Schoolplan Het Rhedens

Schoolplan Het Rhedens 2013-2016

Schoolplan Stichting Het Rhedens 2013-2016 Leren, ontplooien, samenleven

Het Rhedens is een algemeen bijzondere scholengemeenschap die op basis van klassieke waarden eigentijds onderwijs aanbiedt. Met drie locaties in Dieren en Rozendaal levert de school alle typen voortgezet onderwijs: van praktijkonderwijs tot gymnasium. Op basis van een gedegen, kleinschalig gestructureerde organisatie en een ambitieuze, toekomstgerichte mentaliteit streeft de school naar een maximale ontplooiing van haar leerlingen om deze zo goed mogelijk op hun toekomst voor te bereiden. Omdat Het Rhedens een school wil zijn voor iedereen, besteedt zij veel aandacht aan 'de kunst van het samenleven'. Met als resultaat een plezierig schoolklimaat en een boeiende leer- en werkomgeving voor leerlingen en medewerkers.

Inhoudsopgave Een woord vooraf 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Organisatie 4 Onze opdracht 8 Het onderwijs 14 Kwaliteitszorg 19 Leerlingbegeleiding 23 Communicatie 27 Actief personeelsbeleid 32 Onderwijs en ICT 34 Huisvesting 36 Financiën 38 Lijst van afkortingen 40

Een woord vooraf Voor u ligt het Schoolplan 2013-2016 van Stichting Het Rhedens. Tot Het Rhedens behoren Het Rhedens Dieren, Het Rhedens Rozendaal en Het Rhedens de Tender. Het is een kaderplan van de stichting; de afzonderlijke locaties stellen in het verlengde hiervan elk een eigen locatieplan op. Met de aanduiding 'Het Rhedens' wordt de totale scholengemeenschap bedoeld. Als het gaat om een afzonderlijke locatie wordt in dit plan de aanduiding Het Rhedens Dieren, Het Rhedens Rozendaal of Het Rhedens de Tender gebruikt. Het karakter van het plan is zowel beschrijvend (verankerend) als met nadruk ook sturend, dat wil zeggen stimulerend en richtinggevend. Omdat het een beleidsdocument betreft dat een merkbare rol in het doen en laten van de school moet gaan spelen, is het bondig en zo toegankelijk mogelijk geformuleerd. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan de orde: organisatie, de opdracht van de school, het onderwijs als zodanig, kwaliteitszorg, de zorgstructuur, communicatie, personeelsbeleid, ICT, huisvesting en financiën. Het fundament van het plan wordt gevormd door de kernwaarden, onderwijsvisie en de missie van de school, zoals die in het tweede hoofdstuk staan geformuleerd. Deze vinden mede hun oorsprong in de positionering van Het Rhedens zoals die in het zesde hoofdstuk over communicatie staat omschreven (en wordt samengevat met de slogan: leren, ontplooien, samenleven). De directie is alle medewerkers van de school dankbaar voor de inzet die zij de afgelopen jaren hebben getoond. Het geeft vertrouwen dat zij erin zullen slagen onderhavig document in de dagelijkse schoolpraktijk daadwerkelijk tot leven te brengen en zo een wezenlijke bijdrage leveren aan de toekomst van onze leerlingen. Want om hen draait het allemaal. Namens de directie, Jos Cremers, algemeen directeur, bestuurder. Juni 2013 3

Hoofdstuk 1 – Organisatie 1.1 Organisatie Het bevoegd gezag is Stichting Het Rhedens. In het kader van 'governance' (goed bestuur) is in het voorjaar van 2008 gekozen voor een ander bestuursmodel. Eén van de elementen van governance is een scheiding tussen toezicht en bestuur. De stichtingsstatuten van Het Rhedens zijn gebaseerd op het Raad van Beheer–model. Daarin wordt een onderscheid gemaakt tussen het algemeen bestuur en het dagelijks bestuur. Het algemeen bestuur heeft vooral de functie van toezichthouder, terwijl veel bestuurlijke bevoegdheden zijn gedelegeerd aan het dagelijks bestuur dat bestaat uit de algemeen directeur. Het organogram ziet er als volgt uit: algemeen bestuur

dagelijks bestuur (alg. directeur)

(gemeenschappelijke) medezeggenschapsraad Bestuursbureau

De Tender 26NH

Het Rhedens 02VN

locatiedirecteur Dieren

locatiedirecteur Rozendaal

locatiedirecteur De Tender

In de non-profit sector wordt naast een heldere scheiding tussen bestuur en intern toezicht onder goed bestuur ook verstaan: het afleggen van verantwoording aan de buitenwereld als maatschappelijke taak (horizontale verantwoording) en het werken binnen de kaders van branchecodes. Dit is nader uitgewerkt in het governancedocument van de stichting. De formele medezeggenschap is conform de nieuwe Wet Medezeggenschap Scholen vanaf het schooljaar 2007-2008 vastgelegd in het medezeggenschapsstatuut en –reglementen. De Stichting heeft drie raden: de medezeggenschaps4

raad van Het Rhedens de Tender, de medezeggenschapsraad van Het Rhedens Dieren/Rozendaal en de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). Bijna alle bevoegdheden zijn doorgeschoven naar de GMR. De (G)MR komt zes maal per jaar bijeen samen met de algemeen directeur. Daaraan voorafgaand vergadert de personeelsgeleding van de GMR afzonderlijk, deels zonder en deels met de aanwezigheid van de algemeen directeur. Minimaal een keer per jaar overlegt het bestuur informeel met de GMR. De eenheid van organisatie is de locatie. Onder de stichting Het Rhedens vallen drie locaties: Het Rhedens Rozendaal, Het Rhedens Dieren en Het Rhedens de Tender. Een locatie staat onder leiding van een locatiedirecteur. De locaties Dieren en Rozendaal zijn onderverdeeld in afdelingen. Onder het motto 'betrokkenheid is gemakkelijker te realiseren van nabij' is Het Rhedens ingedeeld in kleinere afdelingen. Voor de leerlingen en de leraren zijn dit als het ware deelscholen binnen het grotere geheel. De samenhang van het onderwijs is bepalend voor de indeling in afdelingen. De omvang van een afdeling is 150 tot 300 leerlingen, 10 tot 20 fte. Binnen elke afdeling speelt een team van leraren een centrale rol. Afdeling en team worden aangestuurd door een afdelingsleider. Het team bestaat uit leraren die het grootste deel van hun betrekking binnen de afdeling werkzaam zijn en/of mentor in de afdeling zijn. Beslissingen in de afdeling worden door het kernteam en de afdelingsleider genomen. Binnen de afdeling vindt de bijbehorende onderwijskundige ontwikkeling plaats en is er sprake van een begeleidings- en onderwijsprogramma dat is afgestemd op de betreffende leerlingenpopulatie. Deze 'interne kleinschaligheid' leidt tot een meer op de doelgroep gerichte aanpak, grotere beheersbaarheid (toezicht en controle) en meer veiligheid en overzichtelijkheid. Het Rhedens is vanaf het schooljaar 2013-2014 als volgt ingedeeld in afdelingen: Het Rhedens Rozendaal

Het Rhedens Dieren

Eerste en tweede leerjaar havo/vwo en gymnasium

Onderbouw havo/vwo (atheneum/gymnasium)

Derde leerjaar havo/vwo gymnasium en vierde leerjaar vwo

Onderbouw mavo Onderbouw vmbo bl/kl/lwoo Bovenbouw mavo

Vierde en vijfde leerjaar havo Vijfde en zesde leerjaar vwo, gymnasium

Het Rhedens de Tender

Praktijkonderwijs

Bovenbouw vmbo bl/kl

5

1.2 Onderwijsaanbod Het Rhedens verzorgt onderwijs in alle soorten voortgezet onderwijs. Hieronder volgt een overzicht van het onderwijsaanbod per locatie.

6 5 4

vwo (gymnasium en atheneum) vwo

3 2 1 Leerjaar

havo havo

gymnasium

havo/vwo

Het Rhedens Rozendaal

havo

vwo gymnasium

havo/vwo

praktijkonderwijs mavo

vmbo (bl/kl)

havo/vwo Het Rhedens Dieren

HR de Tender

In de bovenbouw van Het Rhedens Rozendaal hebben de leerlingen extra keuzemogelijkheden in de vorm van een Studium Generale. Leerlingen in de bovenbouw kunnen uit alle profielen kiezen (cultuur en maatschappij, economie en maatschappij, natuur en techniek, natuur en gezondheid). Extra vakken die in de bovenbouw van Het Rhedens Rozendaal worden gegeven zijn: tekenen, muziek, NLT en M&O. Het Rhedens Dieren verzorgt in de onderbouw havo/vwo plusvarianten: klassieke talen, sport-plus, podiumkunsten, Cambridge-Engels en techn@. In de bovenbouw mavo wordt gewerkt in twee varianten: mavo-T gericht op doorstroming naar havo-4, en mavo-P gericht op vervolgonderwijs in het MBO. In de onderbouw vmbo (bl/kl) wordt ook leerwegondersteunend onderwijs verzorgd. De bovenbouw vmbo (bl/kl) kent intrasectorale afdelingen. Deze afdelingen zijn: Zorg & Welzijn, Handel & Administratie en Techniek-Breed. Het Rhedens de Tender biedt praktijkonderwijs - onderwijs gericht op moeilijk lerende kinderen - met als voornaamste doel hen voor te bereiden op een plek op de arbeidsmarkt en in de maatschappij. Om voor plaatsing in het praktijkonderwijs in aanmerking te komen, heeft een leerling een zogenaamde 'Beschikking Praktijkonderwijs' nodig. Deze beschikking wordt afgegeven door samenwerkingsverband Zutphen e.o. op basis van informatie betreffende het IQ en 6

de leerachterstanden van de leerling. Het onderwijs aan Het Rhedens de Tender is sterk individueel ingericht, waarbij vooral gekeken wordt naar wat de leerling wel kan en niet naar wat hij niet kan. Na een brugperiode van ongeveer twee schooljaren begint de leerling aan zijn beroepsvoorbereiding aan de hand van praktijkvakken en interne en externe stages. De leerlingen kunnen daarbij keuzes maken binnen alle vier de beroepensectoren die het vmbo kent. Voor alle drie de locaties geldt dat de leerlingen in het eerste leerjaar worden ingedeeld op basis van de adviezen van de basisschool, de resultaten van de CITO-toets en het leerlingvolgsysteem van de basisschool. Toelating geschiedt op basis van een advies van de toelatingscommissie waarin ook vertegenwoordigers uit het basisonderwijs zitting hebben. In hoofdstuk drie over het onderwijs wordt nader ingegaan op het onderwijsaanbod.

