worden gemaakt met gebiedsmanagement. Gemeente Amsterdam/stadsdeel Nieuw-West pakken het gebiedsmanagement zelf op. Het aantal hectares dat in beheer gegeven wordt neemt af van 177 naar 136. Dit is nog steeds een wijziging van 6 ha ten opzichte van het uitgangspunt GR 2008 (130 ha). De normkosten voor het beheer zijn per project opnieuw doorgerekend en afgestemd op het gebied en het gewenste beheerniveau. Het verder terugdringen van de beheerkosten is niet mogelijk zonder dat dit ten koste gaat van de ambities en kwaliteit van het gebied. Dit heeft tot gevolg dat het gebied minder aantrekkelijk wordt voor bezoekers (gevolgen voor ondernemers) en de uitstraling van het gebied verschraalt. Dat is een ongewenste ontwikkeling. In overleg met de partners blijft om bovenstaande reden het beheerniveau voor het gebied Basis met accenten in BasisPlus. Het voorgesteld beheerniveau is een duurzaam beheerniveau, omdat bij het beheer op niveau basis sprake is van een (economisch) optimum in het onderhouden van het gebied. Zonder luxe wordt het technisch beheer uitgevoerd en kan het groot onderhoud zo lang mogelijk worden uitgesteld. Verlagen van dit niveau tot beheerniveau sober zou effectief een bezuiniging van 10% betekenen op het regulier onderhoud. Dit leidt tot vervroegd (binnen 5 jaar) groot onderhoud en vervanging, waardoor de (norm)kosten op langere termijn oplopen. De bezuiniging wordt daarmee uiteindelijk teniet gedaan. Duurzaamheidsprincipes worden losgelaten en dit niveau gaat in tegen de kwaliteitsdoelstellingen die ook vanuit Spaarnwoude worden nagestreefd. Toelichting op de kostencomponenten KOSTENCOMPONENTEN

TOELICHTING

1. Definitie Natuur- en 3 Recreatie

Een hectare natuur geeft een opbouw waarin ongeveer 60% van het areaal bestaat uit een groene inrichting, met onderhoud op de specifieke ecotypen van het gebied. In een natuurgebied is sprake van padenstructuur, er staat meubilair (vooral houten/natuurlijke materialen), er kunnen ecologische verbindingselementen voorkomen (faunatunnels etc.) en er zijn spelaanleidingen. In recreatiehectares lopen paden en wegen, zijn kunstelementen aangebracht en zijn de bruggen van ander, duurder materiaal. Het heeft inrichtingselementen als speelvoorzieningen, evenemententerrein en cultuurlijk groen. Het gebied vraagt

3

RS gebruikt in haar berekeningen recreatiehectares. Hierin is een onderscheid gemaakt tussen intensieve recreatie (zie recreatie hierboven) en extensieve recreatie (zie natuur hierboven).


Pagina 4

intensiever onderhoud.

2. Opbouw normkosten voor regulier onderhoud/ organisatiekosten

De normering zoals opgenomen in het FT is opnieuw tegen het licht gehouden en tussen Stadsdeel en RNH besproken. Vanuit RNH zijn deze bedragen opnieuw tegen het licht gehouden en is aangegeven dat vanuit hun berekeningen de organisatiekosten 17% (voorbereiding/aansturing, contractbeheer, toezicht/ directievoering) en de reguliere schapstaken € 600 per hectare bedragen. Dit betekent dat de totale kosten voor organisatieen bedrijfsvoering uitkomen op ca. 27% van het totale bedrag, in plaats van 33%. Bij de start van de GR is in de normkosten uitgegaan van 25%.

3. Groot onderhoud en vervanging

In de beheerkosten is een percentage opgenomen voor groot onderhoud en vervanging. Doel hiervan is de hoge kosten voor groot onderhoud en vervanging te verdelen over meerdere jaren, zodat er na een periode van 10 tot 20 jaar niet een enorme verzwaring van de lasten ontstaat, omdat na zo’n periode meestal het groot onderhoud en de eerste vervangingen moeten plaatsvinden. Het stelt RS in staat is om hier middelen voor te reserveren. De vervanging van stalen bruggen zijn buiten de normbedragen gelaten omdat dit 1x per 80 – 120 jaar plaatsvindt. Deze bruggen zijn wel in het regulier en groot onderhoud opgenomen. Voor natuur geldt dat wanneer het onderhoud goed wordt uitgevoerd, vervanging niet nodig is. Vervanging is slechts nodig (en duur) wanneer regulier onderhoud niet wordt uitgevoerd.

4. Beheer door ondernemers/ pachters

Meer beheer door ondernemers/partijen in het gebied vanuit hun betrokkenheid en belang in het optimaliseren van het gebied waarin zij gevestigd zijn. Een deel van de natuurhectares gaat door hen beheerd worden (moeraslandje (ondernemer(deelgebied A – zie kaart TvW bijlage A)), Wijsentkade (deelgebied DD) + deel Ringvaart West (deelgebied J)+ struinroute (verpacht aan boeren, beheer door schapen) + slibvelden in erfpacht bij ondernemer

2.3

Gebiedsmanagement wordt eigen opgave Amsterdam

Het doel is dat TvW in de toekomst inventiever, creatiever, effectiever en optimaler ingezet dan wel beheerd moet worden. Gebiedsmanagement wordt door Amsterdam gezien als een noodzakelijk instrument om Tuinen van West innovatief te kunnen beheren en op zoek te gaan naar alternatieve financiering van het beheer en de (door)ontwikkeling van het totale gebied. Mits goed opgepakt, kunnen de kosten voor gebiedsmanagement (geraamd op € 180.000 pj )in de loop van een aantal jaren (gedeeltelijk) worden terugverdiend. Na inschatting is door het AC gekozen om gebiedsmanagement vooralsnog niet op te nemen omdat het niet in de begroting van Gemeenschappelijke Regeling (GR) is opgenomen. Aangezien gemeente Amsterdam/stadsdeel Nieuw-West partijen niet extra willen belasten, gaan ze nu zelf het gebiedsmanagement oppakken. Het Middengebied van TvW (evenemententerrein) wordt gezien als eerste (kleine) inkomstenbron en is hiertoe uit het over te dragen gebied gehaald.

De hierboven aangegeven noodzakelijke maatregelen zijn op consequenties4 doorgerekend. Alle deelgebieden zijn apart doorgerekend (regulier, groot onderhoud én vervanging). 4

Mede uit de bespreking in de extra Adviescommissievergadering (mei 2014) is, op basis van de daarin voorgestelde keuzes, aangegeven dat het onttrekken van deelgebieden aan het in te brengen totaalgebied of wijzigen van het beheerkwaliteit van TvW doordacht moet gebeuren en geen afbreuk mag doen aan de kwaliteit van het gebied.


