SECTORRAPPORT CONTAINERTEELT SEIZOEN 2015-2016
VANOERS-AGRO.NL
AMBITIE
•
ON D E RNE MI NG SZ I N
•
RE SU LTA AT
INHOUDSOPGAVE Terugblik op seizoen 2015-2016...................................... 02 Seizoen 2015-2016 in cijfers........................................... 04 Verwachtingen najaar 2016............................................. 10 Van Oers Agro op bezoek bij…........................................ 12
DIT IS EEN UITGAVE VAN: VAN OERS AGRO HOFDREEF 24 4881 DR ZUNDERT POSTBUS 88 4880 AB ZUNDERT T. +31 76 597 88 00 E.
[email protected]
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
TERUGBLIK OP SEIZOEN 2015-2016
Hogere opbrengsten, lagere kosten en minder uitval. De kwekers in de containerteelt kunnen over het algemeen tevreden terugkijken op het voorbije seizoen. Na enkele mindere jaren, waarin ondernemers met alle mogelijkheden hun bedrijf hebben bijgestuurd, heeft afgelopen seizoen de beloning plaatsgevonden. Een beloning voor het durven veranderen, het durven vernietigen van overjarig plantmateriaal en het durven innoveren in nieuwe technieken, nieuwe soorten en nieuwe afzetkanalen. Overigens moeten we ook het weer en het toegenomen consumentenvertrouwen niet uitvlakken. Dit boekjaar is een duidelijke verschuiving in de afzetkanalen zichtbaar. De afzet van boomkwekerijgewassen naar collega containerteeltbedrijven, handelaren en exporteurs neemt toe, terwijl de afzet naar veilingen afneemt. Het aandeel van de afzet via verkoopbeurzen neemt juist toe. De goede resultaten over het afgelopen seizoen zijn zichtbaar, doordat er weer wordt geïnvesteerd in zowel de uitbreiding van het areaal als investering in bedrijfsmiddelen. Bedrijven zijn kapitaalkrachtiger geworden en daarbij minder afhankelijk van de kredietverstrekkers. Al met al worden er sectorbreed zwarte cijfers geschreven, waarbij eindelijk het aantal kredietaanvragen als gevolg van liquiditeitsproblemen lager ligt dan het aantal investeringsaanvragen.
02
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
03
SEIZOEN 2015-2016 IN CIJFERS
Met name de kleine en middelgrote containerteelt hebben hun omzet met respectievelijk 14% en 10% flink zien stijgen. Over de gehele linie is de omzetstijging 9% ten opzichte van het vorige seizoen. De omzet per m² is zeker nog niet teruggekeerd naar het niveau van voor de crisis, maar de ommekeer lijkt ingezet. De omzet naar België en Duitsland is toegenomen en ook de handel naar het Verenigd Koninkrijk verliep redelijk. De gevolgen van Brexit zijn nog niet zichtbaar.
Ondernemers die een webshop starten, doen dit met zeer wisselend succes. Het bijhouden, het logistieke proces en de juiste prijsbepaling blijkt in de praktijk lastig te zijn. Nog te vaak worden planten aan de particuliere markt tegen groothandelsprijzen aangeboden. Dat biedt op korte termijn weliswaar omzet, maar op langere termijn geen perspectief. Slechts in uitzonderingsgevallen levert dit verkoopkanaal het gewenste resultaat op.
OMZETONTWIKKELING € PER M² 13 12 11 10 9
0-15.000 m2
8
15.000-35.000 m2
7
> 35.000 m2 2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
2014/2015
04
2015/2016
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
05
SEIZOEN 2015-2016 IN CIJFERS
In tegenstelling tot voorgaand boekjaar, waarin er zowel sprake was van dalingen en stijgingen van de arbeidskosten per m², valt nu bij de containerteelt bedrijven uit iedere categorie een daling van de arbeidskosten te concluderen. Gemiddeld wordt er zo’n 3% op de arbeidskosten bespaard. In verhouding zijn de grootste dalingen van de arbeidskosten bij de kleine en middelgrote containerteelt bedrijven merkbaar.
personeel wordt aangenomen. Er is sprake van onderbezetting, die met wisselende tevredenheid wordt ingevuld via uitzend- of payrollorganisaties. Met name in het middenkader is er een gat dat vooralsnog nauwelijks gevuld wordt. Daarnaast zijn de arbeidskosten verlaagd door investeringen in arbeidsbesparende bedrijfsmiddelen. Moderne potmachines, sorteermachines en verzamelbanden drukken de arbeidskosten.
Bij omzetstijging zou een stijging van de arbeidskosten logisch zijn. Bedrijven zijn echter dusdanig voorzichtig dat er nog weinig nieuw
In deze opstelling is een arbeidsvergoeding van € 40.000,- per fulltime meewerkende ondernemer opgenomen.