7

Hoofdstuk 2 – Onze opdracht De opdracht die Het Rhedens zich stelt wordt hieronder beschreven in de vorm van de kernwaarden, de missie en de onderwijsvisie van de school. Deze zijn geformuleerd op basis van de positionering van Het Rhedens zoals die in hoofdstuk zes over communicatie is opgenomen. 2.1 Kernwaarden Het Rhedens is: Doelgericht

geconcentreerd op kerntaken: goed onderwijs, persoonlijke ontplooiing, sociale verantwoordelijkheid.

Toegankelijk

voor iedereen, ongeacht leerniveau, afkomst, huidskleur of geloofsovertuiging.

Gezamenlijk

het vermogen om samen te leven als belangrijk onderdeel van de dagelijkse onderwijspraktijk.

Ambitieus

bereid te veranderen en open te staan voor nieuwe onderwijsontwikkelingen en -producten (bijvoorbeeld plusvarianten, Studium Generale, etc.).

Persoonlijk

kennis van en respect voor het individu; kleinschalige organisatie door de afdelingsstructuur.

Eerlijk

duidelijke regels, gedegen organisatie, open communicatie, no nonsense-karakter.

Uitdagend

inspireren, variëren, grenzen verleggen; aandacht voor cultuur.

Vol vertrouwen

uitgaan van het goede; zelfvertrouwen stimuleren, gedoseerd coachen.

Plezierig

plezier in leren, in de school en in elkaar.

Dichtbij

letterlijk en figuurlijk goed bereikbaar; middenin de samenleving.

8

2.2 Missie Wij willen leerlingen goed, compleet en plezierig voorbereiden op zijn of haar verdere leven. De leerling die Het Rhedens verlaat, heeft een diploma of getuigschrift dat overeenkomt met zijn intellectuele mogelijkheden. Hij heeft maximaal kennis vergaard en leervaardigheid ontwikkeld. Hij is op school uitgegroeid tot een breed georiënteerde, onbevangen en zelfbewuste persoonlijkheid die zin heeft in zijn verdere leven. Iemand die zich bewust is van zijn omgeving. Enerzijds omdat hij zich een beeld heeft kunnen vormen van de wereld waarin hij leeft, anderzijds omdat hij de kunst van het samenleven met anderen verstaat en een sociaal verantwoordelijkheidsgevoel heeft ontwikkeld. Hij heeft een leuke en boeiende tijd gehad op Het Rhedens, dankzij een gevarieerd onderwijsaanbod, een uitdagende leeromgeving, een sociaal schoolklimaat en leuke extra's puur voor het plezier. Bij het verlaten van de school willen we oprecht kunnen zeggen: 'Heel erg jammer dat je vertrekt, maar we geloven in jou en in je toekomst.' 2.3 Onderwijsvisie In deze paragraaf staat de onderwijsvisie van Het Rhedens beschreven: welke bijdrage(n) willen wij als school aan de ontwikkeling van leerlingen leveren en hoe doen wij dat? Onze visie is de basis van ons beleid en in het verlengde daarvan ons praktisch handelen. De school Algemeen bijzondere grondslag Het Rhedens heeft een algemeen bijzondere grondslag. Het algemeen bijzonder onderwijs gaat uit van de gelijkwaardigheid van alle levensbeschouwingen en maatschappelijke stromingen. Ons onderwijs is erop gericht om de leerling te stimuleren een eigen levensbeschouwing te ontwikkelen. Daarom schenken wij veel aandacht aan culturele, maatschappelijke en persoonlijke vorming. Wij bereiden leerlingen voor op de manier van studeren en werken die in de toekomst van hen wordt verwacht. Niet alleen kennis en vaardigheden zijn daarbij van belang maar ook een open houding, die gevoed wordt door brede culturele en sociale ontwikkeling. Het Rhedens biedt daarom een breed aanbod van onderwijs en andere activiteiten, zodat iedere leerling in onze regio op een van de scholen van Het Rhedens een plek heeft waar hij zich thuis voelt en het best tot zijn recht komt. Ruimte voor verschillen Het Rhedens gaat uit van de waarden van de Westerse maatschappij zoals ook verwoord in de Universele Verklaring van 9

de Rechten van de Mens. Die waarden beschouwen wij veelal als een product van religie, Humanisme en Verlichting, met als doel vrijheid, gerechtigheid en vrede in de samenleving te bevorderen. Wij onderschrijven de ideeën die het fundament van de democratische rechtsstaat vormen. Wij leren onze leerlingen om vrijheid van meningsvorming en vrijheid van meningsuiting te paren aan respect voor de gevoelens, overtuigingen en geloven van anderen. Daarmee voeden wij onze leerlingen op om ruimte te bieden aan verschillen en om recht te doen aan gelijkwaardigheid en individualiteit. In dat kader past ook het stimuleren van Europees burgerschap. Complete eenheid Onder Het Rhedens vallen Het Rhedens Dieren, Het Rhedens Rozendaal en de school voor praktijkonderwijs, Het Rhedens de Tender. Het Rhedens Dieren en Het Rhedens Rozendaal vormen één school met twee gebouwen. Het Rhedens Dieren herbergt een aantal vmbo-opleidingen (bl-, kl- en tl-niveau met lwoo) en de onderbouw (de eerste drie leerjaren) van havo, atheneum en gymnasium. Het Rhedens Rozendaal verzorgt alle leerjaren van havo, atheneum en gymnasium. Hoewel de locaties in Dieren en Rozendaal elk een eigen karakter hebben, is het onderwijs goed op elkaar afgestemd. Het Rhedens de Tender verzorgt praktijkonderwijs in een gebouw nabij Het Rhedens Dieren. Verzorgingsgebied Het Rhedens is onmiskenbaar een streekschool. Met haar onderwijsaanbod heeft zij een duidelijke functie in een verzorgingsgebied dat zich uitstrekt over een groot stuk van de Veluwezoom. In principe moet Het Rhedens kunnen voorzien in de onderwijsbehoeften van velen die wonen tussen – pakweg – Brummen en Noordoost-Arnhem. Uiteraard ligt dat laatste gebied vooral in de invloedssfeer van 'Rozendaal'. Wij moeten ons profileren ten opzichte van de scholen voor voortgezet onderwijs in Arnhem, De Liemers, Doetinchem, Zutphen en Apeldoorn. Temidden van deze scholen is Het Rhedens de enige algemeen bijzondere school. Ambitie De school herkent in haar medewerkers graag de wil om elke dag beter te worden. Die mentaliteit komt met name tot uiting op de volgende gebieden: a) Continue verbetering van het onderwijsproduct, zowel inhoudelijk, didactisch, pedagogisch als in facilitair opzicht. b) Stimulering van de ontwikkeling van de leerling door deze te kennen, uit te dagen, door variatie in onderwijsvormen aan te bieden, door zijn grenzen op te zoeken en deze waar mogelijk te verleggen. c) Versterking van de persoonlijkheid van de leerling door uit te gaan van zijn goede wil en sterke kanten, door ruimte te 10

bieden maar ook door duidelijk te zijn; de school als plezierige en betrouwbare bondgenoot, die in staat is de leerling niet alleen verderop te helpen, maar ook zelfvertrouwen te verschaffen. d) Maximaal versterken van de leerlingen in 'de kunst van het samenleven', een factor van groeiende betekenis door afnemende gemeenschapszin en verdraagzaamheid in een multiculturele samenleving die steeds meer verschillen tussen mensen laat zien. Juist voor een school die er voor iedereen wil zijn (en als zodanig een natuurgetrouwe afspiegeling is van de maatschappij), is aandacht besteden aan de sociale component in de opvoeding van jonge mensen een steeds belangrijkere verantwoordelijkheid. e) Goede voorwaarden creëren voor brede ontplooiing van leerlingen door veel ruimte te bieden aan cultuur, sport en aan de toepassing van ICT in de onderwijspraktijk. Het primaire proces Doelgericht leren Onze voornaamste taak ligt in het primaire onderwijsproces. De leerling moet voldoende (vak)kennis, inzicht, leervaardigheden alsmede een goede werkhouding verwerven, die nodig zijn voor het vervolgonderwijs en voor beroepen waarmee ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Wij stellen klassen samen van leerlingen met ongeveer dezelfde aanleg en talenten. Omdat leerlingen veel van elkaar kunnen leren, houden wij vast aan het klassenverband. Hoewel het ontwikkelingsniveau van alle leerlingen in een klas in grote trekken hetzelfde is, zijn er natuurlijk ook individuele verschillen. Zo hebben leerlingen verschillende leerstijlen en daar houden we rekening mee door de lesstof op verschillende manieren te presenteren en te laten verwerken. Verschillen in ontwikkeling van de leerlingen zijn voor Het Rhedens aanleiding om naast het vaste lesprogramma een aantal extra modules in te voeren, afgestemd op de behoeften en belangstelling van de individuele leerling. Een leerling verlaat Het Rhedens dus niet alleen met een diploma of getuigschrift, maar ook met een lijst van de gevolgde extra modules en activiteiten. Dit kan belangrijk zijn voor de toelating tot vervolgopleidingen of bij het solliciteren. Sociale vaardigheden Naast bovenstaande primaire cognitieve leerdoelen, zijn ook sociale oogmerken belangrijk. In dat kader creëert Het Rhedens een klimaat waarin de leerlingen permanent worden opgevoed tot zelfstandig denkende, sociaal voelende burgers met eigen verantwoordelijkheden. Wij vinden het belangrijk dat leerlingen zich als individu ontplooien én leren dat zij deel uitmaken van een groter geheel: de klas, de school, de samenleving. Zij moeten leren zich bewust te zijn van 11

