Schoolgids. voor het schooljaar van de Eliezerschool voor reformatorisch speciaal onderwijs in de regio Zwolle

1

Schoolgids voor het schooljaar 2014 – 2015 van de

Eliezerschool

voor reformatorisch speciaal onderwijs in de regio Zwolle

Vormgeving en druk denk creatief Secretaris Mulderweg 51 8071 HL Nunspeet

Adres Stichting voor Speciaal Onderwijs op Gereformeerde Grondslag te Zwolle, Eliëzerschool (SBO), Hasselterdijk 33, 8043 PD Zwolle, Tel. 038-4226078

t (0341) 25 00 18 [email protected]

Postadres Postbus 30183, 8003 CD Zwolle Website en e-mail www.so-zwolle.nl, [email protected]

www.denkcreatief.nl Fotografie Gerrieke Monteba www.gerriekemontebafotografie.nl

Bankrekeningnummer IBAN NL67 RABO 0314 7733 55 Brinnummer 03BI Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

3

nhoud 4 Leven en leren’ – over het onderwijs op de Eliezerschool Woord vooraf

6

1 De Eliezerschool een kennismaking

8

1.1 Naam en grondslag 1.2 Organisatiestructuur 1.3 Locatie en voedingsgebied 1.4 Doelgroep 1.5 Waarin onderscheidt het SBO zich van regulier basisonderwijs en speciaal onderwijs? 1.6 Schoolgrootte

8 9 10 11

11 11

2 Meer dan meetbaar’ – over de 12 missie en visie van de Eliezerschool 2.1 Missie en visie 2.2 Kernwaarden

12 12

3 Schepper en schepsel’ – over de identiteit van de Eliezerschool

15

3.1 Doel van het onderwijs 3.2 Identiteit in de praktijk 3.3 Toelatingsbeleid

15 15 17

19

4.1 Ons onderwijsconcept 4.2 Ontwikkelingsgericht onderwijs 4.3 Thematisch en programmagericht onderwijs 4.4 Schoolregels 4.5 Speciale voorzieningen

19 22 23

5 Leiden en loslaten’ – over de leerlingbegeleiding op de Eliezerschool

26

23 25

5.1 Aanmelding 5.2 Werkwijze van de Commissie van begeleiding 5.3 Het volgen van de ontwikkeling van de leerling 5.4 Beleid bij ongewenste situaties 5.5 Externe ondersteuning

26 26

6 Presteren en profileren’ – over de opbrengsten en doelen van het onderwijs

36

6.1 Het ondersteuningsprofiel 6.2 Uitstroomprofiel en – gegevens 6.3 Begeleiding van leerlingen naar het vervolgonderwijs

27 31 34

36 38 38

Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

7 Het personeel

40 40 43 44

8 Ouderbetrokkenheid vanzelfsprekend!

45

9 Schooltijden en vakantierooster

53 53 53 55

7.1 Wie werken er op onze school? 7.2 Scholing personeel 7.3 Inzet stagiaires

8.1 Het belang van ouderbetrokkenheid 45 8.2 Contact ouders-school 46 8.3 Medezeggenschap 48 8.4 Klachtenregeling en vertrouwenspersoon 49 8.5 Informatie aan ouders die gescheiden leven 51

9.1 Schooltijden 9.2 Verlof 9.3 Vakantie- en jaarrooster

10 Het ABC van de praktische informatie 10.1 Audiovisuele middelen 10.2 Dokter en tandarts 10.3 Externe contacten 10.4 Fotograaf 10.5 Gevonden voorwerpen 10.6 Gymkleding 10.7 Hoofdluis

56 56 56 56 57 57 57 58

10.8 Huiswerk 10.9 Jaaropening 10.10 Kerstviering 10.11 Marktdag 10.12 Ouderbijdrage 10.13 Pauze en overblijfmogelijkheden 10.14 Rapporten 10.15 Schoolreizen 10.16 Sponsoringbeleid 10.17 Verjaardagen 10.18 Vervoer 10.19 Voortgezet onderwijs 10.20 Vrij vragen 10.21 Wettelijke aansprakelijkheid 10.22 Zendingsgeld 10.23 Ziektemelding

58 58 58 59 59 59 59 60 60 60 60 61 61 61 61 61

11 In portret

62 62 63 63 64 64 65 68 71 72

11.1 Bestuur 11.2 Directie Eliëzer- en Obadjaschool 11.3 Managementteam 11.4 Interne begeleiding 11.5 Commissie van begeleiding 11.6 Leerkrachten 11.7 Onderwijsondersteunend personeel 11.8 Medezeggenschapsraden (GMR/MR) 11.9 Externen

5

oord vooraf Voor u ligt de schoolgids van de Eliëzerschool. In deze gids vindt u informatie over onze school. Een belangrijk deel van de schoolgids betreft de identiteit van het onderwijs op de Eliëzerschool. Omdat de reformatorische grondslag het hele onderwijs doortrekt, bepaalt ze de grondtonen bij alle vakken. Vanuit onze identiteit heeft het pedagogisch klimaat haar invulling gekregen en alles wat daar uit voortvloeit. Ook treft u informatie aan over de wijze waarop het onderwijs georganiseerd wordt, hoe we contacten onderhouden met ouders, hoe de leerlingen gevolgd worden in hun ontwikkelingen en op welke wijze op eventuele knelpunten in de ontwikkeling wordt ingespeeld. Daarnaast biedt deze gids antwoord op vele praktische vragen, zoals wanneer er vrije dagen en schoolvakanties zijn, wanneer leerlingen verlof krijgen, hoe de schoolregels zijn vastgesteld, etc. Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

We hopen dat deze gids u mede de mogelijkheid biedt om tot een goede schoolkeuze te komen en dat ze een praktische handleiding mag zijn om het schoolleven te volgen en daarin mee te leven. Kortom, als u wilt weten wat het onderwijs op onze school inhoudt, wat u van ons kunt vragen en wat de school van u vraagt, raadpleeg dan de schoolgids. Zowel u als wij kunnen terugvallen op de gegevens die in de schoolgids staan vermeld. De schoolgids wordt verstrekt in de eerste schoolweek van het nieuwe cursusjaar of bij aanmelding. Waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Ook de Eliëzerschool is niet volmaakt. Als school hebben we de ouders nodig. We staan open voor gesprek en opbouwende kritiek. Om ons samen te richten op het welzijn van onze kinderen. Het is onze hartelijke wens dat het onderwijs aan de kinderen tot zegen mag zijn voor hun tijdelijk en eeuwig welzijn. Het uiteindelijke doel van al het onderwijs is dat ze mogen leven tot eer van hun Schepper. Daarom is ons gebed met de

woorden van psalm 119 vers 3: Och, schonkt Gij mij de hulp van Uwen Geest! Mocht die mij op mijn paân ten leidsman strekken! ‘k Hield dan Uw wet, dan leefd’ ik onbevreesd; Dan zou geen schaamt’ mijn aangezicht bedekken, Wanneer ik steeds opmerkend waar’ geweest, Hoe Uw geboôn mij tot Uw liefde wekken. Met vriendelijke groet, namens het personeel, D. Kloosterman, locatiedirecteur

N.B. Waar in de schoolgids ouders staat, kan – indien van toepassing – ook ouder of verzorger(s) worden gelezen.

7

De Eliezerschool een kennismaking 1.1 Naam en grondslag

De Stichting voor Speciaal Onderwijs op Gereformeerde Grondslag bestuurt twee scholen: de Eliëzerschool voor Speciaal Basisonderwijs (SBO) en de Obadjaschool voor Speciaal Onderwijs Cluster 3 en Cluster 4. De Stichting behoort tot de reformatorische gezindte.

Artikel 2 ‘De stichting heeft als grondslag de Heilige Schrift als het onfeilbaar Woord van God, zoals daarvan belijdenis wordt gedaan in de artikelen 2 tot en met 7 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Zij onderschrijft geheel en onvoorwaardelijk de Drie Formulieren van Enigheid, zoals deze zijn vastgesteld door de Nationale Synode, gehouden te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619.

In de statuten zijn de grondslag en het doel van de stichting als volgt verwoord:

De stichting en de van haar uitgaande school (scholen) maakt/maken gebruik van de Statenvertaling als de meest getrouwe overzetting van Gods Woord uit de grondtalen, met uitsluiting van elke andere vertaling.’ Artikel 3 ‘De stichting stelt zich ten doel het doen verstrekken van speciaal onderwijs overeenkomstig de in artikel 2 genoemde grondslag. De stichting tracht dit doel te bereiken door het stichten en in standhouden van één of meer scholen en/of afdelingen voor speciaal (basis)onderwijs en door andere wettige middelen, welke aan het doel van de stichting bevorderlijk kunnen zijn.’

1.2 Organisatiestructuur

Het bestuur, zijnde het bevoegd gezag van de stichting, hanteert de Code Goed bestuur van de PO-raad en heeft het dagelijks bestuur van de stichting gemandateerd aan de algemeen directeur. Hiermee is vorm gegeven aan de wettelijke voorschriften van de scheiding van bestuur en intern toezicht. Het bestuur fungeert als toezichthoudend bestuur en de algemeen directeur als uitvoerend bestuur. De mandatering van de bestuurs- en directietaken zijn vastgelegd in een Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

bestuurs- en directiestatuut. De algemeen directeur stuurt de beide locatiedirecteuren aan en is de eindverantwoordelijke voor de kwaliteit van het onderwijs op de beide scholen en afdelingen. Het bestuur heeft als belangrijkste opdracht het onderwijs gestalte te geven vanuit Gods Woord en de Drie Formulieren van Enigheid. Dat vraagt om uitwerking op alle terreinen van het schoolleven.

9

De kerntaken van het bestuur zijn het benoemen van de medewerkers en het bewaken van de identiteit. Het bestuur bestaat uit acht personen. De organisatiestructuur ziet er in een schema als volgt uit: Bevoegd gezag

Algemeen directeur

Stafmedewerker en AB’er

1.3 Locatie en voedingsgebied

Het gebouw van de Eliëzerschool staat aan de rand van de zich nog steeds ontwikkelende stadswijk Stadshagen te Zwolle. Er zijn ruime mogelijkheden tot buitenschoolse activiteiten, zoals wandelingen en boerderijbezoek. In het gebouw van de Eliëzerschool is ook de Cluster 4-afdeling (Obadjaschool Cluster 4) gevestigd. Het voedingsgebied van de school is groot: de meeste kinderen komen uit de plaatsen Rijssen, Urk, Genemuiden, Staphorst, Nunspeet en Elspeet. Al onze leerlingen maken gebruik van het schoolvervoer. Daardoor zijn ze niet in de gelegenheid tussen de middag naar huis te gaan.

Locatiedirecteur SBO en Cluster 4

Locatiedirecteur Cluster 3

Teamleider OB SBO

Teamleider BB SBO

Teamleider Cluster 4

Teamleider SO/MG

Teamleider VSO

Onderwijzend- en onderwijsondersteunend personeel






1.4 Doelgroep

De Eliëzerschool wordt bezocht door kinderen van ouders die de grondslag en de doelstelling van de stichting, zoals die verwoord zijn in de artikelen 2 en 3 van de statuten, onderschrijven. Het SBO is er voor kinderen die het niet redden op de reguliere basisschool vanwege leer-, gedrags- en/of opvoedingsproblemen. Vaak spelen er meerdere hulpvragen tegelijkertijd, denk bijvoorbeeld aan ADHD, PDD-NOS, dyslexie, dyscalculie, autisme, lage intelligentie, een chronische ziekte of een combinatie hiervan. Eén op de 36 kinderen in Nederland valt binnen deze doelgroep.

1.5 Waarin onderscheidt het SBO zich van regulier basisonderwijs en speciaal onderwijs

Het SBO is expert in passende onderwijszorg. Voor elk kind wordt een onderwijstraject samengesteld op maat, zodat het kind zich maximaal kan ontwikkelen. • De streefdoelen zijn gelijk aan die van het regulier basisonderwijs. Veel kinderen stromen door naar het regulier voortgezet onderwijs. • De leerkrachten beschikken over specifieke expertise. Ze hebben een scherp oog voor

•

• • •

de hulpvraag en onderwijsbehoefte van hun leerlingen. De onderwijsstructuur (dagindeling, methodes, etc.) is aangepast op de behoefte van de kinderen. Het SBO geeft veel persoonlijke aandacht en heeft kleine groepen (ongeveer 15 leerlingen). Ouders en school delen de onderwijszorg. Ze werken samen aan oplossingen. Leerkrachten werken met ondersteuning van o.a. een orthopedagoog, logopedist, psycholoog of maatschappelijk werker.

