Voorstel raad Onderwerp
Vergadering van
Scenario's welstandsbeleid Hollands Kroon
25 april 2013
Portefeuillehouder
Nummer
L. Franken
17
Contact en vragen via
[email protected]
Voorstel Een keuze te maken uit drie scenario’s als kaderstelling voor het op te stellen welstandsbeleid. Wettelijke grondslag Als gevolg van artikel 12, tweede lid, van de Woningwet kan de gemeenteraad besluiten dat, in afwijking van het eerste lid en artikel 2.10, eerste lid, onder d van de Wabo, voor een daarbij aan te wijzen gebied of een of meer daarbij te wijzen categorieën van bestaande en te bouwen bouwwerken geen redelijke eisen van welstand van toepassing zijn. Voorgeschiedenis en korte toelichting Op 6 december 2012 is er een rondetafelgesprek gehouden over de kaders voor het welstandsbeleid. Met deze beeldvormende bijeenkomst, waarvoor deskundigen uit het veld aan de tafel waren uitgenodigd, hebben de fractievertegenwoordigers zich kunnen voorbereiden op de oordeelvormende behandeling van de kaderstelling in de raadsvergadering. De kaderstelling betreft de keuze tussen drie scenario’s. Het maken van die keuze wordt nu van u gevraagd. De keuzes zijn vertaald in de drie bijgevoegde raadsbesluiten (bijlagen A, B en C). In bijlage 1 wordt uitgelegd wat welstand precies inhoudt. SCENARIO’S Scenario A
Volledig welstandstoezicht
Hierbij stellen we een volledig dekkend welstandsbeleid op vanuit het principe dat de lokale overheid het belang van een aantrekkelijk gebouwde omgeving dient te behartigen. Dit betekent dat de verschijningsvorm van een bouwwerk geen zaak is van de eigenaar alleen.
Pagina
1/6
Voorstel raad Scenario B
Bijstellen welstandstoezicht
Welstandstoezicht blijft bestaan maar 1. We verruimen het welstandsvrije bouwen voor dakkapellen door invulling te geven aan dereguleringsmogelijkheden voor de reguliere gebieden. De reguliere gebieden zijn gebieden die afwijkingen van de bestaande ruimtelijke structuur en ingrepen in de architectuur van de gebouwen zonder al te veel problemen verdragen. Dit experiment geldt niet voor de bijzondere gebieden omdat extra aandacht voor de ruimtelijke kwaliteit hier wenselijk wordt geacht. 2. Ook benoemen we drie verschillende soorten gebieden, waarin we gaan experimenteren met welstandsvrij (ver)bouwen. We bevelen aan om voor verschillende soorten gebieden zodat de gevolgen, per soort gebied, inzichtelijk worden: Soort gebied 1 is een nieuw te bouwen woonwijk – Elshof Zuid, met uitzondering van deelgebied 1 (zie bijlage 3) Soort gebied 2 is een bedrijventerrein – bedrijventerrein Molenveld Hippolytushoef. Soort gebied 3 is een bestaande woonwijk – projectmatige woningbouw, schepenwijk, in Wieringerwerf. Bij dit scenario wordt ingezet op een drie jaar durende proef. Na drie jaar wordt er geëvalueerd. Wanneer er, gelet op de huidige markt, onvoldoende gebouwd is in deze periode kan de termijn verlengd worden met twee jaar. De afwegingskaders en de onderbouwing van scenario B vindt u in bijlage 2. Scenario C
Afschaffen welstandstoezicht
