S c h e e p s w e r f Va n D u i j v e n d i j k Krimpen aan den IJssel Bouwhistorische opname
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Bouwhistorische opname
Adres:
Naam:
Scheepswerf Van Duijvendijk IJsseldijk 363, 2922 BK Krimpen aan den IJssel
Monumentstatus:
Rijksmonument;
Loods 1 Loods 2 en woonhuis
:rijksmon.nr. 516056 :rijksmon.nr. 516057
Opdrachtgever / eigenaar Thijs van Dorssen Vastgoedmanagement Dr. P. Cuyperslaan 17 2101 VB Heemstede Adviseur bouwhistorie Naam: Adres:
Telefoon: Fax:
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11 Postbus 11057 2301 EB Leiden 2321 TD Leiden 071 - 5725328 071 - 5725642
E-mail: Website:
[email protected] www.conserf.nl
Redengevende omschrijving Loods 1: Inleiding Houten LOODS, onderdeel van het scheepswerfcomplex Van Duijvendijk aan de IJsseldijk; gebouwd eind 19e eeuw. De loods ligt in de zuidoostelijke hoek van de scheepswerf aan de dijk, met de noklijn parallel aan de weg. Omschrijving Langgerekte houten rechthoekige loods onder een met rode Hollandse pannen gedekt zadeldak met hangstijl. De gevels van de loods bestaan uit horizontale gerabatte delen. De langsgevels van de loods kenmerken zich door een min of meer regelmatige indeling met meerruits ramen in houten kozijnen. Tegen de lange noordgevel staat een houten aanbouw onder lessenaardak. In de westelijke kopgevel zijn grote rechtgesloten schuifdeuren geplaatst onder een strook van twee- en drielichtvensters. Aan weerszijden van de deur meerruits vensters. De oostgevel heeft twee vensters. Inwendig bestaat de loods uit een houten gebintconstructie met gezaagde stijlen en balken. Waardering De loods is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als onderdeel van een inmiddels zeldzaam geworden scheepswerf met een 19e- en vroeg 20e-eeuwse verschijningsvorm. De loods is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als typologisch voorbeeld van een bij een scheepswerf behorende houten loods. De loods is grotendeels oorspronkelijk in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering. De loods heeft ensemblewaarde als historisch-functioneel onderdeel van de scheepswerf.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
2
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
De loods heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende situering aan de dijk in Krimpen aan den IJssel. Woonhuis en Loods 2; Inleiding Houten LOODS uit het einde van de 19e eeuw onderdeel van het scheepswerfcomplex Van Duijvendijk aan de IJsseldijk. De loods ligt in de zuidwestelijke hoek van de werf aan de dijk, met de noklijn haaks op de dijk. Aan het begin van de 20e eeuw is het zuidelijke deel van de loods verbreed en verbouwd tot woonhuis. N.B. De aanbouw aan de oostelijke zijde uit de jaren zestig van deze eeuw is voor bescherming van ondergeschikt belang. Omschrijving Houten langgerekte loods op rechthoekig grondplan onder zadeldak belegd met rode Hollandse pannen en hangstijl. Tegen de zuidelijke kopgevel bevindt zich een dwarsgeplaatst rechthoekig woonhuis onder zadeldak. De wanden van de loods zijn opgebouwd uit gerabatte horizontale delen. De westelijke en oostelijke langsgevel van de loods zijn voorzien van meerruits vensters. Aan de noordzijde versmalt de loods zich. De noordelijke kopgevel aan de IJssel bezit dubbele deuren. Het twee bouwlagen tellende woonhuis tegen het zuidelijke deel van de loods heeft wanden van gerabatte vertikale delen en is geplaatst onder een met rode Hollandse pannen gedekt zadeldak dat aan beide zijden iets oversteekt en hier is afgewerkt met windveren en makelaars met sierbekroningen. De voorgevel van het woonhuis aan de straatzijde (zuid) heeft een asymmetrische indeling bestaande uit een voordeur met links daarvan twee vensters en rechts daarvan een venster. De verdieping bezit vier vensters. De beide kopgevels hebben een geveltop afgewerkt met iets uitspringend beschot van smallere en aan de onderzijde versierde houten delen. In de toppen bevinden zich kleine keperboogvormig afgesloten vensters. De eerste en tweede bouwlagen bevatten grotere vensters. Inwendig heeft de loods een houten gebintconstructie met gezaagde stijlen en balken. Waardering De loods met kopwoning is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische waarde als onderdeel van een scheepsloods met een grotendeels 19e- en vroeg 20e-eeuwse verschijningsvorm. De loods is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als typologisch voorbeeld van een bij een scheepswerf behorende houten loods. De loods is grotendeels oorspronkelijk in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering. De loods heeft ensemblewaarde als historisch-functioneel onderdeel van de scheepswerf. De loods heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de beeldbepalende situering aan de dijk in Krimpen aan den IJssel.