ARBEIDSKOSTEN € PER M² 7 6 5
0-15.000 m2
4
15.000-35.000 m2
3
> 35.000 m2 2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
2014/2015
06
2015/2016
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
07
SEIZOEN 2015-2016 IN CIJFERS
Onder de kritische opbrengstprijs verstaan we de opbrengst per m² die een bedrijf minimaal moet ontvangen om aan alle uitgaven, verplichtingen en privé-onttrekkingen te kunnen voldoen. De lage rente en besparingen op de arbeidskosten zorgen voor een daling van de kritische opbrengstprijs. Kwekers slagen erin hun kostprijs dusdanig te verlagen dat hun marge toeneemt. De gemiddelde marktprijzen zijn opnieuw lager, dus aanpassing van de kostprijs is een must. We zien dat kwekers lean and mean ondernemen. Dat betekent dat onderhoud en vervanging worden uitgesteld en
er met onderbezetting wordt gewerkt. Daarnaast zien we dat het teeltplan marktbewuster wordt ingericht: het maximale areaal wordt niet altijd meer gevuld, er wordt meer gestuurd op basis van de afzetpotentie en conversie per m2. Dit kengetal is een gemiddelde en biedt geen inzicht in het inkomen van individuele boomkwekerijen. De mate van investeringen, financiering, afschrijvingen en privébestedingen kunnen de kritische opbrengstprijs op individueel niveau beïnvloeden.
KRITISCHE OPBRENGSTPRIJS € PER M² 12 11 10 9
0-15.000 m2
8
15.000-35.000 m2
7
> 35.000 m2 2010/2011
2011/2012
2012/2013
2013/2014
2014/2015
08
2015/2016
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
09
VERWACHTINGEN NAJAAR 2016
De verwachtingen voor het najaar 2016 zijn voor de sector containerteelt positief te noemen, ondanks de Brexit waarvan de gevolgen komend seizoen zichtbaar zullen worden. Een groot deel van de voorraden is verkocht, waardoor er komend seizoen meer verse planten de markt op zullen komen. De toename van de consumentenbestedingen biedt eveneens perspectief voor de afzetmarkt. Aandachtspunt is echter wel het achterstallige onderhoud en het uitblijven van noodzakelijke vervangingsinvesteringen. Bedrijven hebben een aantal jaren met de rem erop gedraaid, waardoor er bespaard is op kosten van onderhoud en vervanging. Zeker met de huidige lage rentestand overwegen veel ondernemers om die vervangingen in het komende seizoen door te voeren. Terwijl ook de liquiditeitspositie aandacht behoeft.
De ondernemer zal de juiste balans moeten vinden tussen het verbeteren van het weerstandsvermogen van het bedrijf door aflossing of inlopen krediet en uitbreiding of onderhoud van de bedrijfsmiddelen. Een prognose en werken in de actualiteit kunnen hierbij het juiste inzicht verschaffen. Daarnaast blijft teeltplan, sortiment en onderscheidend vermogen van belang. Aansluiting vinden bij consumententrends als het gaat om kleurstelling, potmaat en presentatie. Dat vereist lef, creativiteit en ondernemerschap. Dingen doen die een ander nog niet doet. Was het maar zo gemakkelijk!
10
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
11
VAN OERS AGRO OP BEZOEK BIJ...
Van Oers Agro op bezoek bij...
Roelands Boomkwekerijen B.V. Hoe kijkt een vooruitstrevende ondernemer actief in de sector containerteelt op dit moment tegen de sector aan? Van Oers Agro vroeg het aan Frank en Marina Roelands van Roelands Boomkwekerijen B.V.
12
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
13
INTERVIEW | FRANK EN MARINA ROELANDS Hoe is jouw bedrijf ontstaan? “In 1984 ben ik van school gekomen en gelijk in de maatschap getreden bij mijn vader en broer Jack. De maatschap was destijds een gemengd bedrijf bestaande uit een groentekwekerij, varkensmesterij en eik zaaien op contractbasis. Na de MAVO te hebben afgerond had ik de plannen om automonteur te worden, maar dat werd afgeraden. Toen ben ik naar de vakschool met een aantal collega-kwekers in Vught gegaan. Wat inhield 1 dag per week naar school en 4 dagen per week stage lopen. Toentertijd heb ik bij een kweker stage gelopen waar ik het vak heb geleerd. In 1994 is de maatschap omgezet naar VOF bestaande uit 3 firmanten waaronder mijn vader en Marina. Het bedrijf had toen een areaal van 6 hectare volle grond en had 2 man personeel. In 2008 is de VOF overgegaan in een B.V. met een directie bestaande uit Frank en Marina. Gedurende de jaren hebben we het bedrijf geleidelijk uitgebreid naar het huidige areaal van 20 hectare volle grond, 20 hectare contractteelt en 4 hectare containerteelt. In het bedrijf zijn nu 11 mensen met een vast dienstverband werkzaam.”
Waaruit bestaat het sortiment wat jullie telen? “Het sortiment wat wij telen bestaat enerzijds uit haagplanten in pot en anderzijds uit bosen haagplantsoen in de volle grond. Het totale sortiment haagplanten in pot bestaat uit zo’n 70 verschillende soorten en het totale sortiment bosen haagplantsoen in de volle grond bestaat uit 90 verschillende soorten. De meest voorkomende plantensoorten in het sortiment haagplanten in pot zijn: Fagus sylvatica, Carpinus en Laurier. De meest voorkomende plantensoorten in het sortiment bosen haagplantsoen volle grond zijn: Fagus sylvatica, Carpinus, Taxus en Ligustrum.
afzet en prijzen van de boomkwekerijgewassen is in seizoen 2015-2016 een stuk beter geweest in vergelijking met seizoen 2014-2015.