Pagina 5

Het voor TvW benodigde onderhoudsbudget bedraagt, op basis van de bijgestelde normkosten doorgerekend, ca. € 565.000 (136 ha). Voor het beheer van TvW is op basis van de normkosten 2003 aanvankelijk uitgegaan van een bedrag van € 325.000. Inmiddels is er sprake van indexering van dit bedrag. Het door het schap berekende bedrag op basis van de geïndexeerde normkosten bedraagt € 483.000. Op dit moment is er bij de overdracht van 136 ha nog sprake van een overschrijding van € 82.000. Aangezien binnen de SGP niet alle geplande gebieden daadwerkelijk worden ingericht, dan wel qua beheer extensiever/goedkoper beheerd kunnen worden, past het binnen de geïndexeerde normkosten. Beheerkwaliteit

Jaar

Totaal areaal

Benodigd beheerbedrag onderhoud keuze

Onderhoudsniveau Basis – met accenten BasisPlus

2015

113 ha

€ 493.000

Onderhoudsniveau Basis – met accenten BasisPlus

2016

136

€ 565.000

Telkens na oplevering van projecten worden gebieden overgedragen aan RS. Overdracht geschiedt dus gefaseerd. RS beheert al sinds een aantal jaren een deel van het gebied. -

-

In 2014 is inmiddels 63 ha van TvW in beheer bij RS. Vanaf 2015 volgen nog 50 ha, waarmee het overgedragen gebied uitkomt op 113 ha. Het totale benodigde beheerbudget hiervoor is € 493.000,-. Dit betekent dat er nog sprake is van een overschrijding van ca. € 10.000. Conform de afspraak in het AB van 26 juni 2014, wordt het verschil tussen begrotingsbudget en werkelijke kosten in 2015 gedekt uit de reserve van het Recreatieschap. De gemeente Amsterdam heeft in 2014 de extra beheerkosten voor deze gebieden zelf voor haar rekening genomen. In 2016 zullen de resterende 23 hectaren worden overgedragen. De totale beheerkosten bedragen vanaf dat moment € 565.000 en is er sprake van een overschrijding van € 82.000.

A

Overzichtskaart projectgebieden

B

Beheernotitie Tuinen van West


Pagina 6

BEHEER TUINEN VAN WEST


Pagina 1

Inhoudsopgave 1.

Inleiding

2.

Historie & proces

3.

Beheerambities & Financieel Toetsingskader TvW

4.

Oplossingen / de principes

5.

Oplossingsrichtingen

Bijlagen A

Overzichtskaart projectgebieden


Pagina 2

Inleiding Recreatieschap (RS) Spaarnwoude gaat Tuinen van West (TvW) beheren. In dit document worden ingrediënten gepresenteerd die leiden tot keuzen en afspraken over de overdracht van beheer van de gemeente Amsterdam naar het recreatieschap. In Tuinen van West (TvW) is veel geld en energie gestoken om het tot een hoogwaardig recreatiegebied aan de rand van het westelijk deel van Amsterdam te maken. Het totale gebied heeft een omvang van 400 ha. Niet dit hele areaal, alleen ingerichte of in aanleg zijnde gebieden worden in beheer overgedragen aan het Recreatieschap. Voor gebieden die in de toekomst worden ingericht, moet - te zijner tijd - een beheeroplossing worden gevonden. In het Programma van Eisen (PvE) TvW is opgenomen: “De keuze van de beheerconstructie en de (hoofd)beheerder is belangrijk voor het slagen van TvW als innovatief recreatiegebied. De gebruiksmogelijkheden van TvW hangen niet alleen samen met het ruimtelijke programma (functies, bestemmingen), maar ook met de activiteiten die de beheerder (in samenwerking met partijen in de omgeving) programmeert, zoals sociale, culturele, jeugd- en gezondheidsactiviteiten.” Deze stelling is nu – 7 jaar nadat deze is opgeschreven – nog steeds actueel. Het doel van dit document is enerzijds de lezer te informeren over het doorlopen proces om de beheerkosten en de beheerkeuzes inzichtelijk te maken. Anderzijds is het doel, gegeven de complexiteit, het AB alvast een aantal mogelijke oplossingsrichtingen te laten zien die het tekort aanzienlijk verlagen. Deze voorstellen zullen verder uitgewerkt worden in gesprekken met de partners alvorens in november een voorstel aan het bestuur wordt voorgelegd.

Belangrijk punt is dat de huidige beheermiddelen in de GR op basis van oude uitgangspunten zijn bepaald. Bij de oorspronkelijke berekening van de beheerkosten, zo ook voor TvW, is uitgegaan van extensief te beheren natuurgebied. In de doorrekening van de benodigde beheermiddelen zijn de uitgangspunten als gesteld in de Visie op Gebiedsmanagement (2009) en de Beheervisie (2010) als basis genomen en uitgewerkt in het Financieel Toetsingskader (FT - 2012). Het Middengebied van TvW is gerealiseerd en moet in beheer genomen worden. De overdracht van het beheer moet zo snel mogelijk met RS Spaarnwoude en de deelnemers van de GR zijn afgestemd. De huidige middelen in de GR zijn niet toereikend om het beheer van TvW, conform de berekeningen uit het FT, te kunnen uitvoeren. De doorrekening is gemaakt vanuit de huidige situatie binnen de GR waarbij alle gerealiseerde projecten uit het PvE + lopende projecten Groene AS + voltooien basisprojecten (€ 3,5 miljoenprojecten) zijn gerealiseerd. Er zijn een aantal projecten uit het PvE waarvoor momenteel geen middelen beschikbaar zijn om uit te voeren. Deze zijn nu niet in de beheerkosten meegenomen. Wanneer tot uitvoering wordt overwogen moet er tevens gekeken worden hoe het beheer kan worden geborgd. Enkele voorbeelden hiervan zijn: EHS, Groene AS, fietsbrug over N200, sluis naar Sloterplas.


Pagina 3

In het onderhavige document wordt een korte toelichting gegeven op het proces van de afgelopen 12 jaar (hoofdstuk 2) en op de beheerambities van TvW (hoofdstuk 3). In hoofdstuk 4 is geïnventariseerd hoe het tekort kan worden teruggebracht waarvan in hoofdstuk 5 twee oplossingsrichtingen worden geschetst. Vanuit de gemeente Amsterdam (en stadsdeel Nieuw-West) is het uitgangspunt dat de ambities waargemaakt moeten worden die ten grondslag hebben gelegen aan het PvE en die in de afgelopen jaren zijn gerealiseerd en nog worden en waarop in een aantal gevallen subsidie is verkregen. In hoofdstuk 4 wordt nader ingegaan op gebiedsmanagement. Gebiedsmanagement is nodig om het gebied innovatief te kunnen beheren en daarin op zoek te gaan naar alternatieve financiering van het beheer en de (door)ontwikkeling van het gebied. Gebiedsmanagement voor Tuinen van West is nog niet eerder meegenomen in de begroting van het Recreatieschap. De urgentie om een oplossing te vinden voor het beheer van TvW is, mede vanuit de hierboven gestelde noodzaak tot overdracht van het Middengebied naar het RS, groot. De vraag die hierbij rijst is of TvW het enige gebied is waar de gebruikte normkosten knellen, of beheerbudgetten die ingebracht zijn in de GR nog wel voldoen. Het doel is daarbij wel om de lasten voor alle partijen in de GR zo laag mogelijk te laten blijven.


