Schoolgids Johannesschool vrijeschool Tiel. Schoolgids Johannesschool. Vrijeschool Tiel

Schoolgids_0910:Opmaak 1 08-07-09 07:36 Pagina 1

Johannesschool

Vrijeschool Tiel

Schoolgids 2009 - 2010

Johannesschool vrijeschool Tiel

Schoolgids 2009 - 2010


Johannesschool, Vrijeschool Tiel ’t Rozenpoortje, peutergroep Bezoekadres: Priorlaan 3, Tiel Postadres: Postbus 393, 4000 AJ Tiel N.B. Gelieve alle correspondentie naar het postadres te zenden!

T F E W W

0344-615313 0344-571068 [email protected] www.johannesschooltiel.nl www.rozenpoortje.nl

Bankrekening:

1032101 t.n.v. St. Pallas, inzake Johannesschool

Het lied voor de Johannesschool Tekst en muziek: Kasper Heineke

Als ‘n veilig baken voor groot en klein

Op de vruchtbare aarde van het Betuwe land

Tussen de Linge, de Waal en de Rijn

Waar de stromen weerstralen ’t licht naar alle kant

Staat onze school nu al zo lang

Daar plukken wij de vruchten zo veel als het kan

Trots en sterk in ’t Driestromenland

En smeden wij banden voor een heel leven lang!

Zoals ’t loof van de bomen ontluikt in het licht

Als een veilige haven voor groot en klein

Vervullen wij onze dromen in een zorgzame plicht

Tussen de Linge, de Waal en de Rijn

Zo groeien en bloeien kinderen hier op

Staat onze school nu al zo lang

Totdat ze zullen kiezen voor het ruime sop!

Trots en sterk in ’t Driestromenland

Als een veilige haven voor groot en klein Tussen de Linge, de Waal en de Rijn Staat onze school nu al zo lang Trots en sterk in ’t Driestromenland

2


Inhoud 1 Algemeen

6.3 Schoolkamp/uitstapjes/schoolreisjes

28

6.4 Klassenpot

28

6.5 Reiskostenvergoeding

28

6.6 Sponsoring en donaties

28

7 Contact met de school

1.1 Situering van de school en de peutergroep

4

7.1 Ouderavonden

29

1.2 Schoolgrootte en samenstelling

4

7.2 Twintig-minuten gesprekken

29

7.3 Algemene Ouderavonden

29

7.4 Klassenouders

29

2 Vrijeschoolpedagogiek 2.1 De visie van onze school, waar staan we voor?

5

7.5 Even de leerkracht spreken ...

29

2.2 Het ‘vrije’ van de school

5

7.6 Problemen en klachten

29

2.3 Onze visie op ontwikkeling

5

7.7 Vertrouwenspersoon

29

7.8 Telefoonlijst

29

7.9 Weekbericht en schoolkrant

29

7

7.10 Prikbord

30

3.2 De kleuterklas

9

7.11 Gescheiden ouders

30

3.3 De onderbouw

11

7.12 Buitenschoolse opvang

30

3.4 Het onderwijs per klas

12

3.5 En na de zesde

19

3 Het onderwijs 3.1. Peutergroep ’t Rozenpoortje

8 Ouderbetrokkenheid 8.1 Ouderbetrokkenheid is een hoeksteen van

4 Visie op zorg

de Vrijeschool

31

4.1 Zorgsysteem, algemeen

20

8.2 Ouderbetrokkenheid, lust of last?

31

4.2 Uitgangspunten zorgstructuur

20

8.3 Hoe ziet dit er concreet uit?

31

4.3 Zorgstappen

21

4.4 Verwijzing

21

9 Organisatie en Bestuur

4.5 Leerlinggegevens

22

9.1 Bestuur

32

4.6 Communicatie met ouders

22

9.2 Schoolleider en dagelijkse leiding

32

4.7 Schoolrijpheidsonderzoek

22

9.3 Leerkrachten

32

4.8 Tweede-klasonderzoek

23

9.4 Medezeggenschapsraad

32

4.9 Kinderbespreking

23

4.10 Klassenbespreking

23

10 Schoolregels

4.11 Kinderen en specifieke zorg

23

10.1 De algemene regels in een notendop

4.12 Remedial teacher

23

10.2 Pleinregels

33

4.13 Intern begeleider

23

10.3 Schoolvrij? Wanneer wel, wanneer niet?

34

4.14 Schoolarts

24

10.4 Ongeoorloofd verzuim

34

4.15 Euritmietherapie

24

10.5 Schorsing en verwijdering

34

4.16 Preventieve ambulante begeleiding

24

10.6 En bij uitval van de leerkracht…?

34

4.17 Begeleidingsdienst voor vrijescholen

24

4.18 GGD Rivierenland

25

11 Verzekeringen

35

4.19 Verwijzing naar speciaal onderwijs

25

4.20 Leerling gebonden financiering: het rugzakje

25

5 Toelating

33

12 Landelijke organisaties 12.1 De Vrijescholen in Nederland

36

12.2 Begeleidingsdienst voor Vrijescholen

36

5.1 Aanmelding en aanname

26

12.3 Vereniging voor Vrijescholen

36

5.2 Opvang nieuwe ouders

26

12.4 De Stichting voor Rudolf Steiner Pedagogie

37

12.5 Centrale Administratie voor Scholen

37

12.6 Vereniging voor Vrije Opvoedkunst

37

6 Kosten 6.1 Ouderbijdrage

27

12.7 Hogeschool Helicon

37

6.2 Schoolbenodigdheden

28

12.8 Internationaal Hulpfonds

37

3


1 Algemeen 1.1 Situering van de school en de peutergroep De school ligt in de Kloosterbuurt. Vroeger heeft niet ver van de plaats waar nu de school staat een klooster gestaan. Het station bevindt zich op loopafstand. De school is opgericht in 1980 en in 1993 kregen we het huidige gebouw ter beschikking. We maken onderdeel uit van een scholeneiland in een nieuwbouwwijk uit de jaren ’70. Op het scholeneiland bevinden zich ook een openbare, katholieke en protestants-christelijke school. Begin 2003 is er een nieuw lokaal aangebouwd en kon peutergroep ’t Rozenpoortje in de school komen. Aan de voorzijde is de speelplaats en -tuin voor de peuters en de kleuters; aan de achterkant en voor een deel aan de zijkant is de speelplaats voor de kinderen van klas 1 t/m 6.

1.2 Schoolgrootte en samenstelling De Johannesschool telt zo’n 100 leerlingen die afkomstig zijn uit Tiel en omstreken. De school heeft een streekfunctie en trekt daarom leerlingen uit de wijde omgeving, ook uit het Land van Maas en Waal. Het vervoer wordt veelal verzorgd door busjes of door de ouders zelf. Mede hierdoor blijven de kinderen uit de klassen 3 t/m 6 gezamenlijk over. Daarna zijn de middaglessen tot 14.30 uur. Voor de jongere kinderen eindigt de schooldag om 13.00 uur. Op woensdag zijn alle klassen om 13.00 uur uit. De school heeft twee kleuterklassen en drie combinatieklassen 1/2, 3/4 en 5/6 (groep 3/4, 5/6 en 7/8). Meer informatie over de peutergroep ’t Rozenpoortje is te vinden in hoofdstuk 3.1.

4


2 Vrijeschoolpedagogiek 2.1 De visie en missie van onze school; waar staan we voor?

heeft. Als het ware ‘tussen’ het geestelijke en het lichamelijke

De Johannesschool biedt basisonderwijs voor kinderen van

de basisschoolleeftijd. De psychische kwaliteiten uiten zich in

4 t/m 12 jaar. De Vrijeschoolpedagogie is gebaseerd op de

het gevoelsleven maar ook in de manier van denken en

antroposofische menswetenschap.

handelen (willen).

Het streven is onderwijs te geven dat volledige ontplooiing van

In onze ogen is de mens dus burger van twee werelden:

de leerling mogelijk maakt. Het onderwijs richt zich niet alleen

de zichtbare wereld waarin wij leven en de geestelijke wereld,

op de vorming van het intellect, maar ook op het beleven van

waar de mens als geestelijk wezen zijn oorsprong heeft (wie je

de wereld in haar kunstzinnige betekenis en op de vorming

bent). Uit deze wereld neemt de mens bij de geboorte zijn

van de wil als instrument voor het handelen.

eigen levensplan mee dat hij op aarde wil gaan verwezenlijken

Hierdoor ontwikkelt de opgroeiende mens een zelfstandig

(worden). Daarnaast bezit de nieuwe aardeburger, hoewel nog

oordeel, een invoelend vermogen op sociaal gebied,

geheel onzichtbaar, reeds een rugzak, vol met potentiële

een gezonde moraliteit en een creatief denken en handelen.

talenten, eigenschappen en “kennis”.

Op deze wijze kan hij/zij als volwassene, gevoed door idealen,

Wij zien het als onze belangrijkste opgave het kind zo te bege-

zijn/haar persoonlijke weg in het leven vinden en een bijdrage

leiden op zijn pad naar de volwassenheid dat het gestimuleerd

leveren aan de toekomstige samenleving.

wordt zijn in aanleg aanwezige talenten en vaardigheden te

ontwikkelen zich de psychische of ziele kwaliteiten, vooral in

ontdekken en te ontplooien. Wij streven er dan ook naar met De Johannesschool wil een school zijn waar je wordt wie je

ons leerstofaanbod en onze pedagogische aanpak een om-

bent; waar ieder kind zijn eigen ontwikkelingsweg kan volgen.

geving te creëren waarin het kind zich niet alleen erkend en

De leerkracht heeft oog voor het groepsproces zonder de

veilig weet, maar waarin het ook de gelegenheid krijgt iets van

kracht van het individu uit het oog te verliezen.

zijn levensdoel te gaan ontdekken. Dit is de beweegreden achter het brede vakkenaanbod.

Het schoolmotto is: ‘School doe je samen en iedereen doet mee.’

In de totale ontwikkelingsweg van het kind zijn drie belangrijke fasen te onderscheiden. In de eerste zeven levensjaren ligt het hoofdaccent op de lichamelijke ontwikkeling in de tweede zeven

2.2 Het ‘vrije’ van de vrijeschool

jaar gaat het vooral om de ontwikkeling van het gevoelsleven

Het woord ‘vrij’ wijst oorspronkelijk op de onafhankelijkheid

(moraliteit, kunstzinnigheid) en na het veertiende jaar ligt het

van de school ten opzichte van de overheid, daar waar het om

accent meer op de ontplooiing van het zelfstandig denken.

het schoolplan en de pedagogiek gaat; naar de vrijheid van de

Op dit uitgangspunt is het leerplan van de Vrijeschool geënt.

leraar om (binnen de vrijeschool-pedagogie) de kinderen op

Het begeleidt als een organisch ondersteunend bouwwerk de

een kunstzinnige wijze op te voeden.

stappen die een kind zet in zijn groei naar volwassenheid. De lichamelijke ontwikkeling vraagt om een harmonische

2.3 Onze visie op ontwikkeling

omgeving waarin het kind spelend vanuit zijn lichamelijke

De kernvragen van elk kind, wie ben ik en wat kan ik, vormen

activiteit de wereld verkent. Zo oefent het en leert het zich in

de achtergrond waartegen het gehele Vrijeschoolonderwijs

de ruimte te oriënteren.

gestalte krijgt. Deze vragen zijn vaak ook op latere leeftijd

Belangrijke aspecten daarbij zijn: vaste ritmen in het dag-

actueel, maar in de schoolperiode moet het kind een voorlopig

verloop, een vertrouwde omgeving die tot activiteit uitnodigt

antwoord op deze vragen (kunnen) vinden. Pas dan kan het

en die de betovering der dingen heel laat. Inhouden die

als jonge volwassene stevig in de wereld staan.

verteerbaar zijn en niet vooruitlopen op volgende fasen en een

Uitgangspunt van de Vrijeschoolpedagogiek is het antropo-

sfeer waarin nabootsing mogelijk is (peuter en kleuterfase).

sofisch mensbeeld. Hierin wordt de mens gezien als een

Op deze wijze leert het jonge kind zich steeds beter thuis te

geestelijk wezen dat een ziel (karakter) en een fysiek lichaam

gaan voelen in zijn eigen lichaam.

5


Na deze eerste periode treden de psychische kwaliteiten meer op de voorgrond (7 tot 14 jaar). Het kind beleeft zichzelf en zijn omgeving nu vooral in zijn gevoelens. Daarom tracht de school allereerst bij het gevoelsleven van het kind aan te sluiten door het voor de leerstof ‘warm’ te laten lopen, enthousiast te maken. De ontwikkeling van het gevoelsleven vraagt om kunstzinnig onderwijs. Kunstzinnig onderwijs is het op een kunstzinnige wijze aanreiken, opnemen en verwerken van de lesstof. De leraar is in deze zin meer een kunstenaar die elke keer weer op een nieuwe, boeiende wijze vorm probeert te geven aan de lesstof, zodat de kinderen geïnspireerd worden tot leren en creativiteit daarbij. Zinvolle lichaamsbewegingen worden gekoppeld aan leerinhouden en bieden verrassende mogelijkheden om een kind te bereiken. Ook het denken en willen worden aangesproken. Wat het kind weet is hierbij minder belangrijk dan hoe het kind denkt. In aanleg denkt bijna elk kind origineel, creatief en probleemoplossend. Het is aan de ouders en de school om dat vermogen te behoeden, te koesteren en te verzorgen. Typerend voor het Vrijeschoolonderwijs is het op het juiste moment aanbieden van de ontwikkelingsstof, niet te vroeg en niet te laat. Binnen de school willen we wakker zijn voor leeftijdsfasen: “Geef je baby geen hutspot en je puber geen pap”. Kortom: geef het niet meer, maar ook niet minder dan het verteren kan. Wat we verder nog belangrijk vinden in ons onderwijs: Wij vinden het wenselijk dat jonge mensen leren zelfstandig en onafhankelijk van anderen flexibel en creatief te denken en te handelen. Wij vinden het van belang dat wij kinderen opvoeden tot jonge mensen die later in vrijheid en met gevoel voor verantwoordelijkheid voor zichzelf, medemens en milieu in het leven kunnen staan. Voorwaarde daarvoor is levensvertrouwen en zelfvertrouwen. Alle leerstof wordt aangewend om ons op dit doel te richten. Het woord “vrij” in de Vrijeschool duidt op de gewenste onafhankelijkheid van de school ten opzichte van de overheid als het gaat om het leerplan en de pedagogie.

6


3 Het onderwijs 3.1. Peutergroep ’t Rozenpoortje

komen. Voor informatie over het individuele kind kan altijd een

Op het Rozenpoortje mogen kinderen in de leeftijd van 2,5 tot

afspraak gemaakt worden met de leidster. Op de betrokken-

4 jaar voor 1 of meerdere ochtenden per week komen spelen.

heid, hulp en belangstelling van de ouders wordt regelmatig

De groepen bestaan uit maximaal 15 kinderen, de leiding is in

een beroep gedaan o.a. voor de schoonmaak van het lokaal

handen van één leidster ondersteund door één vrijwillig(st)er.

vóór iedere vakantie, onderhoud van de tuin en vervaardiging van benodigdheden voor jaarfeesten (St. Maartenlantarens, St. Nicolaascadeautjes, Pinksterversieringen, e.d.)

3.1.1 Aansluiting bij de ontwikkelingsfase van de peuter De peuter leert de wereld om zich heen kennen en verbindt

3.1.4 Protocol ’t Rozenpoortje

zich ermee via de nabootsing. Behalve de zorg voor veiligheid,

Telkens wanneer ouders geschreven staat, laat zich dit ook

geborgenheid en hygiëne heeft de leidster daarom de taak het

lezen als verzorgers.

kind datgene aan te bieden dat waardig is om na te bootsen. Zorgvuldigheid in beweging, houding en spraak zijn daarom

Aanmeldingsprocedure:

heel belangrijk. Ook het materiaal en speelgoed dat wordt

• De ouders verzoeken om informatie over de peuterklas.

aangeboden is met zorg gekozen en gemaakt van natuurlijke

• De leidster maakt een afspraak voor een oriëntatiegesprek

materialen.

met de ouders waarbij het kind ook aanwezig is. Dit gesprek

In het vrije spel, dat een groot deel van de ochtend inneemt,

zal doorgaans plaatshebben op een doordeweekse dag

ontmoeten de kinderen elkaar en hebben de gelegenheid hun

wanneer de peuters al naar huis zijn (na 12.00 uur).

sociaal-emotionele vaardigheden te oefenen. De leidster heeft hierin een begeleidende taak en draagt zorg voor een prettige sfeer in de groep.

• Een informatiepakket en inschrijfformulier als beide partijen besluiten tot plaatsing. • De leidster kijkt wanneer het kind geplaatst kan worden. Als er niet direct plaats is zal het kind op een wachtlijst worden gezet.

3.1.2 Ritme, rust en regelmaat Een vaste indeling van de ochtend biedt zekerheid, herkenning en veiligheid. Er wordt ook met een vast jaarritme gewerkt, leidraad hiervoor zijn de seizoenen en de jaarfeesten (zoals Sint Maarten, Advent, Sinterklaas, Kerst, Driekoningen, Pasen

• De ouders zenden het volledig ingevulde inschrijfformulier retour. • Een welkomstkaartje wordt ruim voor de komst van de peuter verstuurd en geldt tegelijkertijd als ‘herinnering’. • Bij plaatsing wordt een betaal/plaatsingsformulier uitgereikt

en Pinksteren). Door afstemming van de verhaaltjes, liedjes en

ter ondertekening.

de aankleding van het lokaal op het seizoen wordt binnen een

De ouder krijgt hiervan een kopie ter bevestiging van

afspiegeling gegeven van hetgeen zich afspeelt in de natuur.

plaatsing.

Met dagelijkse regelmaat komen de spreuken en liedjes

Inschrijf- en betaal/plaatsingsformulier gaan naar de

steeds terug en de herkenning ervan maakt de kinderen

administratie. Een kopie van het inschrijfformulier blijft op

enthousiast. Momenten van spel worden afgewisseld met

`t Rozenpoortje.

momenten van rust, in de kring of aan tafel.

