SCHOOLBAAN magazine Jaargang 6 nummer
14
2015
Meer aandacht voor
techniek
Spelen voor
Chinese weeskinderen
Gymnasiumleerlingen gaan
op stap
‘Ik dacht:
dat kan ik beter’ Anne-Marije de Jong is lerares Engels op een middelbare school in Alphen aan den Rijn. Daarnaast geeft ze dit schooljaar twee eerste klassen op het Bonaventuracollege les. Dat doet ze met veel plezier. “Samen met mijn leerlingen ontdek ik de school.”
Wat valt haar op in haar nieuwe werkomgeving? “Dat er veel zorg is voor de nieuwe medewerkers, dat ik overal met mijn vragen terecht kan, dat er een oprechte interesse is in wat ik doe en dat er een gezellige sfeer heerst. En dat ik in een rustige omgeving kan werken. Dat neemt niet weg dat werken op een grote school ook zijn minder prettige
kanten heeft. Hier moet nog veel worden opgezet, de bibliotheek bevat te weinig Engelse boeken bijvoorbeeld. Samen met mijn twee collega’s ben ik nu hard mee bezig om dat te veranderen. Op mijn andere school is dat dik in orde. Verder ben je als docent natuurlijk veel met je eigen lessen bezig. Engels is een kernvak. Ik probeer altijd het saaie uit te bannen en mijn leerlingen nieuwe dingen te laten ontdekken, onder meer via een zorgvuldig gebruik van de smartphone.”
Grootste uitdaging Dat Anne-Marije voor het onderwijs koos, heeft te maken met de docent Engels op haar middelbare school. Al is die reden minder voor de hand liggend dan gedacht. “Mijn Engelse docent in 4 en 5 havo deed het naar mijn mening niet goed. Ik dacht: dat kan ik beter. Mijn grootste uitdaging is iets dat moeilijk is voor een leerling makkelijker te maken. Maar ook terug naar de basis, veel lezen. Dat is enorm belangrijk.”
Geen ondertiteling meer nodig Als de ondertiteling bij een Engelstalig televisieprogramma uitvalt, raken Lieke de Jong (14) en Anushka Sunda (14) niet in paniek. Integendeel, de twee leerlingen uit klas 3 van het vmbo kijken rustig verder. De Engelse taal kent voor hen weinig geheimen. Ze volgen daarom een versneld programma en doen volgend voorjaar al eindexamen.
2
Lieke volgde eerst het tweetalig vmbo in Alphen aan den Rijn. Omdat er onvoldoende leerlingen in klas 3 waren, stapte ze over naar het Bonaventuracollege. Hoefde ze meteen niet meer zo ver te fietsen. Anushka is van Hindoestaanse afkomst. Veel Hindoestaanse woorden lijken op het Engels. Bovendien woont een deel van haar familie in Engeland. Ze gaat er drie keer per jaar naar-
toe en spreekt dan Engels met haar neven en nichten. En haar moeder kijkt regelmatig naar Hindoestaanse televisieprogramma’s die in het Engels worden ondertiteld. Geen wonder dat Lieke en Anushka op het gebied van de Engelse taal een voorsprong hebben op hun medeleerlingen. Ze kregen daarom van hun docent mevrouw Van Ginkel de kans een versneld programma te volgen. Ze grepen die kans met beide han-
den aan. “We werken vaak achter in de klas zelfstandig aan opdrachten. Mevrouw Van Ginkel plaatst de opdrachten ook in onze elektronische leeromgeving, zodat we via de computer kunnen werken. Het gaat goed. We maken een prima kans aan het eind van het derde jaar ons eindexamen te halen. Dan hebben we volgend jaar meer tijd voor de andere vakken. Bovendien zijn we van plan om dan op 4 havo-niveau verder te gaan met onze Engelse lessen. Onze vrienden zijn best trots op ons. Iedereen reageert positief.”