Foto omslag: Woonhuis met Loods 2, 07-03-2011 Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
3
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Voorwoord Naar aanleiding van de op handen zijnde restauratie van Loods 1 en 2·, heeft Conserf monumenten adviesbureau te Leiden, in opdracht van Thijs van Dorssen Vastgoedmanagement een bouwhistorisch opname verricht voorafgaande aan deze restauratie. De werf bestond van origine uit drie loodsen waarvan één met woonhuis, kantinegebouw en directeurswoning. 1
In 1675 zou er op de plaats van de huidige werf, al reeds een werf gevestigd zijn . De huidige werf is in de late negentiende eeuw gebouwd in opdracht van de eigenaar van de scheepswerf A.J. Otto & Zonen. Nadat het bedrijf stopte in 1910 lag het korte tijd braak en is het complex overgenomen door werf Joh. van Duijvendijk. Middels de bouwhistorische opname worden de monumentale onderdelen van de Loods 1 en Loods 2 met woonhuis aan de IJsseldijk te Krimpen aan den IJssel in kaart gebracht en gewaardeerd. De waardering geeft een houvast op basis waarvan weloverwogen keuzes kunnen worden gemaakt bij de restauratie van de loodsen. Het onderzoek behelst de bouwhistorische opname ter plaatse; deze vond plaats in maart 2011. Tevens is archief- en literatuuronderzoek uitgevoerd. Door Conserf monumenten adviesbureau is ter ondersteuning van dit rapport een Archeologisch Bureauonderzoek gemaakt. De Bouwhistorisch opname is verricht volgens de Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek, 2009. Tijdens de Bouwhistorisch opname van de scheepswerf was de scheepswerf niet langer in gebruik. Alle ruimtes waren toegankelijk.
1 De vele door de Historische Kring Krimpen verzamelde gegevens waren door omstandigheden niet te raadplegen. Enkele gegevens waren op de website van de historische kring in te zien.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
4
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Inhoud Voorwoord ........................................................................................................................................4 1. Samenvatting ...............................................................................................................................6 2. Bouwgeschiedenis .......................................................................................................................7 2.1 Stedenbouwkundige ontstaansgeschiedenis..............................................................................7 2.2 Bouwgeschiedenis.....................................................................................................................7 3. Bouwhistorische beschrijving ......................................................................................................8 3.1 Inleiding ....................................................................................................................................8 3.2 Stedenbouwkundige situatie en context ....................................................................................8 3.3 Loods 1 .....................................................................................................................................8 3.3.1 Bouwmassa ........................................................................................................................8 3.3.2 Gevels ................................................................................................................................8 3.3.3 Interieur ..............................................................................................................................9
3.4 Loods 2 .....................................................................................................................................9 3.4.1 Bouwmassa ........................................................................................................................9 3.4.2 Gevels ................................................................................................................................9 3.4.3 Interieur ............................................................................................................................10
3.3 Woonhuis................................................................................................................................11 3.3.1 Bouwmassa ......................................................................................................................11 3.3.2 Gevels ..............................................................................................................................11 3.3.3 Interieur ............................................................................................................................12