• Er wordt melding van plaatsing van het kind gemaakt in het weekbericht. • NB: Tussentijdse wijzigingen van het aantal ochtenden

3.1.3 Informatie aan de ouders

waarop het kind de peuterklas bezoekt, dienen middels een

De ouders van de peutergroep worden geïnformeerd via het

wijzigingsformulier (verkrijgbaar bij de leidster) aan de admini-

weekbericht en de schoolkrant die via de Johannesschool worden verspreid. Er worden per jaar minimaal 2 ouder-

stratie te worden doorgegeven. • NB: Opzegging geschiedt schriftelijk, één maand voor het

avonden georganiseerd. Op deze avonden zullen zowel prakti-

verlaten van de peuterklas. Een uitschrijfformulier kunt u van

sche zaken als achtergronden bij jaarfeesten e.d. aan de orde

de leidster ontvangen.

7


• Voor vragen inzake de betaling dient men zich te wenden tot de administratie, dus niet via de leidster.

derden kan een gezamenlijk handelingsplan voortkomen waarvan accuraat verslag zal worden gedaan. Het dossier van het betreffende kind zal, bij verlaten van de peuterklas

Ziekte:

door het kind, aan de ouders ter beschikking worden

• Wanneer een kind ziek is moet dit door de ouders gemeld

gesteld.

worden, dat kan telefonisch voor 8.30 uur, b.g.g. kan het bericht ingesproken worden op het antwoordapparaat. • Bij afwezigheid van het kind, zonder afmelding, zal de leidster zelf telefonisch contact met de ouders opnemen. • Wanneer een kind tijdens zijn verblijf in de klas ziek wordt,

• Wanneer handhaving van het kind in de groep niet meer mogelijk is zal in overleg naar een passende oplossing gezocht worden. • In de peuterklas worden geen speciale programma’s gevolgd welke de ontwikkeling op een specifiek gebied moeten

worden de ouders telefonisch ingelicht zodat zij het kind

bevorderen (zoals bijv. bestrijding van taalachterstand).

eerder op kunnen halen. Het schoolnoodplan (aanwezig in

Bij de samenstelling van het programma (leerplan) is echter

de peuterklas) en de voorschriften van de G.G.D. geven

rekening gehouden met de ontwikkelingsbehoefte van

richtlijnen over hoe te handelen in geval van acute ziekte of

kinderen in de leeftijd van 2,5 tot 4 jaar t.a.v. de spraak,

ongevallen.

de motoriek en sociale vaardigheden.

• Volgens de voorschriften van de G.G.D. (zie betreffende infomap), zullen ziekten en aandoeningen met besmettings-

Ochtendindeling:

gevaar in de klas kenbaar gemaakt worden.

• De kinderen worden tussen 8.30 en 8.45 uur in de peuter-

• In geval van langdurige afwezigheid, i.v.m. ziekte, kan even-

groep gebracht, waar ze door de leidster met een hand

tueel met de administratie een regeling omtrent de betaling

begroet worden. Het meegebrachte fruit wordt op de schaal

getroffen worden. Mogelijk kan er (tijdelijk) een ander kind

gelegd.

geplaatst worden. • Wanneer de leidster ziek is zal zij in eerste instantie vervan-

• Om 8.45 uur beginnen we met de kinderen in de kring. Kinderen die voordien gebracht zijn, mogen nog even een

ging proberen te regelen. Indien geen vervanging gevonden

boekje lezen en een spelletje doen. Er wordt o.a. een lied

wordt worden de ouders tijdig afgebeld.

met gebaren gezongen over de rijzende zon en de handpop

• Bij langdurige afwezigheid van de leidster zal er steeds naar gestreefd worden om in het belang van de kinderen een oplossing te vinden waarbij de continuïteit zoveel mogelijk gewaarborgd blijft.

(Kabouter Sprokkel) begroet alle kinderen persoonlijk. De stoeltjes worden aan de kant gezet en het vrije spel begint. • De leidster en hulp(ouder)/stagiaire houden toezicht bij het spel, helpen de kinderen die naar het toilet moeten, verschonen alleen indien noodzakelijk luiers en verrichten enkele

Zorgkinderen: • Wat we verstaan onder “zorgkinderen?” Kinderen die zich in

maken van het sap e.d.

hun ontwikkeling onderscheiden van hun leeftijdgenootjes.

• Rond 10.00 uur is het tijd om gezamenlijk te plassen en hand-

Te denken valt aan bijv. een achterstand in taalontwikkeling

jes te wassen. In de kring eten we eerst fruit en dan wordt het

of moeilijkheden t.a.v. sociaal-emotionele vaardigheden en

opruimliedje gezongen en ruimen we gezamenlijk op.

eventueel op het gebied van de motoriek. • De ontwikkeling van de zorgkinderen zal extra aandacht krijgen en gedocumenteerd worden in een speciaal dossier/ volgplan. Indien wenselijk zal het kind in de klas door de leidster geobserveerd worden, waarvan ook een verslag wordt gemaakt.

• Bij het opruimen is het belangrijk dat de kinderen bij het werk betrokken worden zodat ze ook zelf leren op te ruimen. • De kinderen nemen hun eigen stoeltje mee naar de eettafel en zoeken een plaatsje aan de tafel. • Dan zeggen met elkaar de spreuk voor de maaltijd en krijgen de kinderen thee of diksap.

• De leidster onderhoudt contact met collega’s over het betref-

• Als het drinken op is, krijgen de kinderen een rijstwafel al dan

fende kind. Zonodig zal een gesprek met de ouders plaats-

niet besmeerd met honing, jam, pindakaas of appelstroop.

vinden. • Wanneer de leidster met de ouders overeenkomt dat het voor het kind wenselijk is een beroep te doen op aanvullende zorg, kan contact gelegd worden met ter zake kundige diensten zoals bijv. het consultatiebureau, een logopedist, huisarts of de G.G.D. • Uit overleg tussen de betrokken partijen, leidster, ouders en

8

huishoudelijke taken zoals het schillen van het fruit, klaar

• Aan het eind van de maaltijd zeggen we de dankspreuk. • Bij goed weer gaan de kinderen buiten spelen. • Er wordt ook regelmatig geknutseld en geschilderd en getekend. • Om 11.45 uur sluiten we af in de kring, brengen we Kabouter Sprokkel weer naar bed en vieren we evt. een verjaardag. • Om 12 uur worden de kinderen opgehaald en nemen ze


afscheid van de leidster en geven haar hierbij een hand • Het lokaal wordt weer in orde gemaakt voor de volgende dag.

opgehangen in de gang, onderling ruilen is mogelijk doch ieder is verantwoordelijk voor zijn eigen schoonmaakbeurt. Kinderen die nog niet zindelijk zijn moeten een schone luier en

Verjaardagen:

eventueel een verschoning meebrengen. Bij koud weer moe-

• Met de ouders wordt de viering van de verjaardag van hun

ten de kinderen warme kleding dragen om buiten te kunnen

kind ruim van te voren besproken. • Er vindt overleg plaats over de traktatie i.v.m. allergische kinderen. • Een traktatie op snoep is niet wenselijk! Tips voor leuke, gezonde alternatieven via de leidster. • De leidster ontvangt geen persoonlijke attenties voor haar

spelen, bij regen zijn laarsjes handig. De ouders worden geïnformeerd middels het weekbericht en op de ouderavonden. Op de ouderavonden is er gelegenheid om elkaar beter te leren kennen, er wordt toegelicht waaruit het programma in het desbetreffende jaargetijde bestaat, hoe de samenstelling van de groep is, wat er op de agenda

verjaardag, een cadeautje t.b.v. de peuterklas (bijv. een voor-

staat en er wordt inhoudelijk ingegaan op de jaarfeesten.

leesboek) is wel mogelijk.

Soms wordt een gastspreker uitgenodigd, met een thema dat

• Het jarige kind krijgt een zelfgemaakt presentje van de leidster. • Er worden slingers opgehangen voor de jarige en de speci-

voor peuterouders interessant is. Ouders die een gesprekje willen hebben over hun kind persoonlijk, buiten het haal- en brengcontact om, kunnen hiervoor

ale verjaardagstroon komt in de kring te staan. De jarige

ten allen tijde een afspraak maken met de leidster.

wordt toegezongen en krijgt een versierde kroon van goud-

Halen en brengen dienen zoveel mogelijk op tijd te geschieden.

karton op. Er wordt een geboorteverhaal verteld waarbij 3 of

Vakantie buiten de schoolvakanties graag schriftelijk doorgeven.

4 kaarsjes aangestoken worden, naar gelang de bereikte

De ouders worden dringend verzocht om dit vooraf aan de

leeftijd. Voor kinderen die geen behoefte hebben aan extra

leidster te melden wanneer hun kind door een ander opge-

aandacht voor hun verjaardag hebben wij begrip, het ‘feest’

haald wordt dan zijzelf. De persoon die het kind ophaalt moet

zal dan minder uitbundig gevierd worden.

ook op de hoogte zijn van onze werkwijze ten aanzien van het

• Foto’s voor later: erg leuk, belangrijk is wel dat de foto’s onopgemerkt gemaakt worden. Niet filmen.

afscheid, zodat een kind niet ongemerkt meegenomen wordt! Dringend verzoek aan de ouders om hun kind geen speelgoed

• In de eindkring wordt getrakteerd en de jarige wordt hiervoor

van thuis, tenzij het een speciale knuffel betreft, mee te geven.

hartelijk bedankt. De traktatie wordt mee naar huis genomen.

Het afscheid nemen van de kinderen gebeurt bij aanvang van

• Als het kind 4 wordt en de peuterklas verlaat, krijgt het een

het kringgebeuren. Wenperiodes in aanwezigheid van de ou-

tekenmap, met daarin al zijn werk, mee naar huis. Ook een

ders zijn altijd bespreekbaar doch de leidster bepaalt de duur

door de leidster gemaakt vriendje (gebreid kaboutertje).

ervan en zal hierover overleg hebben met de ouders.

• Bij doorstroming naar de basisschool zal bij de overgang

De ouders worden op de hoogte gehouden van het welzijn van

rekening gehouden worden met de schoolvakanties zodat het

hun kind wanneer er sprake is van een moeizaam

moment van overgang voor het kind het meest gunstig is.

afscheid met overmatig verdriet, er wordt altijd telefonisch con-

• Wanneer het kind doorstroomt naar de Johannesschool zal

tact met hen opgenomen. Wanneer het kind zich langdurig of

de ervaring van de leidster met het kind i.o.v. met de ouders

herhaaldelijk niet prettig voelt in de klas zal de mogelijkheid met

besproken worden met de kleuterleidster. Ook andere basis-

de ouders worden besproken om het kind eerder op te halen.

scholen kunnen een beroep doen op informatie, deze zal ech-

De ouders worden geïnformeerd over de Johannesschool

ter nooit zonder medeweten van de ouders worden verstrekt.

omdat de peuterklas een sterke (inhoudelijke en financiële)

• Er zijn geen speciale knutselwerkjes t.b.v. verjaardagen van

binding heeft met de Johannesschool. Voor informatie over

ouders of andere gezins-/familieleden. Op verzoek worden

Vrijeschoolpedagogie kan altijd een beroep worden gedaan

wel tekeningen voor de jarigen gemaakt waar de leidster een

op de leidster of een afspraak worden gemaakt met de kleuter-

feestelijke strik om doet.

leidster.

Ouders:

3.2 De kleuterklas

Vóór iedere vakantie zal er een beroep worden gedaan op de

Kleuters bevinden zich in een leeftijdsfase waarin het leren nog

hulp en medewerking van de ouders m.b.t. de extra schoon-

plaatsvindt door middel van spel en beweging; er is nog geen

maak, het tuinonderhoud, de (vakantie)was, ondersteuning in

sprake van een lessituatie of van specifieke leerstof.

de klas, belangstelling bij vieringen, vervaardiging van attributen t.b.v. jaarfeestvieringen o.a. St. Maarten, St. Nicolaas

Het kind staat nog optimaal open voor zintuiglijke indrukken

en Palmpasen. Voor de schoonmaak wordt een rooster

die het vol vertrouwen opneemt, en die vervolgens in naboot-

9


sende handelingen worden omgezet. De nabootsing, het

zien wat er gebeurt. Zij observeert hoe de kinderen met de

nadoen is dan ook een belangrijke kracht waaraan de kleuter

materialen omgaan, en hoe bij de wat oudere kleuters de

zich ontwikkelt. De kleuterleidster is zich hiervan dagelijks

sociale contacten in het samenspel ontstaan.

bewust en besteedt aan het lokaal, aan speelgoed en de materialen die gebruikt worden, grote aandacht.

Kleutereuritmie

Niet alleen de ruimte, ook de tijd wordt met aandacht gehan-

Uitgangspunt

teerd. Ritme is hierbij een sleutelbegrip in de omgang met

Dit vak is het enige specifieke vrije-schoolvak. Hierin krijgen

kleuters. Ritme geeft in zijn herhalende terugkeer van activitei-

alle kinderen van kleuterklas t/m bovenbouw wekelijks les.

ten en stemmingen een vanzelfsprekend houvast, en vormt

Het uitgangspunt is dat de kinderen via het gesproken woord

een natuurlijk middel tot verdieping van ervaringen en beleve-

en levende muziek een gevoel kunnen krijgen voor klanken en

nissen. De indeling van de dag speelt in de kleuterklas daarom

tonen. Dit gebeurt d.m.v. gebaren en beweging op deze

een grote rol, evenals het verloop van de week en het mee-

klanken en tonen.

leven met het jaarritme. Hierin wordt de afwisseling van de seizoenen geaccentueerd door het vieren van de jaarfeesten.

Ervaringsstof

De kleuters worden in heterogene groepen van 4 - tot 6

Sprookjes, ambachten en de jaargetijden gaan ook leven door

-jarigen opgenomen en blijven gedurende hun hele kleutertijd

de Euritmie. Dit is een ondersteuning voor alles wat er verder

bij dezelfde kleuterleidster. Deze kan daardoor elk kind in die

in de klas gebeurt. De tekst wordt meestal in dichtvorm

periode begeleiden en ingaan op de individuele ontwikkelings-

gebracht. De levende muziek (lier, klankstaven e.d.) is meestal

behoeften.

begeleidend.

De kleuterleidster heeft regelmatig contact met de ouders. Bij deze gelegenheden wordt onder andere gesproken over de

Taal: spreken, vertellen, luisteren

ontwikkeling van het betreffende kind. Gesignaleerde ontwik-

Uitgangspunt

kelingsproblemen worden onder ogen gezien en besproken

Het ontwikkelen van de taal in brede betekenis, en het ontwik-

met de intern begeleider.

kelen en laten ontstaan van beelden bij de kinderen door het

Als de eindfase van de kleutertijd zich aandient, komt de over-

luisteren naar hetzelfde verhaal op een aantal dagen achter

gang naar de eerste klas ter sprake. De schoolrijpheid wordt

elkaar.

zorgvuldig bekeken. De interne begeleider neemt het schoolrijpheidsonderzoek af. Aan de hand daarvan wordt bepaald of

Ervaringsstof

een kind de stap naar de eerste klas kan zetten.

Taal en spraak ontwikkelen zich bijzonder sterk in de kleuterfase. De kleuterleidster komt tegemoet aan de natuurlijke

Vrije spel (binnen en buiten)

drang tot spreken en de behoefte om te luisteren van de

Uitgangspunt

kleuters. Grote waarde wordt gehecht aan heldere spreektaal.

Met het vrije spel wordt beoogd de lichamelijke en zintuiglijke

Deze wordt toegepast bij eenvoudige vingerspelletjes en

ontwikkeling van de kleuters te stimuleren, de grove en fijne

versjes bij bewegingsspelletjes.

motoriek te oefenen, en de fantasie in beweging te zetten.

De kinderen leren in rust te luisteren. Kleuters kunnen niet veel

Door het omgaan met elkaar in het spel wordt de sociale

dingen tegelijk. De taal die bij de verhalen wordt gebruikt,

ontwikkeling geoefend.

moet mooi, rijk en zuiver zijn, en wordt telkens weer geoefend d.m.v. kringspelletjes, het uitspelen van verhaaltjes, versjes en

Ervaringsstof

sprookjes.

De omgeving is huiselijk ingericht en geeft de kinderen een gevoel van geborgenheid. Door een gevoel van veiligheid en

Bewegingsspel

geborgenheid komt het kind tot spelen. Het vrije spel wordt

Uitgangspunt

gekenmerkt door een sfeer van activiteit, harmonie, beweging,

Het ontwikkelen van de grove en fijne motoriek bij de kleuter.

creativiteit, ontmoeting en ontspanning. Eenvoudige middelen

Inzicht geven in de begrippen die worden gebruikt in het

zijn voldoende om de fantasie en het spel in gang te zetten:

natuur- of cultuurspel door middel van de beweging en de

speelgoed van natuurlijke materialen zoals hout, lappen stof,

samenhang tussen de begrippen. Dit gebeurt door bijvoor-

stenen, schelpen, zand, water, kastanjes, eikels en dennen-

beeld de sfeer te laten beleven van beroepen/ambachten van

appels. Deze materialen bieden onbeperkte speelmogelijk-

volwassenen en het ervaren van stemmingen als vreugde,

heden en nodigen de kleuters uit hun fantasie te gebruiken.

verdriet, enzovoort.

De kleuterleidster neemt tijdens het vrije spel goed waar om te

10


Ervaringsstof

Vertelstof

Het bewegingsspel is een geleide werkvorm, waarbij de

In relatie tot de ontwikkelingsfase van het kind staat in iedere

kleuterleidster samen met de kleuters in spelvorm (vaak in de

klas een thema, de vertelstof, centraal. In deze vertelstof zien

kring) allerlei bewegingsvormen oefent. Het gaat om de bewe-

we de geschiedenis van de mensheid weerspiegeld, die elk

gingen van de ledematen die met allerlei gedichtjes, liedjes en

kind in versneld tempo opnieuw doormaakt.

verhalen worden gedaan. Voor de vertelstof per klas wordt gekozen uit: Muziek

1e klas

sprookjes

Uitgangspunt

2e klas

fabels en legenden

Het ontwikkelen van het muzikale gevoel door luisteren, zingen

3e klas

Oude Testament

en zelf muziek maken.

4e klas

Noorse en Germaanse mythologie

5e klas

Griekse mythologie en de geschiedenis van de oude

Ervaringsstof

culturen: India, Perzië, Babylonië, Egypte en Grieken-

De kinderen luisteren naar de muziek, bijvoorbeeld het lierspel van de kleuterleidster. Daarnaast maken de kinderen zelf

land 6e klas

muziek met klankstaven, xylofoon, triangels, trommels, enzo-

Romeinse mythologie en Romeinse cultuurgeschiedenis, Middeleeuwse geschiedenis

voort, bijvoorbeeld bij het uitspelen van een verhaal of spel. Periodeonderwijs Tekenen, schilderen, boetseren, handvaardigheid

De eerste uren van de dag, van 8.20-10.20 uur, is er het zoge-

Uitgangspunt

naamde periodeonderwijs. Gedurende drie tot vier weken

De kinderen gevoel geven voor kleur en vorm en het ontwikke-

wordt er aan een bepaalde leerstof gewerkt: Nederlandse taal,

len van de fijne motoriek.

rekenen, heemkunde, geschiedenis, plantkunde, natuurkunde, etc.