‘Projectklassen groeien in populariteit’
School maakt ouders en leerlingen bewust van gevaren
digitaal pesten De Projectklassen van het Bonaventuracollege groeien in populariteit. Dat bleek tijdens de Projectmiddag voor basisschoolleerlingen uit groep 8 eind november. “Het is naast onze Sport- en Xpressieklassen een volwassen, nieuwe richting geworden mede door de goede wijze waarop het vak Techniek wordt aangeboden”, aldus directeur Ivor Bergsma. De Projectklas is er voor leerlingen met een voorliefde voor techniek. Leerlingen ontdekken in de onderbouw de verschillende vormen van techniek waarbij er sprake is van een goed evenwicht tussen theorie en praktijk. Ivor Bergsma: “Met onze Sport-, Xpressie- en Projectklassen onderscheiden wij ons van andere scholen. Bovendien maken wij concreet werk van het centraal stellen van de leerling. Dat geldt voor alle leerlingen, dus ook de boven getalenteerde leerlingen. We zijn dit schooljaar gestart met het aanbieden van ‘Versneld Engels’, waarbij wij leerlingen de mogelijkheid geven een jaar eerder eindexamen Engels te doen. We willen onze onderbouwleerlingen daar in een vroeg stadium op selecteren. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met de vestiging Mariënpoelstraat, waar onze havo- en vwo-bovenbouwleerlingen naartoe gaan. Voor het op maat aanbieden van leerstof aan individuele leerlin-
gen is het essentieel dat de ICT daarop is aangepast. Ook die stap is inmiddels gemaakt.”
Veilige plek Het Bonaventura wil voor leerlingen een veilige plek zijn. Door de digitale ontwikkelingen is dat soms makkelijker gezegd dan gedaan. Ivor Bergsma: “Een paar jaar geleden nog werd een conflict tussen leerlingen op school uitgepraat of uitgevochten. Dan haalde je als docent de kemphanen uit elkaar, zette je ze aan tafel en was het over. Tegenwoordig speelt zich veel buiten het gezichtsveld van school af. Dan worden er op de slaapkamers rare berichten of foto’s via de computer of de mobiele telefoon verspreid. Een blauwe plek verdwijnt na een paar dagen, een foto of filmpje op internet kan je je hele leven blijven achtervolgen.”
Gevaren en gevolgen Om leerlingen en ouders bewust te maken van de gevaren van cyberpesten en het misbruik van social media, organiseert het Bonaventuracollege in samenwerking met M.Y. schoolcoach workshops voor ouders en leerlingen. “Het is een probleem dat ouders en school samen moeten oplossen. Deze vorm van pesten valt heel moeilijk te controleren, zeker als het anoniem gebeurt. Het begint vaak buiten school. Pas als er op de send toets is gedrukt, komen ouders en school in actie. Maar dan zijn we wel te laat. Via deze workshops willen we leerlingen bewust maken van de gevaren en de gevolgen, zodat ze in plaats van op send op delete drukken.”
3
‘Ik ben
een
zeldzame diersoort geworden’
Haar docent Latijn op de middelbare school in Tilburg zei het haar al: ‘Maartje, jij moet later het onderwijs in’. Maartje Heinrich heeft zijn raad opgevolgd. Het plan wetenschapper te worden, zich te storten op onderzoek, liet zij varen. Sinds 1 september is ze docent Klassieke Talen op het Bonaventuracollege.
