SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste en tweede leerjaar. Mechanica-elektriciteit SPECIFIEK GEDEELTE. Elektronische installatietechnieken

SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm:

TSO

Graad:

derde graad

Jaar:

eerste en tweede leerjaar

Studiegebied:

Mechanica-elektriciteit

SPECIFIEK GEDEELTE Optie(s)

Elektronische installatietechnieken

Vak(ken):

TV Elektronica PV/TV Stage elektronica

Vakkencode:

IT-e

Leerplannummer:

2005/063

19/17 lt/w 0/2 lt/w

(Vervangt 2004/132) Nummer inspectie:

2004 / 132 // 1 / N / SG / 2H / III / /D (Vervangt 2004 / 132 // 1 / N / SG / 1 / III / / V/06)

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week)

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................2 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................3 Audio en video................................................................................................................................3 Labo audio en video .......................................................................................................................6 Componenten en basisschakelingen .............................................................................................9 Labo componenten en basisschakelingen...................................................................................14 Digitale technieken .......................................................................................................................17 Labo digitale technieken ..............................................................................................................19 PC-technieken..............................................................................................................................21 Labo pc-technieken ......................................................................................................................25 Radio en televisie .........................................................................................................................27 Labo radio en televisie .................................................................................................................35 Technische tekenen en schema-lezen.........................................................................................38 Stage Elektronica 2e leerjaar 2 lt/week........................................................................................39 Pedagogisch-didactische wenken en timing ..........................................................................................41 Algemeen .....................................................................................................................................41 Audio en video..............................................................................................................................41 Labo audio en video .....................................................................................................................43 Componenten en basisschakelingen ...........................................................................................44 Labo componenten en basisschakelingen...................................................................................46 Digitale technieken .......................................................................................................................48 Labo digitale technieken ..............................................................................................................50 Pc technieken...............................................................................................................................52 Labo pc-technieken ......................................................................................................................53 Radio en televisie .........................................................................................................................55 Labo radio en televisie .................................................................................................................57 Technisch tekenen / schema-lezen..............................................................................................59 ICT................................................................................................................................................59 VOET............................................................................................................................................60 Begeleid zelfgestuurd leren..........................................................................................................61 Toelichting bij gebruik van het leerplan........................................................................................63 Jaarplan........................................................................................................................................63 Minimale materiële vereisten .................................................................................................................65 Evaluatie .................................................................................................................................................66 Theoretische vakken ....................................................................................................................66 Labo’s...........................................................................................................................................69 Evaluatie en rapportering van de stage .......................................................................................70 Bibliografie ..............................................................................................................................................71

1


2

VISIE Het technisch vak elektronica wordt ingedeeld in volgende deelvakken (met het erbij horende aantal lestijden per week): Audio- en video ................................................................. 0 ............ 3 Labo audio en video.......................................................... 0 ............ 2 Componenten en basisschakelingen ................................ 4 ............ 0 Labo componenten en basisschakelingen........................ 4 ............ 0 Digitale technieken............................................................ 2 ............ 2 Labo digitale technieken ................................................... 2 ............ 2 PC technieken................................................................... 1 ............ 1 Labo pc-technieken........................................................... 1 ............ 1 Radio en televisie.............................................................. 1 ............ 2 Labo radio en televisie ...................................................... 2 ............ 2 Technisch tekenen en schema-lezen ............................... 2 ............ 2 Er wordt geadviseerd om de deelvakken pc-technieken en labo pc-technieken afwisselend aan te bieden in blokken van 2 lestijden per week. In het technisch vak elektronica wordt de nodige kennis en vaardigheid bijgebracht om leerlingen te laten uitstromen die zelfstandig toestellen kunnen installeren, onderhouden en herstellen. Hij/zij kan informeren en adviseren over de werking, het onderhoud en de herstelling van toestellen. De leerling leert een rapport schrijven; technische instructies lezen en interpreteren; meetopdrachten uitvoeren; problemen analyseren; storingen opsporen en analyseren; toestellen en apparatuur monteren en demonteren; meetplaatsen automatiseren en onderhouden.

BEGINSITUATIE De leerlingen komen bij voorkeur uit het 2e jaar van de 2e graad optie elektrotechnieken. Praktisch kunnen de leerlingen uit verschillende studierichtingen komen, waardoor de voorkennis nogal wat kan verschillen. Door middel van enkele goed gekozen oefeningen zal de lerares/leraar bij het begin van het schooljaar meteen het niveau van de leerlingen nagaan. Mocht blijken dat er sommigen een bijwerking nodig is, dan zal dit hoofdzakelijk moeten gebeuren door zelfstudie op door inhaallessen buiten het lessenrooster. De lerares/leraar zal echter steeds zorgen voor een degelijke begeleiding van de leerlingen. Vermits een eventueel tekort vaak in verschillende vakken merkbaar zal zijn, is enige coördinatie tussen de verschillende leraressen/leraars absoluut noodzakelijk!

ALGEMENE DOELSTELLINGEN Naast het verwerven van de vakgerichte kennis en vaardigheden, zal de lerares/leraar ook oog hebben voor het verwerven van de voor het vak vereiste persoonlijkheidskenmerken. De leerling leert aandacht te hebben voor de principes van de kwaliteitszorg; zijn plaats in de toekomstige arbeidssituatie; het sociale karakter van arbeid; arbeid als een persoonlijkheidsontwikkelende activiteit; welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en de milieu.


3

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN AUDIO EN VIDEO 1ste jaar: 0 lestijden/week Decr. nr.

2e jaar: 3 lestijden/week LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen: 1

de verschillende filterschakelingen herkennen;

1. Filters • • • • • •

de principiële werking van de schakelingen verklaren; de begrippen in verband met filters in toepassingen gebruiken (-3 dBpunt, bandbreedte, …); enkele praktische toepassingen opnoemen; 2

2

passief actief hoogdoorlatend laagdoorlatend banddoorlatend bandsper

Basiskennis geluidstechniek

2.1

uitleggen wat geluid is en hoe het geluid zich voortplant;

2.1 Geluidsdruk

2.2

uitleggen van welke factoren het al dan niet ‘horen’ afhankelijk is;

2.2 Geluid horen

het werkingsprincipe uitleggen.

• gehoordrempel • begrip • invloed van de frequentie • pijndrempel • hoorbare frequentie 2.3 Geluidsomvormers

2.3

de betekenis van de karakteristieke grootheden (cf. catalogi) toelichten. 2.4

uitleggen waarom het gebruik van een logaritmische schaal hier wenselijk is. een logaritmische schaal tekenen en gebruiken. uitleggen waarom het gebruik van de decibel hier wenselijk is. eenvoudige berekeningen maken met de decibel.

• •

microfoon luidspreker

2.4 Logaritmische schaal - decibel

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) Decr. nr.

4

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN


uitleggen hoe een magnetische opname en weergave principieel gebeurt.

3. Magnetische opname en weergave

uitleggen waarom voorpolarisatie noodzakelijk is en hoe dit principieel gebeurt. het verloop van de signaalspanning in functie van de frequentie (bij weergave) verklaren. uitleggen hoe die frequentie afhankelijke signaalspanning kan gecompenseerd worden. het belang van de juiste koppositie toelichten. uitleggen hoe een magnetische opname kan gewist worden. de principiële werking van systemen voor kwaliteitsverbetering (bijvoorbeeld Dolby, …) bespreken. de werking van een cassetterecorder blokschematisch analyseren aan de hand van een kopie van het origineel schema (eventueel met schema beschrijving van de fabrikant).

4

5

uitleggen hoe de omzetting gebeurt. het belang van de sample frequentie en van het aantal bits per sample verklaren.

4 Data-omvorming • AD en DA op gelijkspanning • AD en DA op wisselspanning

het registratieprincipe uitleggen.

5

uitleggen welke behandeling het signaal ondergaat vóór het op de cd komt. de technische gegevens van een cd-speler en cd-recorder toelichten. toelichting geven bij de meegeleverde handleiding. de werking van een cd-speler en cd-recorder blokschematisch analyseren aan de hand van een kopie van het origineel schema (eventueel met schema beschrijving van de fabrikant).

CD-toestellen


5


LEERINHOUDEN


de verschillende bewerkingen opnoemen die het signaal ondergaat bij opname (VHS-PAL).

6

Videoregistratie en weergave

uitleggen waarom roterende videokoppen gebruikt worden. de werking van de sturing van de roterende videokoppen uitleggen. uitleggen hoe de bandsnelheid geregeld wordt. het blokschema van een videorecorder schetsen en de functie van de verschillende blokken uitleggen. de signalen beschrijven die gemeten worden aan de in- en uitgang(en) van de verschillende blokken. de technische gegevens van een videorecorder toelichten. toelichting geven bij de meegeleverde handleiding. de werking van een videorecorder blokschematisch analyseren aan de hand van een kopie van het origineel schema (eventueel met schema beschrijving van de fabrikant). 7

uitleggen waarin die systemen verschillen van VHS-PAL.

7 S-VHS VHS-HiFi – Super 8 video

de eigenschappen en enkele toepassingen opnoemen. 8

de werking van DVD-toestellen/digitale opnametoestellen uitleggen aan de hand van een blokschema de technische eigenschappen toelichten toelichting geven bij de meegeleverde handleiding

8

Digitale video • DVD • Digitale opnametoestellen

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) LABO AUDIO EN VIDEO 1ste jaar: 0 lestijden/week

6


Decr. nr.

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1

de gemaakte afspraken toepassen om doeltreffend en veilig te kunnen werken.

1.Intern laboreglement – algemene aandachtspunten • een eigen planning maken • geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen • inrichting eigen werkruimte • zorg voor meetapparatuur • welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu

2

de verschillende filterschakelingen bouwen.

2.Filters • passief • hoogdoorlatend • laagdoorlatend • banddoorlatend • bandsper

de principiële werking en de karakteristieke waarden van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen.

3

een geluidsinstallatie (microfoon, luidsprekers, geluidsbronnen,mengpaneel,…) correct kunnen aansluiten

3.Geluidstechniek

4

toelichting geven bij de handleiding van het toestel

4.Magnetische geluidsopname en weergave

een kopie van de originele servicedocumentatie van het toestel gebruiken. toelichting geven bij de gebruikte terminologie. de spanning en de frequentie van de voorpolarisatie meten bij een cassetterecorder. de spanning en de frequentie op de wiskop meten bij een cassetterecorder. de weergavekromme van een cassetterecorder opnemen. (U) de koppen van een cassetterecorder reinigen. delen van het aandrijfmechanisme van een cassetterecorder vervangen. gestructureerd fouten opzoeken en herstellen.


7

LEERPLANDOELSTELLINGEN Decr. nr.

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk en een schatting van de herstellingskosten maken. 5

toelichting geven bij de handleiding van het toestel

5.CD-Toestellen

een kopie van de originele servicedocumentatie van het toestel gebruiken. toelichting geven bij de gebruikte terminologie. een cd-speler (mechanisch) demonteren en monteren (door gebruik te maken van de servicedocumentatie van de fabrikant). een cd-speler in de service-mode plaatsen (door gebruik te maken van de servicedocumentatie van de fabrikant). een laser vervangen en afregelen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk en een schatting van de herstellingskosten maken. 6

toelichting geven bij de handleiding van het toestel een kopie van de originele servicedocumentatie van het toestel gebruiken. toelichting geven bij de gebruikte terminologie. een lift demonteren en monteren. de belangrijkste onderdelen van het aandrijfmechanisme van een videorecorder demonteren en monteren. de koppen van een videorecorder reinigen. de koppen van een videorecorder vervangen. de belangrijkste elementen van een videorecorder afregelen. fouten (van mechanische en van elektronische aard) gestructureerd opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk en een schatting van de herstellingskosten maken.

6.Videotoestellen

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) LEERPLANDOELSTELLINGEN Decr. nr.


toelichting geven bij de handleiding van het toestel toestel gebruiksklaar maken een kopie van de originele servicedocumentatie van het toestel gebruiken. toelichting geven bij de gebruikte terminologie. fouten (van mechanische en van elektronische aard) gestructureerd opsporen en herstellen.

8

LEERINHOUDEN 7.Digitale beeldopname en weergave


9

COMPONENTEN EN BASISSCHAKELINGEN 1ste jaar: 4 lestijden/week 2e jaar: 0 lestijden/week Decr. nr.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1 1.1

1.2

1. Componenten de voornaamste soorten opnoemen

1.1Passieve componenten

de karakteristieke waarden opnoemen.

• weerstanden • condensatoren 1.2Dioden

het symbool schetsen, met aanduiding van de naam van de aansluitingen.

• • • •

de basiseigenschap(pen) en de toepassing (enkel principe) van de verschillende soorten toelichten. de karakteristieke waarden opzoeken (databoek, CD-ROM, Internet) en het belang ervan toelichten.

junctiediode zenerdiode capaciteitsdiode LED

…

zich een ruimtelijke voorstelling van de component maken door gebruik te maken van de mechanische gegevens. de noodzakelijke voorschakelweerstand voor een LED berekenen. 1.3

het symbool schetsen met aanduiding van de naam van de aansluitingen. de basiseigenschap(pen) en de toepassing van de verschillende soorten toelichten.

1.3Transistoren • • •

junctietransistor (NPN en PNP) JFET MOSFET

de karakteristieke waarden opzoeken (databoek, CD-ROM, Internet) en het belang ervan toelichten. zich een ruimtelijke voorstelling van de component maken door gebruik te maken van de mechanische gegevens. de principiële werking van een transistor (gebruikt als schakelaar) uitleggen. 1.4

vertellen wat een geïntegreerde schakeling is. zich een ruimtelijke voorstelling van de component maken door gebruik te maken van de mechanische gegevens.