Ervaringsstof

Het periodeonderwijs biedt de mogelijkheid dieper op de leer-

Via het tekenen kunnen kinderen uiting geven aan hun bele-

stof in te gaan en het geleerde op allerlei manieren te verwer-

vingswereld. Voor het boetseren wordt vaak gebruikt gemaakt

ken en te oefenen: uitbeeldend, tekenend, schrijvend,

van bijenwas in verschillende kleuren.

boetserend. Het periodeonderwijs wordt gegeven door de

Schilderen gebeurt met waterverf op natgemaakt papier.

klassenleerkracht.

Plakken en knippen doen we met diverse soorten gekleurd papier. Handwerkjes op kleuterniveau, zoals borduren, weven,

Vaklessen

naaien, vingerhaken, knopen, vlechten en vilten.

In deze lessen komt de overige leerstof aan bod, waarbij het accent ligt op vaardigheden. Er zijn vaklessen voor vreemde

Huishoudelijk werk

talen (Duits, Engels, Frans), tekenen, schilderen, handwerken,

Afwassen, wassen van kleedjes en poppenkleren, stoffen,

handenarbeid, muziek, Euritmie en gymnastiek. Enkele van

vegen, opruimen, koken, bakken en tafeldekken.

deze vakken worden door vakleerkrachten gegeven.

Eten met elkaar

Oefenuren

Hierbij staat het respect voor het voedsel en allen die het

Iedere klas heeft wekelijks oefenuren voor rekenen en taal.

bereid hebben centraal. Met velen samen aan tafel eten,

Daarin wordt de stof die in de periodes is aangeboden

bevordert de sociale ontwikkeling.

geoefend en eigen gemaakt. Euritmie

3.3 De onderbouw

Euritmie neemt een speciale plaats in. Euritmie is een kunst-

Doelstelling en achtergrond van de Vrijeschool komen tot

vorm waarbij het gesproken woord en de muziek in de mense-

uitdrukking in het leerplan en de werkwijze in de klas. In elk

lijke beweging zichtbaar worden gemaakt. Dit werkt vormend

leerjaar sluit de leerstof aan bij de ontwikkelingsfase van de

op de wilskracht, de innerlijke beweeglijkheid en het sociale

kinderen. Vooral de vertelstof speelt hierin een belangrijke rol.

gedrag. Het is dan ook vanuit deze waarde dat het euritmie-

En net als in de peuter- en kleuterklassen is er sprake van een

onderwijs aan alle klassen wordt gegeven en zo geïntegreerd

duidelijk dag-. week- en jaarritme. Dat is terug te vinden in het

is in het totale onderwijs.

periode onderwijs, de vaklessen en de jaarfeesten.

11


Jaarfeesten

Het leerlingvolgsysteem biedt een leidraad voor oudergesprek-

Met de jaarfeesten beleven de kinderen het ritme van het jaar,

ken. (Zie voor meer informatie het hoofdstuk “Zorg voor kinde-

de wisseling in de seizoenen en de krachten in de natuur mee.

ren”).

Die jaarlijkse verdieping zorgt in de loop der tijd voor een beter begrip van de betekenis. De feesten zijn belangrijk voor de

Eindtoets basisonderwijs

school als sociale gemeenschap. We vieren ze samen:

In klas 6 wordt bij alle leerlingen de N.I.O. (Nederlandse Intelli-

kinderen, leerkrachten en soms ook ouders. De feesten zijn:

gentietest voor Onderwijsniveau) afgenomen. De resultaten

Michaël, Sint Maarten, Sint Nicolaas, Advent, Kerstmis,

van deze capaciteitentoets gebruikt de leerkracht in zijn advies

Driekoningen, Carnaval, Palmpasen, Pasen, Pinksteren en

over het voortgezet onderwijs.

Sint Jan. Oudergesprekken Computeronderwijs

In ieder geval éénmaal per schooljaar kunnen ouders een

In het leerproces zorgt (het enthousiasme van) de leerkracht

gesprek hebben over de ontwikkeling van hun kind. Als het

voor de motivatie van de kinderen. Daarom maken we weinig

nodig is, gebeurt dit natuurlijk vaker.

gebruik van computers als middel tot leerstofoverdracht. Wel wordt de computer bij de remedial teaching gebruikt om

Sociaal gedrag

mee te oefenen. In de hoogste klassen mogen de kinderen af

In het sociale leven wordt bevorderd dat kinderen zich kunnen

en toe gebruik maken van de computer als tekstverwerker.

en durven manifesteren zoals ze zijn, ongeacht afkomst, religie

Wij onderhouden contacten met de middelbare scholen over

of nationaliteit. Ook moeten ze leren de ander deze ruimte te

het gewenste instapniveau. In het voortgezet Vrijeschool-

laten. In de les- en vertelstof wordt veel aangereikt over de

onderwijs wordt computeronderwijs gegeven.

verschillende culturen in de wereld, waardoor openheid, begrip en interesse daarvoor ontstaan. Om dit te ondersteu-

Ontwikkeling en vorderingen

nen zijn met de kinderen afspraken gemaakt om een prettig en

Vanaf het eerste begin volgen kleuterleidsters, klassenleer-

veilig schoolklimaat te realiseren. Deze hangen in ieder klas-

krachten, vakleerkrachten en zo nodig ook Remedial Teachers

lokaal. Ons motto is: ‘School doe je samen en iedereen doet

de vorderingen die het kind in zijn ontwikkeling maakt.

mee.’

Alle gegevens verzamelen wij in het leerlingvolgsysteem.

We hanteren dit motto als kapstok voor de schoolregels.

Verslag van deze vorderingen vindt u in het getuigschrift. Getuigschrift Vanaf de eerste klas maakt de leerkracht aan het eind van

3.4 Het onderwijs per klas

ieder schooljaar voor elk kind een getuigschrift. Daarin informeert hij de ouders over de manier waarop het kind zich dat jaar ontwikkeld heeft. Dit deel is gericht aan de ouders van het kind en is niet

Klas 1

bedoeld voor het kind zelf. Het andere deel bestaat uit een

De overgang van de kleuterklas naar de eerste klas is voor het

verhaal, gedicht of een spreuk, dat is voor het kind zelf.

kind een grote stap. Het heeft enige tijd nodig om te wennen.

Dit is een beeld (vaak uit de vertel- of leerstof) waarin de

In het begin van het schooljaar zijn de kinderen nog in meer of

leerkracht het kind karakteriseert en waarin een aanwijzing is

mindere mate kleuter. Tegen de Kerst vindt de omslag plaats

verwerkt voor zijn verdere ontwikkeling.

en worden alle kinderen eerste klasser. Ze verwerven zich een leerhouding en vaardigheden die niet meer ‘kleuterachtig’ zijn.

Leerlingvolgsysteem

Ze leren doelen na te streven. Hun motorische vaardigheden

Alle bevindingen die de leerkracht verzamelt over een kind

groeien waardoor het leren ook gemakkelijker wordt. Deze

worden bewaard in een dossier. Dit bevat in ieder geval de

ontwikkeling van kleuter naar schoolkind wordt fysiek zicht-

verslagen van de kleuterleidsters, het schoolrijpheidsonder-

baar in de tandenwisseling.

zoek, het tweede klasonderzoek en de getuigschriften.

12

Verder kan er evt. een kinderbespreking, rapporten van een

Goede gewoontes

remedial teacher en een schoolpsychologisch onderzoek in

Prioriteit in de eerste klas heeft het vormen van goede klassen-

zitten. In de klassen 1 tot en met 6 wordt twee keer per jaar

gewoontes. Een groep kinderen, uit verschillende kleuter-

een toets afgenomen voor o.a. spelling, lezen en rekenen.

klassen afkomstig, moet immers vele jaren met elkaar een klas


vormen. Net als in een gezin vormen gewoontes de basis voor

valt in delen (20 = 7 + 13, 20 = 5 + 15, enz.). Later vormen de

deze ‘samenleving’. Alle regels en gebruiken leren de kinderen

delen weer het geheel (7 + 3 = 10, 6 + 4 = 10, enz.)

al doende, net als thuis. Vooral de eerste helft van het schooljaar staat in het teken van het aanleren van goede gewoontes

Vreemde talen

en het vormen van een sociale eenheid.

De eerste klas heeft over het algemeen twee vreemde talen per week. Het doel is de kinderen te laten kennismaken met

Basisvaardigheden

de klankkwaliteit van die taal door middel van versjes, liedjes,

Een succesvol leerproces veronderstelt een aantal basisvaar-

spelletjes en spraakoefeningen.

digheden waar ook in de kleuterklas al aandacht aan is besteed. Dat proces is bij aankomst in de eerste klas nog niet

Handwerken

afgerond. Bijvoorbeeld de motorische vaardigheden, vooral de

De kinderen leren breien met houten pennen en dikke wol.

fijne motoriek die nodig is bij het schrijven. Daarnaast is een

Het breien ontwikkelt de motoriek, het logisch denken en de

innerlijke leerhouding nodig, waardoor het kind bijvoorbeeld

wilskracht. Ook is er aandacht voor de kleurbeleving. Ze

gericht kan luisteren naar een didactische instructie en zichzelf

breien bijv. een herder en een schaapje, een fluitenzak. Verder

doelen kan stellen in het leerproces.

technieken: eenvoudige knoopoefeningen en vingerhaken.

Vertelstof

Vormtekenen en schilderen

De vertelstof van het eerste jaar bestaat uit Europese volks-

Het vak vormtekenen staat in de eerste klas voornamelijk ten

sprookjes zoals die door de gebroeders Grimm bijeen zijn

dienste van het schrijven. De kinderen werken met rechte en

gebracht. De leerkracht vertelt de sprookjes of leest voor.

ronde lijnen, ritmische herhalingen van lijnen die figuren vormen, en ook vierkanten, cirkels en driehoeken. Bij het schil-

Nederlandse taal

deren gaat het om een kleurenspel, niet om een concrete

Het verwerven van de belangrijke (culturele) vaardigheden van

voorstelling.

lezen en schrijven geschiedt in de volgorde: eerst schrijven, dan lezen. De kinderen leren het schrijven vanuit het tekenen

Euritmie

en vormtekenen. Ze schrijven met waskrijtjes en (dikke) potlo-

In de euritmieles wordt gewerkt met sprookjes en kleine verhaal-

den en leren eerst alleen hoofdletters. De letters ontstaan uit

tjes. De karakters van de sprookjes worden uitgebeeld door

letterbeelden die uit de sprookjes afkomstig zijn. Bijvoorbeeld

middel van gebaren. De muziek is nog geheel ondersteunend

de K ontstaat uit het beeld van een koning en heet dan ook

bij het verhaal. Er wordt hoofdzakelijk vanuit de kring gewerkt.

‘koningsletter’. De klinkers krijgen als teken geen begeleidend beeld maar worden zuiver vanuit de klank aangeleerd. Als de

Kunstzinnige activiteiten

kinderen de letters kennen gaat het leesonderwijs verder op

Onder deze noemer horen: tekenen, schilderen, boetseren

basis van klankzuivere woorden.

met bijenwas, muziek (waaronder zingen, blokfluiten en lier

Aan het einde van de eerste klas kunnen de meeste kinderen

bespelen), toneel, kring- en ritmische spelen. De uren tussen

éénlettergrepige klankzuivere woorden lezen en schrijven en

10.45 en 12.20 uur zijn o.a. voor deze activiteiten gereser-

wordt een start gemaakt met drukletters. Eenvoudige lees-

veerd. De klassenleerkracht geeft deze lessen meestal zelf.

boekjes lezen ze zowel klassikaal als individueel. Dit komt overeen met A.V.I. niveau 1 in het reguliere basisonderwijs. Rekenen

Klas 2

De doelstelling is het leren van de vier basisbewerkingen:

Het dromerige van de eerste klasser, die vanuit een open

optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen met getallen

stemming de leerstof opneemt, is in het tweede schooljaar

onder de twintig. Indien nodig mogen de kinderen nog materi-

nagenoeg verdwenen. De tweede klasser is nu ‘thuis’ binnen

aal gebruiken.

de school. In zijn gevoelswereld is hij wakker geworden en

In het begin rekenen de leerlingen met Romeinse cijfers van-

zoekt daarbinnen de uitersten. Hij beweegt zich vrijer en

wege het sterk concrete karakter van deze cijfers. Later leren

individuele karakteristieke eigenschappen komen naar voren.

ze de Arabische cijfers 1, 2, 3, etc. Het rekenen oefenen ze

De leerkracht zal vertrouwen scheppen door te bevestigen wat

met materiaal uit het hoofd en op papier. Het sluit aan bij de

het kind al kan: leren, rekenen, schrijven en lezen.

praktische belevingswereld van het kind (realistisch rekenen).

Daarnaast biedt hij in de vertelstof beelden en situaties waarin

Het rekenonderwijs gaat steeds uit van het geheel, dat uiteen

de 2e klasser iets van zichzelf en anderen kan herkennen.

13


Vertelstof

Vreemde talen

Fabels en legenden zijn de rijke bronnen van vertelstof voor de

Ook de tweede klas krijgt 2 vreemde talen. Het luisteren en

2e klassers. Fabels gaan over dieren die een menselijke eigen-

spreken staat centraal. Op een speelse manier leren de kinde-

schap uitdrukken: de sluwe vos, de wijze uil, de driftige stier,

ren voorwerpen, lichaamsdelen en zaken benoemen waarmee

de koppige ezel, de trotse haan, de trouwe hond, het goedige

ze direct in aanraking komen; nog geen grammatica. Ze leren

schaap. En al die dieren proberen met behulp van hun eigen-

de vreemde taal zoals de moedertaal: door nadoen. Rijmpjes,

schap elkaar de loef af te steken. De kinderen herkennen iets

liedjes, verhalen en toneelstukjes in de taal ondersteunen het

daarvan bij zichzelf of bij anderen.

‘gevoel krijgen’ voor het eigene van klank en ritme. Inhoudelijk

Mensen zijn echter niet overgeleverd aan hun driften, hun

haken de lessen aan bij de leer- en vertelstof en de jaarfees-

koppigheid of ijdelheid. Ze kunnen onbaatzuchtige motieven

ten.

zoeken. De 2e klasser die dat gaat ontdekken, kan daaraan krachtige en blijvende innerlijke steun ontlenen.

Handwerken en handvaardigheid

Daarom worden de fabels in de 2e klas aangevuld met verha-

Bij het handwerken leren de kinderen lossen en vasten haken.

len (legenden) over mensen uit het verleden die, na een inner-

Knopen en vlechten komen ook aan de orde. Het ritmisch

lijke strijd, grote liefde voor de schepping, de natuur en voor

haken met de haaknaald geeft structuur en ordening.

mens en dier hebben getoond. Voorbeelden zijn: Sint Francis-

De kleurbeleving wordt verder ontwikkeld. Ze haken bijv. een

cus, Sint Maarten, Elisabeth van Thüringen.

ceintuur, een tasje of een ballennet. Om de fijne motoriek, de concentratie en het voorstellings-

Nederlandse taal

vermogen verder te ontwikkelen werken de kinderen bij hand-

Aan de verbale vaardigheden wordt gewerkt door middel van

vaardigheid met allerlei materialen en kleuren. Ze boetseren

het vrije spreken in de kring en voor de klas. Daarnaast ont-

met bijenwas, knutselen met karton, papier, en met natuurlijk

wikkelen de kinderen hun verbale vermogens en hun actieve

materiaal bijv. eikels en kastanjes.

woordenschat door recitaties van fabels en gedichten, door het spelen van toneelstukjes en poppenkast en door middel

Schilderen, tekenen en vormtekenen

van spraakoefeningen. Het navertellen van gehoorde verhalen

Bij het schilderen spelen kleurbeleving en dynamiek een rol.

hoort daar ook bij. Het lezen wordt geoefend met zelfgeschre-

De kinderen kunnen bepaalde zielestemmingen in vorm en

ven teksten, en met een fabelboek dat door een leerkracht is

kleur uitdrukken, zonder in de voorstelling te komen. Met het

vervaardigd. Er wordt ook geoefend in niveaugroepjes met

tekenen werken ze aan de kleurbeleving, zielenstemming

behulp van een uitgebreide serie boeken. Het leesniveau aan

waarbinnen ze vrij kunnen werken en hun voorstelling op

het eind van deze klas is A.V.I. niveau 3.

papier brengen. Vormtekenen doen kinderen vanuit de bewe-

In de tweede klas wordt de overgang geleerd van de losse

ging. Ze lopen de vormen of maken ze met een handbewe-

schrijfletter naar verbondenschrift. Het vormtekenen onder-

ging, voor ze in kleur op papier verschijnen: spiegelvormen,

steunt dit proces. Er wordt geschreven met potlood.

in- en uitwikkelende vormen.

Rekenen

Euritmie

De kinderen leren in de beweging om te gaan met getallen tot

Ook in de euritmieles zijn de fabels en legenden van belang.

100 en oefenen het hele jaar de vier hoofdbewerkingen.

Eenvoudige concentratieoefeningen worden gedaan. De kring

Ze leren de tafels van vermenigvuldiging en reciteren de reek-

blijft belangrijk, maar er komt nu ook een binnen- en buiten-

sen klimmend en dalend. Kralenkettingen (10-tallig stelsel) en

kring bij.

rekenrekjes worden als hulpmiddel gebruikt. De kinderen worden zich bewust van het 10-tallig stelsel en leren schattingen

Muziek

maken. Klokkijken komt aan bod. Bewerkingen met getallen

Het ritmisch-melodisch gehoor wordt aangesproken. Bij het

onder de 20 worden geautomatiseerd.

zingen is er zorg voor de stem, met name de articulatie. De leerlingen leren te improviseren en liedjes met allerlei instru-

Heemkunde

menten te begeleiden. Voortzetting van de lier- en fluitlessen.