4. Waardering ................................................................................................................................. 13 4.1 Contextuele waardestelling ..................................................................................................... 13 4.2 Interne waardestelling ............................................................................................................13 5. Advies ......................................................................................................................................... 15
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
5
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
1. Samenvatting Bouw- en gebruiksgeschiedenis Krimpen aan den IJssel ligt aan de zuidoever van de Hollandse IJssel. De oudste bebouwing langs de de IJssel op de dijk waren in eerste instantie boerderijen. Halverwege de 19 eeuw kwam de industrie tot leven in de vorm van: twee scheepstimmerwerven, vier touwslagerijen, vier steenbakkerijen en drie rietmattenmakerijen. Eén van deze scheepstimmerwerven was de scheepswerf van A.J. Otto & Zonen, het huidige scheepswerf Joh. van Duijvendijk. In 1675 zou er op deze locatie al een werf gevestigd zijn. De werf werd eind negentiende eeuw voorzien van de huidige bebouwing. De werf bestond voorheen uit een groot aantal gebouwen; diverse loodsen en opslag, directeurs woning, kantinegebouw. Met uitzondering van Loods 1 en 2, woonhuis en directeurswoning is alles gesloopt. In de twintigste eeuw zijn er nog diverse wijzigingen aangebracht. Waardering Loods 1 Van Loods 1 zijn de gevels en de constructie die tot de oorspronkelijk opzet behoren van hoge monumentale waarde. Dit is inclusief de deuren, vensters, kap en dakbedekking. De aanbouw is van latere datum en van indifferente waarde. Loods 2 Voor Loods 2 geldt hetzelfde: de constructie en de gevels die tot de oorspronkelijke indeling behoren zijn van hoge monumentale waarde. Dit is inclusief de deuren, vensters, kap en dakbedekking. Verder is de indeling van de verdieping, met deuren en doorgang naar de aanbouw van hoge monumentale waarde. Aanbouw De aanbouw is een goed voorbeeld van jaren ‘70 architectuur, uniek in zijn vorm en hierdoor van positieve monumentale waarde. Woonhuis De gevels, keuken, indeling en de kap met dakbedekking zijn van hoge monumentale waarde door de herkenbaarheid van de oorspronkelijke opzet. Advies 1. Behoud van de volgende onderdelen is uit oogpunt van het monument wenselijk: • De hoofdopzet van Loods 1 bestaande uit gevels, kozijnen, deuren, kap en dakbedekking; • De hoofdopzet van Loods 2 bestaande uit gevels, kozijnen, deuren, kap, dakbedekking en de indeling van de eerste verdieping; • De hoofdopzet van het woonhuis bestaande uit gevels, kozijnen, deuren, kap, dakbedekking, keuken en schouw in de eetkamer; • De hoofdopzet van de aanbouw bestaande uit gevels, stalen vensters, houten deur, stalen indeling met inbouw kasten. 2. Tijdens de werkzaamheden van de verbouwing komen mogelijk nog monumentale onderdelen tevoorschijn. Een aanvullend bouwhistorisch onderzoek voor deze onderdelen is zeer wenselijk.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
6
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
2. Bouwgeschiedenis 2.1 Stedenbouwkundige ontstaansgeschiedenis Krimpen aan den IJssel ligt aan de zuidoever van de Hollandse IJssel. De oudste bebouwing langs de IJssel op de dijk waren in eerste instantie boerderijen. In 1680 bestond de stad uit 50 huizen en 200 de inwoners. Halverwege de 19 eeuw bestond Krimpen aan den IJssel uit 138 huizen, met 900 de inwoners, die leefden van veeteelt en melkveehouderij. Tevens kwam in de 19 eeuw de industrie tot leven in de vorm van: twee scheepstimmerwerven, vier touwslagerijen, vier steenbakkerijen en drie rietmattenmakerijen. Eén van deze scheepstimmerwerven was de scheepswerf van A.J. Otto & Zonen, de werf waar deze opname naar is uitgevoerd. Korte tijd nadat in 1910 de bedrijfsvoering door A.J. Otto & Zonen was beëindigd, is het complex overgenomen door werf Joh. van Duijvendijk. 2.2 Bouwgeschiedenis 2 In 1675 zou er op deze locatie al een werf gevestigd zijn . De werf werd eind negentiende eeuw voorzien van de huidige bebouwing. De werf bestond voorheen uit een groot aantal gebouwen; diverse loodsen en opslag, directeurs woning, kantinegebouw. Met uitzondering van Loods 1 en 2, woonhuis en directeurswoning is alles gesloopt. Loods 1 en 2 met woonhuis zijn net als de rest van de bebouwing uit eind negentiende eeuw. Het woonhuis was onderdeel van de eerste bebouwing. Voor de overkapping van Loods 2 werd er gebruik gemaakt van oude materialen. Herkomst van deze materialen is onbekend. In 1954 heeft er een verbouwing plaats gevonden in Loods 2, waarbij de indeling van de loods is gewijzigd. In 1958 is de opbouw van de aanbouw aangebracht. (zie tekening.) Loods 1 is een loods van recentere datum rond 1900 en is als één bouwfase geplaatst, waaraan later een aanbouw aan gebouwd is.