1.4Geïntegreerde schakelingen


10


LEERINHOUDEN


2.Gelijkspanningsvoeding de gebruikelijke één- en driefasige gelijkrichterschakelingen schetsen.

2.1 Gelijkrichting

de werking uitleggen van de gebruikelijke één- en driefasige gelijkrichterschakelingen. de spanningsvorm schetsen die bekomen wordt na gelijkrichting. - met behulp van tabellen - de stroomsterkte door en de spanning over de dioden bepalen. uitleggen aan welke criteria ‘vervangcomponenten’ moeten voldoen. 2.2

de gebruikelijke afvlakschakelingen schetsen.

2.2 Afvlakking

uitleggen welke invloed het vergroten (of verkleinen) van de capaciteitswaarde op de rimpel en op de vorm van de diodestroom heeft. uitleggen welke invloed het vergroten (of verkleinen) van de belastingsweerstand op de rimpel heeft. uitleggen welke invloed de gelijkrichterschakeling op de rimpel heeft. uitleggen aan welke criteria ‘vervangcomponenten’ moeten voldoen. 2.3

opnoemen wat de belangrijkste criteria zijn voor een gestabiliseerde voeding.

2.3 Stabilisatie

de principiële werking van een stabilisatieschakeling (parallel en serieel) verklaren. de principiële werking van een volledig schema verklaren met zenerdiode met zenerdiode en serietransistor met een i.c. (3-aansluitingen). elementair verklaren hoe een ‘switched mode power supp’ werkt. 3 3.1

3.Versterkers – algemene begrippen enkele toepassingen opnoemen waarbij versterkers gebruikt worden

3.1Soorten


11


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen (audio-, regel-, instrumentatieversterker, …). 3.2

de betekenis en het belang van de karakteristieke waarden omschrijven. die waarden in toepassingen gebruiken.

3.3

de verschillende effecten herkennen. een (eventuele) indeling van verschillende soorten geven. de oorzaak (of oorzaken) van de effecten opnoemen.

3.2Karakteristieke waarden • versterking (spanning, stroom, vermogen) • in- en uitgangsweerstand • transferkarakteristiek 3.3Ongewenste effecten • • •

ruis brom vervorming

uitleggen wat er moet gebeuren om die ongewenste effecten te vermijden. de betreffende gegevens bij karakteristieken van versterkers bespreken (hoe opgegeven, grootte, gebruikelijke eenheid, …). 4

de verschillende soorten en hun doel opnoemen.

4.Terugkoppelingen

5

uitleggen wat een ideale operationele versterker is.

5.Operationele versterker • ideale operationele versterker • inverterende versterker • niet-inverterende versterker • verschilversterker • integrator • differentiator • niet-ideale operationele versterker …

operationele versterkers onderling vergelijken. de verschillende basisschakelingen schetsen en de werking ervan verklaren. uitleggen wat de verschillen zijn tussen een ideale en een niet ideale operationele versterker.

6 6.1

6.Laagfrequent versterker de principiële basisschakelingen met junctietransistor schetsen (G.E.S., G.C.S., G.B.S., met aanduiding van in- en uitgangsklemmen). uitleggen wat de functie van een gelijkstroominstelling is. de principiële werking van een schakeling (G.E.S. en G.C.S.) uitleggen.

6.1 voorversterkers met transistor


12


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de gebruikelijke schakelingen met JFET en MOSFET schetsen en de principiële werking ervan uitleggen. 6.2

de gegevens van een geïntegreerde schakeling gebruiken om de werking van een werkelijke schakeling te verklaren.

6.2 voorversterkers met geïntegreerde schakeling

6.3

de gegevens van een geïntegreerde schakeling gebruiken om de werking van een werkelijke schakeling te verklaren.

6.3 vermogenversterkers met geïntegreerde schakeling

het gebruik van een koelplaat toelichten. 7

de oscillatievoorwaarde toelichten.

7 Sinusoïdale oscillatoren

de principiële werking uitleggen van enkele schakelingen. uitleggen hoe de frequentie kan gewijzigd worden. 8

het symbool schetsen, met aanduiding van de naam van de aansluitingen. de basiseigenschap(pen) toelichten.

8.

Thyristor • werking en karakteristieken • gestuurde gelijkrichterschakelingen (één- en driefasig)

de karakteristieke waarden opzoeken (databoek, CD-ROM, Internet) en het belang ervan toelichten. zich een ruimtelijke voorstelling van de component maken door gebruik te maken van de mechanische gegevens. de principiële werking van gestuurde gelijkrichterschakelingen (vermogengedeelte) uitleggen. 9

het symbool schetsen, met aanduiding van de naam van de aansluitingen. de basiseigenschap(pen) toelichten. de karakteristieke waarden opzoeken (databoek, CD-ROM, Internet) en het belang ervan toelichten. zich een ruimtelijke voorstelling van de component maken door gebruik te maken van de mechanische gegevens. de principiële werking van enkele schakelingen uitleggen.

9. Triac en diac



13

LEERINHOUDEN


uitleggen hoe vermogencomponenten kunnen beveiligd worden tegen overstroom en overspanning (door middel van ultra snelle smeltveiligheden, RC-netwerken, …).

10.Beveiliging van vermogencomponenten


14

LABO COMPONENTEN EN BASISSCHAKELINGEN 1ste jaar: 4 lestijden/week 2e jaar: 0 lestijden/week LEERPLANDOELSTELLINGEN Decr. nr.

LEERINHOUDEN



1. Intern laboreglement – algemene aandachtspunten • een eigen planning maken • geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen • inrichting eigen werkruimte • zorg voor meetapparatuur • welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu

2

de gebruikte elektronische componenten solderen en desolderen.

2. Solderen

3

de kleurencode gebruiken om de waarde van een component te lezen.

3. Componenten • weerstanden • condensatoren • dioden • transistoren

de gegevens van een component opzoeken (CD-ROM, Internet, …) controleren of een component al dan niet defect is. de statische karakteristiek van een weerstand en een diode opmeten. de werking van een transistor (gebruikt als schakelaar) proefondervindelijk vaststellen. 4 4.1

4. Gelijkspanningsvoeding een éénfasige gelijkrichter (enkelweg en dubbelweg) bouwen en de werking van de schakelingen controleren.

4.1 gelijkrichting

een driefasige gelijkrichter (enkelweg en dubbelweg) bouwen en de werking van de schakelingen controleren. (U) 4.2

de gelijkrichterschakeling uitbreiding met een afvlakking. proefondervindelijk de invloed van het vergroten (of verkleinen) van de capaciteitswaarde op de rimpel en op de vorm van de diodestroom aantonen. proefondervindelijk de invloed van het vergroten (of verkleinen) van de belastingsweerstand op de rimpel aantonen. proefondervindelijk de invloed van de gelijkrichterschakeling op de

4.2 afvlakking


15


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen rimpel aantonen. ‘vervangcomponenten’ kiezen (gegevens opzoeken). 4.3

de werking van een stabilisatieschakeling (parallel en serieel) proefondervindelijk verklaren. gestructureerd fouten opzoeken en herstellen in bestaande schakelingen.

4.3 stabilisatie • • •

met zenerdiode met zenerdiode en serietransistor met een i.c. (3 aansluitingen)

de werking van een ‘switched mode power supply’ proefondervindelijk verklaren. (U) 5

de spanningsvormen, veroorzaakt door ruis en brom, op een oscilloscoop herkennen. de vervorming van een versterker meten.

6

de eigenschappen van de verschillende basisschakelingen proefondervindelijk vaststellen.

7 7.1

5 Versterkers • ruis • brom • vervorming 6. Operationele versterkers 7.Laagfrequent versterkers

het effect van een gelijkstroominstelling proefondervindelijk vaststellen.

7.1voorversterkers met transistoren

de eigenschappen van de basisschakelingen met junctietransistor (G.E.S. en/of G.C.S) proefondervindelijk vaststellen. de eigenschappen van gebruikelijke schakelingen met JFET en/of MOSFET proefondervindelijk vaststellen. 7.2

de gegevens van een geïntegreerde schakeling opzoeken.

7.2voorversterkers met geïntegreerde schakeling

de eigenschappen van een bestaande schakeling proefondervindelijk vaststellen. gestructureerd fouten opsporen en herstellen. een schakeling bouwen vertrekkend van de gegevens van een geïntegreerde schakeling. (U) 7.3

de gegevens van een geïntegreerde schakeling opzoeken.

7.3vermogenversterkers met geïntegreerde schakeling


16


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de eigenschappen van een bestaande schakeling proefondervindelijk vaststellen. gestructureerd fouten opsporen en herstellen. een schakeling bouwen vertrekkend van de gegevens van een geïntegreerde schakeling. (U) 8

de schakeling (eventueel) bouwen, testen en optimaliseren.

8.Sinusoïdale oscillatoren

Gestructureerd fouten opsporen en herstellen. 9

metingen uitvoeren op schakelingen (bijvoorbeeld schakelingen geschikt voor snelheidsregeling van kleine motoren).

9.Thyristor / triac

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) DIGITALE TECHNIEKEN 1ste jaar: 2 lestijden/week

17


Decr. nr.

LEERINHOUDEN


de terminologie in verband met impulsen opnoemen en gebruiken.

2

de verschillende poorten symbolisch voorstellen.

3 4

uitleggen hoe de talstelsels opgebouwd zijn.

uitleggen waarom een code noodzakelijk is. enkele veel gebruikte codes opnoemen. de principiële werking van een foutcorrectie uitleggen.

6

uitleggen hoe bestaande schakelingen werken. eenvoudige combinatorische schakelingen ontwerpen. (U)

7

de eigenschappen van de verschillende schakelingen opnoemen. die schakelingen in toepassingen gebruiken.

8

Impuls

2. Logische poorten • AND de waarheidstabel van de verschillende poorten geven en gebruiken. • OR • NOT • NAND • NOR • EXOR • INHIBIT … de eigenschappen van de momenteel meest gebruikt logische fami3. Logische families lies gebruiken

de omrekening maken van en naar het decimaal talstelsel. 5

1

de verschillende schakelingen gebruiken.

4. Talstelsels • binair • hexadecimaal 5. Codes • zonder correctie • met correctie 6. Combinatorische logische schakelingen multiplexer, demultiplexer encoder, decoder 7. Multivibratoren in geïntegreerde uitvoering • bistabiele multi • monostabiele multi • astabiele multi • Schmitt-trigger 8. Schuifregisters • serie en parallel


18


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • • 9

de eigenschappen van de verschillende schakelingen opnoemen.

ringregisters ringtellers

de schakelingen in toepassingen gebruiken.

9. Tellers en delers • asynchrone en synchrone • binaire en BCD tellers

10

soorten, eigenschappen en toepassingen toelichten.

10. Halfgeleidergeheugens

11

het blokschema van een processor schetsen.

11. Microprocessor

de werking van een processor toelichten. de evolutie verklaren die de microprocessoren doorlopen hebben. de te verwachten verbeteringen opnoemen. 12

uitleggen hoe het signaaltransport gebeurt bij een bus.

12. Bussystemen

het geleerde situeren op een kopie van het schema van een werkelijk toestel (bijvoorbeeld de I²C-bus bij een televisie, videorecorder, …). 13

de noodzaak en de functie van een interface toelichten.

13. Interfacetechniek

14

uitleggen wat een PLD is en waarvoor die gebruikt kan worden.

14. Programmable Logic Device • principe • soorten • toepassingen


19

LABO DIGITALE TECHNIEKEN 1ste jaar: 2 lestijden/week 2e jaar: 2 lestijden/week LEERPLANDOELSTELLINGEN Decr. nr.

LEERINHOUDEN



1

Intern laboreglement – algemene aandachtspunten • een eigen planning maken • geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen • inrichting eigen werkruimte • zorg voor meetapparatuur • welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu

2

de aansluitingen van de schakelingen opzoeken (CD-ROM, Internet, …).

2

Logische poorten • AND • OR • NOT • NAND • NOR • EXOR • INHIBIT

de waarheidstabel van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen. de gegevens van de schakelingen opzoeken en deze vergelijken met de proefondervindelijke resultaten. 3

de eigenschappen van de momenteel meest gebruikte logische fami- 3 Logische families lies opzoeken (CD-ROM, Internet, …). die gegevens gebruiken bij het samenstellen van eenvoudige schakelingen.

4

de eigenschappen van combinatorische schakelingen proefondervindelijk vaststellen.

4 Combinatorische logische schakelingen • multiplexer • demultiplexer de gegevens van de schakelingen opzoeken en deze vergelijken met • encoder de proefondervindelijke resultaten. • decoder eenvoudige combinatorische schakelingen ontwerpen, bouwen op proefbord en testen. gestructureerd fouten opsporen en herstellen in bestaande schakelingen.

5

de eigenschappen van de schakelingen proefondervindelijk vaststellen.