De periodes heemkunde stimuleren de kinderen een fantasie-

14

volle verbinding met de natuur aan te gaan. In verhalen klinken

Bewegingsonderwijs

de karakteristieke eigenschappen van plant en dier. Ook wan-

De kringspelen geven vreugde en plezier, daarnaast bevorde-

delen we door bos en veld. Tekeningen, liedjes en versjes over

ren ze het sociale element in de groep. Touwtje springen,

planten en dieren completeren deze periodes.

evenwichtsbalk, steltlopen, ballen en hinkelen zijn bewegings-


spelletjes. Zowel kringspelen als bewegingsspelen versterken

Handwerken en handenarbeid

de grove motoriek en coördinatie.

De kinderen breien een muts. Het kind van 9 ervaart: Hier ben ik en daar is de wereld. De fontanel is gesloten. Ze leren steken opzetten, averecht breien, figuurtjes inbreien, hun kleur-

Klas 3

gevoel verder ontwikkelen. Verdere technieken: vlechten,

Klas 1 tot en met 3 vormen qua ontwikkelingsfase een

Bij handenarbeid werken ze met natuurlijk materiaal, papier

eenheid. Het kind is open en voelt zich één met de wereld.

(bijvoorbeeld origami) bijenwas en soms klei.

naaien borduren.

Leiding accepteert het als vanzelfsprekend. Fantasie en spel kunnen gemakkelijk het leerproces dragen.

Vormtekenen en schilderen De leerlingen zetten vormveranderingen en vraag- en ant-

Vertelstof

woordspel met vormen vanuit de beweging op papier.

In klas 3 wordt een ontwikkelingsfase afgesloten. De verhalen

Ook worden vormen gespiegeld: boven - onder, links - rechts

van het Oude Testament vormen de bekroning van deze

en diagonaal. Bij het schilderen zijn zielenstemmingen en

afsluiting. De verhalen over de ene God die een hecht verbond

eenvoudige gestalten de onderwerpen.

heeft met zijn volk geven het kind de mogelijkheid als individu en als groepslid sterk mee te leven. Deze vertelstof (hoogte-

Muziek

punt: de avontuurlijke tocht naar het beloofde land) biedt veel

In de 3e klas kunnen de kinderen overstappen van de penta-

mogelijkheden voor recitatie, toneelspel en schrijven.

tonische fluit naar de blokfluit. Liederen zijn nog eenstemmig. Ritme en melodie beleven ze door klappen, lopen en het ge-

Nederlandse taal

bruik van ritme-instrumenten. We kunnen beginnen met het

De vertelstof en de onderwerpen uit de heemkundeperiode

notenschrift.

nodigen uit tot creatief schrijven. De kinderen leren de spelling op basis van analogie, regels en voorbeeldwoorden. Open en

Gymnastiek

gesloten lettergrepen worden niet zo genoemd, maar wel

De kinderen gaan voor het eerst naar een gymzaal.

geoefend. Ze oefenen interpunctie en maken een begin met

Tik-, kring- en balspelen zijn belangrijke lesonderdelen.

de woordsoorten. Lezen gebeurt door middel van stillezen, klassikaal begrijpend lezen en in niveaugroepen. Het streven is

Euritmie

AV.I. niveau 4-6.

Het thema van de derde klas is het Oude testament. De gebaren worden gecompliceerder en de kinderen leren ze herken-

Rekenen

nen. Kleine muziekstukjes worden ritmisch en melodisch

De kinderen oefenen hoofdbewerkingen op papier en uit het

geoefend. Eenvoudige geometrische vormen worden gelopen.

hoofd. Hoofdrekenen tot 100, tot 1000 op papier. Geld rekenen met speelgeld. Ze leren de tafels en beginnen met cijferen. Sommen worden zo veel mogelijk met de werkelijkheid verbonden.

Klas 4 In de 4e klas zijn de kinderen 9 à 10 jaar, “een moeilijke leef-

Heemkunde

tijd”. Voelde het kind zich voorheen nog als vanzelfsprekend

Dit vak krijgt gestalte in periodes waarin de boerderij, ambach-

opgenomen in zijn omgeving, nu maakt het zich ervan los en

ten (bijv. manden vlechten, schoenen maken, pottenbakken)

bekijkt de wereld met nieuwe ogen. Wat het kind ziet stelt hem

en de huizenbouw centraal staan. Doen, beleven, begrijpen is

vaak teleur: de wereld is niet zo mooi en goed als hij dacht.

hier de leerweg.

Ook de leerkracht ontkomt niet aan een kritische blik: hij of zij weet wel veel, maar heeft zo’n gekke neus. Er klinkt veel

Vreemde talen

protest en commentaar.

De vreemde talen (Engels, Duits) worden elk 1 les per week

Het kind voelt zich teruggeworpen op zichzelf en kan soms

gegeven. Onderdelen ervan zijn: tellen, dagen, maanden,

onzeker en eenzaam zijn. Geen wonder dat het kattig wordt of

voorwerpen en lichaamsdelen. Liedjes, gedichtjes, dialoogjes

soms zomaar huilt. Graag meten ze zich met elkaar in vech-

en spelletjes. De hele les wordt de vreemde taal gesproken.

ten, ruzie en schelden. De winnaar wordt bejubeld, de verliezer

Er is nog weinig schriftelijk werk.

wordt uitgelachen. Even later zijn ze weer dikke vrienden. Dit vermogen tot afstand nemen heeft een positieve kant:

15


vanuit een nieuw ik-beleven, de wereld ontdekken, de ruimte

Vreemde talen

verkennen, kennis verwerven.

Reciteren van gedichten, zingen van liederen en toneelstukjes

Deze overgang vindt zijn vertaling in een andere ochtend-

bevorderen het spreken in het Engels en Duits. De eerste

spreuk. Tot klas 4 begint de spreuk: ‘Het liefdelicht der zon,

woordjes (bijvoorbeeld voorwerpen in de klas) worden geleerd,

verheldert mij de dag...’. Vanaf de 4e klas wordt begonnen

de eerste werkwoorden vervoegd. Voor het eerst schrijven de

met: ‘Ik zie rond in de wereld, waarin de zon haar licht zendt...’

kinderen in de vreemde taal.

Vertelstof

Handwerken

De oud-Germaanse mythologie, beschreven in de Edda, ver-

De kinderen leren kruissteken borduren. ‘Door het ordenen

telt van de gouden wereld van de goden, immer strijdend met

van de kruissteek, leert het kind ordenen van binnen.’

de reuzen. Voor de goden nadert de ondergang. Deze verha-

Ze leren de steken spiegelend borduren. Hun kleuren vorm-

len van de mensheidsgeschiedenis zijn de verbeelding van wat

gebruik wordt ontwikkeld. Het aan- en afhechten en verschil-

de kinderen nu in hun eigen ziel beleven: de ondergang van de

lende naaisteken komen aan de orde. De steken versieren een

fantasiekracht.

boekenlegger en etui.

Nederlandse taal

Tekenen en vormtekenen

De kinderen oefenen zich in het reciteren van gedichten, veelal

De leerlingen schetsen dieren. Bij het vormtekenen krijgen

in beginrijm geschreven. Ze leren een goed leesbaar lopend

eenvoudige vlechtmotieven uit de oudheid de aandacht.

handschrift. Bij het schrijven van opstellen of verhalen is er veel aandacht

Schilderen

voor vorm en inhoud. Ze beginnen met brieven schrijven.

Vanuit kleurstemmingen ontstaan vormen, landschappen en

De spelling wordt systematisch geoefend.

bijvoorbeeld dieren. De aardekleuren doen hun entree.

Lezen: de kinderen oefenen de vaardigheid zelf, maar ook het begrijpend lezen. De grammatica behandelt met name de

Muziek

werkwoordsvormen in samenhang met tijd en onderwerp.

Bij het fluiten maken de leerlingen de overstap naar het spelen van bladmuziek. We zingen in canon.

Rekenen Uitbreiding van hoofdrekenen en cijferen. Voor het eerst

Euritmie

komen de breuken aan bod: de één als geheel wordt op tal

Aan de hand van de teksten van de Germaanse mythologie

van manieren gedeeld, zodat de kinderen de stambreuken

wordt er gewerkt met het stafrijm. De kinderen leren de eurit-

leren kennen en de eerste plus- en minsommen met breuken

mie zelfstandiger toepassen. Oefeningen hiervoor zijn: spiegel-

maken.

beeldvormen, canons, vraag en antwoord, verschillende

Nieuw is ook het meten. Het eerste meten gaat uit van de

ritmes. Mineur en majeur vragen om een eigen kleur, aandacht

menselijke maat (duim-el-voet), dan volgt de overgang naar

en beweging in de muziek.

het metrieke stelsel. Gymnastiek Mens- en dierkunde

Naast de tik-, ren- en balspelen doen de kinderen oefeningen

Vanuit het beeld van de veelzijdige mens komen de dieren aan

en er zijn teamspelen.

bod in hun eenzijdigheid en specialiteit: klimmen, graven, rennen of vliegen. Steeds staat hun bijzondere gestalte in relatie tot de mens centraal. Deze periode geeft een aanzet tot het maken van eenvoudige spreekbeurten en werkstukjes.

Klas 5 De zielenstemming van de 4e klasser was die van ‘verbroken

16

Heemkunde

eenheid, een scheiding tussen ‘ik’ en de ‘wereld’. Maar die

De heemkunde in de 4e klas kent een aardrijkskundig en een

scheiding krijgt in de 5e klas een positieve keerzijde: de eigen

geschiedkundig aspect, uitgaande van verbondenheid met de

individualiteit wordt beter beleefbaar. Eerst nog aarzelend en

eigen woonomgeving. Het is een eerste oriëntatie in ruimte en

schoksgewijs, maar steeds duidelijker ontstaat het vermogen

tijd. De kinderen tekenen plattegronden en kaarten met de

de wereld meer onbevangen, nauwkeuriger waar te nemen.

kenmerken van het landschap (huizen, wegen, bossen en

De 5e klasser gaat genuanceerder denken en zich ook verdie-

velden).

pen in het gedrag van zijn klasgenootjes.


Ook de relatie tot volwassenen verandert, die blijkt niet meer

De kinderen ervaren dat over de hele wereld mensen voor

‘alwetend’ te zijn. Boeken beantwoorden ook vragen. Kennis

elkaar werken.

en ervaring kunnen ook vanuit een gesprek met de leerkracht ontwikkeld worden.

Plantkunde

De 5e klasser is geïnteresseerd in de samenhang tussen wat

In de plantkunde komt de samenhang van het plantenrijk naar

in hemzelf leeft en wat hij in de buitenwereld vindt. Meer even-

voren: de planten in hun karakteristiek en met het milieu

wicht begint zich ook af te tekenen in het uiterlijk van de kinde-

waarin ze leven. Centraal staat het begrip voor de plantenwe-

ren. Er komt meer tekening in het gezicht; de bewegingen

reld, vooral de verbondenheid van planten met hun omgeving,

worden soepeler. Het kind ziet er gezond en bloeiend uit.

plant tussen zon en aarde, licht en donker, warmte en koude, vocht en droogte.

Vertelstof In de 5e klas vormt de mythologie van vooral de Grieken de

Geschiedenis

vertelstof. Een groot aantal verhalen daarvan behoort tot ons

In de 5e klas komen verhalen en beschrijvingen van de voor-

cultuurgoed. Zij vertellen de lotgevallen van sterfelijke en

christelijke culturen van o.a. de Indiërs, Perzen, het Twee-

onsterfelijke wezens, goden en godinnen, mensen, nimfen en

stromenland, de Egyptenaren en de Grieken aan bod, in

saters. Zij vertellen over een deels imaginaire- en deels fysieke

samenhang met de vertelstof.

werkelijkheid. De goden zijn ontmaskerd, de herinnering aan een geestelijke wereld maakt plaats voor het abstracte

Vreemde talen

denken, gericht op de fysieke wereld. En daar staat de 5e

Net als bij het Nederlands maken de kinderen bij Engels, Duits

klasser middenin.

en Frans een begin met de werkwoordspelling. Het idioom van de taal wordt geoefend en overhoord. Toneelstukjes en

Nederlandse taal

dialoogjes bevorderen de praktische toepassing van de taal.

Spreekoefeningen zorgen voor een juiste uitspraak. Bij opstel-

Recitatie en zang blijven een kunstzinnig onderdeel. Er worden

len ligt de nadruk op verzorgd schrijven wat vorm en inhoud

boekjes gelezen en de taal wordt ook geschreven.

betreft en op verschillen in verhaaltrant. De systematische oefening in begrijpend lezen vormt de opstap naar het latere


studerend lezen. De lijdende en bedrijvende vorm komen aan

De kinderen groeien in hun ledematen. Ze naaien een oven-

de orde. Er ontstaat gevoel voor het actieve en passieve

want of sloffen naar eigen maat (omhulling handen en voeten).

karakter van een zin. Kinderen maken zelf zinnen en ontleden

De stof kan beschilderd worden en versierd met ‘vrije’

ze op persoonsvorm (tijdwoord) en onderwerp. Zij vormen

borduursteken Verschillende naai-borduursteken worden

mede instrumenten voor de werkwoordspelling in de tegen-

geleerd. Ze boetseren gebruiksvoorwerpen en voorstellingen

woordige en verleden tijd. De voltooide tijden kunnen ook

uit de verschillende periodes (geschiedenis, aardrijkskunde).

behandeld worden. Directe en indirecte rede: het gaat erom,

Daarnaast beginnen ze met houtbewerking: houtsnijden,

dat het kind een verhouding krijgt tot datgene, wat werkelijk in

gutsen, schaven, raspen en vijlen.

de situatie gezegd wordt. Vormtekenen Rekenen

Vanuit de dynamische lijnvoering worden diverse motieven uit

Hoofdrekenen en cijferend rekenen worden geoefend.

bijvoorbeeld de oude culturen (geschiedenis) aangevoerd.

Rekenen met breuken wordt uitgebreid: gelijknamig maken,

Ook groeivormen n.a.v. de plantkundeperiode.

helen eruit, vermenigvuldigen. Decimale breuken en kommagetallen worden geïntroduceerd. De kinderen passen het

Schilderen

geleerde toe in de vorm van redactiesommen. Verder bereke-

Van een 5e klasser verwachten we realistischer weergaven:

nen ze oppervlakten, omtrek, afstanden en gewichten.

elementenstemmingen (vuur, water, aarde, lucht); natuurstemmingen (planten, bloemen); dieren en mensen; landkaarten

Aardrijkskunde

met de voor het land typerende kleurstemmingen; licht en

De Rijn wordt als voorbeeld behandeld van een rivier, die

schaduw.

stroomt door verschillende landschappen. Daarbij horen ook de thema’s dijkenbouw en inpoldering. Ook de grondsoorten

Euritmie

en topografie van Nederland worden behandeld. De economi-

Ook in de 5e klas wordt er aangesloten bij de vertelstof.

sche aspecten van menselijke productie komen aan bod.

Teksten van oude culturen en de Griekse mythologie worden

17


gereciteerd en gedanst. Groepsoefeningen ter bevordering

Rekenen, handelsrekenen en meetkunde

van het sociale worden gedaan. Er wordt gewerkt met geo-

Bij het rekenen oefenen de leerlingen de basisbewerkingen om

metrische vormen zoals bijvoorbeeld het pentagram. In de

daarna een begin te maken met het handelsrekenen.

tooneuritmie worden lichtklassieke muzikale stukken gebruikt.

De geschiedenis van de handel staat op het programma (kapitaalsommen, rente, bruto, tarra en netto).

Muziek

Verder beginnen ze met meetkunde. Met behulp van passer

Het zingen van meerstemmige liederen krijgt veel aandacht.

en liniaal maken de kinderen allerlei constructies van cirkels,

Omdat in de 4e klas al in de tooneuritmie de toonladders

driehoeken en veelhoeken. Deze vormen kleuren ze individueel

geoefend zijn, kunnen de kinderen zich nu wat meer bewust

in om er op deze manier variaties in te ontdekken.

worden van deze moeilijke materie. De kleine intervallen, grote en kleine secunde vinden hun toepassing in uitwerking van de

Geschiedenis

kerktoonsoorten. In het fluiten oefenen ze met name het noten

De hierboven besproken vertelstof komt in klas 6 vooral aan

lezen. Ook meerstemmige stukken worden gespeeld.

bod in de geschiedenisperiodes. Dat zijn de Romeinse cultuur en de karakteristieken van de Middeleeuwen, met hun vele invloeden tot in onze tijd.

Klas 6

Aardrijkskunde

In de 6e klas ligt het begin van de prepuberteit. Het skelet

De gesteentes en mineralen vormen hier het onderwerp.

groeit, vooral de ledematen. Een verlies aan soepelheid van

Om te beginnen het kalk en graniet en hun karakteristieken.

bewegingen is merkbaar. Het intellect ontwaakt en tegelijker-

Verder is er een periode over de atmosferische verschijnselen

tijd ontwikkelt zich de belangstelling voor de actualiteit. Dit is

(weer en klimaat) en oefenen, tekenen en kleuren de kinderen

het begin van een langdurig proces, de weg naar grotere zelf-

de topografie van Europa en die van de wereld.

standigheid en onafhankelijk denken. Er wordt nu meer inzicht gevraagd van het kind.

Natuurkunde

In de vertelstof maken de mythologische verhalen plaats voor

De natuurkunde begint bij dagelijks waarneembare verschijnse-

de gestructureerde geschiedenis van Romeinen, Middel-

len. Belangrijk zijn het zelf waarnemen en beschrijven van ver-

eeuwen en eventueel aspecten uit de Nieuwe Tijd.

schijnselen als geluid, licht, warmte, elektriciteit en magnetisme.

Vertelstof

Vreemde talen

Geschiedkundige verhalen uit de Romeinse tijd en de Middel-

De zesde klassers lezen, spreken, en spelen toneel. De gram-

eeuwen vormen de vertelstof voor de zesde klas. Zij sluiten

matica krijgt een vervolg.

aan op de belevingswereld van de 11 à 12-jarige. Het zelfbewuste individu immers stond in Rome op de voorgrond.


