Service van Envida. Voor wie goed kijkt. Magazine voor leden April is de natuur nooit een platgetreden pad interview met Maurice Nijsten

Service van Envida Magazine voor leden April 2015

Voor iedere voet de perfecte wandelschoen – Wandel uzelf gezond en gelukkig! – Geef uw tuin de lentebeurt

Voor wie goed kijkt is de natuur nooit een platgetreden pad interview met Maurice Nijsten

Inhoud

Met flinke pas vooruit

VVV-gids Viviane Pinckaers Gastvrouw van Zuid-Limburg

Nu de winter plaats heeft gemaakt voor de lente, gaan we met zijn allen weer naar buiten. Wat mij meteen doet denken aan het bekende kinderliedje ‘De paden op, de lanen in, vooruit met flinke pas’. Er is toch niets fijner dan wandelen in ons schitterende landschap; het thema van dit voorjaarsnummer. Samen met VVV Zuid-Limburg hebben wij voor u mooie tochten geselecteerd, waar jong en oud veel plezier aan kunnen beleven. En dan na afloop gezellig bijkomen op een terrasje. Dat is toch genieten. Ook hebben wij regisseur en cameraman Maurice Nijsten, bekend van het L1 programma Natuurlijk Limburg, gesproken. Als geen ander weet hij hoe uniek ‘onze’ natuur is. Samen met zijn vrouw trekt hij er dan ook regelmatig op uit. Voor zijn programma’s, maar ook om te ontspannen. Verder besteden wij aandacht aan goed schoeisel en geeft bewegingsagoge Nadine Denessen u handige tips.

3 Gratis wandeltrainingen 6 Dagtrip Rursee en Eifel 6

Tot slot Terwijl u dit magazine leest, verwerken wij de schriftelijke vragenlijsten van het onderzoek. Medio maart hebben wij 5.000 leden benaderd. Wij zijn namelijk erg benieuwd naar uw behoeften en wensen. Graag willen wij, samen met u, flinke passen vooruit zetten, zodat wij u nog beter van dienst kunnen zijn. Graag bedank ik iedereen die heeft gereageerd. In ons volgende magazine, dat in september verschijnt, kom ik hier graag op terug.

Voor iedere voet de perfecte wandelschoen

VVV-gids Viviane Pinckaers

Gastvrouw van Zuid-Limburg

Geniet van het voorjaar!

7 Voeten hebben veel te verduren... Laat ze verwennen bij de pedicure 8

Met vriendelijke groet,

“Nóóit heb ik tegenzin om mijn wandelschoenen aan te trekken. Ik geniet met volle teugen van iedere tocht.” Aan het woord is Viviane Pinckaers (61), al vijfentwintig jaar gids van VVV Valkenburg, en daarmee ook gastvrouw van Zuid-Limburg.

Harry Heykens Manager Service van Envida

Wandel uzelf gezond en gelukkig! Elke stap telt 9 Cursussen om nooit te vergeten ... voor aanstaande en jonge ouders 10 Geef uw tuin de lentebeurt

2

Colofon Postadres Postbus 241, 6200 AE Maastricht

Natuurmens, mensenmens Maurice Nijsten  12

Redactieadres Service van Envida Postbus 241, 6200 AE Maastricht Tel. 043 - 369 06 10 E-mail: [email protected]

Smakelijk eten, lekker (en) gemakkelijk!

13

Productie Meneer Romijn, ‘s-Hertogenbosch

E-mail [email protected]

Ledenvoordeel

14

Puzzel

15

Website www.envida.nl

Thuiszorgwinkel

16

Aan dit blad werkten mee Team Service van Envida (voorheen Groenekruis­Service), Hans Romijn, Marcel van Hoorn fotografie, Zuiderlicht vormgeving en Senefelder drukwerk.

11

Telefoon 043 - 369 06 10

Viviane Pinckaers: “Groepswandelingen worden meestal door families, vriendenclubs of collega’s geboekt. Individuele wandelingen bestaan vaak uit toeristen, gezinnen of eenlingen.”

e klei wordt verstuift vanuit rg krijgt hierdoor een dik en

l keurig netjes in de n zijn ze echter op veel n en rivieren bovendien een eekdalen dieperliggende

Bezoekadressen VVV Zuid-Limburg VVV vestigingen

urg p de bodem

oeroude Carboongebruik gemaakt van de de steenkool- en mergel-

> Epen, VVV Limburg winkel, Julianastraat 15 > Gulpen, Dorpsstraat 27 > Heerlen, VVV Limburg winkel, Oranje Nassaustraat 16 > Landgraaf, VVV ANWB, Hoogstraat 150 > Simpelveld, Gemeentehuis Markt 1 > Sittard, VVV Limburg winkel, Kritzraedthuis Rosmolenstraat 2 > Valkenburg aan de Geul, VVV Limburg winkel, Th.Dorrenplein 5

erden miljoenen jaren heeft Zuid-Limb en geschiedenis urg letterlijk en gekend. Zo daalde het land onder pgeheven. De afwisseling van de zee land en water aatveranderingen en de hiermee zijn in de bodemge ug te vinden. steldheid van In het Carboon, ZuidServicepunten eenVVV slordige ontstonden in 345 tot 280 de moerassen veenlagen, die met klei- en zandafzet op beurt tingen, tot >wel Beek, Filmclub,hun 63 3.000 meter Markt hap van toen dik. Het laat zich een beetje > Brunssum, Jansen & Jansen, Kerkstraat 23 vergelijkenBonbonnerie ud in Zuidoostmet het Azië. De druk > Eijsden, Bakkerij Smeets, zorgde Breusterstraat 41 den of ‘verkolen’ ervoor dat veen, klei tot steenkool, > Geleen, Sigarenmagazijn leisteen en zandsteen Deli, Raadhuisstraat 15 > Kerkrade, Industrion,.

3

Museumplein 2 > Margraten, Het Zwarte Schaap, Past. t 65 miljoen jaar Brouwersstraat 18c geleden) kreeg > Meerssen, Totaal Gemak, Beekstraat 60 de zee weer aar de zeebodem overhand in en werd bedekt> Noorbeek,deKadowinkel Tieske, Klompestraat 8 met zand: het de tropische Krijtzee Akens- en huisden reuzenrep > Nuth, Frans Rade saurus. In de loop tielen, zoals deVakfotografie, Stationsstraat 282 meer van miljoenen > Stein, Openbare Bibliotheek Stein, Raadhuisplein 1a jaren hebben estorven dieren skeletten, zich opgehoop > Vaals, Landal t op de zeebodem Hoog Vaals, Randweg 21 100 meter dik! , soms Daarmee begon > Vaals, Drogisterij Ramaekers, Maastrichterlaan 43 de vorming van en, het Kunrader het kalkkalksteen en het> Vaals, Drielandenpunt/Labyrint Maastrichtse kalksteen. , Viergrenzenweg 97 er bracht zanden kleiafzettingen > Voerendaal, Holland International Reisbureau ‘t Reisstation, met zich mee. u nog hier en Jeustraat 77 De laagdaar teruggevo nden als bruinkool. Plioceen, zo’n 2 tot 6 miljoen Folderposten jaarVVV geleden. met de Geul grind, De laagveeng aan zand en met puin dat afkomstig (€ 1 p.g.) en- 9798 de Ardennen uit de . Hier en daar > Berg enisTerblijt, komt het kalksteen Hotel Holland,Hoofdkan Rijksweg toor 65 geleidelijk aan aan op. Kiezelhoudend > Bocholtz, Plus Chris Walrampl leem blijft achter, Tossings, Gasthof 2 ein 6, Postbus 820, die oorspronkelijk 6300 AV Valkenbur in het kalksteen > Eys, Café ’t Trepke, Mesweg 13Telefonisc he informatie opgesloten g aan de Geul warme klimaat en reserveringen: regelmatig afgewissel > Hoensbroek,zaten. Peeters tabak speciaalzaak, Hoofdstraat T. 0900 - 9798 d met subarctisc n deze periode 26 (€ 1 p.g.) he krijgt Zuid-Limb > Mechelen, urg zijn huidigeA Gen Vogelsjtang,Opmerkin Hoofdstraat gen/sugg 61 eheven. Rivieren esties routes: vorm. en beken reageren > Schin op Geul, T. 043 - 609 hierop met Fietsverhuur Heuvelland, Strucht 8529 14 ap in. Zo ontstaan de brede dalen > Schin op Geul,erosie E-mail: routepunt en de vlakke Restaurant Station, Baanweg ag zo goed kennen. 1 @vvvzuidlimburg.nl In de periode > Schinnen, Spar Hubers, Nieuwe Internet: Markt www.vvvz van 70.000 tot 1a wind zijn werk. uidlimburg .nl Fijnkorrelige klei > Schinveld, Sigarenmagazijn wordt verstuift ’t Schwaamhoes, nde de loop van honderden miljoenen jaren heeft Zuid-Limburg letterlijk en Beekstraat 26 rivierdalen endeels in België. . Zuid-Limb > St .Geertruid,vanuit urg krijgt Restaurant De Koekenpan, Dorpsstraat hierdoor md. iguurlijk bewogen geschiedenis gekend. Zo en daalde het land onder de zee 33 een dik beboste een heuvels en > Valkenburg aan de land Geul,en Landal de Cauberg, Cauberg 29 n werd het weer afwisseling van waterKasteeldomein en de hiermee de Voer door het opgeheven.>De Vijlen, Fiets- en Wandelcafé A Gen Kirk, Vijlenberg gepaard gaande klimaatveranderingen zijn in de bodemgesteldheid van Zuid- 115 steenlagen klende Nederlands accent. allemaal > Wijlre, Eetcafé/Terras A gen Baan, netjes Parallelweg in deCarboon, een slordige 345 imburg duidelijk terug tekeurig vinden. In het tot 28030 Door aardversch Sint-Pancratiuskerkje, uivingen zijn ze miljoen jaarDoordat geleden, ontstondenechter in deop moerassen veenlagen, die op hun beurt te liggen. veel isgraatmotief in de beken > OVS Slenaken, Dorpsstraat 21 rivieren bovendien een tot wel 3.000 meter dik. Het n de bedekt weer meten kleien zandafzettingen, hellingenwerden tuur. van die beekdalen dieperligg Zuid-Limburgse laat zich endeeen beetje vergelijken met het 5atermolens en landschap van toen

Wandelkaart Heuvelland-Oost

Stichting VVV Zuid-Lim bu

mburg

urg

Heuvelland-Oost

Limburg tot op de bodem

rg

Bezoekadressen VVV Zuid-Lim burg

VVV

huidige Mangrowewoud in Zuidoost-Azië. De druk zorgde ervoorvestigin dat veen,gen klei Overige VVV’s 16 n zand gingen sen komen ssaustraat zelfs verharden of ‘verkolen’ tot steenkool, leisteen en zandsteen.