Tijdens haar studie Klassieke Talen besefte Maartje Heinrich dat een latere carrière in de wetenschap niet voor haar was weggelegd. Na het afronden van haar studie koos ze niet direct voor een carrière in het onderwijs. Ze werd
medewerker Onderwijsondersteuning aan de Hogeschool Leiden. Pas later besloot ze haar onderwijsbevoegdheid te halen. Ze liep stage op het Stedelijk Gymnasium in Leiden. “Dat was zo leuk, dat ik toen zeker wist dat ik het onderwijs in wilde en dus mijn eerstegraads lesbevoegdheid wilde halen. Werken met kinderen is erg leuk. Ze zijn zo enthousiast en nieuwsgierig.” Docent Klassieke Talen, het is een vak dat dreigt uit te sterven. En dat terwijl de klassieke talen de identiteitsbepalende vakken van de gymnasiumopleiding zijn. “Ik ben een zeldzame diersoort geworden. Mijn vak dreigt uit te sterven. Ik verzet mij daar met hand en tand tegen. Bij het vak Klassieke Talen leren kinderen nadenken, om zich heen kijken. Er
zijn anno 2015 nog steeds zo veel verwijzingen naar de klassieke cultuur. De Trojaanse Oorlog is toch een prachtig verhaal. Bij Klassieke Talen zijn leerlingen intensief met teksten bezig. Ze moeten veel woorden leren, de grammatica beheersen. Ze moeten dus hard werken. Maar een gymnasiumleerling betrap je niet snel op taalfouten. Ik daag leerlingen uit, probeer mijn lessen zo interessant mogelijk te maken. Ik heb geen seconde spijt dat ik voor het onderwijs heb gekozen.” En weg is Maartje Heinrich. Buiten in de kou wachten haar vijf gymnasiumleerlingen. Op het programma staat een excursie naar het Rijksmuseum van Oudheden. “Tijdens de Open Dag op het Bonaventuracollege willen we het gymnasium flink promoten. Het is gewoon een prachtige opleiding.”
VOORS EN TEGENS VAN
SOCIAL MEDIA
Pesten is van alle tijden. Jongeren maar ook volwassenen, worden gepest op school of op de werkvloer. De technische ontwikkelingen van de afgelopen jaren hebben veel moois gebracht. Maar ze kennen ook veel nade-
len. Pesten gebeurt tegenwoordig via social media op allerlei manieren. En het is uitermate lastig er de vinger achter te krijgen.
4
Het Bonaventuracollege organiseerde daarom acht workshops voor leerlingen. Psychologe Ymke Thans, een van de twee docenten van M.Y. Schoolcoach die de workshops verzorgde, vertelt dat de voor- en nadelen van social media werden benoemd. “Je kunt via een instructiefilmpje op YouTube gitaar leren spelen, maar je kunt via Facebook of andere social
media ook cyberpesten. Cyberpesten is op zich niet strafbaar. Maar bewaar de vervelende berichten als bewijs. Pesten is laf, cyberpesten is laffer. We geven de workshops ook aan docenten. Daarin benadrukken we de groepsdynamiek en hoe je als docent je eigen kracht kunt inzetten. We maken kinderen bovendien bewust van de impact van social media op
hun leven. De angst om dingen te missen, de social media stress. Het is heel herkenbaar, leerlingen moeten er om lachen, wisselen ervaringen uit. ‘Geef eens een offline feestje’ zeggen we dan of ‘verander het geluid van je telefoon’. Daar kunnen leerlingen wat mee.”