Pagina 4

2. Historie ontwikkeling GR/TvW Om te begrijpen hoe er een verschil kon ontstaan tussen de aannames in het begin van het proces en de huidige stand van zaken is een blik in de projectgeschiedenis van de afgelopen 10 tot 12 jaar (zie onderstaand schema) noodzakelijk. Vanaf 2008 bestond het vermoeden (stadsdeel, Amsterdam, Provincie en RNH) dat TvW, vanuit de ambities in het PvE, niet binnen de middelen van de GR kon worden beheerd. Dit is bevestigd bij het uitwerken van de Beheervisie (2011) en het FT in 2012. Alle partijen zijn inmiddels op de hoogte gesteld. Het overzicht is onder te verdelen in de totstandkoming van de GR en de ontwikkeling van TvW. De totstandkoming van de GR heeft vooral plaatsgevonden in de periode 2004 – 2008. De (door)ontwikkeling van TvW is gestart in 2005 en zal, vooralsnog, doorlopen tot in 2020. Nr

Processtap

Periode/ Jaartal

Document

0

Initiatiefase

1995

Structuurschema Groene Ruimte 1

1

Planvorming ontwikkeling SGP Haarlemmermeer Groen

2003

Samenwerken aan Beheer – Arcadis iov Provincie NH

Stuurgroep Haarlemmermeergroen.

Stuurgroep Haarlemmermeergroen (Provincie, deelnemende gemeenten Extern: Arcadis

2

Contract GR

2004 - 2008

GR Recreatieschap Spaarnwoude

Besluit Recreatieschap AB Vastgesteld op 27 juni 2008

Recreatieschap Provincie NH , Haarlemmermeer; Haarlem en Amsterdam

3

Tussentijdse wetswijziging verantwoordelijkheid aanleg groen landelijk gebied naar provincie

2005

Wet investeringsimpuls landelijke gebied (WILG).

2005

Rijk Provincies Deelnemende gemeenten

4

Planvorming ontwikkeling TvW Amsterdam krijgt regie over de planontwikkeling

2007

Programma v Eisen

Stadsdelen en Gemeente Amsterdam

DRO, stadsdelen, bewoners

Natuurvisie

Idem

DRO, stadsdelen, RNH

Beeldkwaliteitsplan

Idem

Idem

2009

Visie op Gebiedsmanagement

Stadsdelen en Gemeente Amsterdam

DRO, stadsdelen, RNH

2009

Beheervisie

Idem

Idem

2011

Financieel Toetsingskader

Idem

RNH Stadsdeel Nw West

2009

5

Ontwikkeling (gebieds) Beheeruitgangspunten in een 3-tal documenten:

6

Realiseren projecten in gebied TvW

2008 - 2014

7

Landelijke ontwikkeling

2011


Besluitvorming

Betrokken partijen Rijk; Provincie Belanghebbende gemeenten

“Bleker-brief “ Pagina 5

De provincie heeft in 2002 (Structuurschema Groene Ruimte), vanuit het doorgeven van de taak vanuit het Rijk, de verantwoordelijkheid gekregen voor het toekennen van subsidies en de regie van de Recreatie om de Stad. De provincie heeft daar, volgens afspraak, partners bij betrokken en een afspraak gemaakt over wie wat zou betalen aan het beheer. Dat was een enorme klus. Alle denkbare overheidslagen en hulpstructuren waren betrokken ( naast rijk, provincie en gemeente ook RS en twee stadsdelen). De afspraak die is gemaakt tussen de deelnemers van SGP Haarlemmermeer Groen is dat Amsterdam haar bijdrage verhoogde van 7% naar 10%, om het probleem op te lossen dat Heemstede zich terug trok. In ruil hiervoor zou Amsterdam in plaats van 100 ha recht hebben op minimaal 130 ha beheer. Dit is vastgelegd in de herziene gemeenschappelijke regeling van 2006. Met het prijspeil van 2005 kwam 10 % bijdrage uit op € 130.000. De gemeente heeft de realisatie van TvW naar zich toe getrokken. De provincie heeft de subsidies toegekend. De focus lag op realisatie van de ambities met betrekking tot de ontwikkeling van de gebieden rond de steden. Hier waren de middelen voor beschikbaar en de uitvoering verliep voorspoedig in Amsterdam. In 2011 is, als gevolg van de ‘Blekerbrief’, de € 9 miljoen subsidie die was toegekend verlaagd tot € 1,45 miljoen. Inmiddels is er € 3,5 miljoen door de Provincie toegekend, waardoor een aantal van de basisprojecten toch kunnen worden gerealiseerd. RNH had, als uitvoeringsorganisatie van RS, de opdracht een beheerplan uit te werken. Echter, op dat moment, 2007, waren de kaders voor het beheer nog niet helder. In de periode tussen 2007 en 2012 zijn de kaders om te komen tot een beheerplan uitgewerkt. In eerste instantie de beleidskaders (natuurvisie en beeldkwaliteitsplan). Aansluitend zijn de beheerkaders uitgewerkt (visie op gebiedsmanagement, beheervisie). Deze documenten zijn financieel vertaald in het FT. Omdat na uitwerking van het FT de grote discrepantie tussen beschikbare en benodigde middelen helder was, is afgesproken eerst een aantal beheerkeuzes uit te werken, alvorens een doelgericht beheerplan voor TvW uitgewerkt zou worden. Het FT is opgesteld in een samenwerking tussen Recreatie NoordHolland en Stadsdeel Nieuw-West. De andere deelnemers in de GR en het bestuur van het RS zijn in december 2013 geïnformeerd over de hoge beheerkosten voor TvW. In het DB van februari 2014 is gesteld dat Amsterdam, stadsdeel Nieuw-West, in juni 2014, met een voorstel naar het bestuur zal komen. Uitgewerkt is de achtergrond van de beheerkostenproblematiek en hoe hiermee omgegaan kan worden, zodat er een compositie op tafel ligt waarover met elkaar gesproken kan worden. Bij de verkenning hiervan is een beroep gedaan op RNH en de participanten. NORMKOSTEN In de afgelopen 12 jaar zijn de normkosten gegroeid. Oorzaken hiervoor zijn o.a. de economische voorspoed in de eerste jaren waardoor de prijzen enorm zijn gestegen, en is er steeds meer kennis verkregen over beheren van intensieve recreatiegebieden.