Gemeenten

nog de > Epen, VVV > Gulpen-Wittem Limburg winkel, e mens heeft dankbaar oeroude CarboonJulianastraat 15 VVV Maastricht, Het Dinghuis, > Gulpen, gebruik>gemaakt Kleine Dorpsstraa Staat 1 t 27 maar van de > Vaals d. Wijaan in bijvoorbeeld de > Verkehrsverein > ‘Elisenbrunnen’, Heerlen, VVV Bad Aachen, steenkoolstraat 2 Friedrich Limburg nuis het Boven-Krijt 65 miljoen en jaarmergelgeleden) kreeg de zee weer de overhand inwinkel, Wilhelm Rosmolen Platz, Aachen Stichting Natuur(100 tot Oranje > VVV Voerstreek, Kerkplein >216, Nassaustraat 16 Landgraaf 5 B- 3798 , VVV ’sAkensGravenvoeren Th.Dorren uid-Limburg. Klei plein zonk naar de zeebodem en werd bedekt met zand: het en Hoogstraa ANWB, stukje winkel, Nederland! Delen van gemeenten t 150 > Simpelveld, Gemeente het groenzand. zoals de meer cheVaalser huis Markt 1 waarde, cultuur- In de tropische Krijtzee huisden reuzenreptielen, > Sittard, VVV > Heerlen Limburg winkel, dan meterkarakter lange Mosasaurus. In de loop van miljoenen jaren hebben skeletten, het 10 unieke Kritzraedthuis > Valkenburg Rosmolenstraat > Kerkrade g aansoms de Geul, VVV chalen schelpen van gestorven dieren zich opgehoopt op de zeebodem, ebied: en ‘hartstikke Parksta2d Limbur Limburg winkel, lkaartTh.Dorren Wande > Landgraaf ot een laag van meer dan 100 meter dik! Daarmee begon de vorming van het kalkplein oeristen 5 als zij teen: hetdeGulpense > Nuth wegen, vakwerk-kalksteen, het Kunrader kalksteen en het Maastrichtse kalksteen. Het opkomen van het water bracht zand- en kleiafzettingen met zich mee. De laagen Gulp. > Simpelveld enen uit die tijd worden nu nog hier en daar teruggevonden als bruinkool. VVV Servicepunten 23 sen, Kerkstraat De volgende periode is het Plioceen, zo’n 2 tot 6 miljoen jaar geleden. De laagveent 41 > Beek, Filmclub, Markt Hoofdkantoor moerassen dat afkomstig is uit de 63 uisstraat 15worden bedekt met grind, zand en met puin > Brunssum, Bonbonne Walramplein 6, Postbus 820, 6300 AV Valkenburg aan de Geul Vogezen, het Zwarte Woud en de Ardennen. Hier en daar komt het kalksteen aan rie Jansen & Jansen, > Eijsden, Bakkerij Kerkstraat 23 18c dat lost geleidelijk aan op. Kiezelhoudend Wandelkaart traat maar Smeets, Breusterst Telefonische informatie en reserveringen: T. 0900 - 9798 (€ 1 p.g.) deBrouwerss oppervlakte, leem blijft achter, raat 41 > Geleen, Sigarenma > Schaal 1: 25.000 met opgesloten zaten. gazijn Deli, Raadhuiss 60 daarin massa’s vuursteen die oorspronkelijk in het kalksteen > Kerkrade, Industrion traat 15 routes: npestraat het Pleistoceen wordt het warme klimaat regelmatig afgewisseld met subarctische 8 , Museumplein Opmerkingen/suggesties 2 > Margraten Het Zwarte 282 breken aan. In deze periode krijgt Zuid-Limburg zijn , huidige ou. De ijstijden vorm.Schaap, Past.T.: 043 - 609 8529 tionsstraat > Meerssen, Totaal Brouwersstraat 18c Gemak, lein 1alangzaam opgeheven. Rivieren en beken reageren hierop Het land wordt met erosieBeekstraat E-mail: [email protected] Raadhuisp > Noorbeek Kadowink 60 Internet: www.vvvzuidlimburg.nl snijden diep in het landschap in. Zo ontstaan de brede dalen en, de vlakke el Tieske, Klompestr gn21 > Nuth, Frans aat 8 n 43 plateau’s die we vandaag de dag zo goed kennen. In de periode van Rade 70.000Vakfotogr tot afie, Stationsstr trichterlaa > Stein, Openbare aat 282 97 Bibliothee weg 10.000 voor Christus doet de wind zijn werk. Fijnkorrelige klei wordt verstuift vanuitk Stein, ergrenzen Raadhuisplein > Vaals, Landal , Jeustraat 77 1a Hoogeen de brede, af toe droogvallende rivierdalen. Zuid-Limburg krijgt hierdoor dik en u ‘tenReisstation Vaals, Randweg 21 Reisburea > Vaals, Drogisterij Ramaekers, Maastrich ruchtbaar leemdek, löss, genaamd. > Vaals, Drielanden terlaan 43 punt/Labyrint, Viergrenzenweg > Voerenda 97 Holland Oorspronkelijk liggen de verschillende steenlagen allemaal keurig al, netjes in deInternational Reisbureau ‘t Reisstation , Jeustraat 77 olgorde waarin ze ontstaan zijn. Door aardverschuivingen zijn ze echter op veel plaatsen en scheef komen te liggen. Doordat beken en rivieren bovendien een 65 Rijksweg schots VVV Folderposten VVV vestigingen dak hebben uitgeslepen, komen in de hellingen van die beekdalen dieperliggende 2 sthof esteenten aan de oppervlakte. > Berg en Terblijt, Hotel at 26 Holland, Rijksweg> Epen, VVV Limburg winkel, Julianastraat 15 iaalzaak, Hoofdstra > Bocholtz, Plus 65 Chris Tossings, n de Heijmansgroeve nabij Cottessen komen zelfs nog de oeroude Carboonat 61 Gasthof 2 > Gulpen, Dorpsstraat 27 Hoofdstra > Eys, Café ’t Trepke, > Heerlen, VVV Limburg winkel, Oranje Nassaustraat 16 esteenten aan de14oppervlakte. De mens heeft dankbaar gebruik gemaaktMesweg van de 13 Strucht > Openbaar uvelland, > Hoensbroek, park met een Peeters 1 > Landgraaf, VVV ANWB, Hoogstraat 150 chatten van moeder aarde: indrukwek denk maar- aan bijvoorbeeld de steenkoolentabak mergelele speciaalza Baanweg on,zeldzame > Wanneer we aan de typisch Limburgse ak, Mechelen, A Gen exemplaren van Hoofdstraat 26 bouwstijl denken, hebben velen daarbij de Vogelsjtang, Hoofdstra > Simpelveld, Gemeentehuis Markt 1 winning. in Markt 1a-Wehrywe eindestraat > Schin op Geul, de eerste plaats de vakwerkboerderijen g. 26 Fietsverhuur Heuvellan at> 61 Beekstraat Sittard, VVV Limburg winkel, Kritzraedthuis Rosmolenstraat 2 voor ogen. Deze prachtige boerderijen zijn chwaamhoes, > Schin op Geul, misschien wel pittoresk, maar schilderachtige d, Strucht 14 t 33 Restaurant Station, fraaiheid was voor de bouwers ervan > Valkenburg aan de Geul, VVV Limburg winkel, Th.Dorrenplein 5 oekenpan, Dorpsstraa Baanweg > Schinnen, Spar onbelangrijk. Het ging om de techniek. Cauberg 29 1 Deze werd al toegepast in de prehistorie, Hubers, mein de Cauberg, andelpark Kasteeldo dal > Schinveld, Sigarenma Nieuwe Markt 1a door de bandkeramiekers. Tussen houten met vijver, Gloriëtte palen vlochten ze wanden die vervolgens (tuinhuis) gazijn ’t Schwaam Vijlenberg 115 pgang Kirk,zonsonde Gen tot A > St .Geertruid bepleisterd werden met leem. De afmetingen hoes, Beekstraat , Restaurant De van zo’n boerderij waren kolossaal; 26 g 30rgang. Parallelwe Koekenpa de Baan, > Valkenburg hoeve kan wel 30 tot 40 meter lang n, Dorpsstraat aan de Geul, Landal en 6 tot 7 meter breed zijn. Uit archeologische 33 Kasteeldomein > Vijlen, Fietsvondsten hebben geleerden de hoogte deServicepunten en Wandelcafé Cauberg, Cauberg kunnen reconstrueren tot wel 5 meter ten VVV burg A in Gen de 29 Als we dan bedenken Gemeen > Zowel het Rotspark 21 Kirk, Vijlenberg > Wijlre, Eetcafé/Te nok. dat de bandkeramiekers nog in het 115 rras A gen Baan, als het Stenen Tijdperk de gelegenheid leefden en dus maar beperkte middelen Brunssum > Parallelwe g 30 heerlijk te wandelen hadden, is dat een knap stukje werk. > Beek, Filmclub, Markt 63 de ingang aan > OVS Slenaken, de Plenkertstraat Dorpsstraat 21 > Heerlen > Brunssum, Bonbonnerie Jansen & Jansen, Kerkstraat 23 is e zogenaamde De vakwerkboerderijen die nu nog heksenkeuken. Kerkrade in Zuid-Limburg staan, zijn over het > Tevens > Eijsden, Bakkerij Smeets, Breusterstraat 41 algemeen er. zo’n 150 - 300 jaar oud. f 1 > Landgraa > Geleen, Sigarenmagazijn Deli, Raadhuisstraat 15 Ze vallen op door hun eenvoud. Versieringen dienden geen Overige VVV’s huis, Kleine Staat enkel praktisch nut en ontbreken daarom Platz, Aachen ook bij de authentieke vakwerkboerderij. Friedrich Wilhelm 2 > Nuth > Kerkrade, Industrion, Museumplein n, ‘Elisenbrunnen’, Zelfs het decoratieve zwarte lijnenspel van de balkconstructie is een modeverschijnsel nken Het Zwarte Schaap, Past. Brouwersstraat ’s Gravenvoeren > Margraten, 18c enburg > Onderba 216, B- 3798 > VVV Maastrich van de laatste decennia. Van oudsher Gemeenten > In de omgeving was de gevel, inclusief t, Het Dinghuis, van de > Meerssen, Totaal Gemak, Beekstraat 60 de balken, gewoon ld l hellingbossen, Kleine>Staat > Verkehrsverein Simpelve helemaal witgekalkt. Het > Eysden 1 droogdalen, beekBad Aachen, ‘Elisenbrun > Noorbeek, Kadowinkel Tieske, Klompestraat 8 vakwerkhuis werd opgetrokken uit materialen die in de t de noordelijk aal > VVV Voerstreek omgeving te vinden waren. De eiken > Maastric Voerend Friedrich e begrenzing van > nen’, balken voor het , Kerkplein 216, htraamwerk kwamen uit het bos, > Nuth, Wilhelm Frans Rade Vakfotografie, Stationsstraat 282 Platz, het Aachen haelsbergerbos B- 3798 ’s Gravenvo het leem om de vakken tussen de is een loofbos eren balken > Margrate op te vullen waar > Stein, Openbare Bibliotheek Stein, Raadhuisplein 1a n haalde men uit de bodem en den. Door de zo ontstonden in het landschap zgn. ruime hoeveelhe ‘leemkoelen’ > Meersse(‘koel’ id > Vaals, Landal Hoog Vaals, Randweg 21 elderige en unieke n is Limburgs voor ‘kuil’) en de dakbedekking, het roggestro, plantengroei. akkers. In het midden van de 19e eeuw > Vaals, Drogisterij Ramaekers, Maastrichterlaan 43 kwam van > de ing annex kapel Valkenb raakte de techniek van het vakwerkbouwen urg uit 1668, waar in onbruik, maar de typisch Limburgse > Vaals, Drielandenpunt/Labyrint, Viergrenzenweg 97 tot hoeves zijn nog steeds een lust voor het oog. 77 > Voerendaal, Holland International Reisbureau ‘t Reisstation, Jeustraat