In 1999 zijn we begonnen met het telen van haagplanten in pot. Op deze manier kunnen we het werk verspreiden en wordt er ook in de zomermaanden geld gegenereerd. Daar komt nog bij dat de teelt in vergelijking met bijvoorbeeld kluiten een stuk arbeidsvriendelijker is.”
Het kost veel energie en je moet een actieve houding in de markt tonen om de handel verkocht te krijgen. De tijden dat het allemaal vanzelf ging, liggen al even achter ons. Dat zie je ook aan de productie en met name aan de overproductie wat er aan het einde van het seizoen blijft staan.
Wat heeft seizoen 2015-2016 gebracht? Waar liggen de verschillen in vergelijking met het seizoen 2014-2015? “De afzet van boomkwekerijgewassen over het afgelopen seizoen naar Nederland en België is naar mijn gevoel goed geweest. Het gehele beeld qua
Voor de particuliere verkoop hebben we een aparte webshop. Via de webshop worden allerlei haagplanten in diverse potmaten aan de consument aangeboden. In de verkopen zien we een alsmaar stijgende lijn, doordat de webshop steeds meer naamsbekendheid krijgt.”
Ook de weersomstandigheden van het afgelopen seizoen zijn voor de groei van de boomkwekerijgewassen beter geweest in vergelijking met het voorgaande seizoen. Dit voorjaar was vrij nat, wat goed is geweest voor de zandgronden. In maart 2015 was het zeer slecht weer wat toen een abrupt einde betekende van de afzet van boomkwekerijgewassen, terwijl maart één van de maanden is waarin het verdient moet worden.
Waar zijn jullie momenteel druk mee? “In deze tijd zijn we met allerlei werkzaamheden bezig, zoals stekken en vermeerderen van plantgoed, onderhoud van de percelen, snoeien en aanbinden. In het kader van ziektebestrijding en het versterken van de bladeren van de planten zijn we bezig met compostthee, dat gaat ook de insecten tegen en vermindert de kans op meeldauw. Ook worden er nog iedere dag haagplanten in pot afgeleverd. Voor verdere optimalisatie in ons bedrijf zijn we bezig om de website te vernieuwen, aanpassingen in ons communicatiesysteem door te voeren en hebben we een spuit gekocht zodat ons machinepark weer klaar staat om het najaar 2016 in te gaan.” Wat kan er beter in de sector? “De kwekers moeten meer open staan voor vernieuwing. Ze houden nog te veel vast aan traditionele methodes om het plantgoed te verwerken. Probeer eens een ander concept om je boomkwekerijgewassen aan te bieden. Omgeving Zundert staat vol met Fagus sylvatica en degenen die er aan het einde van het boekjaar goed mee zijn, zijn de afvalverwerkers.
14
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
15
INTERVIEW | FRANK EN MARINA ROELANDS Duurzamer werken in de boomkwekerij, dat is gezonder voor de mens en plant en draagt bij aan hogere kwaliteitsnormen die steeds meer worden geëist. Samenwerking in de boomkwekerij kan beter. De kweker ziet niet direct het resultaat dus de interesse neemt daardoor af. Er dient meer met elkaar te worden gecommuniceerd, daar wordt iedereen beter van. Daarnaast dienen we als groep (via ZLTO of Treeport) te verenigen in het kader van het gewasbeschermingsbeleid. Ik ben er niet op tegen dat er steeds minder middelen toelaatbaar zijn, maar dan moet dat voor heel Europa gelden en dat is nu zeker niet het geval.” Hoe zien jullie de toekomst? “We blijven investeren in de ontwikkeling van ons bedrijf. Het starten van de webshop voor particuliere verkoop is daar een voorbeeld van. Daarbij zijn we ook continu bezig om het arbeidsproces zoveel mogelijk te mechaniseren om op die manier de lichamelijke belasting zo beperkt mogelijk te houden.
Wij staan open voor verdere samenwerking met een groep kwekers om bijvoorbeeld een bufferzone te creëren om grote problemen in de omgeving Zundert zoals bacterievuur of boktor te voorkomen. We onderscheiden ons in de markt doordat we diverse haagplanten in allerlei potmaten kunnen aanbieden en hier blijft onze focus ook op gericht. Nu zijn we bezig met een nieuw project genaamd Biomassa. In Gilze-Rijen hebben we 3 hectare Salix-plantgoed gestekt, daarvoor hebben we een verplichte licentie. De stekken zijn speciaal hout voor houtkachels en groeit in 3 jaar tijd naar een hoogte van 5 meter. Dit is een akkerbouwmatige duurzame teelt. De toekomst moet het uitwijzen of dat gaat renderen.”
16
VANOERS-AGRO.NL
AM B IT IE
•
O N D ER N EM IN G S Z IN
•
R ES U LTAAT
17
VANOERS-AGRO.NL