2 De vele door de Historische Kring Krimpen verzamelde gegevens waren door omstandigheden niet te raadplegen. Enkele gegevens waren op de website van de historische kring in te zien.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
7
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
3. Bouwhistorische beschrijving 3.1 Inleiding De scheepswerf bestaat uit een terrein waarop zich in de huidige situatie drie objecten bevinden; loods 1, loods 2 en een woning. Deze gebouwen worden hierna elk afzonderlijk beschreven. 3.2 Stedenbouwkundige situatie en context Op het terrein worden al sinds de zeventiende eeuw schepen gebouwd. De werf is gevestigd op de IJsseldijk 363-365, de vorige eigenaar was familie Van Duijvendijk (rond 1940), de huidige eigenaar is de gemeente Krimpen aan den IJssel. Van het authentieke complex zijn de dwarshelling, de twee houten loodsen 1 en 2, een kantinegebouw en de directeursvilla bewaart gebleven (zie figuur 1). Tot voor kort stond er nog een werfgebouw dat dienst deed als kerk (gesloopt 2007). Het terrein ligt in een bocht ingeklemd tussen de IJsseldijk en de Hollandse IJssel en is door een hekwerk gescheiden van de dijk. De scheepswerf ligt ten noorden van het stadscentrum en oostelijk van de Algerasluis. Aan de oever van de Hollandse IJssel waren meerdere scheepswerven gelegen, inmiddels zijn ook deze scheepswerven verdwenen en is de scheepswerf Joh. Van Duijvendijk de enig resterende. Naar het noorden aan de overzijde van de rivier lag het oude Slot Capelle (gesloopt in 1797) van Capelle aan den IJssel. 3.3 Loods 1 De loods bestaat uit een gemetselde plint die gestuukt is, daarboven een houtskeletbouw constructie afgewerkt met houten rabatdelen. Het dak is een zadeldak gedekt met Hollandse pannen. Het dak is aan beide zijden afgetimmerd met gedecoreerde boeiboorden met een makelaar. De goot is van gietijzer met beugels. 3.3.1 Bouwmassa De loods bestaat uit één bouwlaag. De plattegrond is rechthoekig met een aanbouw tegen de achtergevel. 3.3.2 Gevels Voorgevel (dijkzijde) De voorgevel is voorzien van dertien muuropeningen evenredig verdeeld over de gevel. De vensters bestaan uit houten vensters met houten lekdorpel en twaalfruits ramen. Linkerzijgevel De linkerzijgevel heeft verschillende muuropeningen. Op het maaiveld in het midden bevinden zich twee schuifdeuren. Links naast de schuifdeuren bevinden zich twee negenruits vensters. Boven de schuifdeuren is een rij van twee drieruits vensters, twee vierruits vensters en twee tweeruits vensters. Met rechts daarvan een negenruits vensters. In de nok is een ventilator aanwezig. Achtergevel (rivierzijde) Aan de linkerzijde van de gevel is een verspringing aanwezig. Er zijn diverse muuropeningen, beschreven van links naar rechts: • De eerste vier zijn twintigruits schuifvensters; • Het vijfde venster is een schuifvenster met boven twaalfruits en beneden twaalfruits verdeling; • Het zesde, zevende en achtste venster zijn twintigruitse schuifvensters; • De negende muuropening bestaat uit een houten schuifdeur met erboven een twaalfruits venster; Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
8
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
• Het tiende, twaalfde en veertiende venster is een twintigruits schuifvenster; • Het elfde venster is een verticaal zesruits venster; • Het dertiende venster is een horizontaal zesruits venster; • Het vijftiende venster bestaat uit een verticaal achtruits vensters; • Het laatste venster is een twaalfruits venster. Vensters drie tot en met acht zijn gedeeltelijk verwerkt in de aanbouw waarbij het glas binnen verwijderd is. Rechterzijgevel De rechterzijgevel heeft net als de achtergevel een verspringing in de gevel. In de gevel bevinden zich twee gevelopeningen bestaande uit vijfruits schuifvensters ((2+3)x3). Aanbouwen Tegen de achtergevel zijn twee aanbouwen geplaatst. De linker aanbouw is de grootste van de twee. De rechter is in dezelfde stijl gebouwd als de rest van de Loods, met een gemetselde plint met een houtskeletbouw constructie erboven. De achter- en linkerzijgevel zijn voorzien van een dubbele schuifdeur. De linker aanbouw is ook geheel van hout en voorzien van een opening in de achtergevel. In deze aanbouw is de wateraansluiting geplaatst. 3.3.3 Interieur Het interieur van loods 1 bestaat uit één ruimte. De constructie bestaat uit muurstijlen moerbalken en korbelen met daarboven een gordingenkap. De muurstijlen worden tegen de voorgevel ondersteund door stalen kolommen. De hoofdruimte heeft een vloer van stelconplaten, de ruimte van de aanbouw is voorzien stelconplaten op de vloer. In de hoofdruimte is een extra etage met houten vloer aangebracht voor opslag. In de ruimte is ook een takelsysteem aanwezig. 