Pagina 6

Onderdeel

Jaartal

Samenwerken aan beheer - Arcadis Recreatie om de Stad (RodS) – Min. van LNV Financieel Toetsingskader TvW

2003 2007 2012

Normkosten per ha/jaar € 2.500 Natuur € 2.772 Recreatie € 4.222 Natuur € 2.913,79 Recreatie € 6.903,26 Normkosten incl. schapstaken (€1.210 per ha) = : Natuur € 4.123,79 Recreatie € 8.113,26

Hierboven zijn de normkosten, door de jaren heen, weergegeven. Waarom indertijd is gekozen voor de normkosten zoals deze door Arcadis zijn opgegeven kan gezien worden als een gewogen gemiddelde. Men hanteerde een model op basis van gemiddelde inrichting van gebieden (padendichtheden, begroeiing enz.). Beter kon toen nog niet want de inrichting was immers niet uitgewerkt. Onder de betrokken partijen was veel discussie over de beheerkosten. Arcadis heeft hierin opgetreden als een soort mediator. Het bedrag diende ook om een afspraak over de verdeelsleutel te maken tussen partijen. In het model is uitgegaan van de verwachting dat er veel extensief te beheren natuur zou worden aangelegd. Dat was ook de bedoeling zoals die was vastgelegd in het Raamplan Haarlemmermeer Groen van het ministerie van LNV uit 1995. In de loop van de tijd is de ambitie in Tuinen van West verhoogd in samenspraak met de provincie. In deze periode focuste de provincie op versnelling van de uitvoering. Dit was ook de belangrijkste opdracht van de toenmalige ILG gebiedscommissies die na de introductie van de WILG zijn ingesteld. Amsterdam kon deze versnelling leveren.


Pagina 7

3 Beheerambities & Financieel Toetsingskader TvW De ambities ten aanzien van het beheer van TvW zijn, zoals omschreven in het PvE, hoog en de uitgangspunten uit het PvE stroken niet met de oorspronkelijke berekening van de normkosten in 2003. Het is daarom belangrijk om de kaders te schetsen waarbinnen gewerkt is en specifiek de beheeruitgangspunten aan te geven. In de afgelopen jaren is, naast de gebiedsontwikkeling van TvW, gewerkt aan de kaders voor het Beheerplan. Om deze te bepalen is gewerkt vanuit de visie op de ontwikkeling van het gebied (Beeldkwaliteitsplan) en de visie op de ontwikkeling van natuur (Natuurvisie). De uitgangspunten uit die documenten zijn vertaald naar de documenten die gezamenlijk de kaders voor het beheerplan vormen (visie op gebiedsmanagement, beheervisie en het financieel toetsingskader). In het BEELDKWALITEITPLAN (2009) is het ruimtelijke, landschappelijke aspect verder uitgewerkt en de gewenste beeldkwaliteit aangegeven: “De visie gaat uit van recreatie die is toegespitst op de oer-Hollandse identiteit van het gebied. Als de recreant het gebied betreedt, moet er een duidelijk gevoel zijn dat hij buiten de stad is, een rustig gebied binnentreedt. De openheid, de luchten en de groene, niet stedelijke voorzieningen geven hier de recreant de ruimte om bij te komen. Het is zaak dat het gebied als geheel een heldere identiteit krijgt. Daarnaast is het ook belangrijk dat elke polder zijn eigen karakteristieken houdt en versterkt. ” De NATUURVISIE geeft het belang van natuur in TvW aan en hoe we daar mee om willen gaan. “Verschillende deelgebieden van TvW zijn essentieel voor de natuur. De Natuurvisie brengt de bestaande en gewenste natuurwaarden in kaart, geeft knelpunten aan, en stelt oplossingen voor. Dat is niet alleen in het belang van de natuur zelf, ook voor recreanten is de beleving van het gebied sterker met een rijke natuur.” De kaders voor het beheerplan zijn uitgewerkt in 3 deelproducten. Hieronder een weergave, per onderdeel, van de gehanteerde uitgangspunten. Kaders voor het Beheerplan

GEBIEDSMANAGEMENT De meest praktische definitie van gebiedsmanagement anno Deelproduct 1 2010 was en is:

Deelproduct 2

Deelproduct 3

Visie op Financieel Visie op beheer “Bij gebiedsmanagement gebiedsmanagement Toetsingskader gaat het om, in samenwerking met alle betrokken partijen binnen een bepaald gebied, het realiseren van de doelen die zijn gesteld ten aanzien van de ontwikkeling, het beheer en het gebruik van dat betreffende gebied. Hierbij rekening houdend met de specifieke kenmerken van het gebied.” De basisbegrippen die hierbij horen zijn: integraliteit, draagvlak, regisseurschap of coördinatie, samenwerking, innovatie en communicatie. Het is hierin belangrijk de verschillende functies en producten van TvW zo met elkaar te verbinden Beheren Tuinen van West

Pagina 8

dat een natuurlijk, aantrekkelijk en levendig geheel ontstaat, waar veel gebruikers op af komen. Op de haalbaarheid van gebiedsmanagement voor TvW binnen de GR wordt in hoofdstuk 4 nader ingegaan.

BEHEERVISIE De functie van het gebied verandert, het areaal openbaar gebied neemt toe (het gebied van TvW was voorheen verpacht, agrarisch gebied) en er zullen in de toekomst meer mensen naar het gebied komen. Vanuit de visie op beheer zijn de volgende beheeruitgangspunten geformuleerd:  Het beheer is gericht op het duurzaam in stand houden en laten functioneren van TvW als aantrekkelijk, samenhangend, hoogwaardig en herkenbaar groengebied, waarbij gebruik en beleving centraal staan. Een attractief, gastvrij gebied met een gevarieerd aanbod afgestemd op de behoeften van gebruikers.  Het beheer is innovatief en niet louter conserverend of consoliderend, maar speelt ook in op trends en veranderende behoeften van gebruikers en anticipeert op maatschappelijke ontwikkelingen.  Het beheer speelt in op en stimuleert de verschillende sferen en kwaliteiten van de verschillende deelgebieden, zodat de deelgebieden herkenbaar zijn en de gebruiker het gebied optimaal kan beleven.  Het beheer draagt zorg voor de realisatie van de natuurdoelen en de in het gebied gewenste doelsoorten zoals aangegeven in de Natuurvisie.  Het beheer houdt de voorzieningen en de inrichting van het gebied op peil, zodanig dat deze geschikt zijn en blijven voor hun functie.  Het beheer wordt professioneel, effectief en efficiënt georganiseerd.  Het beheer is duurzaam in relatie tot emissies, energiegebruik, materiaalgebruik, natuurwaarden.  Het beheer draagt er zorg voor dat de openbare ruimte, conform de gestelde kwaliteitseisen, schoon, heel en veilig is als belangrijke voorwaarden voor de beleving en het gebruik van het gebied. In de matrix hieronder is per beheergebied en per beheercategorie aangegeven welk beheerniveau in het betreffende gebied wenselijk is. Dit is de beheerkwaliteit als voorgesteld voor TvW. Voor het beheer van TvW zijn meerdere beheerders verantwoordelijk. Voorbeelden hiervan zijn: ophalen huishoudelijk afval en beheer van de doorgaande wegen door stadsdeel Nieuw-West, de volkstuinenverenigingen die hun eigen park beheren, Waternet die de primaire watergangen beheert. Beheren Tuinen van West