De vergunningplichtige bouwplannen worden niet langer vooraf aan de redelijke eisen van welstand getoetst. Er is in de gemeente Hollands Kroon een aparte adviescommissie voor monumenten. De bouwplannen aan monumentale panden moeten door de monumentencommissie, in het kader van de Monumentenwet, getoetst blijven worden. Het gehele grondgebied welstandsvrij maken heeft geen gevolgen voor de monumenten, omdat deze bescherming genieten vanuit het Rijk of de provincie. Dit geldt ook voor de beschermde dorpsgezichten. Als besloten wordt om het volledig grondgebied welstandsvrij te verklaren valt het te overwegen om toch een welstandsnota vast te stellen, dit in verband met de excessenregel. Deze regel, opgenomen in artikel 12 lid 1 Woningwet is bedoeld om excessen op het gebied van welstand tegen te gaan. Een exces is een evidente en ook voor niet-deskundigen duidelijk kenbare buitensporigheid van het uiterlijk van een bouwwerk. Door dit wetsartikel kan er sanctionerend opgetreden worden wanneer een eigenaar zich niet aan de welstandseisen houdt. Hieronder wordt verstaan dat een bestaand bouwwerk nooit in ernstige mate in strijd mag zijn met
Pagina
2/6
Voorstel raad redelijke eisen van welstand voor zowel het bouwwerk zelf, als voor het bouwwerk in zijn relatie tot de omgeving. De gemeente kan er voor kiezen om alleen een excessenregeling op te nemen in de welstandsnota zodat repressief welstandstoezicht mogelijk is. Doel/gewenst resultaat Voorkeur uit te spreken voor één van de aangegeven scenario's voor het opstellen van welstandsbeleid van de gemeente Hollands Kroon als kader voor het nog op te stellen welstandsbeleid.
Argumenten voor: Scenario A 1. Beschermen van de bebouwde omgeving door heldere kaders en procedures. 2. Bescherming tegen architectonische dwalingen. 3. Beeldkwaliteitsplannen blijven onderdeel uitmaken van de procedure om te komen tot een nieuw bestemmingsplan bij in- of uitbreidingslocaties. 4. Geen investering voor implementatie nieuw welstandsbeleid; de vier bestaande nota’s van de voormalige gemeenten Wieringen, Niedorp, Anna Paulowna en Wieringermeer worden zonder verdere beleidswijzigingen in elkaar geschoven. Er zal wel een harmonisatieslag gemaakt worden, maar die is zo goed als beleidsneutraal. Scenario B 1. Meer vergunning vrij bouwen. Door in de welstandsnota af te zien van het stellen van welstandseisen voor dakkapellen kan dit tot gevolg hebben dat er geen omgevingsvergunning meer nodig is voor het plaatsen van een dakkapel in het voordakvlak of naar openbaar toegankelijk gebied gekeerd zijdakvlak. Dit kan, mits het bestemmingsplan het toelaat. Dit geldt alleen voor reguliere gebieden zoals deze staan aangegeven in de vier bestaande nota’s. Dit geldt niet voor de bijzondere gebouwen. 2. Meer ontwerpvrijheid voor de bewoners op plaatsen waar dat kan door daar te experimenteren met welstandsvrij (ver)bouwen. Scenario C 1. Toetsingskader welstand verdwijnt uit het afwegingskader als zichtbaar element van deregulering. 2. Snellere doorlooptijd voor bouwaanvragen. 3. Geen kosten meer voor de aanvrager wat betreft welstandsadvies.