Stichting VVV Zuid-Limburg

1

2

Heuvelland-W est

Limburgse

igt een van de mooiste wilde erschillende delen: een binnenassen. Opmerkel ijk is de 490

> over vakwerk, kruizen & kapellen

> Schaal 1: 25.000

VVV Folderposten > > > > > > > > > > > > >

Heuvelland-W est

rg Parkstad Limbu

Bezoekadressen bouwkunst VVV Zuid-Limburg

4

Wandelkaart Grensmaasvallei

Delen van gemeent en

> Gulpen-W ittem

> Nuth

Bakkes met vlaai

Berg en Terblijt, Hotel Holland, Rijksweg 65 Bocholtz, Plus Chris Tossings, Gasthof 2 Eys, Café ’t Trepke, Mesweg 13 Hoensbroek, Peeters tabak speciaalzaak, Hoofdstraat 26 Wie zo’n oude Limburgse Mechelen, A Gen Vogelsjtang, Hoofdstraat 61 boerderij bezoekt, ziet in de nabijheid van het huis vaak een klein gebouw staan. Dit is een > Schaal bakhuis, op zijn 1: 25.000 Limburgs een ‘bakkes’ genaamd. Schin op Geul, Fietsverhuur Heuvelland, Strucht 14 Hierin werd in een lemen Schin op Geul, Restaurant Station, Baanweg 1 oven brood of de Limburgse zoete delicatesse bij uitstek gebakken: de Limburgse vlaai. Achter elkaar werden de ronde zwarte vlaaiplaten Schinnen, Spar Hubers, Nieuwe Markt 1a erin geschoven, met daarop het uitgerolde Schinveld, Sigarenmagazijn ’t Schwaamhoes, Beekstraat 26 deeg belegt met heerlijke zoete vruchten uit de streek. Vooral wanneer er kermis in St .Geertruid, Restaurant De Koekenpan, Dorpsstraat 33 het dorp was of sprake van een speciale feestdag, draaide het bakkes overuren. Als er niet gebakken werd, diende het bakhuis als Valkenburg aan de Geul, Landal Kasteeldomein de Cauberg, Cauberg 29 werkplaats voor het kneden van deeg, het vlechten van manden of het uitvoeren Vijlen, Fiets- en Wandelcafé A Gen Kirk, Vijlenberg 115 van kleine reparaties. Als na het bakken de oven nog heet was, werd deze Wijlre, Eetcafé/Terras A gen Baan, Parallelweg 30 vaak gebruikt voor het drogen van fruit.

> Recreatiepark Steinerbos ligt in een prachtige bosrijke omgeving en is de ideale bestemming voor een dagje uit. Gezien de vele attracties ullen u en uw kinderen zich geen seconde vervelen.

Limbrichterbos te Limbricht

> Het Limbrichterbos bevindt zich aan de iterste noordrand van het Limburgse lössgebied. Sommige loofbomen zijn wel 75 aar oud! Het bos is een geliefd vogelparadijs. Vogels als de fluiter, de wielewaal, de nachtegaal, de buizerd en de havik voelen zich er prima thuis.

Grensmaasvallei

Limburgse bouwkunst > over vakwerk, Limnburgse elle kruizen & kap bouwkunst > over vakwerk, De historie vertelt kruizen & kap ellen haar verhaal > over bandkeramiekers, Romeinen en boeren

Steinerbos te Stein

> OVS Slenaken, Dorpsstraat 21 daarbij in hebben velen bouwstijl denken, boerderijen zijn Gemeenten de typisch Limburgse ogen. Deze prachtige Wanneer we aan Stadspark Sittard > Het stadspark in Sittard werd aangelegd rond 1920 naar VVV’svoor fraaiheid was voor de bouwers ervan vakwerkboerderijen deOverige > Beek htige de eerste plaats prehistorie, ontwerp van tuinarchitect Dirk Frederik Tersteegh. Het park heeft een duidelijke land- wel pittoresk, maar schilderac toegepast in de > Schinnen Deze werd al misschien die vervolgens de techniek.Het om Maastricht, wanden > VVV Dinghuis, KleinezeStaat 1 chapsstijl en kent een grote variëteit aan bomen, zoals platanen, hopbreuken en de ijk. Het ging de palen vlochten onbelangr > Sittard-Geleen kolossaal; Tussen houten waren > iekers. Verkehrsverein Bad Aachen, ‘Elisenbrunnen’, Friedrich Wilhelm Platz, Aachen apanse notenboom. Via een houten brug kunt u de beek oversteken. Vlak hierbij ligtbandkeram n van zo’n boerderij door de > Stein De afmetinge Uit archeolog ische zijn. > met VVVleem. Voerstreek, Kerkplein 216, B3798, ‘s Gravenvoeren de Stenen Sluis uit 1752. De sluis speelde een rol bij de waterverdeling als de vesting werden breed meter in de bepleisterd lang en 6 tot 7 werd aangevallen. ren tot wel 5 meter 30 tot 40 meter reconstrue hoeve kan wel Wanneer we Tijdperk de hoogte kunnen Stenen aan het geleerden in de Delen van gemeenten typisch Limburgse iekers nog vondsten hebben de eerste plaats bouwstijl denken, de bandkeram stukje werk. bedenken dat hebben velen is dat een knap de vakwerkboerderijen > Brunssum daarbij nok. Als we dan voor ogen. Deze in middelen hadden, misschien wel pittoresk, Grensmaas > Voor een bijzondere fiets- wandeltocht langs het water moet u bij prachtige boerderije > Meerssen maar beperkte maar leefden en dus n zijn onbelangrijk.over het algemeen schilderachtige fraaiheid de Grensmaas zijn. Dit is het slingerende grindgedeelte van de Maas tussen Roosteren was voor de bouwers urg staan, zijn Het ging om degeen ervan > Nuth dienden techniek. Deze werd al toegepast nog in Zuid-Limb door deVersiering en iekers. bandkeram n Maastricht. In dit gebied zijn geen stuwen, waardoor er een groot verschil is tussen erderijen die nu in de prehistorie Tussen houten De vakwerkbo erderij. bepleisterd werden op door hun eenvoud. palen vlochten > , Onderbanken vakwerkbo hoog en laag water. De grote dynamiek die hierdoor ontstaat, levert een uniek stukje - 300 jaar oud. Ze vallen ze wanden die met leem. De de authentieke afmetingen van vervolgens chijnsel zo’n 150 daarom ook bij hoeve kan wel modevers een zo’n ontbreken is 30 tot 40 meter Nederland op! boerderij waren uctie nut en kolossaal; de enkel praktisch van de balkconstr vondsten hebben gewoon lang en 6 tot 7 meter breed de balken, e zwarte lijnenspel geleerden de hoogte zijn. Uit archeolog gevel, inclusief Zelfs het decoratiev in de kunnen ische die oudsher was de nok. Als we reconstrue Van dan bedenken dat ren tot wel 5 meter en uit materialen decennia. debos, bandkeramiekers van de laatste het is werd opgetrokk leefden en dus kwamen uit in de nog in het Stenen maar beperkte . Het vakwerkhu voor het raamwerk middelen en Tijdperk helemaal witgekalkt hadden, is dat De eiken balken men uit de bodem een knap stukje te vinden waren. te vullen haalde De eerste bewoners van Zuid-Limburg werk. > Schaal 1: 25.000 ‘kuil’) en de de balken op De vakwerkbo duiken op in het omgeving erderijenvoor Stenen die nu nog in rond tussen om de vakken n’ (‘koel’ is Limburgs leemTijdperk, de periode van 5300 tot 4900 voor ‘leemkoele Zuid-Limburg zo’n 150 - 300 van de 19e eeuw Christus. Het zijn de het staan, zijn over landschap zgn. jaar oud. midden bandkeramiekers, in heteen Ze vallen op het algemeen akkers. In het groep boeren die de naam ontleent zo ontstonden kwam van de enkel praktisch aan de versieringen op de typisch Limburgse door hun eenvoud. Versiering het aardewerk het roggestro, dat onbruik, maarnut en ontbreken daarom en dienden geen men maakte. Overigens was dit typische dakbedekking, uwen in Zelfs ook bij de authentiek het decoratiev bandkeramiek niet van het vakwerkbo bestemd voor de e zwarte lijnenspel e vakwerkboerderij. handel, maar voor eigen huishoudelijk raakte de techniek van de balkconstr lust voor het oog.van de laatste decennia. gebruik. De bandkeramiekers uctie is een modevers nog steeds een Van oudsher was zijn waren boeren, die zowel de akkerbouw als hoeves helemaal chijnsel de gevel, inclusief veeteelt bedreven. De huidige theorie witgekalkt . Het de balken, gewoon vakwerkhuis werd vertelt dat ze afkomstig zijn uit de omgeving te vinden opgetrokken uit Hongaarse laagvlakte en in Midden-Europa waren. De eiken materialen die verzeild zijn geraakt, omdat ze op in de balken voor het het leem om de zoek waren naar vruchtbare lössplateau’s. raamwerk kwamen vakken tussen de balken op Ze gaven er de voorkeur aan om in uit het bos, zo ontstonden te vullen haalde de nabijheid van beken te wonen, in het landschap men uit de bodem dat zgn. ‘leemkoele verschafte hen tegelijkertijd een gemakkelijke dakbedekking, en n’ (‘koel’ is Limburgs watervoorziening. Uiteindelijk zijn het roggestro, voor ‘kuil’) en kwam van de ze in de meest westelijke streken van raakte de techniek de akkers. In het Europa terecht gekomen, waaronder midden van de van het vakwerkbo Zuid-Limburg. In de wijde omgeving 19e eeuw uwen in onbruik, hoeves zijn nog van Maastricht alsook op het Graetheidesteeds een lust maar de typisch voor plateau zijn resten van deze prehistorische Limburgse vaak huishet oog. het nederzettingen gevonden. de nabijheid van in ziet bezoekt, ‘bakkes’ genaamd. Limburgse boerderij Limburgs een Wie zo’n oude bakhuis, op zijn bij uitstek staan. Dit is een zoete delicatesse klein gebouw Na de bandkeramiekcultuur werd het brood of de Limburgse vlaaiplaten erin stil in Zuid-Limburg, in onze een een lemen oven ogen althans. de ronde zwarte werden De dorpen uit de Recente opgravingen zeggen weinig Hierin werd in en kleine nederzettingen ontstonden vruchten Achter elkaar over de volkeren die hier Zuid-Limburg pas in de vroege Middeleeuwen. heerlijke zoete Limburgse vlaai. met de geleefd : belegt Boeren hebben, tot aan de tijd van de Romeinen. gebakken ontdekten deeg de vruchtbaarheid van feestdag, speciale uitgerolde beekdalen en begonnen hier met het Toen zij omstreeks 400 voor Christus van een de , met daarop hetbedrijven van Zuid-Limburg introkken, begonnen dorp was of sprake als landbouw. Vanuit bakhuis de activiteiten in het gebied weer.geschoven er kermis in het voornamelijk de dalen zijn de plateaus langzamerWanneer we aan de typisch Limburgse bouwstijl denken, hebben velen daarbij in De Romeinen werd, diende het Vooral wanneer hand ontgonnen. gebakken maakten de streek uitstekend begaanbaar streek. Alleen de meest steileofhellingen het uitvoeren door een uitgebreid wegennet aan bakkes overuren. Als er niet van de beekdalen bleven bebost. de eerste plaats de vakwerkboerderijen voor ogen. Deze prachtige boerderijen zijn van manden te het vlechten In de leggen. Veel van het oorspronkelijke tot het vaak en Wie deeg, de Limburgse 16e eeuw deden zo’nmet van14e oude oerbos werd hiervoor gekapt. Dedraaide werd dedeze hoogstamboomgaarden misschien wel pittoresk, maar schilderachtige fraaiheid was voor de bouwers ervan hun intrede, laatste stukken nog heet was, s voor het kneden boerderij aanvankelijk de oven oerbos maakten plaats voor steeds werkplaat een alleen in de kloostertuinen, maarbezoekt, klein gebouw groter wordende landbouwgebieden, in de nabijheid na het bakken rondom staan. Dit is een later ookziet onbelangrijk. de dorpenvan en reparaties . Als boerderijen. Ook in de het huis vaakHet ging om de techniek. Deze werd al toegepast in de prehistorie, kleine levensbehoeften van steeds meer mensen bakhuis, van die in de zijn Limburgs van fruit.Hierin werd landbouw op in 18e moesten voorzien. Coriovallum - het een eeuw verreweg lemenvormde de belangrijkste door de bandkeramiekers. Tussen houten palen vlochten ze wanden die vervolgens het drogenbestaansbron een ‘bakkes’ oven brood of hedendaagse Heerlen - en Mosa trajectum genaamd. gebruikt voor gebakken van :de de Limburgse van Zuid-Limburg. deinwoners - Maastricht - werden belangrijke Limburgse We vinden nogzoete bepleisterd werden met leem. De afmetingen van zo’n boerderij waren kolossaal; de steeds delicatesse resten vlaai. Achter van grote, welvarende bij uitstek handelsplaatsen. geschovenboerderijen werdencarrévorm uit die tijd, die inelkaar , met daarop de typische de ronde gebouwd hoeve zwarte het zijn.kan wel 30 tot 40 meter lang en 6 tot 7 meter breed zijn. Uit archeologische uitgerolde vlaaiplaten In de 19estreek. eeuwVooral zijn vooral erin belegt de beekdalen en dedeeg met minder wanneer heerlijkegeheel steile hellingen geleerden de hoogte kunnen reconstrueren tot wel 5 meter in de er kermis zoetevondsten met vruchtenhebben hoogstamfruitbomen draaide het bakkes dorp was of sprake uit de beplant. Vanaf 1950inis het dat met fruitbomen overuren. Als er het gebied nok. Als we dan bedenken dat de bandkeramiekers nog in het Stenen Tijdperk van een is speciale beplant, werkplaat niet gebakken aanmerkelijk kleiner geworden. s voor werd, diende het leefden feestdag, het kneden en dus maar beperkte middelen hadden, is dat een knap stukje werk. van deeg, het bakhuis als van kleine reparaties vlechten van manden . Als na het bakken of het uitvoeren Het wegennet gebruiktdat destijds ovenisnog door de Romeinen voor is de het drogen gestart, heet in de was, De vakwerkboerderijen die nu nog in Zuid-Limburg staan, zijn over het algemeen loop derwerd eeuwen deze sterk uitgebreid. Maar het zijn juistvan fruit. vaak de onverharde wegen, de zogenaamde zo’n 150 300 jaar oud. Ze vallen op door hun eenvoud. Versieringen dienden geen veldweggetjes, die Zuid-Limburg zijn charme geven. Deze voetpaden uit vroegere tijdenenkel praktisch nut en ontbreken daarom ook bij de authentieke vakwerkboerderij. vormen de wandelpaden van vandaag de dag. Wanneer u die paadjes volgt Zelfs het decoratieve zwarte lijnenspel van de balkconstructie is een modeverschijnsel en zo het glooiende landschap doorkruist ziet u Zuid-Limburg op zijn best! van de laatste decennia. Van oudsher was de gevel, inclusief de balken, gewoon helemaal witgekalkt. Het vakwerkhuis werd opgetrokken uit materialen die in de omgeving te vinden waren. De eiken balken voor het raamwerk kwamen uit het bos, het leem om de vakken tussen de balken op te vullen haalde men uit de bodem en zo ontstonden in het landschap zgn. ‘leemkoelen’ (‘koel’ is Limburgs voor ‘kuil’) en de dakbedekking, het roggestro, kwam van de akkers. In het midden van de 19e eeuw raakte de techniek van het vakwerkbouwen in onbruik, maar de typisch Limburgse hoeves zijn nog steeds een lust voor het oog.