Pagina 9

Zoals hiervoor al aangegeven is echter besloten dat er één hoofdbeheerder is, Recreatieschap Spaarnwoude. In juni 2008 is daartoe de uitbreiding van de Gemeenschappelijke Regeling Spaarnwoude met TvW (130 ha) door de betrokken partijen ondertekend. BEHEERKWALITEIT Er zijn 4 beheerniveaus te onderscheiden: Exclusief/intensief; BasisPlus; Basis en Sober. In de op de vorige pagina weergegeven matrix is de beheerambitie voor TvW aangegeven. Een ‘luxer’ beheerniveau (BasisPlus) voor wat betreft de producten reiniging en straatmeubilair in het recreatie- en centrumgebied draagt bij aan een hogere belevingswaarde en beter beeld van het gebied. Voor de overige gebieden geldt beheerniveau Basis.

FINANCIEEL TOETSINGSKADER / BEHEERKOSTEN In het Financieel Toetsingskader (FT) zijn de hierboven genoemde beheeruitgangspunten en gewenste beheerkwaliteit vertaald naar concrete beheermaatregelen. Gerekend is met de financiële afspraken uit de GR (130 ha x € 2.500 = € 325.000 als beschikbare middelen. In de opzet van de berekening is gewerkt met de kosten voor 2013 2014 2015 2016 Eindbeeld regulier onderhoud, 525.046 1.075.500 1.225.000 1.280.500 1.365.500 Beheerkosten TvW groot/vervangingsonderh Reeds beschikbaar voor TVW in GR oud en de bedrijfskosten. (aanname). Bijdragen andere partijen GR -325.500 -325.500 -325.500 -325.500 -325.500 Provincie - € 162.750 Vanuit het FT en een H’meer - € 81.375 toets op de Beheervisie is Haarlem - € 48.225 aan te geven dat de Restbedrag benodigd voor beheer TvW 199.546 750.000 899.500 955.000 1.040.000 benodigde beheermiddelen vele 19.955 89.950 95.500 104.000 10% voor Nieuw-West malen hoger liggen dan 29.932 134.925 143.250 156.000 15% Haarlem de middelen die 49.887 224.875 238.750 260.000 25% Haarlemmermeer beschikbaar zijn en die 99.773 449.750 477.500 520.000 50% Provincie vanuit de rapportage “Samenwerken aan beheer, beheerbeleid, beheerkosten en lastenverdeling” - opgesteld door Arcadis 2003 - berekend zijn. Uit de berekeningen is naar voren gekomen dat bij het beheer van het totale oppervlak TvW (151 ha) op beheerkwaliteitsniveau Basis (met accentpunten in Basis plus) een jaarlijks beheerbudget van ca. € 1.365.500 nodig is, exclusief de kosten voor Gebiedsmanagement, maar inclusief de organisatiekosten en de overige reguliere schapstaken (totaal € 450.500). Dit is 33% van het volledige bedrag. Wat zou het in het FT berekende beheer van TvW in de huidige GR voor alle participanten betekenen? De gevolgen van de berekende beheergelden (peildatum 2016) voor TvW voor de participanten in de GR zijn in de hierboven opgenomen tabel weergegeven. In de tabel is te zien dat er, vanuit de berekeningen conform het FT, vanaf 2015 en verder, een bijdrage zou moeten worden gevraagd die bijna het driedubbele is ten opzichte van de aanvankelijk geraamde bijdragen van de participanten incl. indexering. Voor 2014 zal aan de participanten in de GR geen extra bijdrage gevraagd worden. Stadsdeel Nieuw-West neemt de extra beheerkosten voor eigen rekening.. Uitgaande dat dit een onacceptabele ontwikkeling van de GR is, moet er discussie gevoerd worden over:


Pagina 10

    

het ambitieniveau (op vervangingsniveau – gemaakte ontwerpkeuzes uit het verleden en onderhoudsniveau – Basis, Sober); de beheerkosten voor regulier onderhoud, groot onderhoud en vervanging; de normkosten per ha; en de organisatiekosten van de beheerder, te weten het percentage opslag bedrijfsvoeringskosten en reguliere schapstaken (33% van de kosten); ontwikkeling gebiedsmanagement.

Van daaruit heeft het stadsdeel Nieuw-West de volgende opdrachtvraag geformuleerd: “Hoe kunnen de beheerkosten en het beschikbare beheerbudget voor TvW met elkaar in evenwicht worden gebracht, rekening houdend met de uitgangspunten uit de beheervisie en waarin de taken en rollen voor alle partijen, vanuit de afspraken die gemaakt zijn, helder zijn meegenomen.”


Pagina 11

4. Oplossingen / de principes Wat is er nodig om ervoor te zorgen dat de ambities voor het beheer van TvW zo goed mogelijk worden gewaarborgd, maar dat de benodigde middelen voor het gebied passen binnen de uitgangspunten en beschikbare middelen van de GR? Door middel van workshops, doorrekenen en overleg met RNH en AC zijn de hieronder uitgewerkte principes/benaderingswijze van de problematiek uitgewerkt en de in hoofdstuk 5 opgenomen oplossingsrichtingen besproken. In hoofdstuk 5 zijn de oplossingsrichtingen op basis van de in dit hoofdstuk aangegeven uitgangspunten/principes, uitgewerkt in concrete maatregelenpakketten. Voor TvW is ervan uitgegaan dat in de begroting van de GR een bedrag van € 325.000 (= 130 ha x € 2.500 (normbedrag start GR) beschikbaar is. Uitgaande van het benodigde bedrag voor het beheer per 2016 (FT) betekent dit een tekort van € 960.000. Inmiddels zijn een aantal aannames en onderdelen gewijzigd. Voordat er nader ingegaan wordt op deze wijzigingen en overgaan tot een zo goed mogelijke oplossing van deze tekorten, hierbij nogmaals de basis voor de uitwerking: de doelen die voor het beheer van TvW zijn gesteld: 1. een hoofdbeheerder; 2. het terugdringen van de bedrijfsvoeringskosten en optimaliseren van een efficiënte bedrijfsvoering; 3. het betrekken van de samenleving in het beheer en de ontwikkeling van het gebied; 4. het realiseren van de ambitie van gebiedsmanagement.

