september Kom ook naar congres CO2-neutrale stad

Impuls – augustus/september 2009

Kom ook naar congres CO2-neutrale stad Op donderdag 26 november 2009 organiseert het CO2-Servicepunt in samenwerking met DuurzaamGebouwd een congres met als thema ‘De CO2-neutrale stad. Van papier naar praktijk’. Het congres is een vervolg op het Bestuurlijk Ervarium van 17 april in 2008. Het congres is praktijkgericht en wil markt en bestuurders met elkaar verbinden. Centraal op dit congres staat de vraag: hoe krijgen we duurzaam bouwen van papier naar praktijk? Wat betekent energieneutraal bouwen eigenlijk? Diverse lezingen van topsprekers (o.a. Marcel Bullinga, Anne - Marie Rakhorst, Bart Heller, Marijke Vos en Robbert Jan Piet) worden afgewisseld met interessante workshops. Het congres is bedoeld voor professionals in de bouw, vastgoed en overheid en staat onder leiding van dagvoorzitter Karel van de Graaf. Presentatie van Duurzaam bouwen-nota Bart Heller zal tijdens het congres door de presentatie van Duurzaam bouwen-nota kenbaar maken hoe de provincie de komende jaren gemeenten en marktpartijen wil ondersteunen. Ook worden deelnemers op de hoogte gebracht van de Noord-Hollandse kroonprojecten en resultaten uit de CO2monitor. Aanmelden Meer informatie en aanmelden kan via de website www.co2neutralestad.nl. Het CO2-Servicepunt stelt 150 plaatsen gratis beschikbaar aan haar eigen relaties. Relaties ontvangen een unieke code. Recent is hierover een email verstuurd naar gemeenten. Marktpartijen en wethouders ontvangen binnenkort een brief. Wilt u niet hierop wachten of heeft u geen code ontvangen, meldt u zich dan aan via het CO2-Servicepunt en klik hier. Mensen die gebruik willen maken van deze gratis plaatsen kunnen tot zaterdag 14 november aanmelden. Wethouders, bestuurders van woningcorporaties en personen die zich actief inzetten in projecten van het CO2-Servicepunt hebben voorrang op de gratis kaarten (à € 595,- per persoon). Voor meer informatie kunt u terecht bij Jan Cromwijk (023) 51 43 111.

130 gebouwen voorzien van label Inmiddels zijn 130 gebouwen van 27 gemeenten en de Provincie van een energielabel voorzien. Bij 90 gebouwen is een maatwerkadvies opgesteld. Voor de gemeenten zijn regionale bijeenkomsten georganiseerd waarin de energiebureaus de onderzoeken toelichten en het CO2-Servicepunt met de gemeenten bekijkt op welke wijze invulling gegeven kan worden aan de uitvoering van deze adviezen. Uit de eerste regionale bijeenkomsten kwam naar voren dat de gebouwbeheerders behoefte hebben aan onderlinge afstemming en informatieverstrekking over specifieke thema’s, zoals aanbesteding van onderhoudscontracten. Veel gemeenten zijn al aan de slag gegaan met de voorbereiding van de uitvoering van de geadviseerde maatregelen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Wybrand Pieksma.

CO2-Monitoring Monitoring levert inzicht in effectiviteit van het beleid! Als gevolg van het besef dat energievoorraden eindig zijn en dat het huidige consumptieniveau een negatieve invloed heeft op klimaatverandering, wordt klimaatbeleid ontwikkeld en geëffectueerd. Om de bereikte effecten vast te stellen, is het belangrijk inspanningen en resultaat in kaart te brengen. De door het CO2-Servicepunt ontwikkelde CO2-monitor voor Noord-Holland is een instrument dat gemeenten en de provincie hierbij ondersteunt. Project CO2-monitoring In februari 2009 werd het prototype van de CO2-monitor geïntroduceerd en begon het implementatietraject voor Noord-Holland. Via berichtgeving op deze website, artikelen in vakbladen en door een aantal workshops hebben al veel gemeenten kennisgemaakt. Inmiddels is het prototype uitontwikkeld tot een goed bruikbaar instrument. In de CO2-monitor wordt van projecten vastgelegd waar het om gaat (technieken en categorieën) en wat het oplevert (CO2-reductie en duurzame energieproductie). Naast monitoring op provinciaal niveau maakt de CO2-monitor het mogelijk per gemeente de projectprestaties in kaart te brengen. Verder zijn rapportages te genereren zoals een verdeling van CO2-reductie over categorieën/technieken, een top tien van gemeenten et cetera. Op basis hiervan kunnen gemeenten intern en onderling elkaar inspireren en kennis uitwisselen. Ondersteuning U kunt zich via deze website opgeven voor een viertal workshops om de werking van de CO2-monitor te demonstreren. Deze worden dit najaar gehouden. Ga naar de agenda voor meer informatie en voor de deadline van inschrijving. Op de agenda staan nu nog 17 september en 1 oktober als data aangegeven. Na half oktober wordt nog een tweetal workshops georganiseerd. Zodra deze data en locaties bekend zijn worden ze op de agenda geplaatst. Voor een persoonlijk account in de CO2-monitor website kunt u contact opnemen met Wilfred van der Plas, (06) 52 39 01 31, [email protected]