Limburgse bouwkunst > over vakwerk, kruizen & kapellen Bakkes met vla ai

Leuke korting op ai Bakkes met vla

VVV Wandelkaarten

telt ie ver Ontdek Zuid-Limburg aan De histor Dehahis > ov al tor ie er vertelt haar ver , hand haam ar ver ers iek haal de > over van de vier VVV Wandelbandker ba en amiekers, n ker inend RomeRo n en n meine kaarten: boerebo eren Bakkes met vlaai

Tijdperk, rond in het Stenen urg duiken op miekers, een van Zuid-Limb Het zijn de bandkera k dat De eerste bewoners voor Christus. en op het aardewer 5300 tot 4900 de periode van De eerste ontleent aan de versiering voor de miek niet bestemd die de naambewoners van Zuid-Limb groep boeren de periode waren dit typische bandkera urg duiken op in het Stenen Overigens wasvan 5300 totgebruik. De bandkeramiekers men maakte. groep Tijdperk, rond elijk 4900 voor Christus.huidige theorie huishoud boeren voor eigen die de naam bedreven. De Het zijn de bandkera handel, maar men ontleent w als veeteelt aan deenversiering in Midden-Europa miekers, een akkerbou demaakte. Overigen zowel laagvlakte en op het e die s was dit typische boeren, uit de Hongaars handel, maar e lössplateau’s. aardewerk dat zijn voor bandkera afkomstig eigen waren naar vruchtbar miek niet vertelt dat ze boeren, dat bestemd voor de elijk gebruik. ze op zoekhuishoud teDewonen, omdat die beken zowel van geraakt, bandkera de de nabijheid jk zijn waren verzeild zijn vertelt w als veeteelt om inakkerbou Uiteindelimiekers dat zeaan rziening. bedreven voorkeur afkomstig zijn lijke watervoo . De huidige theorie Ze gaven er de een gemakkeuit de Hongaars verzeild , waaronder e laagvlakte zijn tijd gekomen tegelijker geraakt, en in Midden-E omdat everschafte hen ze opterecht van Europa Graetheid zoek alsooknaar uropa Ze gaven op het er destreken westelijke vruchtbare lössplatea voorkeur van Maastrichtwaren ze in de meest om in de nabijheid . verschaft u’s. omgeving aan gevonden wijde e de hen ingen In van tegelijkertijdsche beken te wonen, nederzett Middeleeuwen. Zuid-Limburg. prehistori een gemakkelijke watervoo dat ze in de van deze n pas in de vroege resten meest westelijke streken rziening. Uiteindeli hier met het ngen ontstonde plateau zijnZuid-Limb en begonnen van Europa terecht jk De dorpen en kleine nederzetti urg. In de wijde gekomen, waaronde zijn langzamerrheid van de beekdalen omgeving van althans. zijn de plateaus plateau zijn resten r Boeren ontdekten de vruchtbaa Maastrich in onzet ogen . Vanuit de dalen alsook opgeleefd vanhet bleven bebost. deze in Zuid-Limburg, stil prehistori urg het Graetheidevoornamelijk landbouw hellingen van de beekdalen schedienederzett hier Zuid-Limb iekcultuur werd bedrijven van ingen gevonden den hun intrede, de meest steile Na de bandkeram over de volkeren 400 voor Christus . ontgonnen. Alleen zeggen weinig de hoogstamboomgaar

1 Wandelkaart Parkstad Limburg 2 Wandelkaart Heuvelland-Oost 3 Wandelkaart Heuvelland-West De historie vertelt haar verhaal > over 4 Wandelkaart Grensmaasvallei bandkeramiekers, Wie zo’n oude Limburgse boerderij bezoekt, ziet in de nabijheid van het huis vaak een klein gebouw staan. Dit is een bakhuis, op zijn Limburgs een ‘bakkes’ genaamd. Hierin werd in een lemen oven brood of de Limburgse zoete delicatesse bij uitstek gebakken: de Limburgse vlaai. Achter elkaar werden de ronde zwarte vlaaiplaten erin geschoven, met daarop het uitgerolde deeg belegt met heerlijke zoete vruchten uit de streek. Vooral wanneer er kermis in het dorp was of sprake van een speciale feestdag, draaide het bakkes overuren. Als er niet gebakken werd, diende het bakhuis als werkplaats voor het kneden van deeg, het vlechten van manden of het uitvoeren van kleine reparaties. Als na het bakken de oven nog heet was, werd deze vaak gebruikt voor het drogen van fruit.