TERUGDRINGEN TEKORTEN

– DOELEN 1 - 2

Om de doelen te kunnen bereiken en de tekorten weg te kunnen werken moet een aantal kostencomponenten nader tegen het licht worden gehouden. Dit zijn : 1. de verdeling van het gebied over natuur en recreatie; 2. de opbouw van de normkosten: de toegepaste normbedragen en hoeveelheden per hectare voor het regulier onderhoud en de percentages groot onderhoud & vervanging; 3. het percentage organisatiekosten in de normbedragen per hectare en daar bovenop de kosten voor reguliere schapstaken; 4. opname van hoge groot onderhoud en vervanging van bijzondere inrichtingselementen; 5. onderhoudskwaliteitsniveau; 6. beschikbare middelen in de GR voor TvW AD 1

DEFINITIE NATUUR- EN RECREATIEAREALEN

Wat bepaalt of het gebied de norm natuur of recreatie meekrijgt? Het areaal van het gebied TvW is verdeeld in hectares. De inrichting en opbouw van een hectare natuur geeft een opbouw waarin ongeveer 60% van het areaal bestaat uit een groene inrichting, met onderhoud op de specifieke ecotypen van het gebied. Deze hectares kennen geen extra inrichtingselementen als evenemententerrein, speelvoorzieningen (maar wel spelaanleidingen!). In een natuurgebied is wel sprake van padenstructuur, is meubilair (vooral houten/natuurlijke materialen) en kunnen ecologische verbindingselementen voorkomen (faunatunnels etc.). De opbouw van een hectare recreatie kent wel de inrichtingselementen als speelvoorzieningen, Beheren Tuinen van West

Pagina 12

evenemententerrein en meer cultuurlijk groen. Dit groen vraagt meer, intensiever onderhoud (bijvoorbeeld hagen en sierheesters). In recreatiehectares lopen paden en wegen, zijn kunstelementen aangebracht en zijn de bruggen van ander, duurder materiaal. De herberekening van de onderhoudskosten in oplossingsrichtingen 1 en 2 heeft hierop plaatsgevonden en geresulteerd in een aanzienlijk groter aandeel hectaren natuur t.o.v. recreatie. AD 2/3

OPBOUW NORMKOSTEN VOOR REGULIER ONDERHOUD /ORGANISATIEKOSTEN

De normering zoals opgenomen in het FT is opnieuw tegen het licht gehouden en tussen Stadsdeel en RNH besproken. In de bedragen is sprake van de kosten voor het regulier onderhoud, groot onderhoud en vervanging, de organisatiekosten en reguliere schapstaken opgenomen. De normkosten voor natuur en voor recreatie zijn respectievelijk ca. € 3.800. voor natuur en ca. € 6.350 voor recreatie. Zoals aangegeven, bestond het bedrag van het FT voor 33% uit organisatiekosten. Vanuit RNH zijn deze bedragen opnieuw tegen het licht gehouden en is aangegeven dat vanuit hun berekeningen de organisatiekosten 17% voorbereiding/aansturing, contractbeheer, toezicht/ directievoering) en de reguliere schapstaken € 600 per hectare bedragen. Dit betekent dat de totale kosten voor organisatieen bedrijfsvoering uitkomen op ca. 27% van het totale bedrag. Bij de start van de GR is in de normkosten uitgegaan van 25%, waarbij is aangegeven dat dit percentage in de aanvangsperiode nodig zou zijn, maar door schaalvergroting en, na de opstart, door verbetering in de bedrijfsvoering verlaagd zou moeten kunnen worden. In de oplossingsrichtingen zijn normkosten en kosten voor groot onderhoud en vervanging opnieuw doorgerekend en zijn lagere organisatiekosten doorgevoerd. Dit leidt tot aanzienlijke besparingen. AD 4

GROOT ONDERHOUD EN VERVANGING

In het FT waren de kosten voor groot onderhoud en vervanging opgenomen als percentage in de normkosten. Doel hiervan is om de hoge kosten voor groot onderhoud en vervanging te verdelen over meerdere jaren, zodat er na een periode van 10 tot 20 jaar niet een enorme verzwaring van de lasten ontstaat, omdat na zo’n periode meestal het groot onderhoud en de eerste vervangingen moeten plaatsvinden. Het stelt RS in staat is om hier middelen voor te reserveren. In de vervolgberekeningen zijn een aantal elementen (de betonnen en metalen bruggen) buiten de normbedragen voor vervanging gelaten. De reservering van deze bedragen betekent een behoorlijke verzwaring van de lasten, terwijl vervanging 1x per 80 – 100 jaar plaatsvindt. Dit betekent wel dat Amsterdam deze investeringen aan het begin van de volgende eeuw (2100 – 2130) zal moeten bekostigen. Deze elementen zijn wel nog in het regulier en groot onderhoud opgenomen. Voor natuur geldt dat wanneer dit goed onderhouden wordt (regulier én groot onderhoud), vervanging niet nodig is. Vervanging is slechts nodig (en duur) wanneer regulier onderhoud niet wordt uitgevoerd. Er waren oorspronkelijk relatief hoge bedragen gereserveerd voor groot onderhoud en vervanging van elementen die bij nader inzien niet zijn aangelegd. Deze achterwege laten lijkt opportuun en leidt tot aanzienlijke besparingen.


Pagina 13

AD 5

BEHEERKWALITEITSNIVEAU (= ONDERHOUDSKWALITEIT)

Natuurgebieden Het voorgesteld beheerniveau (Basis met (incl. ecologische Recreatie- en Recreatieve Infrastructuur en enkele onderdelen op BasisPlus) is een Beheercategorie verbindingsroutes) centrumgebied verbindingen hoofdwegen Bomen en beplanting Basis Basis Basis Basis duurzaam beheerniveau, omdat bij het Grasvegetaties Basis Basis Basis Basis beheer op niveau basis sprake is van een Openbare Verlichting Basis Basis Basis Basis Straat- en terreinmeubilair Basis BasisPlus Basis Basis (economisch) optimum in het onderhouden Reiniging Basis BasisPlus Basis Basis van het gebied. Zonder luxe wordt het Water, Moeras & Oevers Basis Basis Basis Basis Wegen & Verhardingen Basis Basis Basis Basis technisch beheer uitgevoerd en kan het Speelvoorzieningen Basis Basis Basis Basis groot onderhoud zo lang mogelijk worden Waterbouwkundige Werken Basis Basis Basis Basis uitgesteld. Verlagen van dit niveau tot beheerniveau sober zou effectief een bezuiniging van 10% betekenen op het regulier onderhoud. Dit leidt echter tot vervroegd (binnen 5 jaar) groot onderhoud en vervanging moeten uitvoeren, waardoor deze (norm)kosten op langere termijn oplopen. De bezuiniging op korte termijn wordt daarmee uiteindelijk teniet gedaan. Duurzaamheidsprincipes worden in zo een geval losgelaten en gaat in tegen de kwaliteitsdoelstellingen die ook vanuit Spaarnwoude worden nagestreefd. Vanuit een bewaking van de kwaliteit van het gebied is een teruggang in beheerkwaliteit onwenselijk.