1.6 Schoolgrootte

Op 1 oktober 2013 bedroeg het leerlingenaantal voor de Eliëzerschool voor SBO 133. Per 1 augustus 2014 zijn er 41 medewerkers aan het SBO verbonden, waaronder twee logopedistes, één conciërge, en één interieurverzorgster. De leerlingen worden verdeeld over 9 SBOgroepen, waaronder één kleutergroep. Het streven is om groepen te vormen van maximaal 17 leerlingen.

11

Meer dan meetbaar over de missie en visie van de Eliezerschool 2.1 Visie en missie

Waar we voor staan, hebben we verwoord in onze missie: We staan voor onze reformatorische identiteit van waaruit we ons onderwijs willen inrichten. En waar we voor gaan, vindt u in onze visie: We willen kwetsbare kinderen toerusten voor de overgang naar het vervolgonderwijs of (binnen hun vermogen) naar zelfstandige deelname aan de maatschappij.

meer nodig dan alleen ‘meetbare’ gegevens. Het gaat om de ontwikkeling van het kind als gehele mens (juist ook in sociaal-emotioneel opzicht) en die is niet in tabellen te vangen. Alle meetbare en niet-meetbare gegevens nemen we tijdens de hele schoolperiode als bagage mee op onze ‘zoektocht’ naar wat het beste is voor het kind. Centraal staat in ons onderwijs het besef dat de ‘verticale relatie’ centraal staat. Geestelijk leven is niet te ‘meten’, maar wat zou het een wonder zijn als middels ons onderwijs kinderen de HEERE leren kennen. Zo gaat het om wat ’Meer dan meetbaar’ is.

2.2 Kernwaarden

�Meer dan meetbaar�

Onze kernwaarden vloeien voort uit het gegeven dat wij de Bijbel als hoogste gezag erkennen. Dit is het ethisch kompas van onze school en beschrijft het doel van de opvoeding en het onderwijs.

Op onze scholen hebben we kinderen met allerlei intelligenties: van laag tot hoog. We willen voor alle kinderen een passend onderwijs aanbod bieden, gericht op hun cognitieve vermogen, hun mogelijkheden en behoeften, zodat ieder kind zijn of haar geschonken scheppingsgaven optimaal kan ontwikkelen. Om te kunnen ontwikkelen is er

Kernwaarde 1 – Schepper en schepsel Wat is voor ons de waarde van de relatie tussen de Schepper en Zijn schepsel? In de verticale relatie tussen de Schepper en Zijn beelddrager dient Gods Woord hèt richtsnoer te zijn in heel ons leven en in al ons leren. Voor ieder menselijk schepsel geldt: het is noodzakelijk èn

De missie en visie is uitgewerkt en samengevat in ons mission statement:


mogelijk om een nieuw hart te ontvangen en de Herschepper hiervan de hoogste eer te geven. Als beelddrager van God dient de mens in de horizontale relaties met respect om te gaan met zijn sociale en fysieke omgeving. Kernwaarde 2 – Leven en leren Welke waarden zien we als fundamenteel voor het Bijbels onderwijs van iedere dag? We vinden het belangrijk dat de school een veilige plaats is waar elk schepsel zichzelf durft te zijn, zich geaccepteerd weet en vertrouwen in zichzelf en anderen kan hebben. De voorwaarden van de ‘leefkant’ van ieder schepsel zijn bepalend voor de mens om zich optimaal cognitief te ontwikkelen. De ontvangen talenten dienen tot volle ontplooiing te worden gebracht om de Schepper te eren, dienstbaar te zijn aan de naaste en een passende plaats in de maatschappij te verwerven. Kernwaarde 3 – Leiden en loslaten Welke waarden spelen een rol om toekomstgericht te kunnen werken?

De school heeft het doel de kinderen zo op te leiden dat ze in het vervolgonderwijs en/of de maatschappij hun (leer)weg kunnen vervolgen. De school heeft een onderwijzende en opvoedende taak. Enerzijds vraagt dat de kinderen te leiden en te sturen in de juiste richting, waarbij het onderwijs afgestemd wordt op de mogelijk-

13

Schepper en schepsel heden en behoeften van leerlingen. Anderzijds brengt het met zich mee de kinderen los te laten, zodat ze komen tot zelfstandigheid. Kernwaarde 4 – Presteren en profileren Welke waarden leiden tot het tellen van elk talent? Ieder mens heeft zijn eigen gaven, in verschillende mate. Hij is onderscheiden van een ander schepsel en zal dus ook zichzelf mogen en moeten ontwikkelen, zoals hij gemaakt is door zijn Schepper. We willen ons inzetten om de kennis en kundigheid, die we hebben, te delen en onze naaste hiermee terzijde te staan door middel van opbrengstgericht werken: systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van de leerprestaties, de effectiviteit van het onderwijs, de groei in zelfstandigheid, opdat deelname aan de maatschappij, in de mate waarin de gaven van de leerling dat toelaten, mogelijk is.

werkt. Elke kernwaarde heeft betrekking op een specifiek deel van ons onderwijs. Tegelijkertijd staat iedere kernwaarde met het onderwijs als geheel in verbinding.

In de volgende hoofdstukken worden de kernwaarden verder uitgeSchoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

over de identiteit van de Obadjaschool Cluster 4 3.1 Doel van het onderwijs

Het doel van onze school verwoorden wij naar een omschrijving van pedagoog dr. J. Waterink als volgt: “De door God geschapen kinderen op te voeden en te onderwijzen, in afhankelijkheid van de zegen des Heeren, tot een zelfstandige, God naar Zijn Woord dienende persoonlijkheid, geschikt en bereid om al de gaven, die hij van zijn Schepper ontving, te besteden tot Zijn eer en tot heil van het schepsel, in alle levensverbanden waarin God hem/haar plaatst.” Of om het met een Bijbelwoord te zeggen: ‘Leer den jongen de eerste beginselen naar de eis zijns wegs.’ (Spreuken 22:6a) Onderwijskundig gezien heeft de school het doel de leerlingen zodanig op te

leiden dat ze in het vervolgonderwijs hun leerweg kunnen vervolgen. De school heeft een onderwijzende en opvoedende taak. De school geeft hieraan vorm vanuit dezelfde grondslag als de ouders, hen wordt gevraagd de grondslag en het doel van de school van harte te onderschrijven. Het opvoeden en onderwijzen thuis en op school liggen in elkaars verlengde. In de beschermde omgeving die de school biedt, heeft de school de taak om de leerlingen waarden en normen bij te brengen en die te leren gebruiken als toetsingskader voor alles wat in de maatschappij op hen af komt.

3.2 Identiteit in de praktijk

Het doel van ons onderwijs op reformatorische grondslag vraagt om een vertaling naar de dagelijkse praktijk van het schoolleven. Bijbelonderwijs Iedere dag begint met zingen en bidden. Tenminste drie keer per week staat de Bijbelvertelling centraal. Als de kinderen zelf kunnen lezen, oefenen we ook het Bijbellezen. We gebruiken de Bijbel in de Statenvertaling. Op vrijdagmiddag

15

houden we met de leerlingen van groep 3 t/m 8 een weeksluiting. Tijdens de weeksluiting vertelt één van de leerkrachten een Bijbelverhaal. In de groepen wordt – zo mogelijk – iedere week een psalmvers geleerd. De oudere leerlingen leren iedere week een vraag en antwoord uit het Kort Begrip. Omgang met en zorg voor elkaar We willen de kinderen voorhouden dat ze respect, liefde en trouw verschuldigd zijn in de relaties waarin ze staan. Jaarlijks houden we een themaweek om deze zaken extra bij de kinderen onder de aandacht te brengen. Het team bezint zich regelmatig op het pedagogisch klimaat op onze school. De Bijbel leert ons zorg te dragen voor de naaste in nood. Daarom halen we elke maandag geld op voor de zending, waarmee we twee instanties/ projecten per jaar steunen. Kleding Behalve in het onderwijs, willen we onze christelijke identiteit ook laten blijken in de kleding die gedragen wordt. We hopen dat school en ouders hier gezamenlijk zorg voor dragen. Zonder

volledig te kunnen zijn, willen we u het volgende voorleggen: voor meisjes is een broek, korte rok, legging of broekrok niet toegestaan; voor jongens zijn voetbalshirts niet toegestaan. Ook vragen we u te letten op teksten en afbeeldingen die soms op kleding zijn afgedrukt (bijvoorbeeld ‘doodskoppen’). Als team willen we hierin graag een voorbeeld zijn, spreekt u ons hier ook op aan als het nodig is! (Christelijke) feestdagen De christelijke feestdagen en hun betekenis krijgen op onze school ruime aandacht. Het Kerstfeest wordt jaarlijks op de laatste schooldag voor de kerstvakantie gehouden. Dit is een gezamenlijke bijeenkomst met ouders en belangstellenden in de kerk van de Gereformeerde Gemeente te Kampen. Dit doen we als Eliezerschool SBO en Obadjaschool Cluster 4 samen. De ouders krijgen voor deze bijeenkomst een uitnodiging. Aan het Paas- en Pinksterfeest wordt jaarlijks om en om extra aandacht besteed in een bijeenkomst met de kinderen op school. Aan nationale feest- en herdenkingsdagen wordt op gepaste wijze aandacht geschonken. Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

Actief burgerschap Omdat de leerlingen opgroeien in een multiculturele samenleving is het van belang dat leerlingen zich oriënteren op de maatschappij en leren omgaan met anderen. Dat dit ons gehele handelen doortrekt, is ook een Bijbelse opdracht. De zorg en aandacht voor onze naaste is verbonden aan onze identiteit. Denk aan de zorg voor de ‘vreemdeling in de poort’, zoals in het Oude Testament wordt beschreven. Van de school wordt verwacht dat zij burgerschap en sociale integratie bevordert. Concrete invulling vindt onder andere plaats tijdens de lessen (wereld)godsdienst, SOVA, geschiedenis, excursies en het behandelen/bespreken van nieuws/actualiteiten. Burgerschap staat op onze school ook in het teken van ‘christen-zijn’. Dat betekent dat wij de nadruk leggen op de noodzaak van bekering van het hart en dat

we onze kinderen willen voorgaan in de christelijke waarden en normen, die ons in de Bijbel worden aangereikt. De Bijbel wijst ons een koers ten aanzien van burgerschap die zegenrijk is voor onze maatschappij.

3.3 Toelatingsbeleid

Met ons toelatingsbeleid willen we een zo goed mogelijke aansluiting realiseren tussen de school en de gezinnen, waaruit de leerlingen afkomstig zijn. Daarom worden alleen kinderen toegelaten uit de gezinnen die tot één van de kerken van de Gereformeerde Gezindte behoren. Deze groep kunnen we als volgt omschrijven: De Gereformeerde Gezindte omvat het over verschillende kerkelijke denominaties verspreide geheel van belijders, die de gereformeerde leer, uitgedrukt in de bekende Drie Formulieren van Enigheid, belijden in overeenstemming met de geopenbaarde waarheid van Gods Woord te zijn, verwoord in de Statenvertaling, en die volgens deze waarheid de noodzakelijkheid van een persoonlijke doorleving van zonde en genade in de weg van de waarachtige wedergeboorte en bekering benadrukken; die in het persoonlijke leven de

17

Leven en leren krachtige bevordering van de godzaligheid voorstaan en tevens de Bijbelse praktijk der godzaligheid najagen in het kerkelijke, maatschappelijke en staatkundige leven.1 De ouders van de leerlingen behoren kerkelijk tot één van de volgende kerkgenootschappen: • Christelijke Gereformeerde Kerken; • Gereformeerde Gemeenten;

• Gereformeerde Gemeenten in Nederland; • Hersteld Hervormde Kerk; • Oud Gereformeerde Gemeenten (in Nederland); • Protestantse Kerk in Nederland (Gereformeerde Bond). We verwachten van deze gezinnen dat zij hartelijk betrokken zijn bij de identiteit van de school en deze ook voorleven. Nadat de ouders de beschikking of indicatie voor het speciaal (basis)onderwijs hebben, melden de ouders het kind aan bij één van onze scholen. De ouders ontvangen daarna een uitnodiging voor een kennismakingsgesprek met het bestuur. • Naar: Vergunst, ds. A. (1983). Om de eenheid der kerk. Houten; Den Hertog. P. 25.


over het onderwijs op de Obadjaschool Cluster 4 Binnen onze stichting is er sprake van twee wetgevingen. Voor het SBO, de Eliëzerschool, geldt de Wet op het Primair Onderwijs (WPO). Voor de Obadjaschool Cluster 3 en Cluster 4 geldt de Wet op de Expertise Centra (WEC). Het onderwijs en de organisatie van het onderwijs dienen afgestemd te zijn op hetgeen in deze wetten wordt aangegeven.