Hier ontstond de afbakening van de rechten van de ene per-

De kinderen maken een dier of karakterpop. Het ontwerp

soon ten opzichte van de rechten van de ander. Het ‘elk het

hiervoor tekenen ze zelf. Verschillende naaisteken, keuzes van

zijne’ was en is nog steeds een belangrijk beginsel.

haar en kleding komen aan de orde. Een mogelijk doel: het ver-

Dan volgen de Middeleeuwen: opkomst van vorstendommen

zorgen van een poppenkastvoorstelling voor de lagere klassen.

en vrije steden met burgers en ambachtslieden. Kenmerkend

Tijdens de handenarbeid construeren ze met hout; zagen,

is ook de sterk religieuze en gevoelsmatige verinnerlijking.

spijkeren, verband maken, afwerken. Ook boetseren met hol,

Net zoals in een kathedraal is de binnenwereld in deze tijd

bol, kant en groef.

verrassend kleurrijk. Vormtekenen Nederlandse taal

Het vormtekenen sluit aan op de behandelde cultuurgeschie-

De Nederlandse taalperiodes zijn vaak geïntegreerd met

denis. Motieven van sieraden, wapens, e.d. uit de Middel-

andere periodes. De kinderen krijgen veel stelopdrachten.

eeuwen. Ook lettervormen uit bijvoorbeeld de Gothiek.

Zo maken ze bij de natuurkunde van alle proeven een verslag. Verder komen aan de orde: taal- en redekundig ontleden,

Euritmie

moeilijke woorden, spreekwoorden, verschillende dichtvormen

Al het vorige wordt verder beoefend. In de 6e klas komen de

in ritme, alliteratie en rijm.

staafoefeningen voor het eerst aan bod, als ondersteuning van het in de lengte groeiende kind. Geometrische verschuivingen

18


worden aangelegd, bijvoorbeeld de vierhoekverschuiving.

bij ieder voor hen geschikte vorm van voortgezet onderwijs.

In de muziek wordt er aan de intervallen gewerkt.

De zesde klas leerkracht draagt zorg voor een onderwijskundig rapport en zonodig mondelinge informatieoverdracht.

Gymnastiek Tijdens de Bothmergymnastiek kan men de tegenstellingen

De afgelopen jaren hebben de schoolverlaters uit klas 6 van

boven-onder, licht-zwaar, hoog-breed in de beweging beleven.

de Johannesschool zo gekozen:

Ook zijn er oefeningen met stokken en geometrische oefenin-

VMBO

HAVO

VWO

bal, slagbal, volleybal, handbal en voetbal. De kinderen werken

2006

3

5

2

ook met toestellen: rollen/ duikelen, klimmen/klauteren,

2007

7

4

2

2008

3

3

5

2009

5

3

3

gen. Het spel bestaat nu uit verschillende sporten zoals korf-

springen, zwieren, balanceren. Tekenen en schilderen

Vrijeschoolbovenbouw

Reguliere bovenbouw

tekeningen. Er is aandacht voor zwart-wit tekenen (licht en

2006

7

3

schaduw). Het natekenen, en daarbij letten op details en

2007

7

6

2008

2

9

2009

7

4

Tijdens de periodes is de behandelde stof het onderwerp van

vormgeving en eventueel op perspectief, krijgt ook meer nadruk. Bij het schilderen is de opzet om meer in de voorstelling te komen, met perspectief te werken middels lijnperspectief en kleurperspectief. Muziek Het repertoire groeit. Het oefenen met toonladders, intervallen, maatsoorten en moeilijker ritmen gaat door. Regelmatig zingen de leerlingen meerstemmige liederen. Het fluitwerk verheft zich tot tweestemmige dansen uit met name de Renaissance en latere volksmelodieën. Toneel Tijdens het schooljaar spelen de kinderen één of meer toneelstukken. Het thema komt meestal voort uit de vertelstof.

3.5 En na de zesde... Halverwege de zesde klas heeft de klassenleerkracht met de ouders een gesprek over hun kind. Daarin staan zijn/haar mogelijkheden voor het voortgezet onderwijs centraal. Ondersteunend daarbij is de uitslag van de NIO-toets die bij alle zesde klassers is afgenomen. Het Vrijeschoolonderwijs omvat de kleuterklas en daarna de klassen 1 t/m 12. Daarom gaat een deel van de leerlingen naar klas 7 van de “bovenbouw” van het Vrijeschoolonderwijs in Nijmegen: het Karel de Grote College. Op de bovenbouw kunnen de leerlingen VMBO-, HAVO- of VWO-examen doen. Op het Karel de Grote College is ook een “praktische stroom”. Deze is ingericht op kinderen die gemakkelijker leren door te doen, te werken en te ervaren. Leerlingen die naar het voortgezet onderwijs in Tiel en omstreken gaan, hebben alle vaardigheden om aansluiting te vinden

19


4 Visie op zorg 4.1 Zorgsysteem, algemeen

activiteiten te benoemen van hulp die we aan de kinderen bie-

Wij streven naar een kwalitatief goede leerlingenzorg, zowel op

den. De hulp kan binnen en buiten de klas geboden worden.

het gebied van de klas als op schoolniveau. Door zorgverbre-

Individueel of in kleine groepjes.

ding wordt ingespeeld op de verschillen tussen kinderen in mogelijkheden en behoeften en heeft tot doel meer leerlingen in het reguliere onderwijs te behouden en deze verantwoord te

4.2 Uitgangspunten zorgstructuur

begeleiden.

Hieronder volgt een beschrijving van de verschillende specifieke mogelijkheden en verantwoordelijkheden die wij kennen

Het zorgbeleid van de school maakt onderdeel uit van het

en tot onze beschikking hebben binnen de school.

zorgbeleid van het WSNS- verband. Gezamenlijk streven we ernaar zoveel mogelijk kinderen die zorg nodig hebben, op de school zélf deze extra zorg te bieden, zodat verwijzing naar het speciaal (basis) onderwijs zo weinig mogelijk plaats vindt.

• De pedagogische vergadering is de inspiratiebron met als uitgangspunt de antroposofie. • De klassenronde bespreking t.a.v. de zorgleerling in de pedagogische vergadering. Deze klassenronde vindt elke

Leren is (in) een voortdurende beweging, leren is ontwikkelen. Leren is vermogens ontwikkelen op velerlei gebieden. Een kind leert op cognitief gebied, maar het leert ook sociaal- emotioneel. Tevens ontwikkelt het zijn wil; deze moet het kind kunnen inzetten bij het “leren” in de onderbouw.

week plaats in het bijzijn van alle klassenleerkrachten, de intern begeleider, zo mogelijk de vakleerkracht(en) en de schoolleider. • De klassenleerkracht is verantwoordelijk voor het welzijn en de ontwikkeling van de kinderen in zijn of haar klas. • De klassenleerkracht is gehouden aan de afspraken die, onder leiding van de schoolleider, in het college worden ge-

Naast de algemene ontwikkelingslijn die een kind doormaakt,

maakt over de uitgangspunten, inrichting en uitvoering van

is er een individuele ontwikkelingslijn. De algemene lijn is ge-

het onderwijs.

koppeld aan de leeftijdsfase waarin een kind zich bevindt, dus gekoppeld aan de leeftijd die het kind heeft. Bij iedere leeftijd hebben we een bepaalde verwachting betreffende gedrag, presteren, handelen, taakgerichtheid, inzet enz.

• Deze afspraken vormen, als geheel, het onderwijsbeleid van de school • De schoolleiding is eigenaar van deze afspraken en heeft de bevoegdheid om op de uitvoering van de afspraken toe te zien

Naast deze algemene lijn heeft ieder kind een eigen individuele ontwikkelingslijn. De individualiteit van het kind kleurt als het ware de algemene

• De schoolleiding geeft vorm aan het overleg in het college en stelt, na dat overleg, de inhoud van de afspraken vast. • Bovendien heeft de schoolleiding de taak en de bevoegd-

ontwikkelingslijn en geeft er zijn of haar vorm aan.

heid om in te grijpen als een kind of ouder evident in de pro-

Er is sprake van een harmonische ontwikkeling als de individu-

blemen is of dreigt te komen.

ele lijn van het specifieke kind samen valt met de algemene

• De interne begeleider is verantwoordelijk voor het tot stand

ontwikkelingslijn, dat wat een kind “hoort” te kunnen.

brengen en laten functioneren van zorgvoorzieningen, zodat

Soms treedt er een disharmonie op: beide ontwikkelingslijnen

de kinderen die dat nodig hebben, extra zorg kunnen krijgen.

vallen niet samen en kunnen in mindere of meerdere mate

De schoolleiding stelt in overleg met het college vast wat

uiteenlopen. Ook kan het zijn dat een ontwikkelingsgebied

concreet de taken en bevoegdheden van de IB-er zijn.

zich meer of minder ontwikkelt, er is onvoldoende harmonie tussen de gebieden van het denken, voelen en willen.

• De klassenleerkracht blijft daarbij de eerstverantwoordelijke voor de kinderen in zijn of haar klas. De klassenleerkracht en de IB-er moeten beide kunnen instemmen met de afspraken

Dan is er sprake van zorg Dit kan zich uiten in leerproblemen, sociaal- emotionele

20

betreffende bepaalde extra zorg voor kinderen of klassen. • Deze afspraken kunnen gaan over zaken als: extra lesmate-

problemen en/of moeilijkheden in gedrag en werkhouding.

riaal voor een leerling, een onderzoekje, remedial teaching,

Anderzijds spreken we ook van zorg om het geheel van

euritmietherapie, bezoek schoolarts. Maar ze kunnen ook


gaan over didactische stijl, differentiatie in de klas. De laatste onderwerpen stellen hogere eisen aan het overleg tussen klassenleerkracht en IB-er. • Alle afspraken zijn (in principe) bekend bij schoolleiding en

Stap 2: Een kind leert moeilijk en er is hulp nodig van de remedial teacher. Daarna gaat het kind weer vooruit. Stap 3: Een kind leert moeilijk maar er blijkt buiten de hulp van de remedial teacher meer begeleiding nodig; extra

het college: zij passen binnen het onderwijskundige beleid

ondersteuning als euritmie-therapie, motorische RT of

van de school.

ambulante begeleiding. Stap 4: Een kind leert moeilijk en zelfs met hulp van buitenaf is er onvoldoende vooruitgang en is toetsing in de vorm

4.3 Zorgstappen

van een extern onderzoek noodzakelijk. De School-

De vorm van zorg die geboden gaat worden aan een kind

begeleidingsdienst wordt ingeschakeld.

hangt sterk af van de aard van de problematiek. Als het moge-

Stap 5: Een kind leert moeilijk en de toetsing van de externe

lijk is zal de zorg door de klassenleerkracht in de klas aan-

zorg wijst richting Speciaal Onderwijs via de PCL in

geboden worden, gericht op het individuele kind. Soms vindt

Zeist.

zorg ook plaats voor de gehele klas als bijvoorbeeld het sociale klimaat niet optimaal is, als er sprake is van onveiligheid in de klas.

4.3.1 Werkwijze zorg

Soms is extra zorg buiten de klas nodig. Hierbij kan gedacht

Bij zorg op niveau 1, stap 1, wordt er door de leerkracht een

worden aan hulp binnen de school als individuele remedial

handelingsplan opgesteld. Dit handelingsplan wordt door-

teaching, logopedie, euritmie-therapie of andere externe hulp.

gesproken met de IB-er. De ouders worden geïnformeerd over de inhoud van het handelingsplan.

Wanneer ontwikkelingsproblemen worden gesignaleerd (wanneer de algemene lijn behorend bij de leeftijdsfase en de

Wanneer deze werkwijze niet voldoende werkt voor het kind

individuele lijn van het kind niet synchroon verlopen) kan geko-

stelt de leerkracht de vraag aan de IB-er of er een periode RT

zen worden voor:

gebruikt kan worden. (stap 2) De leerkracht wordt regelmatig

• aanpak op klassenniveau, de leerkracht heeft overleg met de

mondeling geïnformeerd over de voortgang binnen de RT

interne begeleider. • begeleiding door de remedial teacher.

en de ouders krijgen na de RT periode een verslag van de gedane arbeid.

• bespreking van de zorg in de klassenronde die wekelijks plaats vindt in de pedagogische vergadering.

Is het effect onvoldoende gebleken dan treedt stap 3 van de zorg in werking en wordt in de pedagogische vergadering het

Maar ook kan blijken dat er aandacht van deskundigen van

kind besproken. De leerkracht bereidt dit voor. Het advies van

buitenaf nodig is:

de kinderbespreking kan zich richten op:

• de schoolarts kan geconsulteerd worden.

1. extra ondersteuning binnen school

• de ambulante begeleider kan gevraagd worden.

2. extra ondersteuning buiten school (stap 3)

• de schoolbegeleidingsdienst kan om een leerlingenonder-

3. nader onderzoek door de schoolarts en/of een orthopeda-

zoek gevraagd worden.

goge (stap 4)

In alle gevallen dient er een handelingsplan opgesteld te worden waarin de zorg rondom het kind beschreven staat,

4.4 Verwijzing

naast de plannen van aanpak en de evaluatie van de te geno-

Indien de IB-er, de klassenleerkracht en de schoolleider de

men routes.

indruk krijgen dat een kind niet op deze school geholpen kan

Belangrijk is dat er regelmatige terugkoppeling plaats vindt

worden, nadat al het nodige is gedaan dan wordt dit in het

tussen leerkracht, intern begeleider, team en ouders.

college en aan de ouders gemeld (stap 5). De leerkracht en de IB-er maken een traject waarin opgenomen is welke weg

Om de wijze waarop een leerling zorg geboden krijgt te kun-

gegaan moet worden als: inschakelen van het samenwer-

nen omschrijven, hanteren we de volgende niveaus: het stap-

kingsverband, maken van een onderwijskundig rapport, hoe

penplan

verloopt het contact met de ouders, wat is de rol van de ouders in deze, het verzamelen van de gemaakte handelings-

Stap 1: Een kind leert wel moeilijk, maar is in de klas nog goed te helpen door de klassenleerkracht.

plannen, verslagen van onderzoeken e.d. De IB-er en klassenleerkracht trekken samen op: de klassen-

21


leerkracht omdat het zijn of haar kind is, de IB-er omdat deze

Aan het getuigschrift wordt een overzicht toegevoegd van de

de kennis van zaken heeft van dit traject en betrokken is

behandelde leerstof in de desbetreffende klas.

geraakt bij het kind. De rol van de IB-er is: procesplanning vanuit eigen deskundigheid en inhoudelijke inbreng.

4.6 Communicatie met ouders • Ouders worden op de hoogte gebracht van de afspraken over zorg. Dit kan gebeuren door een inhoudelijk stuk te

4.5 Leerlinggegevens De leerkrachten volgen en beschrijven de ontwikkeling van de kinderen uit hun klas. Het is van belang dat de gegevens van leerlingen zorgvuldig en met inachtneming van de privacy systematisch en veilig worden bewaard. Welke gegevens en wie daar toegang toe heeft is vastgelegd in een procedure.

wijden aan zorg in het jaarboekje als ook op algemene- of klassenouderavonden. • Indien een leerkracht dit noodzakelijk acht, is de IB-er aanwezig bij een oudergesprek • Voor een nieuwe RT-periode worden de betreffende leerlingen door de klassenleerkracht ingelicht. • De ouders krijgen een briefje via hun kind; daarin staat vermeld dat hun kind een periode remedial teaching krijgt.

4.5.1 Leerlingdossier Leerkrachten houden de ontwikkeling van het kind nauwgezet in de gaten. Van elk kind is een dossier met persoonlijke gege-

• Wordt er een kinderbespreking gehouden dan worden de ouders hiervan ingelicht door de klassenleerkracht. • Wordt er besloten dat er een onderzoek wordt afgenomen,

vens, verslagen van vorderingen, verslagen van kinderbespre-

hetzij door de Schoolbegeleidingsdienst, hetzij door de

kingen, gesprekken met ouders, onderzoeken en geboden

Preventief Ambulant Begeleider, dan wordt aan de ouders

zorg aanwezig.

van de leerling toestemming gevraagd via een toestemmingsformulier. (aanwezig in de grote kast in de R.T- kamer, map SBD)

4.5.2 Leerlingvolgsysteem

• Wordt er besloten voor een onderzoek bij de schoolarts dan

De vorderingen op het gebied van denken, voelen en willen

licht de leerkracht de desbetreffende ouders in aangaande

worden genoteerd in het leerlingvolgsysteem. Dit leerlingvolg-

dit advies. De interne begeleider maakt een planning voor de

systeem is ontwikkeld door jarenlange praktische eigen

schoolarts en geeft de datum en tijd door aan de leerkracht.

ervaring aan de hand van voorbeelden uit het Leerling Volg

De ouders worden voor dit onderzoek uitgenodigd door

Systeem van de begeleidingsdienst voor vrije scholen.

middel van een brief die meegegeven wordt met het kind.

De rapportage vindt 2x per jaar plaats. Om de cognitieve ontwikkeling te kunnen volgen worden twee maal per schooljaar landelijke toetsen afgenomen voor

4.7 Schoolrijpheidsonderzoek

rekenen, lezen en spelling. De gegevens hiervan worden

Steeds is het een opgave voor het lerarencollege in het alge-

verzameld op klassenoverzichten en worden individueel met

meen en voor de kleuterleidsters in het bijzonder om op een

de desbetreffende leerkracht besproken én worden in team-

verantwoorde wijze om te gaan met de stap van de kleuterklas

verband besproken.

naar de eerste klas. Gelukkig zijn er veel manieren en hulpmiddelen om te zien of een kind schoolrijp is. De kleuterleidsters volgen de kleuter nauwgezet vanaf het

22

4.5.3 Getuigschrift

moment dat hij/zij bij ons binnenkomt tot de overstap naar de

Aan het einde van elk schooljaar wordt aan ieder kind van klas

eerste klas. Om dit te ondersteunen werken we met een

1 t/m klas 6 een getuigschrift uitgereikt dat geschreven is door

kleutervolgsysteem, waarin de ontwikkeling van de verschil-

de klassenleerkracht, waaraan ook de vakleerkrachten hun

lende vaardigheden van het kind gedurende de kleuterjaren

bijdrage hebben geleverd.

wordt genoteerd.

Hierin wordt aan de ouders een beeld gegeven van de ontwik-

Direct na Pasen wordt bij de oudste kleuters (alle kinderen die

keling van het kind in dat jaar en van de vorderingen in de

vóór 1 juli zes jaar worden) het onderzoek afgenomen, deels

verschillende vakken en van de ontwikkeling op sociaal-

door observaties van de kleuterleidster en deels door de

emotioneel gebied. Ook onderwerpen als werkhouding,

remedial teacher. Motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele

doorzettingsvermogen, zorg voor het werk komen hierin aan

ontwikkeling, de sociale rol in de klas, geheugen, taal- en

de orde. Voor het kind zelf wordt een beeld gegeven in de

rekenvoorwaarden, taakgerichtheid en andere gebieden

vorm van een verhaal of spreuk.

worden onderzocht.