Wanwan en Sisi spelen voor Chinese
weeskinderen De Chinese tweeling Wanwan en Sisi (15) was 3½ jaar toen zij door hun Nederlandse ouders uit een weeshuis in China werden geadopteerd. Zij kwamen goed terecht en werden door hun ouders in Nederland liefdevol opgevoed. Dat geldt helaas niet voor alle Chinese weeskinderen. Als die veertien jaar zijn, moeten ze het weeshuis verlaten en staan ze letterlijk en figuurlijk alleen op de wereld. Weeskinderen zijn in China immers het symbool van ongeluk en kunnen daarom moeilijk werk vinden. Op 20 november 2014 werd in Leiden gevierd dat de Kinderrechten 25 jaar bestaan. Op 20 november werden Wanwan en Sisi 15 jaar. Zo kwamen ze op het idee zelf een actie te beginnen en op te komen voor de rechten van kinderen. “Er is inmiddels een opvanghuis voor Chinese weeskinderen die op straat komen te staan. Dat is natuurlijk lang niet voldoende. Er moet meer gebeuren. We spelen beiden harp. Nu geven we op diverse locaties concerten. We hebben inmiddels zes keer gespeeld, onder andere in de kerk in Hoogmade, bij onze oma in de huiskamer en in de Chinese tempel in Amsterdam. De opbrengst gaat naar de organisatie die
nieuwe opvanghuizen in China wil starten. Onze droom is dat er op termijn een dergelijk huis komt te staan dat door ons is bekostigd.” Inmiddels hebben Wanwan en Sisi ruim €1200 bij elkaar gespeeld. Bovendien kwamen ze eind december uitgebreid op de televisie in het programma
Zapp Echt Gebeurd: Mensjesrechten op NPO 3. “We zijn een hele maand door een cameraploeg gevolgd. Er werden ook opnames in onze klas gemaakt. Dat was heel spannend. Onze klasgenoten vonden het erg leuk. Harp spelen is niet onze enige hobby. We rijden paard en we dansen. Thuis hebben we een grote en een kleine harp, voor onze optredens hebben we tijdelijk twee dezelfde grote harpen mogen lenen van De Troubadour Harpen (winkel). We gaan nu nadenken hoe we ons project in 2015 voortzetten.” De eerste stap werd in elk geval op de vrijdag voor de kerstvakantie toen tijdens de diverse kerstactiviteiten de mooie som van €2000,- opgehaald.
5
Nieuwe brugklasleerlingen kunnen op het Bonaventuracollege uit drie richtingen kiezen: Xpressie, Sport en Project. De extra uren staan het hele jaar bol van de activiteiten. Een overzicht.
Xpressie, Sport en Project
Talentontwikkeling dankzij drie richtingen
Xpressie docent Wouda Zandbergen startte vijf jaar geleden met 13 leerlingen, nu tellen de brugklassen van het Bonaventura 47 Xpressie leerlingen. Waarom is deze groei zo onstuimig? Wouda Zandbergen: “Omdat leerlingen de vrijheid krijgen hun eigen creatieve talenten te ontwikkelen. Bovendien zien ze dankzij de diverse excursies meer van onze culturele wereld. In december hebben we een bezoek gebracht aan het Rijksmuseum. Dat was geweldig. Net zoals de leerlingen onder de indruk waren van de stad Amsterdam. Maar we zijn ook in het Haags Gemeentemuseum geweest, we hebben een voorstelling in het Lucent Danstheater bijgewoond en voor de eerste klassen staat er binnenkort een circus/acrobatiek optreden in Leiden op het programma. Xpressie is leuk en leerzaam. Mede door onze eigen optredens zie ik het zelfvertrouwen bij mijn leerlingen groeien.”
SPORT “In de Sportklassen staat de brede oriëntatie centraal”, vertelt docent Jacco de Ruijter. “Een van onze speerpunten is dat leerlingen zich niet op één sport blind staren. Er is immers zo veel meer. Veel kinderen zitten op voetbal, maar blijken tijdens een badmintonclinic veel meer talent voor die tak van sport te hebben. We gaan met onze leerlingen zeilen, surfen, golfen, wielrennen, badmintonnen, tot wintersport aan toe. En we bezoeken wedstrijden en laten professionals demonstraties verzorgen. Maar we leren ze ook andere vaardigheden zoals het leiden van spellen, het organiseren van toernooien. De leerlingen in de klas geven zelfs echt les. De sportklas is in principe voor iedereen
6
toegankelijk, als je maar gemotiveerd bent. Er is een laagdrempelige test, waarbij we beoordelen of een leerling wel of niet geschikt is. Maar alleen als een leerling het motorisch niet aan blijkt te kunnen, adviseren we een andere richting.
