Scholen en afdelingen van de “Stichting Haagsche Schoolvereeniging”: Website: www.hsvdenhaag.nl 1. a Basisschool Haagsche Schoolvereeniging, Nederlandse en internationale afdeling, Nassaulaan 26, 2514 JT Den Haag. b. KSS (Koningin Sophiestraat) is een locatie van de internationale afdeling van de basisschool Haagsche Schoolvereeniging en wordt alleen bezocht door internationale leerlingen. c. De basisschoolleerlingen van de Ish (International School of the Hague, Stichting Rijnlands Lyceum), zijn ingeschreven als leerlingen van de internationale afdeling van de basisschool Haagsche Schoolvereeniging. Het onderwijskundig management is in handen van het Rijnlands Lyceum. d. De leerlingen van de School voor Jong Talent (deel van het Koninklijk Conservatorium voor muziek en dans), zijn ingeschreven als leerlingen van de Nederlandse afdeling van de basisschool Haagsche Schoolvereeniging. Het onderwijskundig management is in handen van het Koninklijk Conservatorium. 2. a. IVIO (Instituut voor Individueel Onderwijs), Nederlands speciaal basisonderwijs , Laan van Poot 91, 2566 EA Den Haag. b. Lighthouse, internationaal speciaal onderwijs. Amalia van Solmsstraat 155, 2595 TA Den Haag. 3. a. Basisschool Willemspark, Nederlandse basisschool, Engelse les vanaf groep 1, Frederikstraat 28, 2514 LK Den Haag. b. Het Open Venster, centrum voor dyslexie, Frederikstraat 28, 2514 LK Den Haag.
1
2
Inhoudsopgave Voorwoord
5
1. Wat is Het Open Venster? 1.1 Waarom deze school? 1.2 Om welke leerlingen gaat het? 1.2.1 Criteria voor toelating 1.3 Kenmerken van de school 1.3.1 Pedagogisch klimaat 1.3.2 Beleid met betrekking tot gedrag op Het Open Venster 1.4 Oudercontact 1.5 Kwaliteitsbewaking 1.6 Toelatingsprocedure 1.7 De leerkrachten 1.7.1 Wijze van vervanging bij ziekte, (studie) verlof of scholing 1.7.2 Personeelsbeleid 1.7.3 Scholing van leerkrachten
7 7 7 8 8 9 10 11 11 11 11 11 11
2. De resultaten van het onderwijs 2.1 Algemeen 2.2 Eindtoets
12 12 12
3. Onderwijs in de groepen 3.1 Info jongste groep 3.1.1 Welke vakken hebben de kinderen 3.1.2 Zelfstandig werken en kies 1/2 uur 3.1.3 Remedial Teaching 3.1.4 Huiswerk 3.1.5 Gesprek met de leerkracht 3.2 Info middelste groep 3.2.1 Welke vakken hebben de kinderen 3.2.2 Weektaak en huiswerk 3.2.3 Remedial Teaching 3.3 Info oudste groep 3.3.1 Welke vakken hebben de kinderen 3.3.2 Weektaak en huiswerk 3.3.3 Remedial Teaching
13 13 13 16 17 17 18 18 19 20 20 20 21 22 22
4.
23 23 23 23 23 24 24 24 24 24 24 24 24
Praktische informatie 4.1 Schooltijden 4.2 Bereikbaarheid 4.3 Contact met leerkrachten/remedial teachers/logopediste 4.4 Schoolverzuim 4.5 Meenemen van boeken/ materialen naar huis 4.6 Schoolmateriaal 4.7 Verlaten van de school onder schooltijd 4.8 Te laat komen 4.9 Bijzondere activiteiten 4.10 Verjaardagen 4.11 Extra logopedie 4.12 Verzekering
3
Inhoudsopgave(vervolg) 5.
Aanmeldingen van nieuwe leerlingen 5.1 Aanmelding 5.2 Vrijwillige ouderbijdrage 5.3 Regelement ouderbijdrage
25 25 25 26
6.
De ouders 6.1 Het belang van betrokkenheid van ouders 6.2 Klachtenregeling 6.3 Medezeggenschapsraad (MR) 6.4 Activiteitenrooster Het Open Venster schooljaar 2008-2009
28 28 28 29 29
7. Diverse 7.1 Jeugdgezondheidszorg 7.2 Lijst van medewerkers
4
30 30 30
Voorwoord De Stichting Haagsche Schoolvereeniging is het bevoegd gezag van drie basisscholen, gehuisvest in verschillende gebouwen in Den Haag. De missie van de Stichting is kort en, naar we hopen, duidelijk: “Samen leren voor de toekomst”. De drie scholen zijn verschillend: Nederlandse en internationale scholen en afdelingen, Nederlands en internationaal speciaal onderwijs en een centrum voor dyslexie. Ondanks die verschillen zijn de doelen in de scholen en hun afdelingen dezelfde: we willen kinderen begeleiden in hun ontwikkeling naar waardevolle wereldburgers. En omdat die ontwikkeling niet gelijk is voor alle kinderen, beginnen we met te ontdekken wat de sterke en minder sterke kanten van ieder kind zijn en helpen we de kinderen zich thuis te voelen op hun nieuwe school. Onderwijs is meer dan lezen en rekenen; het gaat ook over verantwoordelijkheid, omgaan met je eigen en andermans emoties, veiligheid, communicatie enz. De leerkrachten en het management doen steeds hun uiterste best de doelen op al die gebieden te realiseren. We zijn ons ervan bewust dat ons dat nooit lukt zonder een goede relatie met de ouders! Deze schoolgids geeft u veel informatie over alles wat in de school gebeurt. Daarnaast wordt u geïnformeerd via de nieuwsbrieven en wordt u op school uitgenodigd om te praten over de ontwikkeling van uw kinderen of over onderwijskundige zaken in het algemeen. Ik wens alle kinderen, ouders en leerkrachten een heel succesvol schooljaar! Namens het bestuur, W. Grijze, Algemeen directeur
5
6
Hoofdstuk 1
Wat is Het Open Venster Onder auspiciën van de Stichting Individueel Begeleidend Onderwijs (STIBO) is op 6 september 1989 de basisschool “Het Open Venster” gestart. Kenmerkend voor deze school zijn o.a. een lage klassendeler, een handelingsplan voor elk kind afzonderlijk, persoonlijke begeleiding, remediërend onderwijs op maat en het onderling op elkaar afgestemd zijn van therapieën. De unieke aanpak van de school leent zich voor hulpverlening aan kinderen die een leerprobleem en/of leerachterstand hebben op het gebied van lezen/taal of rekenen en daaraan verwante problemen. De gesignaleerde problemen kunnen veroorzaakt worden door dyslexie (een stoornis in het leren lezen en schrijven) of andere specifieke leerstoornissen.
1.1
1
Waarom deze school?
Dyslectische kinderen hebben ondanks een goede intelligentie toch vaak problemen op school. Het zijn de kinderen bij wie “er niet uitkomt wat er in zit”. Het zijn vooral problemen op het gebied van vlot kunnen lezen en foutloos schrijven. Soms zijn er ook rekenproblemen (vooral ten aanzien van het automatiseren). Door leerproblemen kunnen er vaak ook andere problemen ontstaan: het kind is misschien faalangstig of gedemotiveerd geraakt, het kind gaat zich steeds meer terugtrekken of wordt daarentegen juist opstandig en agressief. Bij andere leerproblemen kan eenzelfde aaneenschakeling van problemen ontstaan. De basisschool “Het Open Venster” kan deze (dyslectische) kinderen een nieuw toekomstperspectief bieden door te werken aan de volgende doelstellingen: ● zeer intensief lees-, reken- en taalonderwijs, om op de eerste plaats de opgelopen hiaten teniet te doen en vervolgens zo goed mogelijk het beheersingsniveau te bereiken, dat nodig is om adequaat te kunnen functioneren in het vervolgonderwijs. ● het leren omgaan met (de “handicap”), het leerprobleem door het aanleren van nieuwe effectieve en compenserende leerstrategieën. ● het werken aan een nieuw positief zelfbeeld van de leerling. ● het herstellen of ontwikkelen van sociaal gedrag, dat voor de leerling zelf en voor anderen prettig is. ● regelmatige toetsing van leervorderingen om het onderwijs zo goed mogelijk te laten aansluiten op het niveau van de leerling. De afdeling is gevestigd in het gebouw van de basisschool Willemspark, aan de Frederikstraat 28 te Den Haag, en beschikt over drie leslokalen en aparte ruimtes voor remedial teaching en logopedie. Er is een omheinde speelplaats.
1.2
Om welke leerlingen gaat het?
1.2.1
Criteria voor toelating
Het Open Venster gaat bij het toelatingsbeleid uit van de officiële definitie van dyslexie (van Stichting Dyslexie Nederland, 2003): Dyslexie is een stoornis die wordt gekenmerkt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. Onderkennende diagnose Classificatie van dyslexie vindt plaats aan de hand van de volgende kenmerken of symptomen: 1. het vaardigheidsniveau van lezen op woordniveau en/of spelling ligt significant onder hetgeen van het individu, gegeven diens leeftijd en omstandigheden, gevraagd wordt (criterium van de achterstand). 2. het probleem in het lezen en het toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau blijft bestaan, ook wanneer voorzien wordt in adequate remediërende instructie en oefening (criterium van de didactisch resistentie)
7
Hiernaast kijkt men naar de officiële verklaring van de specifieke leerstoornis, vastgesteld in een verslag van psychologisch/ pedagogisch onderzoek. De verklaring zal in het geval van dyslexie de volgende kenmerken betreffen: ● ernstige lees- en spellingsachterstand: zowel in de klassensituatie als bij geobjectiveerd leesen spellingsonderzoek ligt de prestatie ruim onder de norm. ● hardnekkigheid of didactische resistentie: de in het onderwijs gebruikelijke maatregelen en remediërings-inspanningen hebben zeer gering resultaat. ● zeer trage en/of onnauwkeurige en snel verstoorde woord-identificatie: bij geobjectiveerd diagnostisch onderzoek op het gebied van de ontwikkeling van de automatisering van woordherkenning en schriftbeeldvorming ligt de score ver onder de norm.
