SCHAKEN: EEN MEESTERLIJKE SPORT
Miljoenen Hollandse meesters in de dop Schaken: geen enkele andere sport doet zo’n groot beroep op creativiteit, intelligentie en rekenvermogen van zijn beoefenaars. Het is dus niet voor niets dat zij die het schaken tot in de finesses beheersen, zich meester of zelfs grootmeester mogen noemen.
Volgens een schatting van de Koninklijke Nederlandse
Al die fanatieke schaakbeoefenaren, of ze nu jong of oud, arm
Schaakbond (KNSB) telt ons land zo’n 2 miljoen potentiële
of rijk, hoog of laag opgeleid zijn, allemaal ervaren ze steeds
meesters. Zij schaken thuis, bij vrienden of via internet.
weer die unieke beleving die alleen het schaken biedt:
Kinderen oefenen via schaakles op school hun cognitieve en
meester worden over het spel, de tegenstander én het voort-
sociale vaardigheden en op internet wemelt het van schaak-
durend verleggen van de eigen intellectuele grenzen. Iedere
communities waar de individuele schaker kan spelen tegen
schaker kan daarom met trots terugkijken op zijn of haar
liefhebbers van over de hele wereld. Schaakcomputers
eigen prestaties, op de strijd, de valkuilen die zijn gegraven en
ondersteunen spelers in de ontwikkeling van hun schaak-
de schoonheid van het spel. Daarmee is schaken in essentie
kennis en ruim 20.000, via de KNSB georganiseerde schakers,
een meesterlijke sport. Een sport die niet exclusief is voor-
ontmoeten elkaar wekelijks in een breed scala van
bestemd voor koningen, elites of grootmeesters, maar waar-
competities.
van iedereen actief geniet.
De KNSB: Meesterlijke sportbond De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB), opgericht op 23 mei 1873, is één van de oudste sportbonden van Nederland. De bond, aangesloten bij de European Chess Union en Wereldschaakbond FIDE, staat bekend als één van de modernste schaakorganisaties ter wereld en wordt internationaal geroemd om zijn jeugdopleiding.
Missie
Visie
Naast een rijke historie, internationaal succesvolle topschakers
Om dit te bereiken wil de KNSB doorgroeien tot één van
en ruim 500 schaakverenigingen, beschikt schakend Neder-
Nederlands’ vitaalste en actiefste sportbonden. Dit betekent
land over een stevige sportieve infrastructuur. De KNSB blijft
dat de KNSB, net als al die enthousiaste schakers, soeverein
zich sterk inzetten voor het vergroten van de betekenis van
wil zijn: een zelfbewuste, krachtige sportbond die midden in
de schaaksport in Nederland. Dit doet de bond door de ver-
de samenleving staat. Die samen met sponsoren en partners
antwoordelijkheid te nemen voor ontwikkeling, promotie en
in de schaakwereld vraaggericht en pro-actief toegevoegde
organisatie van het schaken. Niet alleen binnen de eigen
waarde wil creëren voor iedereen die wil schaken. Die
structuren en voor de eigen actieve leden en verenigingen,
mensen actief informeert en in contact brengt met de
maar zeker ook daarbuiten: voor al die mensen die meer of
schaaksport. Zodoende wil de KNSB een groeiend
minder actief de sport beoefenen.
marktaandeel realiseren in de Nederlandse sportwereld en een voorbeeld zijn voor schaakstimulering wereldwijd.
Meesterlijke ambities Hollandse meesters zichtbaar en herkenbaar
Leren, spelen en genieten op www.schaakbond.nl
aan de wereldtop
Steeds meer schaakliefhebbers verleggen dagelijks hun
Nieuwe schaakhelden dienen zich aan. Daarom wil de KNSB
schaakgrenzen op het internet. Met www.schaakbond.nl
in ijltempo investeren in talentontwikkeling en het faciliteren
voorziet de KNSB in een digitaal platform om te leren, te
van grootmeesters op weg naar de mondiale schaaktop.
spelen, te informeren en te genieten van de schaaksport.
Een community van twee miljoen schaakrecreanten
Gezonde ambities vergen moderne infrastructuur
De KNSB wil al die Nederlanders die wel eens potje schaken
Willen we onze meesterlijke ambities waarmaken, dan zal de
een steun in de rug geven. Of het nu gaat om jong of oud,
KNSB moeten blijven werken aan een gezonde schaak-
man of vrouw, autochtoon of allochtoon, de schaakbond ont-
infrastructuur. Dat kan alleen samen met alle partners die
wikkelt voor hen een gepast en aantrekkelijk schaakaanbod.
zich willen inzetten voor de schaaksport.