5

Multivibratoren bistabiele multi monostabiele multi


20


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen astabiele multi Schmitt-trigger

de gegevens van de schakelingen opzoeken en deze vergelijken met de proefondervindelijke resultaten. 6


7


6 Schuifregisters serie en parallel ringregisters de gegevens van de schakelingen opzoeken en deze vergelijken met ringtellers de proefondervindelijke resultaten. 7

Tellers en delers asynchrone en synchrone binaire en BCD-tellers

8

Halfgeleidergeheugens

9

Data-omvorming A/D en D/A op gelijkspanning A/D en D/A op wisselspanning

de gegevens van de schakelingen opzoeken en deze vergelijken met de proefondervindelijke resultaten. 8

de gegevens van de schakelingen opzoeken. de werking van schakelingen met halfgeleidergeheugens proefondervindelijk analyseren.

9

de werking van de schakelingen op gelijkspanning proefondervindelijk vaststellen. de invloed van de sample frequentie en van het aantal bits per sample proefondervindelijk vaststellen bij schakelingen op wisselspanning. (U)

10

de functie en de werking van de microprocessor in een bestaande schakeling analyseren door middel van de servicedocumentatie van het toestel.

10 Microprocessor

11

de busverbindingen opzoeken in bestaande schakelingen.

11 Bussystemen

door middel van de servicedocumentatie de functie en de werking ervan analyseren. 12

een geschikte interface kiezen, monteren en testen.

12. Interfacetechniek

13

een PLD programmeren.

13 Programmable Logic Device

eenvoudige schakelingen uitvoeren met PLD. (U)

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) PC-TECHNIEKEN 1ste jaar: 1 lestijd/week

21

2e jaar: 1 lestijd/week LEERPLANDOELSTELLINGEN

Decr. nr.

LEERINHOUDEN


1.

Besturingssysteem

1.1

de voornaamste functies van een besturingssysteem toelichten.

1.1 Functies

1.2

de gebruikelijke besturingssystemen en hun eigenschappen opnoemen.

1.2 Soorten

1.3

omgaan met een antivirusprogramma en een recente versie downloaden van het Internet.

1.3 Antivirusbeheer

1.4

uitleggen wat het nut is van gegevenscompressie.

1.4 Gegevenscompressie

uitleggen hoe gegevenscompressie kan gebeuren. 1.5

het belang van gegevensbeveiliging toelichten

1.5 Beveiliging van gegevens, reservekopie

beveiligingsmogelijkheden voorzien. 1.6

het belang van de systeembestanden toelichten.

1.6 Systeembestanden

1.7

uitleggen welke stappen er doorlopen worden bij het opstarten van een pc.

1.7 Opstartprocedure

2

2 Bouw van de computer

2.1

het blokschema van een computer schetsen en kunnen de wisselwerking tussen de verschillende blokken toelichten.

2.1 Herhaling: blokschema

2.2

de verschillende elementen van een moederbord opnoemen.

2.2 Moederbord

2.3

het blokschema van een processor schetsen.

2.3 Processor

de werking van een processor toelichten. de evolutie verklaren die de microprocessoren doorlopen hebben en kunnen de te verwachten verbeteringen opnoemen. 2.4

de verschillende soorten en hun functie opnoemen. de bussen in een computersysteem schematisch weergeven.

2.4 Busstructuur


22


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de eigenschappen (snelheid, …) opnoemen. 2.5

de werking en onderlinge samenhang uitleggen.

2.5 Von Neumann-opdrachtencyclus

2.6

uitleggen waarvoor het intern geheugen gebruikt wordt.

2.6 Intern geheugen - geheugenbeheer

het nut en de werking van de pariteitcontrole uitleggen. uitleggen waarom er RAM en ROM (verschillende soorten) gebruikt wordt. de BIOS instellen. de begrippen Real mode en Protected mode verklaren. het begrip ‘virtueel geheugen’ toelichten. 2.7

de verschillende soorten en de eigenschappen ervan bespreken.

2.7 Videokaart

een geschikte schermbesturingkaart kiezen in functie van de toepassing. 2.8

de onderdelen herkennen en hun functie toelichten.

2.8 Multimedia-componenten

2.9

uitmaken waaraan een fout te wijten is (soft- of hardware).

2.9 Foutanalyse

3 3.1

3 Randapparatuur de soorten schijven en hun eigenschappen opnoemen

3.1 Schijven

de onderdelen van een harde schijf benoemen. de functie van die delen uitleggen en hun invloed op de prestaties toelichten. 3.2

de verschillende soorten opnoemen.

3.2 Optische schijven (CD-ROM, DVD, …)

3.3

uitleggen hoe de toestellen geïnstalleerd worden.

3.3 Invoerapparatuur

3.4

de eigenschappen van de momenteel gangbare printers vergelijken en bespreken.

3.4 Printers

een geschikte printer kiezen. 3.5

de verschillende soorten, hun eigenschappen en hun toepassingen

3.5

Beeldschermen


23


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen opnoemen. de samenhang met de schermbesturingkaart toelichten. 3.6

de verschillende soorten insteekkaarten (bijvoorbeeld een meetkaart, …)en hun functie opnoemen.

4

3.6 Bijkomende functies 4 Datacommunicatie

4.1

enkele telecommunicatienetwerken en hun toepassing(en) opnoemen.

4.1 Telecommunicatienetwerken

4.2

de verschillende kenmerken toelichten.

4.2 Kenmerken transmissiemedia (coaxkabel, glasvezel, …) digitaal – analoog parallel – serieel synchroon – asynchroon transmissiesnelheid standaarden (OSI en TCP/IP) 4.3 Foutdetectie (pariteit, speciale codes)

enkele toepassingen opnoemen.

4.3

uitleggen hoe fouten kunnen gedetecteerd en eventueel hersteld worden.

4.4

de functie van een modem uitleggen.

4.4 Modem

gebruikte standaarden en protocollen toelichten. uitleggen wat een nulmodem is en wat de toepassingen ervan zijn. 5 5.1

5.2

5.3

5 Netwerken de verschillende topologieën schematisch weergeven.

5.1 Basistopologieën

• bus • ring • ster de gebruikte protocollen voor communicatie, routering en adressering 5.2 Basisprotocollen opsommen. • CSMA/CD

de kenmerken van de onderdelen opnoemen.

• token passing ring • token passing bus 5.3 Hardware


24


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen

• Ethernetkaart • connectoren • bekabeling • hub of concentrator de eigenschappen (voor- en nadelen) van de verschillende systemen 5.4 Besturingssystemen opnoemen. • peer-to-peer

een geschikte keuze maken in functie van de toepassing.

5.4

5.5

het probleem toelichten.

• client/server 5.5Beveiliging • • •

kunnen uitleggen hoe een netwerkbeveiliging functioneert.

hackers versleuteling hardware beveiliging

… 5.6 Installatie

5.6

uitleggen hoe een netwerk geïnstalleerd wordt.

5.7

een netwerkverbinding toelichten (bijvoorbeeld repeater, bridge, router, gateway, …)

5.7

5.8

algemeenheden over de evolutie en de structuur van het Internet vertellen.

5.8 Internet

Netwerken verbinden

de gebruikte protocollen voor communicatie, routering en adressering opsommen. de nodige software-instellingen toelichten om een verbinding met het Internet mogelijk te maken. 5.9

de voordelen en het verschil met Internet opnoemen.

5.9 Intranet

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) LABO PC-TECHNIEKEN 1ste jaar: 1 lestijd/week

25

2e jaar: 1 lestijd/week LEERPLANDOELSTELLINGEN

Decr. nr.

LEERINHOUDEN



1.Intern laboreglement – algemene aandachtspunten • een eigen planning maken • geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen • inrichting eigen werkruimte • zorg voor meetapparatuur • welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu

2

een besturingssysteem installeren op een nieuwe pc.

2 Besturingssysteem

een bestaand besturingssysteem vervangen door een recenter type. aanvullende componenten installeren. de verschillende onderdelen optimaal instellen. problemen ten gevolge van het besturingssysteem opsporen en verhelpen. het onderhoud (back-up, defragmentatie, …) uitvoeren. programma’s om te comprimeren gebruiken. omgaan met virussen en de nodige maatregelen voorzien om deze te vermijden. de nodige toelichting geven aan technisch niet geschoolde gebruikers. 3

de verschillende onderdelen monteren en aansluiten. het geheel in bedrijf stellen. fouten gestructureerd opzoeken en herstellen.

4

de verschillende toestellen monteren en aansluiten. de nodige software-instellingen uitvoeren.

3.Bouw van een computer • moederbord • processor • videokaart • voeding … 4.Randapparatuur • magnetische schijven (harde schijf en floppy) • optische schijven


26


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen • •

de installatie in bedrijf stellen en testen. fouten gestructureerd opzoeken en herstellen.

printers beeldschermen

…

bijkomende informatie geven aan niet technisch geschoolde gebruikers. 5

een modem installeren (hardware en software) en in bedrijf stellen.

5.Datacommunicatie

fouten gestructureerd opsporen en verhelpen. 6

een eenvoudig netwerk installeren, in bedrijf stellen en onderhouden. 6.Netwerken fouten gestructureerd opsporen en verhelpen. de nodige instellingen uitvoeren om een pc te verbinden met het Internet. een eenvoudig netwerk verbinden met het Internet.

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) RADIO EN TELEVISIE 1ste jaar: 1 lestijden/week

27


Decr. nr.

LEERINHOUDEN


1. Inleidende begrippen licht situeren in het elektromagnetische spectrum.

1.1 licht en kleur

de betekenis toelichten van de begrippen additieve menging helderheid (luminantie) verzadiging kleurtint mengkleur complementaire kleur 1.2

uitleggen

1.2 menselijk oog

hoe het oog licht en donker onderscheidt hoe het oog kleuren onderscheidt wat verstaan wordt onder ‘traagheid van het oog’ hoe een dieptezicht ontstaat. de ooggevoeligheidkromme schetsen en toelichten. 2

elementair het werkingsprincipe van een antenne uitleggen. uitleggen wat ‘aanpassing’ betekent en het belang ervan uitleggen. uitleggen hoe verschillende toestellen op één aansluiting kunnen aangesloten worden.

3 3.1

2 Aansluiting van een radio- en een tv-ontvanger • antenne • distributie

3. Opbouw van een televisiebeeld uitleggen hoe een televisiebeeld opgebouwd wordt. het aantal beelden, lijnen en rasters bij het huidige Europese sys-

3.1 aantal beelden, lijnen, rasters


28


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen teem opnoemen. de lijnen raster- en beeldfrequentie (tijd) opnoemen. dit vergelijken met de beeldvorming bij pc. de te verwachten evolutie schetsen. 3.2

de begrippen omschrijven.

3.2 horizontale en verticale definitie (resolutie)

3.3

de bij tv gebruikte synchronisatiesignalen schetsen.

3.3 synchronisatie o lijn o raster

4

elementair het werkingsprincipe van een kleurenbeeldbuis (CRT en LCD) uitleggen.

4…Beeldbuis

uitleggen hoe een beeldbuis (CRT) gestuurd en ingesteld wordt. de gebruikelijke formaten en types (4/3 en16/9) opnoemen. de werking van een schakeling analyseren aan de hand van een kopie van het origineel schema (eventueel met schema beschrijving van de fabrikant). 5

uitleggen welke stroom- en spanningsvormen er nodig zijn voor raster- en lijnafbuiging. het werkingsprincipe voor het bekomen van de extra hoge spanning elementair uitleggen. het blokschema van de afbuigschakelingen (inclusief synchronisatie en extra hoge spanning) schetsen en uitleggen wat de functie is van elke blok. de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. de werking van een afbuigschakeling blokschematisch analyseren aan de hand van een kopie van het origineel schema (eventueel met schema beschrijving van de fabrikant). (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en

5. Afbuigschakelingen o synchronisatiescheiding o rasterafbuiging o lijnafbuiging


29


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen omtrent het economisch verantwoord zijn. 6

6.Opnamesignalen

6.1

het verloop van R, G en B schetsen van een beeld met de gebruikelijke kleurenbalken.

6.1 kleursignalen

6.2

uitleggen wat verstaan wordt onder het luminantiesignaal.

6.2 luminantie (of Y-signaal)

uitleggen hoe het luminantiesignaal bekomen wordt. het luminantiesignaal signaal schetsen van een beeld met de gebruikelijke kleurenbalken. 6.3

uitleggen wat bedoeld wordt met mono, stereo en ‘dual sound’.

7 7.1

6.3 geluidssignaal 7 Modulatietechnieken

de vorm van een AM signaal schetsen.

7.1 amplitudemodulatie

het begrip bandbreedte en de invloed van de signaalfrequentie erop toelichten. het frequentiespectrum schetsen. 7.2

de voor- en nadelen van dit systeem opnoemen.

7.2 amplitudemodulatie met onderdrukte draaggolf

een toepassing (bij kleurentelevisie) opnoemen. 7.3

de vorm van een FM signaal bespreken.

7.3 frequentiemodulatie

het frequentiespectrum bespreken. de invloed van de signaalfrequentie op de bandbreedte toelichten. 7.4

principieel uitleggen hoe 2 signalen op 1 draaggolf kunnen gemoduleerd worden. principieel uitleggen hoe zo’n signaal gedemoduleerd wordt. een toepassing (bij kleurentelevisie) opnoemen. uitleggen wat de functie is van de burst. de burst situeren in het videosignaal van één lijn.

7.4 kwadratuurmodulatie


30


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 7.5

de gebruikte modulatievorm beschrijven.

7.5 modulatievorm voor tv-zenders

de invloed van het systeem op beeldvervorming bespreken. 8 8.1

8 Ontvanger het blokschema van een rechtuit ontvanger schetsen en uitleggen wat de functie is van elke blok. het nadeel van een rechtuit ontvanger toelichten.