1
Het Open Venster onderschrijft deze kenmerken en komt daardoor tot de volgende criteria voor toelating: 1. Er moet sprake zijn van ernstige lees- en/of spellingproblemen, van ernstige problemen op het gebied van rekenen en/of technisch schrijven. 2. Uit het onderzoek c.q. verslaglegging moet duidelijk worden dat het hier om hardnekkige problemen gaat (er moet minstens een specifiek handelingsplan van ongeveer een jaar aan zijn voorafgegaan). 3. Het gaat vooral om een verstoorde woord-identificatie, dat wil zeggen een gebrekkige of nauwelijks aanwezige automatisering van het lezen, schrijven of rekenen. Deze criteria moeten door recent onderzoeksverslag of onderwijskundig rapport worden bevestigd. Deze verslagen moeten door de ouders worden aangeleverd. Ten aanzien van de aanverwante leer- en gedragsproblemen hanteert Het Open Venster bovendien de volgende criteria: 4. Het moet primair om een leerstoornis gaan (zie boven). Eventuele gedragsproblemen kunnen hieruit zijn voortgekomen, maar mogen niet de belangrijkste reden zijn voor plaatsing. 5. Naast een gemiddelde intelligentie moet de leerling ook leerbaar worden bevonden, dat wil zeggen dat hij/zij in staat is te profiteren van wat hem/haar via instructie aangeboden wordt. Dit kan mede tijdens de proefperiode worden onderzocht. 6. Zowel bij de leerling als bij de ouders dient ook de basale motivatie aanwezig te zijn om van het onderwijs op Het Open Venster zoveel mogelijk profijt te trekken. Door gesprekken met de ouders en observatie van onder andere de (werk)houding van de leerling tijdens de proef-weken kan dit worden getoetst. 7. Aan de belangrijkste leesvoorwaarden (auditief en visueel) moet worden voldaan. Ook de letterkennis dient in principe te worden beheerst, met uitzondering van de hardnekkige omkeringen (bijvoorbeeld b/d, eu/ue, n/u) en verwisselingen (ie/ei, enz.). 8. Er zijn boven- en ondergrenzen ten aanzien van de leeftijd van de te plaatsen leerling. De leerling moet minstens 7 jaar oud zijn (ofwel tenminste groep 3 hebben doorlopen) bij toelating. Bovendien mag de leerling bij toelating niet ouder zijn dan 12 jaar. 9. De leerling moet passen in de reeds bestaande groep. Dat wil zeggen dat de balans in de groep niet verstoord mag worden door een onevenwichtige verhouding ten aanzien van leeftijd, ratio jongens/meisjes, of een accumulatie van gedragsproblemen. Kortom de samenstelling van de groep mag noch de pedagogische en didactische ontwikkeling van de individuele leerling in de weg staan, noch een tè zware belasting vormen voor leerkrachten en begeleiders. 10. Mocht een leerling na plaatsing dusdanig grote gedragsproblemen vertonen, die tijdens de proefperiode niet aan het licht zijn gekomen, waardoor de rust in de groep en de school ernstig wordt verstoord, dan behoort verwijdering van de school tot de mogelijkheden.
1.3
Kenmerken van de school
1.3.1
Pedagogisch klimaat
8
● Een pedagogisch klimaat, waarin elke leerling zoveel mogelijk tot zijn/haar recht komt. Veel aandacht wordt onder andere besteed aan het respect tonen voor elkaar. ● Veel aandacht voor het scheppen van de juiste didactische voorwaarden in een kindvriendelijke en gestructureerde omgeving. ● Lage klassendeler (maximaal 10/12 kinderen per klas), waardoor de vereiste persoonlijke begeleiding mogelijk is.
1.3.2
Beleid met betrekking tot gedrag op Het Open Venster
Achtergrond We willen dat ieder zich prettig en veilig voelt op onze school. Om dit te bereiken zijn er afspraken nodig over hoe we ons hebben te gedragen. Deze afspraken over gewenst gedrag en de te nemen maatregelen ingeval het gewenste gedrag bij herhaling wordt genegeerd, kunnen als geheel opgevat worden als het door ons gevoerde beleid met betrekking tot gedrag. Het uitgangspunt is het concept “Veiligheidsplan” van de HSV. Daaruit vormen de hoofdstukken die betrekking hebben op gedrag de basis van de afspraken die we op HOV hanteren. De hiernavolgende afspraken moeten opgevat worden als een praktische uitwerking van de HSV-visie met betrekking tot gewenst gedrag.
1
Doel - het scheppen van een veilige omgeving, waarin ieder zich gewaardeerd en geaccepteerd weet en zich optimaal kan ontplooien - besef dat ieder hiervoor verantwoordelijkheid draagt Middel Een geheel van afspraken waaraan ieder, kinderen en volwassenen, zich hebben te houden Uitgangspunt: Respect voor de omgeving, de ander en jezelf Algemene regels Deze regels zijn gebaseerd op het uitgangspunt zoals beschreven in 1.4. a) We nemen verantwoordelijkheid voor ons eigen gedrag en mogen anderen aanspreken op hun gedrag b) Wij zijn eerlijk naar onszelf en de ander c) We dragen zorg voor onszelf en voor de ander d) We luisteren naar elkaar e) We dragen zorg voor onze eigendommen en die van de ander Dit zijn algemeen geldende regels, waarbij het gaat om elkaar met respect te bejegenen. In de praktijk betekent dit onder meer: ● We spreken volwassenen aan met “u” ● We geven elkaar de kans te spreken ● We kijken elkaar aan in een gesprek ● We praten beschaafd/ beleefd ● We luisteren naar elkaar ● We laten de ander uitpraten ● We respecteren de mening van een ander (we hoeven het er niet mee eens te zijn) ● We benaderen iedereen gelijkwaardig Niet alleen gaan we respectvol om met elkaar, maar ook met onze omgeving. Dit betekent onder meer: ● We gaan zorgvuldig om met het schoolmateriaal ● We gaan zorgvuldig om met onze eigendommen ● We gaan zorgvuldig om met de eigendommen van een ander ● Willen we iets lenen van een ander dan vragen we dat eerst ● We dragen allen zorg voor het in orde houden van het lokaal/ de gang(en)/ het schoolplein/ de speeltuin ● Als door jouw toedoen iets stuk gaat, zorg je voor nieuw Contract Bij inschrijving van een kind op het HOV ontvangen de ouders en het kind dit gedragsprotocol. De regels en afspraken worden door ouders en kind goed doorgenomen. Samen ondertekenen zij een contract waarbij zij instemmen met deze afspraken en regels. Dit document wordt in het dossier van het kind bewaard. Op deze manier hopen wij te bewerkstelligen dat iedereen binnen het HOV zich hieraan committeert en beogen wij een veilig en positief leer- en leefklimaat te creëren.
9
Het protocol wordt gedragen door het team van het HOV, zij stemmen zelf ook in met de geldende regels en afspraken en benaderen de kinderen en collegae op basis hiervan. We hopen dat dit niet nodig is, maar als een kind zich herhaaldelijk niet houdt aan de afspraken die binnen de school gelden, kunnen zij een gele kaart krijgen van de leerkracht. Deze gaat mee naar huis en wordt ondertekend door de ouders/ verzorgers. Na twee gele kaarten krijgt het kind een rode kaart. De ouders/verzorgers worden op school gevraagd en een schorsing behoort tot de mogelijkheden.