PROJECT Er is in Nederland een groot gebrek aan goed opgeleid technisch personeel. Daarom wordt in de Projectklassen veel aandacht besteed aan techniek. De technieklessen worden verzorgd door vader en zoon Roon en Marc Koevoets. “Techniek is in het onderwijs de laatste decennia sterk verwaarloosd. Met alle gevolgen van dien. Zeker in de regio Kaag & Braassem met Schiphol en z’n vele bouw- en technische bedrijven is het belangrijk dat techniek geprofileerd wordt, dat kinderen de technische basisvaardigheden onder de knie krijgen. Het Bonaventuracollege is druk bezig techniek op de kaart te zetten. Dit vak leidt kinderen op voor de toekomst. We laten ze daarom kennis maken met de nieuwste ontwikkelingen op technologiegebied zoals 3D printing en duurzaamheid. Dat slaat aan.”
De weg naar het eindexamen
Last van stressvlekken Het is januari, het eindexamen nadert. In oktober hadden de eindexamenkandidaten Cindy, Eefje, Kas en Kevin nog geen last van zenuwen. Nu is er wel degelijk sprake van enige nervositeit. Eefje heeft zelfs af en toe last van vlekken als gevolg van stress. Cindy is deze weken druk bezig met haar toelatingsopdracht voor het Grafisch Lyceum. Binnenkort hoort ze of ze is aangenomen. Heeft ze een noodscenario klaar voor het geval het advies negatief is? “Dan ga ik gewoon naar de havo en probeer ik het volgend jaar opnieuw. Zo graag wil ik namelijk later docent beeldende vorming worden. Ik heb geen stress, maar ik denk wel vaak aan het eindexamen. Ik haal goede cijfers, dus ik hoef me eigenlijk geen zorgen te maken.”
Dat ligt voor Eefje wel anders. “Ik ben echt zenuwachtig. Ik vind het lastig om toetsen te maken. Ik doe mijn best, leer hard, toch haal ik niet altijd de cijfers die ik verwacht. Ik weet het wel, maar als ik het op papier moet zetten lukt het niet. Daarom ga ik professionele hulp zoeken. Ik wil graag slagen en dan mbo economie doen.” Kas wil docent worden. Alleen in welk vak weet hij nog niet precies. “Aardrijkskunde of economie. Eén van de twee gaat het
worden. Ik haal goede cijfers. Het eindexamen moet lukken. Ik ben niet zenuwachtig, maar de docenten lijken steeds nerveuzer te worden.” Kevin heeft inmiddels zijn plannen om naar de TU in Delft te gaan laten varen. “Eerst maar ICT op het ID College in Alphen aan den Rijn. Welke richting het gaat worden weet ik niet. Engels is nog steeds mijn beste vak. Januari wordt nog een drukke maand, daarna hebben we even rust. In februari gaan we stage lopen.”
‘Een heel leuke klas’ Chris Roggeveen (12) en Daantje van der Meer (12) kozen eind vorig jaar bewust voor de mavo/ havo projectklas van het Bonaventuracollege. De twee zeggen het bijzonder naar hun zin te hebben. “We halen mooie cijfers en zitten in een heel leuke klas.” Chris fietst elke dag heen en weer naar Leimuiden. Maar hij heeft het er graag voor over. “Ik had hier al een paar vrienden op school zitten. Maar daar zijn er nu een heel stel bijgekomen. Ik haal goede cijfers, maar of het goed genoeg is voor de havo weet ik nog niet. Onze mentor meneer Verschoor geeft ons tips hoe we moeten leren en plan-
De klas van... nen. Je kunt altijd naar hem toe als er iets is. Hij luistert en komt met oplossingen. Ik heb bewust voor de projectklas gekozen. Ik heb astma, dus ik kan helaas niet veel aan sport doen. Ik vind het leuk dingen in elkaar te zetten. Daarom dus de projectklas.” Voor Daantje gelden ongeveer dezelfde redenen. “Ik ben niet zo van het sporten.