en hand deden dorpen en Toen zij omstreeks Recente opgraving met de 16e eeuw Na de bandkeram ook rondom de de Romeinen. weer. De Romeinen vaniekcultuur In de 14e tot en ste inen, maar later in het gebied tot aan de tijd werd hebben, Recente activiteiten in de kloostertu het stil in Zuid-Limb wegennet aan te verreweg de belangrijk begonnen de opgraving van aanvankelijk alleen vormde landbouw en zeggen weinig urg introkken, een uitgebreidurg, in onze ogen nog steeds resten Zuid-Limb stukken althans. in de 18e eeuw over de volkeren begaanbaar door hebben, tot uitstekend urg. We vinden gekapt. De laatste zijn. boerderijen. Ook de streek aan de tijd van deoerbos van Zuid-Limb werd hiervoor die hier Zuid-Limb maakten in de carrévorm gebouwd Romeinen van de inwoners Zuid-Limburg . Toen zij omstreeks gebieden, die urg geleefd in de typische oorspronkelijke met bestaansbron uit die tijd, die Veel van het introkken, 400 - hetChristus begonnen wordende landbouw leggen.maakten hellingen geheel e boerderijen activiteiten in Coriovallumvoor steeds groter de voor de minder steile plaats streek grote, welvarend het gebied weer. n is uitstekend begaanba beekdalen en maaktende moesten voorzien. oerbosleggen. dat met fruitbome zijn vooral de ar door eenwerden belangrijkeDe Romeinen meer mensen Veelvan vansteeds In de 19e eeuw 1950 is het gebied het oorspronk oeften - Maastricht - uitgebreid wegennet aan levensbeh elijke oerbos n beplant. Vanaf oerbos maakten - en Mosa trajectum te fruitbome werd hiervoor gekapt. . hoogstam gse Heerlen plaats voor steeds De laatste stukken hedendaa lijk kleiner geworden groter wordende levensbehoeften beplant, aanmerke landbouwgebieden, van steeds meer atsen. handelspla de loop der eeuwen in mensen moesten die in de is hedendaagse Heerlen gestart, is voorzien. Coriovallu veldwegde Romeinen - en Mosa trajectum m - het de zogenaamde dat destijds door handelsplaatsen. - Maastricht Het wegennet onverharde wegen, werden belangrijk vroegere tijden het zijn juist de uit Maar e . sterk uitgebreid geven. Deze voetpaden paadjes volgt en zo urg zijn charme u die De dorpen en de dag. Wanneer getjes, die Zuid-Limb kleine nederzetti den van vandaag ngen ontstonde urg op zijn best! Boeren ontdekten n pas in de vroege vormen de wandelpa ziet u Zuid-Limb de vruchtbaarheid Middeleeuwen. van de beekdalen landschap doorkruist bedrijven van het voornamelijk landbouw Hetglooiende en begonnen wegennet dat hier met het destijds door de . Vanuit de dalen hand ontgonne Romeinen is gestart, n. Alleen de meest sterk uitgebreid zijn de plateaus . Maar het zijn langzameris in de loop der steile hellingen In de 14e tot en juist de onverhard van de beekdalen eeuwen getjes, die Zuid-Limb met de 16e eeuw e wegen, de zogenaam bleven bebost. deden de hoogstam urg zijn charme aanvankelijk alleen de veldweggeven. Deze voetpaden vormen de wandelpa boomgaarden in de kloostertu hun intrede, De eerste bewoners inen, maar later den van vandaag uit vroegere boerderijen. Ook duikendeop in het Stenen Tijdperk, rondtijden ook rondom de het glooiendevan Zuid-Limburg in de 18e eeuw dag. Wanneer dorpen landschap vormde u die paadjes een en bestaansbron doorkruist landbouw verreweg de periode van 5300 tot 4900 voor Christus. zijn de bandkeramiekers, volgt en zo ziet uHet van de inwoners Zuid-Limb de belangrijkste urg van Zuid-Limb grote, welvarend best! groep boeren die de naam ontleent aan de versieringen op op hetzijn aardewerk dat urg. We vinden e boerderijen nog steeds resten uit die tijd, die In de 19e eeuw van men maakte. Overigens was dit typische bandkeramiek niet bestemd voor de in de typische zijn vooral de carrévorm gebouwd beekdalen en hoogstamfruitbome zijn. handel, maar voor eigen huishoudelijk gebruik. De bandkeramiekers waren de minder steile n beplant. Vanaf hellingen geheel 1950 is het gebied beplant, aanmerke met boeren, die zowel de akkerbouw als veeteelt bedreven. De huidige theorie dat met fruitbome lijk kleiner geworden n is . vertelt dat ze afkomstig zijn uit de Hongaarse laagvlakte en in Midden-Europa

Romeinen en boeren

Op vertoon van uw ledenpas ontvangt u bij de VVV Limburg Winkels (Gulpen, Heerlen, Vaals, Valkenburg en Sittard) een wandelkaart voor € 5,20 (normaal € 5,85). Bij aankoop van de vier VVV Wandelkaarten betaalt u € 20,00 (in plaats van € 23,40). verzeild zijn geraakt, omdat ze op zoek waren naar vruchtbare lössplateau’s. Ze gaven er de voorkeur aan om in de nabijheid van beken te wonen, dat verschafte hen tegelijkertijd een gemakkelijke watervoorziening. Uiteindelijk zijn ze in de meest westelijke streken van Europa terecht gekomen, waaronder Zuid-Limburg. In de wijde omgeving van Maastricht alsook op het Graetheideplateau zijn resten van deze prehistorische nederzettingen gevonden.

Na de bandkeramiekcultuur werd het stil in Zuid-Limburg, in onze ogen althans. Recente opgravingen zeggen weinig over de volkeren die hier Zuid-Limburg geleefd hebben, tot aan de tijd van de Romeinen. Toen zij omstreeks 400 voor Christus Zuid-Limburg introkken, begonnen de activiteiten in het gebied weer. De Romeinen maakten de streek uitstekend begaanbaar door een uitgebreid wegennet aan te leggen. Veel van het oorspronkelijke oerbos werd hiervoor gekapt. De laatste stukken oerbos maakten plaats voor steeds groter wordende landbouwgebieden, die in de levensbehoeften van steeds meer mensen moesten voorzien. Coriovallum - het hedendaagse Heerlen - en Mosa trajectum - Maastricht - werden belangrijke handelsplaatsen.

De dorpen en kleine nederzettingen ontstonden pas in de vroege Middeleeuwen. Boeren ontdekten de vruchtbaarheid van de beekdalen en begonnen hier met het bedrijven van voornamelijk landbouw. Vanuit de dalen zijn de plateaus langzamerhand ontgonnen. Alleen de meest steile hellingen van de beekdalen bleven bebost. In de 14e tot en met de 16e eeuw deden de hoogstamboomgaarden hun intrede, aanvankelijk alleen in de kloostertuinen, maar later ook rondom de dorpen en boerderijen. Ook in de 18e eeuw vormde landbouw verreweg de belangrijkste bestaansbron van de inwoners van Zuid-Limburg. We vinden nog steeds resten van grote, welvarende boerderijen uit die tijd, die in de typische carrévorm gebouwd zijn. In de 19e eeuw zijn vooral de beekdalen en de minder steile hellingen geheel met hoogstamfruitbomen beplant. Vanaf 1950 is het gebied dat met fruitbomen is beplant, aanmerkelijk kleiner geworden. Het wegennet dat destijds door de Romeinen is gestart, is in de loop der eeuwen sterk uitgebreid. Maar het zijn juist de onverharde wegen, de zogenaamde veldweggetjes, die Zuid-Limburg zijn charme geven. Deze voetpaden uit vroegere tijden vormen de wandelpaden van vandaag de dag. Wanneer u die paadjes volgt en zo het glooiende landschap doorkruist ziet u Zuid-Limburg op zijn best!

Waar gaat uw hart sneller van kloppen? Van natuur, cultuur, oude architectuur of de bourgondische sfeer? Viviane, een van de tien VVV-gidsen in de omgeving Valkenburg, stemt haar wandelingen altijd af op de wensen van deelnemers. “Bij kinderen denk ik aan kastelen en ridderverhalen. Is iemand slecht ter been, dan lopen we bijvoorbeeld langs de rivier de Geul waar weinig hoogteverschil is.”

Populair “De route door natuurgebied Ingendael of de historische stadswandeling zijn aanraders”, informeert Viviane. “Maar ook de culinaire wandeling Toefelen & Moefelen spreekt aan. Wie van natuur én cultuur houdt, kan langs de Geul richting Château Sint Gerlach in Houthem wandelen. De route vanuit Valkenburg langs de Geul naar De Drie Beeldjes is ook populair. Op een zomerse dag is het daar best druk, vandaar dat ik meestal kies voor de rustige routes door de natuur. Zo ontdek je veel bijzondere, onbekende plekken.” Tijdens de wandelingen vertelt Viviane over de geschiedenis van de stad of over de verandering van het landschap door de eeuwen heen. “En over de hellingbossen, het moerasgebied en het ontstaan van holle wegen. Maar we

zijn ook stil. Bijvoorbeeld wanneer we gallowayrunderen of konikpaarden aantreffen. En ook als we van de vergezichten genieten. Prachtig, elk seizoen is de lichtinval anders.”

Verrijking Viviane geniet van haar rol als ‘gastvrouw’. “Het buiten zijn, de ontmoetingen met mensen en de verhalen die je deelt... geweldig! Ik ontdek zelf ook telkens nieuwe dingen door de ogen van deelnemers. Een verrijking. Ik voel me heerlijk ontspannen tijdens een wandeling. Het pept me op.”

• Reserveren kan via het contactformulier op www.vvvzuidlimburg.nl óf via 0900-555 9798 (€ 1,- per gesprek). • Groepen mogen zelf het begin- (zoals een hotel) en eindpunt (bijvoorbeeld een restaurant) bepalen. Bij individuele wandelingen staan vertrek- en eindpunt vast.

Bokkenrijdersroutes Schinnen

Geheime tuinen Sittard

Wandel terug in de tijd Wist u dat Schinnen in de 18e eeuw berucht was als centrum van de bende van de Bokkenrijders? Dit roversgenootschap pleegde inbraken in kerken en boerderijen. Ga het avontuur van de vier Bokkenrijdersroutes aan. Geniet van de cultuurhistorische elementen, het glooiende landschap, het dal van de Geleenbeek en het Stammenderbos.

Onontdekte groene pareltjes Heel veel groen. Dat is wat SittardGeleen u naast alle kerken, kastelen en monumentale panden te bieden heeft. Ontdek de groene oases binnen de stadsgrenzen, stuk voor stuk pareltjes. Een indrukwekkend kijkje achter de coulissen van de stad.

Tip: Op vertoon van uw ledenpas ontvangt u bij Gasterij Kasteel Terborgh (Heisterbrug 119, Schinnen) de Bokkenrijdersplattegrond. Bij koffie met vlaai is de tweede kop koffie gratis.

4

Interesse in een individuele of groepswandeling met een VVV-gids?

Tip: Iedere eerste zaterdag van de maand zijn er gratis wandelingen onder begeleiding van een VVV-gids door de geheime tuinen. Informatie via VVV Limburg Winkel Sittard óf ­ www.geheimetuinenvansittard.nl. Op vertoon van uw ledenpas ontvangt u bij de VVV Limburg Winkel Sittard aan de Rosmolenstraat 2 de brochure ‘Historische stadswandeling Sittard’ voor € 1,75 (normaal € 2,50). Bij Luna op de Markt 39 geniet u van koffie met cheesecake of huisgemaakte appeltaart voor € 4,25 (in plaats van € 5,50).