de eigen emoties en de effecten daarvan op hun eigen gedrag. Daarnaast moeten zij zich bewust zijn van andermans emoties en de effecten daarvan op het gedrag van de ander. Deze leerdoelen rekenen wij tot de sociale vaardigheden, waarvan zelfkennis en empathie de belangrijkste zijn. Leren samenleven neemt op Het Rhedens een belangrijke plaats in. Leerlingbegeleiding De dagelijkse begeleiding van alle leerlingen is in handen van docenten, mentoren en onderwijsondersteunend personeel. Uiteraard sluiten wij aan bij het natuurlijke ontwikkelingsproces van onze leerlingen, die in de puberteit zijn. Deze levensfase kenmerkt zich door grote fysieke en psychologische veranderingen. Dit veranderingsproces van kind naar jongvolwassene, van brugklasser tot examenkandidaat, begeleiden wij door de leerling geleidelijk die vrijheden te geven waarvoor hij de verantwoordelijkheid kan dragen. Dit houdt in dat wij individuele leerlingen aanspreken op de zelfstandigheid en de verantwoordelijkheid die op dat moment van de leerling gevraagd mogen worden; niet meer en niet minder. Er zijn leerlingen die een intensievere begeleiding nodig hebben. Hier is een belangrijke rol weggelegd voor docenten, mentoren, afdelingsleiders, zorgteams en externe deskundigen. Die begeleiding is erop gericht om er voor te zorgen dat een leerling optimaal aan zijn potentiële mogelijkheden toekomt. Hierbij wordt aandacht besteed aan belemmeringen als gezinsproblemen, endogene psychosociale problemen zoals ADHD, en leerproblemen zoals faalangst en dyslexie. Deze factoren wil Het Rhedens tijdig signaleren om vervolgens door middel van interne of externe begeleiding de leerling te helpen. De sfeer Veiligheid Een school hoort een prettige, veilige plek te zijn waar iedereen zich thuis voelt. Leerlingen en medewerkers, die een groot deel van de dag in het gebouw doorbrengen, moeten zich ontspannen en onbevangen voelen. Een eerste vereiste is persoonlijke, fysieke veiligheid. Daartoe waken wij over een respectvolle, geweldloze omgang tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en personeel. Onze omgangsregels zijn eenvoudig af te leiden uit artikel 1 van de Grondwet. De school stelt duidelijke regels en gaat zorgvuldig maar doortastend om met handhaving en sanctionering. Uiteraard voldoet de school aan veiligheidseisen die de overheid stelt aan de organisatie en het gebouw, waaronder brandveiligheidseisen en calamiteitenscenario's.

12

Persoonlijk, kleinschalig, betrokken Veiligheid heeft ook te maken met een fijne sfeer, met sociale cohesie en het gevoel gekend te worden. Dit bereiken wij onder meer door open, eerlijke en respectvolle informele en formele communicatie tussen alle leden van de schoolgemeenschap. Ook door het creëren van kleinere afdelingen van zo'n 150 à 300 leerlingen met een eigen docententeam ontstaat er een hechtere band tussen leerlingen en docenten. Het Rhedens de Tender heeft de omvang van zo'n afdeling. Met projecten, excursies, culturele activiteiten, feesten, sportdagen, educatieve reizen en thematische bijeenkomsten bevorderen wij bij leerlingen, personeel en ouders ook een gevoel van saamhorigheid. Daarnaast vergroot Het Rhedens door democratische besluitvorming en door overlegorganen op alle niveaus de betrokkenheid van alle belanghebbenden bij de ontwikkeling van de school. Zo is er een leerlingenraad, een ouderraad, zijn er klankbordgroepen voor ouders en leerlingen en participeren ouders bijvoorbeeld ook in het bestuur, de medezeggenschapsraad en de mediatheek. Samengevat Op Het Rhedens wordt een leerling op verschillende manieren gestimuleerd en geholpen om te bereiken wat in zijn mogelijkheden besloten ligt, en om met het hoogst haalbare diploma of het best voorbereid op vervolgonderwijs en samenleving onze school te verlaten. Alle talenten en mogelijkheden waar wij als school en waar onze leerlingen over beschikken, willen wij daarbij benutten. Wij zetten ons in om op deze wijze te voldoen aan onze opdracht om onze leerlingen qua kennis, vaardigheden, persoonlijke ontwikkeling en sociale vaardigheid optimaal op hun toekomst voor te bereiden. Na afloop van een schoolcarrière op Het Rhedens kan iedere leerling zeggen: 'Het Rhedens is een fijne school; ik heb er veel geleerd waar ik echt wat aan heb.'

13

Hoofdstuk 3 – Het onderwijs 3.1 Onderwijs Zoals in de onderwijsvisie van Het Rhedens staat beschreven, ligt de voornaamste taak van de school in het primaire onderwijsproces. Het Rhedens stelt zich ten doel om alle leerlingen uit haar verzorgingsgebied kwalitatief uitstekend onderwijs dicht bij huis te bieden, voor elke leerling op het juiste niveau. Daarbij moet de leerling voldoende kennis, inzicht en vaardigheden verwerven, alsmede zich een goede werkhouding eigen maken. De leerling wordt daarbij uitgedaagd al zijn capaciteiten te benutten en zijn grenzen waar mogelijk te verleggen. Het diploma of getuigschrift dat de leerling uiteindelijk behaalt, doet recht aan zijn capaciteiten, staat garant voor een breed pakket van kennis en vaardigheden en moet een waarborg zijn voor succes bij vervolgopleiding of toekomstige werkkring. Op Het Rhedens worden de drie onderwijselementen kennis en vaardigheden opdoen (leren), ontdekken en persoonlijkheidsontwikkeling (ontplooien) en sociaal besef ontwikkelen (samenleven) in onderlinge samenhang en waar mogelijk onderling geïntegreerd aangeboden. In de wijze waarop Het Rhedens haar onderwijs vormgeeft, spelen de volgende kenmerken een belangrijke rol. Aansluiting: Het Rhedens streeft naar een naadloze aansluiting op het basisonderwijs. Het Rhedens Dieren en Het Rhedens Rozendaal streven naar een adequate voorbereiding op vervolgonderwijs (de school als passende schakel in de onderwijsketen). Het Rhedens De Tender bereidt leerlingen maximaal voor op hun toekomstige werkkring. Afstemming: Het Rhedens zorgt voor een zorgvuldige onderwijskundige afstemming binnen secties en tussen afdelingen en locaties. Mede met het oog op het samenkomen van leerlingen in het vierde leerjaar op de locatie Het Rhedens Rozendaal. Persoonlijk: het onderwijsaanbod is kleinschalig georganiseerd. Leerlijn: de school vindt het belangrijk dat een doorlopende leerlijn wordt gerealiseerd. Accenten: in aanbod van onderwijs kunnen profiel en/of accenten tussen afdelingen en locaties verschillen. 14

Begeleiding: in de begeleiding van leerlingen spelen alle leraren een rol. De meeste docenten hebben een begeleidende taak als mentor of als coach. Sommige docenten hebben (daarnaast) een bijzondere begeleidende taak. Leerroute: de school zorgt ervoor dat leerlingen zo snel mogelijk in de juiste leerroute terechtkomen. Differentiëren: recht doen aan verschillen tussen leerlingen, inspelen op verschillende leerstijlen en niveaus van leerlingen. Ontplooiing: ook buiten de lessen om stimuleert de school ontplooiing van de leerlingen, door activiteiten te organiseren op het gebied van sociaalmaatschappelijk besef, cultuur en sport. Klimaat: de school hecht veel waarde aan een goede sfeer: zij spant zich actief in om een veilig en plezierig schoolklimaat te creëren en te behouden. Vaardighedenlijn: de school onderkent het belang van een goed ontwikkelde vaardighedenlijn en van didactische werkvormen in de les die activerend, motiverend en reflecterend behoren te zijn. Maatschappij: de school hecht veel waarde aan maatschappelijke stages en burgervorming. Zij wil middenin de samenleving staan en de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de leerlingen zo goed mogelijk ontwikkelen. Onderwijsaanbod In het eerste hoofdstuk over de organisatie van Het Rhedens wordt het onderwijsaanbod van de school op hoofdlijnen beschreven. In aanvulling hierop worden hieronder de nadere bijzonderheden uiteengezet. Het Rhedens Dieren Het Rhedens Dieren is een school voor havo/vwo (klas 1 t/m 3), mavo en voor vmbo basisberoepsgerichte en kaderberoepsgerichte leerweg (met lwoo). In de eerste twee leerjaren havo-vwo wordt met dakpanklassen gewerkt. De andere afdelingen werken vanaf het begin met homogene klassen. De havo/vwo-brugklassers krijgen naast hun reguliere lessen een blok techn@, een blok podiumkunsten, een blok Cambridge Engels, een blok sport+ en een blok klassieke talen aangeboden. In het tweede 15

