SCHAKEN EEN MEESTERLIJKE SPORT
Miljoenen Hollandse meesters in de dop Schaken: geen enkele andere sport doet zo’n groot beroep op creativiteit, intelligentie en rekenvermogen van zijn beoefenaars. Het is dus niet voor niets dat zij die het schaken tot in de finesses beheersen, zich meester of zelfs grootmeester mogen noemen.
Volgens een schatting van de Koninklijke Nederlandse
of rijk, hoog of laag opgeleid zijn, allemaal ervaren ze steeds
Schaakbond (KNSB) telt ons land zo’n 2 miljoen potentiële
weer die unieke beleving die alleen het schaken biedt:
meesters. Zij schaken thuis, bij vrienden of via internet.
meester worden over het spel, de tegenstander én het voort-
Kinderen oefenen via schaakles op school hun cognitieve en
durend verleggen van de eigen intellectuele grenzen. Iedere
sociale vaardigheden en op internet wemelt het van schaak-
schaker kan daarom met trots terugkijken op zijn of haar
communities waar de individuele schaker kan spelen tegen
eigen prestaties, op de strijd, de valkuilen die zijn gegraven en
liefhebbers van over de hele wereld. Schaakcomputers onder-
de schoonheid van het spel. Daarmee is schaken in essentie
steunen spelers in de ontwikkeling van hun schaakkennis en
een meesterlijke sport. Een sport die niet exclusief is voor-
ruim 20.000 via de KNSB georganiseerde schakers ontmoeten
bestemd voor koningen, elites of grootmeesters, maar waar-
elkaar wekelijks in een breed scala van competities.
van iedereen actief geniet.
Al die fanatieke schaakbeoefenaren, of ze nu jong of oud, arm
De KNSB: Meesterlijke sportbond De Koninklijke Nederlandse Schaakbond (KNSB), opgericht op 23 mei 1873, is één van de oudste sportbonden van Nederland. De bond, aangesloten bij de European Chess Union en Wereldschaakbond FIDE, staat bekend als één van de modernste schaakorganisaties ter wereld en wordt internationaal geroemd om zijn jeugdopleiding.
Missie
Visie
Naast een rijke historie, internationaal succesvolle topschakers
Om dit te bereiken wil de KNSB doorgroeien tot één van
en ruim 500 schaakverenigingen, beschikt schakend Neder-
Nederlands’ vitaalste en actiefste sportbonden. Dit betekent
land over een stevige sportieve infrastructuur. De KNSB blijft
dat de KNSB, net als al die enthousiaste schakers, soeverein
zich sterk inzetten voor het vergroten van de betekenis van
wil zijn: een zelfbewuste, krachtige sportbond die midden in
de schaaksport in Nederland. Dit doet de bond door de ver-
de samenleving staat. Die samen met sponsoren en partners
antwoordelijkheid te nemen voor ontwikkeling, promotie en
in de schaakwereld vraaggericht en pro-actief toegevoegde
organisatie van het schaken. Niet alleen binnen de eigen
waarde wil creëren voor iedereen die wil schaken. Die mensen
structuren en voor de eigen actieve leden en verenigingen,
actief informeert en in contact brengt met de schaaksport.
maar zeker ook daarbuiten: voor al die mensen die meer of
Zodoende wil de KNSB een groeiend marktaandeel
minder actief de sport beoefenen.
realiseren in de Nederlandse sportwereld en een voorbeeld zijn voor schaakstimulering wereldwijd.
3
Meesterlijke ambities Hollandse meesters zichtbaar en herkenbaar
Leren, spelen en genieten op www.internetschaak.nl
aan de wereldtop
Steeds meer schaakliefhebbers verleggen dagelijks hun
Nieuwe schaakhelden dienen zich aan. Daarom wil de KNSB
schaakgrenzen op het internet. Met www.internetschaak.nl
in ijltempo investeren in talentontwikkeling en het faciliteren
voorziet de KNSB in een digitaal platform om te leren, te
van grootmeesters op weg naar de mondiale schaaktop.
spelen en te genieten van de schaaksport.
Een community van twee miljoen schaakrecreanten
Gezonde ambities vergen moderne infrastructuur
De KNSB wil al die Nederlanders die wel eens potje schaken
Willen we onze meesterlijke ambities waarmaken, dan zal de
een steun in de rug geven. Of het nu gaat om jong of oud,
KNSB moeten blijven werken aan een gezonde schaak-
man of vrouw, autochtoon of allochtoon, de schaakbond ont-
infrastructuur. Dat kan alleen samen met alle partners die
wikkelt voor hen een gepast en aantrekkelijk schaakaanbod.
zich willen inzetten voor de schaaksport.