1
Maatregelen bij aanhoudend ongewenst gedrag Als een leerling, ondanks gesprekken en waarschuwingen, toch ongewenst gedrag blijft tonen, worden er een gele en uiteindelijk een rode kaart uitgedeeld, waarbij de volgende procedure wordt gevolgd: na 3 keer verwijdering uit de groep / van het plein: ● als er voor de derde keer een voorval is genoteerd (dus: voorvallen tijdens pauze en tijdens lestijd tellen bij elkaar op), krijgt de leerling van de groepsleerkracht een gele kaart ● de leerling vult deze kaart dan meteen in ● groepsleerkracht belt na schooltijd naar de ouders om voorval te melden ● groepsleerkracht stuurt de gele kaart op dezelfde dag per post naar de ouders ● de gele kaart wordt door de ouders ondertekend en per post teruggestuurd naar juf Mildred ● juf Mildred belt ouders om een afspraak te maken voor een gesprek (ouders + leerling + juf Mildred + groepsleerkracht) aanhoudend ongewenst gedrag na de gele kaart: ● bij het 1e voorval na de gele kaart, krijgt de leerling een rode kaart van juf Mildred (bij afwezigheid: van de r.t.leerkracht van een van de andere groepen) ● de leerling vult de rode kaart in ● juf Mildred (of de r.t.leerkracht van een van de andere groepen) stuurt de rode kaart op dezelfde dag per post naar de ouders ● juf Mildred licht directeur in ● in het uiterste geval bestaat de mogelijkheid van schorsing, dan licht juf Mildred ook het bevoegd gezag in ● juf Mildred (of de r.t. leerkracht van een van de andere groepen) belt na schooltijd naar de ouders om het voorval te melden en de mogelijkheid van schorsing aan te geven ● juf Mildred (of een van de r.t.leerkrachten) maakt dan meteen met de ouders en de directeur en de leerling een afspraak op korte termijn (binnen een week) Kanjertraining Om onze leerlingen te leren op een positieve manier met elkaar om te gaan, heeft Het Open Venster de Kanjertraining in het curriculum opgenomen. Deze training leert de kinderen bewust naar eigen gedrag te kijken en voor bepaald gedrag te kiezen. Daarbij vormen een aantal regels het uitgangspunt. Deze zijn: ● We helpen elkaar ● We vertrouwen elkaar ● Niemand speelt de baas ● Niemand lacht uit ● Niemand is zielig
1.4
Oudercontact
● Aan het begin van elk schooljaar wordt er een informatieavond voor de ouders gehouden, die bestaat uit een algemeen plenair gedeelte en een gedeelte, waarin nader kennis gemaakt kan worden met de eigen leerkracht en remedial teacher van uw kind en de specifieke werkwijze in de eigen groep. Het kan voorkomen dat tijdens het schooljaar de behoefte zich voordoet extra informatieavonden te houden. ● Eenmaal per jaar in de week na de herfstvakantie een gesprek met de ouders zonder rapport. ● Tweemaal per jaar, in februari en juni/juli, vindt een rapportuitreiking plaats en daarop aansluitend een gesprek met de ouders over het rapport en het handelingsplan. ● Behalve de rapportbespreking worden ouders tussentijds een/twee keer per jaar uitgenodigd voor het bespreken van het handelingsplan.
10
● Tussentijds contact met de leerkrachten en remedial teachers is na afspraak natuurlijk altijd mogelijk. ● In overleg met de ouders behoort een eventuele terugkeer naar de reguliere basisschool tot de mogelijkheden. ● Daarnaast wordt in nauwe samenwerking met de ouders aandacht besteed aan een optimale doorstroming naar het vervolgonderwijs. ● En wordt gestreefd naar goede contacten en informatie-uitwisseling met de basisscholen en de vervolgscholen in de regio. ● Elke laatste week van de maand is een telefonisch spreekuur op donderdagmiddag van 15.00 tot 16.00 uur waarvoor ouders zich vooraf kunnen opgeven. ● Ouders worden van actuele en lopende zaken op de hoogte gesteld via de nieuwsbrief die om de week digitaal wordt verspreid.
1.5
Kwaliteitsbewaking
Naast de deskundigheid van de medewerkers van de school is er sprake van permanente kwaliteitszorg aan de hand van zgn. kwaliteitskaarten. Middels deze kaarten brengt de school de kwaliteit van het onderwijs in de breedste zin van het woord in kaart door een zelfevaluatie, gevolgd door een verbeteringsplan. Daarnaast beoordeelt de inspectie jaarlijks de onderwijskwaliteit op school. De uitkomsten van dit onderzoek zijn na te lezen op de website van de onderwijsinspectie.
1.6
Toelatingsprocedure
Er wordt een zorgvuldige toelatingsprocedure in acht genomen. Leerlingen kunnen aangemeld worden door contact op te nemen met de locatieleider (op school: tel.06 20225704. Hierna wordt een afspraak gemaakt voor een eerste gesprek van de ouders met een van de bij de school betrokken deskundigen. Bij dit gesprek dient een schriftelijke rapportage van een recent (maximaal 1 jaar oud) dyslexieonderzoek door een erkend psycholoog of orthopedagoog onderzoek te worden overgelegd. De noodzaak en/of wenselijkheid van verder pedagogisch/ psychologisch onderzoek wordt nagegaan; dit is ter beoordeling van de toelatingscommissie (bestaande uit locatieleider, psycholoog en de directeur). Na een positieve beoordeling van de mondelinge en schriftelijke gegevens door het gehele team zal het kind vervolgens d.m.v. “proefdraaien” gedurende 2 weken in de klas worden geobserveerd en nader getoetst. Een definitieve inschrijving wordt na overleg met de ouder/verzorger gemeld aan het bureau leerplichtzaken van de gemeente ‘s-Gravenhage.
1.7
De leerkrachten
1.7.1
Wijze van vervanging bij ziekte, (studie)-verlof of scholing
Bij afwezigheid van leerkrachten, bijvoorbeeld door ziekte, familie-omstandigheden, bijscholing of een andere vorm van verlof, zorgt de school voor vervanging. Wij sturen de kinderen in principe niet naar huis. Als noodoplossing hebben we leerkrachten met een bijzondere taak achter de hand om de klas over te nemen.
1.7.2
Personeelsbeleid
De kinderen zijn het belangrijkste kapitaal van onze school. Zij verdienen dan ook goede leerkrachten. Om er voor te zorgen dat onze leerkrachten hun werk goed kunnen doen, hebben wij een zogenaamd integraal personeelsbeleidsplan. Dit betekent dat we de kennis en de vaardigheden van de leerkrachten steeds afstemmen op het onderwijs en de zorg voor de kinderen, en de leerkrachten waar nodig extra scholing laten volgen. Verder worden de leerkrachten – net als de ouders en waar mogelijk de leerlingen – direct betrokken bij de ontwikkeling van de school.
1.7.3
Scholing van leerkrachten
Net als de leerlingen zijn onze leerkrachten nooit uitgeleerd. Het is belangrijk dat zij de ontwikkelingen in het onderwijs blijven volgen en steeds werken aan het vergroten van hun deskundigheid. Daarom volgen onze leerkrachten bijscholingscursussen en organiseren we ‘scholing op maat’ in onze schoolgebouwen zelf. Het team van Het Open Venster volgt naast de ”algemene” ook bijscholingscursussen op het gebied van dyslexie.
11
1
Hoofdstuk 2
De resultaten van het onderwijs 2
2.1
Algemeen
De inspectie van het onderwijs heeft onze school in januari 2005 bezocht. Tijdens zo’n bezoek gaat de inspectie na of de school goed onderwijs geeft en of de resultaten van de leerlingen wel voldoende zijn. De inspectie doet dit door te beoordelen of onze school voldoet aan een aantal kwaliteitseisen. Uit het onderzoek van de inspectie blijkt dat de school op alle onderdelen aan de verwachtingen voldoet. Dit vindt de inspectie van onze school: Kwaliteitszorg Voldoende Toetsing Voldoende Leerstofaanbod Voldoende Tijd Voldoende Onderwijsleerproces Goed Schoolklimaat Voldoende Zorg en begeleiding Goed Opbrengsten Geen oordeel
2.2
Een prima rapport, maar het kan altijd beter. Vandaar dat de inspectie enkele aanbevelingen gedaan heeft om het goede onderwijs dat wij bieden, ook in de toekomst te kunnen waarborgen. Het volledige inspectieverslag is te lezen op de internetsite van de onderwijsinspectie.
Eindtoets
In groep 8 maakten de leerlingen in het schooljaar 2004-2005 voor het eerst de bekende Cito Eindtoets. Deze toets meet de prestaties van ieder kind in taal, rekenen en informatieverwerking. De prestaties van alle leerlingen in groep 8 bij elkaar zeggen iets over het resultaat dat onze school haalt. Het eindresultaat van alle scholen in Nederland ligt tussen 500 en 550; het landelijke gemiddelde ligt rond 535. Het gemiddelde lag de laatste drie jaar rond het landelijk gemiddelde.
12
Schooladvies Voortgezet onderwijs 2008/2009
Aantal leerlingen
H.A.V.O ./ V.W.O. VMBO-t . H.A.V.O. VMBO-t VMBO-kaderberoepsgericht VMBO-basisberoepsgericht met LWOO
1 2 4 2 2
Hoofdstuk 3
Het onderwijs in de groepen 3.1
Info jongste groep
3
Groepsleerkrachten: juf Mildred (ma/di) & juf Liesbeth en RT: Juf Loes Waar komt u iets over te weten? ● welke vakken krijgen de kinderen? ● zelfstandig werken en kies½uur ● remedial teaching (R.T.) ● huiswerk ● gesprek met de leerkracht Het onderwijs in de jongste groep is gericht op individuele begeleiding van leerlingen en hun behoeften. Dit betekent in de praktijk dat kinderen ingeschaald worden op hun eigen niveau. Het hoofddoel is de kinderen weer ‘op de rails krijgen’. Veel kinderen met dyslexie of aanverwante leerstoornissen ervaren faalangst of hebben een zwak zelfbeeld. Er wordt veel aandacht besteed aan het welbevinden van de kinderen. Dit doen we door kinderen positief te benaderen en de kinderen aan te spreken op wat ze kunnen. De kleine klassendeler (maximaal 10 kinderen) geeft leerkrachten de mogelijkheid om kinderen te begeleiden en aandacht te besteden aan hun individuele behoeften. Afhankelijk van de behoeften van de kinderen worden oefeningen vergroot aangeboden. Middels het registratiesysteem dat op Het Open Venster gehanteerd wordt, zijn de leerkrachten in staat om de kinderen op de voet te volgen. In de leerlingbespreking worden de leerlingen besproken. Hierbij is ook de remedial teacher betrokken.
3.1.1
Welke vakken hebben de kinderen?