leerjaar maken zij een keuze uit genoemde vier blokken. De vwo-leerlingen in Dieren kunnen bovendien Latijn en/of Grieks kiezen om aansluiting te realiseren met de gymnasiumafdeling van Het Rhedens Rozendaal. De mavo-afdeling bereidt de leerlingen voor op de doorstroom naar de havo of naar het mbo. Om daar beter op in te kunnen spelen, kiezen de leerlingen in leerjaar 3 voor de richting mavo-T of mavo-P. Mavo-T houdt in een extra theorievak om goed door te kunnen stromen naar de havo en mavo-P betekent een praktijkvak (P) voor een goede doorstroming naar het mbo. Het vak dans wordt gegeven met als doel een betere aansluiting op de richting podiumkunsten in het mbo. De afdeling BL/KL en lwoo staat voor veel aandacht voor de leerling en kleinere klassen. Na het tweede leerjaar kiezen deze leerlingen voor één van de volgende intrasectorale praktijkrichtingen: Handel & Administratie, Techniek Breed of Zorg & Welzijn. Zij werken in de bovenbouw volgens de methodiek van werkplekkenstructuur. In het derde leerjaar lopen de leerlingen van alle opleidingen een maatschappelijke stage. In de afdelingen van de onderbouw bl/kl en mavo hebben de leerlingen Rhedens Uren op de lessentabel staan. Tijdens deze uren krijgen zij extra ondersteuning, met name gericht op taal en rekenen. Ook zijn er extra verdiepingsmogelijkheden voor de leerlingen. Het Rhedens Dieren vindt het ontwikkelen van creativiteit belangrijk. Kunst en cultuur worden op verschillende manieren aangereikt. In elk leerjaar nemen leerlingen deel aan projecten. Met deze projecten wil de school bereiken dat leerlingen in aanraking komen met professionele kunst en dat ze kunst ervaren door er zelf aan deel te nemen. Tevens worden er vakoverstijgende projecten aangeboden waarin verschillende vakken samenwerken. Zo leren leerlingen de samenhang zien tussen vakken. In het schooljaar 2012-2013 heeft Het Rhedens Dieren het programma Extend geïntroduceerd, bestaande uit drie facultatieve onderdelen: het Studiecentrum (ondersteuning en verdieping), Plusklassen (extra uitdaging voor 8e groepers, waarmee een jaar eerder al succesvol werd gestart) en het Aanbod Actief (podiumkunsten, sport en thema-aanbod). Het programma is een uitbreiding van het reguliere pakket van leermogelijkheden op school.

16

Het Rhedens Rozendaal Het Rhedens Rozendaal biedt het volledige havo en vwo aan. Er is ook een gymnasium-afdeling. In de eerste twee leerjaren wordt gewerkt met havo/vwo-dakpanklassen. Na het tweede leerjaar vervolgen de leerlingen hun loopbaan op Het Rhedens in homogene klassen. De keuze voor het gymnasium wordt al vanaf de brugklas gemaakt. De gymnasiumafdeling werkt dus in de eerste drie leerjaren met homogene klassen. Vanaf het vierde leerjaar volgen de gymnasiasten hun lessen samen met andere vwoleerlingen, met uitzondering van de vakken Latijn, Grieks en kcv. In het vierde leerjaar komen de leerlingen afkomstig uit de derde klas in Rozendaal samen met de leerlingen afkomstig uit de derde klas in Dieren. De bovenbouw havo, vwo en gymnasium op Het Rhedens wordt immers alleen in Rozendaal aangeboden. Op een vast moment in de week wordt in de leerjaren (H4, V4 en V5) het rooster onderbroken voor Studium Generaleuren. De leerlingen maken op dat uur een keuze uit een aanbod dat verdieping en verbreding van het reguliere onderwijsaanbod als doel heeft. Er zijn diverse avonden in het schooljaar waarop de leerlingen op cultureel gebied actief zijn. Behalve de SOSsponsoravond, de culturele avond en het klassieke midwinterconcert wordt er jaarlijks door leerlingen een toneelstuk opgevoerd. Bovendien zijn leerlingen actief in diverse muziekgroepen die op school worden gevormd. Het Rhedens heeft daarvoor een speciale oefenruimte ingericht. De school stimuleert museum- en schouwburgbezoek en streeft ernaar de schoolbevolking met enige regelmaat een theatervoorstelling of concert in de aula aan te bieden. Het onderwijs in de binask-vakken concentreert zich in het onderste deel van het gebouw. Het vak Natuur, Leven en Techniek past binnen het streven van Het Rhedens om de keuze voor exacte vakken te stimuleren. De school werkt in dit verband samen met de Radboud Universiteit in Nijmegen en de Hogeschool van Arnhem-Nijmegen. Het Rhedens de Tender Op deze locatie wordt praktijkonderwijs aangeboden. Er wordt gewerkt met kleine klassen die elk een eigen groepsleerkracht/mentor hebben. De mentor vormt de spil in de begeleiding van de leerlingen. Het onderwijs is sterk 17

individueel van opzet en op de praktijk gericht. De leerlingen worden immers direct voorbereid op een plaats in het arbeidsproces. Daarbij spelen externe stages een cruciale rol. het Rhedens de Tender onderhoudt dan ook nauwe banden met het bedrijfsleven en met dienstverlenende instellingen in een wijde omgeving rond Dieren. Het praktijkonderwijs kent geen eindexamen. Als een leerling direct uitstroomt naar een arbeidsplaats heeft hij het beoogde doel bereikt. Bij het verlaten van de school ontvangt de leerling wel een getuigschrift. Toch probeert Het Rhedens de Tender haar leerlingen daarnaast ook de mogelijkheid te bieden officiële startkwalificaties te behalen. Een mogelijkheid daartoe vormen de zogenaamde IVIO-examens (Instituut Voor Individueel Onderwijs). Dit zijn landelijke examens op bepaalde vakgebieden (Nederlands, rekenen/wiskunde) en op verschillende niveaus. Verder biedt Het Rhedens de Tender, in samenwerking met ROC's in de nabije omgeving, leerlingen die dat kunnen en willen de mogelijkheid specifieke branchegerichte cursussen of (voor)opleidingen op niveau 1 te volgen.

18

Hoofdstuk 4 – Kwaliteitszorg 4.1 Inleiding Het streven naar de hoogst haalbare kwaliteit en het behouden daarvan bestaat bij de gratie van een ambitieuze schoolcultuur die bepaald wordt door de wil om beter te worden. Een dergelijke cultuur wordt gedragen door medewerkers die over een mentaliteit beschikken die ruimte laat voor durf en zelfkritisch vermogen, ambitie en onderling vertrouwen. Het Rhedens heeft medewerkers met een dergelijke basisattitude graag binnen haar muren. Om daadwerkelijk tot een permanent verbeterproces te komen, is ook een structuur nodig. In hoofdlijnen komt die neer op een terugkerend ritueel van vier stadia: het bepalen van de gewenste en haalbare verbeteringen; het realiseren van verbeteringen ofwel implementatie in de schoolpraktijk; evaluatie van de bereikte resultaten; eventuele aanpassingen realiseren. 4.2 Kwaliteitszorg Het Rhedens heeft net als alle andere onderwijsorganisaties de vrijheid keuzes te maken, positie te kiezen en op eigen wijze in te spelen op de vragen van de directe omgeving. Bij dat recht hoort de plicht afwegingen en keuzes te beargumenteren en duidelijk te zijn over de effecten van de inzet van middelen. Een goed kwaliteitszorgsysteem kan hierbij de dialoog met de belanghebbenden faciliteren en helderheid verschaffen over de doelen van de school. Het Rhedens moet zich daarnaast verantwoorden over haar maatschappelijke functie, niet alleen omdat ons onderwijs wordt gefinancierd met publieke middelen, maar ook omdat onze leerlingen uiteindelijk hun weg moeten vinden in het vervolgonderwijs, op de arbeidsmarkt en in de maatschappij. Daar moet het effect van het leren op school waarneembaar zijn. De school dient zich in- en extern te verantwoorden. Wat zijn de afspraken en hoe weten we of die zijn nagekomen en het gewenste effect hebben? Een goed systeem van kwaliteitszorg levert op alle niveaus de informatie op die nodig is om die vragen te beantwoorden. Het dient te overtuigen, zowel intern als extern, en zowel horizontaal als verticaal. Horizontale en verticale verantwoording wordt samen ook wel meervoudige publieke verantwoording (MPV) genoemd. l

19

Het handelen van Het Rhedens bij het streven naar kwaliteit is: l Consistent: woorden en daden zijn samenhangend, beloftes, verwachtingen en voornemens worden waargemaakt. l Coherent: het gedrag is in verschillende relaties samenhangend, te verklaren vanuit gedeelde waarden en normen; coherent is niet meten met meer maten of praten met meer monden. l Consequent: een herkenbare samenhang tussen bepaalde situaties en gedrag, vergelijkbare gevallen krijgen gelijke behandeling. In haar systeem van kwaliteitszorg vervult Het Rhedens de volgende functies: l Rekenschapsfunctie: Het Rhedens heeft zicht op de interne processen en op de resultaten. Daarover wordt rekenschap afgelegd. Je kunt pas leren en verbeteren als je een duidelijk beeld hebt van je geleverde prestatie. Bij deze functie bestaat een wederzijds belang. Ontwikkelen en leren doe je met en van elkaar. l Draagvlakfunctie: het creëren van draagvlak, zowel intern als extern, ziet Het Rhedens als een belangrijk doel. Haar doelgroepen voelen zich over het algemeen betrokken bij de school en vanuit die betrokkenheid is participeren nog maar een kleine stap. De activiteiten van Het Rhedens in het kader van deze doelstelling richten zich dan ook voornamelijk op participatie. Als je met elkaar de goede keuzes maakt en de goede dingen doet, dan ontstaat draagvlak. l Leer- en verbeterfunctie: je hebt elkaar nodig om te leren, leren doe je van en met elkaar en daarbij geldt: fouten maken mag, maar je moet wel leren van je fouten. Op alle niveaus staat leren en ontwikkelen centraal. Het afleggen van verantwoording staat op Het Rhedens voornamelijk in het teken van leren en verbeteren. 4.3 Uitgangspunten l De kwaliteit van het primaire proces staat centraal en is leidend. l Leren, verbeteren en ontwikkelen doe je met elkaar. l Kwaliteitszorg geldt voor iedereen en op alle niveaus. l Kwaliteitszorg is gericht op een open communicatie, intern en extern. l De kern van kwaliteitszorg is het doorlopen van de plan-, do-, check- en adapt-cyclus, die organisatiebreed rondgaat, maar ook binnen een team van docenten en binnen een ontwikkeltraject van een individuele medewerker. l Wettelijke kaders en maatschappelijke ontwikkelingen fungeren als leidraad.