SCHAKEN: EEN VOLKSSPORT
Schaken in de 21e eeuw
Lange tijd was de schaaksport een elitaire aangelegenheid, maar in 1935 raakte Nederland letterlijk verknocht aan de schaaksport. Max Euwe versloeg in dat jaar de
De KNSB staat voor tal van uitdagingen. De fascinatie voor het
Rus Aljechin in een uiterst spannende WK-match die
schaken blijft onverminderd hoog bij een breed publiek, toch
ruim twee maanden duurde. Die match inspireerde vele
neemt net als bij vele andere sportbonden het aantal actieve
amateurs om ook de schaaksport te gaan beoefenen en
beoefenaren in georganiseerd verband af. De KNSB speelt
zo, ieder op zijn eigen niveau, zijn eigen genialiteit te
daarom via een scala aan maatregelen in op de veranderde
ontdekken en het eigen kunnen te spiegelen aan dat
wensen en behoeften van bestaande en potentiële schakers.
van een grootmeester.
Het feit dat het schaken door media als televisie en tegenwoordig vooral internet voor iedereen een stuk toegankelijker is
Vooral in de jaren zeventig en tachtig ontwikkelde het
geworden, ziet de schaakbond als een gouden kans.
schaken zich tot een ware volkssport in Nederland. De WK-matches Fischer-Spassky en Karpov-Kortsjnoj ver-
Om de uitdagingen van de 21e eeuw aan te gaan heeft de
werden tot politieke slagvelden van de koude oorlog,
KNSB enkele meesterlijke ambities geformuleerd. Voor het
waarbij de enorme toevloed van media de meesterlijke
georganiseerde schaken in Nederland vormen deze volgens de
zetten van deze grootmeesters toegankelijk maakte
KNSB een inspirerende en haalbare uitdaging. Of het nu gaat
voor een miljoenenpubliek. In die periode maakte
om topsportbeleid, talentopleiding, recreatie- of internetschaak:
Nederland ook de opkomst mee van jonge schaaktalen-
de kernboodschap ‘Schaken: een meesterlijke sport’ zal op elk
ten als Jan Timman en Hans Böhm. Timman stond in
spelniveau de toetssteen voor deze activiteiten zijn.
1982 tweede op de wereldranglijst en in 1993 trad hij aan tegen Anatoly Karpov voor een WK-match. ‘Running mate’ Hans Böhm genoot intussen vooral bekendheid als tv-persoonlijkheid. Het is zijn grote verdienste dat het grote publiek zelf kon ontdekken dat de meesterlijke schaaksport niet alleen was voorbehouden aan geniën, maar dat iedereen het spel kon leren en beoefenen.
Sponsoring: Meesterlijk partnerschap Bij een bond met meesterlijke doelstellingen past een
en de Nederlandse sportkoepel NOC*NSF belangrijke partijen
meesterlijk partnerschap. Daarom ontwikkelt de schaakbond
die zich op de meest uiteenlopende wijzen inzetten voor de
momenteel een actief sponsorbeleid. Natuurlijk sluiten de
bevordering van de schaaksport. Daarnaast herkent het
partnerships die de schaakbond aangaat direct aan bij het
bedrijfsleven nadrukkelijk de meerwaarde van investeren in
beleid en de doelstellingen van de schaakbond. Voorop staat
de schaaksport. Zo organiseert Tata Steel, het voormalige
dat relaties met sponsoren alleen duurzaam kunnen zijn als
Corus, jaarlijks het sterkste schaaktoernooi ter wereld en is
deze een bewezen wederzijds belang dienen.
Slim.nl sponsor van het internetschaak voor de jeugd. De organisatie Amfors is al jaren sponsor van de jeugdclub-
Bij tal van activiteiten van de KNSB wordt innig samengewerkt met allerlei partners. Zo zijn de Stichting Max Euwe Centrum
competitie.
Schaaksponsoring Schaaksponsoring hoeft niet alleen betrekking te hebben op
BRAINPORT EINDHOVEN EN HET NK SCHAAK:
evenementen, ook activiteiten als internetschaak en school-
‘EEN PERFECTE MATCH’
schaak zijn voor bedrijven zeer interessant. De KNSB-website wordt zeer veel bezocht en de mogelijkheid om te kunnen
De gemeente Eindhoven, kennisinstellingen en het
schaken maakt die belangstelling nog veel groter. Daarbij
bedrijfsleven profileren zich nadrukkelijk als Brainport.
komt dat schakers vanwege hun, in het algemeen, technische
De High Tech Campus is gastheer van de Nederlandse
achtergrond zeer gewild zijn op de krappe arbeidsmarkt. Dat
Kampioenschappen Schaken. “Een perfecte match”, zegt
biedt bedrijven en instellingen interessante mogelijkheden
Campus Director Frans Schmetz. “Topschakers en
voor werving en selectie.
campusmedewerkers spreken dezelfde taal en delen hun passie voor complexe probleemoplossing.”