Stripspeurtocht voor kleintjes

Scootmobielroute Vaals

Dupke’s avonturen in het Bronnenlandrijk Wie o wie speurt met Dupke mee naar de bronnen van Epen? Speciaal voor kleine speurders, van vier tot twaalf jaar, bestaat de Stripspeurtocht Heuvelland ‘Dupke’s avonturen in het Bronnenlandrijk’. De tocht voert dwars door het heuvellandschap van Zuid-Limburg.

Langs beekjes en karakteristieke vakwerkhuisjes Een scootmobieltocht door het heuvelachtige gebied rondom de Vaalserberg. Geniet van het uitzicht, de beekjes en vakwerkhuisjes. U bezoekt tevens Museum Vaals, met ruim tweehonderd indrukwekkende kerkbeelden. Het winkelhart van Vaals ligt op steenworp afstand.

Tip: Toon uw ledenpas bij de VVV Limburg Winkel Gulpen aan de Dorpsstraat 27 en ontvang de brochure ‘Stripspeurtocht Heuvelland’ voor € 3,95 (in plaats van € 4,95). Kijk voor meer informatie op www.stripspeurtocht.nl.

Tip: De scootmobielroute is gratis verkrijgbaar bij de VVV Limburg Winkel Vaals aan de Maastrichterlaan 73a of bij het VVV Servicepunt bij Landal Hoog Vaals op de Randweg 21. Op vertoon van uw ledenpas ontvangt u bij Landal Hoog Vaals koffie met vlaai voor € 3,95 (in plaats van € 5,70) 5

Gratis wandeltrainingen Maak kennis met sportief wandelen en meld u nu aan voor één van onze gratis wandel­trainingen. Als we gewoon wandelen, doen we dat op één manier en in ons eigen tempo. Bij Sportief wandelen wordt het lopen afgewisseld met spel: langzaam lopen, sneller lopen en onderweg af en toe stoppen om wat oefeningen te doen. Sportief wandelen is daarmee een laagdrempelige manier van sporten; iedereen kan het en u heeft weinig kans op blessures. U loopt bovendien in een prettig tempo, waarbij er ruimte is om te kletsen en te genieten van de natuur en de frisse lucht. We sluiten de wandeling gezellig af, met een kop koffie of thee. De training wordt verzorgd door een gediplomeerde wandeltrainster. Als u lid bent en mee wilt wandelen dan kunt zich aanmelden via tel. 043 369 06 10 of mail uw naam, adres, woonplaats, datum en tijdstip naar [email protected]. Er kunnen 20 personen per groep deelnemen.

Wandelen in Geleen

Wandelen in Maastricht

Wandelen in Gulpen

Datum Tijdstip

Datum Tijdstip

Datum Tijdstip

Dinsdag 19 mei 2015. Groep 1 van 14.00 tot 15.00 uur Groep 2 van 15.15 tot 16.15 uur Verzamelen Biesenhof, Biesenweg 1 in Geleen

Dinsdag 26 mei 2015 Groep 1 van 14.00 tot 15.00 uur Groep 2 van 15.15 tot 16.15 uur Verzamelen Chalet Bergrust, Luikerweg 71 in Maastricht

Donderdag 28 mei 2015 Groep 1 van 13.30 tot 14.30 uur Groep 2 van 14.45 tot 15.45 uur Verzamelen Brandweerkazerne, Landsraderweg 1 in Gulpen

Het programma 9.00-9.50 uur

€ 58,-

rip! t g a d Mooie llig met e Ga gez e naar de e ons m en Eifel Rursee

10.00-12.00 uur Bustocht via Aken en de prachtige route door het Naturpark Nord-Eifel naar het plaatsje Schammenauel, aan de Rursee 12.00 uur

Koffie/thee en broodlunch bij Hotel Seehof met prachtig uitzicht over de Rursee

13.00 uur

Rondvaart over de Rursee naar het plaatsje Rurberg. Onderweg komt u onder andere langs Eschauel, Kermeterufer en Woffelsbach

14.30 uur

Bustocht richting Monschau. Deze parel in de Eifel kunt u op eigen gelegenheid verkennen. Met zijn vele vakwerkhuizen en typische gevels is Monschau een stadje met een historierijk verleden en levend heden. U kunt bijvoorbeeld een bezoek brengen aan de Glashütte, waar u het eeuwenoude ambacht van het glasblazen ervaart

Op dinsdag 2 juni organiseren we samen met busonderneming Lindetours een schitterende dagtrip naar de Rursee en Eifel. De kosten bedragen € 58,- voor leden van Service van Envida en € 78,- voor niet-leden. 17.00 uur We hebben maar een beperkt aantal plaatsen, dus geef u snel op, telefoonnummer 043-3690610 of via [email protected]. 6

Vertrek vanaf de opstapplaatsen in Urmond, Maastricht en Wittem

Bustocht richting Vijlen waar een diner wordt aangeboden in restaurant Bergzicht

20.30-21.30 uur Aankomst in Wittem, Maastricht en Urmond

Voor iedere voet de perfecte wandelschoen “Een goede wandelschoen is een vereiste bij het voorkomen van voetklachten”, vertelt Thijs Smeets, eigenaar van Smeets Loopcomfort in Sittard. “Wie op verkeerde schoenen wandelt, loopt het risico op blaren, eeltvorming, verzwikking, letsel aan de enkelbanden of pijn onder de bal van de voet.” Om de beste wandelschoen te vinden, is het van belang het gebruiksdoel en de omstandigheden te achterhalen. “Mensen denken bij wandelen al snel aan een bergschoen”, vervolgt Thijs. “Maar voor bijvoorbeeld een strandwandeling is de Teva-sandaal of Birkenstock vaak meer geschikt dan een hoge schoen. Wie in de bossen op zachte naalden wandelt, kan een schoen met veel grip en een dunne zool gebruiken. Maar als je de Oostenrijkse bergen opzoekt, is juist een dikke zool raadzaam om de voet te beschermen tegen de scherpe, rotsachtige ondergrond.” Een goede wandelschoen voldoet volgens de loopdeskundige aan twee voorwaarden: de zool heeft grip op de ondergrond én de pasvorm komt overeen met de vorm van de voet.

“Wij meten altijd de lengte en breedte van de voet en bieden naast allerlei lengtematen ook breedtematen. Voor iedere wandelvoet de perfecte wandelschoen.”

15% Nu 15%korting voor leden van Service van Envida! Smeets Loopcomfort is een multidisciplinair kennis- en expertisecentrum in Limburg voor vraagstukken op het gebied van voeten, schoenen en bewegen. Op vertoon van uw ledenpas biedt Smeets Loopcomfort 15% korting bij aanschaf van één paar comfortschoenen in de maanden april en mei 2015 (exclusief producten ­gekoppeld aan de Zorgverzekeringswet Reglement ­Hulpmiddelen). Bezoekadres: Lissabonlaan 10 in Sittard, www.loopcomfort.nl.

Wandelschoentips: • Voeten zwellen op bij warmte. Kies daarom voor een sluiting die verstelbaar is, zoals veters of klittenband. • Om overbelasting van de voorvoet te voorkomen, mag de hoogte van de hak niet méér dan drie centimeter zijn. • Het type activiteit bepaalt of een schoen licht of zwaar, hoog of laag, zeer stevig, flexibel of minder ondersteunend mag zijn. • Draag sokken die goed vocht opnemen en afstoten én voor extra demping rondom de voet zorgen. • Doe kapotte bergschoenen niet meteen weg. Deze kunnen vaak nog gerepareerd worden. • Wanneer u nieuwe wandelschoenen koopt, neem dan uw oude schoenen mee. Uit het slijtpatroon van de zool is veel informatie af te lezen. 7

Wandel uzelf gezond en gelukkig!

Voeten hebben veel te verduren...

Laat ze verwennen bij de pedicure

Elke stap telt

Feit: wandelen is gezond. Niet alleen fysiek, ook mentaal knappen we op van een dagelijkse ronde. Geen tijd? Geen zin? Geen excuus. Wandelen kan immers overal én altijd. “De moeilijkste stappen, zijn de stappen naar de voordeur.” Uit onderzoek blijkt het telkens weer: wandelen is een effectief medicijn tegen tal van gezondheidsklachten. Zelfs een dagelijkse wandeling van een half uur kan al grote positieve gevolgen hebben op ons lichaam. “Wandelen heeft onder meer effect op de gezondheid van het hart, de botten en spieren en op ons gewicht en geheugen”, bevestigt Nadine Denessen, bewegingsagoge van Envida. “Daarbij hebben wandelaars een betere longfunctie en voelen ze zich fitter en opgewekter. Regelmatig wandelen zorgt er bovendien voor dat je beter kunt ontspannen en dát heeft weer een positief effect op de nachtrust.”

Na een lange winterperiode verdienen onze voeten weer alle aandacht. Het wandelseizoen gaat van start en de open schoenen komen tevoorschijn. Reden genoeg om de voeten gezond en mooi te maken. De pedicure helpt u graag. Wat doet de pedicure? Een pedicure verzorgt voeten. Er wordt gekeken of u voetproblemen heeft en u krijgt advies over hygiëne, huidverzorging en schoeisel. De pedicure verzorgt de nagels en nagelomgeving, verwijdert eelt en likdoorns, behandelt kloven, nijnagels, ingegroeide teennagels, kalken schimmelnagels én sluit vaak af met het incrèmen en masseren van de voeten.

Stap voor stap

Korting voor leden De gediplomeerde pedicures van Service van Envida geven de beste voetverzorging, óók voor mensen met diabetes of reuma. Als lid van Service van Envida ontvangt u € 1,15 korting op de basisbehandeling. Een basisbehandeling kost ongeveer € 20,-. Interesse? Vraag de lijst met pedicures aan via 043 - 369 06 10 of stuur een e-mail naar [email protected] twee weken heeft u een afspraak in de salon of aan huis.

Voetenweetjes • We wandelen gemiddeld vier keer de aarde rond in ons leven. Dit is ongeveer 180.000 kilometer. • Wandelen is goed voor de bloedcirculatie in benen en voeten. • Voeten produceren dagelijks een kwart liter zweet. 8

Van top tot teen Ziet u er graag van top tot teen goed uit? Maak dan ook meteen een afspraak met een van de kappers van Service van Envida.

Kapper aan huis Als lid krijgt u 10 procent korting op uw haarbehandeling. Knippen kost gemiddeld € 15,. Voor wassen, knippen en drogen betaalt u ongeveer € 22,-. Luxe detail: de kapper komt bij u aan huis! Interesse? Neem contact op via telefoonnummer 043 - 369 06 10 of stuur een e-mail naar [email protected].