SCHAKEN: EEN VOLKSSPORT
Schaken in de 21e eeuw
Lange tijd was de schaaksport een elitaire aangelegenheid. Eerst in 195 raakte Nederland letterlijk verknocht aan de schaaksport. Max Euwe versloeg in dat jaar de
De KNSB staat voor tal van uitdagingen. De fascinatie voor het
Rus Aljechin in een uiterst spannende WK-match die
schaken blijft onverminderd hoog bij een breed publiek, toch
ruim twee maanden duurde. Die match inspireerde vele
neemt net als bij vele andere sportbonden het aantal actieve
amateurs om ook de schaaksport te gaan beoefenen en
beoefenaren in georganiseerd verband af. De KNSB wil daarom
zo, ieder op zijn eigen niveau, zijn eigen genialiteit te
via een scala aan maatregelen inspelen op de veranderde
ontdekken en het eigen kunnen te spiegelen aan dat
wensen en behoeften van bestaande en potentiële schakers.
van een grootmeester.
Het feit dat het schaken door media als televisie en tegenwoordig vooral internet voor iedereen een stuk toegankelijker is
Vooral in de jaren zeventig en tachtig ontwikkelde het
geworden, ziet de schaakbond als een gouden kans.
schaken zich tot een ware volkssport in Nederland. De WK-matches Fischer-Spassky en Karpov-Kortsjnoj ver-
Om de uitdagingen van de 21e eeuw aan te gaan heeft de
werden tot politieke slagvelden van de koude oorlog,
KNSB enkele meesterlijke ambities geformuleerd. Voor het
waarbij de enorme toevloed van media de meesterlijke
georganiseerde schaken in Nederland vormen deze volgens
zetten van deze grootmeesters toegankelijk maakte
de KNSB een inspirerende en haalbare uitdaging. Of het nu
voor een miljoenenpubliek. In die periode maakte Ne-
gaat om topsportbeleid, talentopleiding, recreatie- of inter-
derland ook de opkomst mee van jonge schaaktalenten
netschaak: de kernboodschap ‘Schaken: een meesterlijke sport’
als Jan Timman en Hans Böhm. Timman stond in 1982
zal op elk spelniveau de toetssteen voor deze activiteiten zijn.
tweede op de wereldranglijst en in 199 trad hij aan tegen Anatoly Karpov voor een WK-match. ‘Running mate’ Hans Böhm genoot intussen vooral bekendheid als tv-persoonlijkheid. Het is zijn grote verdienste dat het grote publiek zelf kon ontdekken dat de meesterlijke schaaksport niet alleen was voorbehouden aan geniën, maar dat iedereen het spel kon leren en beoefenen.
Sponsoring: Meesterlijk partnerschap Bij een bond met meesterlijke doelstellingen past een
en de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF belangrijke partijen
meesterlijk partnerschap. Daarom ontwikkelt de schaakbond
die zich op de meest uiteenlopende wijzen inzetten voor de
momenteel een actief sponsorbeleid. Natuurlijk sluiten de
bevordering van de schaaksport. Daarnaast herkent het
partnerships die de schaakbond aangaat direct aan bij het
bedrijfsleven nadrukkelijk de meerwaarde van investeren in
beleid en de doelstellingen van de schaakbond. Voorop staat
de schaaksport. Zo organiseert staalconcern Corus jaarlijks
dat relaties met sponsoren alleen duurzaam kunnen zijn als
het sterkste schaaktoernooi ter wereld, is technisch advies-
deze een bewezen wederzijds belang dienen.
bureau Royal Haskoning een vaste sponsor van schaakactiviteiten en is de organisatie Amfors de komende jaren
Bij tal van activiteiten van de KNSB wordt innig samengewerkt met allerlei partners. Zo zijn de Stichting Max Euwe Centrum
sponsor van de jeugdclubcompetitie.
Schaaksponsoring Schaaksponsoring hoeft niet alleen betrekking te hebben op
AMFORS SPONSORT JEUGDCLUBCOMPETITIE
evenementen, ook internetschaak is voor bedrijven zeer
DRIE JAAR LANG
interessant. De KNSB-website wordt zeer veel bezocht en de mogelijkheid om te kunnen schaken maakt die belangstelling
De Schaakclub Amersfoort zal gedurende drie jaar de
nog veel groter. Daarbij komt dat schakers vanwege hun, in
Meesterklasse van de landelijke jeugdclubcompetitie
het algemeen, technische achtergrond zeer gewild zijn op de
organiseren. Deze Meesterklasse wordt gespeeld in drie
krappe arbeidsmarkt. Dat biedt bedrijven en instellingen
leeftijdscategorieën.
interessante mogelijkheden voor werving en selectie.