8.1 Principe o rechtuit ontvanger o superheterodyne ontvanger

het blokschema van een superheterodyne ontvanger schetsen en uitleggen wat de functie is van elke blok. de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken. 8.2

het blokschema van een radio-ontvanger schetsen, vertrekkend van het algemeen blokschema van een ontvanger. de functie van de verschillende blokken opnoemen. elementair de werking van de verschillende blokken verklaren. het stereo systeem principieel uitleggen.

8.2 Radio-ontvanger o ingangsfilter o mengtrap o afstemming (met regelbare condensator en digitaal) o middenfrequent versterker o detectie o stereodecoder

de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. het schema van een werkelijke ontvanger blokschematisch analyseren. (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en omtrent het economisch verantwoord zijn. de informatie die in de handleiding gegeven wordt, toelichten (ten behoeven van een niet technisch geschoolde klant). 8.3

het blokschema van een televisieontvanger (tot en met detectie) schetsen, vertrekkend van het algemeen blokschema van een ontvanger. de functie van de verschillende blokken opnoemen.

8.3 Televisieontvanger o ingangsfilter o mengtrap o afstemming (digitaal) o middenfrequent versterker


31


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen elementair de werking van de verschillende blokken verklaren.

o

detectie

de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. het schema van een werkelijke ontvanger blokschematisch analysen. (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en omtrent het economisch verantwoord zijn. de informatie die in de handleiding gegeven wordt, toelichten (ten behoeven van een niet technisch geschoolde klant). 9

10

uitleggen hoe R, G en B kunnen gehaald worden het gemoduleerd chromasignaal.

9.Kleursystemen o kleurverschilsignalen o NTSC de werking van de verschillende kleursystemen elementair verklaren. o PAL o PAL-plus Het videosignaal schetsen van één lijn van de kleurenbalk (cvbs). o SECAM de verschillende bewerkingen opnoemen die gebeuren in een PAL 10 Kleurendecoder kleurendecoder. het schema van een werkelijke (PAL) kleurendecoder blokschematisch analyseren. de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en omtrent het economisch verantwoord zijn. het schema van een werkelijke (SECAM) kleurendecoder blokschematisch analysen. (U)

11 11.1

11 Geluidssignaal de gebruikte modulatievorm bij mono geluid opnoemen. de plaats van de geluidsdrager ten opzichte van de beelddrager situeren. het blokschema van een televisieontvanger ontvanger aanvullen met

11.1 mono


32


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen het geluidsgedeelte (intercarrier en quasi split sound). het schema van een werkelijke schakeling (BG-norm) blokschematisch analyseren. de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en omtrent het economisch verantwoord zijn. 11.2

de werking van de twee stereosystemen principieel verklaren. vertellen welk systeem er gebruikt wordt door de (normaal en via distributie) te ontvangen zenders.

11.2 stereo en dual sound o A2 stereo o NICAM

het schema van een werkelijke schakeling (A2 stereo en NICAM) blokschematisch analyseren. de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en omtrent het economisch verantwoord zijn. 11.3

de mogelijkheden toelichten van de momenteel gangbare speciale geluidsmogelijkheden. de principiële werking van een systeem uitleggen. (U) het schema van een werkelijke schakeling blokschematisch analyseren. (U)

12

de werking van het teletekst systeem elementair beschrijven. de invloed van de grootte van het geheugen op de snelheid uitleggen. de plaats van het teletekstsignaal situeren in het videosignaal. de principiële werking van een teletekst decoder uitleggen. het schema van een werkelijke schakeling blokschematisch analyseren.

11.3 speciale systemen o pseudo-stereo o spatial stereo o Dolby Pro Logic … 12 Teletekst


33


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de signalen beschrijven die aan in- en uitgang van de verschillende blokken gemeten worden. (via dit schema) toelichting geven omtrent mogelijke herstellingen en omtrent het economisch verantwoord zijn. het teletekst signaal toevoegen aan het cvbs signaal van één lijn van de kleurenbalk. 13

de elementen opnoemen waarin de verschillende normen verschillen. 13 Normen opnoemen welke norm er gebruikt wordt in België en in de buurlanden. uitleggen hoe een tv verschillende normen kan ontvangen.

14

de gebruikelijke tv-banden benoemen.

14 Kanaalverdeling

tabellen met kanalen en frequenties gebruiken. 15

16

het blokschema van een televisie vervolledigen met geluid kleurencodering R, G, B-versterkers beeldbuis synchronisatie scheiding rasterafbuiging alle blokken aanduiden op het schema van een recente televisieontvanger. uitleggen wat het effect is van de verschillende zaken die momenteel op de markt zijn. de werking elementair verklaren. de gebruikelijke terminologie verklaren (ten behoeve van niet technisch geschoolde gebruikers).

17

de verschillende soorten satellieten opnoemen (geostationaire, ...). het blokschema van een satellietontvanger schetsen.

15 Blokschema van een volledige tv.

16 Kwaliteitsverbeteringen bij televisieontvangers o 100 Hz o comb-filter o digitale ontvangers …. 17 Satellietontvangst


34


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen de functie van de verschillende blokken uitleggen. uitleggen hoe de antenne moet gericht worden. de gebruikelijke terminologie verklaren (ten behoeve van niet technisch geschoolde gebruikers). 18

de werkingsprincipes toelichten.. de gebruikelijke terminologie verklaren

18 RDS en DAB


35

LABO RADIO EN TELEVISIE 1ste jaar: 2 lestijden/week 2e jaar: 2 lestijden/week LEERPLANDOELSTELLINGEN Decr. nr.

LEERINHOUDEN



1

Intern laboreglement – algemene aandachtspunten o een eigen planning maken o geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen o inrichting eigen werkruimte o zorg voor meetapparatuur o welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu

2

verbindingskabels monteren.

2

Radio- en tv-ontvanger aansluiten

3

Metingen aan televisieontvangers

4

Voeding

5

Beeldbuis

de toestellen aansluiten. een installatie met meerdere aansluitpunten monteren. 3

de plaats(en) aanduiden waar de extra hoge spanning aanwezig is. het onderscheid maken tussen toestellen met een van het net gescheiden chassis en toestellen zonder netscheiding. het gebruik van een scheidingstransformator bij toestellen zonder netscheiding toelichten. omgaan met componenten die gevoelig zijn voor elektrostatische elektriciteit.

4

de verschillende stroom- en spanningsvormen proefondervindelijk vaststellen. gestructureerd fouten opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken.

5

de verschillende spanningen meten op een beeldbuis. het effect (op het beeld) van foutieve spanningen vaststellen. de stuursignalen van een beeldbuis zichtbaar maken op een scoop. de oorzaak van foutieve instelspanningen opsporen en herstellen.


36


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken. 6

de verschillende stroom- en spanningsvormen proefondervindelijk vaststellen.

6

het effect van fouten (op het beeld) vaststellen.

Afbuigschakelingen o synchronisatiescheiding o rasterafbuiging o lijnafbuiging

gestructureerd fouten opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken. 7

de verschillende delen van het blokschema in een ontvanger lokaliseren. de verschillende signalen meten en de resultaten interpreteren.

7 Ontvanger o radio o televisie

fouten gestructureerd opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken. 8

de verschillende delen van het blokschema lokaliseren.

8

Kleurendecoder

9

Geluidssignaal o mono o stereo A2 o NICAM stereo

de verschillende signalen meten en de resultaten interpreteren. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken. 9

de verschillende delen van het blokschema lokaliseren. de verschillende signalen meten en de resultaten interpreteren. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken.


37


LEERINHOUDEN


de verschillende delen van het blokschema lokaliseren.

10

Teletekst

11

Satellietontvangst

de verschillende signalen meten en de resultaten interpreteren. fouten gestructureerd opsporen en herstellen. een eenvoudig verslag van het uitgevoerde werk maken. een schatting van de herstellingskosten maken. 11

een satellietontvanger aansluiten op een tv-ontvanger. de antenne richten. de ontvanger instellen voor de te ontvangen zenders.


38

TECHNISCHE TEKENEN EN SCHEMA-LEZEN 1ste jaar: 2 lestijden/week 2e jaar: 2 lestijden/week LEERPLANDOELSTELLINGEN Decr. nr.

LEERINHOUDEN


met het op school beschikbare pakket een tekening maken, rekening houdend met de toepasbare normalisaties.

2

uitleggen wat een componenten netlijst zijn en die met het beschikbare pakket kunnen aanmaken.

3

een gedrukte bedrading ontwerpen, vertrekkend van een schematekening.

3

Printtekenen o Printtekening opvragen / bewaren o Printtekening printen / plotten o Component- en netlijst inlezen o Componenten uit de bibliotheek plaatsen o Eigen componenten tekenen en plaatsen o Manueel printbanen tekenen o Automatisch printbanen tekenen

4

een gemaakte tekening overbrengen een tekstverwerkingspakket.

4

Overdracht naar een tekstverwerkingspakket

5

de technische documentatie van een toestel analyseren (tot de verschillende elementen die in de vakken ‘audio- en video’ en in 'radio en televisie’ aangeleerd werden).

5

Schemalezen o audio-versterker o cassetterecorder o cd-speler o videorecorder o radio-ontvanger o televisieontvanger

een schema-beschrijving gebruiken om meer duidelijkheid in een schema te krijgen.

1 Schematekenen Algemeenheden betreffende het gebruikte tekenpakket Schema’s opvragen / bewaren Schema’s printen / plotten Componenten uit de bibliotheek in de tekening plaatsen Eigen componenten tekenen en plaatsen Tekst plaatsen 2 Overdracht naar het printtekenpakket o Componentlijst aanmaken o Netlijst aanmaken


39

STAGE ELEKTRONICA 2E LEERJAAR 2 LT/WEEK

DECR. LEERPLANDOELSTELLINGEN NR. De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN Algemeen

1.

kennis nemen en omgaan met de bedrijfscultuur

1. Omgaan met de bedrijfscultuur

formele en informele omgangsvormen hanteren functioneren buiten het beschermende schoolmilieu omgaan met stress omgaan met oversten, gelijken,ouderen kritiek aanvaarden assertief gedrag vertonen van organisatiebekwaamheid getuigen – in groep werken. omgaan met formele en informele regels, afspraken en procedures 2.

veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen. ergonomie toepassen

2

Omgaan met de reglementeringen inzake o AREI o ARAB o Welzijn,milieu

3.

goederenbehandeling uitvoeren (stockeren, inventariseren, in- en uitpakken).

3. Omgaan met goederen

4.

doelgericht communiceren.

4. Communicatie Voorbereiding

5.

werkzaamheden voorbereiden. een geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen waakzaam zijn voor welzijn en milieu de nodige beschermingsmiddelen uitkiezen zorg dragen en orde hebben voor gereedschap,machines en apparatuur

5. Het eigen werk organiseren


DECR. LEERPLANDOELSTELLINGEN NR. De leerlingen kunnen

40

LEERINHOUDEN

individuele opdrachten van beperkte omvang onder begeleiding organiseren, uitvoeren en evalueren ladders en kleine stellingen monteren en correct gebruiken (veiligheid) 6.

tekeningen lezen en interpreteren, tekeningen opmaken

6. Tekeningen en schema’s

7.

administratieve gegevens verwerken.

7.Administratie

8.

herkennen en definiëren van vervoermiddelen – hef-, til- en verplaatsingstechnieken.

8.Hef-en vervoermiddelen

9.

met elektronische meetapparatuur en apparaten deskundig omgaan

9.Omgaan met elektronische apparatuur Proces

10.

een meetprotocol opvolgen.

10. Meetprotocol

tekeningen lezen en interpreteren 11.

montagetechnieken toepassen.

11. Montage en demontage

12.

een industrieel proces opvolgen.

12. Automatisatie

13.

verbindingstechnieken toepassen zoals solderen, schroeven, lijmen,…

13. Verbindingstechnieken

14.

adequaat omgaan met elektronische toestellen. (plaatsen, aansluiten,onderhouden,opsporen van storingen)

14. Elektronische toestellen Nazorg

15.

administratieve gegevens verwerken.

15. Administratie

16.

kwaliteitscontrole toepassen.

16. Afwerking, zelfevaluatie

17.

resten en afval volgens instructies sorteren en opslaan.

17. Milieubewustzijn


41

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING ALGEMEEN Er wordt steeds uitgegaan van 25 effectieve lesweken per schooljaar. Overblijvende weken kunnen worden besteed aan een verder uitdiepen van de leerstof. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus expliciet aanbevolen. AUDIO EN VIDEO De leerstof moet zoveel als mogelijk benaderd worden van de praktische kant. Enkel aan datgene wat voor de leerling echt belangrijk is om een herstelling op moduleniveau te kunnen uitvoeren, moet aandacht besteed worden. Let er vooral op geen tijd te verliezen met details die enkel belangrijk zijn voor een ontwerper of voor een hersteller op componentniveau. Rekening houdend met de beperkte tijd zal het immers quasi onmogelijk zijn dit met voldoende diepgang te doen, waardoor er enkel tijd verloren wordt voor zaken die echt belangrijk zijn. Bij alle onderwerpen moet steeds ruim tijd besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Leer de leerlingen om steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). De vakken ‘audio en video’ en ‘labo audio en video’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen. Nr. 1

Pedagogisch-didactische wenken Geen berekeningen maken. Beperk je tot een fysische uitleg.