Hieronder leest u iets over de vakken die in onze groep gegeven worden. Taal Aan de hand van de taalmethode Taalactief leren kinderen de Nederlandse taal. Taalactief is opgedeeld in een taalgedeelte en een spellingsgedeelte. In het taalgedeelte komen stellen, taalbeschouwing en andere oefeningen aan bod. Het spellingsgedeelte leert kinderen de regels van de schrijfwijze van onze taal. In kleine groepjes en op eigen niveau krijgen de kinderen instructielessen uit het taal- of spellingsgedeelte. Tijdens deze lessen leren de kinderen belangrijke taal- en spellingsregels die ze in de zelfstandige oefeningen kunnen toepassen. Onze aanpak in de instructielessen is heel uitgebreid en degelijk om de kinderen een goede basis mee te geven voor de zelfstandig werklessen.
13
In het taaljaarboek worden de resultaten van de kinderen bijgehouden. De dictees zijn ingesproken op cd zodat de kinderen zelfstandig en in eigen tempo het dictee kunnen maken. Naast de methode Taalactief gebruiken wij voor het goed aanleren van de spelling ook de remediërende methode Spelling in de Lift. Deze methode voorziet in extra leerstof voor kinderen die moeite hebben met de spellingsregels. Bij ons vormt Spelling in de Lift voor alle kinderen een vast onderdeel van het curriculum. Dit is een goede aansluiting op de taalmethode. In de taalmethode komen spellingsregels namelijk geïntegreerd aan de orde. Spelling in de Lift kenmerkt zich door een aanpak van spellingsregels als losse onderdelen. Het samengaan van beide methoden zorgt voor een goede basis wat betreft ons spellingsonderwijs.
3
Leesonderwijs De begrijpend- en studerend leesmethode Goed Gelezen leert kinderen met begrip een tekst lezen. De methode hanteert hiervoor stappen die iedere les doorlopen worden. Leesbegrip is erg belangrijk. Het bevordert de leesmotivatie en is erg belangrijk voor onder meer de wereldoriënterende vakken waarvoor kinderen veel moeten lezen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat leesbegrip kan bijdragen aan de kwaliteit van het technisch lezen. Ook het niveaulezen neemt een belangrijke plaats in wat betreft ons leesonderwijs. Op drie momenten in de week wordt er niveaugelezen. De kinderen zijn ingedeeld in niveaugroepen. Zij lezen éénmaal uit de methode Estafette onder begeleiding van de leerkracht en werken uit deze methode één keer zelfstandig. Ze lezen ook één keer uit een gewoon boek onder begeleiding (lezen op niveau). De methode Estafette is een technisch leesmethode voor leeszwakke kinderen. Door middel van verschillende aanpakken worden de kinderen verschillende leestechnieken aangeleerd. Zo wordt ieder verhaal voorbereid met een aantal oefeningen bestaande uit onder andere wisselrijtjes, zinnenoefeningen en tempo-oefeningen. Voor het aanvankelijk lezen wordt de methode Veilig leren lezen gebruikt. Leesvorderingen en –vaardigheden worden tweejaarlijks didactisch getoetst. Op basis van deze gegevens worden kinderen ingedeeld in eenniveauleesgroepje waar onder begeleiding hardopgelezen wordt. De leerkracht besteedt aandacht aan leestechnieken, maar ook aan intonatie. Rekenen De methode Pluspunt staat in onze lessen centraal. Dit is een realistische rekenmethode, wat betekent, dat iedere les een functioneel doel heeft. Kinderen moeten het in hun leefwereld herkennen. Thema’s als “De winkel”, “Op reis” en “De sportclub” zijn voorbeelden daarvan.
14
Na afwisseling van groepslessen en zelfstandige werklessen, krijgen de kinderen na 11 lessen een toets. Aan de hand van de toets wordt duidelijk of de kinderen de leerstof begrepen hebben en of remediëring nodig is. Resultaten worden bijgehouden in het Rekenjaarboek. De methode is zeer gestructureerd en biedt de leerkracht de mogelijkheid om goed zicht te houden op de leervorderingen. Bij de instructielessen worden veel materialen gebruikt om het rekenen inzichtelijk te maken. Dit is ons inziens erg belangrijk; rekenen is meer dan het uitvoeren van een kunstje of het louter toepassen van een formule. Dat betekent ook dat er ruimte is voor eigen oplossingsstrategieën van kinderen. Er wordt gebruik gemaakt van veel ondersteunende materialen, zoals bijv. de kralenketting, rekenrek, klokken, geldlades enz.
3
Schrijven Ook schrijfonderwijs staat centraal in onze lessen. Eén keer in de week hebben de kinderen schrijven. Kinderen leren netjes te schrijven met daarbij een goede pengreep en schrijfhouding. Kinderen moeten veel schrijven op school, daarom is het belangrijk dat kinderen zich een goede pengreep en schrijfhouding eigen maken. De kinderen werken op eigen niveau een werkboekje door. Hiervoor wordt de methode Schrijven in de basisschool gebruikt. Dit is een methode voor een verbonden lichthellend schrift. Er is bewust gekozen voor dit schrift in tegenstelling tot benaderingen die kinderen met dyslexie een blokschrift aanleren. Wij zijn van mening dat een verbonden schrift bijdraagt aan de vloeiendheid en snelheid van een eigen ontwikkeld handschrift, daar waar blokschrift uit fragmentarische losstaande bewegingen bestaat. De schrijflessen worden afgewisseld met lessen voor het bevorderen van de grove motoriek en de fijne motoriek. De vaardigheden die kinderen ontwikkelen tijdens de schrijflessen hanteren zij in het dagelijks schriftelijk werk. Hierbij is het belangrijk dat kinderen net en overzichtelijk werken. Wereldoriënterende vakken Hieronder vallen de vakken Aardrijkskunde, Geschiedenis en Natuuronderwijs. Hiervoor hebben wij de methode De Grote Reis. Dit is een methode in samenhang voor de genoemde wereldoriënterende vakken. Ook topografische kennis van de Nederlandse provincies wordt aangeboden. Naast de methode worden er ook losstaande thema’s aangeboden die aansluiten op de belevingswereld van de kinderen. Per schooljaar 2008-2009 worden ook thema’s aangeboden volgens de principes van het IPC (International Primary Curriculum). Dit is een programma waarin alle wereldoriënterende vakken in een thema gecombineerd worden. Muzische vorming De kinderen hebben 1 keer in de week muzische vorming. Muziek, drama en dans zijn daar onderdelen van. Deze vakken komen om de beurt aan bod binnen het wekelijkse uur muzische vorming. Muzische vorming achten wij zeer belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen. Door rollenspel, zang of dansexpressie komen kinderen ‘los’ en worden ze emotioneel meer vrij.
15
Beeldende vorming Hieronder vallen de vakken tekenen, handvaardigheid en textiele werkvormen. Op vrijdagmiddag wordt dit vak gegeven. Het is niet zo maar een knutselles. De opdrachten hebben een beeldend doel op gebied van materiaal of techniek. Ook hier is expressie een middel, maar ook een doel.
3
Verkeer Aan de hand van de verkeerskrant Op Voeten en Fietsen, uitgegeven door VVN, leren kinderen de verkeersregels. Het doel is kinderen een oplettende en verantwoordelijke houding aan te leren als het gaat om deelname aan het verkeer. Het HCO geeft jaarlijks enkele verkeerslessen in de praktijk. De oudste groep doet het theoretische verkeersexamen. Aan het praktische verkeersexamen neemt de school geen deel om praktische redenen: de plaats waar het wordt afgenomen ligt in een wijk ver van onze locatie. Bovendien wonen veel van onze leerlingen buiten de stad en zijn dus weinig of niet bekend met de straten van Den Haag. Gym De gymlessen worden 1 keer per week verzorgd door een vakleerkracht en 1 keer in de week door de groepsleerkracht. Op dinsdagmiddag heeft de oudste groep gymnastiek, op donderdagmiddag hebben alle kinderen gym en vrijdagmorgen gymen de jongste en de middelste groep. Zorgt u alstublieft dat de kinderen gymspullen bij zich hebben. Als kinderen hun gymspullen vergeten zijn, lenen zij een broekje en gymen ze toch mee. Overige vakken In de kring op maandagochtend worden niet alleen de weekendverhalen met elkaar gedeeld. Ook wordt er kort een onderwerp aangehaald op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling. Hierdoor blijft de goede sfeer op school gewaarborgd. Drie keer in de week hebben de kinderen een kies½uur. Uit de kieskast en de aangeboden hoeken mogen zij zelf een werkje kiezen. In het volgende hoofdstuk wordt het kies½uur uitgebreid uitgelegd.
3.1.2
Zelfstandig werken en kies ½ uur
Zelfstandig werken Voor het zelfstandig werken wordt gebruik gemaakt van een stoplichtmodel. Als het stoplicht ‘aan staat’, gelden de zelfstandig werkregels; die regels komen in het kort op het volgende neer:
rood: werk stil, je mag niets aan je groepsgenoten vragen, wel aan de juf als zij langskomt oranje: je mag in je groepje vragen stellen als je iets niet snapt, als de juf langskomt kun je het ook aan haar vragen. groen: de juf komt op bezoek (vaak worden er drie bezoekronden gelopen: start, voortgang en afronding) als je er zelf niet uitkomt, sla je het even over en vraag je het bij het bezoek Het doel van het zelfstandig werken is duidelijk: kinderen moeten zelf proberen hun problemen op te lossen en moeten kunnen omgaan met uitgestelde aandacht. Dit is echter niet het belangrijkste doel. Als kinderen zelf een oplossing hebben gezocht voor een probleem, zijn ze trots op zichzelf. Het zelfvertrouwen neemt toe! De stoplichtkaartjes die in de klas gebruikt worden symboliseren het zelfstandig werken. Daaraan kunnen de kinderen zien welke zelfstandig werkvorm gebruikt wordt. Deze werkwijze biedt de leerkracht de mogelijkheid om aandacht te schenken aan kinderen die bijvoorbeeld moeite hebben met de lesstof. Zij kunnen aan de instructietafel extra instructie krijgen. Ook biedt het de mogelijkheid om aan een groep kinderen een groepsles te geven.