20

4.4 Evaluatie Jaarlijks doet Het Rhedens evaluatief onderzoek onder leerlingen, ouders en personeelsleden door middel van landelijk gebruikte en geijkte vragenlijsten (Vensters voor Verantwoording, INIS, ProZo). Ook worden de onderwijsresultaten met de leraren besproken in jaarlijkse functioneringsgesprekken. 4.5 Schoolontwikkeling Uit de gehouden INIS/PROZO-enquêtes blijkt dat Het Rhedens op klimaat en veiligheid hoog scoort. De zogenaamde 'venstervragen' scoren relatief hoog. In de resultaten van het Inis-onderzoek worden twee centrale thema's zichtbaar waar verbetering mogelijk is: feedback krijgen/geven én rekening houden met verschillen tussen leerlingen in de klas (differentiëren en activeren). Het zal duidelijk zijn dat onvoldoende opbouwende feedback en een te weinig individuele aanpak een negatieve invloed (kunnen) hebben op de in het Schoolplan genoemde onderwijsdoelstelling. Des te meer reden om de resultaten van het onderzoek serieus te nemen en er concrete actie aan te verbinden. Jaarlijks brengt de onderwijsinspectie een oordeel uit over de resultaten van de school in de afgelopen drie schooljaren. Kort samengevat is er sprake van dat van onze slogan 'leren, ontplooien, samenleven' ontplooien en samenleven goed scoren, maar dat leren achterblijft. Dit betekent dat het leerproces (de kerntaak van het onderwijs) verbeterd moet worden om de leerresultaten en het onderwijsrendement weer terug te brengen naar het landelijk gemiddeld niveau onder het motto van 'de basis op orde, de lat omhoog'. Wij willen het leerproces verbeteren. Primaire doelstelling is dat de resultaten van de onvoldoende afdelingen in het opbrengstenoordeel van de inspectie binnen 2 jaar weer voldoende zijn. Op middellange termijn moeten onze onderwijsresultaten minimaal gelijk, bij voorkeur hoger zijn dan de landelijke gemiddelden. Het gaat erom de talenten van onze leerlingen optimaal te ontwikkelen. Om dit te realiseren zijn de volgende doelen van belang: l Het Rhedens zet in op ontwikkeling van (vak)didactiek: recht doen aan verschillen (differentiëren, motiveren en activeren), verhogen leerrendement in de les en feedback geven (en krijgen). l Het Rhedens werkt systematisch opbrengstgericht. l Een lerende cultuur wordt verder ontwikkeld. Daartoe wordt een scholingsprogramma onder de medewerkers uitgevoerd. l Het verhogen van de taal- en rekenprestaties van de leerlingen (voldoende voor de referentietoetsen). 21

l Elke leraar eenmaal per schooljaar een functioneringsgesprek. Binnen de gesprekkencyclus aandacht voor: resultaten, l l l l

lesobservaties, leerling enquêtes, zelfevaluatie en deskundigheidsbevordering/scholing. Onderwijsontwikkeling begint bij de leraar en zijn les. Daar gebeurt het. Iedere leraar is bevoegd of in staat op korte termijn bevoegd te worden. Verbetering inzet van Magister (ELO en LVS). Verbetering gebruik smartborden (gebruik naar een hoger niveau).

Voornoemde doelstellingen passen binnen de kaders van het in 2012 landelijk afgesloten bestuursakkoord tussen het ministerie en de VO-Raad. De leraren staan dagelijks in contact met de leerlingen; zij bepalen de kwaliteit van het onderwijs. In de klas, tijdens de les, gebeurt het onderwijs. De leraar speelt daarbij een cruciale rol als verantwoordelijke voor het primaire onderwijsproces van de organisatie. Voor het andere deel is dat afhankelijk van het eigen handelen van de leraar in de klas. Professionalisering ter verbetering van het onderwijs is dus in alle geledingen gericht op: l Beroepstrots. l Beroepskwaliteit. l Voortdurend werken aan het op orde houden van de eigen kwaliteit (kennis, vaardigheden, reflectie). l Versterken van vaardigheden; verbreden en verdiepen van kennis; integratie in professioneel gedrag.

22

Hoofdstuk 5 – Leerlingbegeleiding 5.1 Inleiding De zorg voor en begeleiding van leerlingen van Het Rhedens gaat uit van het volgende streefbeeld: begeleiding, zo tijdig en tijdelijk mogelijk, in zo licht mogelijke vorm, zo dicht mogelijk bij huis, op de meest adequate wijze en door de meest aangewezen persoon of instelling. Met andere woorden: begeleiden alleen wanneer nodig maar dan ook steeds goed en goed gedoseerd. Leerlingbegeleiding omvat alles wat Het Rhedens doet om een brug te slaan tussen het onderwijs en de leerlingen, waarbij zo veel mogelijk rekening wordt gehouden met de eigenheid van de leerling. Het Rhedens wil dat elke leerling weet dat hij zichzelf mag zijn en dat hij de mogelijkheid krijgt zich te ontplooien. Elke leerling van Het Rhedens wordt gezien, gehoord en (h)erkend in een structuur van kleinschalige afdelingsteams. Deze teams vormen de basis voor eenheden die onderwijzen en begeleiden. Mentoren en docenten worden in hun begeleidingsactiviteiten ondersteund door deskundigen binnen de school (zoals zorgcoördinatoren, counselors, orthopedagogen, decanen en de afdelingsleiders) en buiten de school (zoals schoolarts, schoolmaatschappelijk werker en leerplichtambtenaar). De structuur van de leerlingbegeleiding is gebaseerd op de volgende drie aandachtsgebieden: l Sociaal-emotionele begeleiding (leren leven). l (Studie)vaardigheidsbegeleiding (leren leren). l Keuzebegeleiding/loopbaanoriëntatie (leren kiezen). Centraal in de leerlingbegeleiding staan de docent en de mentor, waarbij de mentor de spilfunctie vervult en de eerst aanspreekbare persoon in school is voor leerling en ouders. 5.2 Uitgangspunten l Het begeleidingssysteem biedt alle leerlingen onderwijs en zorg op maat. l Elke leerling moet zich prettig en veilig kunnen voelen. l Er is een goede samenwerking tussen ouders en school. l De leerling wordt actief betrokken bij het bepalen van de wijze waarop de begeleiding vorm krijgt. l Alle medewerkers hebben een rol in de leerlingbegeleiding. l Elke docent kan mentor zijn. 23

5.3 Zorg dichtbij Het Rhedens streeft ernaar de zorg dichtbij de leerlingen te brengen. Binnen het samenwerkingsverband vervult het Onderwijs Zorgcentrum (OZC) in Zutphen een belangrijke rol. Via Onderwijs Zorg Steunpunten (OZS), die zich op locaties van Het Rhedens bevinden, wordt hulpdeskundigheid op het gebied van begeleiding de school binnen gebracht. Met de komst van het OZS verandert de rol van het ZAT. Een belangrijke bijdrage aan de zorg wordt ook verleend door de schoolmaatschappelijk werkster die via SMW binnen de locaties spreekuur houdt. Een uitwerking van de begeleidingsstructuur op Het Rhedens staat vermeld in het 'Zorgplan, leerlingenzorg op Het Rhedens'. 5.4 Op weg naar passend onderwijs Vanaf augustus 2014 worden scholen verplicht om een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die zich aanmelden: op de eigen school of op een andere school. Scholen staan er niet alleen voor, maar werken hiertoe samen in het samenwerkingsverband. Elke school is transparant in de extra ondersteuning die geboden kan worden aan leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. Ouders en leerlingen worden goed geïnformeerd over de mogelijkheden voor extra ondersteuning. Samenwerkingsverband Zutphen en omgeving Het Rhedens maakt deel uit van het samenwerkingsverband (SWV) Zutphen e.o. De reboundvoorziening is binnen dit SWV georganiseerd in het OnderwijsZorgCentrum (OZC) in Zutphen. In het OZC wordt al samengewerkt met het speciaal onderwijs. Daarnaast zijn er op de scholen zelf OnderwijsZorgSteunpunten (OZS) waarbinnen o.a. de ambulante begeleiding is georganiseerd. Aan dit samenwerkingsverband gaan ook in het kader van passend onderwijs de scholen voor voortgezet speciaal onderwijs in de regio deel uit maken. Het huidige samenwerkingsverband bestaat uit 8 scholen voor VO van 5 schoolbesturen. Zes of zeven nieuwe bestuurlijke partners met instellingen voor VSO komen erbij. De bestaande vereniging wordt uitgebreid; de statuten aangepast. In het kader van good governance zal het huidige bestuur, uitgebreid met twee leden uit cluster 3 en 4, het dagelijks bestuur voor haar rekening nemen, terwijl de algemene vergadering als een algemeen bestuur, de toezichthoudende rol vervult. De reserves van het huidige SWV (ca. 9 ton) worden meegenomen, maar geoormerkt voor de lichte ondersteuning, die alleen de leerlingen van de VO-scholen ten goede komt. 24