Maar ook onze conditie heeft baat bij een regelmatige wandeling. “Met wandelen kun je je uithoudingsvermogen letterlijk stap voor stap verbeteren”, vervolgt Nadine. “Zolang je maar variatie in je wandelritme brengt. Versnel je tempo bijvoorbeeld een aantal keer tijdens de wandeling. Of loop eens bergopwaarts. Op www.nwb-wandelen.nl vind je allerlei handige looptabellen.” Maar hoe zorgen we er nu voor dat we ook

daadwerkelijk toekomen aan dat halve uur per dag? “Probeer gedurende de dag alvast zoveel mogelijk wandelmomentjes te creëren”, adviseert Nadine. “Maak in je werkpauze een wandeling, neem de trap in plaats van de lift en reis je met het openbaar vervoer, stap dan eens een halte eerder uit.”

Verdienen Maar dan; die flinke wandeling. Terwijl de bank, die luie stoel of de televisie zo aantrekkelijk zijn na een lange dag in de weer te zijn geweest. “De moeilijkste stappen, zijn de stappen naar de voordeur”, weet Nadine. “Daarna ben je al halverwege! Het is dus vooral een kwestie van beginnen. Maar maak wandelen ook léuk voor jezelf. Sluit je aan bij een wandelclub of ga samen met een kennis lopen en kies een bochtig parcours, geen eindeloos lange weg.” En, de gouden tip: zorg dat je überhaupt niet op de bank terechtkomt. “Als je eenmaal zit, is het moeilijk nog naar buiten te gaan. Plan je wandeling dus direct na het eten; zorg dat je die plek op de bank moet verdienen!”

Naast het wandelen bieden we ook andere gezonde activiteiten: • In de zwembaden het Geusseltbad, De Treffer, Polfermolen en Mosaqua zijn vaste zwemuren voor leden gereserveerd. • Als lid van Service van Envida krijgt u korting bij verschillende fitnesscentra in de regio. • Neem deel aan de cursus ‘Bewegen voor mensen met chronische klachten’: onder deskundige begeleiding krijgt u bewegingsinstructie in een gymzaal in Maastricht (elke dinsdagavond). Wilt u meer informatie over een zwemabonnement, de fitnesscentra of de cursus? Bel dan met 043 - 369 06 10 of kijk op onze website www.envida.nl

Heeft u wat moeite met lopen, schroom dan niet een hulpmiddel te gebruiken. Een knie- of enkelbandage (brace), een wandelstok of rollator; het belangrijkste is dat u in beweging blijft! Heeft u een brace nodig? Bekijk onze aanbieding op pagina 16!

9

Geef uw tuin de lentebeurt Cursusaanbod 2015 in Maastricht: Van zwangerschap naar ouderschap maandag 11 mei, 20.00 uur dinsdag 12 mei, 20.00 uur dinsdag 9 juni, 18.30 uur

Cursussen om nooit te vergeten... voor aanstaande en jonge ouders

Zwangerschapsyoga maandag 8 juni, 19.00 uur

Informatiebijeenkomst Borstvoeding dinsdag 19 mei, 9.30 uur woensdag 17 juni, 19.30 uur

U proeft, ruikt en voelt het aan alles: het is voorjaar! Maak de lente nóg mooier dan ‘ie al is, met een tuin die klaar is voor dit heerlijke seizoen.

bladeren, het losmaken van de grond zodat het bodemleven weer op gang komt, snoeiwerk, onkruid-, mos- en ziektebestrijding en het schoonmaken van (sier-)bestrating.”

“Nu is hét moment om de tuin een opknapper te geven”, adviseert Marco Peerboom, eigenaar van een hoveniersbedrijf in Margraten waarmee Service van Envida samenwerkt. “De eerste warme zonne­ stralen brengen de tuin weer tot leven. Planten ontwaken. Tijd om de handen uit de mouwen te steken.”

Snoeien doet groeien en bloeien!

Geniet het hele jaar door Om het hele jaar door van de tuin te genieten, moet de onderhoudsbeurt in de lente plaatsvinden. “Denk aan het verwijderen van verdorde

“Tijdens een onderhoudsbeurt kijken we zorgvuldig alle planten na”, vervolgt Marco. “De juiste snoeiwijze bevordert de groei, levensduur en het uiterlijk van bomen, heesters en beplanting. Snoeien doet groeien en bloeien! Wie daarna zelf de tuin wil bijhouden, kan regelmatig verstorende takken en uitgebloeide bloemen weghalen, schoffelen en onkruid wieden.”

Eerste hulp bij kinderongelukjes

Muziek met jonge kinderen “Geweldig!” “Toren bouwen, handen uit de mouwen. Toren recht, toren krom... boem, daar valt ie om!”, zingt Veronique. “Dit liedje viel in de smaak bij Eva tijdens de cursus. We zingen het nog vaak. Het opruimliedje is ook leuk. Het helpt me bij het snel samen opruimen van speelgoed. Op afwasemmers en stoelen trommelen, paardjerijden of met rammelaars rinkelen: de cursus is een aanrader. Eva vond het geweldig. Ze danst nu nog op liedjes van de cd die we meekregen.”

Eerste hulp bij kinderongelukjes “Eyeopener” Veronique: “De cursus is geen overbodige luxe. Mijn partner Jef en ik hebben veel geleerd. Een goede tip was 10

om altijd gekleurde doeken bij de hand te hebben. Op een witte doek ziet bloed er eng uit voor kinderen. Wanneer je kind iets in zijn oor of neus heeft gestopt, probeer het er dan niet zelf uit te peuteren, maar ga naar de huisarts. En bij stoten, moet je de pijnlijke plek direct koelen. Maar we hebben nog véél meer goede en praktische adviezen gekregen. De cursus is een eyeopener.”

Jessica Kersemakers (35) is zwanger van haar eerste kindje. Ze volgde de cursus Van zwangerschap naar ouderschap. Van zwangerschap naar ouderschap “Kom maar op!” “Als de bevalling begint, zing ik ‘Altijd is Kortjakje ziek’. Niet hardop, maar in gedachten”, vertelt Jessica. “Bij het opvangen van weeën moet je één keer diep inademen en zeven keer uitpuffen op de melodie van dat liedje. De cursus was super. Ik ben goed

Van klussenman tot hovenier. Neem contact op met Service van Envida, via 043 - 369 06 10 of stuur een e-mail naar [email protected] en geef door welke hulp u kunt gebruiken.

speciaal

Muziek met jonge kinderen zaterdag 23 mei, 9.15 uur of 10.30 uur

voor leden van Service van Envida

20 % KORTING

Peutergym woensdag 13 mei, 10.00 uur Neem voor meer informatie contact op met Service van Envida, telefoonnummer 043 - 369 06 10 of stuur een e-mail naar [email protected] of kijk op www.envida.nl.

voorbereid op wat komen gaat. Ik heb ademhalings- en ontspanningsoefeningen geleerd én mijn buik- en bekkenbodemspieren getraind. Mijn partner kreeg ook een tip: luister tijdens de bevalling naar je vrouw, ook als ze even met rust gelaten wil worden. We zijn dus helemaal klaar voor de bevalling. Kom maar op!”

Voor het opfrissen van de tuin is kennis en kracht nodig. Kennis over de bodem, planten, het groei- en bloeiproces en de beste snoeiwijze. En fysieke kracht om de klus te klaren.

– advertentie –

woensdag 27 mei, 19.30 uur

Veronique Hall (31) is moeder van Eva (2), Mick (1) en haar pasgeboren zoontje Jack. Ze volgde de cursussen Muziek met jonge kinderen en Eerste hulp bij kinderongelukjes.

Hulp nodig bij het tuinieren? Leden profiteren van korting op het uurtarief.

op een artikel naar keuze bij inlevering van deze advertentie.

Voordeel

Niet geldig in combinatie met andere kortingsacties. Geldig tot 31 augustus 2015. Kijk voor overige voorwaarden op groenrijkbergenterblijt.nl

bij GroenRijk Berg en Terblijt

GroenRijk Berg en Terblijt • Rijksweg 8 • 043-6040161 • groenrijkbergenterblijt.nl Elke zondag open van 11.00 tot 17.00 uur

Smakelijk eten

Lekker (en) gemakkelijk! Lukt het u zelf niet meer om te koken, of heeft u daar de tijd (even) niet voor? De maaltijdservice van Service van Envida biedt uitkomst! De koelverse maaltijden, die u kunt bestellen bij Service van Envida, worden verzorgd door De Keuken van Limburg. De maaltijden worden na bereiding (zonder conserveermiddelen) snel terug gekoeld tot koelkasttemperatuur en luchtdicht verpakt Elke maaltijd is in de koelkast tot zeven dagen lang houdbaar. De voedingswaarde, vitamines, mineralen en smaak blijven daardoor optimaal behouden. De maaltijden worden bovendien gekoeld en tot ín de koelkast bij u thuisbezorgd.

Natuurmens, mensenmens Maurice Nijsten:

Smaken verschillen

De natuur is nooit een platgetreden pad Maurice Nijsten? Is dat niet die regisseur en cameraman uit Beek die al in de jaren zestig samen met Jo Erkens natuurfilms maakte? Dat is hem, ja. Voor deze Service van Envida leggen we hem om te beginnen drie teksten voor. Welke spreekt hem het meeste aan?

1 'Natuur is voor tevredenen of legen. En dan: wat is natuur nog in dit land? Een stukje bos, ter grootte van een krant, een heuvel met wat villaatjes ertegen.' J.C. Bloem, uit De Dapperstraat

2 ‘De natuur is zeer mooi, maar je moet er wel iets te drinken bij hebben.’ Willem Kloos

3 'Ik luister: niets. Bloemen wuiven. […] Bladeren laten zich aan elkander horen. Wat kom ik hier eigenlijk storen?' Pierre Kemp, uit Stadspark 12

Er valt nog genoeg te zien

Natuurlijk Limburg

Maurice Nijsten: ‘Voor alle drie de teksten valt iets te zeggen. Maar als ik moet kiezen, ga ik voor de dichtregels van J.C. Bloem. Die had al in mijn geboortejaar – 1946 – in de gaten dat de natuur in ons land constant wordt bedreigd. Daar heeft de omvang van Nederland alles mee te maken. Als je in een Amerikaans natuurpark een groot gebouw neerzet, valt het niet eens op. Bij ons is elke boom die wordt omgehakt of iedere weg die wordt aangelegd, er al snel één te veel. Sinds mijn eerste natuurfilm – Broedvogels in Limburg – heb ik die ervaring zelf ook. Toch valt er op natuurgebied nog genoeg te beleven. Het belangrijkste is dat je de natuur ook echt wilt zien. Ik verwonder me wel eens over mensen die bijvoorbeeld een reis naar Afrika boeken, terwijl ze hun ogen in eigen land nog nooit echt goed de kost hebben gegeven.’

