Senioren en de Rijksbegroting voor 2013 Onderstaand treft u per beleidsthema een overzicht aan van de aangekondigde maatregelen die voor senioren van belang zijn. De nieuw te installeren regering zal een nieuw Regeerakkoord afspreken. Dit nieuwe akkoord zal ongetwijfeld leiden tot aanpassingen van de begroting 2013. U bent van ANBO gewend dat wij het regeerakkoord op inhoud en gevolg zullen bestuderen. U kunt ook rekenen op onze inzet bij de behandeling van de begrotingen van de verschillende ministeries. INKOMEN Algemeen De begroting 2013 bevat een aantal maatregelen, die de koopkracht van senioren zullen aantasten. Sommige maatregelen vloeien rechtstreeks voort uit het Kunduzakkoord. Via de inkomstenbelasting zijn wat reparatievoorstellen opgenomen, die het koopkrachtverlies enigszins moeten verzachten. Koopkracht De met Prinsjesdag gepresenteerde begroting voor komend jaar doet de koopkracht wederom dalen. Een aantal voorbeelden zoals die door het Nibud zijn berekend: situatie alleenstaande met alleen AOW alleenstaande met AOW + € 2.500 pensioen alleenstaande met AOW + € 10.000 pensioen echtpaar met alleen AOW echtpaar met AOW + 1x pensioen van € 5.000 echtpaar met AOW + pensioen van € 5.000 + pensioen van € 2.500 alleenstaande met vervroegd pensioen van € 25.000
koop kracht + 0,7% - 0,5% - 2,7% + 1,0% - 1,2% - 2,0% - 6,8%
AOW - De AOW-leeftijd gaat vanaf 2013 versneld omhoog. Dit vloeit voort uit de afspraken in het Kunduzakkoord. - De koopkrachtondersteuning oudere belastingplichtigen (MKOB) die de Sociale Verzekeringsbank naast de AOW betaalt, daalt in 2013 met € 75. Er komt een compensatie door verhoging van de ouderenkorting (zie bij Belastingen).
-
Vanaf 2015 zal het AOW-pensioen dat is gebaseerd op een opbouw van korter dan 1 jaar niet meer worden uitbetaald.
Belastingen - De grensbedragen van de eerste twee tariefschijven voor de heffing van inkomstenbelasting worden niet aangepast aan de inflatie en dus bevroren op het huidige niveau - De eerste tariefschijf in de heffing inkomstenbelasting stijgt met 3,9%, de tweede tariefschijf met 0,05%. - De premie voor de Algemene nabestaandenwet (Anw) daalt van 1,1 naar 0,6%. Deze premie wordt geheven over het inkomen in de eerste en tweede tariefschijf. - De aftrek in verband met zorgkosten wordt verder beperkt. Verstrekkingen die uit het basispakket voor de Zorgverzekeringswet gaan, zijn ook niet aftrekbaar. Het betreft IVF- behandelingen en uitgaven voor bepaalde hulpmiddelen voor de mobiliteit, zoals rollator en kruk. - Per 1 januari 2013 vervangt de nieuwe regeling belastingrente de regeling heffingsrente. De Belastingdienst hanteert voortaan in alle gevallen hetzelfde rentepercentage. De oude regeling blijft nog van kracht voor belastingaanslagen over tijdvakken vóór 1 januari 2012. Heffingskorting - De heffingskorting voor senioren gaat omhoog om de verlaging van de MKOB te compenseren (zie AOW). - De ouderenkorting, onderdeel van de heffingskorting, gaat met € 70 omhoog. Hiervan profiteren senioren met een inkomen tot € 35.450. - Voor senioren met inkomens boven € 35.450, die dus geen recht meer hebben op de reguliere ouderenkorting, wordt een nieuwe ouderenkorting van € 150 ingevoerd. - De alleenstaande ouderenkorting gaat met € 60 omhoog. - Mensen met VUT of prepensioen hebben vanaf 2013 recht op een nieuwe heffingskorting van 1% met een maximum van € 182. - Alleenverdieners hebben nadeel van het geleidelijk afbouwen van de fiscale overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting. In 2013 wordt de overdraagbaarheid beperkt met 6,2/3%. Dat betekent ongeveer € 135 minder. Toeslagen - De zorgtoeslag gaat omhoog om het hogere eigen risico in de Zorgverzekeringswet (zie Gezondheid) te compenseren bij lagere inkomens. - Er komt een vermogenstoets voor het recht op zorgtoeslag. Dit is een al eerder aangekondigde maatregel. - Huurtoeslag daalt iets. GEZONDHEID Algemeen ANBO is teleurgesteld dat de stijgende kosten van zorg voor een groot deel bij de gebruiker neergelegd worden om zo de begroting rond te krijgen. Volgens ANBO gaat men voorbij aan de noodzaak de verspilling en inefficiëntie tegen te gaan. Op die manier zijn kosten te besparen en zullen de eigen betalingen minder snel hoeven te stijgen.