Timing 2w

Belangrijk is dat de leerlingen de terminologie in verband met filters kunnen gebruiken. 2

Het is van groot belang dat de leerling vlot kan werken met de decibel. Voorzie voldoende oefeningen. Besteed ook aandacht aan de dBµV en andere.

3w

3

Behandel hier die zaken die gemeenschappelijk zijn voor magnetische beelden geluidsregistratie.

2w

Eventueel kort de nodige begrippen in verband met magnetisme en elektromagnetisme herhalen. 4

Werk vooral rond de omvorming van analoge naar digitale beeld- of geluidssignalen en omgekeerd.

2w

Een analyse in detail van de verschillende omvormingsprincipes is niet wenselijk. 5

Benader de leerstof vanuit het oogpunt van een herstelling. Belangrijk is dat de leerling goed inziet welk soort spanning (stroom) zij/hij op de verschillende meetpunten mag verwachten. De werking van de schakeling op componentniveau is in de meeste gevallen niet aan

5w

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) Nr.

Pedagogisch-didactische wenken

42

Timing

de orde, als rekening gehouden wordt met het economisch aspect van een herstelling. Ruim tijd besteden aan het leren gebruiken van technische documentatie. Breng zeker de nodige begrippen bij om de kostprijs van een herstelling te leren inschatten opdat de leerling verantwoord advies zou kunnen geven omtrent herstellen of vervangen. 6

Benader de leerstof vanuit het oogpunt van een herstelling. Belangrijk is dat de leerling goed inziet welk soort spanning (stroom) zij/hij op de verschillende meetpunten mag verwachten. De werking van de schakeling op componentniveau is in de meeste gevallen niet aan de orde, als rekening gehouden wordt met het economisch aspect van een herstelling.

8w

Ruim tijd besteden aan het leren gebruiken van technische documentatie. Breng zeker de nodige begrippen bij om de kostprijs van een herstelling te leren inschatten opdat de leerling verantwoord advies zou kunnen geven omtrent herstellen of vervangen. 7

De leerling moet minstens een degelijk gefundeerde vergelijking kunnen maken tussen de verschillende systemen.

1w

8

Werk zoveel als mogelijk met recente toestellen

2w


43

LABO AUDIO EN VIDEO Bij alle onderwerpen moet steeds ruim tijd besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Daarom wordt geadviseerd om steeds te werken met (kopies van) de originele schema’s. Het leren werken met documenten in een andere taal (Engels, Fans) wordt ten zeerste aanbevolen. Wissel regelmatig af zodat de leerling zich leert behelpen met het beschikbare. Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). In de praktijk zal een herstelling – en het zoeken naar fouten – op het niveau van de componenten dikwijls zinloos zijn. De vakken ‘audio en video’ en ‘labo audio en video’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen. Bij alle oefeningen zal steeds de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu. Werkelijke herstellingen zijn zeer leerzaam, op voorwaarde dat deze kunnen ingepast worden in het jaarplan. De leerling mag echter niet gebruikt worden als hersteller voor alles en nog wat! Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr. 1


Timing

Het is de bedoeling hier enkele algemene regels bij te brengen zodat de leerling op het einde van de opleiding de verschillende vaardigheden spontaan gaat toepassen.

1w

Beperk dit niet tot die ene les, maar besteed er gedurende het ganse jaar verder aandacht aan. 2.

Haal enkele voorbeelden uit werkelijke schakelingen en laat de metingen bij voorkeur in die schakelingen uitvoeren (bijvoorbeeld een RC-koppeling bij een laagfrequent versterker).

1w

3.

Vooral aandacht besteden aan de meettechniek.

1w

4.

Vooral aandacht besteden aan nauwkeurig werken met zorg.

4w

Herneem – indien nodig – even kort het gebruik van logaritmische schaal. Aandacht besteden aan het economisch aspect van een herstelling 5.

Gelet op het feit dat ‘elektronische’ herstellingen niet zo frequent voorkomen bij een cdspeler, zal meest tijd moeten besteed worden aan het mechanisch aspect (montage en demontage).

7w

6.

Vooral tijd besteden aan die zaken die in de praktijk ook het meest voorkomen (koppen reinigen, mechanische instellingen, …)

7w

7.

Werk met recente toestellen en handleidingen

4w


44

COMPONENTEN EN BASISSCHAKELINGEN De leerstof moet zoveel als mogelijk benaderd worden van de praktische kant. Enkel aan datgene wat voor de leerling echt belangrijk is om een herstelling op moduleniveau te kunnen uitvoeren, moet aandacht besteed worden. Let er vooral op geen tijd te verliezen met details die enkel belangrijk zijn voor een ontwerper of voor een hersteller op componentniveau. Rekening houdend met de beperkte tijd zal het immers quasi onmogelijk zijn dit met voldoende diepgang te doen, waardoor er enkel tijd verloren wordt voor zaken die echt belangrijk zijn. Bij alle onderwerpen moet steeds ruim tijd besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Leer de leerlingen om steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). De vakken ‘componenten en basisschakelingen’ en ‘labo componenten en basisschakelingen’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Het leerplan is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdieping en/of uitbreiding van de leerstof. Eventueel kan die gebruikt worden voor het aanleren van nieuwe technieken. Het is in geen geval de bedoeling om in die tijd leerstof te geven die niet meer actueel is (bijvoorbeeld versterkerschakelingen met transistoren, …)! Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen.

Nr. 1

Pedagogisch-didactische wenken De technologische aspecten van de componenten enkel behandelen in functie van de gebruiker.

Timing 5w

Bedoeling is vooral dat de leerling bij een eventuele vervanging een geschikt type zou kunnen kiezen. Bij de transistoren wordt de leerstof beperkt tot de elementaire werking: de leerling moet bijvoorbeeld weten dat een transistor gestuurd wordt door de basisstroom, maar hoeft geen verdere uitleg te kunnen geven omtrent hetgeen in de transistor gebeurt. 2

Laat zeker geen formules opstellen, maar maak gebruik van ter beschikking gestelde tabellen om de dioden de kiezen.

5w

3

Behandel de versterker hier als een blackbox.

2w

Brom en vervorming vooral benaderen uit het oogpunt van een herstelling. 4

Zorg ervoor dat de leerling de verschillende soorten kan onderscheiden en dat zij/hij het effect ervan kent op de versterkerkarakteristieken.

½w

5

De operationele versterker behandelen als één component (geen tijd besteden aan het interne).

4w

Leg vooral de nadruk op toepassingen. 6

Het deel met transistoren moet beperkt blijven tot het herkennen van de drie basisschakelingen en het kennen van de eigenschappen.

3½w



45

Timing

Zeker geen tijd besteden aan het berekenen van instelling of stabilisatie; de leerling moet de schakeling(en) herkennen en weten waarvoor ze dienen, meer niet (transistoren worden nog slechts heel sporadisch gebruikt bij nieuw ontwerp – praktisch enkel nog als emittervolger). Ook geen tijd besteden aan het berekenen van de versterkingsfactor, … ; de leerling moet enkel de orde grootte kennen om zo te begrijpen waarvoor de verschillende basisschakelingen gebruikt worden. Geef bijvoorbeeld een tabel waarin vermeld wordt of een bepaalde waarde groot of klein is 7

Geen berekeningen maken.

1w

Verklaar de werking fysisch (meekoppeling, versterking, frequentie bepalend element, … herkennen). 8

Component benaderen uit het oogpunt van de gebruiker.

2½

9

Component benaderen uit het oogpunt van de gebruiker.

1w

10

Laat de smeltkarakteristieken van de ultrasnelle smeltveiligheden vergelijken met de smeltkarakteristiek van enkele vermogenhalfgeleiders.

½w


46

LABO COMPONENTEN EN BASISSCHAKELINGEN Het leren werken met documenten in een andere taal (Engels, Frans) wordt ten zeerste aanbevolen. Wissel regelmatig af zodat de leerling zich leert behelpen met het beschikbare. Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). In de praktijk zal een herstelling – en het zoeken naar fouten – op het niveau van de componenten dikwijls zinloos zijn. De vakken ‘componenten en basisschakelingen’ en ‘labo componenten en basisschakelingen’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Het leerplan is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdieping en/of uitbreiding van de leerstof. Eventueel kan die gebruikt worden voor het aanleren van nieuwe technieken. Het is in geen geval de bedoeling om in die tijd leerstof te geven die niet meer actueel is (bijvoorbeeld versterkerschakelingen met transistoren, …). Er wordt afgeraden om nog tijd te besteden aan het maken van gedrukte bedradingen. Tijdens de tekenles kunnen die nog wel ontworpen worden, maar het aanmaken ervan wordt best overgelaten aan gespecialiseerde bedrijven, waar dit tegen relatief lage kostprijs kan gebeuren (een eigen installatie die voldoet aan de eisen gesteld door welzijn en milieu kost relatief veel geld). Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen. Bij alle oefeningen zal steeds de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu. Werkelijke herstellingen zijn zeer leerzaam, op voorwaarde dat deze kunnen ingepast worden in het jaarplan. De leerling mag echter niet gebruikt worden als hersteller voor alles en nog wat! Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr. 1


Timing


1w

Beperk dit niet tot die ene les, maar besteed er gedurende het ganse jaar verder aandacht aan. 2

Begin met de vaardigheden van de leerlingen te testen.

1w

Er wordt geadviseerd – voor zover dit technisch mogelijk is – ook enkele oefeningen te voorzien in verband met SMD-componenten. 3

Gebruik de hier beschikbare tijd vooral om het gebruik van de multimeter in te oefenen.

4w

Vergeet de instelbare en de regelbare weerstanden en condensatoren niet! Behandel de transistor enkel als schakelaar. 4

Laat de verschillende gelijkrichter- en afvlakschakelingen bouwen op een proefbord of werk – beter nog – met vooraf gebouwde proefschakelingen. Voor het deel stabilisatie wordt geadviseerd op steeds vooraf gebouwde proefschakelingen te gebruiken. Vooral aandacht besteden aan afvlakking en stabilisatie.

5w



47

Timing

Voorzie ook enkele opdrachten in verband met foutenanalyse bij het onderdeel stabilisatie. 5

De leerlingen moeten de verschijnselen vlot kunnen herkennen.

1w

Vergeet de elementaire werking van een vervormingmeter niet? 6

Gebruik vooraf klaargemaakte schakelingen waar enkel de terugkoppelelementen nog moeten aangebracht worden.

4w

7

Zorg ervoor dat reeds volledige schakelingen (met transistoren) ter beschikking van de leerling staan.

5w

Aan het deel met transistoren mag zeker niet teveel tijd besteed worden vermits transistoren nog maar zelden gebruikt worden in nieuwe ontwerpen (behalve misschien nog een emittervolger). Werk bij voorkeur met werkelijke schakelingen, met kopies van de originele schema’s. Vooral het gestructureerd opzoeken en herstellen van fouten is belangrijk. 8

Werk bij voorkeur met werkelijke schakelingen, met kopies van de originele schema’s.

2w

9

Gebruik vooraf klaargemaakte schakelingen.

2w


48

DIGITALE TECHNIEKEN De leerstof moet zoveel als mogelijk benaderd worden van de praktische kant. Enkel aan datgene wat voor de leerling echt belangrijk is om een herstelling op moduleniveau te kunnen uitvoeren, moet aandacht besteed worden. Let er vooral op, geen tijd te verliezen met details die enkel belangrijk zijn voor een ontwerper (bijvoorbeeld het inwendige van de geïntegreerde schakelingen). Leer de leerlingen steeds denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). De vakken ‘digitale technieken’ en ‘labo digitale technieken’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen.

Nr.


Timing

1

Voorzie ook enkele demonstraties.

1w

2

De leerlingen moeten vlot kunnen omgaan met een waarheidstabel.

4w

Besteed ook enige aandacht aan de niet-Europese normalisaties. 3

Hier leren de leerlingen de betekenis van de verschillende gegevens kennen. Het opzoeken zelf gebeurt in het vak ‘labo digitale technieken’. Een goede coördinatie is uiteraard noodzakelijk.

2w

Zeker geen tijd besteden aan een analyse van het interne van de schakeling 4

Omrekening – indien mogelijk – ook leren maken met rekenmachine of pc.

1w

5

Aandacht besteden aan het belang van de verschillende codes.

2w

Analyseer de werking van één corrigerende code grondig. maar zorg ervoor dat de leerlingen ook nog enkele andere codes kennen. 6

Vertrek van de gegevens van de geïntegreerde schakeling, en laat de werking zoveel als mogelijk door de leerlingen zelf ontdekken.

4w

7

Belangrijk is dat de leerlingen goed het onderscheid kunnen maken en dat zij goed de eigenschappen kennen.

6w

Vertrek van de gegevens van de geïntegreerde schakeling, en laat de werking zoveel als mogelijk door de leerlingen zelf ontdekken. Zeker geen tijd meer besteden aan schakelingen met discrete componenten! 8


2w

9


4w

10


2w

11

Leerstof opbouwen rond een praktisch voorbeeld.

8w

Beperk je niet tot een microprocessor gebruikt in een pc. Besteed ook enige aandacht



49

Timing

aan de µP gebruikt in andere elektronische toestellen (televisie, cd-speler, videorecorder, …). 12

Beperk niet tot de bus gebruikt in een pc; wijs ook op andere bustoepassingen (I²Cbus, …).

2w

13

Bouw de lessen rond een of meer praktische voorbeelden.

2w

14

Leerstof aanbrengen door middel van een eenvoudig voorbeeld.