Het zijn uitspraken die Maurice Nijsten typeren, want hij heeft Limburg nooit definitief willen verlaten. ‘Noem het chauvinisme als je wilt, maar ik heb me hier altijd heel goed op mijn gemak gevoeld. En dat is nog steeds zo. Toen de regionale televisie aan een opmars begon, kon ik naast mijn werk voor de landelijke televisie eindelijk ook aan de slag in eigen provincie. Sinds 2000 maak ik in opdracht van L1 onder andere de serie Natuurlijk Limburg. Daartoe verzorg ik vanaf de eerste week van september 2015 een serie nieuwe uitzendingen rond Limburgse kastelen en het landschap daaromheen. Dat doe ik samen met Edmond Staal van Stichting het Limburgs Landschap.’ Naast natuurmens is Maurice Nijsten een mensenmens. In die context zijn beeldende kunst en muziek onderwerpen die hem na aan het hart liggen.

We hebben allemaal een smaakvoorkeur meegekregen in onze jeugd, die we vervolgens weer hebben doorgegeven aan onze kinderen. En omdat we steeds vaker in het buitenland op vakantie gaan en daar – maar ook in eigen land – kennismaken met overheerlijke buitenlandse eetculturen, is onze smaak verrijkt met veel nieuwe smaken. Ook in de maaltijdservice van Service van Envida komen die uiteraard aan bod. Desondanks zweren de meesten van ons bij de Hollandse Pot. Die is gewoon altijd lekker, nietwaar? Ook die vindt u dus gegarandeerd terug in het assortiment.

Bert Haanstra Zo heeft Maurice Nijsten producties op zijn naam staan over onder anderen beeldhouwer Appie Drielsma en celliste Gemma Drielsma. Ook componist Jean Lambrechts is vereeuwigd in een documentaire. Dénise – de echt­ genote van Maurice Nijsten – werkt dan altijd mee door onder meer te assisteren bij beeld- en geluidsopnamen op locatie. Maurice Nijsten: ‘Zelf heb ik veel geleerd van Bert Haansta, die me ooit belde met de vraag of ik naast Anton van Munster tweede cameraman wilde zijn voor zijn film Nationale Parken: Noodzaak. Het was een eer en belevenis om met die mannen te mogen werken.’

Drie wandeltips voor de leden van Service van Envida Heeft Maurice Nijsten nog goede wandeltips? ‘Ga eens naar Cottessen bij Vijlen of bezoek de Eijsder Beemden. Het landschap rond Château Neercanne is ook zeer de moeite waard, al zullen veel lezers dat al kennen. Maar zoals ik al zei: voor wie echt goed kijkt, is de natuur nooit een platgetreden pad.’

Binnenkort kunt u de maaltijden zelf testen! Zo weet u vóór het bestellen al of u ze lekker vindt.

Gratis proeven bij de Keuken van Limburg Kom gerust eens voorproeven! De Keuken van Limburg in Heerlen organiseert speciale proeverijen voor alle leden! Data: woensdag 27 mei en donderdag 4 juni 2015 Programma 11.00 uur

Welkom met koffie/thee en vlaai. Aansluitend informatieve en leuke rondleiding door de keuken. 12.00 - 13.30 uur ‘Preuvenement’ Na afloop krijgt u een gratis maaltijd mee, om thuis te proberen.

Aanmelden De Keuken van Limburg heeft plaats voor 60 leden per dag. Let op: de dagen zitten snel vol! Meld u aan via Service van Envida: 043 - 369 06 10 of stuur een e-mail naar [email protected]. U ontvangt dan een u ­ itnodigingsbrief met de (adres)gegevens. 13

Ledenvoordeel

Maak kans op één mooie prijs!

Actie: MemoPad !

Nieuw

Paradigit heeft voor u een speciale aanbieding, de ASUS MemoPad tablet met 64GB intern geheugen. Voorzien van een 10,1 inch touchscreen en een accuduur van 9 uur.

10% korting in het O ­ rbis Hulpmiddelencentrum Als lid van Service van Envida krijgt u op vertoon van uw ledenpas nu ook 10% korting op het huren of kopen van artikelen in het hulpmiddelencentrum van Orbis. In deze winkel kunt terecht voor onder meer een wandelstok, bloeddrukmeter, borstkolf en babyflesjes, loep en braces.

Het adres: Zorgboulevard Orbis Medisch Centrum Orbis Hulpmiddelencentrum Dr. H. van der Hoffplein 1, 6162 BG Sittard-Geleen Telefoonnummer 088 - 458 88 88 Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 8.30-17.00 uur.

Voor de duidelijkheid In ons magazine van januari stond al een artikel over de veranderingen in de zorg. Zoals u weet is er vanaf dit jaar veel veranderd. Waar moet u zijn als u zorg wilt aanvragen?

WMO loket – eigen gemeente Per 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de huishoudelijke hulp, thuisbegeleiding en dagverzorging. Voor een aanvraag kunt u terecht bij het WMO-loket van uw gemeente. Zodra u een geldige indicatie heeft ontvangen, kunt u contact opnemen met de zorgcentrale van Envida, telefoonnummer 043 - 369 06 70 (24 uur per dag).

Wijkverpleging De wijkverpleegkundige bekijkt samen met u welke zorg u nodig heeft om langer thuis te kunnen blijven wonen. Denk hierbij aan hulp bij het aantrekken van steunkousen, douchen, wondverzorging of het toedienen van medicijnen. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met de zorgcentrale van Envida, telefoonnummer 043 - 369 06 70 (24 uur per dag).

CIZ Voor dagbehandeling en het wonen in een verzorgings- of verpleeghuis kunt u zich melden bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Zodra u een geldige indicatie heeft ontvangen, kunt u contact opnemen met Envida, telefoonnummer 0900 - 223 34 40 (lokaal tarief).

ZWEEDSE PUZZEL bloem

vriesvak

dermate

lieftallig persoon

© Sanders puzzelboeken, Vaassen

overtrek

voedingsmiddel

11

3

schuifbak

etage

9

Van € 249,- voor € 189,Om gebruik te maken van deze aanbieding heeft u een aparte couponcode nodig. Deze code kunt u aanvragen bij Service van Envida, telefoonnummer 043 - 369 06 10 of via [email protected]. Let op: de aanbieding is alleen geldig op de website van Paradigit en eindigt 1 juni 2015. Paradigit biedt leden van Service van Envida iedere maand een vast ­kortings­percentage aan op een groot deel van het assortiment. Ga hiervoor naar www.paradigit.nl/envida.

Kom 13 mei: Vegro Gezondheidsdag Op woensdag 13 mei bent u tussen 13.00-17.00 uur van harte welkom op de Vegro Gezondheidsdag in de Thuiszorgwinkels van Envida, gevestigd aan de Mockstraat 1 en Brusselstraat 148 te Maastricht. Tijdens deze dag kunt u in de winkel terecht voor diverse gratis gezondheidschecks. Daarnaast ontvangt u informatie over allerlei onderwerpen op het gebied van gezondheid. Laat u bijvoorbeeld adviseren over hulpmiddelen die het dagelijks leven vergemakkelijken. Het programma is per winkel verschillend. Op www.vegro.info vindt u het complete overzicht per winkel of bel naar 0800 - 288 77 66 (gratis) voor meer informatie.

kruid

1

omwenteling lokmiddel

tijdrekening

lekkernij Nederland (afk.)

plooi

leerzaam

10

weefsel

Eén van de twee prachtige manden met streekproducten, aangeboden door VVV Zuid-Limburg

seizoen vocht uit de lever

mal

haastig

plakband

2

7 heilige (afk.)

gard

Zo doet u mee:

uitroep

Los de puzzel op en schrijf de letters uit het diagram in de gelijkgenummerde hokjes van de oplossingsbalk.

5

karakteristiek

4

doping

8

gewas

hert

6 12

wier

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes hieronder. Deze letters vormen de oplossing. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Stuur de oplossing vóór 24 mei 2015 op een gefrankeerde briefkaart naar: Service van Envida, Prijspuzzel voorjaar 2015, Postbus 241, 6200 AE Maastricht. Of stuur een e-mail naar: [email protected]. De oplossing en prijswinnaars staan in het volgende magazine.

Antwoord puzzel januari 2015:

ezelsoor Prijswinnaars van de puzzel in januari zijn: Dhr. H. Borgers uit Maastricht, Mw. E. Stitzinger uit Meerssen, Mw. A. Keijenberg-Koopman uit Mechelen, Mw. M. Lemmens-Pleijers uit Schin op Geul en Mw. E. Plantaz-Geertsen uit Cadier en Keer. Allemaal van harte gefeliciteerd!

14

15

Oplossing T&O

A Z IJ S N O E S

H O

Aanbieding van de Thuiszorgwinkel Alstublieft! Als lid van Service van Envida krijgt u op vertoon van uw ledenpas aantrekkelijke kortingen bij de Thuiszorgwinkels. De thuiszorg­winkels zijn gevestigd aan de Mockstraat 1 en de Brusselsestraat 148 te Maastricht. Open van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.30 uur en op zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur, telefoonnummer 043 - 369 06 60. Envida werkt samen met Vegro, dat een netwerk van Thuiszorgwinkels heeft door heel Nederland. Deze acties zijn geldig van 24 april t/m 31 mei 2015 en mogen niet worden gecombineerd met andere acties. De genoemde bedragen zijn inclusief ledenkorting. De vermelde vanaf-prijzen zijn onder voorbehoud van prijswijzigingen.

Beweging in beeld met een stappenteller De Activity Tracker stappenteller registreert onder andere afstand, calorieverbranding, slaapactiviteit en het behaalde percentage van de dagelijkse na te streven beweging. Alle gegevens zijn online en via de app beschikbaar. Voor leden is de stappenteller nu verkrijgbaar met 50% korting: Van € 59,99 voor € 29,99!

Hulp voor onderweg De Avent bewaarbekers zijn zeer geschikt om babyvoeding of moedermelk in te bewaren en mee te nemen als je erop uitgaat. De beker past op alle borstkolven en spenen van Avent. Avent bewaarbekers (5 stuks) met 15% korting: Van € 8,99 voor € 7,64!

Verminder pijn met braces

Lid werft Lid Werf als lid van Service van Envida een nieuw lid en ontvang een mooie verjaardags­kalender van Toon Hermans.

Maak gebruik van een enkel-, knie-, pols-, elleboog- of rugbrace. Deze geven u meer stabiliteit en ontlasten uw spieren, waardoor de pijn vermindert. De braces zijn stevig en verschuiven niet.

Speciaal voor leden zijn alle GM, Push en PSB Braces verkrijgbaar met 15% korting!

Gegevens nieuw lid

Stuur onderstaande bon naar Service van Envida, Postbus 241, 6200 AE te Maastricht, en u krijgt per omgaande de verjaardagskalender thuisgestuurd. Mijn gegevens

16

Naam en voorletters Adres Postcode en Woonplaats

Naam en voorletters

Telefoonnummer

Adres

IBAN (Bank)nummer

Postcode en Woonplaats

Geboortedatum

Lidnummer

Handtekening voor akkoord automatische incasso

Het lidmaatschap per huishouden is € 18,25 per jaar (2015).

17