De budgetten die aan het SWV worden toegekend zijn: zorgbudget en rebound budget (het laatste was al zo), aangevuld met LGF (leerlinggebonden financiering), die voorheen rechtstreeks naar de scholen ging. In het kader van de verevening krijgt ons SWV vanaf 1 augustus 2015 een ombuigingsdoelstelling (minder geld) mee van ca. 7 ton. Deze wordt opgebouwd bij wijze van 'zachte landing' in de loop van 6 jaar, tot 2021. Het totale budget is ca. 4,5 miljoen. De verevening treft ons SWV omdat in onze regio naar rato meer leerlingen nu gebruik maken van speciaal onderwijs dan landelijk. Om dezelfde zorg (ondersteuning) tegen 1/7 minder kosten mogelijk te maken, wordt de werkwijze van het indiceren verlaten en ingeruild voor arrangeren. Simpel gezegd: niet labelen wat de leerling niet kan en de omgeving aanpassen, maar benoemen wat hij nodig heeft om iets wel te kunnen. Jaarlijks moet een ondersteuningsplan worden opgesteld, inclusief een financiële paragraaf. Er moet een OPR (ondersteuningsplanraad) komen waarin per lid één medewerker of 1 ouder/leerling wordt afgevaardigd door de MR. Deze raad moet instemmen met het ondersteuningsplan. Met de betrokken 5 gemeenten, die in het kader van de transitie jeugdzorg provinciale taken gaan overnemen, moet OOGO worden gevoerd. Binnen het (nieuwe) samenwerkingsverband worden er afspraken gemaakt over: l De wijze waarop scholen Passend Onderwijs realiseren. l De toewijzing van de (extra) ondersteuning aan leerlingen. l De toegang tot het VSO. l De verdeling en besteding van ondersteuningsmiddelen. Van curatief naar preventief Binnen het nieuwe stelsel van budgetfinanciering is het streven om via preventie en kwaliteitsverbetering de uitstroom van leerlingen naar bovenschoolse onderwijsondersteuningsvoorzieningen te reduceren. Mogelijke besparingen komen ten goede aan uitbouw en verdere versterking van de onderwijsondersteuning op scholen. Op deze manier profiteren meer leerlingen van goede onderwijsondersteuning. Het Referentiekader Passend Onderwijs vraagt om een nieuwe benadering om de expertise van het (voortgezet) speciaal onderwijs en jeugdondersteuning school- en thuisnabij in te zetten.

25

Van indiceren naar arrangeren Indicatiestelling op basis van slagboomdiagnostiek maakt plaats voor handelingsgerichte diagnostiek. Binnen het nieuwe stelsel staat de onderwijs-ondersteuningsvraag centraal: wat heeft dit kind in deze situatie nodig, hoe gaan we dat organiseren en arrangeren, wie hebben we daarvoor nodig en hoeveel kost het? Dit vereist een flexibele inzet van expertise en voorzieningen die nu deel uitmaken van bijvoorbeeld voortgezet speciaal onderwijs en voorzieningen voor jeugdondersteuning en opvoedondersteuning. Van sectoraal naar intersectoraal en integraal denken en werken Preventieve onderwijsondersteuning beperkt zich niet tot de school. Opvoed- en opgroeiondersteuning moeten integraal onderdeel zijn van het totale ondersteuningssysteem rond de school en het gezin. Ook de handelingsgerichte diagnostiek heeft een integraal karakter. Intersectoraal werken bevordert een goede begeleiding van kwetsbare kinderen in de overgang tussen onderwijssectoren (po-vo-mbo). 5.5 Ondersteuningsprofiel Binnen Het Rhedens wordt in het kader van passend onderwijs met het samenwerkingsverband gewerkt aan ondersteuningsprofielen. Iedere locatie krijgt zo'n basisondersteuningsprofiel. De locaties de Tender en Dieren zullen het predicaat Dialoogschool (vanwege LWOO) en begeleidingsschool krijgen; de locatie Rozendaal begeleidingsschool. Daarnaast kan er gekozen worden voor extra zorg (Basis plus ondersteuning). Het Rhedens brengt hun ondersteuningsprofiel op het gewenste niveau door aan een ontwikkelagenda te werken. Deze ontwikkelagenda wordt met hulp vanuit het samenwerkingsverband opgesteld.

26

Hoofdstuk 6 – Communicatie 6.1 Communicatie als basisvoorwaarde Het Rhedens is ontstaan uit fusies van veel kleine scholen in de regio, waarbij concentratie van het onderwijsaanbod heeft plaatsgevonden, wat uiteindelijk geleid heeft tot de huidige situatie van drie locaties. In de afgelopen schooljaren is Het Rhedens sterk gegroeid. In de afgelopen vijf jaar is meer dan de helft van het personeelsbestand vernieuwd. Voor leerlingen en medewerkers speelt het leeuwendeel van het schoolleven zich af in de locaties en de afdelingen. Zij moeten zich niettemin ook kunnen identificeren met het geheel, maar kunnen natuurlijk lang niet allemaal de totale organisatie overzien. Daarom is het nodig dat betrokkenen goed op de hoogte kunnen blijven van algemeen-schoolse zaken. Dat stelt eisen aan de wijze waarop de communicatie is geregeld. Daarom zijn de procedures om zover te komen wellicht net zo belangrijk als de inhoud. Deze moeten worden uitgezet en bewaakt door de directie. In de afgelopen jaren is gewerkt aan een meer adequate communicatie. Daarbij werden de volgende uitgangspunten gehanteerd: l Een heldere inhoudelijke basis voor alle vormen van communicatie. Deze inhoud is een logisch uitvloeisel van de

overtuiging van de school en van de positie die zij in wil nemen in de regionale onderwijsmarkt. l Respect voor elkaar: de toon van de informatie is correct en de inhoud is afgestemd op de lezer en derhalve

begrijpelijk. l Open en transparant van karakter. l De juiste informatie is op het juiste moment bij de juiste mensen (de informatie komt primair bij de mensen die het

aangaat). l Korte lijnen en integriteit: informatie bereikt de mensen zonder omwegen waarbij privacy in acht wordt genomen en de

inhoud duidelijk en eerlijk is. l Het open karakter van de school betekent dat doorgevraagd mag worden en extra informatie desgewenst

beschikbaar is. l Ieders verantwoordelijkheid: de school gaat ervan uit dat haar medewerkers niet alleen maar informatie afwachten,

maar dat zij ook actief op zoek gaan naar informatie die zij nodig hebben om goed te kunnen functioneren. De kwaliteit van de interne communicatie is dus niet alleen een verantwoordelijkheid van de directie. Als het gaat om het contact met de buitenwereld, dan verwacht de school van haar medewerkers dat zij zich een waardig ambassadeur van de school betonen. 27

6.2 Positionering van Het Rhedens Vanuit haar identiteit (zoals vastgelegd in de kernwaarden, de missie en de onderwijsvisie van de school) kan de positionering van Het Rhedens in de regionale scholenmarkt als volgt omschreven worden: l l l l l l

Voor iedereen. Goed, veelzijdig en modern onderwijs. Vriendelijk, toegankelijk, sociaal. Algemeen van karakter; niet door gebrek aan overtuiging of inspiratie, maar als een actieve, bewuste keuze. Degelijk: dit geldt voor zowel onderwijsproduct, accommodatie als de organisatie. Aandacht voor 'de kunst van het samenleven'.

6.3 Inhoudelijke componenten Om het karakter van de school op een trefzekere manier over het voetlicht te brengen, hanteert Het Rhedens de slogan: leren, ontplooien, samenleven. In advertenties, persberichten en andere uitingen maakt Het Rhedens gebruik van het volgende miniprofiel: Het Rhedens is een algemeen bijzondere scholengemeenschap die op basis van klassieke waarden eigentijds onderwijs aanbiedt. Met drie locaties in Dieren en Rozendaal levert de school alle typen voortgezet onderwijs: van praktijkonderwijs tot gymnasium. Op basis van een gedegen, kleinschalig gestructureerde organisatie en een ambitieuze, toekomstgerichte mentaliteit streeft de school naar een maximale ontplooiing van haar leerlingen om deze zo goed mogelijk op hun toekomst voor te bereiden. Omdat Het Rhedens een school wil zijn voor iedereen, besteedt zij veel aandacht aan 'de kunst van het samenleven'. Met als resultaat een plezierig schoolklimaat en een boeiende leer- en werkomgeving voor leerlingen en medewerkers. 6.4 Publieksgroepen De communicatie van de school richt zich op de volgende doelgroepen: l Eigen medewerkers en bestuurders. l Leerlingen. l Ouders. 28

l l l l

Potentiële leerlingen en hun ouders. Basisonderwijs en vervolgonderwijs. Omliggende scholen in het voortgezet onderwijs. Maatschappelijke omgeving: gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke instellingen, media/publiek.

6.5 Communicatiemiddelen Het Rhedens bedient zich in het contact met haar doelgroepen van de volgende communicatiemiddelen: Het Rhedens als totaal Website (leerlingen, ouders, medewerkers, omgeving). Magister (leerlingen, ouders, medewerkers). Weekinfo (medewerkers). Correspondentie (papier, e-mail) (leerlingen, ouders, medewerkers, basisonderwijs). Persoonlijk contact (leerlingen, ouders, medewerkers).

l l l l l

Afzonderlijke locaties l Periodieke nieuwsbrief (leerlingen, ouders, medewerkers). l Schoolkrant (leerlingen). l Bijzondere activiteiten en evenementen (alle doelgroepen, afhankelijk van evenement).