Concreet biedt de KNSB diverse mogelijkheden voor een sponsor om zijn naam of activiteiten onder de aandacht kan
Ook KNSB-bestuurslid Topschaak Jan Stomphorst vindt de
brengen. De KNSB organiseert diverse evenementen zoals het
samenwerking heel logisch. De schakers zijn denkers en
Nederlands kampioenschap, het Open Nederlands kampioen-
de High Tech Campus, hét toonbeeld van innovatie, is een
schap, de clubcompetitie en dat voor senioren en junioren.
vierkante kilometer denkkracht. De schaaksport maakt
Daarnaast voert de KNSB een aantal projecten, zoals SpeelZ
dankzij innovatie een stormachtige ontwikkeling door.”
voor schooljeugd en internetschaak. Naast deze activiteiten is het ook mogelijk om bondsponsor te worden, al dan niet in combinatie met een specifieke activiteit en met gebruikmaking van de mogelijkheden die de website en het bondsblad bieden.
Jeugdschaak: Meesterlijk talent Talentvolle jonge schakers die bereid zijn actief aan hun sport
talentcoach aangesteld en op zeer jonge leef-
te werken, kunnen via trainingen in de regionale servicepun-
tijd wordt al een intensief trainingsprogramma
ten van de KNSB opklimmen naar de landelijke trainingen en
aangeboden. Voorwaarde is natuurlijk wel dat
misschien zelfs opgeroepen worden voor uitzending naar
de schaaktalenten de bereidheid tonen er
een jeugd-EK of -WK. De Hollandse schaakschool wordt inter-
helemaal voor te gaan.
nationaal geprezen om zijn schaaktechnische en -didactische aanpak en de vele sterke schakers die eruit zijn voortgekomen.
Met deze vernieuwde aanpak en met de steun van NOC*NSF en het ministerie van VWS
Om die internationale erkenning te kunnen behouden inves-
denkt de KNSB schakers te kunnen
teert de KNSB voortdurend in talentontwikkeling. De struc-
opleiden die straks meedingen naar
tuur van de trainingen is nog verder verbeterd, er is een
het wereldkampioenschap.
Topschaak: Grootmeesterlijk! Onze topsporters vormen bij uitstek het uithangbord van het
Nieuwe helden
Nederlandse schaken. In hun internationale ontmoetingen
Op de langere termijn wil de KNSB internationaal nóg beter
tonen de Nederlandse grootmeesters zich succesvol. In het
vertegenwoordigd zijn. De lat is daarom flink hoger gelegd.
damesschaak behoren de Nederlandse schaaksters Tea Lan-
Om het Nederlandse schaakpubliek blijvend te binden, is het
chava en Zhao Qin Peng tot de Europese top. Bij de heren
nodig langjarig te investeren in de opleiding van nieuwe
maakte onze grootmeester Sergei Tiviakov in 2008 indruk
helden. Nu al blijkt, dat de KNSB hard op weg is de vruchten
door verrassend Europees Kampioen te worden. Daarmee
te plukken van de nieuwe talentaanpak: Nederlandse schaak-
schreef de Groninger geschiedenis. Drie jaar eerder wonnen
talenten behoren veelal tot de wereldtop in hun leeftijdscate-
Tiviakov, Loek van Wely, Ivan Sokolov, Jan Timman en Erik van
gorie. Zo verliepen de Europese Jeugdkampioenschappen
den Doel het Europese kampioenschap voor landenteams.
van 2009 zeer succesvol voor de Nederlandse jeugddelegatie. In de categorie onder 16 jaar waren er gedeelde tweede
Anish Giri
plaatsen voor Robin van Kampen en voor de meiden Lisa
Nu zijn alle ogen gericht op de uitzonderlijke schaakprestaties
Schut en Anne Haast. In 2010 werkte Benjamin Bok zich op
van de jonge Anish Giri. Hij veroverde in 2009 als vijftienjarige
naar een knappe elfde plaats op de wereldranglijst onder
grootmeester het Nationaal Kampioenschap. Tevens was hij
16 jaar.
onze jongste speler ooit in de internationale top 100. Giri mocht in 2010 optreden als sparringpartner voor wereldkampioen Anand, voorafgaand aan diens WK-match tegen uitdager Topalov.
Recreatieschaak: Iedereen is schaakmeester De schaaksport geniet in Nederland grote bekendheid. Er zijn veel mensen die de regels kennen en zo af en toe schaken. Reden voor de KNSB om hen de kans te bieden het spel te spelen en zich verder te ontwikkelen. Want alleen zo kun je een sport écht gaan waarderen. De schaakbond heeft frisse initiatieven op touw gezet die het schaken op een heel natuurlijke, laagdrempelige manier bij diverse doelgroepen onder de aandacht brengen.