16
Kies½uur Drie keer in de week hebben de kinderen kies½ uur. In dat kies½uur worden verschillende activiteiten/hoeken aangeboden. Dit kunnen de volgende activiteiten/hoeken zijn: 1. computerhoek 2. leeshoek 3. rekendoos 4. flitsdozen taal / rekenen 5. luisterhoek 6. schrijven zonder pen kist 7. techniekmand 8. domino 9. kleur- en bouwplatenmappen 10. handpoppen (drama) 11. dominodoosjes voor taal / rekenen 12. werken met kralen
3
Het kies½uuraanbod wisselt regelmatig. De leerkracht begeleidt de activiteiten en helpt waar mogelijk. Het werken met een kies½uur bevordert het zelfstandig werken.
3.1.3
Remedial Teaching
Remedial Teaching stond vroeger bekend als bijles. Tegenwoordig gaat het werk van de Remedial Teacher verder dan het geven van bijles. Diagnosticeren, het handelingsplan opstellen en behandelen zijn belangrijke taken van de R.T.-er. Ook ondersteunt zij in de groep waar nodig. Zij is flexibel: problemen die om directe oplossing vragen worden in de R.T. opgevangen. Het voordeel is dat kinderen in een vertrouwde omgeving één op één de mogelijkheid krijgen iets wat ze moeilijk vinden goed aangeleerd te krijgen. Het is mogelijk om eens te kijken naar uw kind tijdens een R.T.-sessie. Maak hiervoor met de RT-er een afspraak. De RT-er die tevens de interne begeleiding tot taak heeft, stelt ondermeer de toetskalender op, zorgt voor het toetsmateriaal en onderhoudt de orthotheek.
3.1.4
Huiswerk
Voor de vakken Aardrijkskunde, Geschiedenis en Natuuronderwijs en de woordpakketten kunnen de kinderen huiswerk krijgen. Ook kan het zijn dat uw kind eens ander werk bij zich heeft. Dit kan zijn omdat uw kind naar de R.T.-er moest en dus in de klas wat miste. We proberen dat op school in te halen, maar we willen ook niet dat kinderen hierdoor de in hun ogen ‘leukere’ lessen missen. Daarom kan het zijn dat uw kind werk mee naar huis heeft. Wij vragen hiervoor begrip en willen u vragen uw kind het werk zo snel mogelijk te laten maken en in te leveren. Soms komen ouders of kinderen om extra huiswerk vragen. De leerkrachten maken een zorgvuldige afweging of dit wenselijk is. Een huiswerktaakje per dag is niet erg, maar thuis moet ook ontspannen en gespeeld worden. Ouders kunnen hun kinderen thuis helpen met hun huiswerk door samen met de kinderen de agenda te bekijken en te plannen. Een planbord kan kinderen hierbij helpen. Opgaven mogen voorgelezen worden. Het is de bedoeling dat kinderen hun huiswerk zelf maken. Spreekbeurten en boekbesprekingen mogen samen met ouders voorbereid worden. Dit houdt in dat u samen met uw kind op zoek gaat naar geschikte achtergrondinformatie of boeken. Samen met uw kind kunt u lijn aanbrengen in hetgeen het kind wil gaan vertellen. Verder is het de bedoeling dat uw kind zelf vormgeeft aan de spreekbeurt en zijn weg vindt in de juiste bewoordingen. De kinderen in de jongste groep leren hoe ze een agenda moeten gebruiken. Omdat dit niet gemakkelijk is, is het belangrijk dat u voor uw kind een overzichtelijke agenda (in het Nederlands) zonder plaatjes e.d. aanschaft. Hoe eenvoudiger, hoe overzichtelijker. Huiswerk wordt meegenomen in een huiswerkmap.
17
3.1.5
3
Gesprek met de leerkracht
Maakt u zich zorgen over uw kind of heeft u een vraag over iets wat in de klas is voorgevallen, dan kunt u dit met de leerkracht bespreken. De meest geschikte tijd hiervoor is na schooltijd: de leerkracht heeft dan voldoende tijd voor u. In de inlooptijd en de middagpauze zijn leerkrachten niet voor een gesprek beschikbaar i.v.m. lesvoorbereidingen en pauze. Wilt u iets belangrijks bespreken en denkt u hiervoor wat langer tijd nodig te hebben? Dan verzoeken wij u een afspraak te maken. Als u tussentijds wilt weten hoe het staat met de vordering van uw kind dan verzoeken wij u hiervoor ook een afspraak te maken. De locatieleider is aanspreekpunt voor schoolzaken. Bij vragen en/of opmerkingen kunt u met haar een afspraak maken.
3.2
Info middelste groep
Groepsleerkracht: Dirk-Jan van Weert RT: juf Loes & juf Marlou Schooljaar 2006-2007 is Het Open Venster gestart met een derde groep. Hierdoor zijn de groepen qua leeftijd en didactische niveau homogener geworden. Het bestaan van de derde groep biedt ons de mogelijkheid om in de jongste groep het accent te leggen op het gestagneerde leerproces, in de middelste groep een begin te maken met het inlopen van achterstanden en in de oudste groep kinderen voor te bereiden op het Voortgezet Onderwijs. In de middelste groep is plaats voor maximaal 12 kinderen.
Waar komt u iets over te weten? ● welke vakken krijgen de kinderen? ● weektaak en huiswerk ● remedial teaching (R.T.) Het onderwijs in de middelste groep is in het algemeen gericht op het inlopen van een leerachterstand. Dit geldt niet voor de leerlingen bij wie de basis nog moet worden gelegd. In de middelste groep moeten kinderen o.a. hun reken- en taalwerk al voor een week plannen. Met deze vorm wordt in de oudste groep verder gegaan.
18
3.2.1
Welke vakken hebben de kinderen?
Bij de informatie over de jongste groep staat al het één en ander over de vakken die gegeven worden. In de middelste groep wordt met dezelfde methoden gewerkt zodat de doorgaande lijn gewaarborgd blijft. Hieronder volgt aanvullende informatie die specifiek is voor de middelste groep.
3
Werkwoordspelling In de middelste groep maken de kinderen die er aan toe zijn, voor het eerst kennis met werkwoordspelling. Naast de gewone spelling achten wij het van groot belang om ook aan de werkwoordspelling veel aandacht te besteden. Stellen De kinderen krijgen elke week een stelopdracht. De ene week maken ze een eerste versie van een tekst en de tweede week maken ze een definitieve versie. De teksten van de kinderen worden verzameld in een plakboek dat een beeld geeft van hun periode in de middelste groep. Schrijven Schrijven vormt ook in de middelste groep een apart onderdeel. Er wordt verder gegaan met hetgeen in de jongste groep is opgezet. Het schrijven tussen kleine lijntjes, het schrijven zonder hulplijnen en het ruimtelijk organiseren van het handschrift op papier staan centraal.
Engels In deze groep maken kinderen voor het eerst kennis met Engels. Als onderdeel van de Haagsche Schoolvereeniging met een Nederlandse en Internationale afdeling mag Engels niet in ons curriculum ontbreken. Daarnaast is Engels erg lastig voor kinderen met dyslexie. Daarom proberen we kinderen zorgvuldig voor te bereiden op het Engels. In de middelste groep wordt daar een begin mee gemaakt. Kies½uur Het kies½uur in de middelste groep borduurt voort op het kies½uur uit de jongste groep. Er worden diverse werkjes aangeboden. Kinderen kiezen zelf hun werk. Het zelf leren kiezen en samen leren staan bij het kiesuur centraal.
19
3.2.2
Weektaak en huiswerk
Weektaak De weektaak in de middelste groep bestaat uit o.a. het schriftelijk taal- en rekenwerk. Kinderen plannen voor een week wat zij af denken te krijgen. Dit plannen gebeurt onder begeleiding van een leerkracht. Omdat kinderen in de middelste groep voor het eerst kennismaken met deze vorm van de weektaak, wordt dit vanaf het begin van het schooljaar heel zorgvuldig opgebouwd.
3
Huiswerk Het huiswerk in de jongste groep is voornamelijk incidenteel. Het structureel krijgen van huiswerk wordt in de middelste groep zorgvuldig opgebouwd. Kinderen leren hun agenda gebruiken. Huiswerk wordt meegenomen in een huiswerkmap.
3.2.3
Remedial Teaching
In de middelste groep heeft de remedial teaching een ander karakter dan in de jongste groep. Er wordt minder in individuele sessies gewerkt en de RT wordt vooral ingezet om de lessen in kleine groepjes te kunnen realiseren samen met de leerkracht van de groep. De RT is vooral het onderhouden van de geautomatiseerde vaardigheden die in de jongste groep bereikt zijn. Als er nog hiaten zitten in de kennis en vaardigheden van leerlingen, wordt hier wel individuele RT voor ingezet.