Energiezuinige openbare verlichting Eind mei zijn we met een groep belangstellenden naar de gemeente Apeldoorn geweest om de LED-proeftuin te bewonderen en ons te laten voorlichten over het dimmen van de openbare verlichting in de praktijk. Meer informatie hierover vindt u op www.ledverlichting-apeldoorn.nl. Op dit moment zijn de koplopergemeenten Bergen, Den Helder, Haarlem, Naarden, Velsen en Zaanstad contacten aan het leggen met omliggende gemeenten om te gaan samenwerken op het gebied van openbare verlichting. Dit najaar willen we in samenwerking met de provincie NoordHolland en SenterNovem starten met een leertraject voor de beleidsmedewerkers en beheerders van openbare verlichting van de Noord-Hollandse gemeenten. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Wybrand Pieksma

Zon op je dak Energiemarkten - Vanaf half september start de Amsterdamse campagne “Zon op je dak”. Naast het beschikbaar stellen van subsidie worden er in zes stadsdelen energiemarkten georganiseerd. Meer informatie vindt u hier. Eind september wordt in Castricum door diverse bedrijven een energiebeurs georganiseerd, het CO2-Servicepunt heeft hiervoor foldermateriaal beschikbaar gesteld. Op 14 en 15 oktober worden in Weesp de bedrijvendagen georganiseerd. We willen de interactie tussen marktpartijen en de gemeenten graag bevorderen. Het CO2-Servicepunt verleent daarom in samenwerking met de gemeente Weesp haar medewerking aan deze dagen. Zo is er een

energiebesparingsstraat waarin door de bedrijven energiebesparende en duurzame producten worden getoond aan de andere bedrijven en de inwoners van Weesp en omstreken. Informatiepakket Vóór de vakantie hebben de deelnemende gemeenten en stadsdelen een informatiepakket BespaarDaar ontvangen met daarin de nieuwe druk van de folder, persberichten en nieuwsitems voor op de gemeentelijke website. Als je dit niet hebt ontvangen neem dan contact op met Wybrand Pieksma om te vernemen op welke wijze jouw gemeente ook deel kan nemen aan BespaarDaar.

Alkmaar duurzaamste gemeente van Nederland Alkmaar is, samen met Breda, de duurzaamste gemeente van Nederland, volgens de Lokale Duurzaamheidsmeter. Op dé duurzaamheidsgebieden People, Planet en Profit scoorden deze steden het hoogst. Alkmaars sterkste punt: Planet. Het landelijke duurzaamheidsonderzoek is een initiatief van COS Nederland en wordt elke vier jaar uitgevoerd. Voor het onderzoek vullen gemeenten een vragenlijst in waarmee ze hun duurzaamheid zelf kunnen toetsen. In totaal heeft een kwart van de Nederlandse gemeentes de vragenlijsten ingevuld. Alkmaar en Breda kwamen als beste eruit. De top-5: Breda 94% Alkmaar 94% Groningen 91% Tilburg 91% Delft 88% Kijk voor meer informatie op duurzaamheidsmeter.nl en bekijk ook de Alkmaarse vragenlijst