4.1 Ons onderwijsconcept

Wij zijn (sinds 2005) gecertificeerd als BAS-school (Bouwen aan een Adaptieve School). Sindsdien bouwen we als team verder om het adaptief onderwijs binnen de school vorm te geven. In het kader hiervan hebben we de afgelopen jaren nagedacht over de onderwerpen structuur, interactie (communicatie), zelfstandige leerhouding, instructie (uitleg van leerstof) en samenwerken van leerlingen.

19

In alle groepen worden zo veel mogelijk zaken min of meer op dezelfde manier georganiseerd (of er zit een opbouw in van de lagere naar de hogere groepen). Dit biedt duidelijkheid en veiligheid; een noodzakelijke basis om te kunnen leren. Hieronder lichten we toe wat dit betekent voor het werken met de kinderen in de klas.

Structuur Bij structuur gaat het om orde, overzicht en duidelijkheid. Dit is te zien aan de inrichting van de school, de lokalen en het plein. De inrichting sluit aan bij de belevingswereld van het kind. Ook houden we er bij de inrichting rekening mee dat er individueel, in groepen en in een kring gewerkt kan worden. Het onderwerp structuur hebben we ook uitgewerkt voor het gedrag van de leerkracht in de groep. Het is belangrijk dat de leerkracht voorspelbaar is in zijn/haar gedrag. Ook brengen we structuur aan in het aanbod van de leerstof. Leerkrachten plannen van tevoren in (voor een week, meerdere weken of een heel jaar) welke leerstof ze wanneer aan de (verschillende groepjes) leerlingen aanbieden. Interactie/communicatie Een ander belangrijk aspect van ons onderwijs is de omgang met onze leerlingen. We proberen duidelijk te zijn en de motivatie en het zelfvertrouwen van de leerlingen door af te stemmen op de communicatie van de leerlingen (denk aan: auti-communicatie). We proberen de tijd te nemen voor de leerlingen, ons in hun gedachten te verplaatsen, hen Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

te ondersteunen in wat zij moeilijk vinden door positieve feedback te geven (‘dat heb je goed gedaan’) en te laten merken dat we hoge verwachtingen van hen hebben (‘dat lukt jou wel’). Ook werken we aan een reëel positief zelfbeeld bij de leerlingen. Zelfstandige leerhouding Het bevorderen van de zelfstandige leerhouding van kinderen is verwerkt in onze school-, pleinen klassenregels. De hoofdregel van de school, ‘God liefhebben boven alles en je naaste als jezelf’, hebben we in beeld laten brengen in een schilderij. Dit hangt voorin in de school. De afgeleide regel voor de kinderen is: ‘Wij zorgen goed voor elkaar’. Het is belangrijk voor het zelfstandig werken in de klas dat bepaalde regels routine worden voor de kinderen. Een regel wordt dan iets vanzelfsprekends. Daarnaast stelt elke groep met elkaar aan het begin van het schooljaar een aantal groepsregels op. De regels voor school, plein en klas staan in hoofdstuk 4.4 van deze schoolgids. Zelfstandig leren heeft ook alles te maken met het zelf kiezen, plannen, etc. van taken die het kind gaat doen. Dit komt bijvoorbeeld terug bij het vak

rekenen en bij het werken in hoeken. Onze ervaring is dat het zelf maken van keuzes voor de meeste kinderen motiverend werkt. Het werken in hoeken gebeurt in de onderbouw een aantal keren per week en in de bovenbouw één keer per week. In de hoeken proberen we opdrachten en materialen aan te bieden die de leerlingen uitdagen om zelf dingen te ontdekken. Instructie De manier waarop de leerkracht de leerstof uitlegt en nieuwe leerstof aanbiedt, is erg belangrijk. Bij het aanbieden van (nieuwe) leerstof proberen we zo veel mogelijk te werken volgens het model van ‘directe instructie’. Dit houdt in dat er een terugblik plaatsvindt op de vorige les, het doel van de les wordt aangegeven, de nieuwe leerstof aangeboden en begeleid geoefend wordt. Hierbij kan eenvoudig vastgesteld worden of de leerstof begrepen is. Daarna oefenen de kinderen zelfstandig verder. Eventueel krijgen andere kinderen nog verder instructie aan de instructietafel.

21

Leren samenwerken In ons onderwijsaanbod komt ook het leren samenwerken naar voren. De reden hiervoor is onder andere dat de huidige maatschappij vraagt om mensen die kunnen samenwerken en samen problemen oplossen. Daarnaast is er het pedagogische aspect van samenwerken: iets dat je alleen moet doen, is veel bedreigender dan iets dat je samen kunt doen. Om te kunnen leren samenwerken, moeten de kinderen als groep elkaar ook kennen en respecteren. Ze moeten bereid zijn naar elkaar te luisteren en elkaar te helpen. Dat is één van de redenen waarom we aandacht besteden aan groepsvorming. Dit doen we in de eerste drie weken van elk nieuw cursusjaar. We kennen verschillende manieren van samenwerken. Op school gebruiken we bijvoorbeeld het zogenaamde ‘tandemleren’ (in tweetallen) en het leren in tafelgroepen (meestal met vier leerlingen).

4.2 Ontwikkelingsgericht onderwijs

Binnen de kleutergroepen worden kinderen opgevangen met een vertraagde of een verstoorde ontwikkeling. Ook kinderen met gedragsproblemen worden binnen deze groep opgevan-

gen. Door middel van observeren wordt de ontwikkeling van het kind gevolgd en vastgelegd aan de hand van een observatiemodel. Hierbij gebruiken we het Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) van Dick Memelink. In de kleutergroepen van onze school kiezen we voor ‘ontwikkelingsgericht onderwijs’. In het onderwijs sluiten we aan bij de individuele ontwikkeling die elk kind doormaakt en bij de belevingswereld van het kind. De activiteiten van de groep richten zich op de totale ontwikkeling van het kind. Er wordt gewerkt aan de hand van thema’s. Onderwerpen die aan de orde komen, zijn bijvoorbeeld: wie ben ik, ons huis, de straat waarin we wonen, bruiloft, geboorte, dierentuin, etc. Binnen deze thema’s proberen we de volgende ontwikkelingsgebieden te stimuleren: sociaal-emotionele ontwikkeling, speel- en werkgedrag, (senso-)motorische ontwikkeling, zintuiglijke ontwikkeling, spraak- en taalontwikkeling, symboolherkenning en wereldverkenning. Op grond van kennis en ervaring is er een doordacht, aan de normen voldoend en op de doelgroep afgestemd onderwijsaanbod. Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

4.3 Programmagericht onderwijs

In groep 3 t/m 8 laten we het onderwijs zoveel mogelijk aansluiten bij de mogelijkheden van het kind. Dit gebeurt op de kennisgebieden lezen, schrijven, taal, rekenen, wereldoriënterende vakken, expressievakken, bewegingsonderwijs, sociaal-emotionele ontwikkeling, burgerschapsvorming en ICT. In de praktijk betekent dit dat we bijvoorbeeld voor de vakken lezen en spelling binnen de groep meerdere niveaugroepen samenstellen. Op deze manier kan de leerkracht tegemoet komen aan de behoeften van het kind. De instructie wordt bij toerbeurt aan de groepjes gegeven. Wanneer leerlingen geen instructie krijgen, werken ze zelfstandig. Het rekenonderwijs vindt groepsdoorbrekend plaats in niveaugroepen. Dat betekent dat de leerling bij rekenen een andere leerkracht kan hebben, dan de groepsleerkracht. Vakken als aardrijkskunde en geschiedenis worden klassikaal gegeven. Bij de verwerking en het geven van huiswerk kan

rekening gehouden worden met de verschillen in de groep en het niveau van de leerling.

4.4 Schoolregels

Elk mens heeft regels nodig. We zijn geplaatst in relatie tot andere mensen en zullen rekening moeten houden met anderen. Belonen en straffen zijn als pedagogische hulpmiddelen onmisbaar. Regels zorgen voor veiligheid en geborgenheid. Kinderen ervaren het als fijn als ze weten waar ze aan toe zijn. We kunnen hen er ook op aanspreken. Ze geven zelf aan onzeker

23

te worden als er geen duidelijkheid bestaat over wat toelaatbaar is en wat niet. Die onzekerheid dienen we zoveel mogelijk weg te nemen door het stellen en bespreken van een aantal regels/ grenzen. Deze leveren, samen met een stuk gewoontevorming, een bijdrage aan een gezond pedagogisch klimaat. In de regelgeving op onze school worden waarden en normen ten aanzien van onze naaste en het gebruik van materialen verwoord. De norm voor onze regelgeving wordt gevonden in de Tien Geboden. Vanuit de geboden van de Heere kunnen we duidelijke lijnen trekken naar het schoolleven van elke dag. De Heidelbergse Catechismus verwoordt het duidelijk in vraag en antwoord 111, waarin het gaat over het achtste gebod: ‘Dat ik mijns naasten nut, waar ik kan en mag bevordere; met hem alzo handel, als ik wilde dat men met mij handelt...’. Bij het naleven van regels horen beloningen. Deze zullen meestal in woorden gegeven worden. Het komt ook weleens voor dat we iets

in het vooruitzicht stellen als leerlingen volgens de regels handelen en zich positief opstellen. Waardering van goed gedrag heeft een positieve werking op het welbevinden van de leerlingen. Waar regels gesteld worden, komen ook straffen voor. Het doel is het ombuigen van onge-

wenst gedrag tot gewenst gedrag. De plaats van de opvoeder is hierin van wezenlijk belang. De opvoeder zal kritisch kijken naar zijn/haar eigen functioneren en openstaan voor opbouwende kritiek van anderen op zijn/haar gedrag. Goed voorbeeld doet goed volgen. Binnen onze school gelden eigen regels, toegespitst op onze specifieke situatie, die met de leerlingen worden doorgesproken. Zij kunnen ook op het naleven van de regels worden aangesproken.

Deze regels zijn gevisualiseerd door middel van foto’s. Deze foto’s hangen in de gangen van de school, zodat ze voor iedereen goed zichtbaar zijn. De regels in de klas en op het plein zijn afgeleid van de hoofdregel en de algemene regels.

School- en pleinregels

4.5 Speciale voorzieningen in het schoolgebouw

Hoofdregel • God liefhebben boven alles en onze naaste als onszelf. Dit is zichtbaar gemaakt op het schilderij in de gemeenschapsruimte. Algemeen • We zijn beleefd tegen volwassenen • We letten op ons taalgebruik • We zorgen goed voor elkaar • We zijn aardig voor iedereen • We gaan direct het busje in als het stilstaat • We houden met elkaar het plein netjes • We lossen problemen zelf op • We spelen samen op het eigen schoolplein • We lopen rustig en stil door de gangen Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

De gemeenschapsruimte wordt multifunctioneel gebruikt. In deze ruimte is ook de schoolbibliotheek. De onderwijsruimten worden gebruikt door onder andere de administratie, de directeur, de intern begeleiders, de ICT-coördinator en de onderwijsassistenten voor een optimale uitoefening van hun taak. Ook kunnen er gesprekken gevoerd worden van uiteenlopende aard. Het gebouw beschikt over een toilet voor minder validen. Er is een speelzaal voor de kleutergroepen en we hebben de beschikking over een eigen gymzaal. In de ICT-ruimte kunnen alle leerlingen van een groep tegelijk achter de computer werken. Hier bevindt zich ook het documentatiecentrum.