3.4 Loods 2 Loods 2 dat geplaatst is tegen de achtergevel van het woonhuis en heeft een rechthoekige plattegrond. De constructie bestaat uit een gemetselde plint met een houten skelet, afgewerkt met rabatdelen. Het zadeldak daarboven verspringt en bestaat uit drie delen. Het dak is gedekt met Hollandse pannen en (hergebruikte) Romaanse pannen. Het eerste deel van het dak heeft een gietijzeren goot, het tweede en derde deel hebben geen goot. 3.4.1 Bouwmassa De bouwmassa van Loods 2 bestaat uit een bouwlaag met een zadeldak. De plattegrond is rechthoekig. 3.4.2 Gevels Linker zijgevel In de linker zijgevel bevinden zich zestien muuropeningen. De vensters hebben afwisselend zestienruits en twintigruits vensters. Van links naar rechts zijn vensters één, drie tot en met acht, tien tot en met vijftien twintigruits vensters. En vensters twee, negen en zestien zestienruits vensters. Achtergevel In de achtergevel is een overhang zichtbaar van de rechterzijgevel. Dit werd mogelijk gemaakt door de achtergevel te verkleinen ten opzichte van de rest van het gebouw. De topgevel is voorzien van verticale rabatdelen en de begane grond van horizontale rabatdelen. In de achtergevel zit één muuropening bestaande uit een grote schuifdeur. Rechterzijgevel De rechterzijgevel bestaat onder andere uit een aanbouw. Rechts van de aanbouw bevinden zich twee dubbele naar buitendraaiende deuren met rechts daarvan zeven zestienruits vensters. Links van de aanbouw bevindt zich rechts een houten deur met erboven een dubbel naar buitendraaiende Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
9
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
vierentwintigruits vensters. Rechts van de deur bevindt zich een zestienruits venster. Op de eerste verdieping is een uitbreiding van het huis aanwezig, bestaande uit een balkon met houten balustrade met erachter vier dubbele naar buitendraaiende vensters met ertussen houten rabatdelen. Dak Het dak van Loods 2 is een zadeldak dat aan de linkerzijgevel is voorzien van Hollandse pannen en tegen de rechterzijgevel voorzien van Romaanse pannen. Onder de pannen is een rietdekking aangebracht. De aanbouw De aanbouw staat tegen de rechterzijgevel en bestaat uit een gemetselde basis en een staalconstructie op de eerste verdieping. Waarvan de ruimtes tussen de muuropeningen zijn voorzien van golfplaat. Het metselwerk is gestuukt. In de voorgevel op de begane grond zijn vijf muuropeningen aanwezig bestaande uit eenruits vensters. Op de eerste verdieping is links een klepvenster, midden een houten deur met bovenlicht en rechts een stalen venster met twee delen en een stalen onderplaat aanwezig. De linkerzijgevel heeft geheel links een dubbele paneeldeur met glaspanelen aan de bovenzijde, erna is een verdieping in de gevel met opvolgend: twee eenruits vensters met bovenlicht, één eenruits venster, paneeldeur met glaspaneel aan bovenzijde met bovenlicht en twee eenruits vensters met bovenlicht. De eerste verdieping is geheel voorzien van een staalconstructie met aan de bovenzijde stalen tweeruits vensters. De achtergevel is niet gestuukt behalve een vlak in het midden van de gevel en langs de hemelwaterafvoer. Geheel rechts bevindt zich een dubbel naar buitendraaiend tienruits vensters. Op de eerste verdieping bevindt zich links één tweeruits stalenvenster met onderpaneel en rechts hiervan vijf tweeruits stalen vensters met onderpaneel. De aanbouw is voorzien van een plat bitumen dak met een gemetselde schoorsteen. 3.4.3 Interieur Interieur loods Het interieur van de loods bestaat uit de constructie: een houten dekbalkconstructie staande op betonnen poeren. De balken zijn hergebruikt, dit is te zien aan de lege verbindingsopeningen. Er zijn geen telmerken gevonden. Op de grond liggen betonnen stelconplaten. In de kap is nog een oude houten wand zichtbaar zonder deur of vloer. Tegen de constructie van de achtergevel is aan de binnenzijde, aan weerszijde van de deur, houten planken bevestigt die als trap gebruikt kunnen worden. Aan de dijkzijde is met metal-stud wanden een wasruimte met toiletten en douche afgescheiden. De vloeren zijn voorzien van recente tegels, de wanden van gipsplaten en het plafond is een verlaagd plafond. In de wasruimte zijn twee ronde wasbakken aanwezig. Naast deze ruimte bevindt zich een opslagruimte. De vloer is van stelconplaten, de wanden en plafond zijn betimmerd. Boven de wasruimte was van herkomst de tekenruimte. De vloer is van hout met een laminaatvloer. De wand tussen de loods en