SPEELZ: LESKIST VOOR SCHOOLSCHAAK SpeelZ is een actie om de kinderen op de basisscholen aan het schaken te krijgen. Centraal in deze actie staat de schoolschaakkist. Het idee is ontwikkeld door schaakleraren die veel ervaring hebben met lesgeven op basisscholen. Alles wat je nodig hebt om te leren schaken zit in de kist. Jongere kinderen vinden vooral het memoryspel erg leuk, terwijl de gevorderde kinderen zich graag aan de matpuzzels wagen. Kinderen zijn razend enthousiast over SpeelZ.
KOM NAAR DE SCHAAKCLUB!
SCHAKEN IN DE OPEN LUCHT
De schaakclub is er voor iedereen en voor elk niveau. Honderden schaakverenigingen zijn aangesloten bij de KNSB en dus is er altijd wel een club in de buurt die ‘bij je past’. De schaakclub biedt alles wat het schaakhart begeert: van een gezellige, interne competitie tot talent- en volwassenentraining. De meeste clubs nemen ook deel aan spannende teamwedstrijden tegen andere verenigingen. Via www.schaakbond.nl kunnen geïnteresseerden snel een kijkje nemen op de website van de dichtstbijzijnde schaakclub.
Op het Hilversumse C&A Plein zijn twee vaste schaaktafels feestelijk in gebruik genomen door Internationaal Schaakmeester Hans Böhm. "In landen om ons heen wordt op vele dorpspleinen en in parken hartstochtelijk geschaakt”, zegt Böhm. “Toeschouwers doen mee. Ze geven ongevraagd advies en maken het spel tot een levendig gebeuren. Het is prachtig en vanaf nu ook in Hilversum te zien.”
Internetschaak Het schaken op internet neemt een vlucht. Het aantal
SLIM.NL SPONSOR
internetplatforms groeit dagelijks en maakt het mogelijk de
INTERNETSCHAKEN VOOR DE JEUGD
partijen van de grote schaakmatadoren live te volgen of te becommentariëren. Centraal staat natuurlijk de mogelijkheid
Slim.nl is de webwinkel voor iedereen die naar school
om zelf te schaken, met snelle en langzame speeltempo’s en
gaat. Software, boeken en computeraccessoires worden
de optie om met elkaar te chatten.
via deze webwinkel tegen hoge kortingen verkocht. Slim.nl wil de ontwikkeling van kinderen stimuleren
Het nadeel van het huidige schaakaanbod op internet is de
door het laagdrempelig aanbieden van (leer)middelen.
versnippering. Er zijn maar weinig schaakplatforms waar
Dat schaken goed is voor de ontwikkeling van kinderen,
bezoekers op een goed niveau kunnen spelen, leren én
is wetenschappelijk bewezen. Mede daarom tekende
genieten van het schaakspel. Tevens loopt de kwaliteit zowel
Slim.nl een driejarig sponsorcontract met de KNSB.
qua content als techniek sterk uiteen. De KNSB biedt sinds 2009 zowel voor jeugd als oudere spelers een compleet,
Samen met de bekende schaker Hans Böhm zullen
spannend en leerzaam schaakplatform dat onderdak biedt
Slim.nl en de schaakbond allerlei activiteiten op touw
aan de hele Nederlandse schaakcommunity. Ook wordt het
zetten om internetschaak voor jeugd en scholen aan-
NK-internetschaak gehouden, een uniek happening in de
trekkelijk te maken. Zo komt er een internetcompetitie
wereld.
voor scholen en een simultaandag voor middelbare scholieren. Daarnaast kunnen scholen en leerlingen tegen een aantrekkelijke prijs lid worden van de schaakcommunity op www.internetschaak.nl.
Contactgegevens Wilt u meer weten over de Koninklijke Nederlandse Schaakbond en de plannen voor de meesterlijke schaaksport? Neem dan contact op met het bondsbureau van de KNSB of kijk op www.schaakbond.nl Bondsbureau KNSB Frans Halsplein 5 2021 DL Haarlem Telefoon: 023-5254025 Fax: 023-5254353 E-mail:
[email protected]
Colofon ‘Schaken: Een Meesterlijke Sport’ is een uitgave van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond
Tekst & Realisatie:
Secondant Communicatie, Kampen
Fotografie:
Bas Beekhuizen, Lennard Schaap, Ab Scheel e.a.
Druk & Ontwerp:
Zalsman Kampen bv
Copyright © 2010 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond.