3.3
Info oudste groep
Groepsleerkracht juf Silvia en RT juf Loes & juf Marlou Waar komt u iets over te weten? ● welke vakken krijgen de kinderen? ● weektaak en huiswerk ● remedial teaching (R.T.) Het onderwijs in de oudste groep is gericht op de voorbereiding voor het voortgezet onderwijs. Opgelopen achterstanden worden in de oudste groep zoveel mogelijk ingelopen. Dit betekent in de praktijk dat kinderen versneld door de methoden kunnen gaan. Daar waar het accent van de jongste groep ligt bij het op gang bren-
gen van het automatiseren en het aanleren van degelijke vaardigheden, ligt het accent bij de middelste en oudste groep dus op het verkleinen van de leerachterstand. Omdat Het Open Venster werkt met niveaugroepen en niet met een jaarklassensysteem, is dit goed mogelijk. In de oudste groep is plaats voor maximaal 12 kinderen.
20
3.3.1
Welke vakken hebben de kinderen?
Bij de informatie over de jongste en middelste groep staat al het één en ander over de vakken die gegeven worden. In de oudste groep wordt met dezelfde methoden gewerkt zodat de doorgaande lijn gewaarborgd blijft. Soms nemen kinderen uit de jongste en/of middelste groep voor een bepaald vak al deel aan een niveaugroepje van de oudste groep. Hieronder volgt aanvullende informatie die specifiek is voor de oudste groep.
3
Werkwoordspelling In de oudste groep wordt één keer in de week instructie gegeven voor werkwoordsspelling. Dit onderdeel wordt naast de taalmethode behandeld, omdat we van mening zijn dat dit onderwerp vaak veel problemen oplevert voor dyslectische kinderen. Door intensief oefenen en veel herhalen is gebleken dat kinderen meer inzicht krijgen in de spelling van de werkwoorden. Ontleden In de oudste groep wordt één keer in de week extra instructie gegeven voor ontleden. We vinden het belangrijk dat kinderen inzicht krijgen in de structuur van zinnen en woorden. Hierdoor zijn ze beter in staat verschillende (werkwoord)spellingsregels toe te passen en kunnen ze gecompliceerde zinnen beter begrijpen. De klas wordt in twee groepen verdeeld zodat er op maat gewerkt kan worden. Er is aandacht voor taalkundig ontleden (woordbenoemen) en redekundig ontleden (zinsdelen benoemen). Stellen De kinderen krijgen elke week een stelopdracht. De ene week maken ze een eerste versie van een tekst en de tweede week maken ze een definitieve versie. De stelopdrachten zijn heel divers en sluiten vaak aan bij projecten en actuele onderwerpen. We hechten grote waarde aan schriftelijk uitdrukkingsvaardigheid. De kinderen worden gestimuleerd om de computer te gebruiken voor hun teksten. Hierdoor worden ze voorbereid op het voortgezet onderwijs en leren ze geleerde spellingsregels toe te passen. De teksten van de kinderen worden verzameld in een plakboek dat een beeld geeft van hun periode in de oudste groep. Schrijven Schrijven vormt geen apart onderdeel in de oudste groep. Wel wordt er aandacht besteed aan het ontwikkelen van een verzorgd handschrift aan de hand van het werk en teksten van kinderen. Verder krijgen kinderen met schrijfproblemen begeleiding aan de hand van de methode Schrijven in de basisschool. Engels De eerste stap tot het leren van de Engels taal die in de middelste groep is gezet, wordt verdiept in de oudste groep. Uit onderzoek blijkt dat kinderen met dyslexie moeite hebben met het leren van de Engelse taal. Daarom besteden wij zorgvuldige aandacht aan het leren van Engels.
21
3.3.2
3
Weektaak en huiswerk
Weektaak In de oudste groep is er in het rooster ruimte gemaakt voor stilwerken. Tijdens dit uur per dag werken kinderen zelfstandig aan een weektaak en worden rekeninstructies gegeven aan de verschillende rekengroepjes. De kinderen leren, onder begeleiding van een leerkracht, een planning te maken voor een weektaak. Voor deze weektaak plannen ze zelfstandige lesjes van taal, rekenen, spelling in de lift en begrijpend lezen. De weektaak start, met het oog op de concentratieboog van kinderen, op donderdag. De weektaak moet op woensdag klaar zijn. Hierdoor leren de kinderen, met het oog op het voortgezet onderwijs, zelf plannen en verantwoordelijk zijn voor hun werk. Huiswerk De kinderen van de oudste groep krijgen elke dag huiswerk voor de vakken die op het rooster staan aangegeven. Hiervoor is een duidelijke structuur opgesteld door middel van een huiswerkrooster. De kinderen krijgen elke week huiswerk voor stellen, ontleden, werkwoordspelling. Verder krijgen ze incidenteel huiswerk voor wereldoriëntatie en Engels. Een aantal keren per jaar is er huiswerk voor werkstuk, spreekbeurt en boekbespreking. Als de kinderen hun weektaak niet afhebben, wordt in overleg met de leerkracht huiswerk meegegeven.
3.3.3
Remedial Teaching
In de oudste groep heeft de remedial teaching een ander karakter dan in de jongste en middelste groep. Er wordt minder in individuele sessies gewerkt en de RT wordt vooral ingezet om de lessen in kleine groepjes te kunnen realiseren samen met de leerkracht van de groep. De RT is vooral het onderhouden van de geautomatiseerde vaardigheden die in de jongste groep bereikt zijn. Als er nog hiaten zitten in de kennis en vaardigheden van leerlingen, wordt hier wel individuele RT voor ingezet.
22
Hoofdstuk 4
Praktische informatie 4.1
Schooltijden
4
Voor het schooljaar 2009-2010 zijn de schooltijden als volgt vastgesteld: Ochtend: 08.30 - 12.15 uur (ma, di, do, vr) Middag:
12.45 - 14.35 uur (ma, di, do, vr)
Woensdag: 08.30 - 12.15 uur De kinderen kunnen vanaf 08.15 uur de school binnengaan. De school heeft een continuerooster. Bij het afhalen van de kinderen verzoeken wij de ouders op het plein te wachten tot de lessen zijn afgelopen.
4.2
Bereikbaarheid
De school is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. In de Frederikstraat moet vanaf 9.00 uur betaald worden voor het parkeren van uw auto.
4.3
Contact met leerkrachten/remedial teachers /logopediste
Indien men tussentijds de leerkracht en/of de remedial teacher wil spreken, kan men deze door de week na afloop van de lessen opbellen. Eventueel kan dan een afspraak gemaakt worden. Voor overleg met de logopediste kan men telefonisch contact opnemen met de logopediste. Onder hoofdstuk 1.4 kunt u nadere informatie lezen over oudercontact.
4.4
Schoolverzuim
Afwezigheid door ziekte moet vóór 08.30 uur telefonisch aan de school worden gemeld. Ook afwezigheid in verband met dokters-, tandartsbezoek etc. moet - bij voorkeur van tevoren - worden opgegeven aan de school. Via de directeur van de Nederlandse afdeling kan schriftelijk verlof worden aangevraagd voor een huwelijk, een begrafenis, een 25- of 40-jarig huwelijksfeest, een ambtsjubileum, een ernstige ziekte van naaste familieleden, een verhuizing of een andere naar het oordeel van de directeur belangrijke reden, maar niet voor vakantieverlof. Alleen wanneer het vanwege de specifieke aard van het beroep van één van de ouders niet mogelijk is om tijdens de schoolvakanties op vakantie te gaan, kan één maal per schooljaar door de schoolleiding vrij worden gegeven voor extra vakantie. Indien van toepassing moet bij uw aanvraag een werkgeversverklaring gevoegd worden waaruit dit blijkt Verder is het belangrijk dat: - de aanvraag tijdig (vier weken van te voren) bij de schoolleiding wordt ingediend; - de verlofperiode niet in de eerste twee weken van het schooljaar mag vallen; - er vlak vóór de vakanties geen vrij wordt gegeven, tenzij wegens zwaarwegende omstandigheden niet anders kan. Een verzoek om ontheffing van de leerplicht moet schriftelijk via een bij de locatieleider te verkrijgen formulier worden aangevraagd. Dit verzoek moet vier weken van te voren worden ingediend, c.q. voordat men vakanties boekt. Ongeoorloofd verzuim moet door de school worden doorgegeven aan de afdeling Leerplichtzaken van de gemeente.
23
4.5
Meenemen van boeken/materialen naar huis
Meenemen mag, mits vervoerd in een schone en waterdichte tas met daarin een huiswerkmap. Ouders/kinderen zijn verantwoordelijk voor het onbeschadigd en netjes terugbrengen van de spullen. Schade zal altijd moeten worden vergoed.
4
4.6
Schoolmateriaal
Leermiddelen worden door de school verstrekt. Kwijtraken van of schade aan schoolmateriaal wordt in rekening gebracht. Ouders dienen zelf te zorgen voor een huiswerkmap en agenda. Via de nieuwsbrief wordt u op de hoogte gesteld van de eisen.
4.7
Verlaten van de school onder schooltijd
Het is niet toegestaan, dat kinderen onder schooltijd alleen de school verlaten. De kinderen moeten altijd in de klas worden opgehaald door een ouder of begeleider. Uit veiligheidsoverwegingen zal van deze regel nooit worden afgeweken.