De afgelopen jaren heeft de communicatie van Het Rhedens nieuwe impulsen gekregen, onder meer door verbetering van de website, het aanpassen van de huisstijl en professionalisering van het wervings- en informatiemateriaal. De school beschikt inmiddels over een compleet stelsel van communicatiekanalen; de inhoud van de communicatie sluit consequent aan bij de identiteit van de school. 6.6 Interne communicatie In het volgende schema is de medezeggenschaps- en overlegstructuur van Het Rhedens weergegeven:

29

Niveau

Management

Ouder-/leerlingoverleg

Personeelsoverleg

Stichting

Bestuur > algemeen directeur

Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad

Personeelsgeleding GMR

School

Bestuur > algemeen directeur

Medezeggenschapsraad

PMR

Locatie

Locatiedirecteur

Ouderraad Leerlingenraad

Hoofdterreinen

Alle GMR-terreinen

Alle MR-terreinen

Personeel & organisatie

Personeelsraad Vaksecties

Afdeling

Afdelingsleider

Ouderklankbordgroep Leerlingenklankbordgroep

Afdelingsteam

Onderwijs & begeleiding

Hieronder worden in het kort de verschillende overlegorganen beschreven. Medezeggenschapsraad Taken en bevoegdheden zijn geregeld in de medezeggenschapsreglementen. De (G)MR richt zich met name op het meerjarenbeleid van de school en de kaders waarbinnen het locatiebeleid plaats moet vinden. De (G)MR heeft inspraak op alle beleidsterreinen, zoals onderwijs, leerlingenbegeleiding, financiën, personeelsbeleid, organisatie en huisvesting. Ouder- en leerlingenraad (locatie) Deze richt zich vooral op locatieaangelegenheden, maar levert ook een bijdrage aan het algemene schoolbeleid door leden voor te dragen voor de MR en door gevraagd en ongevraagd advies uit te brengen aan de MR, aan de locatiedirecteur en aan andere geledingen binnen de locatie. De hoofdterreinen zijn onderwijs, organisatie en schoolactiviteiten. In de ouder- en leerlingenraad hebben ook vertegenwoordigers uit de klankbordgroep zitting. 30

Personeelsraad (locatie) De personeelsraad bestaat uit vertegenwoordigers van het locatieteam. Zij overlegt met de locatiedirecteur over alles wat de locatie aangaat, waarbij het accent ligt op personeel en organisatie. Ouder- en leerlingenklankbordgroep (afdeling) De klankbordgroep houdt zich met name bezig met het dagelijkse leven van de leerlingen binnen de afdeling. De groep richt zich op onderwijs, leerlingbegeleiding en buitenschoolse activiteiten. Zij geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de afdelingsleider en de vertegenwoordiger in de ouderraad. In principe komen de overlegorganen in analogie met de MR zes keer per jaar bijeen. Agenda's en verslagen worden per e-mail verspreid door de schooladministratie. Overleg in de vaksecties Op operationeel niveau behoren onderwijs en begeleiding tot de verantwoordelijkheid van afdelingsleider en team. Zij bepalen richting en invulling van deze terreinen. Binnen de afdelingskaders zijn secties verantwoordelijk voor de keuze van leermethoden en voor de invulling van het vakonderwijs. Binnen de afdeling draagt de sectie er zorg voor dat het vakonderwijs planmatig, samenhangend en afgestemd ('gelijk') verloopt. Daar waar het relevant is, zijn de secties ook mede verantwoordelijk voor afstemming van het vakonderwijs tussen de afdelingen (doorlopende leerlijnen).

31

Hoofdstuk 7 – Actief personeelsbeleid Het Rhedens wil een aantrekkelijke werkgever zijn die medewerkers aan zich bindt en hen mogelijkheden biedt voor professionalisering en groei. Actief personeelsbeleid betekent dat medewerkers zich kunnen en willen ontwikkelen. We spreken dan van 'zelfprofessionalisering'. Zelfprofessionalisering is een belangrijk speerpunt binnen ons personeelsbeleid. Medewerkers nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen ontwikkeling, hebben zicht op eigen kwaliteiten en ontwikkelpunten en sturen op grond daarvan de eigen professionalisering binnen de kaders van de school. Zij houden vakbekwaamheid op peil. Het is belangrijk dat de medewerkers zich in hun werk blijven ontwikkelen en dat zij die ontwikkeling actief nastreven. Dit kan door middel van bijscholing binnen en buiten de school of door verdere ontwikkeling van de kwaliteit van het onderwijs. De gesprekkencyclus zien wij als de kern van het personeelsbeleid. In de gesprekken komen persoonlijke doelen van medewerkers en organisatiedoelen samen: werkbeleving, inzet, arbeidsomstandigheden, resultaten en ontwikkelwensen van de medewerker komen aan de orde. De medewerker reflecteert op zijn functioneren en ontvangt feedback van collega's en/of leerlingen en leidinggevende. En ook de leidinggevende vraagt om feedback op het eigen functioneren. Ook worden er afspraken gemaakt over specifieke scholing en deskundigheidsbevordering. De gesprekkencyclus bestaat uit twee functioneringsgesprekken en een beoordelingsgesprek. De gesprekken vinden verspreid over een ontwikkelperiode van drie jaar plaats. De functioneringsgesprekken zijn een tweegesprek tussen de medewerker en de direct leidinggevende. Het beoordelingsgesprek is een gesprek tussen de locatiedirecteur (beoordelaar) en de medewerker/docent (beoordeelde). De direct leidinggevende is bij het beoordelingsgesprek aanwezig. De gesprekkencyclus is breed ingevoerd. Personeelsbeleid heeft daarnaast als doel het behouden en werven van goed kwalitatief personeel. Voor onderwijzend personeel geldt een passende bevoegdheid (bekwaamheid) als minimumeis. We streven naar vakkundige, gedreven, betrokken, collegiale en tevreden medewerkers; ook kunnen zij zich vereenzelvigen met de missie, identiteit en de kernwaarden van Het Rhedens.

32

Voor het behouden en aantrekken van kwalitatief goed personeel is er aandacht voor: l Adequate en structurele begeleiding van medewerkers. l Effectieve werving. l Coaching van nieuwe medewerkers. l Werkplek en arbeidsomstandigheden. Het Rhedens is bij het aantrekken van nieuw personeel en in de dagelijkse schoolpraktijk steeds op zoek naar een balans tussen de belangen van de organisatie zelf en die van de medewerkers. Het realiseren van een hoogstaand onderwijsproduct staat daarbij centraal. De komende jaren wordt verder invulling aan het personeelsbeleid gegeven. Belangrijke aandachtsgebieden zijn: l Implementatie van de gesprekkencyclus (digitalisering). l Deskundigheidsbevordering en loopbaanbeleid. l Scholingsbeleid (organisatie en persoonlijke ontwikkeling). l Coaching gericht op verdere professionalisering medewerkers. l Opbouw bekwaamheidsdossier. l Risico-inventarisatie en evaluatie 2012 (arbeidsomstandigheden). l Ziekteverzuim. l Functiewaardering/functiemix. Tot slot – arbeidsvoorwaarden De arbeidsvoorwaarden van Het Rhedens zijn in overeenstemming met de CAO VO. De werkomgeving is volledig toegerust en stimulerend om goed bij te kunnen dragen aan de doelen die de organisatie zich stelt.

33

Hoofdstuk 8 – Onderwijs en ICT Digitalisering grijpt steeds meer om zich heen; onvermijdelijker en veelomvattender dan voorheen. ICT in het onderwijsleerproces van het Rhedens heeft als doel de leraren te ondersteunen bij hun onderwijstaak en de leerlingen te ondersteunen in hun ontwikkeling en bij het leren. Technologische mogelijkheden kunnen het leerproces effectiever, efficiënter en aantrekkelijker maken. Zij zorgen er ook voor dat leren steeds meer buiten de muren van het klaslokaal plaatsvindt: tijd- en plaatsonafhankelijk. De basisvoorwaarde voor het effectief inzetten van ICT in het onderwijs is een evenwichtige en samenhangende inzet en ontwikkeling van vier pijlers: visie, leermiddelen, deskundigheid en infrastructuur (analoog aan vier-in-balans, Kennisnet, 2011). Deze vier aandachtsgebieden zijn gebaat bij een goede organisatie, in een omgeving waarin leiding wordt gegeven, samen wordt gewerkt en waarin kennis en vaardigheden worden gedeeld. Onze visie is gebaseerd op het leren van de leerlingen en ons onderwijs dat erop gericht is daarin bij te dragen. Van onze leerlingen wordt verwacht dat zij nieuwsgierig leren, betrokken leven en ondernemend werken. Ons onderwijs is gericht op de eindtermen van de (kern)vakken taal en rekenen, en op de competenties die onze leerlingen moeten verwerven voor hun leven en werken in deze 21e eeuw: samenwerken, probleemoplossend vermogen, ICT-geletterdheid, creativiteit, kritisch denken, communiceren en sociale en culturele vaardigheden. ICT ondersteunt daarbij zowel in het onderwijs als daarbuiten. In de visie van Het Rhedens draagt de inzet van ICT ertoe bij dat er meer rekening kan worden gehouden met de voorkeur en de (leer)mogelijkheden van leerlingen op het gebied van tijd, tempo, stijl en niveau: gedifferentieerd passend maatwerkonderwijs voor de gepersonaliseerde leerreis van elke leerling. De leraar is in staat te beoordelen wanneer ICT een pedagogisch-didactische meerwaarde heeft. Hij beschikt over kennis en vaardigheden om technologische mogelijkheden op zo'n manier te integreren dat het zijn onderwijs aantrekkelijker, efficiënter en effectiever maakt. Richtlijn is het Kader ICT-bekwaamheid voor leraren van Kennisnet. Concrete invulling vindt plaats in de Kennisbasis ICT 2013. 34