De jeugdclubcompetitie zal de komende jaren de Amfors-Jeugdschaakcompetitie heten. Sponsor Amfors
Concreet biedt de KNSB diverse mogelijkheden voor een
is een organisatie die zich onder andere bezighoudt met
sponsor om zijn naam of activiteiten onder de aandacht te
de arbeidsintegratie van gehandicapte en niet-gehandi-
brengen. De KNSB organiseert diverse evenementen zoals het
capte medewerkers in een bedrijfsmatige, commerciële
Nederlands kampioenschap, het Open Nederlands
werkomgeving.
kampioenschap, de clubcompetitie en dat voor senioren en junioren. Daarnaast voert de KNSB een aantal projecten, zoals SpeelZ voor schooljeugd en Masters voor mensen boven de 50 jaar. Naast deze activiteiten is het ook mogelijk om bondssponsor te worden, al dan niet in combinatie met een specifieke activiteit en met gebruikmaking van de mogelijkheden die de website en het bondsblad bieden.
Jeugdschaak: Meesterlijk talent Talentvolle jonge schakers die bereid zijn actief aan hun sport
bereidheid om er helemaal voor te gaan wordt
te werken, kunnen via trainingen in de regionale servicepun-
beloond. Mentale training en training via
ten van de KNSB opklimmen naar de landelijke trainingen en
internet worden in het trainingsprogramma
misschien zelfs opgeroepen worden voor de Jong Oranje-
opgenomen. Met deze vernieuwde aanpak en
selectie. De Hollandse schaakschool wordt internationaal
met de steun van NOC*NSF denkt de KNSB
geprezen om zijn schaaktechnische en -didaktische aanpak
schakers te kunnen opleiden die straks kunnen
en de vele sterke schakers die eruit zijn voortgekomen.
meedingen naar het wereldkampioenschap.
Toch heeft de KNSB een nieuw talentenplan opgezet. De structuur van de trainingen wordt verder verbeterd en de
Topschaak: Grootmeesterlijk! Onze topsporters vormen bij uitstek het uithangbord van het
Nederlands schaakpubliek blijvend wil bekoren, dan is het
Nederlandse schaken. In hun internationale ontmoetingen
nodig langjarig te investeren in het opleiden van nieuwe
tonen de Nederlandse grootmeesters zich bijzonder succes-
helden. Jonge grootmeesters als Daniël Stellwagen en Jan
vol. In mei 2008 maakte onze grootmeester Sergei Tiviakov
Smeets maken het de gevestigde orde nu al flink lastig en dat
indruk in het Bulgaarse Plovdiv door verrassend Europees
geldt ook voor Ali Bitalzadeh. Dit Gelderse talent won in 2008
Kampioen te worden. Daarmee schreef de Groninger
verrassend het Open Nederlands Kampioenschap, waarmee
geschiedenis, want nooit eerder mocht een Nederlander zich
hij tevens zijn eerste grootmeesterresultaat boekte. Ook de
Europees schaakkampioen noemen. Drie jaar eerder sleepte
jonge damesgrootmeester Bianca Muhren, in 2004 nog
Tiviakov samen met Loek van Wely, Ivan Sokolov, Jan Timman
tweede bij het EK voor meisjes onder achttien jaar, maakt
en Erik van den Doel ook al het Europees kampioenschap
goede vorderingen.
voor landenteams in de wacht. Talentenplan Topschaaksters
Over een aantal jaren hoopt de KNSB de vruchten te plukken
In het damesschaak behoren de Nederlandse schaaksters tot
van het nieuwe talentenplan waarmee de schaakbond van
de Europese top. Tea Lanchava en Nederlands kampioene
start is gegaan. Dat richt zich op het begeleiden van schaak-
Zhao Qin Peng behaalden de afgelopen jaren ereplaatsen bij
talent naar de top acht van de wereld.
Europese kampioenschappen. Nieuwe helden Op de langere termijn wil de KNSB met de Nederlandse schakers internationaal een betekenisvolle rol blijven spelen. De lat wordt echter flink hoger gelegd. Want als de bond het
Recreatieschaak: Iedereen is schaakmeester De schaaksport geniet in Nederland grote bekendheid. Er zijn veel mensen die de regels kennen en zo af en toe schaken. Reden voor de KNSB om hen de kans te bieden het spel te spelen en zich verder te ontwikkelen. Want alleen zo kun je een sport écht gaan waarderen. De schaakbond heeft frisse initiatieven op touw gezet die het schaken op een heel natuurlijke, laagdrempelige manier bij diverse doelgroepen onder de aandacht brengen.