Bedrijfsleven schakelt door naar hogere versnelling Op 24 september is de eerste bijeenkomst van de Innovatiesnelweg bij Espeq te Heerhugowaard gehouden. De opkomst was hoog en verschillende disciplines uit de bouwkolom waren vertegenwoordigd. De kruisbestuiving tussen deze verschillende disciplines werd als zeer positief ervaren. Een veelbelovende start! Een groot aantal aannemers en installateurs gaan zich middels het project Innovatiesnelweg intensief inzetten om de gebouwde omgeving nog meer te verduurzamen waardoor de Provincie Noord Holland in vele opzichten een aantrekkelijke regio blijft, nu en in de toekomst. Naarmate de vraag naar duurzame oplossingen groeit door het actieve klimaatbeleid van de Noord Hollandse gemeenten, zal de markt met een goed antwoord moeten komen.Energieneutrale woningen, passief huizen, CO2 neutrale woningen: ze komen er niet vanzelf! Ze moeten bedacht, ontworpen en ook nog gebouwd worden. Om dat allemaal te kunnen doen moeten projecten integraal benaderd worden, is er innovatiekracht nodig, Maar ook het vakmanschap van de aannemer, de installateur en de toeleverancier is onontbeerlijk. Met het project 'Innovatiesnelweg' wordt er een kennisinfrastructuur neergelegd waardoor het voor zowel het bedrijfsleven, maar ook voor onderwijsinstellingen en gemeenten makkelijker wordt om kennis over duurzame technieken te ontsluiten en concreet toe te passen. De Innovatiesnelweg stelt kennis beschikbaar aan marktpartijen, zodat zij in staat worden gesteld hun innovatieve duurzame concepten verder te brengen. Daarnaast zorgt de Innovatiesnelweg voor een platform waar de opgedane kennis kan worden gedeeld zodat anderen de kennis weer kunnen gebruiken voor het oplossen van vraagstukken in de gebouwde omgeving. Enige tijd geleden zijn het ontwikkelingsbedrijf Noord Holland Noord en het CO2-Servicepunt begonnen met de weg vrij te maken om het project te kunnen starten. Naast het verkrijgen van het noodzakelijke draagvlak bij ondernemers, onderwijsinstellingen en kennisinstituten die op allerlei manieren concreet hun medewerking verlenen, is er ook een gezamenlijke Europese subsidieaanvraag gedaan. Nu in grote lijnen de infrastructuur voor het project is neergelegd is het tijd om te

gaan beginnen. Heeft u vragen of belangstelling om mee te doen aan de innovatiesnelweg, schrijf dan een mailtje naar Marie-Anne den Dool of bel 088-163 53 00.

PROVINCIENIEUWS Noordkop epicentrum duurzame energie? Schagen – “We mogen onze angsten voor het klimaatprobleem niet verbergen achter de dijken. Er liggen, zeker voor de Noordkop, enorme kansen op het gebied van de duurzame energie.'' Diederik Samsom (PvdA) gaf maandagavond in Slot Schagen aan dat er voor deze generatie uitdagingen liggen. Duurzame energie, het was het onderwerp, dat de socialisten van de Noordkop hadden gekozen voor een brede discussieavond. Het leverde, in ieder geval voor de pauze, een propvolle Ridderzaal op. Waar Tweede Kamerlid Samsom wees op de mogelijkheden voor de Noordkop om een rol te spelen bij de productie van nieuwe energie: ,,De Kop van Noord-Holland heeft alles om het epicentrum van de windenergie van Europa en misschien wel van de wereld te worden. En niet alleen op het gebied van windenergie. Er zijn veel meer kansen.''

Prijs Duurzame Dinsdag naar Zon Energie ‘Leermeester voor jonge technici’, van ZON Energie Groep is in 2009 het duurzaamste idee van Noord-Holland. Op dinsdag 6 oktober jl. streden 162 provinciale initiatieven om het beste duurzame idee van Noord-Holland. Een deskundige jury boog zich over de inzendingen en koos vijf genomineerde ideeën. ZON Energie Groep won de eerste prijs en gaat haar initiatief verder uitwerken! Aanleiding Jaarlijks neemt ZON Energie Groep enkele afstudeerders van de Hogeschool Inholland Alkmaar op om ze, met behulp van een praktijkgerichte afstudeeropdracht, klaar te stomen voor de praktijk. Tijdens een van de gesprekken tussen ZON Energie Groep, de begeleider vanuit school en student kwamen de "knelpunten" in de opleidingen aan bod. Vakdocenten op de technische hogescholen hebben een zeer grote kennis van techniek, maar missen (soms) de link met de praktijk. Daarnaast heeft ZON Energie Groep gemerkt dat er een groot gebrek aan kennis en kunde is over duurzame energietechnieken bij zowel adviseurs en installateurs als architecten en corporaties. Voeg daar nog eens de roep om duurzame installaties aan toe en het leermeesterschap is "geboren". De praktijk Studenten, vol met kennis van techniek, krijgen van een projectmanager van ZON Energie Groep een case voorgelegd. In kleine groepen buigen zij zich over de materie en werken de case uit naar een praktijkgerichte, duurzame oplossing. Samen met de ‘leermeester’ van ZON Energie Groep worden de bevindingen uitgebreid besproken en getoetst aan de praktijkwaarde. Tweeledig duurzaam idee Jonge technici, de projectontwikkelaars/projectmanagers/projectleiders van de toekomst, leren over de installaties van de toekomst; Praktijkkennis van duurzame installaties, gebruik makend van duurzame energiebronnen! Opschalen De wens van ZON Energie Groep is het opschalen van het initiatief ‘leermeester’. Zij ambiëren een brede praktijkkennis van duurzame installaties in het hoger technisch onderwijs. De gewonnen prijs moet de stap naar professioneel praktijkonderwijs op grote schaal worden! Meer informatie over de vindt u bij: www.zonenergie.nu en www.duurzamedinsdag.nl/noordholland. Bron: www.Technalia.nl