10 w


50

LABO DIGITALE TECHNIEKEN Het leren werken met documenten in een andere taal (Engels, Frans) wordt ten zeerste aanbevolen. Wissel regelmatig af zodat de leerling zich leert behelpen met het beschikbare. Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). De vakken ‘digitale technieken’ en ‘labo digitale technieken’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Er wordt afgeraden om nog tijd te besteden aan het maken van gedrukte bedradingen. Tijdens de tekenles kunnen die nog wel ontworpen worden, maar het aanmaken ervan wordt best overgelaten aan gespecialiseerde bedrijven, waar dit tegen relatief kostprijs kan gebeuren (een eigen installatie die voldoet aan de eisen gesteld door welzijn en milieu kost relatief veel geld). Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen. Bij alle oefeningen zal steeds de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu. Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu.

Nr. 1


Timing


1w


Begin meteen met het leren opzoeken van gegevens (CD-ROM, Internet, …).

8w

Laat de leerlingen ook steeds de vergelijking maken tussen hetgeen zijzelf proefondervindelijk vaststelden en de opgezochte gegevens. 3

Laat de leerlingen een vergelijking maken tussen de momenteel meest gebruikte families.

1w

4

Werk hoofdzakelijk rond bestaande (geïntegreerde) schakelingen. Een encoder of decoder ontwerpen heeft niet veel zin als die bestaat in geïntegreerde uitvoering.

6w

Voorzie wel een oefening waarbij de leerlingen een eenvoudig probleem moeten oplossen, vertrekkend van een probleemstelling. 5

Uiteraard zal geen tijd besteed worden aan schakelingen die gebouwd worden met afzonderlijke transistoren.

6w

Vooral aandacht besteden aan het proefondervindelijk vaststellen van de eigenschappen van de verschillende soorten bistabiele multivibratoren. 6

Voorzie – indien mogelijk - ook enkele oefeningen foutenanalyse in schakelingen waarin die schakelingen gebruikt werden.

6w

7

Zorg ervoor dat de leerlingen goed het onderscheid tussen de verschillende soorten kennen.

6w



51

Timing

Voorzie – indien mogelijk - ook enkele oefeningen foutenanalyse in schakelingen waarin die schakelingen gebruikt werden. 8

Probeer zoveel als mogelijk te werken rond bestaande schakelingen.

2w

9

Denk niet noodzakelijk enkel aan een pc. Ook in een moderne televisieontvanger, cdspeler, videorecorders worden heel wat microprocessors gebruikt.

2w

10

Gebruik bijvoorbeeld het schema van een moderne televisie.

2w

11

Voorzie een eenvoudige toepassing.

2w

12

Maak de leerlingen attent op de verschillende programmeertechnieken (grafisch of het programmeertaal).

8w

Voorzie oefeningen met één mogelijkheid. Denk aan de mogelijkheden om gebruiksklare software van het internet te downloaden (bijvoorbeeld www.altera.com).


52

PC TECHNIEKEN De leerstof moet zoveel als mogelijk benaderd worden van de praktische kant. Enkel aan datgene wat voor de leerling echt belangrijk is om een herstelling op moduleniveau te kunnen uitvoeren, moet aandacht besteed worden. Let er vooral op geen tijd te verliezen met details die enkel belangrijk zijn voor een ontwerper of voor een hersteller op componentniveau. Rekening houdend met de beperkte tijd zal het immers quasi onmogelijk zijn dit met voldoende diepgang te doen, waardoor er enkel tijd verloren wordt voor zaken die echt belangrijk zijn. Bij alle onderwerpen moet steeds ruim tijd besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). Er wordt geadviseerd om de vakken pc-technieken en labo pc-technieken afwisselend aan te bieden in blokken van 2 lestijden per week. Ze worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een door de lerares/leraar zelf gemaakte cursus aanbevolen. Nr. 1

Pedagogisch-didactische wenken Controleer door middel van enkele toepassingen in welke mate de leerstof eventueel reeds verworven is door de leerlingen.

Timing 4w

Vul aan waar nodig. 2

Begin met een algemeen blokschema dat verder verfijnd wordt om uiteindelijk de verschillende elementen afzonderlijk te behandelen.

10 w

Ook aandacht besteden aan I/O. 3

De leerlingen moeten in staat zijn de componenten te kiezen in functie van een toepassing. Besteed daarom voldoende aandacht aan karakteristieke waarden en aan hun invloed.

14 w

4

Werk rond praktische toepassingen.

6w

De theorie moet erop gericht zijn een modem correct te kunnen installeren (hardware en software) en gebruiken. 5

De leerlingen moeten uiteindelijk in staat zijn een klein netwerk te installeren. Aandacht besteden aan de voordelen en aan de nadelen (mogelijke problemen). Het is niet de bedoeling om hier te leren ‘surfen’, maar om een Internetverbinding correct te kunnen instellen en om eventuele problemen te kunnen verhelpen.

16 w


53

LABO PC-TECHNIEKEN Bij alle onderwerpen moet steeds ruim tijd besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Daarom wordt geadviseerd om steeds te werken met (kopies van) de originele documentatie. Het leren werken met documenten in een andere taal (Engels, Frans) wordt ten zeerste aanbevolen. Wissel regelmatig af zodat de leerling zich leert behelpen met het beschikbare. Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). In de praktijk zal een herstelling – en het zoeken naar fouten – op het niveau van de componenten dikwijls zinloos zijn. Er wordt geadviseerd om de vakken pc-technieken en labo pc-technieken afwisselend aan te bieden in blokken van 2 lestijden per week. Ze worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen. Bij alle oefeningen zal steeds de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu. Werkelijke herstellingen zijn zeer leerzaam, op voorwaarde dat deze kunnen ingepast worden in het jaarplan. De leerling mag echter niet gebruikt worden als hersteller voor alles en nog wat! Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr. 1


Timing


2w


De voorkennis van de leerlingen kan hier nogal verschillend zijn. Voorzie daarom enkele opgaven om het niveau van de leerlingen te testen.

6w

Een aantal zaken kunnen ook bij andere leerinhouden verder ingeoefend worden. 3

Laat een pc volledig door de leerlingen samenstellen.

12 w

Eventueel kunnen de leerlingen voor eigen rekening werken (mits rekening te houden met de vigerende richtlijnen hieromtrent). Voldoende tijd besteden aan gestructureerd foutenanalyse. 4

Laat de pc, die in een vorig onderdeel samengesteld werd vervolledigen.

12 w

Voorzie ook oefeningen foutenanalyse. Leg er de nadruk op dat herstellingen hier eerder zeldzaam zijn. Denk aan het economisch aspect. 5

Laat een interne en een externe modem installeren. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met een faxprogramma om dan verder (volgend item) een Internetverbinding te laten maken.

4w

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) Nr. 6

Pedagogisch-didactische wenken Voorzie indien mogelijk verschillende soorten netwerken. Laat zeker een pc verbinden met het Internet, en laat ook een verbinding van een lokaal netwerk met het Internet maken.

54

Timing 14 w


55

RADIO EN TELEVISIE De leerstof moet zoveel als mogelijk benaderd worden van de praktische kant. Enkel aan datgene wat voor de leerling echt belangrijk is om een herstelling op moduleniveau te kunnen uitvoeren, moet aandacht besteed worden. Let er vooral op geen tijd te verliezen met details die enkel belangrijk zijn voor een ontwerper of voor een hersteller op componentniveau. Rekening houdend met de beperkte tijd zal het immers quasi onmogelijk zijn dit met voldoende diepgang te doen, waardoor er enkel tijd verloren wordt voor zaken die echt belangrijk zijn. Bij alle onderwerpen moet steeds voldoende besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). De vakken ‘radio en televisietechniek’ en ‘labo radio en televisietechniek’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. De leerinhouden van de vakken ‘radio en televisietechniek’ en ‘labo radio en televisietechniek’ worden best opgebouwd rond het schema van dezelfde radio- en televisieontvanger. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen.

Nr.


Timing

1

Enkel die zaken behandelen die noodzakelijk zijn als voorkennis voor de volgende leerinhouden.

1w

2

Beperk tot praktische zaken.

2w

3

Bij het bepalen van het aantal beelden en lijnen kun je best naar het vorige verwijzen.

2w

Besteed ook aandacht aan toekomstige evoluties. 4

Gebruik het schema van een werkelijke televisieontvanger.

5w

Wijs op de gevaren bij het behandelen van een beeldbuis en bij metingen. Besteed ook aandacht aan het visueel effect van fouten. 5

Besteed niet teveel tijd aan het uitleggen van de werking van allerlei correcties om beeldvervormingen te verhelpen. Essentieel is het feit dat de leerlingen leren werken met de gegevens (spanningsvormen en –waarden) die op een schema vermeld zijn.

2w

6

Hier is het enkel de bedoeling kennis te maken met de verschillende signalen die bij televisie moeten overgebracht worden.

2w

Werk vanaf nu zoveel als mogelijk met een beeld bestaande uit kleurenbalken. 7

Het is niet de bedoeling de modulatietechnieken uit te leggen zoals gebruikelijk in een vak zoals telecommunicatie. Denk eraan dat het de bedoeling is mensen op te leiden die in staat zijn herstellingen uit te voeren. Het is voor zo iemand wel belangrijk iets af te weten in verband met bandbreedte, maar het is zeker niet belangrijk dat zij/hij de formule kan opstellen om de bandbreedte te berekenen.

3w

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) Nr. 8

Pedagogisch-didactische wenken Radio en televisie kunnen best samen behandeld worden als een ‘ontvanger’, waarbij dan wel gewezen wordt op de praktische verschillen.

56

Timing 6w

Behandel wel het deel schema-lezen afzonderlijk voor radio en televisie. Wijs op de praktische problemen (afstemming, …) bij herstellingen, waardoor in de praktijk frequent tot vervanging zal besloten worden. 9

Begin misschien met de verschillende bewerkingen die het signaal aan zenderzijde ondergaan heeft, om – via de omgekeerde bewerkingen - te komen tot de televisieontvanger.

4w

Leg uiteraard de link met het volgende item. 10

Behandel hier de kleurendecoder zoals die in een moderne televisieontvanger uitgevoerd is.

2w

Leg uiteraard de link met het vorige item. 11

Het is belangrijk dat de leerlingen goed inzien hoe het tussendraaggolfsysteem werkt, waarbij zeker ook voldoende aandacht moet gaan naar het momenteel meer en meer toegepaste quasi split sound in de televisieontvanger.

3w

Beperk je bij NICAM tot een blokschematische beschrijving van de bewerkingen die de geluidssignalen ondergaan. 12

Beperk je tot een blokschematische beschrijving van de bewerkingen die de signalen ondergaan.

2w

13

Het is niet de bedoeling dat de leerlingen al die gegevens uit het hoofd kunnen opnoemen, maar er wordt wel verwacht dat zij in staat zijn om op te noemen waar de verschillen tussen de verschillende normen zitten.

2w

14

Bedoeling is dat de leerling weet dat er een indeling in banden bestaat (VHF, …) maar het is niet de bedoeling dat waarden uit het hoofd geleerd worden.

2w

15

Vertrek van het volledige schema van een televisie en laat de leerlingen alle blokken aanduiden zoals eerder geleerd werd.

6w

Gebruik bij voorkeur verschillende merken (eventueel types) om de leerling beter te leren zoeken. Het gebruik van schema’s van digitale toestellen is niet aangewezen. 16

De leerling moet in staat zijn de nodige deskundige uitleg te geven aan een niet technisch geschoolde klant bij eender welke gegevens die gebruikt wordt in folders, documentatie, catalogi in verband met radio- en televisieontvangers

2w

17

Beperk tot datgene wat een installateur moet weten.

2w

18

Benadruk vooral de praktische voordelen

2w


57

LABO RADIO EN TELEVISIE Bij alle onderwerpen moet steeds ruime tijd besteed worden aan het leren gebruiken van de meegeleverde handleiding (werking toelichten aan een klant) en van technische documentatie (met het oog op herstellingen). Daarom wordt geadviseerd om steeds te werken met (kopies van) de originele schema’s. Het leren werken met documenten in een andere taal (Engels, Frans) wordt ten zeerste aanbevolen. Wissel regelmatig af zodat de leerling zich leert behelpen met het beschikbare. Leer de leerlingen steeds te denken aan het economisch aspect (geen nutteloze of te hoge kosten veroorzaken voor een klant). In de praktijk zal een herstelling – en het zoeken naar fouten – op het niveau van de componenten dikwijls zinloos zijn. De vakken ‘radio en televisietechniek’ en ‘labo radio en televisietechniek’ worden best door dezelfde lerares/leraar gegeven. Als dit onmogelijk zou zijn, dan moet er toch steeds een voldoende coördinatie zijn tussen beide collega’s. De jaarplannen zullen dan ook door beide leraars samen moeten opgesteld worden en regelmatig zal de vordering geëvalueerd worden om eventueel de planning bij te sturen. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerstof tijdens de lessen te laten noteren. Het gebruik van een zelfgemaakte cursus of van een goed handboek wordt noodzakelijk geacht om geen tijd te verliezen. Bij alle oefeningen zal steeds de nodige aandacht besteed worden aan welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu. Werkelijke herstellingen zijn zeer leerzaam, op voorwaarde dat deze kunnen ingepast worden in het jaarplan. De leerling mag echter niet gebruikt worden als hersteller voor alles en nog wat! Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr. 1


Timing


1w


Werk vooral rond tv-distributie.

2w

3

Bij recente televisieontvangers wordt nog nauwelijks gebruik gemaakt van niet netgescheiden voedingen. Toch moet de leerling op de hoogte zijn van de problematiek, voor het geval zij/hij geconfronteerd wordt met dergelijke toestellen.