de tekenruimte bestaat uit hout en er bevindt zich een dubbele schuifdeur in deze wand. In de ruimte is een toezichtruimte aangebracht met een houten wand. In de wanden is een deur aanwezig en in de voorwand een groot venster. Interieur restant woonhuis Vanuit het woonhuis is er in het eerste deel van de loods een keuken, slaapkamer, badkamer, toilet en een lege ruimte. De keuken bevindt zich rechts aan de voorkant, de slaapkamer bevindt zich rechts aan de achterzijde. Beide ruimtes hebben een houten vloer, behang op de wanden en een verlaagd plafond. Links voor bevindt zich het toilet en de badkamer. Beide ruimtes zijn geheel betegeld en hebben een verlaagd plafond. De lege ruimte bevindt zich achter de badkamer. Deze ruimte is niet afgewerkt. Er is een verbindingsluik tussen de badkamer en de keuken. Interieur aanbouw Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
10
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
De aanbouw bevindt zich rechts tegen de rechterzijgevel en bestaat op de begane grond uit een kantine, daar achter een verkeersruimte, machinekamer en naast de kantine een hal. De kantine is voorzien van plavuizen, betegelde wanden en een verlaagd plafond. De verkeersruimte is voorzien van een betonnen vloer, betonnen plafond en gestuukte wanden. De ruimte is in tweeën gedeeld met een houten schot. Het houten schot is voorzien van een deur en een venster. De machinekamer is voorzien van een klinkervloer, een betonnen plafond en gestuukte wanden. Voor het ontwerp van de eerste verdieping is er gekeken naar een stuurhut van een schip. De eerste verdieping is zoveel mogelijk gebouwd in staal. Het interieur is ook van staal gemaakt. De ruimtes zijn opgedeeld in vier ruimtes. De vloeren zijn van beton en het plafond is een verlaagd plafond. De staalconstructie is aan de onderzijde voorzien van een stalen plaat en aan de bovenzijde geheel van glas. Tussen de beide kantoorruimtes is een klapwand aangebracht. In één deel van de glazen platen is een gegraveerde plaat waarop een schip en kraan zichtbaar is. Onder het schip staat de tekst “Het personeel, 25 juni jubileum 1940-1965”. In de glazen wand tussen de hal en de kantoorruimte is een schuifluik aangebracht met eronder een stalen balie. In beide kantoorruimtes zijn houten inbouwkasten aanwezig. De aanbouw is op deze verdieping verbonden met de tekenkamer. 3.5 Woonhuis Het woonhuis heeft een rechthoekige plattegrond en is opgetrokken in houtskeletbouw met houten kraaldelen rondom. 3.5.1 Bouwmassa De bouwmassa bestaat uit twee lagen met een zolder onder een zadeldak. 3.5.2 Gevels De gevels zijn opgetrokken in houtskeletbouw, afgewerkt met vertikaal geplaatste rabatdelen. In de linker- en rechtzijgevel zijn V-vormige afwerkingen aangebracht als overgang van topgevel naar de gevel eronder. Het dak is een zadeldak gedekt met Tuile-du-nord pannen. Het dak is afgedekt met houten boeidelen met een makelaar bestaande uit een obelisk met zijwangen. Op het dak bevinden zich twee gemetselde schoorstenen. De onderzijde van het voor en achter dakvlak is voorzien van een zinken goot met beugels. Het exterieur van het woonhuis wordt per gevel beschreven. Voorgevel De voorgevel heeft op de begane grond vier muuropeningen bestaande uit één deur en 3 vensters, waarvan een aan de rechterzijde en twee aan de linkerzijde van de deur. Het venster aan de rechterzijde bestaat uit een tweelichtvenster met tussenkalf. Het bovenste deel heeft een kiepraam en het onderste is een naar buitendraaiend raam. Het vensters ter linkerzijde van de deur is identiek met het venster rechts van de deur. Het meest rechtse venster is een kleinere variant hiervan. Op de eerste verdieping bevinden zich vier identieke vensters, twee-aan-twee gegroepeerd; corresponderend met de twee ruimtes op deze verdieping. Deze tweelichtvensters hebben elk onder de kalf een naar binnendraaiend raam en boven de kalf een kiepraam. Linkerzijgevel De linkerzijgevel heeft drie vensters boven elkaar. Op de begane grond bevinden zich twee tweelichtvensters naast elkaar, bestaande uit een venster met één kalf waarvan het bovenste raam een kiepraam is en een onderraam naar binnen draait. Op de eerste verdieping bevindt zich eenzelfde venster. Op de zolderverdieping bevindt zich een venster met een naar binnen draaiend enkelruits raam met driehoekige bovenbeëindiging. Achtergevel De achtergevel bestaat uit een gesloten vlak en sluit aan tegen Loods 2.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
11