Vervolgens bespreken de kleuterleidster en de remedial

pedagogische, didactische of andere maatregelen en adviezen

teacher of bij het kind de vereiste leervoorwaarden aanwezig

besproken.

zijn om mee te kunnen in de eerste klas.

De ouders worden achteraf geïnformeerd over de bevindingen van de kinderbespreking.

Procedure van het schoolrijpheidsonderzoek De kleuterleidster volgt het kind met behulp van het kleutervolgsysteem.

4.10 Klassenbespreking

Direct na Pasen worden alle oudste kleuters (die voor 1 juli van

Op dezelfde wijze kan ook een klas in zijn geheel worden

dat schooljaar zes jaar worden) onderzocht op schoolrijpheid

besproken. Elke groep is anders en vraagt om een eigen

door de kleuterleidster en remedial teacher. Ouders van kinde-

benadering. Door met elkaar de ervaringen te beschrijven,

ren die ná 1 juli 6 jaar worden moet zelf contact opnemen met

wordt duidelijk wat een klas nodig heeft. Elk jaar wordt elke

de leerkracht om te overleggen of een schoolrijpheidsonder-

klas tenminste 1x in de vergadering besproken.

zoek wenselijk is. De kleuterleidster en remedial teacher bespreken de resultaten en formuleren een voorgenomen besluit. Dit voorgenomen

4.11 Kinderen en specifieke zorg

besluit bespreekt de kleuterleidster met de ouders.

Als een kind lichamelijke, sociaal-emotionele of leerproblemen

Indien de ouders hiermee instemmen, wordt het een definitief

heeft, zal het speciale zorg vragen. Leerkrachten kunnen

besluit. Indien de ouders hiermee niet instemmen wordt de

hierbij een beroep doen op de hulp van mensen die gespecia-

schoolarts gevraagd het kind op schoolrijpheid te onderzoe-

liseerd zijn in de behandeling en begeleiding hiervan. Dit wordt

ken. Het oordeel van de schoolarts is doorslaggevend bij het

met de ouders van het kind besproken.

besluit. Een korte beschrijving van de kinderen die naar de eerste klas gaan volgt in de Pedagogische Vergadering, waaraan alle

4.12 Remedial teacher

klassenleerkrachten van de school deelnemen.

Een remedial teacher is een leerkracht die naast een opleiding tot leerkracht een aparte opleiding heeft gevolgd tot Remedial Teacher.

4.8 Tweede-klasonderzoek

De taak van de RTer (en IB- er) omvat, onder eindverantwoor-

Halverwege de tweede klas worden alle kinderen onderzocht

ding van de schoolleider, alle gebieden die met zorg te maken

op de ontwikkeling van de leervoorwaarden, middels het

hebben. Door ondersteuning van de klassenleerkracht wordt

tweede-klasonderzoek. Het onderzoek bestrijkt de grove en

gestreefd naar het bieden van hulp binnen en buiten de klas.

fijne motorische vaardigheden (bv. dominantie van rechts of

Gedurende periodes van zes à acht weken, wordt één- of

links), de leesvoorwaarden (bv. klank-teken-koppeling),

tweemaal per week in de RTruimte achterin de school, met

het korte en lange termijn geheugen en de rekenvoorwaarden.

een kind gewerkt. Deze perioden gaan in bijna alle gevallen

Dit onderzoek wordt gedaan door de remedial teacher.

van vakantie tot vakantie. Er wordt gewerkt zowel op moto-

Met behulp van dit onderzoek kunnen hiaten in de ontwikke-

risch gebied als op sociaal emotioneel gebied als op puur

ling worden geconstateerd. De resultaten van dit onderzoek

leergebied. Daarnaast wordt oefenwerk meegegeven voor in

worden door de klassenleerkracht met de ouders besproken.

de klas of voor thuis. Na een periode worden de resultaten geëvalueerd en indien nodig door de klassenleerkracht met de ouders besproken. Ook worden de ouders op de hoogte

4.9 Kinderbespreking

gebracht van hetgeen gebeurd is tijdens de remedial teaching

Wanneer een leerkracht het nodig vindt, wordt een kind in de

d.m.v. een verslag van de remedial teacher. Dit verslag maakt

pedagogische vergadering besproken. Aanwezig bij deze

tevens onderdeel uit van het leerlingendossier.

vergadering zijn tenminste alle klassenleerkrachten, eventuele vakleerkrachten, de intern begeleider, de remedial teacher en de schoolleider. Deze bespreking wordt vooraf aan de ouders

4.13 Intern begeleider

meegedeeld en de leerkracht kan vragen om relevante

Een interne begeleider is een leerkracht, vaak met een RT-

biografische gegevens.

diploma, die tot taak heeft de collega’s te ondersteunen en te

Alle waarnemingen en gegevens over het kind worden naast

begeleiden bij het signaleren en analyseren van leer- en

elkaar gelegd om tot een totaal beeld van het kind te komen.

ontwikkelingsproblemen.

Om het kind in zijn verdere ontwikkeling te helpen worden

De interne begeleider is verantwoordelijk voor de continuering

23


en uitbouw én de verbetering van de zorg in de school.

Voor kinderen is euritmietherapie een zeer geschikte therapie.

Ook de zorg voor het individuele kind in de school wordt

Kinderen zijn nog een en al beweging en zij hebben nog een

gecoördineerd door de intern begeleider. Indien nodig onder-

directe, ongekunstelde verbinding met natuur en beweging.

steunt zij de leerkrachten bij het opstellen van handelingsplan-

Deze therapie kan ondersteunend en corrigerend werken in

nen en de uitvoering daarvan.

het leer- en groeiproces op school en thuis.

Zij coördineert de individuele hulp aan zorgleerlingen binnen en

De euritmietherapie wordt in de regel voorgeschreven door

buiten de klas, observeert in de klas, verricht extra onderzoeken

huisarts of schoolarts, specialist of andere therapeut.

naar de leervaardigheden en motorische vaardigheden van

U ontvangt van de leerkracht van uw kind een brief waarmee u

kinderen en verzorgt de contacten met personen en instanties

toestemming kunt geven om de naam van uw kind door te

op het gebied van de leerlingenzorg (o.a. de schoolbegelei-

geven aan de euritmietherapeut. Deze brief dient u getekend

dingsdienst). Ook het initiatief voor het plannen van de zorg-

en wel aan leerkracht te geven. De therapeut, Dita Turkenburg,

verbredingvergadering, wordt door haar genomen. Deze

neemt daarna contact met u op.

vergadering, in aanwezigheid van alle klassenleerkrachten, vindt

De therapie is 6 weken, 2 x per week en duurt per keer ong.

vijf à zes keer per jaar plaats. Ervaringen omtrent de hulp aan

30 minuten, op school en onder schooltijd.

leerlingen worden hier geëvalueerd, afspraken op schoolniveau

De kosten zijn € 24.50 per keer, incl. 19% BTW. Dit tarief is

worden gemaakt en het zorgbeleid wordt gevolgd en verbeterd.

een adviestarief en wordt voor per kalenderjaar vastgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Euritmietherapie. Er is inmiddels een groot aantal verzekeringen dat euritmiethe-

4.14 Schoolarts

rapie in hun pakket heeft. In alle gevallen is het zo dat u na

Er is een antroposofisch schoolarts aan de school verbonden.

beëindiging een nota ontvangt die u dan met uw verzekering

Ze komt 8 à 10 keer per jaar een ochtend op school. Als het

kunt afhandelen.

wenselijk is dat een kind door haar gezien wordt, dan zal de

Voor aanmelding of informatie: Dita Turkenburg: 024-3235652

klassenleerkracht contact met de ouders opnemen. Vanuit de

Email: [email protected]

kinderbespreking kan aan de ouders gevraagd worden, om met het kind een –antroposofisch- kinderarts te bezoeken. Hij/zij kan vanuit de medische kant adviezen geven die de

4.16 Preventieve ambulante begeleiding

ontwikkeling van het kind ondersteunen.

In het kader van Weer Samen Naar School (WSNS) neemt de Johannesschool deel aan het Samenwerkingsverband van vrijescholen Zeist/ Brummen. De school voor speciaal basis-

4.15 Euritmietherapie

onderwijs in dit verband is de Tobiasschool in Zeist.

Aan onze school is een euritmietherapeute verbonden.

Medewerkers van deze school kunnen hulp bieden in de vorm

Zij komt een 2-tal keren per jaar een periode van 6 weken op

van preventieve ambulante begeleiding. Na observatie in de

school, om individueel met leerlingen te werken.

klas en het doen van een individueel onderzoek, wordt een

Euritmietherapie is een bewegingstherapie. Het woord euritmie

diagnose gesteld en advies gegeven voor het verlenen van

is afgeleid van het Griekse eurythmos, wat het schone ritme

zorg. Hiervan wordt een verslag gemaakt voor de klassenleer-

betekent. De euritmiebewegingen zijn natuurlijke bewegingen,

kracht en de ouders.

iedereen kan het doen. Het is niet willekeurig of geïmproviseerd. Het zijn gebaren die te maken hebben met wetmatigheden die overeenstemmen met processen in de mens.

4.17 Begeleidingsdienst voor vrijescholen

Een proces is beweging. Ons organisme is een en al proces.

Een consulent, orthopedagoog of psycholoog kan worden

Ook buiten ons, in de natuur waarvan wij een onderdeel zijn,

gevraagd individueel onderzoek te verrichten en adviezen te

zijn er processen die je in de mens kan terugvinden. Dit alles

geven met betrekking tot aanpak en begeleiding van een kind.

kan je vertalen naar beweging en daarin kan je sturen en

Een leerlingenonderzoek vindt plaats op school gedurende

zodoende ordenend en genezend werken.

2 dagdelen. Naderhand volgt een gesprek met de ouders,

Het is een actieve therapie, je doet het zelf. De genezingswil

de leerkracht en de intern begeleider. Ook volgt er een schrif-

wordt aangesproken en daardoor ontstaat de mogelijkheid

telijke verslaglegging. Indien geconstateerd wordt dat het kind

aan je eigen genezingsproces bij te dragen.

op school niet voldoende zorg kan worden geboden, wordt

Door de aandacht voor de eigen beweging krijgt men vaak een

verwezen naar een school voor speciaal onderwijs.

nieuwe verhouding tot het lichaam en zichzelf. Het gevoel meer zichzelf te zijn en meer gecentreerd te zijn brengt meer harmonie.

24


4.18 GGD Rivierenland

specifieke zorg te weinig resultaat brengt, wordt een overstap naar speciaal onderwijs geadviseerd. Het kind wordt dan aan-

4.18.1 Jeugdarts

gemeld bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg in Zeist.

Omdat de groei en ontwikkeling van een kind geleidelijk verlo-

De leden van de PCL bepalen aan de hand van een uitgebreid

pen, is het belangrijk dat het kind regelmatig, verspreid over de

onderwijskundig rapport of het kind voor deze vorm van

hele schoolperiode, onderzocht wordt. Hierbij wordt uiteraard

onderwijs in aanmerking komt.

gekeken naar de lichamelijke ontwikkeling en gezondheid,

De procedure PCL kunt u opvragen bij de intern begeleider.

maar ook voor de psychische en sociale ontwikkeling is veel aandacht.

4.19.1 De Tobiasschool Wanneer wordt het kind onderzocht?

Omdat onze school is aangesloten bij het samenwerkingsver-

In de kleuterklas: alleen als eerder, op het consultatiebureau,

band rondom de Tobiasschool in Zeist, adviseren wij het kind

gebleken is dat dit van belang is (bijv. omdat het gehoor niet

daarheen te laten gaan. Dit is een Vrijeschool voor speciaal

voldoende was).

onderwijs, zowel voor basis- als middelbaar onderwijs.

In de kleuterklas: uitgebreid onderzoek door de jeugdarts.

Een overstap buiten het samenwerkingsverband, bijvoorbeeld

Aan zowel de lichamelijke als psychosociale ontwikkeling van

naar speciaal onderwijs in de Betuwe, kost onze school veel

het kind wordt aandacht besteed. Er wordt gebruikgemaakt

geld. Hoewel ouders vrij zijn in hun schoolkeuze, is het goed te

van de consultatiebureaugegevens van het kind tijdens de

weten wat de consequenties zijn (die de overheid ons oplegt).

zuigelingen- en kleuterperiode. In klas 2: onderzoek door de jeugdverpleegkundige. Het acties thuis en op school) en zijn leefgewoonten (slapen, eten,

4.20 Leerling-gebonden financiering: het ‘rugzakje’

bewegen, enz.).

Niet alle leerlingen kunnen op onze school worden aangeno-

In klas 5: onderzoek door de jeugdarts, waarbij aandacht

men. Een leerling met een indicatie voor één van de vier

wordt besteed aan het gezichtsvermogen, de groei (lengte) en

clusters die er bestaan naast het speciale

de rug en de houding.

onderwijs en het gewone basisonderwijs, kunnen (in sommige

Voor de volledigheid: ieder kind wordt ook in het voortgezet

gevallen) op onze school een plek krijgen.

onderwijs (klas 8/regulier klas 2) door de GGD onderzocht.

Het betreft hier leerlingen met spraak-, gehoor- en/of gezichts-

Daarbij staan de puberteit en de daarbij behorende ontwikke-

problemen, lichamelijke handicaps of resterende ontwikke-

ling centraal.

lingsvragen zoals lichte vormen van autisme, syndroom van

cent ligt hier op het functioneren van het kind (sport, spel, rela-

Asperger, chronisch zieke kinderen etc. De school moet kunnen garanderen dat, eventueel door

4.18.2 Logopediste

aanpassingen, daadwerkelijk kan worden geregeld dat een

Op onze school komt regelmatig een logopediste van de

leerling met een rugzakje kan worden geholpen in zijn of haar

GGD. Zij houdt zich bezig met alles wat met spreken en begrij-

ontwikkeling.

pen te maken heeft. Goed leren spreken en begrijpen is voor

Als die mogelijkheid er is zal hierover in nauw overleg met de

een kind van groot belang. Het is noodzakelijk voor een goede

ouders een besluit worden genomen.

ontwikkeling. Ook beïnvloedt het de leerprestaties, zoals lezen en schrijven. Bovendien is goed kunnen communiceren in het dagelijks leven onmisbaar. Op verzoek van de ouders en de leerkracht onderzoekt de logopediste een kind. Vervolgens wordt bepaald of logopedische interventie wenselijk is. Dit gebeurt in overleg met de ouders. GGD Rivierenland, Postbus 6062, 4000 HB, Tiel Bezoekadres: Teisterbantlaan 1B Tiel, tel. 0344-698700

4.19 Verwijzing naar speciaal onderwijs Wanneer blijkt dat een kind zich onvoldoende ontwikkelt en

25


5 Toelating 5.1 Aanmelding en aanname Ouders die overwegen hun kinderen op onze school aan te melden, hebben een gesprek met een leerkracht. In dat gesprek wordt onder andere gesproken over de pedagogische achtergrond van onze school. Ook wordt verteld dat we in het belang van de kinderen en van de school ernaar streven alle kinderen uit het gezin Vrijeschoolonderwijs te laten volgen. Als vanuit het gezin een zekere verbondenheid ontstaat met de pedagogie en de schoolcultuur is dat in het belang van het kind. Na het eerste gesprek kunnen de ouders kiezen wel of niet verder te gaan. Daarna kan een kind een dag op bezoek komen in de klas waarin hij/zij eventueel geplaatst wordt. Het kan nodig zijn het kind op zijn vaardigheden te testen. Wij nemen contact op met de school van herkomst en vragen daarvoor toestemming van de ouders. Indien wij niet tot aanname overgaan, wordt uitgelegd waarom niet en kan eventueel samen naar geschikt onderwijs worden gezocht. In een tweede gesprek kan verdere uitwisseling plaatsvinden. De leerkrachten geven ook praktische informatie. Na dit gesprek wordt het aanmeldingsformulier uitgereikt. De aanmelding is definitief als dit ingevuld en ondertekend door de school is ontvangen.

5.2 Opvang nieuwe ouders Nieuwe ouders worden uitgenodigd voor een gesprek door de klassenouders van de betreffende klas over het reilen en zeilen op school.

26


6 Kosten 6.1 Ouderbijdrage voor de Johannesschool

de ouder vrij is om al dan niet te betalen. Hoeveel een ouder

Deze bestaat uit een financieel en een ‘praktisch’ gedeelte.

betaalt is een vrijwillige zaak, hoewel de school daarin wel een richtbedrag aangeeft. Maar indien de overeenkomst tussen ouder en school is gesloten, is het betalen van het overeen-

6.1.1 De financiële ouderbijdrage

gekomen bedrag geen vrijwillige zaak meer.

Vóór alles moet duidelijk worden gesteld dat de ouderbijdrage

Iedere ouder ontvangt bij de aanvang van het schooljaar of bij

nooit de reden mag zijn waardoor een kind niet naar de Vrije-

inschrijving een formulier waarin informatie staat over de ou-

school gaat. Het streven is dat de kosten die niet door de

derbijdrageregeling. Dit formulier bevat een antwoordstrook

overheid worden vergoed uit de ouderbijdrage betaald kunnen

waarop de ouder aangeeft welk bedrag er in het komend

worden.

schooljaar betaald zal worden.

Dit zijn de kosten voor onderstaande zaken en activiteiten: • vaklessen Euritmie, handwerken, Frans, muziek en Remedial Teaching, • duurzaam en mooi materiaal (duurder dan door de overheid wordt vergoed);

Voorbeeld machtigingsformulier voor automatische incasso: MACHTIGING VOOR HET SCHOOLJAAR 2009-2010

• jaarfeesten; • afdrachten aan het landelijk secretariaat; deze (verplichte)

Gegevens opdrachtgever:

afdrachten zijn € 25,- per kind; daarnaast wordt een vrijwil-

Naam:

lige bijdrage gevraagd; de afdrachten dienen ter onder-

Adres:

steuning van de onderstaande instellingen: Hogeschool

Postcode/plaats:

Helicon (o.a. lerarenopleiding basisonderwijs vrijescholen);

Eerste schooldag (voor nieuwe ouders): Kind/kinderen waarvoor de ouderbijdrage wordt betaald:

Vrij Pedagogisch Centrum (ontwikkeling Vrijeschoolpeda-

1.

gogie); Vereniging van Vrijescholen (ondersteuning en belan-

2.

gen behartiging van de vrijescholen en overleg met de

3.

overheid); Begeleidingsdienst voor vrijescholen (onderdeel van Hogeschool Helicon); ondersteuning van de ongesubsidieerde bovenbouwen.