3w

4

Deze leerstof sluit aan bij het 1ste jaar. Enige herhaling en/of bijkomende toelichting kan noodzakelijk zijn.

4w

5

Let vooral op het zorgvuldig meten en het correct interpreteren van de meetresultaten.

4w

Indien mogelijk, moet de leerling vanaf de vastgestelde fout (wat gebeurt er, wat zie ik?) de link kunnen maken naar het niet correct werkende deel. 6


10 w


Bij dit deel zal het wellicht zeker niet opportuun zijn om op componentniveau te werken. Behandel zowel radio als televisie.

8w



58

Timing

Ook aandacht besteden aan de (digitale) afstemming en afstandsbediening. 8


8w



6w


Bij dit deel zal het wellicht zeker niet opportuun zijn om op componentniveau te werken.

2w

Beperk tot enkele metingen en voorzie eventueel een oefening in het demonteren en monteren. 11

Vooral aandacht besteden aan de installatie.

2w


59

TECHNISCH TEKENEN / SCHEMA-LEZEN De lessen technisch tekenen moeten opgebouwd worden rond eenvoudige schema’s die toepasbaar zijn in de aanverwante vakken. Afspraken met de collega’s die de aanverwante vakken geven zullen in ieder geval noodzakelijk zijn. Regelmatig moet op een vakvergadering de coördinatie tussen de verschillende vakken nagekeken worden. Eventueel moeten de jaarplannen aangepast worden. Iedere tekening moet beginnen met een analyse van de werking van de schakeling. Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus aanbevolen. Tijdens alle praktijkopdrachten, moet er over gewaakt worden dat steeds voldaan is aan alle voorschriften betreffende welzijn (veiligheid, gezondheid en hygiëne) en milieu. Nr.


Timing

1

Leerstof aanbrengen door middel van praktische schema’s.

8* w

2

Gebruik hiervoor één van voorgaande oefeningen.

1* w

3

Maak gebruik van de schakelingen die de leerlingen in één van de vorige oefeningen gebruikten.

7* w

4

Gebruik bijvoorbeeld de laboverslagen die de leerlingen in de aanverwante vakken elektronica moeten maken.

1* w

5

Maak gebruik van recente schema’s van audio-versterkers.

33* w

Coördineer met de collega die het deelvak ‘componenten en basisschakelingen’ geeft. *: Deze timing geeft enkel de voorziene tijd, die gespreid over het volledig jaar, kan besteed worden aan de verschillende onderwerpen. Het is niet de bedoeling om de vijf items de één na de andere af te werken, vermits er moet gewerkt worden rond bestaande schema’s.

ICT 1

Wat?

Onder ICT verstaan we het geheel van computers, netwerken, internetverbindingen, software, simulatoren, etc. Telefoon, video, televisie en overhead worden in deze context niet expliciet meegenomen.

2

Waarom?

De recente toevloed van informatie maakt levenslang leren een noodzaak voor iedereen die bij wil blijven. Maatschappelijke en onderwijskundige ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT. Enerzijds speelt het in op de vertrouwdheid met de beeldcultuur en de leefwereld van jongeren. Anderzijds moeten jongeren niet alleen in staat zijn om nieuwe media efficiënt te gebruiken, maar is ICT ook een hulpmiddel bij uitstek om de nieuwe onderwijsdoelen te realiseren. Het nastreven van die competentie veronderstelt onderwijsvernieuwing en aangepaste onderwijsleersituaties. Er wordt immers meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, het zelfstandig of in groep leren werken, het kunnen omgaan met enorme hoeveelheden aan informatie, ... In bepaalde gevallen maakt ICT deel uit van de vakinhoud en is ze gericht op actieve beheersing van bijvoorbeeld een softwarepakket binnen de lessen informatica. In de meeste andere vakken of bij het


60

nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen immers: −

het leerproces zelf in eigen handen nemen;

−

zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

−

op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

3

Hoe te realiseren?

In de eerste graad van het SO kunnen leerlingen adequaat of onder begeleiding elektronische informatiebronnen raadplegen. In de tweede en nog meer in de derde graad kunnen de leerlingen “spontaan” gegevens opzoeken, ordenen, selecteren en raadplegen uit diverse informatiebronnen en kanalen met het oog op de te bereiken doelen. Er bestaan verschillende mogelijkheden om ICT te integreren in het leerproces. Bepaalde programma’s kunnen het inzicht verhogen d.m.v. visualisatie, grafische voorstellingen, simulatie, het opbouwen van schema’s, stilstaande en bewegende beelden, demo, ... Sommige cd-roms bieden allerlei informatie interactief aan, echter niet op een lineaire manier. De leerling komt via bepaalde zoekopdrachten en verwerkingstaken zo tot zijn eigen “gestructureerde leerstof”. Databanken en het internet kunnen gebruikt worden om informatie op te zoeken. Wegens het grote aanbod aan informatie is het belangrijk dat de leerlingen op een efficiënte en een kritische wijze leren omgaan met deze informatie. Extra begeleiding in de vorm van studiewijzers of instructiekaarten is een must. Om tot een kwaliteitsvol eindresultaat te komen, kunnen leerlingen de auteur (persoon, organisatie, ...), de context, andere bronnen die de inhoud bevestigen en de onderzoeksmethode toevoegen. Dit zal het voor de leraar gemakkelijker maken om het resultaat en het leerproces te beoordelen. De resultaten van individuele of groepsopdrachten kunnen gekoppeld worden aan een mondelinge presentatie. Het programma “Powerpoint” kan hier ondersteunend werken. Men kan resultaten en/of informatie uitwisselen via e-mail, blackboard, chatten, nieuwsgroepen, discussiefora, ... ICT maakt immers allerlei nieuwe vormen van directe en indirecte communicatie mogelijk. Dit is zeker een meerwaarde omdat ICT zo de mogelijkheid biedt om niet alleen interscolaire projecten op te zetten, maar ook om de communicatie tussen leraar en leerling (uitwisselen van cursusmateriaal, planningsdocumenten, toetsen examenvragen, ...) en leraren onderling (uitwisseling lesmateriaal) te bevorderen. Sommige programma’s laten toe op graduele niveaus te werken. Ze geven de leerling de nodige feedback en remediëring gedurende het leerproces (= zelfreflectie en -evaluatie).

VOET 1

Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die -in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen - niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technisch-technologische vorming (alleen voor ASO). De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) 2

61

Waarom?

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd.

VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken.

De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.

3

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen).

Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.

BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN 1 Wat? Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: −

de opdrachten meer open worden;

−

er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

−

de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden;

−

de leerlingen zelf leren plannen;

−

er feedback is op proces en product;

−

er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

TSO – 3e graad – Elektronische installatietechnieken TV Elektronica (1e jaar: 19 lestijden/week, 2e jaar: 17 lestijden/week) PV/TV Stage Elektronica (2e jaar: 2 lestijden/week) 2

62

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. −

leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;

−

leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

−

het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook.

Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: −

keuzebekwaamheid;

−

regulering van het leerproces;

−

attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

3

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: −

de leraar als coach, begeleider;

−

de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn “leer”kracht;

−

de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat −

doelen voorop stellen strategieën kiezen en ontwikkelen − oplossingen voorstellen en uitwerken − stappenplannen of tijdsplannen uitzetten − resultaten bespreken en beoordelen; − reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen − verantwoorde conclusies trekken − keuzes maken en die verantwoorden is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig. −


63

TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. JAARPLAN Van elke lerares/leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega’s binnen eenzelfde vakgroep. De verschillende jaarplannen zullen zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, zal dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en zullen – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds zal erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.


Jaarplan

64

Optie: ........................................................................................

Leerkracht: ...........................................................

Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................

Schooljaar: ………… / …………..

Vorderingsplan Jaar: .........................

Vak: ..........................................................................................

Leerplannummer: ...........................

Handboek/cursus:...........................................................................

Lestijden/week: ...........

JAARPLAN Week nummer

VORDERINGSPLAN Nr in leerplan

te realiseren leerplandoelstellingen

Gegeven op (datum)

Opmerkingen


65

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 Per klas 1 multimedia pc met een eenvoudig simulatiepakket regeltechniek. Internetaansluiting (of regelmatige mogelijkheid tot gebruik multimedialokaal) 1 printer of plotter schema’s van recente toestellen (bij voorkeur op transparant) 1 retroprojector Per groep leerlingen is er nodig 1 afgestemde versterker enkele afgestemde kringen 1 functiegenerator 1 moduleerbare hoogfrequent generator 1 oscilloscoop 1 patroongenerator 1 pc 1 schotelantenne + satellietontvanger (1 per klas) 1 set kleine componenten (weerstanden, condensatoren, transistoren, i.c.’s, …) 1 transformator (gelijkrichterschakelingen) 2 digitale multimeters 2 labovoedingen (of 1 dubbele voeding) enkele operationele versterkers enkele sensoren kopies van de schema’s van de besproken toestellen (monitor, tv, …) montagemogelijkheden voor de meetopstellingen verbruiksmateriaal (operationele versterkers, weerstanden, condensatoren, junctietransistoren, MOSFET, …) weerstanden, condensatoren simulatieborden voor labo radio en televisie Per leerling (voor het gedeelte technisch tekenen en voor het 2e jaar labo digitale technieken) 1 PC met geïnstalleerde software

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen én de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

De uitrusting en de inrichting van de lokalen, vooral de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid.


66

de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

EVALUATIE THEORETISCHE VAKKEN Voor alle evaluaties is het noodzakelijk dat er vooraf afspraken gemaakt worden tussen leraar en leerlingen. Waar mogelijk, gebeurt dit in onderling overleg met de leerlingenraad2 om zoveel mogelijk tot afspraken te komen voor de volledige school. Noodzakelijke afspraken betreffen o.a.: • gebruik van hulpmiddelen, bijv. woordenboek, rekenmachine, …; • spieken; • ziekte; • planning; • afspraken tussen de leerkrachten onderling; • afspraken met de leerlingen; • inspraak van leerlingen; • ‘open-boek-evaluatie’; •… Organisatorisch kan de evaluatie opgesplitst worden in • permanente evaluatie in de klas; • korte mondelinge of schriftelijke toetsen; • schriftelijke herhalingstoetsen; • mondelinge examens; • schriftelijke examens; • examens praktijk en lab; • ...

1 PERMANENTE EVALUATIE IN DE KLAS Permanente evaluatie moet leiden naar permanente remediëring. De concrete vaststellingen op het ogenblik zelf en de reflectie door de leerling zijn de belangrijkste aanzet tot remediëring. Een aangepaste strategie, een herhaling, een rechtzetting, een terugkoppeling, een andere aanpak, een variant, een verdere inoefening, … maken deel uit van de remediëring. Bij permanente evaluatie in de klas moeten dezelfde evaluatieprincipes toegepast worden als voor andere toetsen (voldoen aan de normen voor een goede evaluatie). Let erop dat niet enkel attitudes (inzet, gedrag, …) geëvalueerd worden. Bij de evaluatie van attitudes is de transparantie van de beoordelingscriteria van het uiterste gewicht.

2 KORTE TOETSEN Korte mondelinge of schriftelijke toetsen kunnen afgenomen worden bij het begin of op het einde van de les. Korte evaluaties blijven het best beperkt tot de leerstof van de voorbije (resp. huidige) les en moeten beperkt blijven in tijdsduur (bijvoorbeeld maximum 10 tot 15 minuten). Korte toetsen kunnen op ieder moment worden afgenomen, liefst zonder de leerling vooraf expliciet te verwittigen. Het is wel noodzakelijk dat de leerlingen weten dat er op die manier kan geëvalueerd worden. 2 Decreet van 30.3.99 houdende de leerlingenraden in het secundair onderwijs Om zoveel mogelijk voordeel te halen uit mondelinge toetsen, moeten zoveel mogelijk leerlingen bij de overhoring betrokken worden en moet de moeilijkheidsgraad van de opgaven zodanig gekozen worden dat de meerderheid van de vragen een goed antwoord oplevert. De mondelinge toetsen mogen daarbij niet alleen feitenkennis of reproduceerbare kennis bevragen, maar ook doelen van een hogere cognitieve orde zoals analyseren, synthetiseren, concluderen, verbanden leggen en toepassingen maken.


67

Belangrijk bij de overhoring is de feedback op het gegeven antwoord. Deze moet in voorkomend geval vooral aangeven waarom het gegeven antwoord niet helemaal correct was en mag zich niet beperken tot de mededeling dat iets goed of fout, volledig of onvolledig is. Bij de feedback mag men bovendien slechts matig gebruik maken van belonen of prijzen, en zelden of nooit van negatieve kritiek.

3 SCHRIFTELIJKE HERHALINGSTOETSEN Schriftelijke herhalingstoetsen worden gebruikt om grotere delen van de leerstof te evalueren. Om overbelasting van de leraar en vooral van de leerlingen te voorkomen, moet men zeker vermijden dat gedurende 1 of 2 weken vóór het uitreiken van het rapport herhalingstoetsen worden afgenomen voor álle vakken. In plaats van die toetsen te plannen in functie van rapportperioden, is het zinvoller om ze te plannen in functie van de leerstof en ze mee op te nemen in de jaarplanning. Alle geplande data (voor alle vakken) kunnen dan in het begin van het schooljaar aan de klastitularis bezorgd worden. Hierdoor kan de klastitularis (eventueel in overleg met de leerlingenraad) sommige collega’s aanspreken om tot een betere spreiding te komen. Ofschoon spreiding immers nooit volledig zal slagen, wordt het voor de leerlingen beter mogelijk om eventueel ‘drukke’ weken te voorzien in hun studieplanning. Door het kenbaar maken van een jaarplanning weten de leerlingen wanneer en voor welk vak een herhalingstoets wordt voorzien. De te kennen leerstof wordt minstens 1 tot 2 weken op voorhand aan de leerlingen meegedeeld. Een herhalingstoets wordt best beperkt tot maximum 1 lesuur.