25

Leiden en loslaten over de leerlingbegeleiding op de Eliezerschool 5.1 Aanmelding

Onze school valt onder het landelijk Samenwerkingsverband Berseba. Dit samenwerkingsverband bestaat uit vier regio’s. Onze school is onderdeel van het Expertisecentrum van de regio Noordoost. Regio Noordoost bestaat uit 35 reformatorische scholen. Een onderdeel van Regio Noordoost is het Loket Noordoost. Dit loket heeft verschillende taken, waaronder het afgeven van toelaatbaarheidsverklaringen voor het SBO, Cluster 3 en Cluster 4. Na het verkrijgen van een toelaatbaarheidsverklaring kan het aanmeldingstraject op onze school worden gestart. Bij een positief besluit voor wat betreft identiteit (zie hoofdstuk 3.3) kan het aanmeldingstraject een vervolg krijgen. Het is daarbij van belang dat: 1. een kopie van de toelaatbaarheidsbeschikking van Regio Noordoost op school aanwezig is; 2. een kopie van het dossier van de leerling op school aanwezig is; 3. de ingevulde aanmeldingsformulieren retour zijn gestuurd.

Wanneer het bovenstaande het geval is, worden de ouders uitgenodigd voor een intakegesprek met iemand vanuit het managementteam, de intern begeleider en de schoolmaatschappelijk werkster. Het doel van dit gesprek is het vormen van een beeld van de leerling en zicht krijgen op de mogelijkheden van de begeleiding van de leerling. Na het gesprek worden de relevante gegevens uit het dossier en de gespreksgegevens door de intern begeleider gebruikt bij het bepalen van de onderwijsrelevante beginsituatie. Deze onderwijsrelevante beginsituatie wordt beschreven in het Ontwikkelingsperspectief van de leerling.

bewaakt procedures en afspraken. de intern begeleiders; voeren acties met betrekking tot de leerlingenzorg uit. een orthopedagoog; doet onderzoeken en begeleidt collega’s. de schoolmaatschappelijk werkster; heeft contact met externe partners (BJZ, AMK, leerplichtambtenaar, etc.) en legt huisbezoeken af. de schoolarts; is (op afroep) beschikbaar en doet, indien gewenst, medisch onderzoek.

Na de intake wordt uw kind ingeschreven en ontvangt u een inschrijfbevestiging, waarop de plaatsingsdatum vermeld staat. Indien mogelijk (in ieder geval voor de kerst- en zomervakantie) krijgt uw kind de mogelijkheid om kennis te maken met de school.

Het Zorg Advies Team vergadert zes keer per jaar. Indien nodig kan het tussentijds ingezet worden. Iedere nieuwe leerling wordt besproken door het Zorg Advies Team (ZAT). Het Zorg Advies Team volgt leerlingen die buiten de zorg op groepsniveau vallen. Wanneer ondersteuningsvragen van ouders, leerlingen of leerkrachten de zorg van de groep te boven gaan, worden deze besproken op het ZAT.

5.2 Werkwijze van het Zorg Advies Team

5.3 Het volgen van de ontwikkeling van uw kind Ontwikkelingsperspectief

Op onze school hebben de volgende personen zitting in het Zorg Advies Team: het eindverantwoordelijke directielid (voorzitter); Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

Bij de start van elke leerling op onze school wordt een Ontwikkelingsperspectief opgesteld. Op grond van intelligentiegegevens en leerresul-

taten (indien van toepassing) wordt vastgesteld hoe we verwachten dat de leerling zich qua leerresultaten zal ontwikkelen. Daarbij wordt, zo mogelijk, een verwachting uitgesproken richting het vervolgonderwijs. Na elk toetsmoment wordt geëvalueerd of de leerling zich volgens het gestelde perspectief ontwikkelt. Blijft de ontwikkeling achter bij het gestelde perspectief, dan wordt nagegaan welke

27

extra hulp de leerling nodig heeft. Als blijkt dat de leerling zich sneller ontwikkelt, dan wordt het perspectief bijgesteld. Vanaf groep 6 worden de ontwikkeling en het ontwikkelingsperspectief op de contactavond met de ouders besproken. Leerlingvolgsysteem Om de leerlingen in hun ontwikkeling te volgen, wordt gebruik gemaakt van een tweetal systemen. Om de leerresultaten te volgen, maken we gebruik van de CITO-toetsen, die worden verwerkt in ParnasSys, het zogenaamde didactische leerlingvolgsysteem. Deze toetsen meten de vorderingen met betrekking tot technisch en begrijpend lezen, spelling en rekenen. De meeste toetsen worden twee keer per jaar afgenomen. Ook het ‘Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor het Speciaal Basisonderwijs’ wordt gebruikt om de leesontwikkeling structureel te volgen. Hierdoor kunnen de vorderingen van de kinderen objectiever gemeten worden en is er een vergelijking mogelijk met eerder behaalde resultaten. De op deze wijze verkregen gegevens over de vorderingen geven weer aanwijzingen voor verder handelen in (of buiten) de klas. Ook kan door middel van dit leerlingvolgsysteem een vergelij-

king gemaakt worden met de basisschool. Om de ontwikkeling van de kinderen te kunnen volgen, zetten we het pedagogisch leerlingvolgsysteem ZIEN! in. Bij de Jonge Risico Kinderen (JRK; groep 1 en 2) maken we ook gebruik van het Ontwikkelings Volg Model van Dick Memelink. De op deze wijze verkregen gegevens kunnen aanleiding zijn tot verdere begeleiding. Verder volgen we de ontwikkeling door observaties van de intern begeleider en de leerkracht. Leerlingdossier Van elk kind is een leerlingdossier aanwezig. In dit (papieren) dossier zitten de formulieren behorend bij de aanmelding van het kind. Verder worden er verslagen in opgenomen van externe instanties, bijvoorbeeld een onderzoeksverslag van de schoolbegeleidingsdienst, de schoolarts of een audiologisch centrum. Ouders van het kind hebben recht op inzage in het dossier. Er is ook een digitaal dossier, waarin per leerling toetsgegevens, handelingsplannen, notities naar aanleiding van oudercontacten, etc. worden bijgehouden. Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

Klassenniveau In de groep is de leerkracht verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken en daarmee ook voor de zorg die dagelijks geboden moet worden. In deze zorg wordt de leerkracht ondersteund door de onderwijsassistent. De contacten met de ouders lopen in principe altijd via de leerkracht. Zorgvragen die gerelateerd zijn aan stoornissen op individueel niveau en op groepsniveau worden door de leerkracht besproken met de intern begeleider tijdens de leerlingbespreking. De intern begeleider geeft advies aan de leerkracht of verwijst door naar het Zorg Advies Team. Om de cognitieve ontwikkelingen en de leervorderingen van uw kind te volgen, wordt door de leerkracht gebruik gemaakt van CITO-toetsen met betrekking tot technisch en begrijpend lezen, spelling en rekenen. Aan de hand hiervan bepaalt de leerkracht welke leerstof aangeboden wordt, of er extra hulp

nodig is, of er extra instructie gegeven moet worden, etc. In de eerste plaats vindt de zorg voor het kind in de klas plaats. Om de ontwikkelingen en de leervorderingen van uw kind te volgen, wordt door de leerkracht gebruik gemaakt van toetsen en observaties die horen bij de methoden, waarmee de kinderen leren lezen, rekenen, etc. Aan de hand hiervan bepaalt de leerkracht welke leerstof aangeboden wordt, of er extra hulp nodig is, of er extra instructie gegeven moet worden, etc. Ook hierbij wordt vooral gekeken welke extra instructie het kind met de volgende leerstof nodig heeft. Na het afnemen van de CITO’s gaat het vooral om het opnieuw vast stellen van de niveaugroepjes. Groepsplannen In de groep wordt gewerkt met groepsplannen. Leerlingen die op hetzelfde niveau werken, krijgen in kleine groepen instructie. Ook wordt er gewerkt aan het vergroten van de zelfstandigheid van de leerlingen.

29

Tijdens de evaluatie van groepsplannen wordt besproken waarom een leerling wel of niet een doel behaald heeft. Er kunnen op dat moment andere middelen of materialen ingezet worden. Een doel kan ook niet haalbaar of op langere termijn haalbaar zijn. Leerlingbesprekingen De resultaten van de toetsen en vanuit het pedagogisch leerlingvolgsysteem worden door de leerkracht doorgesproken met de intern begeleider. In deze besprekingen worden afspraken gemaakt over verder handelen door de leerkracht, maar ook of leerlingen verder onderzoek of hulp van de remedial teacher (extra hulp buiten de klas) nodig hebben.

Naast deze besprekingen zijn er nog andere vaste momenten gepland voor overleg tussen de leerkracht en de intern begeleider over de totale ontwikkeling van de kinderen. Het kan zijn dat de leerkracht en de intern begeleider samen op zoek gaan naar de oorzaak en de aanpak van problemen bij een leerling. Deze problemen kunnen betrekking hebben op het leren en de werkhouding, maar ook op sociaal-emotioneel gebied. Bij complexe hulpvragen wordt het Zorg Advies Team ingeschakeld. Besprekingen met de ouders In de vijfde schoolweek wordt met iedere ouder een startgesprek gepland. Dit gesprek duurt een half uur en heeft als doel het informeren en bespreken van de wederzijdse verwachtingen. Voorafgaand aan het gesprek ontvangen de ouders een agenda met gesprekspunten. Daarnaast worden de ouders twee maal per schooljaar uitgenodigd voor de contactavond naar aanleiding van de resultaten van hun kind. Dit gebeurt deels naar aanleiding van het rapport en deels naar aanleiding van de toetsen die zijn gemaakt. Tijdens dit gesprek kan de leerkracht aan de hand van verschillende toetsgegevens per vakgebied preciezer de vorderingen van het Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

kind aangeven. Voor elke ouder wordt vijftien minuten spreektijd gereserveerd. Daarnaast wordt in het voor- of najaar gelegenheid gegeven tot telefonisch oudercontact. Voor wat betreft het ouderbezoek zijn er afspraken gemaakt per leerjaar. De leerkracht van uw kind geeft in de contactbrief van de groep aan het begin van het jaar aan wat u voor dat jaar kunt verwachten. Mochten er bijzondere omstandigheden zijn, dan neemt de leerkracht contact op voor overleg en kunnen er nadere afspraken gemaakt worden over de contacten tussen school en ouders. De doorstroom van leerlingen binnen het SBO Bij plaatsing van een (nieuwe) leerling in een groep wordt rekening gehouden met de schoolloopbaan van het kind, de leeftijd, de mogelijkheden, de ontwikkeling en het sociaal-emotioneel functioneren. Op het eindrapport wordt aangegeven bij welke leerkracht het kind het volgende schooljaar in de klas komt. Gedurende het hele jaar kunnen er leerlingen instromen.

5.4 Beleid bij ongewenste situaties

Pestprotocol Binnen de school wordt veel aandacht besteed aan het pedagogische klimaat. We vinden het belangrijk om een veilige leef- en leeromgeving te creëren. Het pestprotocol (dat op school ter inzage ligt) houdt samengevat in dat: 1. Pesten op onze school niet wordt geaccepteerd. • We voeren als school een actief beleid om pesten te voorkomen of tegen te gaan. We gaan daarbij uit van het volgende:

31

• Echt pestgedrag komt over het algemeen pas voor vanaf groep 5; in de groepen 1 tot en met 4 kan wel de basis worden gelegd voor later pestgedrag. • We spreken over de gepeste en de pesters. • Of er sprake is van pesten wordt bepaald door de beleving die de gepeste heeft. • Pesten komt ook bij volwassenen voor. • We zijn alert op het signaleren van pestgedrag. • We nemen elke melding, van wie dan ook, over pesten serieus. • We gaan op een professionele manier met het pesten om. 2. We zijn alert op pestgedrag. Met name in de groepen 1 tot en met 4 zijn we alert op gedrag dat later tot pestgedrag kan uitgroeien. We signaleren mogelijke pesters en mogelijke gepesten. We spreken met de groep over verschillen in mensen, anders mogen zijn, voor elkaar opkomen, elkaar helpen, etc. Met name in de groepen 5 tot en met 8 zijn we alert op het gedrag van de pester(s) en de gepeste(n). We gaan daarbij uit van signalen,

zoals in de literatuur beschreven (pesters: ongewenst groepsgedrag, ‘machogedrag’, onverklaarbaar in het bezit van nieuwe spullen of spullen die van een ander zijn geweest, etc.; gepeste: blijven ‘hangen’ bij speelkwartieren, altijd in de buurt van een volwassene, slecht slapen, onverklaarbare beschadigingen aan lichaam, kleding en/of eigendommen, etc.). Vanuit de basisregels worden jaarlijks met elke groep routines afgesproken. De uitwerSchoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

king van de regels in routines is er (mede) op gericht om pestgedrag te voorkomen.