SPEELZ: LESKIST VOOR SCHOOLSCHAAK SpeelZ is een actie om de kinderen op de basisscholen aan het schaken te krijgen. Centraal in deze actie staat de schoolschaakkist. Het idee is ontwikkeld door schaakleraren die veel ervaring hebben met lesgeven op basisscholen. Alles wat je nodig hebt om te leren schaken zit in de kist. Jongere kinderen vinden vooral het memoryspel erg leuk, terwijl de gevorderde kinderen zich graag aan de matpuzzels wagen. Kinderen zijn razend enthousiast over SpeelZ.
MASTERCLUBS VOOR 50+ SCHAKER
SCHAKEN IN DE OPEN LUCHT
Voor 50-plussers die geïnteresseerd zijn in schaken, maar niet op wedstrijdniveau willen meedraaien, introduceert de KNSB de masterclubs. Met een innovatiesubsidie van NOC*NSF is in 2008 met dit project gestart. Op tien plaatsen in het land bieden deze masterclubs lokaal diverse schaakactiviteiten aan. Dat kan uiteenlopen van schaken overdag tot lezingen, lessen, een uitje naar een groot schaaktoernooi of schaakkunst maken in een kunstworkshop. Iedere activiteit die een relatie met het schaken heeft komt in aanmerking.
Op het Hilversumse C&A Plein zijn twee vaste schaaktafels feestelijk in gebruik genomen door Internationaal Schaakmeester Hans Böhm. "In landen om ons heen wordt op vele dorpspleinen en in parken hartstochtelijk geschaakt”, zegt Böhm. “Toeschouwers doen mee. Ze geven ongevraagd advies en maken het spel tot een levendig gebeuren. Het is prachtig en vanaf nu ook in Hilversum te zien.”
Internetschaak Het schaken op internet neemt een vlucht. Het aantal
RAPPE ONTWIKKELING
internetplatforms groeit dagelijks en maakt het mogelijk de
TECHNOLOGIE INTERNETSCHAAK
partijen van de grote schaakmatadoren live te volgen of te becommentariëren. Centraal staat natuurlijk de mogelijkheid
Bij uitstek is schaken een sport die op internet beoefend
om zelf te schaken, met snelle en langzame speeltempo’s en
en beleefd kan worden. Daarmee krijgt denksport een
de optie om met elkaar te chatten.
stevige verankering in de huiskamer of op kantoor. Het schaakaanbod op internet is werkelijk gigantisch en de
Het nadeel van het huidige schaakaanbod op internet is de
technologie maakt alleen nog maar meer opties moge-
versnippering. Er zijn maar weinig schaakplatforms waar
lijk. Zeker de koppeling van internettechnologie aan
bezoekers op een goed niveau kunnen spelen, leren én
schaakklokken en schaakborden, heeft internationale
genieten van het schaakspel. Tevens loopt de kwaliteit zowel
topevenementen direct in de huiskamer gebracht. En
qua content als techniek sterk uiteen. De KNSB biedt met
deze technologie ontwikkelt zich steeds verder. Het in
ingang van 2009 zowel voor jeugd als oudere spelers een
Enschede gevestigde DGT, marktleider op het gebied
compleet, spannend en leerzaam schaakplatform dat
van elektronische schaakapparatuur, ontwikkelde
onderdak biedt aan de hele Nederlandse schaakcommunity.
samen met enkele partners het systeem Foidos. Het
Ook wordt het NK-internetschaak gehouden, wat een
systeem brengt alle facetten van een schaakpartij live in
primeur is.
beeld op internet. Naast het live-schaakbord en de registratie van de zetten kunnen hiermee ook diverse beelden van een schaakpartij of toernooi onmiddellijk in beeld worden gebracht. Zoals beelden van de speelomgeving of de reactie op een zet van de tegenstander.
Contactgegevens Wilt u meer weten over de Koninklijke Nederlandse Schaakbond en de plannen voor de meesterlijke schaaksport? Neem dan contact op met het bondsbureau van de KNSB of kijk op www.schaakbond.nl Bondsbureau KNSB Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem Telefoon: 02-5254025 Fax: 02-52545 E-mail:
[email protected]
Colofon ‘Schaken: Een Meesterlijke Sport’ is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
Tekst & Realisatie:
Secondant Communicatie, Kampen
Fotografie:
Bas Beekhuizen, Lennard Schaap, Ab Scheel e.a.
Druk & Ontwerp:
Zalsman Grafische Bedrijven bv, Kampen
Copyright © 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond.