Duurzaam asfalt voor de N244 bij De Rijp De provincie Noord-Holland voert tussen 17 augustus en 7 september groot onderhoud uit aan de provinciale weg N244 tussen de Julianalaan in de Rijp en de Kogerpolderbrug. Voor het eerst gebruikt de provincie daarbij duurzaam geproduceerd asfalt (LEAB). Werkzaamheden bij De Rijp De N244 is tussen 17 augustus en 7 september afgesloten voor al het autoverkeer. Doorgaand verkeer wordt regionaal omgeleid over de N246, A8, A7 en N243. Locaal wordt het verkeer met borden omgeleid. De volledige omleidingsroute staat op www.noord-holland.nl. Overige werkzaamheden aan de N244 In het weekeinde van 21 augustus werkt de provincie ook aan het viaduct over de A7. De omleidingsborden voor de werkzaamheden bij De Rijp zullen dan bij het viaduct worden aangepast. LEAB Bouwonderneming BAM heeft het duurzame asfalt ontwikkeld en op de markt gebracht. Het gebruik van LEAB (Lage Energie Asfalt Beton) kent twee grote voordelen: •

•

de productietemperatuur is een stuk lager, waardoor tijdens de productie de uitstoot van CO2 met 25%-40% vermindert. De verwerking van de ruim 4.500 ton LEAB die gebruikt wordt op dit stuk van de N244 levert een CO2-reductie op van ruim 19.000 kg. Dat komt overeen met de jaarlijkse CO2-opname van ongeveer 600 bomen. vanwege deze lage productietemperatuur is het asfalt sneller afgekoeld, waardoor de weg eerder vrijgegeven kan worden.

www.noord-holland.nl

Warmte/koudeopslag voor gemeentehuis Castricum Castricum - Castricum is een millenniumgemeente en wil dat aan de buitenwereld laten zien. Niet alleen in woorden, maar voornamelijk in daden. Zoals de komst van een energiezuinige verwarming/verkoelingssysteem van het Castricums gemeentehuis op het Raadhuisplein. Hiermee is gisteren een begin gemaakt. De feitelijke verbouwing /uitbreiding van het Castricums gemeentehuis laat nog op zich wachten. Maar toch is gisteren begonnen met de aanleg van een zogeheten WKO, een warmte-koude-opslag. Dit is een systeem waarbij water diep in de grond wordt opgeslagen om huizen of bedrijven te verwarmen of te koelen. Bij dit systeem wordt in de zomer warmte opgeslagen in de grond.

SUBSIDIENIEUWS Innovatiebrochure 2009 Subsidie als opstap voor innovatie in het MKB. De brochure is hier te downloaden.

Subsidie herstructurering bedrijventerreinen De aanvraagformulieren voor de tweede tender van 2009 van de HIRB staan vanaf nu on line bij het provinciale overheidsloket:

Ook de vernieuwde uitvoeringsregeling en een toelichting zijn via het Subsidieloket te vinden. De HIRB in het kort: • • •

Subsidie voor het herstructureren van bedrijventerreinen; Mogelijkheden op het gebied van Onderzoek, Procesmanagement en Fysieke verbeteringen; Extra tender geopend tussen 1 september en 30 oktober 2009, i.v.m. het bestrijden van de recessie.

Contact CO2-Servicepunt Noord-Holland Postbus 3005 2001 DA HAARLEM T (023) 514 31 11 E [email protected] I www.co2-servicepunt.nl