Giro/bankrekening: Bovenvermelde opdrachtgever verleent hierbij éénmalige machtiging aan onderstaande incassant om van bovenvermelde rekening bedragen af te schrijven. De afschrijving vindt plaats in vier termijnen.

Voor gezinnen die afhankelijk zijn van een inkomen dat ligt op of onder het bijstandsniveau wordt een minimumouderbijdrage

Gegevens incassant:

van € 115,- per kind gevraagd.

Naam: Stichting Pallas, inzake Johannesschool

Voor alle andere gezinnen geldt:

Adres: Postbus 393, 4000 AJ, Tiel

• eerste kind 2,5 % van het netto-gezinsinkomen (excl. kinderbijslag); • tweede kind 50 % van de bijdrage voor het eerste kind; • derde kind 30 % van de bijdrage voor het eerste kind.

Bedrag per incassodatum: - 1 oktober 2009 € ……… - 1 april 2010

€……….

- 1 januari 2010 €………. - 1 juli 2010

€……….

Indien u niet in loondienst bent, kunt u uw netto-inkomen berekenen door van de bruto-inkomsten de loonheffing en premies af te trekken. Gezinnen met kinderen op andere vrijescholen (Tobiasschool,

Het betreft hier een machtiging met een terugboekingtermijn van 1 maand. Ondertekening opdrachtgever:

Bovenbouw, enz.) mogen deze kinderen voor de kortingsregeling meetellen.

Datum:

Handtekening:

De ouderbijdrage is een vrijwillige regeling. Dat wil zeggen dat

27


In het schooljaar zal er gestart gaan worden met een incasso-

6.5 Reiskostenvergoeding

methode volgens automatische incasso. Op vooraf aangege-

Bij uw gemeente kunt u informeren of u recht heeft op een

ven data wordt de ouderbijdrage in vier gelijke termijnen van

reisvergoeding voor uw kind.

uw bankrekening afgeschreven.

Bij de aanvraag dient in alle gevallen een verklaring van over-

In overleg kan de ouderbijdrage ook op een andere manier

wegende bezwaren te worden overlegd. Het model van zo’n

overgemaakt worden.

verklaring vindt u hieronder:

Voor inlichtingen kunt u terecht bij de administratie op school. ‘Vanuit een bewuste en positieve keuze is het mijn uitdrukkelijke wens dat mijn kind(eren) de Johannesschool te Tiel

6.1.2 De praktische ouderbijdrage

bezoeken. Ik heb overwegende bezwaren tegen het openbaar

Voorheen werd de gehele schoonmaak van de school door de

onderwijs dan wel tegen de richting van het onderwijs van alle

ouders gedaan, om met het uitgespaarde geld extra onder-

bijzondere basisscholen die binnen een afstand van zes (of

wijsactiviteiten te realiseren. We zijn ertoe overgegaan de

vier) kilometer van mijn woning zijn gelegen.’

dagelijkse schoonmaak door een schoonmaakbedrijf te laten uitvoeren. De grote schoonmaakbeurten worden nog door de ouders gedaan. De schoonmaakgroep coördineert dit.

6.6 Sponsoring en donaties

Daarnaast is inzet van ouders nodig bij organisatie van activi-

De Johannesschool heeft in haar beleid vastgesteld dat spon-

teiten zoals de jaarfeesten en voor het werk in de verschillende

soring niet wenselijk is. De school wenst onafhankelijk beleid

werkgroepen.

te kunnen voeren ten opzichte van het bedrijfsleven.

Deze inzet van ouders is een drijvende kracht achter de

Bij donaties waarvoor, in tegenstelling tot sponsoring, geen

school. Zie ook hoofdstuk 8 over de ouderbetrokkenheid.

tegenprestatie wordt verwacht, wordt telkens overwogen of dit niet strijdig is met de uitgangspunten van de school en of hiermee de onafhankelijkheid van de school niet in het geding

6.2 Schoolbenodigdheden Klas 1 t/m 6: • een Choroi fluit voor de muziekles; deze fluiten worden door de school aangeschaft, maar komen voor rekening van de ouders (in de 1e klas). • voor handwerken: een stevige opbergzak voorzien van naam. • te zijner tijd een passer en geodriehoek (in overleg met de leerkracht). Klas 3 t/m 6: gymschoenen (geen zool die afgeeft), korte broek of turnpakje voorzien van naam.

6.3 Schoolkamp/uitstapjes/schoolreisjes De kosten van het schoolkamp variëren per schoolkamp en worden tevoren besproken. Iedere klas maakt elk jaar een uitstapje. Soms wordt hiervoor een kleine bijdrage gevraagd.

6.4 Klassenpot Elke klas heeft een klassenpot, waaruit kleine uitgaven worden gedaan (verjaardagscadeautje juf/meester, uitstapjes, enz.). Voor elke leerling stelt school 10 euro beschikbaar.

28

komt.


7 Contact met de school 7.1 Ouderavonden

7.6 Problemen en klachten

Het kind gedijt het best als school- en leefwereld weet van

Het gaat niet altijd goed op school. Op elke school kunnen

elkaar hebben.

zich problemen voordoen, ook op onze school. Wij hechten

Wij rekenen voor de ouderavonden op alle ouders. Als u toch

aan een zorgvuldige afhandeling van problemen en klachten.

verhinderd bent, stellen de leerkrachten het op prijs van tevo-

Probeer allereerst de problemen te bespreken met degene die

ren een afmelding te krijgen. De data worden ruim op tijd in

het betreft; de leerkracht, de vakleerkracht, de schoolleider,

het weekbericht vermeld en staan op de kalender.

het ondersteunend personeel, etc. De schoolleider is het aanspreekpunt voor problemen met of klachten over personen of instellingen die de school ingescha-

7.2 Twintig-minuten gesprekken

keld heeft. Vaak kan een open gesprek het probleem al uit de

Halverwege het schooljaar worden gesprekken georganiseerd,

wereld helpen, een begin van een oplossing gevonden wor-

waarbij de leerkracht de ouders informeert over de voortgang

den of kan men wederzijds tot de constatering komen dat niet

van de ontwikkeling van hun kind. Indien de ontwikkeling van

aan de verwachtingen beantwoord kan worden of dat het pro-

het kind daartoe aanleiding geeft, kan ook buiten deze

bleem niet op te lossen is.

gesprekken om een afspraak worden gemaakt.

U vraagt dan om een formele afhandeling van de klacht. Wanneer u dit wenst, kunt u zich schriftelijk wenden tot de schoolleider, Marieke Frickel. Deze zal u dan op de hoogte

7.3 Algemene Ouderavonden

stellen van de te volgen procedure ten aanzien van uw klacht.

De schoolcommissie / de medezeggenschapsraad organi-

De school hanteert een klachtenprotocol, dat ter inzage ligt bij

seert enkele keren per jaar aan Algemene Ouderavond,

de administratie.

waarop alle ouders/ verzorgers worden uitgenodigd. Op dergelijke avonden komen onderwerpen aan de orde die het algemene belang van de school betreffen. De data worden

7.7 Vertrouwenspersoon

vermeld in het weekbericht.

Bij een vermeend zedenmisdrijf en in andere gevoelig liggende situaties zal de schoolleider u doorverwijzen naar de onafhankelijke vertrouwenspersoon van Stichting Pallas.

7.4 Klassenouders

Tevens stelt de schoolleider het bevoegd gezag op de hoogte.

Elke klassenleerkracht krijgt de steun van een, twee of drie

Naam en contactgegevens zijn opvraagbaar bij de administra-

ouders die behulpzaam zijn bij onder andere het organiseren

tief medewerkster en de schoolleider.

van praktische zaken en speciale gebeurtenissen, jaarfeesten en dergelijke. Voor de ouders is de klassenouder diegene die zorg draagt

7.8 Telefoonlijst

voor een goede communicatie tussen de ouders en tussen de

Elke klas heeft een zogenaamde telefoonlijst, die aan het begin

leerkracht door middel van vergaderingen, koffieochtenden,

van het schooljaar aan de ouders wordt uitgereikt. Dit is een

enzovoort.

lijst die in gang wordt gezet als bijvoorbeeld een leerkracht ziek is. Ieder die op de lijst staat, wordt verzocht de volgende het bericht door te geven. Degene die bovenaan staat, wordt

7.5 Even de leerkracht spreken...

onderaan ook weer gebeld, zodat men weet dat het bericht bij

Om de communicatie tussen ouders en leerkrachten goed te

iedereen is overgekomen.

laten verlopen, verzoeken wij u tussen 8.15 uur en 8.20 uur te leerkracht aan te spreken. Men kan dan een afspraak maken voor een gesprek of een mededeling doorgeven. Ook kunt u

7.9 Weekbericht en schoolkrant

een mail sturen naar: [email protected]. De admini-

Het weekbericht wordt op woensdag aan alle kinderen

stratie zal zorgen dat dit bij de leerkracht terecht komt.

meegegeven. Hierin staan alle belangrijke gebeurtenissen,

29


een actuele agenda en alle belangrijke overige informatie. Alleen berichten die rechtstreeks met de school te maken hebben worden opgenomen. Berichten kunnen uiterlijk dinsdag tot 13.00 uur schriftelijk op school, in de envelop aan de deur van het kantoortje, worden ingeleverd of via e-mail: [email protected] Het streven is om een aantal keren per jaar de schoolkrant, genaamd ‘de Seizoener’ uit te brengen, die inhoudelijk minder zakelijk dan de weekberichten is, en die informatief en prettig leesbaar is. In het weekbericht wordt aangegeven wanneer er weer een schoolkrant uitkomt en wanneer de sluitingsdatum voor de kopij is.

7.10 Prikbord Op school hangen twee prikborden met mededelingen: in de gang hangt het bord voor de school- en aanverwante zaken en in de ouderruimte is het bord bestemd voor meer persoonlijke dingen, zoals oproepen, advertenties, cursussen. Voor het prikbord in de gang is toestemming nodig van de schoolleider.

7.11 Gescheiden ouders Informatie voor het kind wordt geadresseerd aan het huisadres van het kind. Als u de informatie ook voor de niet op dit adres wonende ouder wilt ontvangen of als u de niet bij het kind wonende ouder bent en deze informatie ook wilt ontvangen, kunt u dit doorgeven aan de administratie. Dit betreft bijv. het weekbericht, telefoonlijsten, brieven aan de ouders, etc.

7.12 Buitenschoolse opvang (BSO) De Johannesschool heeft vooralsnog geen BSO. Tot nu toe was er niet genoeg vraag naar en hebben wij ouders doorverwezen naar onderstaande instanties. Dit jaar gaan wij opnieuw inventariseren of deze vraag gegroeid is en om stappen van ons vraagt. TOBI Gastouderbureau (hier is ook een aantal ouders van school aan verbonden) Zonnedauw 220, 4007 VE Tiel 06-17150478 www.gastouderbureau-tobi.nl Kinderopvang Rivierenland BV (overkoepelende organisatie voor meerder kindercentra) Gerdina’s Hof 15, 4191 MX Geldermalsen 0345-571459 www.kinderopvangtiel.nl

30


8 Ouderbetrokkenheid 8.1 Ouderbetrokkenheid is een hoeksteen van de Vrije-school

Vrijwillig meedoen met zinvol, boeiend en afwisselend onder-

De Johannesschool is trots op haar identiteit en haar

• meehelpen bij activiteiten in de klas

eigen(wijze) filosofie over het opgroeiende en lerende kind.

• klassenouderschap

De nadruk ligt op benadering van het totale kind, op een

• handen spandiensten in allerlei commissies

gezonde emotionele ontwikkeling, op leren op zijn tijd,

• bestuurswerk

op ruimte voor spel enz.

• schoolkrant

Leerkrachten die voor de Vrijeschool kiezen, doen dat bewust.

• kinderen halen en/of brengen bij excursies

Ook van ouders die hun kinderen op de Vrijeschool brengen,

• de bazar of markt

wordt betrokkenheid verwacht. Opvoeden, dat doe je samen

• paradijs-, kerst-, driekoningenspel

met de leerkracht en daar kiezen we bewust voor.

• tuinwerk

steunend schoolwerk zoals:

• de schoolgangen sfeervol aankleden • seizoentafel in de klas inrichten

8.2 Ouderbetrokkenheid - lust of last?

• materiaal aanleveren voor (seizoen)activiteiten

Ouders vervullen onmisbare taken in deze leergemeenschap,

• lezingen mee organiseren

waarbij ze hun professionaliteit, talenten en enthousiasme

• in het koor zingen

inzetten. Ouders dragen naar draagkracht bij in de bekostiging

• iets bakken/kopen voor een ouderavond

van activiteiten die onlosmakelijk met de antroposofische

• de was

benadering van het kind verbonden zijn.

• en nog veel meer

Bijv. het bijhouden van de beplanting rondom, het schoonhouden van de school, waardoor dat geld voor pedagogische

Wilt u meer info over een van deze punten, vraag het dan aan

extra’s kan worden ingezet.

een klassenouder of aan een van ons.

Alles met het doel een voedende leeromgeving voor onze kinderen neer te zetten. Deze manier van werken heeft niet

De leerkrachten zijn dankbaar voor de hulp en ondersteuning

alleen een financiële kant, het is duidelijk dat ze ook het

die ze van de ouders krijgen.

gemeenschapsgevoel enorm stimuleert. En dat stimuleert de

Voor uzelf is er voldoening, uitwisseling, ontspannende inspan-

ouderbetrokkenheid weer. Wij denken dat dit gewoon prettiger

ning en betrokkenheid met de plek waar uw kind een groot

en beter is voor onze kinderen. Het is misschien wel even

deel van zijn jeugd doorbrengt.

wennen, maar we willen nou eenmaal geen leerfabriek, maar een leergemeenschap zijn. Daarom bent u ook vast bij de Vrijeschool uitgekomen.

8.3 Hoe ziet dit er concreet uit? Verwachte participatie bij: • Het mee organiseren van het toegewezen jaarfeest door de klas waarin uw kind zit, gecoördineerd door de klassenouders. • Het zoveel als mogelijk bezoeken van de klasse- en schoolouderavonden, waar over de schoolvoortgang, ontwikkelingen en actuele thema’s bericht wordt. • Het schoonhouden van een van de klassen waarin een kind van u zit, volgens een rooster voor het hele schooljaar dat door de klassenouders in overleg is vastgesteld.

31


9 Schoolorganisatie 9.1 Bevoegd gezag

9.3 Leerkrachten

De Johannesschool valt onder het bestuur van de stichting

Leerkrachten dragen de verantwoordelijkheid voor het onder-

Pallas. Zij vormen het bevoegd gezag van de Johannesschool.

wijs en hebben daarnaast algemene taken. Klassenleerkrach-

Pallas heeft haar kantoor in Arnhem. De vijftien scholen die

ten begeleiden een groep kinderen en vakleerkrachten geven

onder het bevoegd gezag van stichting Pallas vallen zijn:

aan meerdere klassen hetzelfde vak, omdat ze daarin gespe-

• Vrijeschool de Driestroom te ’s Hertogenbosch

cialiseerd zijn.

• Vrijeschool Ede

De klassenleerkrachten en schoolleider hebben overleg over

• Vrijeschool Meander te Nijmegen

meer organisatorische aspecten in de zakelijke vergadering.

• Vrijeschool de Zevenster te Uden

In de pedagogische vergadering worden kinderbesprekingen

• Vrijeschool de Morgenster te Boxmeer

gehouden en onderwijsinhoudelijke thema’s besproken.

• Vrijeschool de Zwaneridder te Wageningen

Hierbij is ook de intern begeleider en de remedial teacher aan-

• Vrijeschool Christophorus te Roermond

wezig. Daarnaast zijn er zorgvergaderingen, waarin het zorg-

• Vrijeschool de Rudolf Steinerschool te Venlo

beleid verder ontwikkeld wordt.

• Vrijeschool Sittard • Vrijeschool Bernard Lievegoed te Maastricht • Vrijeschool de Strijene te Oosterhout

9.4 Medezeggenschapsraad

• Vrijeschool Rudolf Steiner te Roosendaal

Op grond van de Wet Medezeggenschap Scholen (WMS), die

• Vrijeschool Peelland te Helmond

in 2007 in werking is getreden, dient iedere onderwijsinstelling

• Vrijeschool Heerlen

de medezeggenschap van personeel en ouders te waarbor-

• Vrijeschool Johannesschool te Tiel

gen. De MR bestaat uit een personeelsgeleding en een oudergeleding met een evenredig aantal vertegenwoordigers.

De Stichting Pallas heeft drie parttime schoolondersteuners in

Op de Johannesschool zijn in schooljaar ’08/’09 verkiezingen

dienst die de schoolleider ondersteunen op het gebied van

gehouden voor de medezeggenschapsraad. Op het moment

financiën, personeel en gebouwen.

van schrijven van deze schoolgids, beschikt de Johannes-

De schoolondersteuners zijn Gijs Langeslag, Constant

school over een MR in oprichting.

Boogert en Wilna Klaasen.

Het bevoegd gezag van de stichting Pallas heeft het Statuut

Gijs Langeslag komt 1 x per maand bij ons op school.

Medezeggenschap en het Reglement voor de MR vast-

Eveneens heeft de Stichting op parttime basis een boven-

gesteld, waaraan de medezeggenschapsraden een locale

schoolse directie in dienst, te weten Maria Duif (directeur)

invulling geven.

en Jeanne Vijverberg (adjunct directeur) .

De MR heeft advies- en instemmingsbevoegdheid op diverse

Het adres van de Stichting Pallas is: Postbus 30149,

beleidsterreinen van de school.

6803 AC Arnhem. Tel 026-364 16 39.

De vergaderingen van de MR zijn in principe openbaar. Wel dient u uw aanwezigheid van te voren aan te kondigen. Dit jaar wordt het Reglement voor de GMR door de stichting

32

9.2 Schoolleiding

Pallas vastgesteld, nadat de medezeggenschapsraden zich

De schoolleider is verantwoordelijk voor de schoolleiding op

hierover hebben uitgesproken.

school. Marieke Frickel is onze schoolleider. Zij draagt zorg

Om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen heeft Pallas de

voor de ontwikkeling en uitvoering van beleid. Hierin wordt zij

constructie in het leven geroepen waarbij elke locale MR twee

ondersteund door de Stuurgroep. De stuurgroep bestaat uit

stemmen (één vanuit de oudergeleding en één vanuit de

de schoolleider, de Interne begeleider (Angeniet Kuipers) en

personeelsgeleding) uitbrengt t.a.v. door Pallas voor te leggen

een leerkracht (Gaby Gessner). De stuurgroep heeft twee-

voorstellen, waarvoor in-stemming dan wel advies moet wor-

wekelijks overleg.

den gevraagd aan de GMR. Via meerderheid van uitgebrachte

Binnen de school is de schoolleider aanspreekpunt voor

stemmen wordt aldus het standpunt van de gezamenlijke

ouders, medewerkers en MR (i.o.) .

medezeggenschaps-raden van Pallas bepaald.