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, opgesteld door Driestar Onderwijsadvies.

3. Melding Uw inbreng is van groot belang. Mocht u op de een of andere manier vermoeden dat uw kind gepest wordt, aarzel dan niet dit te bespreken met de groepsleerkracht van uw kind. Mocht u het gevoel hebben dat, door welke omstandigheid dan ook, er onvoldoende op uw signalen wordt gereageerd, dan kunt u – na contact met de leerkracht hierover – terecht bij de teamleider.

Sanctiebeleid Het is een wettelijke verplichting in de schoolgids iets op te nemen over een eventuele verwijdering van een leerling van school. Na (zeer) ernstige gedragsproblemen kan de directie tot een tijdelijke schorsing of zelfs tot definitieve verwijdering overgaan. Dat zal altijd in overleg met ouders, bestuur en inspectie plaatsvinden. Er zal bij zulke ernstige gevallen ook gezocht worden naar plaatsing op een andersoortige school of instelling. Op school ligt een protocol voor schorsing en/of verwijdering ter inzage.

Meldcode Kindermishandeling Per 1 januari 2012 is een Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld op elke school verplicht. De meldcode is een hulpmiddel om kindermishandeling, maar ook huiselijk geweld tegen te gaan. Een meldcode betekent niet dat er meldplicht is. Bij meldplicht moet een professional zijn /haar vermoeden van geweld melden bij een andere instantie. Die verplichting bestaat niet bij een meldcode. Als wij op school een vermoeden hebben dat een leerling mogelijk slachtoffer is van huiselijk geweld en/of kindermishandeling, dan handelen wij zoals beschreven staat in de

33

5.5 Externe ondersteuning bij de leerlingbegeleiding

Het klassenteam staat niet alleen in het bieden van zorg en onderwijs voor de leerlingen. Er wordt ondersteuning gegeven door een team van specialisten die extra zorg kunnen bieden. Hieronder verstaan we alle vormen van ondersteuning die mogelijk zijn door andere professionals dan de leerkracht en de onderwijsassistent.

De orthopedagoog wordt ingeschakeld als er sociaal-emotionele en/of gedragsmatige problemen zijn. Zij voert gesprekken met de intern begeleider, groepsleerkracht en ouders. Ook doet zij onderzoeken bij kinderen. Voor het doen van onderzoek door de orthopedagoge wordt vooraf aan de ouders toestemming gevraagd. Vaak wordt vooraf een intakegesprek gehouden om de hulpvraag duidelijk te maken. Nadat het onderzoek is afgerond, vindt een gesprek met de ouders plaats om af te stemmen welke begeleiding het kind nodig heeft. Onze school maakt gebruik van de expertise van twee orthopedagogen: • Mw. drs. J.G. Preuter, GZ-psychologe en orthopedagoog (vanuit Driestar Educatief) • Mw. E.M. Verwijs MSc, orthopedagoog (werkzaam bij onze stichting) De fysiotherapeut kan door middel van een verwijzing van de huisarts/specialist gericht aan de motorische ontwikkeling van uw kind werken. Als uw zoon/dochter fysiotherapie nodig heeft, kan dat in de meeste gevallen op school gegeven worden. Heeft uw kind al fysiotherapie, dan is een verslag van de behandelend therapeut wenselijk voor verdere behandeling. Deze twee Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

fysiotherapeuten helpen uw kind op onze school: • Mw. D. van Berlo • Mw. J. Klarenbeek (Praktijkadres: Burg. Malcorpslaan 101a, 8061 AJ Hasselt) De schoolarts, mw. G.T. Mulder (GGD-IJsselland), is enkele keren per jaar met haar assistente op onze school. Op grond van de dossierinformatie beoordeelt de arts of nieuwe leerlingen voor een onderzoek worden opgeroepen. Als de leerkracht vragen over een leerling heeft, bijvoorbeeld over het gehoor of de ogen, kan een leerling worden aangemeld. Ook als er reden is voor een herhalingsonderzoek door de schoolarts wordt de leerling opnieuw opgeroepen. Dit gebeurt altijd in overleg met de ouders.

anderen in te roepen. Deze hulp kan worden geboden door bijvoorbeeld De Twijn, de Enkschool, Eleos, Accare, MEE, CCE, het Autisme-steunpunt van het REC, Bartimeüs, etc. Wanneer externe hulp nodig is, zal dit in overleg met de ouders en de diverse betrokkenen binnen de school besproken worden.

Externe instanties De meeste leerlingen kunnen worden geholpen via één van de bovengenoemde wegen. Het kan nodig zijn hulp van

35

Presteren en profileren over de ambities en resultaten van het onderwijs 6.1 Het ondersteuningsprofiel

Iedere school heeft een ondersteuningsprofiel opgesteld. Dit profiel geeft weer waarin de school zich onderscheidt van andere scholen. Ons team heeft uitgesproken binnen de groepssituatie een passend ondersteuningsarrangement te kunnen bieden aan kinderen met een IQ tussen 55 en 90 (afhankelijk van bijkomende problematiek) èn waarbij de basisschool handelingsverlegenheid ervaart, zonder dat de leerlingen voldoen aan de criteria voor een indicatie cluster-3 (ZML) of cluster-4. Ook kinderen waarbij sprake is van leerproblemen, dyslexie, PDDNOS, concentratieproblemen, ADHD en astmatische aandoeningen, behoren tot de doelgroep die we onderwijs willen bieden. Naast de basiskwaliteit en de basisondersteuning profileert de school zich als deskundig op specifieke gebieden. Zo beschikt de school over kennis en vaardigheden om leerlingen met dyslexie te Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

kunnen begeleiden. Op school werken wij met het ‘Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor het Speciaal Basisonderwijs’. Dit betekent dat we de lees- en schrijfontwikkeling van de leerlingen nauwkeurig volgen met behulp van toetsen. Wanneer kinderen uitvallen, wordt gerichte hulp gegeven en extra geoefend. In principe behandelen we kinderen bij wie dyslexie vermoed wordt alsof ze dyslexie hebben. In een aantal gevallen is het mogelijk om vanuit de zorgverzekering een onderzoek naar dyslexie te laten doen, waarop eventueel een behandeling kan volgen. We hebben ons georiënteerd op hulpmiddelen voor leerlingen met dyslexie, zoals de daisyspeler, de alpha smart en het computerprogramma Kurzweil. We bieden leerlingen met dyslexie één of meerdere van deze hulpmiddelen aan. Het kost tijd om te zoeken naar het voor een leerling meest geschikte hulpmiddel. Andere specifieke ondersteuning die op onze school geboden kan worden vindt u in de onderstaande arrangementen. Deze arrangementen kunnen, al naar gelang de ondersteuningsbehoefte van de leerling, individueel of in groepsverband worden ingezet. Voor sommige arrangementen is een extra bekostiging nodig. Dit

hangt af van verschillende factoren en wordt per situatie bekeken. • School-video-interactie-begeleiding. • Begeleiding van een leerling die belemmerd wordt in zijn sociaal-emotionele ontwikkeling door interne factoren. • Begeleiding van een leerling die belemmerd wordt in zijn sociaal-emotionele ontwikkeling door externe factoren. • Het begeleiden van ouders bij kindgebonden problematiek. • Pré-teaching Sova. • Individuele begeleiding bij rekenen of spelling. • Overzicht en grip voor de leerling op zijn klassenomgeving. • De voorbereiding op de overgang van het SBO naar het voortgezet onderwijs (VO). • Motorische ondersteuning van een leerling. • Ontwikkeling van het zelfbewustzijn/het zelfbeeld/de identiteit. • Acceptatie van een beperking of stoornis. • Begeleiding bij het behalen van een type-diploma bij leerlingen met dyslexie. • Samenspel, winnen en verliezen. • Omgang met groepsgenoten en samenspel op het plein. • Communicatie 1: basis gespreksvaardigheden.

37

• Ontwikkeling van het zelfbeeld m.b.v. ‘Mijn plakboek’. • Praktisch aan de slag: insteek op sterke kanten of interessegebieden van de leerling. • Weerbaarheid ‘Plezier op school’. • Faalangstreductietraining. • Zelfverzorging. • Sociale vaardigheidstraining ‘Zo gaan Sarah en Jerom met elkaar om’. • Herkennen van en omgaan met emoties bij jezelf en de ander.

6.2 Uitstroomprofiel en – gegevens Uitstroom naar: ZML PROO VMBO _ LWOO VMBO – BB VMBO – BB VSO VMBO – KB VMBO – KB VSO VMBO – GT VMBO – GT VSO VMBO – TL VMBO – TL VSO HAVO HAVO VSO Totaal:

2013-2014 1 11 17 2 1 1

33

6.3 Begeleiding naar het vervolgonderwijs

Het traject dat in groep 8 wordt gevolgd met het oog op het vervolgonderwijs, bestaat uit de volgende stappen: • In oktober wordt er een informatieavond gehouden waarbij de leerkrachten van de eindgroepen de ouders van de schoolverlaters informeren over het vervolgonderwijs. Er wordt daarbij informatie gegeven over het PraktijkOnderwijs, het LWOO en VMBO. • In het najaar bezoekt de groepsleerkracht de ouders. Tijdens het bezoek zullen ook de verwachtingen ten aanzien van het vervolgonderwijs besproken worden. • In januari nemen alle leerlingen van de eindgroepen SBO deel aan een eindonderzoek. De uitslag van deze toets is in januari bekend en wordt door de orthopedagoge besproken met de leerkracht en intern begeleider. De ouders Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

worden uitgenodigd voor een gesprek over de uitslag van de test en het advies met betrekking tot het vervolgonderwijs. Tijdens het gesprek wordt een toelichting gegeven op de procedure van aanmelding. De toetsgegevens en de schoolgegevens worden vanuit onze school met een advies over de plaatsing van het kind aan de school voor (speciaal) voortgezet onderwijs verstrekt. • Rond februari bezoeken de leerlingen ter kennismaking hun nieuwe school. • De ouders melden hun kind aan bij het voortgezet onderwijs. • De aanmeldingsformulieren worden via onze school verstrekt. Het onderwijskundig rapport gaat naar de Regionale Commissie Leerling Zorg (CLZ). Deze besluit over een beschikking voor het praktijkonderwijs (PrO) of leerwegondersteunend onderwijs (LWOO).

Er vindt na groep 8 een uitstroom plaats naar: • PRO (praktijkonderwijs) • VMBO (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs), onderverdeeld in: • bbl/LWOO (basisberoepsgerichte leerweg met leerwegondersteunend onderwijs) • bbl (basisberoepsgerichte leerweg) • kbl (kaderberoepsgerichte leerweg) • gtl (gemengd theoretische leerweg) In principe moet de leerling na zes jaar (speciaal) basisonderwijs gevolgd te hebben (vanaf groep 3 gerekend) de school kunnen verlaten.