De uitgaven voor de zorgtoeslag stijgen volgend jaar van € 4,6 miljard naar € 4,9. Wij vinden dat dit rondpompen van geld een keer moet stoppen, dit kan niet de bedoeling van de Zorgverzekeringswet zijn geweest. In 2015 zien we nog steeds de benadering om lage ziektelast te beperken in de Zorgverzekeringswet, een bezuiniging van € 900 miljoen. Alle veldpartijen en ook het CVZ, hebben negatief geadviseerd. Wat betreft preventie is de inzet mager. De beleidsagenda van VWS richt zich vooral op de jeugd. Volgens ANBO zijn er meer maatregelen nodig om de volksgezondheid toe te laten nemen. Dan gaat het om reductie van zout, suiker en vet in voeding. En vroegsignalering dementie en depressie. Eerlijke voorlichting over gezonde voeding en ondersteuning voor mensen die een gezonde leefstijl willen aannemen is geboden. En aandacht voor mensen met een lage sociaaleconomische status. Vermindering regeldruk blijft op de agenda staan, maar er zijn weinig concrete resultaten bekend. De vermindering is juist in het kader van de bezuinigingen belangrijk. Maatregelen - In 2013 wordt er voor € 1,4 miljard bezuinigd op de zorg. € 800 miljoen door het eigen risico te verhogen naar € 350 en € 120 miljoen door de vermogensinkomensbijtelling voor AWBZ en Wmo te verhogen naar 12% van het belast voordeel uit sparen en beleggen (Box 3 van de aangifte inkomstenbelasting) - Invoering van liggeld van € 7,50 per dag in een ziekenhuis of zelfstandig behandelcentrum; - Voor zorgzwaartepakket 1 t/m3 geldt voortaan geen zorg met verblijf meer; - Mobiliteitshulpmiddelen worden niet langer verstrekt uit basisverzekering (zie ook bij Inkomen belastingen) - Er komt een eigen bijdrage van 25% voor hoortoestellen. - Lichte AWBZ zorg voor nieuwe cliënten wordt voortaan thuis geboden. Hiervoor is het nodig dat de kwaliteit van de thuiszorg beter geregeld moet zijn. In verband hiermee is van belang dat sommige gemeenten -ondanks de wetswijziging van een paar jaar geleden dat zorg in natura alleen door thuiszorgmedewerkers wordt geboden- toch weer gebruik blijken te maken van de alfahulpconstructie. - Er komt meer zorg en ondersteuning in de buurt; de eerstelijnszorg en de rol van de huisarts wordt versterkt om de duurdere tweedelijnszorg zoveel mogelijk te beperken. Hiervoor zijn wel investeringen nodig. - De geriatrische revalidatie gaat van de AWBZ naar de Ziektekostenwet. Hiermee is een bedrag gemoeid van ca. 800 miljoen euro. Deze overgang ontlast de AWBZ, maar levert wel weer een verhoging van de zorgverzekeringspremie op. - Voor de aanpak van fraude met het persoonsgebonden budget (pgb) is € 15 miljoen uitgetrokken. De staatssecretaris bereidt een plan van aanpak voor dat in het najaar naar de Tweede Kamer wordt gestuurd. Zorgpremie - De raming is dat de premie voor de basisverzekering per saldo met € 20 euro per jaar zal stijgen. - De inhouding op het AOW-pensioen van de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet gaat omlaag.