4 MONDELINGE EXAMENS Om doelgericht, doorzichtig en betrouwbaar te kunnen examineren, moeten mondelinge examens vooraf gepland worden. Met de leerlingen zijn duidelijke afspraken nodig over de leerstof, het verwachtingspatroon en het verloop van de mondelinge examens. De leraars stellen – liefst in teamverband – een vragen/opdrachtenlijst op. Opgaven die pas tijdens de overhoring bedacht worden, leiden onvermijdelijk tot een onevenwichtige bevraging van de gestelde doelen. De opgavenlijst moet bestaan uit gelijkwaardige en communicatief eenduidige opgaven. De lijst mag echter niet ter voorbereiding met de leerlingen meegegeven worden, want dit leidt tot het letterlijk 'van buiten blokken', waardoor het niveau 'kunnen' niet meer beoordeeld kan worden. Wel is het nodig dat voorbeelden van vragen met de leerlingen besproken worden, alsook de aanpak en de wijze van beoordelen. De leerlingen moeten dus vooraf weten waaraan ze zich mogen verwachten wat de soort vragen, de nauwkeurigheidsgraad, de tijdslimiet en de scoring betreft. Na het trekken van de vragen krijgen de leerlingen steeds tijd om zich voor te bereiden. Ter wille van het principe van gelijkberechtiging is het aangewezen dat elke leerling een zelfde aantal vragen trekt uit de lijst(en) met gelijkwaardige vragen. Alle leerlingen moeten tevens een gelijkwaardige voorbereidingstijd krijgen. De voorbereiding gebeurt best schriftelijk om ook die kopij te kunnen bewaren voor een latere bespreking of verantwoording van de beoordeling (vooral bij mislukkingen). Om een overzicht van de antwoorden te hebben voor de uiteindelijke quotering, is het bovendien nodig om er beknopte aantekeningen over te maken. Beoordeel met een modelantwoord en met scoringsvoorschriften om de nawerkingsinvloeden te neutraliseren. Beoordeel bij voorkeur eerst met een beoordelingsniveau en zet dat niveau achteraf om in een beoordelingscijfer. De betrouwbaarheid stijgt als het aantal beoordelingsniveaus wordt beperkt tot vier: bijv. onvoldoende of slecht / voldoende met leemten / voldoende of goed / ruim voldoende of heel goed. Het examen wordt bij voorkeur afgenomen in de aanwezigheid van een collega met een overeenstemmende discipline. Er wordt een verslag opgemaakt van het verloop van het examen. Daarin wordt voor iedere leerling vermeld: • de vragenlijst waaruit gekozen kon worden; • de gestelde vragen;


68

• het behaalde resultaat per vraag; • de beoordelingscriteria en een korte motivering voor de toegekende punten indien minder dan 50 % van de punten wordt behaald; • de handtekeningen van de examinatoren.

5 SCHRIFTELIJKE EXAMENS Alle examens worden afgenomen gedurende de daartoe voorziene weken. Indien er voor sommige opties of vakken organisatorische problemen zijn, kan het examen ook afgenomen worden in de week vóór de eigenlijke ‘examenperiode’. Met de leerlingen zijn duidelijke afspraken nodig over de leerstof, het verwachtingspatroon, het verloop van en de beschikbare tijd voor de examens.


69

LABO’S Een evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria van de opdracht weergeeft. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: • de denkactiviteit (instructies lezen, aantekeningen maken, …); • de motorische handelingen (bijv. schaven, …); • de vakgebonden attitudes4 (bijv. nauwkeurig werken, scherp waarnemen, …); • de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen. Bij de evaluatie wordt er in ieder geval rekening mee gehouden dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, … het moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie. Daarom zal de leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren en als het nodig is, zal hij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere les zal de leraar desnoods aan alle leerlingen afzonderlijk meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. Van iedere afgewerkte lab-opdracht (of van een afgewerkt deel bij grotere oefeningen) wordt door elke leerling afzonderlijk een verslag gemaakt waarmee rekening gehouden wordt voor de toegekende quotering. In het evaluatieproces kunnen 2 stappen onderscheiden worden: • registreren, • rapporteren.

1 REGISTREREN Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor iedere opdracht een evaluatieschema opgesteld. Zo een schema bevat alle doelstellingen en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke doelstellingen te evalueren. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie worden in vakgroep overlegd. Door middel van het evaluatieschema controleert de leraar in welke mate de leerlingen de lesdoelstellingen bereikten. De mate waarin een doelstelling waarneembaar bereikt werd, kan aangeduid worden d.m.v. een driepuntenschaal: • + : doelstelling bereikt • ± : doelstelling niet helemaal bereikt • - : doelstelling niet bereikt Door samen met de opgave het evaluatieschema ter beschikking te stellen van de leerling, wordt diens bereidheid tot zelfevaluatie sterk aangemoedigd. Vakgebonden attitudes kunnen slechts in de vakevaluatie opgenomen worden indien ze voorkomen in het leerplan, in het studiereglement of in de geformaliseerde schriftelijke evaluatieafspraken.

2 RAPPORTEREN De evaluaties kunnen als volgt gerapporteerd worden: Zeer goed • enkel + codes; • (nagenoeg) foutloos, uitstekend; • volledig zelfstandig uitgevoerd; • vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, … Goed • veel + en weinig ± codes; • aanvaardbare kwaliteitsverschillen; • aanvaardbare proces-leerfouten, geen schadelijke fouten; • zichtbare vorderingen. Voldoende • weinig + en veel ± codes; • slechts een deel van de doelen is bereikt;


70

• veel onnodige leerfouten, soms zware schadelijke fouten; • geen zichtbare vorderingen Onvoldoende • veel ± codes of alleen maar ± codes en – codes of alleen maar + codes; • veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogische handelingen.

Evaluatie en rapportering van de stage 1. INLEIDING Sinds de invoering van de nieuwe reglementering wordt de stage als afzonderlijk vak beschouwd en is het duidelijk dat het belang van een correcte evaluatie aanzienlijk toeneemt. De evaluatie van de stage gebeurt door de stagementor en de stagebegeleider. Deze laatste kan, gelet op het onderwijskundig aspect, optreden als coördinator van het evaluatiegebeuren. Hij rapporteert dan ook rechtstreeks aan de BKR en de DKR. De evaluatie kan best rekening houden met kennis, attitudes en vaardigheden. Een bijzonder gewicht kan worden toegekend aan de sociale vaardigheden en de aanpassing aan de bedrijfscultuur. Ten slotte kan ook de zelfevaluatie mede bepalend zijn voor het globale evaluatiebeeld. Degelijke evaluatie van de stage gebeurt best aan de hand van evaluatiecriteria. Deze evaluatiecriteria worden bepaald in functie va de stagedoelstellingen in relatie tot het leerplan en bestaan enerzijds uit stageactiviteiten en anderzijds uit attitudes5. Ze worden voor het begin van de stage vastgelegd door de stagebegeleider in overleg met de stagementor en met de leerlingen besproken.

2.REGISTRATIE De verschillende evaluatieformulieren maken een volledige en relevante registratie mogelijk. De stagebegeleider zal, steunend op zijn grotere ervaring met het schoolse evaluatiesysteem, in samenspraak met de mentor de evaluatie omzetten in een aangepaste rapportering.

3.RAPPORTERING Het evaluatiedossier van de leerling omvat: • de evaluatieverslagen van de stagementor; • het stageschrift van de leerling; • de verslagen van de stagebegeleider. De leerling houdt een verslag bij van zijn stageactiviteiten. Het verslag bevat ook een zelfevaluatie. De rapportering gebeurt als een volwaardig vak in het rapport. Bij een blokstage zal de evaluatie éénmalig vermeld worden in het rapport dat onmiddellijk op de stage volgt. Wordt er toch gekozen voor een alternerende stage, dan wordt de stage-evaluatie over verschillende rapportperioden gespreid. Er moeten steeds voldoende tussentijdse evaluaties opgesteld worden, zodat remediëring mogelijk is. De evolutie van de stage (leerproces) dient met de leerling besproken worden. Er moet in elk geval tijd worden vrijgemaakt om na afloop van elke stage(periode) de (eind)evaluatie individueel met elke leerling te bespreken..

4.INVLOED VAN DE STAGE BIJ DE DELIBERERENDE KLASSENRAAD Vermits de stage als volwaardig vak een deel is van de totale opleiding, mogen er in principe geen stages ingericht worden als een geldige evaluatie niet meer mogelijk is. Dat is bijvoorbeeld het geval na de laatste examenperiode en zeker na de einddeliberatie. Bij niet slagen zou een leerling immers terecht kunnen opmerken dat er geen rekening gehouden werd met alle elementen. Indien een leerling op 30 juni van het lopende schooljaar het vooropgestelde stagevolume nog niet heeft bereikt, dan resten er twee mogelijkheden. Ofwel wordt onmiddellijk een eindbeslissing genomen over het al dan niet geslaagd zijn, ofwel wordt de eindbeslissing uitgesteld om met een inhaalstage tijdens de zomervakantie alsnog aanvullende evaluatiegegevens te kunnen verzamelen.


BIBLIOGRAFIE AVR-Microcontrollers, Elektuur AD VAN DONGEN, Het PC Communicatie Handboek BERWAERTS, V. + STANDAERT, K., Eenheden SI, Standaard BEUCKELAERS, A. + VAN DEN WIJNGAERT, W., Microcontrollers, Die Keure BIEGEL, A. + LEENE, B., Digitale technieken, Wolters - Noordhof Techniek BIJLSMA, A., Handboek Multimedia, Academic Service BUITENHUIS, A., Digitale systemen, Academic Service CASAD, J en WILSEY, B., TC/IP in 24 uur, Academic Service CLAEYS, J., Datacommunicatie, Die Keure COMER, D., Computernetwerken en Internetten, Academic Service CUPPENS, J. + SAEYS, H. + VANDENHEEDE, H., Digitale technieken, Die Keure CUPPENS, J. + SAEYS, H., Basiselektronica, Die Keure Data and Computer Communications, International Edition DEVOS, R. + EERLINGEN, K., Industriële elektronica, de Sikkel Documentatie die geleverd werd bij het gebruikte CAD-pakket. FRIEND, G., Understanding Data Communications, Howard Sams Grafische symbolen voor schema's elektronica, Belgisch elektrotechnisch comité HAP, Tabellenboek, Plantyn HAY, J. + DENIS, H. + VAN DE WIJGAERT, W., Regeltechniek - procestechnieken, Die Keure HAY, J., Laboboek regeltechniek 1, Die Keure ICT-Studiereeks, Academic Service

Infrarood datatransmissie, Elektuur LONE, Build a Microsoft Intranet MA RIEN, H., Programmeerbare logische sturingen, Die Keure

Mechatronica en Robotica, VEGO VOF Microcontroller Matchbox, Elektuur MICROSOFT Corporation, De Microsoft Networking Essentials Training kit, Academic Service MICROSOFT, PC 97 Hardware design MOHAN + UNDELANO + ROBBINS, Power Electronics, Wiley NELISSEN, S., Synthese van digitale systemen, Die Keure OSBORNE, S., Windows NT Technische Ondersteuning, Academic Service PEATMAN, J., Design with Microcontrollers, Mc Graw Hill PIKE, M.A., Het Complete Handboek Internet, Academic Service POLLEFLIET, J., Elektronische vermogencontrole, Nevelland POLLEFLIET, J., Vermogenselektronica, Die Keure

71


72

RAFIQUZAMAN + CHANDRA, Modern Computer Architecture, West Publishing Company SHAY, W., Leerboek Operating Systems, Academic Service SOENENS, R. + VAN DEN WIJNGAERT, W., Microprocessortechniek 8086 - 80286 - 80386 - 80486 - Pentium, Die Keure SOENENS, R. + VANDENHEEDE, H., Microprocessortechniek MC6800XX, Die Keure SOENENS, R. + VANDENHEEDE, H., Microprocessortechniek, Die Keure STALLINGS, W., Operating Systems, Academic Service STAMPER, D., Datacommunicatie, Academic Service TANENBAUM, A., Computernetwerken, Academic Service TICHER, M., PC-intern TRANENBAUM, A., Moderne Operating Systems, Academic Service VANDENBORN, T., Telecommunicatie deel 1 & 2, Die Keure VANDENHEEDE, H., Digitale technieken, Die Keure VANDENHEEDE, H., Practicum digitale technieken, Die Keure Vego, Groot elektronisch sensoren boek, VEGO VOF Vego, Groot operationele versterker boek ,VEGO VOF WAKERLY, J., Digital Design principles and Practice, Prentice Hall ZIMMERMAN, S., Het opzetten van een intranet met Windows NT 4.0, Academic Service

SECUNDAIR ONDERWIJS. eerste en tweede leerjaar. Mechanica-elektriciteit SPECIFIEK GEDEELTE. Elektronische installatietechnieken

Recommend Documents