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Rechterzijgevel De rechterzijgevel heeft op de begane grond twee naast elkaar geplaatste vensters, bestaande elk uit een tweelichtvenster met tussenkalf, een kiepraam boven en een naar buitendraaiend raam onder. Op de eerste verdieping bevinden zich drie identieke vensters naast elkaar, bestaande elk uit een tweelichtvenster met tussenkalf, een kiepraam boven en een naar binnendraaiend raam onder. Hierboven bevindt zich een venster met driehoekige bovenbeëindiging, gevuld met een naar binnendraaiend vierruits raam. 3.5.3 Interieur Fundering Het pand is gebouwd op drie stalen liggers die opgelegd zijn tussen het metselwerk aan de voorzijde en de betonnen console aan de achterzijde en wordt in het midden ondersteund door drie houten palen. De stalen liggers bestaan uit twee delen die tegen elkaar aan liggen en bevestigd zijn met klinknagels. Begane grond De woning bestaat op de begane grond uit vier ruimtes: een hal, keuken, eet- en woonkamer. Vanuit de voordeur gezien bevindt zich rechts de woonkamer met een houten vloer, wanden voorzien van kraaldelen en een enkelvoudige balkenplafond. In de kamer bevinden zich tegen de rechterzijwand twee ingebouwde kasten en tegen de linkerzijwand een rookkanaal. De eetkamer links van de voordeur bestaat uit een ruimte met houten vloer, behangen wanden met tegen de rechterzijgevel een natuurstenen schouw. Het plafond heeft een enkelvoudige balkenlaag. De hal bevindt zich links van de woonkamer en tussen de voor- en achterdeur. Deze ruimte bestaat uit een houten vloer, met kraaldelen betimmerde wanden en een enkelvoudig balkenplafond. In deze ruimte bevindt zich tevens de houten steektrap met aan onderzijde kwartrond. De keuken bevindt zich tussen de hal en de eetkamer en heeft een houten vloer, met kraaldelen betimmerde wanden en een enkelvoudige balkenplafond. Tegen de linkerzijwand van de keuken is een schouw aanwezig waar voorheen de kookvoorziening was. Tussen de schouw en de trap bevinden zich in L-vorm de keukenkasten en keukenblok met granito aanrecht. In de hoek van de linker- en voorwand bevindt zich een bovenkast. Ook onder de trapombouw in een hoek van de keuken staat is een kast aangebracht. Eerste verdieping De ruimtes in het woonhuis bestaan uit twee kamers en de L-vormige hal. De trap vanuit de begane grond komt uit in deze hal. Tegenover de trap is een deur naar Loods 2. De linker kamer is een L-vormige kamer met houten vloeren, wanden voorzien van behang en een verlaagd plafond. Tegen de rechterzijwand bevindt zich een wasbak. Tegen de linkerzijwand is een rookkanaal zichtbaar. De rechter kamer heeft een zelfde afwerking van vloer, wanden en plafond. In het midden van de ruimte bevindt zich een rookkanaal met een ronde opening. Tegen de linkerzijwand bevindt zich een houten inbouwkast. Zolder De zolder is toegankelijk via een luik in de linker kamer. De zolder heeft een onbeschoten kap. De twee rookkanalen van de benedenverdieping lopen hier verder doorheen.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
12
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
4. Waardering Algemeen De opgestelde waardestelling werd volgens Richtlijnen Bouwhistorisch Onderzoek 2009 uitgevoerd met een onderverdeling van: - Hoge monumentale waarde; - Positieve monumentale waarde; - Indifferente monumentale waarde. De waardering vindt plaats aan de hand van vijf aspecten: - algemene historische waarden; - stedenbouwkundige of ensemblewaarden; - architectuurhistorische waarden; - bouwhistorische waarden; - gebruikshistorische waarden. Elk van deze deelwaarden wordt getoetst aan de hand van de criteria gaafheid (authenticiteit) en zeldzaamheid. Als eerste volgt hierna een contextuele waardestelling waarbij het object, vanwege het niet aanwezig zijn van een status, uitsluitend vanuit de Krimpse situatie wordt bekeken. Aansluitend volgt een interne waardestelling met een beschouwing op het niveau van de afzonderlijke ruimten. 4.1 Contextuele waardestelling Algemene historische waarden De loodsen zijn van algemeen cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een negentiende en twintigste eeuw scheepswerf. Stedenbouwkundige of ensemblewaarden De loodsen zijn als historisch-functioneel onderdeel van de scheepswerf in combinatie met de directeurswoning, kantinegebouw en de dwarshelling van hoge ensemblewaarde. Als beeldbepalend panden en historische locatie aan de IJsseldijk heeft de scheepswerf ook een belangrijke stedenbouwkundige waarde. Architectuurhistorische waarden De loodsen zijn van architectuurhistorisch belang als typologisch voorbeeld van houten loodsen behorende bij een scheepswerf. De hoofdvorm van de Loods is grotendeels oorspronkelijk in materiaalgebruik en detaillering. Bij Loods 2 is ook goed duidelijk hoe modernisering voor bijzondere architectonische aanbouwen kan zorgen. De aanbouw tegen de rechterzijgevel van Loods 2 is een goed voorbeeld van het gebruik van staal. Bouwhistorische waarden De scheepswerf is één van de laatste historische scheepswerf uit de negentiende en twintigste eeuw. De panden zijn grotendeels in oorspronkelijke staat, wat zorgt voor een bijzonder bouwhistorische waarde. Gebruikshistorische waarden De scheepswerf heeft waarschijnlijk sinds 1675 als zodanig gefunctioneerd. Dit zorgt voor een hoge gebruikshistorische waarde voor Krimpen aan den IJssel. 