In het onderwijsleerproces maken docenten en leerlingen in toenemende mate gebruik van digitale leermiddelen. Komende jaren komt Het Rhedens tot een leermiddelenbeleidsplan. Dit bevat een programma van eisen voor (toekomstige) leermiddelen en de visie op de inzet van ICT in het onderwijsleerproces, gebruikmakend van digitale leermiddelen. In de afgelopen jaren zijn er op alle locaties digiborden (Smart IWB's) in gebruik genomen. Hierbij is elk leslokaal voorzien van een digibord. Doel: vakdidactisch gebruik met activerende didactische werkvormen. Via het Project Implementatie Magister ELO (PRIMA ELO), wordt Magister ELO schoolbreed (Dieren en Rozendaal) geïmplementeerd. Inzet: toegevoegde waarde voor alle docenten en alle leerlingen. Naar verwachting zullen vanaf schooljaar 2015-2016 de digitale centrale examens en de rekentoets VO via het nieuwe computerexamensysteem Facet worden afgenomen. In de onderwijs- en organisatie-ondersteunende ICT onderscheiden we: l Onderwijsondersteunende, administratieve- en informatieprocessen (uitwisselen van gegevens, communiceren), overig secundair. l Leerlingvolgsysteem t.b.v. administratie en leerresultaten (Magister) en t.b.v. het onderwijsproces (ELO). l Administratieve processen die op afstand worden uitgevoerd, zoals financiën, salaris, personeel en leerlingen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de volgende applicaties: Magister (leerlingvolgsysteem en ELO), Exact (financieel), Untis (rooster), Foleta (formatie) en Merces (salarisadministratie).

35

Hoofdstuk 9 – Huisvesting Het onderwijs van Het Rhedens wordt verzorgd in drie gebouwen, waarvan er één in Rozendaal is gesitueerd en twee in Dieren. De afgelopen jaren is er het nodige gebeurd op het gebied van renovatie en nieuwbouw, wat met name geldt voor Het Rhedens Rozendaal en Het Rhedens de Tender. In het gebouw van Het Rhedens Dieren heeft in de zomer van 2008 al een belangrijke verbouwing plaatsgevonden. Bij alle aanpassingen van de schoolgebouwen hebben de onderwijsdoelen centraal gestaan. De school beschikt nu over drie moderne accommodaties die eigentijds onderwijs mogelijk maken. De gebouwen zijn tevens toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Het Rhedens de Tender De nieuwe school is in gebruik genomen in februari 2011 en maakt deel uit van een bouwproject van de gemeente Rheden dat behalve het gebouw voor de Tender, bestaat uit een brandweerkazerne en mogelijk nog enkele wooneenheden. Het gebouw heeft een capaciteit van 110 leerlingen. De bouw van het nieuwe schoolgebouw is onder regie van de gemeente Rheden uitgevoerd. Het gebouw zal aan de stichting Het Rhedens worden overgedragen. Het Rhedens Dieren De locatie Dieren zit vanaf het schooljaar 2003-2004 in het huidige schoolgebouw. In de zomer van 2008 zijn ruimten van de praktijkgerichte afdelingen aangepast ten behoeve van de onderwijskundige overstap naar de intrasectorale- en werkplekkenstructuur. Het Rhedens Dieren beschikt over een professionele danszaal, die wordt verhuurd aan Atelier Velp maar die ook voor reguliere lessen van Het Rhedens Dieren wordt gebruikt. Naast Atelier Velp is ook de de Rhedense Instelling voor Kunst en Cultuur (RIQQ) medegebruiker van het gebouw. Het Rhedens Rozendaal Het gebouw van Het Rhedens Rozendaal is in 2011 en 2012 gedeeltelijk grondig gerenoveerd en gedeeltelijk vervangen door nieuwbouw. De vernieuwbouw is in de zomer van 2012 in gebruik genomen en enkele maanden later officieel geopend. De gemeente Rozendaal draagt jaarlijks de doordecentralisatiemiddelen voor huisvesting onderwijs van het Rijk over aan de stichting Het Rhedens. 36

Voor de relatief nieuwe locatie van Het Rhedens Dieren is een meerjaren-onderhoudsplan opgesteld. Ook voor de nieuwe gebouwen van Het Rhedens de Tender en Het Rhedens Rozendaal worden meerjaren-onderhoudsplannen opgesteld.

37

Hoofdstuk 10 – Financiën De inkomsten van Het Rhedens bestaan vrijwel geheel uit rijksvergoedingen. De basis voor de bekostiging door het Rijk wordt gevormd door het aantal leerlingen. De bekostiging per leerling is mede afhankelijk van de afdeling en het leerjaar van de leerling. Door de groei van het aantal leerlingen, de vermindering van het aantal locaties en een adequaat financieel beleid, is de financiële positie van Het Rhedens in de afgelopen jaren sterk verbeterd en gezond. In de huidige economische crisis komt door bezuinigingen door de overheid de financiële positie wel onder druk te staan. Het streven is er op gericht de jaarlijkse exploitatie sluitend te laten zijn (dit is ook een voorwaarde van de huisbankier). De jaarlijkse verdeling van de beschikbare middelen over de locaties geschiedt op basis van de locaties als zelfstandige scholen. Voor de financiering van de vernieuwbouw heeft de stichting een lening afgesloten bij de huisbankier. Het renterisico is voor 10 jaar afgedekt door middel van een interest-swap. Investeren in primair proces Leerlingen en hun ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat Het Rhedens goed onderwijs biedt. Het Rhedens vindt dan ook dat focus en sturing, ook financieel gezien, moet liggen op de onderwijskwaliteit en dus bij het onderwijsproces. Het schoolplan is daarbij leidend. Het financieel beleid is erop gericht dat enerzijds het brede onderwijsaanbod optimaal kan worden aangeboden en anderzijds de materiële en facilitaire exploitatie toereikend is. Nagestreefd wordt dat de kosten voor overhead relatief laag zijn met als doel meer in het primaire proces te investeren. In de jaarbegroting wordt ook ruimte ingebouwd voor speerpunten en onderwijsontwikkeling. Voorbeelden hiervan zijn het Studium Generale, de plusvarianten, de opleidingsschool en ICT. Reserve ten behoeve van accommodatie De kosten van exploitatie van de gebouwen zijn relatief hoog. In de komende jaren zal dit zo blijven door de ontwikkeling van de ver-/nieuwbouw in Rozendaal. Hiervoor is de afgelopen jaren een aanzienlijke reserve opgebouwd. Mede daardoor zijn financiële kengetallen (van bijvoorbeeld weerstandsvermogen en solvabiliteit) van Het Rhedens, ten opzichte van vergelijkbare scholengemeenschappen, hoog.

38

Ultimo 2012 bedragen de financiële kengetallen: Kapitalisatiefactor 36% Solvabiliteit 62% Liquiditeit 2,7 Weerstandsvermogen 54% Risicomanagement Goed financieel risicomanagement behelst het continu en systematisch doorlichten van de organisatie om zicht te krijgen op potentiële risico's. Het is van belang de risico's te beheersen en te beperken. Risicobeleid moet er ook toe leiden dat de minimaal vereiste financiële reserves bepaald kunnen worden. Risicofactoren zijn onder meer de daling van de basispopulatie, de vergrijzing, bezuinigingsmaatregelen van de overheid en het dreigend lerarentekort. Meeerjarenbegroting De basis voor een adequaat financieel beleid in de toekomst, is een meerjarenbegroting. Deze meerjarenbegroting is een afgeleide van het onderwijsbeleid voor de komende jaren; de daarbij behorende strategische keuzes dienen in de meerjarenbegroting tot uitdrukking te komen. Door jaarlijks de meerjarenbegroting aan te passen aan de feitelijke ontwikkelingen en de wijzigingen in de toekomstvisie, ontstaat een systeem waarbij gestuurd wordt op de middellange termijn.

39

Lijst van afkortingen adhd binask bl cito ckv elo gmr havo ict inis ipb ivio kcv kl lgb lvs lwoo mavo mavo-p mavo-t mbo mpv m&o mr nlt pmr ri&e 40

attention-deficit/hyperactivity disorder, oftewel hyperactiviteitsstoornis biologie-natuurkunde-scheikunde basisberoepsgerichte leerweg centraal instituut voor toetsontwikkeling het vak culturele en kunstzinnige vorming elektronische leeromgeving gemeenschappelijke medezeggenschapsraad hoger algemeen voortgezet onderwijs informatie- en communicatietechnologie international network of innovative schools systems integraal personeelsbeleidsplan instituut voor individueel onderwijs het vak klassieke culturele vorming kaderberoepsgerichte leerweg leerling-gebonden budget leerlingvolgsysteem leerwegondersteunend onderwijs middelbaar algemeen voortgezet onderwijs mavo met extra praktijkvak, gericht op doorstroming naar mbo mavo met extra theorievak, gericht op doorstroming naar havo middelbaar beroepsonderwijs meervoudig publieke verantwoording het vak management en organisatie medezeggenschapsraad het vak natuur, leven en technologie personeelsmedezeggenschapsraad risico-inventarisatie en -evaluatie

roc tl vmbo vo vwo wps zat

regionaal opleidingencentrum theoretische leerweg voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs voortgezet onderwijs voorbereidend wetenschappelijk onderwijs werkplekkenstructuur zorgadviesteam

41

www.hetrhedens.nl

Leren, ontplooien, samenleven