4.8
Te laat komen
De school begint op tijd. Ouders zijn verantwoordelijk voor het op tijd komen van de kinderen. Als kinderen regelmatig te laat komen, wordt er contact opgenomen met de ouders. Het kind dient in dit geval de verloren tijd in te halen na schooltijd. Indien kinderen te laat zijn, dient de reden hiervoor altijd doorgegeven te worden aan de leerkracht.
4.9
Bijzondere activiteiten
De kinderen maken een aantal malen per jaar een uitstapje. Bijvoorbeeld in het kader van het schoolproject Tegen het einde van het schooljaar wordt met de jongste- en de middengroep een schoolreisje van één dag gemaakt. De oudste groep gaat op kamp. De kosten hiervoor komen voor rekening van de ouders.
4.10
Verjaardagen
De leerlingen mogen op hun verjaardag alle medeleerlingen trakteren. We vragen u hierbij rekening te houden met de hoeveelheid. Gezonde traktaties verdienen de voorkeur.
4.11
Logopedie
Op school bestaat de mogelijkheid om advies c.q. hulp van een logopediste te vragen. De kosten hiervan worden apart aan de ouders in rekening gebracht.
4.12
Verzekering
Leerlingen, leerkrachten, bestuur en vrijwilligers zijn collectief verzekerd voor ongevallen tijdens de schooltijden en gedurende het rechtstreeks gaan van huis naar school en omgekeerd. Verzekerd zijn onder meer de kosten bij overlijden, blijvende invaliditeit, geneeskundige behandeling en verpleging, tot bepaalde vastgestelde bedragen. Materiële schade aan bril, kleding, studiemateriaal, enz. wordt alleen door de verzekering gedekt als de schade het gevolg is van een aan de verzekerde overkomen ongeval in de zin van de polis.
24
Hoofdstuk 5
Aanmelding nieuwe leerlingen 5.1 Aanmelding
5
Leerlingen kunnen worden aangemeld door na schooltijd contact op te nemen met de locatieleider op school. Zie verder onder toelatingsprocedure. De kosten voor de 2 proefweken bedragen € 350,00 inclusief een didactisch onderzoek van circa 5 uur. Dit didactisch onderzoek heeft uitsluitend betrekking op de bepaling van het niveau van het kind en de vaststelling van het programma voor het kind, indien wordt besloten tot definitieve plaatsing. Het bedrag van € 350,00 dient vooraf te worden overgemaakt op girorekening 193876 t.n.v. Stichting Haagsche Schoolvereeniging te Den Haag, o.v.v. H.O.V. en de naam van het kind. Na afloop van de proefperiode wordt middels een eindgesprek medegedeeld of het kind wordt geplaatst. Zo ja, dan moeten twee inschrijfformulieren ingevuld en ondertekend worden geretourneerd aan de administratie van de school: Frederikstraat 28, 2514 LK, Den Haag. Na ontvangst daarvan wordt de definitieve inschrijving gemeld aan het bureau leerlingenzaken van de afdeling onderwijs van de gemeente ‘s-Gravenhage.
5.2
Vrijwillige ouderbijdrage
Het Open Venster voldoet aan alle eisen die de Wet op het Primair Onderwijs stelt aan een school en ook de Rijkssubsidie is daarop gebaseerd. Door de extra zorg die geboden wordt aan de leerlingen (kleine klassen, remedial teaching etc.), is deze subsidie niet toereikend en is een flinke bijdrage van de ouders noodzakelijk. Voor het schooljaar 2009 – 2010 is deze bijdrage vastgesteld op € 9.200,00 De inning van de ouderbijdrage geschiedt in twee termijnen: de eerste in september (€ 4.600,00) en de tweede in januari (eveneens € 4.600,00). Het schoolgeld dient te worden overgemaakt op girorekening 193876 t.n.v. Stichting Haagsche schoolvereeniging te Den Haag, o.v.v. H.O.V. en de naam van het kind. Het is voor ons erg gemakkelijk als u zelf het bedrag in de betreffende maand overmaakt. Ouders die de ouderbijdrage niet kunnen opbrengen, kan een lening worden aangeboden door de B.V. Haagsche Schoolvereeniging. Een tweede mogelijkheid is een beroep te doen op de Stichting Samenwerkende Sociale Fondsen (SSSF; website: www.sssf.nl). U moet wel als ouder hiertoe zelf het initiatief nemen; het fonds en de school staan los van elkaar. Jaarlijks zijn twee van deze gesubsidieerde plaatsen beschikbaar. Wanneer ouders de vrijwillige ouderbijdrage niet voldoen, behoudt de directie van de Stichting HSV zich het recht voor de extra voorzieningen aan de leerling te onthouden en de leerling te plaatsen op één van de reguliere basisscholen van de HSV. Wij verzoeken u vriendelijk voor alle financiële aangelegenheden in contact te treden met de algemeen directeur van de Stichting HSV: de heer W. Grijze, e-mail:
[email protected]; tel.: 070-3184953.
25
5.3
Reglement Ouderbijdrage
Artikel 1 De ouderbijdrage wordt, in geval van ondertekening van de overeenkomst ouderbijdrage, betaald voor elke leerling die in het cursusjaar staat ingeschreven aan een van de onder het bestuur ressorterende scholen.
5
Artikel 2 De ouderbijdrage wordt betaald door a. de gezaghebbende ouder; b. indien geen gezaghebbende ouder, door de voogd; c. door de ouder die recht heeft op kinderbijslag voor de leerling, dan wel recht heeft op kinderbijslag vervangende aftrek voor de inkomstenbelasting wegens buitengewone lasten inzake de uitgaven tot voorziening in het levensonderhoud van de leerling. Artikel 3 De hoogte van de ouderbijdrage wordt van jaar tot jaar door het bestuur vastgesteld op basis van het reglement Ouderbijdrage en op basis van het bestuursbeleid. De medezeggenschapsraad heeft instemming inzake de hoogte en de bestemming van de ouderbijdrage. Artikel 4 De overeenkomst ouderbijdrage wordt aangegaan voor de duur van één schooljaar en wordt, behoudens een tijdige opzegging van 6 weken voor aanvang van het nieuwe schooljaar, door een der partijen, telkens stilzwijgend met een schooljaar verlengd. Artikel 5 1. De ouderbijdrage heeft betrekking op het gehele schooljaar, lopende van 1 augustus tot en met 31 juli van het daaropvolgende jaar. 2. Voor de leerling die gedurende de loop van een schooljaar tot de school wordt toegelaten of de school verlaat wegens verhuizing naar een andere gemeente, wordt de ouderbijdrage geheven met ingang van, respectievelijk tot het einde van het desbetreffende trimester. 3. Bij overlijden van de leerling is de ouderbijdrage slechts tot de dag van het overlijden verschuldigd. Voorzover de ouderbijdrage reeds voor de periode na het overlijden is voldaan, wordt deze gerestitueerd. Artikel 6 De ouder neemt binnen veertien dagen na aanbieding van de overeenkomst een beslissing over het wel of niet betalen en levert de overeenkomst vervolgens in bij de administratie van de school. Artikel 7 De ouderbijdrage dient uiterlijk op de vervaldag vermeld in de toegezonden nota, te worden voldaan. Artikel 8 1. Het bestuur kan ontheffing verlenen van het in dit reglement bepaalde en van de uit dit reglement voortvloeiende verplichtingen. Een dergelijk besluit wordt schriftelijk aan de betreffende ouder(s) kenbaar gemaakt. 2. Bezwaren tegen de (hoogte van) ouderbijdrage dienen te worden gezonden aan het bestuur van de Haagsche Schoolvereeniging, Postbus 85556, 2508 CG Den Haag. 3. Het bestuur beslist binnen zes weken na ontvangst van een bezwaarschrift en stelt de bezwaarde van haar besluit schriftelijk en gemotiveerd in kennis.
26
Artikel 9 1. De ouderbijdrage is vrijwillig. 2. De toelating van de leerling tot de school wordt niet afhankelijk gesteld van betaling van de ouderbijdrage. Het reglement is slechts van toepassing in geval de in artikel 1 genoemde persoon de bijgevoegde overeenkomst ouderbijdragen heeft ondertekend. 3. Het bestuur en de schoolleiding behouden zich het recht voor om, indien en voorzover door middel van ondertekening van de overeenkomst ouderbijdragen een verplichting tot betaling is ontstaan, in geval van niet betaling van de ouderbijdrage, de leerling uit te sluiten van de extra voorzieningen die met de ouderbijdrage worden betaald.
5
Artikel 10 Voor het schooljaar 2008/2009 bedraagt de ouderbijdrage voor de Nederlandse Afdeling Het Open Venster van de Haagsche Schoolvereeniging € 9200,00 Indien is aangegeven dat slechts van een gedeelte van het voorzieningenpakket, dat middels de ouderbijdrage wordt bekostigd, gebruik zal worden gemaakt, zal op de vastgestelde ouderbijdrage een bedrag in mindering worden gebracht dat overeenkomt met het aandeel van de voorzieningen, waarvan geen gebruik zal worden gemaakt. Met ouders die kunnen aantonen dat zij niet de financiële middelen hebben, om aan deze ouderbijdrage te voldoen, kan na overleg met het bestuur van de stichting Haagsche Schoolvereeniging, een regeling worden overeengekomen.