AD 6

BESCHIKBARE MIDDELEN GR

In hoofdstuk 3/FT is uitgegaan van een bedrag van € 325.000 beschikbaar voor het beheer van TvW. Dit bedrag is als basis berekend in 2003. Inmiddels is er sprake van indexering van dit bedrag. Hierdoor komt het beschikbare bedrag uit op: € 325.000 + € 150.000 (indexering) = € 475.000. Van dit bedrag moet € 48.000 in het kader van de bezuinigingen worden afgetrokken. Beschikbaar bedrag is € 427.000. In de oplossingenrichtingen is dit beschikbare bedrag als uitgangspunt genomen.

GEBIEDSMANAGEMENT - DOEL 3 EN 4 De meest praktische definitie van gebiedsmanagement anno 2010 was en is: “Bij gebiedsmanagement gaat het om, in samenwerking met alle betrokken partijen binnen een bepaald gebied, het realiseren van de doelen die zijn gesteld ten aanzien van de ontwikkeling, het beheer en het gebruik van dat betreffende gebied. Hierbij rekening houdend met de specifieke kenmerken van het gebied.” De basisbegrippen die hierbij horen (zie hoofdstuk 3) zijn: integraliteit, draagvlak, regisseurschap of coördinatie, samenwerking, innovatie en communicatie. In de visie op gebiedsmanagement (2009) is aangegeven dat het hierin belangrijk is de verschillende functies en producten van TvW zo met elkaar te verbinden dat een natuurlijk, aantrekkelijk en levendig geheel ontstaat. Waar veel gebruikers op af komen. Er is sprake van variatie in het aanbod van producten, activiteiten en voorzieningen. Duurzaamheid en innovatie zijn sleutelwoorden als het gaat om de ontwikkeling, het beheer en het gebruik van het gebied. De gebiedsbeheerder richt zich daarbij niet alleen op duurzaamheid in relatie tot het fysieke beheer en de toe te passen materialen, maar ook op de bedrijfsvoering, het Beheren Tuinen van West

Pagina 14

relatiebeheer, maatschappelijk verantwoord ondernemen en verwerven van sponsoren, middelen derden, etc. Het doel is dus dat TvW in de toekomst inventiever, creatiever, effectiever en optimaler ingezet dan wel beheerd moet worden. De gebiedsmanager die deze taak krijgt betrekt allerlei partijen (beheerders in het gebied, ondernemers in het gebied, inzet van ingeschrevenen DWI/Leerbedrijf, inzet van mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt, scholen, Groene Kenniswerkplaats, sponsoring, lidmaatschap, etc.) ten einde het gewenste resultaat te bereiken. Wat kan nog verder ontwikkeld worden in de Stadslandbouw, welke slimme samenwerkingsverbanden kunnen worden aangegaan zijn zaken die in dat traject eveneens uitgediept moeten worden, zonder dat hier een prijskaartje aan hangt. Het gaat hierbij om kansen zien en daarop inspelen. Trial and error. Mits goed opgepakt, kunnen de kosten voor gebiedsmanagement in de loop van een aantal jaren (gedeeltelijk) worden terugverdiend door het verkrijgen van inkomsten uit donaties, sponsoring, en verkoop van artikelen. Voor Amsterdam is de ontwikkeling van gebiedsmanagement, zoals in de uitgangspunten van het PvE al aangegeven, een voorwaarde voor het welslagen, de ontwikkeling van en betrokkenheid bij het gebied.

Gebiedsmanagement voor Tuinen van West is nog niet in de begroting van het Recreatieschap opgenomen. In de extra Adviescommissievergadering van 1 april jl. is door de participanten de verwachting uitgesproken dat hun bestuurders op dit moment niet bereid zijn extra te investeren in gebiedsmanagement. De reden hiervan is dat er in deze tijd van bezuinigingen geïnvesteerd moet worden in een te onzekere ontwikkeling / te weinig onderbouwde verdienmodellen om voldoende potentie in het te ontwikkelen instrument te zien. RNH gaf aan dat zij op dit moment de rol van gebiedsmanager, mede vanwege de financiële risico’s niet op zich willen nemen. Om het tekort niet verder op te voeren, is er na inschatting door het AC voor gekozen om gebiedsmanagement vooralsnog los uit de oplossingsrichtingen te houden. Het was immers nog niet begroot en de kosten voor gebiedsmanagement zijn in FT geraamd op € 180.000,-.


Pagina 15

5. Oplossingsrichtingen In hoofdstuk 4 zijn de principes uitgewerkt waarmee in het zoeken van oplossingen gewerkt kan worden. In dit hoofdstuk zijn deze opties uitgewerkt die een mogelijke richting geven aan hoe het tekort teruggedrongen kan worden. Om tot een definitief voorstel voor het AB te komen, zijn nog overleggen met de partners noodzakelijk. De noodzakelijke maatregelen zijn op consequenties doorgerekend. Daarbij is gezocht om te komen tot een pakket van maatregelen waarin sprake is van vergaande bezuiniging tot zeer vergaande bezuiniging om het beheertekort zo minimaal mogelijk te maken. Mede uit de bespreking in de extra Adviescommissievergadering is, op basis van de daarin voorgestelde keuzes, aangegeven dat het onttrekken van deelgebieden aan het in te brengen totaalgebied van TvW doordacht moet gebeuren en dat het geen afbreuk moet doen aan de kwaliteit van het gebied. De mogelijkheden om de tekorten terug te dringen is in een tweetal samenhangende keuzepakketten uitgewerkt: OPLOSSINGSRICHTING