39

Wie werken er op onze school 7.1 Het personeel

Algemeen directeur De algemeen directeur geeft leiding aan de locatiedirecteuren van de Eliëzer- en Obadjaschool. Hij legt verantwoording af aan het bestuur en stelt in samenspraak met het bestuur en de directie het strategisch beleid voor de scholen op. Daarbij gaat het voornamelijk om zaken die gericht zijn op de toekomst van beide scholen. Daarnaast vertegenwoordigt de algemeen directeur het bestuur bij diverse overheidsinstanties, geeft hij richting aan het onderwijskundig beleid, draagt hij zorg voor de huisvesting van de scholen en geeft hij leiding aan de bovenschoolse medewerkers. Locatiedirecteur De locatiedirecteur is belast met de dagelijkse leiding van de Obadjaschool Cluster 4 (naast de dagelijkse leiding van de Eliëzerschool SBO). Hij is verantwoordelijk voor de uitvoering van het door het bestuur vastgestelde beleid. Hij heeft de dagelijkse leiding, die onder andere bestaat uit het voorbereiden

en voorzitten van vergaderingen. Daarnaast draagt hij de eindverantwoordelijkheid voor het onderwijskundig beleid, personeelsbeleid en de organisatie van het totale schoolgebeuren. Dit houdt onder andere in dat hij zich op de hoogte stelt van de ontwikkelingen in het onderwijs. De locatiedirecteur is vrijgesteld van lesgevende taken om zijn directietaken uit te kunnen voeren. De locatiedirecteur is bestuurslid van de Regionale Zorgbreedte Commissie van het Samenwerkingsverband WSNS Zwolle. Samen met de teamleiders en de hoofd-intern begeleider vormt hij het Managementteam (MT). Het MT vergadert iedere vier weken. Teamleider Er is één teamleider die anderhalve dag per week ambulant is om diverse taken te kunnen uitvoeren. De taken bestaan uit het begeleiden, sturen en coördineren van het onderwijsproces. Hierin worden de teamleider aangestuurd door de locatiedirecteur. Daarnaast bepaalt ze in nauwe samenwerking met de locatiedirecteur en de teamleiders van het SBO de inhoud van het onderwijs, zoals beschreven staat in het schoolplan. Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

Intern begeleider De intern begeleider (IB-er) heeft als taak de leerlingenzorg te coördineren, bewaken en sturen. Zo is zij bijvoorbeeld belast met de coördinatie van het afnemen van toetsen in het kader van het leerlingvolgsysteem. De intern begeleider voert overleg met leerkrachten tijdens de leerlingbespreking. Aan de hand van de toetsuitslagen wordt bepaald welk(e) kind(eren) extra begeleiding nodig heeft(hebben). Ook coördineert en bewaakt de intern begeleider deze hulp en neemt, zo nodig, contact op met externe deskundigen, zoals de orthopedagoge. De intern begeleider stelt zich op de hoogte van de ontwikkelingen met betrekking tot de leerlingenzorg (gedrag, lezen, spelling, schrijven, rekenen). Daarnaast coacht zij leerkrachten bij vragen over kinderen en onderwijs. Groepsleerkracht De groepsleerkracht is verantwoordelijk voor het onderwijsleerproces in de groep. Hij/zij streeft naar een pedagogisch klimaat in de groep, zoals eerder omschreven is. De groepsleerkracht geeft vorm aan het onderwijsprogramma en houdt de leervorderingen bij. De groepsleerkracht is het eerste aanspreekpunt voor de ouders als het

over het onderwijs aan hun kind gaat. In de meeste groepen wordt lesgegeven door meerdere leerkrachten. Er wordt naar gestreefd maximaal twee groepsleerkrachten voor één groep te hebben. Elke groep heeft één leerkracht die de contactpersoon voor u als ouder is. Dit is meestal de persoon die de meeste uren les geeft in de groep. Onderwijsassistent De onderwijsassistent assisteert bij het geven van onderwijs. Zij functioneert onder leiding van

41

gedeeltelijk door de remedial teacher met de leerling uitgevoerd. Daarnaast heeft de leerkracht en/of een onderwijsassistent hierin een uitvoerende rol. Na iedere acht weken werken wordt nagegaan of verdere speciale hulp nodig is of dat deze hulp beeindigd kan worden. Ouders worden door de IB-er op de hoogte gesteld wanneer remedial teaching gegeven zal worden. Zo nodig neemt ook de remedial teacher contact op om het plan door te nemen.

de leerkracht en verricht allerhande organisatorische en onderwijskundige activiteiten die de goede gang van het onderwijs bevorderen. Meer handen in de klas zorgt er immers voor dat het ‘onderwijs op maat’ nog beter vorm kan krijgen Remedial teacher Het kan gebeuren dat een leerling zo veel (speciale) hulp vraagt van de leerkracht dat hij/ zij dat niet alleen kan realiseren. Dan wordt de hulp van de remedial teacher ingeschakeld. Hij/ zij onderzoekt de problemen en stelt een plan van aanpak (handelingsplan) op. Dit plan wordt

Logopediste Nieuwe leerlingen krijgen een logopedische screening om te bepalen of logopedie noodzakelijk is. Voor de leerlingen die in logopedische behandeling komen wordt een specifiek handelingsplan opgesteld. Veelal wordt gekozen voor een individuele behandeling. Er kan ook gekozen worden voor het behandelen in een groepje (uit sociaal-communicatief oogpunt). In de onderbouw werkt de logopediste ook mee in de groepen bij het werken in taalgroepjes. De logopediste evalueert regelmatig de voortgang van de behandeling en doen daar verslag van tijdens de leerlingbesprekingen. Zij houdt de ouders via een schrift of map op de hoogte van de gegeven Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

oefeningen die hierdoor ook thuis gedaan kunnen worden. Jaarlijks maakt zij een verslag en evaluatie van de vorderingen. Dit verslag wordt meegegeven aan de ouders. ICT-coördinator/media-coach De ICT-coördinator is belast met alle taken rond ICT (Informatie en Communicatietechnologie) binnen de school. Zijn inbreng richt zich op bezinning ten aanzien van het gebruik van computers en op het beheer van programmatuur en apparatuur. Daarnaast ondersteunt, stimuleert en activeert hij zijn collega’s op het gebied van de informatietechnologie. Maatschappelijk werkster Voor anderhalve dag per week is een maatschappelijk werkster aan onze school verbonden. Zij heeft contact met ouders bij aanmelding van leerlingen. Verder ondersteunt ze gezinnen in moeilijke omstandigheden en onderhoudt ze contacten met externe organisaties. Ook kan zij betrokken worden bij de extra zorg aan leerlingen. Ambulant begeleider Aan onze school is voor vier dagen per week een ambulant begeleider verbonden. Zij bege-

leidt zorgleerlingen en hun leerkrachten op de basisscholen uit ons samenwerkingsverband. Verder maakt zij handelingsplannen, evalueert zij de voortgang daarvan en heeft zij zitting in het zorgloket. Overig onderwijsondersteunend personeel De schooladministratie wordt voor een groot deel verzorgd door eigen administratieve medewerkers. De directie wordt ondersteund door een directiesecretaresse. De conciërge draagt mede zorg voor de tuin, het onderhoud binnen en buiten de school en het helpen bij onderwijskundige activiteiten. De interieurverzorgster zorgt ervoor dat de leerlingen en de leerkrachten hun werk kunnen doen in een schoon schoolgebouw.

7.2 Scholing personeel

Het onderwijs is voortdurend in beweging. De inhoud van de vakken verandert en er zijn nieuwe vak- en vormingsgebieden bijgekomen. Het kunnen omgaan met de verschillen tussen leerlingen in de groep zal leiden tot nieuwe werkvormen. Ook is er steeds meer zorg voor leerlingen met specifieke leerbehoeften, zorg die ook de groepsleerkracht zal moeten kunnen geven. Het personeel zal op deze veranderingen moeten

43

kunnen inspelen. Daarom willen wij een lerende organisatie zijn. Dit betekent dat we steeds willen blijven leren: op teamniveau en individueel. Op teamniveau zijn we de afgelopen jaren onder andere bezig geweest met het invoeren van een nieuwe rekenmethode en een nieuw pedagogisch leerlingvolgsysteem, ZIEN!. Juist het gezamenlijk leren maakt sterk. Het is belangrijk dat met een wisselende teamsamenstelling de onderwijsinhoud op peil blijft. Daarnaast vindt, door middel van nascholing, individuele professionalisering plaats. Meerdere collega’s volgden de afgelopen jaren een cursus op het gebied van onder andere gedrag, agressieregulatie, interne begeleiding, coach of een andere Masteropleiding. Daarnaast proberen we door het gericht volgen van studiedagen op de hoogte te blijven van de onderwijsontwikkelingen.

Onze school biedt stageplaatsen aan studenten die de opleiding voor onderwijsassistent volgen aan het Hoornbeeck College te Apeldoorn en Kampen. Deze stagiaires verrichten in de groep lesgevende en verzorgende activiteiten, onder toezicht van de leerkracht of onderwijsassistent.

7.3 Inzet stagiaires

De begeleiding en inzet van stagiaires van de pabo. Onze school is een stageschool voor studenten van Driestar Educatief te Gouda. Dat betekent dat een stagiaire in een klas activiteiten verricht om het lesgeven te leren, onder toezicht van de leerkracht. De begeleiding en inzet van stagiaires van de mbo-oa Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

Ouderbetrokkenheid vanzelfsprekend! 8.1 Het belang van de betrokkenheid van ouders

De school wil vanuit haar grondslag een visie vormen over en vorm geven aan ouderbetrokkenheid. Ouderbetrokkenheid houdt voor ons in dat er een gelijkwaardige samenwerking is tussen school en ouders, waarin school en ouders vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid werken aan de (school) ontwikkeling van het kind. Daarbij is er sprake van een onderscheiden verantwoordelijkheid. Het doel is een blijvend goede relatie tussen school en ouders in het belang

van het kind. Onderzoek laat zien dat deze ouderbetrokkenheid een positief effect heeft op de schoolprestaties van de kinderen. Betrokkenheid op het schoolleven zal ook positief werken voor de motivatie/leerhouding/gedrag/… van de kinderen. Belangrijke kenmerken voor een goede relatie tussen ouders en school zijn voor ons: Identiteit In afhankelijkheid van de Heere hebben we een gezamenlijk doel voor ogen: het eeuwig en tijdelijk welzijn van het kind Communicatie In de communicatie tussen school en ouders staat openheid voorop, waarin de school zich niet beperkt tot schriftelijke communicatie. Inbreng van ouders, afgestemd op wat nodig is voor het kind, stellen we op prijs. Relatie Er is wederzijds respect, waarbij een vertrouwensband opgebouwd wordt. Het is belangrijk om samen te zoeken naar afstemming, waardoor school en ouders op één lijn liggen.

45

Wij zien graag een samenwerking waarbij school en ouders elkaar ondersteunen bij de opvoeding en het leerproces. In de communicatie tussen school en ouders brengen beide partijen op basis van gelijkwaardigheid hun kennis, ervaringen en bevindingen in. Uiteindelijk gaat het er om dat ouders en school eenzelfde perspectief krijgen op de ontwikkeling en de mogelijkheden van het kind. Daarbij is er

niet alleen oog voor de ontwikkeling en de vorderingen die het kind op school laat zien, maar ook voor het functioneren thuis. Iedere twee jaar wordt er een oudertevredenheidsenquête uitgevoerd. Bij het onderzoek wordt u gevraagd om een vragenlijst in te vullen. De volgende enquête staat in het voorjaar van 2016 gepland.

8.2 Contacten school - ouders

Wij roepen de hulp van ouders in bij de jaarlijkse schoonmaak. U wordt hiervoor door middel van een brief dringend uitgenodigd. Ouders helpen ook bij de controle op hoofdluis. De directie is hiervoor eindverantwoordelijk. De school onderhoudt de overige contacten met ouders op verschillende manieren: 1. Informeren over en bespreken van het onderwijsaanbod en wat daarvoor nodig is op door de school georganiseerde dagen en avonden, waarbij uw kind en/of zijn of haar werk centraal staat/ staan.


Voor de hele school: • Contactbriefje van de leerkracht. Hierin staan de belangrijkste aandachtspunten met betrekking tot het klassengebeuren. U vindt er in ieder geval in: de te behandelen Bijbelse geschiedenis, de te leren psalm, het klassennieuws, het onderwerp dat centraal staat in de lessen sociaal-emotionele ontwikkeling, het thema waaraan gewerkt wordt en de liedjes die aangeleerd worden. • De leerlingen van groep 8 werken met een agenda. Het zou fijn zijn als u hier regelmatig in wilt kijken! • Eenmaal per drie weken verschijnt er een nieuwsbrief namens de locatiedirecteur. • Voor wat betreft het ouderbezoek zijn er afspraken gemaakt per leerjaar. De leerkracht van uw kind geeft in de contactbrief van de groep aan het begin van het jaar aan wat u voor dat jaar kunt verwachten. We stellen het zeer op prijs als beide ouders aanwezig kunnen zijn. Het zou fijn zijn als er een moment zonder het (de) kind(eren) gesproken kan worden (over het(de) kind(eren)). Mochten er bijzondere omstandigheden zijn, dan neemt de leerkracht contact op voor overleg en kunnen er nadere afspraken gemaakt worden over de

contacten tussen school en ouders. • In januari en juni vinden de zogenaamde 30minutengesprekken plaats. De vorderingen van uw kind worden dan besproken. Alle leerlingen krijgen hieraan voorafgaand een Ontwikkelingsperspectief (OPP) mee naar huis. • Eén keer per twee jaar houden we een kijkavond als afsluiting van een projectweek. Aanvullend voor de JRK groep In mei wordt een oudermorgen gepland. De ouders ontvangen dan een uitnodiging om de lessen in de groep bij te wonen. Overzicht contactmomenten Oudercontacten met betrekking tot informatie over het onderwijs en de mogelijkheden tot contact met de leerkracht over de ontwikkeling en vorderingen van uw kind nog even in een tijdsvolgorde. We proberen de contactmomenten zo evenwichtig mogelijk over het jaar te verdelen. • Na twee weken (voor de nieuwe leerlingen): telefonisch contact door de leerkracht. Indien noodzakelijk gebeurt dit eerder.