27
Hoofdstuk 6
De ouders 6
6.1
Het belang van de betrokkenheid van ouders
Van ouders en leerkrachten wordt verwacht dat zij handelen in het belang van het kind. Wij voelen ons dan ook samen met u verantwoordelijk voor het onderwijs aan en de opvoeding van uw kinderen. Daarom vinden wij een goede samenwerking erg belangrijk. Om daarvoor te zorgen maken we de school voor u zo toegankelijk mogelijk en doen we ons best u goed te informeren. Heeft u als ouder vragen aan de school, dan kunt u die altijd stellen – via de groepsleerkracht of de directie. Voor een goede communicatie tussen u en ons is het van belang dat we elkaar vertrouwen en begrip en respect voor elkaar hebben. Op school zijn de leerkrachten de eerstverantwoordelijken voor de kinderen; de directeur heeft de eindverantwoordelijkheid.
6.2
Klachtenregeling
Overal waar mensen samenwerken, kan iets fout lopen. Ook op een school. Sinds 1 augustus 1998 zijn scholen verplicht gesteld een klachtenregeling te hebben. Als school voelen wij ons verantwoordelijk voor het realiseren van een veilige school met een prettig pedagogisch klimaat. Mochten er, ondanks onze inspanningen, toch zaken anders gaan dan u verwacht had, dan kunt u ons hierop aanspreken. In de klachtenregeling wordt onderscheid gemaakt tussen klachten over machts-misbruik en overige klachten. Onder machtsmisbruik verstaan wij seksuele intimi-datie, discriminatie, agressie, geweld en pesten. De overige klachten kunnen bijvoorbeeld gaan over begeleiding van leerlingen, toepassing van strafmaatregelen, beoordeling van leerlingen, de schoolorganisatie. Mocht er sprake zijn van ernstige klachten over een vorm van machtsmisbruik ten opzichte van een leerling, dan kunt u een beroep doen op de (interne) contactpersoon, de externe vertrouwenspersoon of een officiële klacht indienen bij de klachtencommissie. Ook kunt u een melding doen bij de vertrouwensinspecteur van de Inspectie van het Onderwijs. Op onze school is als contactpersoon benoemd Mw. Therès v.d. Loos, tel. 070-3184963. Bij haar kunt u altijd terecht om, vertrouwelijk, een geval van (vermeend) machts-misbruik te bespreken. Zij zal naar uw verhaal luisteren en bespreken welke stappen ondernomen zouden kunnen worden. De contactpersoon kan u o.a. doorverwijzen naar de externe vertrouwensper-soon van de school, aangesteld door ons schoolbestuur en werkzaam voor alle basisscholen die onder het bestuur vallen. De externe vertrouwenspersoon is er om met u verder over de klacht te praten en u te ondersteunen bij eventuele verdere stappen. De externe vertrouwens-persoon is onafhankelijk. Ook de gesprekken met deze persoon zijn strikt vertrouwelijk. Als het nodig mocht zijn, wordt de klacht officieel ingediend bij de klachtencommis-sie. De Haagsche Schoolvereeniging is aangesloten bij de Vereniging voor Bijzondere Scholen (VBS) en is als zodanig bij haar landelijke klachtencommissie aangesloten. De klachtencommissie onderzoekt dan de klacht en adviseert het bestuur van de school over de te nemen maatregelen. Het bevoegd gezag beslist wat ze met het advies doet en laat dat alle partijen weten. We gaan er van uit dat u met overige klachten in eerste instantie naar de betrokkene gaat, bijvoorbeeld de leerkracht. Komt u er samen niet uit, dan kunt u bij de locatieleider en vervolgens bij de directeur terecht. Bent u daarna nog niet tevreden, dan kunt u contact opnemen met de algemeen directeur, die namens het schoolbestuur, samen met u naar een oplossing zal zoeken. De externe vertrouwenspersoon voor onze school is: Mw. M.G. Splithof-Heerschop, Barentszstraat 53, 2518 XD Den Haag, tel 070 – 346 38 20. De vertrouwensinspecteurs zijn te bereiken via tel. 0900 – 111 3 111. De algemeen directeur is de heer W. Grijze, tel. 070-3184953. De directeur van de Nederlandse afdeling is de heer A. de Best, tel 070-3184952
28
6.3
Medezeggenschapsraad (MR):
Ook heeft de basisschool Willemspark een medezeggenschapsraad (MR). Hierin zitten vertegenwoordigers van de ouders/verzorgers en van het personeel, waaronder ook van Het Open Venster. De bevoegdheden van de MR zijn vastgelegd in de Wet op de Medezeggenschap in het Onderwijs (WMO). De MR moet bij veel beslissingen van het schoolbestuur om advies worden gevraagd. Bij enkele beslissingen is de instemming van de MR vereist. De MR controleert en adviseert dus het schoolbestuur en houdt zo het reilen en zeilen van de school in de gaten. De themaraad, die in de tweede helft van schooljaar 2008-2009 is opgericht en waarin zowel ouders als personeel zitting hebben, houdt zich bezig met zaken die specifiek Het Open Venster betreffen.
6.4
Activiteitenrooster Het Open Venster schooljaar 2009 – 2010
24 augustus 8 september 15 september 16 september (onder voorbehoud) 7 oktober 19 t/m 23 oktober 26 t/m 30 oktober 3 en 4 november 19 november 27 november 23 t/m 27 november 30 nov. t/m 3 december 4 december 7 t/m 10 december 7 t/m 10 december 11 december 15 december 17 december 21 december t/m 3 januari 22 januari 25 t/m 29 januari 2 t/m 4 februari 22 t/m 26 februari 1 t/m 5 maart 17 maart (onder voorbehoud) 29 t/m 31 maart 1 april 2 t/m 5 april 12 t/m 29 april 30 april t/m 16 mei 24 mei 25 t/m 27 mei 9 t/m 11 juni (onder voorbehoud) 11 juni (onder voorbehoud) 18 juni 21 t/m 25 juni 29 juni 30 juni 1 juli 2 juli 3 juli t/m 16 augustus
eerste schooldag algemene ouderavond Prinsjesdag vrij studiedag team start Kinderboekenweek herfstvakantie oudergesprekken afname NIO toets schoolverlaters ouderavond schoolverlaters schoen zetten toetsweek toetsweek Sintviering (13.00 uur uit) toetsweek uitloop voorlopig advies schoolverlaters Kerstcreatief Kerstcreatief kerstdiner kerstvakantie rapporten mee rapportbespreking CITO eindtoets voorjaarsvakantie definitief advies schoolverlaters studiedag oudergesprekken Paasontbijt of -lunch Paasweekend toetsweken meivakantie tweede Pinksterdag entreetoets kamp oudste groep schoolreisje middelste en jongste groep Sportdag rapporten mee rapportbespreking juffendag afscheid schoolverlaters/ eindfeest doorschuifdag laatste schooldag zomervakantie
Komend schooljaar zullen er mogelijk nog andere informatieavonden worden gepland. Hiervan wordt u in de loop van het jaar op de hoogte gesteld.
29
6
Hoofdstuk 7
Diverse 7.1
Jeugdgezondheidszorg
Kinderen maken in hun schooljaren een grote ontwikkeling door. Zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal is het kind in de groei. Alle kinderen die in Den Haag wonen of er naar school gaan worden daarom op vaste momenten opgeroepen (rond 5e jr, 10e jr en 14e jr)voor een onderzoek door Jeugdgezondheidszorg GGD Den Haag. Zo kunnen in een vroeg stadium bedreigingen voor een gezonde ontwikkeling opgespoord en eventueel passende maatregelen genomen worden. Zo begeleiden wij kinderen met overgewicht, geven wij opvoedondersteuning, dragen wij zorg voor het vaccinatieprogramma. In de toekomst zullen wij samen met oa het consultatiebureau samen gaan tot Centrum voor Jeugd en Gezin. De jeugdartsen, -verpleegkundigen en medisch teamassistenten van JGZ geven voorlichting en advies aan kinderen en iedereen die bij het opgroeien betrokken is. Zij zijn experts op het gebied van gezondheid, gedrag en leefomgeving en worden vaak nauw betrokken bij projecten op het gebied van bijvoorbeeld opvoedingsondersteuning, gezond gewicht, verzuimbegeleiding en alcohol roken en drugs. Daarnaast hebben wij regelmatig contact met de school van uw kind(eren). Uiteraard respecteren wij ons beroepsgeheim, informatie-uitwisseling gebeurt altijd na toestemming van de ouder(s). JGZ zal gebruik maken van de adresgegevens uit de leerling administratie van de school. De intern-begeleider van de school zal ip op de hoogte gesteld worden van de uitnodiging door de JGZ . Ouders die bezwaar hebben kunnen dit melden bij de intern begeleid(st)er van de school of bij de assistente van het rayon Centrum. De jeugdverpleegkundige voor uw school is: Jessica Djelan. Zij werkt nauw samen met de Jeugdarts van uw school. Het adres van de jeugdgezondheidszorg 4-19 is: Jeugdgezondheidszorg 4-19 Rayon centrum Koningstraat 104 2515 JT Den Haag. Tel: 070-3886554 Email:
[email protected] Verdere informatie over de activiteiten van JGZ is te vinden via www.denhaag.nl/ggd
7.2
Lijst medewerkers Het Open Venster
M.A.H. Blom L.Dekker M. Hilverdink E. v.d. Kroon L. v. Oostveen N.M. v.d. Reydt M.C. Steevensz S. v.d. Wal Dirk-Jan van Weert
30
Administratief medewerker Groepsleerkracht jongste groep Remedial teacher/ ADV vervanging Vakleerkracht gym Remedial teacher/ Intern begeleider Logopediste Locatieleider Groepsleerkracht oudste groep Groepsleerkracht middelste groep
31
32