1

TOTAALGEBIED TVW MINUS OPEN MIDDENGEBIED

De oplossingsrichting om het beheertekort te verlagen, ligt hier met name in het overdragen van groenonderdelen aan ondernemers in Tuinen van West die gebieden als win-win situatie willen beheren en een bijstelling in aantal hectares natuur versus recreatie en bijbehorende normkosten, kosten voor groot onderhoud en vervanging. Tevens worden de reservering beheerkosten geschrapt voor projecten die niet aangelegd zijn (oa EHS, Groene AS, fietsbrug naar Brettenzone, enz..) en wordt het middengebied (evenemententerrein) niet overgedragen. De keuze om het middengebied (evenemententerrein) te onttrekken ligt in het feit dat met dit gebied de start kan worden gemaakt met gebiedsmanagement. Op dit terrein zijn jaarlijks 12 kleinschalige evenementen toegestaan en kan als stapsteen dienen bij de ontwikkeling van gebiedsmanagement. Nog steeds uitgaande van het benodigd bedrag als berekend in het FT (1.280.500) wordt het tekort, op basis van het aangepaste beschikbare bedrag (indexeringsverhoging), € 853.500. In deze keuze is het tekort afgenomen van € 853.500 naar ca. € 147.500. In dit bedrag zijn de gewijzigde normkosten voor regulier, groot onderhoud en vervanging en de organisatiekosten meegenomen. In het FT is uitgegaan van 151 ha (exclusief reeds overgedragen gebied Lutkemeer, dan 177 ha) te beheren gebied, verdeeld in 55 ha natuur en 96 ha recreatie. Door de hierboven aangegeven heroverwegingen ziet het maatregelenpakket er concreet als volgt uit:  Een deel van de in het PvE opgenomen natuur (EHS en Groene AS gebieden) wordt voorlopig niet aangelegd vanwege ontbrekende middelen. Wanneer in de toekomst financiële middelen hiervoor vrijkomen, zal een beheeroplossing moeten worden gezocht.  Een deel (slibvelden) wordt in erfpacht uitgegeven aan een stadslandbouwondernemer.  Meer beheer door ondernemers/partijen in het gebied vanuit hun betrokkenheid en belang in het optimaliseren van het gebied waarin zij gevestigd zijn. Een deel van de natuurhectares gaat door hen beheerd worden (Moeraslandje Halfweg (ondernemer), Wijsentkade + deel Ringvaart West + struinroute (verpacht aan boeren, beheer door schapen).  Het Open Middengebied (9,5 ha recreatie) gaat over naar een gebiedsmanager. Beheren Tuinen van West

Pagina 16

 Het aantal hectares dat in beheer gegeven wordt neemt af van 177 naar 136,5. Dit is nog steeds een wijziging van 6,5 ha ten opzichte van het uitgangspunt GR 2008 (130 ha).  O.b.v. de huidige inrichting heeft een correctie plaatsgevonden in de hectares recreatie en natuur (meer natuur: 111 hectares natuur en 25,5 hectare recreatie).  Het beheerniveau blijft voor het grootste deel van het gebied op kwaliteitsniveau Basis met accenten (reiniging en straatmeubilair) op BasisPlus.  De kosten in het FT voor bijzondere inrichtingselementen zijn geschrapt omdat deze elementen niet zijn aangelegd (€ 246.850).  De voltooiing basisprojecten (3,5 miljoen projecten) gaan door omdat deze belangrijke verbindingen in het gebied tot stand brengen. Tijdens de aanleg vormen beheerkosten een belangrijk uitgangspunt bij keuzes.  De normkosten voor het beheer zijn per project opnieuw doorgerekend en afgestemd op het gebied en het gewenste beheerniveau.  RS is beheerder van de rest van het gebied. Het niet uitgegeven gebied wordt beheerd door 1 beheerder, conform het uitgangspunt bij de start van de GR.

CONSEQUENTIES  Oplossingsrichting 1 sluit voor een deel nog aan bij de uitgangspunten PvE: weinig impact op de ambities en uitstraling t.a.v. het fysieke gebied. Nadeel: Het loslaten van gebiedsmanagement is een belangrijke aderlating uit het PvE. Dit werd gezien als het middel om meerwaarde te genereren/de mogelijkheid om onderscheidend te zijn in het gebied.  Voordeel: een groot aantal hectares is bij 1 beheerder ondergebracht (uitgangspunt GR/PvE).  Door meer uitgifte van gebieden worden de ondernemers uit het gebied ook betrokken bij het beheer van het gebied.  Nadeel: een deel van de EHS- en Groene AS-opgave zoals opgenomen in het PvE wordt voorlopig niet gerealiseerd en het beheer ervan moet in de toekomst worden opgelost. De globale kostenopbouw van deze oplossingsrichtingziet er als volgt uit.

Areaal Keuze 1 (onderhoudsniveau 111 N / 25,5 R Basis – met accenten BasisPlus)

Totaal areaal


Bedrijfsvoeringskosten (VAT) 17%

Reguliere schapstaken (€ 600 / ha)

Beschikbaar bedrag GR

Totaal tekort

136,5

420.800

71.700

82.000

- 427.000

147.500

Indien er daadwerkelijk bereidheid is om 25% organisatiekosten te hanteren in plaats van 33% neemt het tekort nog verder af tot € 134.000. OPLOSSINGSRICHTING 2 -

TOTAALGEBIED TVW MINUS OPEN MIDDENGEBIED EN

RINGVAARTDIJK Deze oplossingsrichting omvat het hierboven genoemde maatregelenpakket van oplossingsrichting 1, maar snijdt nog verder in het aantal over te dragen hectaren aan RNH. 18 hectare blijven extra in beheer bij Amsterdam.


Pagina 17

In deze keuze is het tekort afgenomen van € 853.500 naar € 90.700. In dit bedrag zijn, net als bij keuze 1, de gewijzigde normkosten voor regulier, groot onderhoud en vervanging en de organisatiekosten meegenomen. CONSEQUENTIES  Het voordeel van deze oplossingsrichting/ of dit maatregelenpakket is dat, net als bij oplossingsrichting 1, een groot aantal hectares bij direct betrokken beheerders (belang ligt direct in het gebied) is ondergebracht. Deze hectares drukken niet meer op de in de GR onder te brengen hectares.  Het nadeel dat een deel van de EHS- en Groene AS-opgave wordt voorlopig niet gerealiseerd. Wanneer dit in de toekomst alsnog wordt gerealiseerd moet in dat kader ook het beheer (en de middelen) worden geregeld.  Bij het onttrekken van de gebieden (ongeacht of dit in relatie is met de ontwikkeling van gebiedsmanagement) betekent het dat de beheerkosten voor dit gebied verlegd worden van de GR naar Amsterdam

Keuze – 2 (onderhoudsniveau Basis met accenten BasisPlus)

Areaal

Totaal areaal


Bedrijfsvoeringskosten (VAT) 17%

Reguliere schapstaken (€ 600 / ha)

Beschikbaar bedrag GR

Totaal tekort

N 92,5 / 25,5 R

118

382.000

64.850

70.850

- 427.000

- 90.700

Indien er daadwerkelijk bereidheid is om 25% organisatiekosten te hanteren in plaats van 33% neemt het tekort nog verder af tot € 82.500.


Pagina 18

SGP IN BEHEER NEMEN TUINEN VAN WEST

Recommend Documents