47

• In de vijfde week: een startgesprek waarbij de ouders in de gelegenheid worden gesteld kennis te maken met de leerkracht van hun kind(eren), hun verwachtingen te delen met de leerkracht en belangrijke informatie te krijgen met betrekking tot het onderwijs van hun kind. • Oktober/november (indien van toepassing) een ouderbezoek voor de ‘nieuwe’ leerlingen of telefonisch contact door de leerkracht bij die leerlingen, bij wie de leerkracht niet op bezoek gaat. In principe komt de leerkracht eenmaal per twee jaar op bezoek. • Januari: contactavond n.a.v. het eerste rapport dat is meegegeven. • Maart/april: indien nodig ouderbezoek of telefonisch contact door de leerkracht. • Eind juni (of: ongeveer twee weken voor de zomervakantie): contactavond n.a.v. het tweede rapport. 2. Contacten met betrekking tot de leervorderingen en/of –problemen Naast de bovengenoemde contacten, waarbij u geïnformeerd wordt over de ontwikkeling en vorderingen van uw kind, kan meer contact nodig zijn. We verwijzen voor afspraken en procedures

naar de diverse paragrafen in hoofdstuk 4. We zetten daarnaast nog op een rijtje in welke gevallen u door ons geïnformeerd of contact met u opgenomen wordt: • Bijzonderheden bij groepsovergang. • Wanneer we de orthopedagoge willen betrekken bij de zorg. Indien er vragen of problemen zijn, kunt u altijd contact opnemen met de leerkracht. Indien nodig volgt er een gesprek.

8.3 Medezeggenschap

Aan onze school is een Medezeggenschapsraad verbonden. Deze MR heeft aansluitend op de visie van het bestuur de ouders gevraagd om instemmingsrecht om te buigen naar adviesrecht. Meer dan tweederde van de ouders staat achter dit besluit. De MR bestaat uit drie ouders en drie personeelsleden. De ouders, dan wel het personeel van de school kunnen de secretaris van de MR schriftelijk verzoeken een onderwerp of voorstel ter bespreking op de agenda van een vergadering van de Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

MR te plaatsen. Dit kunnen onderwerpen zijn die te maken hebben met veiligheids-, gezondheids- en welzijnsbeleid; alsmede het financiële, onderwijskundige en huisvestingsbeleid van de school. Er wordt, verdeeld over het schooljaar, gemiddeld 6 keer vergaderd. Verder brengt de MR regelmatig verslag uit aan de ouders over zijn werkzaamheden (in de nieuwsbrief). Ook is er de mogelijkheid om de stukken in te zien op school. Aangezien onder het bestuur twee

scholen vallen, is er ook een Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) werkzaam. In de vergaderingen van deze (G)MR worden bovenschoolse zaken besproken.

8.4 Klachtenregeling en vertrouwenspersoon

In het omgaan met klachten geldt in eerste instantie de Bijbelse weg, zoals deze omschreven staat in Mattheüs 18. Dit betekent dat de klacht allereerst besproken wordt met de betrokken persoon. Indien de klacht niet naar tevredenheid wordt opgelost, zal deze klacht besproken worden met de leidinggevende. Deze leidinggevende zal proberen om in samenspraak met de betrokkenen tot een oplossing te komen. Hij of zij is te allen tijde verplicht de locatiedirecteur op de hoogte te stellen. Indien er geen oplossing wordt gevonden, wordt de klacht alsnog neerge-

49

legd bij de (locatie)directeur, de vertrouwenspersoon of het bevoegd gezag. Er is een klachtencommissie ingesteld waar een klacht ingediend wordt die niet volgens bovenstaande procedure opgelost kan worden. Deze werkwijze staat beschreven in het document ‘reglement klachtenprocedure’. De klachtencommissie kan worden benaderd via mw. mr. G.J. Boersma-Freeke (secretaris van de commissie), p/a Binnendamseweg 7, 3381 GA Giessenburg. Vertrouwenspersonen: De Eliëzer- en Obadjaschool willen scholen zijn waar leerlingen zich veilig kunnen voelen. Om deze reden voeren zij een alert beleid om incidenten te voorkomen of te beperken, die het gevoel van veiligheid op school aantasten. Hiervoor wordt vanaf het schooljaar 2014-2015 Het Centraal Meldpunt Incidenten ingericht. Het CMI is onder andere door email, website en wekelijks spreekuur (voor leerlingen) te bereiken. Binnen het beleid rond agressie en seksuele intimidatie, gericht op het voorkomen en bestrijden hiervan, nemen vertrouwenspersonen een centrale positie in. De aanstelling op school van een of twee interne vertrouwenspersonen zorgt voor

een laagdrempelig aanspreekpunt. Ouders, leerlingen en onderwijspersoneel kunnen bij de interne vertrouwenspersoon terecht als zij te maken hebben met ongewenst gedrag. De interne vertrouwenspersoon verzorgt de eerste opvang, luistert, geeft informatie en kan voor verdere ondersteuning een beroep doen op de externe vertrouwenspersoon. Binnen de Eliëzerschool zijn als interne vertrouwenspersonen mw. K. van den Belt en mw. T. Kalisvaart aangesteld (voor adresgegevens zie hoofdstuk 11). Als externe vertrouwenspersoon is mw. H. Folmer-de Ruiter aangesteld. De externe vertrouwenspersoon is een onafhankelijke deskundige die begeleiding biedt in het klachttraject en buiten de school staat. De externe vertrouwenspersoon onderzoekt of de klacht in gesprekken Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

met school kan worden opgelost. Lukt dit niet of is de melder na afloop niet tevreden, dan biedt de externe vertrouwenspersoon hulp bij het indienen van de klacht bij de klachtencommissie. Op basis van ontvangen klachten adviseert de externe vertrouwenspersoon onze scholen hoe zij de sociale veiligheid kunnen vergroten.

8.5 Informatie aan ouders die gescheiden leven

Het uitgangspunt is dat gescheiden ouders beiden recht hebben om door de school geïnformeerd te worden over alles aangaande hun kind(eren). De school mag de ene of de andere ouder op voorhand geen informatie onthouden. Een school moet er dus voor zorgen buiten het conflict te blijven dat als gevolg van een scheiding kan ontstaan. Het is in het belang van het kind dat beide ouders op de hoogte gehouden worden van alles wat met schoolaangelegenheden te maken heeft. De plicht

tot (actieve) informatieverstrekking vloeit voort uit een bepaling in het Burgerlijk Wetboek. Elke ouder heeft dit recht zolang het kind nog niet de leeftijd van 16 jaar heeft bereikt. De school heeft hierin een actieve rol. De informatie moet verstrekt worden zonder dat de (niet-verzorgende) ouder daar om gevraagd heeft. Dat geldt ook voor de situatie waarin één van de twee ouders niet met het ouderlijk gezag is belast. Die ouder zal in principe dezelfde informatie moeten krijgen als zijn/haar voormalige partner. Alleen wanneer er voor een school zwaarwegende redenen zijn, kan een school deze ouder informatie onthouden. Daarvan kan sprake zijn als het belang van het kind wordt geschaad door de informatieverstrekking. Een school moet die afweging zelf ma-

51

ken. Ze kan zich niet beroepen op bijvoorbeeld de opvatting van een gezinsvoogdijinstelling, of op de wens van de ene ouder of het kind om geen contact meer te houden met de andere ouder. De school dient zich wel te houden aan een uitspraak van een rechter. U mag van ons het volgende verwachten: • Op contactavonden wordt er net als bij andere leerlingen één tijdsperiode ingepland. Beide ouders zijn dan welkom. • Beide ouders krijgen nieuwsbrieven e.d. toegestuurd. • Beide ouders hebben inlogmogelijkheid in het ouderportaal. • De school wil een neutrale positie ten opzichte van de ouders innemen en het belang van het kind dienen. Daarom zal zij geen doorgeefluik voor de ene ouder naar de andere ouder zijn en ook geen ontmoetingsplaats voor de ouder en het kind. • De afspraken die de school maakt met de gescheiden

ouders, worden in het leerlingendossier bewaard en aan de betreffende groepsleerkrachten doorgegeven. Hebt u vragen over het bovenstaande, dan kunt u contact opnemen met de locatiedirecteur, dhr. D. Kloosterman.

Schooltijden, vakantie en jaarrooster 9.1 Schooltijden

Alle groepen beginnen om 08.45 uur en eindigen ’s middags om 15.15 uur. ’s Middags hebben alle groepen pauze van 12.05 uur tot 12.30 uur en van 12.30 uur tot 12.55 uur eet de groepsleerkracht of de onderwijsassistent met de kinderen. Op woensdag begint de school om 08.45 uur en eindigt de schooldag om 12.25 uur. De kleutergroepen hebben op woensdag vrij. Regels voor aanvang en einde schooltijd Vanaf 25 minuten voor schooltijd is een pleinwacht op het schoolplein aanwezig voor het houden van toezicht. Aan het einde van de schooldag wordt er op toegezien dat de leerlingen in de bussen plaatsnemen. Regels in geval van schoolverzuim In geval van ziekte of ander verzuim wordt dit tussen 8.00 en 9.00 uur telefonisch aan de school gemeld. De directeur is verplicht ongeoorloofd schoolverzuim te melden bij de leerplichtambtenaar en jaarlijks opgave van het


aantal ongeoorloofde verzuimdagen te doen aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

9.2 Verlof

Een kind is leerplichtig als het vijf jaar oud is. Zolang het vijf jaar is, mag het nog per week één dag zonder en één dag met toestemming van de directeur verzuimen. Vanaf het zesde jaar vervalt deze regel. In de Leerplichtwet is nog een aantal gronden opgenomen voor vrijstelling van geregeld schoolbezoek: • Als de leerling vanwege de aard van het beroep van de ouders niet in de schoolvakantie met hen op vakantie kan gaan. De werkgever van de ouder moet dit schriftelijk kunnen aantonen. Dit verlof kan door de directeur slechts eenmaal worden verleend voor ten hoogste tien dagen per schooljaar, met uitzondering van de eerste twee lesweken. Er mag dus in geen geval verlof gegeven worden voor verlenging van de zomervakantie, dan wel voorafgaand aan een andere vakantie. • Bij het vervullen van plichten voortvloeiend uit godsdienst of levensovertuiging. • Bij ernstige ziekte van de ouders of bij sterfgevallen in de naaste familie.

53

• Bij andere gewichtige omstandigheden: In bijzondere omstandigheden kunnen leerlingen vrij krijgen wanneer u daar de directeur vooraf

schriftelijk (en in spoedgevallen telefonisch) om vraagt. Dat kan zijn in geval van huwelijk(sjubileum), ambtsjubileum, ernstige ziekte of overlijden van familie en dergelijke. • In alle gevallen wordt de aanvraag voor verlof uitsluitend schriftelijk door de directeur verleend. Het aanvraagformulier kunt u op de website van de school vinden of bij de receptie van de school aanvragen. Ook in verband met de vakantiespreiding tussen verschillende regio’s kunnen geen extra vakantiedagen worden aangevraagd. In dit hoofdstuk willen we u op de hoogte brengen van een aantal (praktische) zaken die voor onze school van belang zijn. We doen dit in alfabetische volgorde.