7
Als je moet kiezen kijk je wat het best bij je past. Net als Chris vind ik knutselen leuk. Of dingen versieren en in elkaar zetten. Dat doen we tijdens de projecturen. Met mijn cijfers gaat het prima. Ik denk dat het aan het eind van dit jaar havo wordt. Ik heb het goed naar mijn zin op school. Ik heb er veel nieuwe vriendinnen bijgekregen.
Sinds 1 augustus 2014 geldt voor schoolbesturen een nieuwe zorgplicht.
Blij met Wet Passend Onderwijs
Het betekent dat scholen moeten zorgen dat iedere leerling die extra ondersteuning nodig heeft en bij de school staat ingeschreven, een passend onderwijsaanbod krijgt.
Begeleider
coacht leerlingen
Aan dat passend onderwijsaanbod is in het nieuwe systeem op scholen voor voortgezet onderwijs de Begeleider Passend Onderwijs (BPO) gekoppeld. Die zorgt er onder andere voor dat de randvoorwaarden in orde zijn. Zoals Edwin Harms, die vanuit de Ambulante Educatieve Dienst in Leiden twee dagen in de week op het Bonaventuracollege aanwezig is. “In het oude systeem hadden we de leerlingen met een rugzakje. Dat bestaat niet meer. Voor iedere leerling met passend onderwijs wordt nu een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Daarin worden de doelen vastgelegd, bijvoorbeeld het halen van een havodiploma, en de ondersteuning die wordt ingezet om die doelen te bereiken. Bij dat laatste ben ik nauw betrokken. Ik coach de leerlingen. Mijn passie is leerlingen achter hun eigen oplossingen te laten komen, ze zelfstandig zaken te laten regelen. Oplossings- en handelingsgericht
SCHOOLBAAN Schoolbaan 1 • 2371 VJ Roelofarendsveen T (071) 3316000 • F (071) 3319283 E
[email protected]
werken sluiten prima op elkaar aan. Niet zeggen: hier moet je zitten, maar waar zou je willen zitten.”
Fysiotherapeut Edwin Harms heeft een achtergrond als fysiotherapeut en specialiseerde zich in het behandelen van kinderen: de kinderfysiotherapie. Hij werkte in het revalidatiecentrum dat verbonden was aan een Mytylschool, een aangepaste school voor kinderen met een handicap. Toen de ambulante dienst werd opgericht, werd Edwin vanuit zijn expertise gevraagd mee te doen. Als pabo zij instromer combineerde hij het werk in eerste instantie met een baan voor de klas, uiteindelijk maakte hij de keus voor fulltime ambulant begeleider. “Ik ben blij met de Wet Passend Onderwijs omdat we meer leerlingen bereiken. Ik ondersteun de cluster 3-geïndiceerde leerlingen, dat zijn leerlingen met een fysieke beperking. Een cluster 3-leerling wordt door docenten vaak niet ervaren als las-
tig. Voor een cluster 4-leerling, een kind met gedragsproblemen, ligt dat soms anders. Het is belangrijk dat scholen duidelijk hun grenzen aangeven, want passend onderwijs kan een behoorlijke druk op docenten leggen. Veel docenten voelen zich onvoldoende capabel. Daar kan ik mij veel bij voorstellen.”
Interessant Als ambulant begeleider heeft Edwin Harms niet alleen individueel contact met leerlingen en docenten. “Ik zie de leerlingen ook in de groep. Of ik observeer een leerling in de pauze omdat hij heeft aangegeven gepest te worden. Kinderen kunnen al op jonge leeftijd verbaal en non-verbaal aangeven wat ze wel en niet willen. Kinderen boeien mij, ik ben oprecht in ze geïnteresseerd. Werken op het Bonaventura is prettig omdat ik tijd heb om iets op te bouwen. Elk kind, elke docent heeft zijn eigen profiel van waaruit hij handelt. Dat maakt mijn werk zo interessant.”