WONEN & MOBILITEIT Wonen Een goed functionerende en betaalbare woningmarkt. - Om de doorstroming op de woningmarkt te stimuleren blijft de overdrachtsbelasting 2%. Aftrek van de hypotheekrente per 1 januari 2013 alleen voor nieuwe hypotheken die annuïtair worden afgelost. - Op de huurmarkt komt naast de corporaties meer ruimte voor alternatieve partijen, waardoor de keuzemogelijkheid voor burgers toeneemt. - Voor huishoudens met een inkomen tussen € 33.000 en € 43.000 in de gereguleerde huursector geldt vanaf juli 2013 een maximale huurverhoging van 1% boven de inflatie. Hiermee wordt aanvullend op de eerder genomen maatregelen, zoals de hogere huurverhoging voor huishoudens met een inkomen boven de € 43.000, de doorstroming en daarmee het gebruik van de sociale woningvoorraad bevorderd. Ten slotte moet de woningmarkt voldoende ruimte bieden voor mensen met een lager inkomen en andere specifieke groepen, zoals ouderen en gehandicapten. Mobiliteit - Voor reizigers zijn de mogelijkheden van reizen met openbaar vervoer van groot belang. De Brede doeluitkering verkeer en ervoer die provincies en stadsregio’s jaarlijks ontvangen, is daar een instrument in. Ondanks de compenserende maatregelen die door de vrijpartijencoalitie is voorgesteld, is er nog steeds sprake van een forse daling van de uitgaven in 2013 ten opzichte van 2012. De daling komt wel tot stilstand, maar is toch wel aanzienlijk gebleven. De betekenis van de bezuiniging is dat er de komende jaren minder geld beschikbaar zal zijn voor regionaal openbaar vervoer. - Voor het Valysvervoer staat de aanbesteding van een nieuw contract centraal, dat moet ingaan in april 2013. Deze aanbesteding moet begin oktober afgerond zijn. Daarnaast komt de beantwoording van vragen uit de Tweede Kamer aan de orde. Een belangrijke vraag gaat over de toegang tot Valys. In oktober zal die vraag worden beantwoord. De begroting bevat geen maatregelen over de hoogte van het kilometerbudget. Dat gaat dus vooralsnog niet omhoog. PARTICIPATIE Arbeidsdeelname Oudere werknemers hebben belang bij een arbeidsmarkt die hen in staat stelt werk te houden of weer werk te vinden wanneer ze werkloos worden. De vooruitzichten op de korte termijn zijn echter niet positief. De werkloosheid zal verder toenemen in 2013. De groei van de arbeidsdeelname in Nederland stagneert en de werkgelegenheid neemt zelfs af. De begroting bevat een aantal (wets)voorstellen zoals:
-
Een regeling voor werken na het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd. Kern van het voorstel is een beperking van de re-integratieverplichting van de werkgever, de mogelijkheid van meerdere opeenvolgende contracten en een kortere ontslagtermijn.
-
Het ontslagrecht gaat op de helling en een toetsing achteraf wordt voorgesteld. De werkgever gaat de eerste zes maanden van de WW-uitkering financieren. De rechten van zogenaamde vangnetter, mensen met een flexibel contract, worden beperkt in geval van ziekte en arbeidsongeschiktheid. De kern van het voorstel is een
lagere uitkering opdat meer activering plaats zal vinden. Dit voorstel moet de Eerste Kamer nog passeren.
-
Voorts bevat de begroting een bezuiniging op het budget dat is gericht op het aan het werk houden en krijgen van werknemers waaronder senioren.
Maatschappelijk participatie - De eigen kracht van burgers en hun omgeving wordt meer benut. ANBO vindt dit een goed voornemen, maar vraagt zich af wat er gebeurt bij mensen die dat niet kunnen en geen eigen netwerk hebben. - Mantelzorgondersteuning komt in de begroting jammer genoeg niet voor. Het blijft een gemeentelijke verantwoordelijkheid, maar wordt een steeds grotere zorg vanwege de overbelasting voor mantelzorgers. - ‘Ouderen in veilige handen’ komt wel voor in de begroting. Belangrijk want ouderenmishandeling als gevolg van ernstig overbelaste mantelzorgers, komt vaker voor dan we denken.