9.3 Vakanties cursusjaar 2014 – 2015 en andere belangrijke data Jaaropening Eerste schooldag Startgesprekken (1) Startgesprekken (2) Herfstvakantie Dankdag Studiedag 1 Studiedag 2 Kerstbijeenkomst JRK Eerste rapport mee Kerstbijeenkomst gr. 3 t/m 8 + Cluster 4 Vrije middag voor kerstvakantie Kerstvakantie Gespreksavond tussenevaluatie Voorjaarsvakantie Studiedag 3 Biddag Goede Vrijdag Tweede Paasdag Koningsdag Ouderavond Meivakantie Studiedag 4 Hemelvaartsdag Dag na Hemelvaartsdag Schoolreis groep 1 en 2 Schoolreis gr. 3 t/m 8 SBO + Cluster 4 Tweede Pinksterdag Studiedag 5 Tweede rapport mee Gespreksavond eindevaluatie Schoonmaakavond Afscheidsavond groep 8 SBO + Cluster 4 Personeelsuitje Zomervakantie

zaterdag 16 augustus maandag 18 augustus dinsdag 16 september woensdag 17 september maandag 20 oktober t/m 24 oktober woensdag 5 november donderdag 6 november dinsdag 9 december woensdagavond 17 december donderdag 18 december vrijdagmorgen 19 december vrijdagmiddag 19 december maandag 22 december t/m vrijdag 2 januari dinsdagavond 13 januari maandag 23 februari t/m vrijdag 27 februari dinsdag 10 maart woensdag 11 maart vrijdag 3 april maandag 6 april maandag 27 april april/mei maandag 4 mei t/m vrijdag 8 mei woensdag 13 mei donderdag 14 mei vrijdag 15 mei donderdag 21 mei vrijdag 22 mei maandag 25 mei dinsdag 26 mei vrijdag 19 juni dinsdag 23 juni maandagavond 29 juni dinsdagavond 30 juni 1 juli vrijdag 3 juli maandag 6 juli t/m vrijdag 14 augustus

55

Praktische zaken 10.1 Audiovisuele middelen

De identiteit van onze school is ook van invloed op de keuze van leer- en hulpmiddelen. Op school wordt gebruik gemaakt van video, computer en digibord om het onderwijs te ondersteunen. Uitgangspunt is dat deze middelen alleen gebruikt worden voor onderwijskundige en educatieve doeleinden. Afspraken hierover zijn vastgelegd in een document.

10.2 Dokter en tandarts

We willen u dringend verzoeken om geen afspraken onder schooltijd te maken. Mocht u (door bepaalde omstandigheden) toch een afspraak onder schooltijd hebben, laat ons dit dan van tevoren door middel van het verlofformulier weten. Deze kunt u downloaden van onze website.

10.3 Externe contacten

De gemeente De school is gevestigd in de gemeente Zwolle. Er wordt

overleg gevoerd over huisvesting, lokaal onderwijsbeleid, schoolbegeleiding en gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid. Verschillende vormen van overleg dienen op overeenstemming gericht te zijn. De school heeft contacten met de leerplichtambtenaar over in- en uitschrijvingen van leerlingen en over ongeoorloofd schoolverzuim. Met de overige gemeenten van waaruit de kinderen de school bezoeken, vindt zo nodig overleg plaats over het leerlingenvervoer. Dienstverlenende organisaties De school is aangesloten bij Driestar Educatief in Gouda. Zij biedt schoolbegeleiding op terreinen van onderwijsinnovatie en leerlingbegeleiding. De school is aangesloten bij de Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS). Deze adviseert de school in juridische en bestuurlijke zaken. Ook verzorgt de VGS de financiële en personeelsadministratie van onze school. Verder zijn er contacten met de GGD in verband met het verlenen van jeugdgezondheidszorg. Samenwerkingsverband Onze school is aangesloten bij het landelijk reformatorisch Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

samenwerkingsverband Berséba regio Noordoost. Een doelstelling hiervan is om meer leerlingen met specifieke leerbehoeften te laten deelnemen aan het basisonderwijs. Daarnaast blijft het speciaal basisonderwijs leerlingen opvangen die aangewezen zijn op speciale onderwijsvoorzieningen. Een verwijzing naar onze school vindt altijd plaats via het Loket Noordoost.

10.4 Fotograaf

De schoolfotograaf komt ieder najaar. Het ene jaar fotografeert hij alle leerlingen afzonderlijk en alle groepen met de leerkracht(en)/assistent(en). In het andere jaar worden er alleen groepsfoto’s gemaakt.

10.5 Gevonden voorwerpen

Gevonden voorwerpen, waarvan de eigenaar onbekend blijft, worden op een vaste plaats in school opgeborgen. Op een ouder-/contactavond worden de spullen uitgestald en kunnen zij alsnog bij de rechtmatige eigenaar terecht komen. Belt u gerust als er iets kwijt is.

10.6 Gymkleding

Het dragen van gymschoenen tijdens de gymlessen is verplicht. Dit om het ontstaan van voetwratten tegen te gaan. Met het oog op veiligheid en hygiëne gelden voor de kleding tijdens de gymles de volgende regels: jongens dragen een korte broek en T-shirt. Oudere jongens mogen ook wel een trainingsbroek dragen. Meisjes dra-

57

gen bij voorkeur een gympak. Oudere meisjes mogen ook een trainingsbroek met T-shirt dragen.

10.7 Hoofdluis

We doen er alles aan om hoofdluis te voorkomen, maar dit is erg moeilijk. Het kan in ieder gezin voorkomen en het is geen schande. Wel kunnen we er vroegtijdig bij zijn, zodat het geen ‘plaag’ wordt. Wat kunt u er thuis aan doen? 1. Wekelijkse controle bij uw kind, bijvoorbeeld bij het in bad gaan. 2. Bij constatering, bij de apotheek of drogist shampoo of lotion halen. 3. De jassen, het beddengoed en dergelijke goed schoonmaken door te wassen, stomen of borstelen. 4. Meld het bij de leerkracht van uw kind. Op school kunnen wij dan informatie geven om verspreiding te voorkomen. Daarnaast houden wij met hulp van een aantal moeders op school vijf keer per jaar (na elke vakantie) een luizencontrole. Aan het begin van het jaar ontvangt u een brief, waarin de data vermeld staan.

10.8 Huiswerk

In met name de bovenbouwgroepen is huiswerk een vast gegeven. Het is heel fijn als u uw kinderen erbij wilt helpen. Wij vertrouwen erop dat u regelmatig het huiswerk met ze doorneemt. Het kan ook zijn dat huiswerk voor lezen belangrijk is voor uw kind (bijvoorbeeld bij ‘Samen Beter Lezen’ of ‘RALFI’). Dit gebeurt in overleg. Ook hier vragen wij uw ondersteuning.

10.9 Jaaropening

Op de laatste zaterdag van de zomervakantie wordt de jaaropening gehouden in de aula van de Pieter Zandt Scholengemeenschap te Kampen voor de leerlingen van de Eliezerschool en de Obadjaschool Cluster 4. Alle leerlingen met hun ouders worden verwacht. U ontvangt hiervoor een uitnodiging.

10.10 Kerstviering

De kerstviering van groep 3-8 (Eliezerschool) en van de Obadjaschool cluster 4 vindt plaats op de vrijdagmorgen voor de kerstvakantie, in het gebouw van de Gereformeerde Gemeente in Kampen.


10.11 Marktdag

In principe wordt er één keer per twee jaar op een zaterdag een open dag voor de school georganiseerd. Er zijn dan allerlei activiteiten voor de bezoekers en er is een verkoping. Met de opbrengst hiervan worden allerlei niet gesubsidieerde zaken gefinancierd, zoals bijvoorbeeld speeltoestellen op het plein, spelletjes voor in de klassen en boeken voor het niveaulezen.

10.12 Ouderbijdrage

Van ouders wordt jaarlijks een vrijwillige bijdrage van 25 euro gevraagd. Van de opbrengst wordt een aantal niet gesubsidieerde zaken rondom het schoolleven betaald. Zo wordt de vrijwillige bijdrage gebruikt voor de extra kosten van het

Kerstfeest (huur kerk, drinken, iets lekkers, een boekje), maar ook voor excursies en een kilometervergoeding voor de leesmoeders en andere vrijwilligers.

10.13 Pauze en overblijfmogelijkheden

We stimuleren een gezonde leefstijl van de leerlingen. Vandaar dat we u vragen om voor de ochtendpauze een gezonde hap aan uw kind mee te geven. Na de maaltijd poetsen de kinderen in de onderbouw hun tanden. Het is fijn als ieder kind zijn/haar eigen tandpasta en tandenborstel op school heeft. Onze school is een overblijfschool. De kinderen gebruiken de maaltijd in het eigen lokaal onder leiding van de leerkracht. Indien de weersomstandigheden buiten spelen niet toelaten, blijven de kinderen tijdens de pauze in hun eigen lokaal om onder leiding van de leerkracht spelletjes te doen. Er zijn geen kosten aan het overblijven verbonden.

10.14 Rapporten

De leerlingen ontvangen twee keer per jaar een rapport. Het 1e rapport wordt meege-

59

geven in de week voorafgaand aan de kerstvakantie. Het tweede rapport krijgen de leerlingen vlak voor het einde van het cursusjaar.

10.15 Schoolreizen

Elk jaar gaan alle kinderen een dag op schoolreis. Nadere informatie over de kosten, data en reisdoelen ontvangt u in de loop van het schooljaar. Meestal breekt de ‘reiswoede’ omstreeks de maand mei/juni aan.

10.16 Sponsoringbeleid

Het beleid rond sponsoring is vastgelegd in een basisdocument. We noemen een aantal uitgangspunten, zodat u een beeld krijgt hoe we hier op school mee omgaan: • Sponsoring moet verenigbaar zijn met de pedagogische en onderwijskundige taak en doelstelling van de school. Er mag geen schade worden berokkend aan de geestelijke en/of lichamelijke gesteldheid van leerlingen. Sponsoring moet in overeenstemming zijn met de goede smaak en het fatsoen. • Sponsoring mag niet de objectiviteit, de geloofwaardigheid, de betrouwbaarheid en de onafhankelijkheid van het onderwijs, de scholen en de daarbij betrokkenen in gevaar brengen.

• Sponsoring mag niet de onderwijsinhoud en/ of de continuïteit van het onderwijs beïnvloeden dan wel in strijd zijn met het onderwijsaanbod en de kwalitatieve eisen die de school aan het onderwijs stelt. Het primaire onderwijsproces mag niet afhankelijk zijn van sponsormiddelen.

10.17 Verjaardagen

Op hun verjaardag mogen de leerlingen trakteren in hun groep. De leerlingen trakteren het personeel in de personeelskamer. Het meebrengen van gezonde traktaties willen we stimuleren. We verzoeken u om geen kauwgom mee te geven. Buiten het gezondheidsaspect willen we vooral wijzen op de praktische bezwaren: het is nauwelijks uit onze vloerbedekking te verwijderen.

10.18 Vervoer

Het komt regelmatig voor dat kinderen bij hun klasgenoten in een andere plaats willen spelen. Daarbij wordt het busje uit die plaats vaak als handige vervoersmogelijkheid gezien. Wilt u, als u dit overweegt, eerst contact op nemen met de desbetreffende chauffeur. Zonder overleg tussen ouders en chauffeurs van beide busjes is het niet toegestaan dat kinderen met een ander busje Schoolgids Eliëzerschool - 2014-2015

meegaan. Mochten er op enigerlei wijze problemen zijn rondom het vervoer, dan kunt u contact opnemen met de school.

10.19 Voortgezet onderwijs

Halverwege het cursusjaar zal in overleg met de ouders van de leerlingen van groep 8 van het SBO een keuze gemaakt moeten worden voor het vervolgonderwijs. Een groot aantal ouders kiest voor de Pieter Zandt Scholengemeenschap te Kampen, IJsselmuiden, Urk en Staphorst of de Jacobus Fruytier Scholengemeenschap in Apeldoorn, Uddel en Rijssen.

10.20 Vrij vragen Zie hoofdstuk 9.

10.21 Wettelijke aansprakelijkheid

10.22 Zendingsgeld

Wij stellen het bijzonder op prijs als alle leerlingen geld voor de zending meenemen, zodat ze ook hierdoor steeds herinnerd worden aan de nood van onze verre naaste. Dit geld wordt op maandag ingezameld via de leerkracht. Het wordt besteed aan o.a. de volgende zendingsgenootschappen of instellingen: • Spaans Evangelische Zending • Bonisa zending • Mbuma zending • Stephanos • Woord en Daad • Ons adoptiekind

10.23 Ziektemelding Zie hoofdstuk 9.

Door het bestuur is (ten behoeve van de school) een verzekering afgesloten in verband met wettelijke aansprakelijkheid. Van de leerlingen wordt verwacht dat zij overal, maar in het bijzonder op school, de zorgvuldigheid tegenover een ander en/of zijn eigendommen in acht nemen. Door een leerling toegebrachte schade dient te worden vergoed door de ouders.

61


Schoolgids. voor het schooljaar van de Eliezerschool voor reformatorisch speciaal onderwijs in de regio Zwolle

Recommend Documents