4.2 Interne waardestelling Loods 1 Van Loods 1 zijn de gevels en de constructie die tot de oorspronkelijk opzet behoren van hoge monumentale waarde. Dit is inclusief de deuren, vensters, kap en dakbedekking. De aanbouw is van latere datum en van indifferente waarde. Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
13
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Loods 2 Voor Loods 2 geldt hetzelfde: de constructie en de gevels die tot de oorspronkelijke indeling behoren zijn van hoge monumentale waarde. Dit is inclusief de deuren, vensters, kap en dakbedekking. Verder is de indeling van de verdieping, met deuren en doorgang naar de aanbouw van hoge monumentale waarde. Aanbouw De aanbouw is een goed voorbeeld van jaren ‘70 architectuur, uniek in zijn vorm en hierdoor van hoge monumentale waarde. Woonhuis De gevels, keuken, indeling en de kap met dakbedekking zijn van hoge monumentale waarde door de herkenbaarheid van de oorspronkelijke opzet.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
14
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
5. Advies 1. Behoud van de volgende onderdelen is uit oogpunt van het monument wenselijk: • De hoofdopzet van Loods 1 bestaande uit gevels, kozijnen, deuren, kap en dakbedekking; • De hoofdopzet van Loods 2 bestaande uit gevels, kozijnen, deuren, kap, dakbedekking en de indeling van de eerste verdieping; • De hoofdopzet van het woonhuis bestaande uit gevels, kozijnen, deuren, kap, dakbedekking, keuken en schouw in de eetkamer; • De hoofdopzet van de aanbouw bestaande uit gevels, stalen vensters, houten deur, stalen indeling met inbouw kasten. 2. Tijdens de werkzaamheden van de verbouwing komen mogelijk nog monumentale onderdelen tevoorschijn. Een aanvullend bouwhistorisch onderzoek voor deze onderdelen is zeer wenselijk.
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
15
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 1 Scheepswerf A.J. Otto & Zonen rond 1900 dossiernummer 61524 (Groene Hart Archieven)
Figuur 2 Scheepswerf voor sluiting dossiernummer 318.159 (RCE)
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
16
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 3 Foto scheepswerf huidige situatie Op foto Loods 2 met woonhuis, dwarshelling en links kantinegebouw.
Figuur 4 Rechterzijgevel Loods 2 en woonhuis
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
17
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 5 Rechterzijgevel woonhuis
Figuur 6 Voorgevel woonhuis, begane grond dichtgetimmerd om vandalisme te voorkomen
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
18
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 7 Voorgevel en rechterzijgevel aanbouw
Figuur 8 Rechterzij- en achtergevel aanbouw Loods 2
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
19
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 9 Linkerzijgevel Loods 2
Figuur 10 Interieur wasruimte Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
20
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 11 Kantine Loods 2
Figuur 12 Interieur keuken, woning Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
21
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 13 Interieur aanbouw eerste verdieping
Figuur 14 Interieur aanbouw Loods 2 met uitzicht over de IJssel
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
22
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 15 Glazen paneel aandenken aan het 25 jarig jubileum in 1940
Figuur 16 Interieur aanbouw Loods 2 richting IJssel
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
23
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 17 Loods 1 linkerzijgevel met rechts de tekst “Joh. van Duivendijk”
Figuur 18 Interieur Loods 1
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
24
Bouwhistorische opname Scheepswerf te Krimpen aan den IJssel 21-03-2011
Figuur 19 Detail interieur Loods 1
Conserf monumenten adviesbureau Steenschuur 11, Leiden 071 - 5725328
25