10 Schoolregels 10.1 De algemene schoolregels in een notendop

tijdig aandacht aan besteden. Het is belangrijk dat signalen gemeld worden bij de leerkracht zodat er snel gehandeld kan worden, daar niet alles door de leerkracht wordt gezien.

Afmelding zieke kinderen

Op school wordt ook het pestprotocol toegepast:

Telefonisch afmelden tussen 8.00 en 8.20 uur of inspreken op

• De leerkracht neemt maatregelen tegen het pesten.

het antwoordapparaat. Als er niet wordt afgemeld, wordt u

• Hij/zij stelt de collega’ s op de hoogte.

door ons gebeld ter controle (er zou onderweg iets gebeurd

• Hij/zij stelt de ouders van de pester(s) en de gepeste leerling

kunnen zijn).

op de hoogte.

Allergie

• De leerkracht stelt een plan van aanpak op en bespreekt dit.

Als uw kind allergisch is (voor bijv. wespensteken), wordt u

• Binnen de klas wordt het probleem aan de orde gesteld en

verzocht dit mee te delen aan de klassenleerkracht.

werkt men aan een veilig klimaat om voortaan het pesten te

Auto’s

voorkomen.

Auto’s niet aan de stoeprand parkeren, dit veroorzaakt een

Roken

onveilige situatie. Alleen parkeren in de parkeervakken.

Het is verboden in de school te roken. Dit verbod geldt ook op

Binnenkomen

het schoolplein als er kinderen zijn. Ook tijdens bijv. jaarfeesten

Alleen kleuters mogen voor de bel naar binnen gaan.

gelieve u niet te roken.

Bij erg slecht (nat) weer mogen ook de andere kinderen na

Skeelers e.d.

toestemming naar binnen.

Op het schoolplein en in de school mag niet worden

Fietsen

geskeelerd.

Er mag op het schoolplein niet worden gefietst. Fietsen horen

Snoep

in de fietsenrekken te worden gezet. Als een fiets ’s nachts op

De kinderen mogen geen snoep – dus ook geen kauwgum –

school moet blijven, dan kan de fiets in het houtlokaal gezet

mee naar school nemen.

worden. Buiten laten staan wordt afgeraden. Sleutel aan Gerie

Speelgoed

of een leerkracht vragen. ’s Morgens de fiets wel weer buiten

Er mag geen gewelddadig speelgoed meegenomen worden

in het fietsenrek zetten.

naar school. Dit geldt ook voor gameboys e.d.

Gedrag

Telefoonlijst

Kinderen worden aangesproken op onacceptabel gedrag.

Voor elke klas is er een telefoonlijst, waarmee belangrijke

Honden

mededelingen doorgegeven kunnen worden. Het is zaak dat

Er mogen geen honden in de school komen, ivm allergie van

iedereen de volgende persoon op deze lijst belt en als diegene

sommige kinderen.

niet thuis is of een antwoordapparaat/voice-mail aan heeft

Kwartier voor en na

staan, de volgende op de lijst alvast belt en het later nog eens

De school is een kwartier voor en na schooltijd verantwoor-

probeert, zodat de cirkel snel rond is.

delijk voor kinderen die op het schoolplein zijn.

Telefoneren

Mobiele telefoons

Voor noodgevallen kunnen kinderen naar huis bellen na toe-

De kinderen mogen geen mobiele telefoons aan hebben staan

stemming van de leerkracht. Het telefoneren kost 10 eurocent

tijdens de les.

per gesprek. Als het kind geen geld bij zich heeft, kan het later

Nablijven

betalen.

Bij nablijven belt de leerkracht de ouders. Overblijven Al onze kinderen blijven tussen de middag over. Er wordt

10.2 Pleinregels

gezamenlijk gegeten en bij het buiten spelen is er altijd toezicht

• Voor schooltijd binnen ‘t hek wachten op vriendjes en

van de leerkrachten.

vriendinnetjes.

Pesten

• Niet fietsen op het plein.

Pesten is een onderwerp waar we op school goed en vooral

• Niet op het pleintje van ’t Rozenpoortje komen.

33


• Zodra de bel luidt: verzamelen op de afgesproken plaats en wachten tot de meester of juf je komt halen.

nummer door. Ongeoorloofd verzuim wordt door de leerkracht geregistreerd en zonodig gemeld aan de leerplichtambtenaar.

• Brood en drinken alleen ín de klas. • Geen snoep en kauwgum mee naar school. • Geen mp3spelers, mobiele telefoons, gameboys, e.d. op het plein.

10.5 Schorsing en verwijdering Het schoolbestuur van de basisschool bepaalt in welke situa-

• De zandbak is om in te spelen, houdt het zand er in.

tie(s) een leerling wordt geschorst. Het schoolbestuur moet

• De stelten zijn alleen om mee te lopen.

voordat het een leerling schorst, praten met de ouders en de

• Voorzichtig met het groen in de tuin. Alleen achter bij het

leerkracht van de leerling. De duur van de schorsing is hooguit

klimrek mag je ook op de heuvels. Niet voorbij het hek van

vijf schooldagen. Omdat de leerling leerplichtig is, moet een

de kleuters. Niet in de bomen klimmen.

school altijd huiswerk meegeven.

• Niet voetballen in de 1e pauze.

Ouders worden daarbij altijd schriftelijk van een voornemen tot

• Stoeien mag, niet schoppen, slaan, duwen, enz. Elkaar geen

schorsing op de hoogte gesteld en gehoord over dit voorne-

pijn doen.

men, waarbij door de ouders een bezwaarschrift kan worden

• Pesten doen we niet.

ingediend.

• Naar binnen voor een plas of een jas: éérst de pauzewacht

Een beslissing over verwijdering van leerlingen berust bij het

vragen. • De pauzewacht bepaalt in geval van slecht weer of de kinderen naar binnen mogen. Meedelen aan alle klassenleerkrachten. • Degene die door de pauzewacht naar binnen wordt gestuurd, meldt zich bij de klassenleerkracht. • De pauzewacht belt als de pauze voorbij is. Verzamelen op

bevoegd gezag (art. 40 Wet Primair Onderwijs). Voordat tot verwijdering wordt besloten, is het gebruikelijk dat het bevoegd gezag de betrokken leerkracht hoort. De formele regeling die geldt bij de Johannesschool is in overeenstemming met de bestaande wettelijke regelingen van overheidswege. (art. 40 WPO)

de afgesproken plaats en wachten tot de meester of juf je komt halen.

10.6 En bij uitval van de leerkracht ? De Johannesschool doet er alles aan om lesuitval te voorko-

10.3 Schoolvrij? Wanneer wel, wanneer niet?

men. We trachten een dermate werksfeer en werkdruk binnen

Een verzoek moet minimaal een week van tevoren schriftelijk

onze school te creëren dat leerkrachten zich gezond en wel

worden aangevraagd.

blijven bevinden. Valt er toch, door bijvoorbeeld ziekte, een

Als het om een verzoek voor extra vakantieverlof gaat, moet

leerkracht uit, dan zoeken we vervanging. We hebben gelukkig

dit minimaal een maand van te voren gebeuren.

goed contact met invalkrachten en als school kunnen we

Het te gebruiken formulier ligt in het kastje in de keuken en

gebruik maken van de vervangpool van Stichting Pallas.

moet bij de schoolleider ingeleverd worden. Zij zal het verzoek

In alle gevallen worden de groepen opgevangen, waarbij een

in behandeling nemen en u antwoord geven. De richtlijnen

programma wordt gevolgd dat door de klassenleerkracht van

staan op de achterkant van het formulier vermeld.

de kinderen zelf is samengesteld en klaargelegd voor de

Tot slot: Als u zonder toestemming uw kind toch thuis houdt of

vervanger.

zonder bericht eerder op vakantie gaat, is de school verplicht

Wanneer er onverhoopt geen vervanger gevonden kan

dit te melden aan de leerplichtambtenaar. Het gevolg kan zijn

worden, kan de schoolleider beslissen dat de kinderen thuis

dat er een procesverbaal tegen u wordt opgemaakt. Wanneer

mogen blijven. Natuurlijk is er altijd opvang mogelijk voor

u met een leerplichtambtenaar te maken krijgt, zal dat altijd de

kinderen waarvan de ouders geen opvang hebben kunnen

leerplichtambtenaar van uw eigen gemeente zijn.

regelen.

Meer informatie is verkrijgbaar bij de leerplichtambtenaar van

In de praktijk komt het hier op neer, dat er meteen naar

de Gemeente Tiel, tel. 0344-637461, Postbus 6325,

vervanging gezocht wordt. Als dit de 1e dag niet geregeld is,

4000 HH, Tiel.

komt de hoogste klas van de combinatieklas op school. De andere klas mag thuisblijven, maar als er thuis geen opvang is, kunnen die kinderen ook naar school. De volgende

10.4 Ongeoorloofd verzuim

dag wordt dit omgedraaid. Intussen hopen we dat de leer-

Is uw kind niet op tijd op school en niet tijdig (voor 8.20 uur)

kracht weer beter is, of dat er vervanging is. Hoe dit verder

door de ouders afgemeld, dan tracht de school de ouders te

gaat, wordt doorgegeven via de telefoonlijst.

bereiken. Geef daartoe uw vaste en/of mobiele telefoon-

34


11 Verzekeringen De school heeft via Stichting Pallas een aantal verzekeringen zoals: • Ongevallenverzekering voor leerlingen, personeel en vrijwilligers. Dit is een 24-uurs-ongevallenverzekering (bij schoolreisjes en op kamp). Deze verzekering dekt ongevallen vanaf het moment dat het kind van huis gaat tot het moment waarop het kind naar huis terugkeert (max. 2 uur reistijd). Dus ook tijdens alle door de school georganiseerde activiteiten zoals tussentijdse opvang en schoolreisjes. • Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering. Via deze verzekering is de school verzekerd voor gevallen waarbij zij voor schade aansprakelijk gesteld kan worden. Niet verzekerd is schade als gevolg van diefstal of vermissing. De aansprakelijkheid van de leerlingen is alleen verzekerd voor zover de school aansprakelijk gesteld kan worden (ze onder toezicht van leerkrachten, overig personeel of ouderparticipanten staan). Dit maakt een eigen WA-verzekering niet overbodig! De school is alleen aansprakelijk als : • zij een onrechtmatige daad heeft gepleegd. • zij schuld heeft. Bijvoorbeeld het vallen van een kind is niet te voorkomen, ook niet met toezicht. • er schade is.

35


12 Landelijke organisaties Elke Vrijeschool is een geheel zelfstandige instelling.

het vrijeschoolonderwijs. Tevens wordt er aandacht gegeven

Gemeenschappelijk hebben alle vrijescholen hun grondslag in

aan relaties met nationale en internationale ‘partners in pedago-

de pedagogische beginselen van Rudolf Steiner. Op grond van

gie’ en met partners in het onderwijs en het onderwijsbestel.

die gemeenschappelijkheid zorgt een aantal landelijke organen

De activiteiten die de vereniging ontplooit zijn gericht op sa-

ervoor dat de scholen zich in de samenleving staande kunnen

menwerking en kwaliteit, voorlichting en communicatie, be-

houden.

stuurlijke en pedagogische aangelegenheden en maatschappelijke ontwikkelingen.

12.1 De Vrijescholen in Nederland

De doelstellingen

De adressen zijn op school te verkrijgen. Ze staan ook vermeld

1. De Vereniging bindt haar leden en onderhoudt daartoe een

op de website van de Vereniging van Vrijescholen:

infrastructuur waar de leden elkaar kunnen ontmoeten

www.vrijescholen.nl

(Algemene ledenvergaderingen, platform primair en voortgezet vrijeschoolonderwijs, MichaëlConferentie, NieuwjaarConferentie etc.).

12.2 Begeleidingsdienst voor Vrijescholen

2. De Vereniging heeft een goed beeld van haar leden en de

Hoofdstraat 14-b, 3972 LA, Driebergen

specifieke expertise die bij de verschillende leden aanwe-

0343-524090

zig is. De Vereniging bundelt de expertise van haar indivi-

www.vrijescholen.nl [email protected]

duele leden. 3. De Vereniging geeft de kinderopvang een plaats in de belangen en structuur van haar organisatie

Dienstverlening aan vrijescholen is de taak van de Begeleidingsdienst. Centraal staat de begeleiding van kleuterleid(st)ers, onder- en bovenbouwleerkrachten en colleges. Het gaat daarbij om pedagogische en didactische ondersteuning en om steun bij versterking en/of verdieping van de schoolidentiteit. Daarnaast verzorgt de Dienst leerlingonderzoeken, kan ze helpen bij organisatieontwikkeling,

4. De Vereniging is actief in het verwerven van informatie ten behoeve van haar leden en stelt die informatie op een toegankelijke manier (extranet) beschikbaar. 5. De Vereniging organiseert en faciliteert de uitvoering van projecten waarvan de leden hebben uitgesproken dat ze moeten worden uitgevoerd. 6. De Vereniging is voor het ministerie van OCW aanspreek-

personeelsbeleid en conflicthantering. Tevens kunt u ons

punt en eerste algemeen verantwoordelijke namens haar

vragen om te helpen bij interim-managementvragen.

PO- en VO-scholen en behartigt de belangen van haar

De diensten kunnen worden aangevraagd door vertegenwoor-

leden in overleggen met het ministerie.

digers van de school. Voor uitgebreidere informatie: zie www.vrijescholen.com

7. De Vereniging coördineert en behartigt de belangen van haar leden naar het internationale veld (o.a. ECSWE European Council for Steiner Waldorf Education en IASWECE – International Association for Steiner/Waldorf

12.3 Vereniging voor Vrijescholen Hoofdstraat 14-B, 3972 LA, Driebergen 0343-536060 www.vrijescholen.nl [email protected]

Early Childhood Education). 8. De Vereniging is algemeen aanspreekpunt voor pers en media. 9. De Vereniging behartigt de belangen van haar leden naar organisaties in Nederland die vanuit de antroposofie werken (Antroposofische Vereniging in Nederland, Hogeschool

36

De Vereniging van vrijescholen is een vereniging van besturen

Helicon, Begeleidingsdienst voor vrijescholen en de peda-

van vrijescholen die aandacht geeft aan de pedagogie van het

gogische sectie in Dornach). De Vereniging behartigt de

kind van 0 tot 18 jaar, aan bestuurlijke en managementvraag-

belangen van haar leden in het overleg met organisaties

stukken van vrijescholen en aan ontwikkeling en onderzoek van

van vernieuwingsonderwijs (o.a. Netwerk SOVO).


10. De Vereniging stelt informatie over de vrijeschoolpedago-

Socrateslaan 22A, 3707 GL Zeist

gie en de vrijescholen op een toegankelijke wijze ter

030-6937900

beschikking van haar leden en derden, onder andere via

www.hhelicon.nl

de website en extranet en het Kenniscentrum i.o.. 11. De Vereniging kan bij vragen die zij niet kan beantwoorden,

Opleiding docent dans/euritmie

doorleiden naar leden of instanties die de antwoorden wel

Riouwstraat 1, 2585 GP Den Haag

kunnen geven. Driebergen, juni 2009

070-3550039 Opleiding docent muziek Socrateslaan 22A, 3707 GL Zeist

12.4 Stichting voor Rudolf Steiner Pedagogie

030-6937900

Secretariaatsadres: Hoofdstraat 14-B, 3972 LA Driebergen.

en verder:

030-6975700

Bureau Buitenland

www.stichtingrsp.nl

Centrum voor Studiekeuze Dependance Hogeschool Helicon - Duitsland

De Stichting voor Rudolf Steiner Pedagogie verzorgt fonds-

Nascholing en dienstverlening

werving ter ondersteuning van wenselijke projecten. Onder de

Nederlands Euritmie Ensemble

stichting ressorteert een aantal fondsen, zoals het fonds voor

Onderzoekscentrum

het kleine kind, het Tobiasfonds, het fonds algemene doelen,

Samenwerkingverband met:

het Arnold Henny fonds en het Internationaal Hulp Fonds.

Academie De Wervel, beroepsopleiding voor kunstzinnige therapieën, te Zeist, ROC De Amerlanden, mbo-opleidingen, te Amersfoort

12.5 Centrale Administratie voor Scholen Stationslaan 8, Postbus 559, 3700 AN Zeist

Centraal adres:

030-6921814

Hogeschool Helicon

www.cavs.nl

Socrateslaan 22A, 3707 GL Zeist 030-6937900

De Centrale Administratie voor Scholen is een samenwer-

www.hhelicon.nl

kings-verband van Vrijescholen die voor een groot aantal Vrijescholen in Nederland de salaris- en financiële administratie verzorgt (ook van onze school). Elke vorm van administratieve

12.8 Internationaal Hulpfonds (IHF)

en/of bestuurlijke ondersteuning is in principe mogelijk.

Voor steun aan vrijeschool pedagogie of informatie over Vrijescholen in het buitenland kunt u contact opnemen met: Stichting Internationaal Hulpfonds

12.6 Vereniging voor Vrije Opvoedkunst (VOK)

Hoofdstraat 8, 3972 LA, Driebergen

Secretariaat: Postbus 96860, 2509 JG Den Haag

0343-514392

070-3246307

www.internationaalhulpfonds.nl

www.vrijeopvoedkunst.nl

[email protected] Triodosbank : 21.21.95.050

Van de Vereniging voor Vrije Opvoedkunst kan ieder persoon-

Postbank : 38.92.918

lijk lid worden. U ontvangt dan tevens het tijdschrift “Vrije Opvoedkunst”. Hierin vindt u artikelen en beschouwingen over de achtergronden van de Vrijeschoolpedagogie en nieuws en commentaar uit de Vrijeschoolbeweging. Het tijdschrift verschijnt 7 maal per jaar, voor 25 euro wordt dit u toegestuurd.

12.7 Hogeschool Helicon Tot Hogeschool Helicon behoren: Lerarenopleiding basisonderwijs Vrijescholen

37

Schoolgids Johannesschool vrijeschool Tiel. Schoolgids Johannesschool. Vrijeschool Tiel

Recommend Documents