Pagina
3/6
Voorstel raad Kanttekeningen, risico’s bij: Scenario A 1. Beeldkwaliteitsplannen geven op zich zelf geen bouwrechten, er dient vaak een vervolg afweging gemaakt te worden door bijvoorbeeld een welstandscommissie die zich hier nogmaals over moet uitspreken. Het proces om tot welstandskaders te komen wordt daarmee verlengd. 2. Wellicht is het aan te bevelen om eerst een onderzoek te doen naar het huidige beleid, voordat we oordelen of deze manier van werken toepasbaar is. 3. Dit scenario zet niet in op vernieuwing en deregulering. De vier bestaande nota’s van de voormalige gemeenten Wieringen, Niedorp, Anna Paulowna en Wieringermeer worden namelijk zonder verdere beleidswijzigingen in elkaar geschoven. Scenario B 1. Het is niet eenvoudig om te bepalen welk gebied er wél en welk gebied geen welstandstoezicht krijgt. 2. In gemeentelijke organisaties wordt wisselend gedacht over het aanwijzen van welstandsvrije gebieden. Scenario C 1. Er zal geen toetsingskader zijn voor de beoordeling of iets voldoet aan redelijke eisen van welstand. 2. Voor de aanvrager van een omgevingsvergunning zal het in vele gevallen positief zijn, dat er geen welstandsbeoordeling meer over het bouwplan hoeft plaats te vinden. De eigenaar van het naastgelegen perceel kan hier heel anders over denken. 3. Wanneer er een juridische koppeling is tussen beeldkwaliteitsplan en welstandsnota (zie bijlage 1) vervalt de werking van het beeldkwaliteitsplan als welstandstoezicht wordt afgeschaft. Onderbouwing Scenario A Bij de huidige manier van werken is het voor bouwers, bewoners en architecten helder en transparant aan welke criteria en randvoorwaarden een ontwerp dient te voldoen. Doordat de zittingen van de welstandscommissie openbaar zijn, is de procedure transparant. Hierdoor is de kwaliteit van een ontwerp bespreekbaar. Nieuwbouwplannen worden beoordeeld en er wordt gekeken of deze passen in de omgeving. Beeldkwaliteitsplannen blijven onderdeel uitmaken van de procedure om te komen tot een nieuw bestemmingsplan. Er hoeft niet of nauwelijks handhavend opgetreden te worden, omdat het welstandsbeleid overzichtelijk en eenduidig is, zoals nu ook al het geval is. Tijdens de discussieavond van 6 december 2012 werd er door de aanwezige architecten positief gesproken over de huidige manier van werken. Het was voor velen
Pagina
4/6
Voorstel raad van hen van toegevoegde waarde om een ontwerp met een commissielid van de welstandscommissie te kunnen bespreken. Bij dit scenario zal de discussie over welstandsvrije gebieden niet gevoerd hoeven te worden. Scenario A zal eenvoudig leiden tot een nieuwe welstandsnota Hollands Kroon zonder al te veel ambtelijke en of externe inzet. In de huidige nota’s van Niedorp (2011) Wieringermeer (2011) en Wieringen (2004) is aangegeven dat het niet wenselijk wordt geacht om welstandsvrije gebieden aan te wijzen. In de huidige nota van Anna Paulowna (2011) is alleen gebiedstype 8 aangemerkt als welstandsvrij (dat zijn volkstuinen). Dit gebied zal als welstandsvrij aangemerkt blijven. Het aanwijzen van nieuwe welstandsvrije gebieden is alleen door de voormalige gemeente Anna Paulowna in nieuwe situaties mogelijk. Scenario B Het aanwijzen van welstandsvrije gebieden gebeurt door de raad. In bijlage 2 wordt uiteengezet waarom het aan te bevelen is om voor de genoemde gebieden te kiezen. Scenario C De gevolgen van het afschaffen van het welstandsbeleid en het beëindigen van de welstandstoetsing door de commissie van WZNH zijn, dat de aanvragen voor een omgevingsvergunning niet meer getoetst worden aan de welstandseisen. De doorlooptijd voor het verlenen van een omgevingsvergunning zal hierdoor versnellen. Ook zal er in de leges geen verrekening meer plaatsvinden voor het advies van de welstandscommissie. Het nemen van het besluit om de welstand volledig af te schaffen is onomkeerbaar. Verleende omgevingsvergunningen kunnen niet met terugwerkende kracht op welstand beoordeeld worden wanneer op enig moment wordt besloten tot herinvoering van welstandsbeleid. Voorkeur college Scenario C verwoordt de visie die het meeste aansluit bij de gedachten van ons college. Het afschaffen van redelijke eisen van welstand kan de uitvoerbaarheid van bouwplannen vergroten en het zelf organiserend vermogen van de samenleving stimuleren. Hollands Kroon zou alleen hoeder moeten zijn van monumenten en dorpsgezichten. Ook financieel gezien zou dit scenario de voorkeur krijgen. In het bijzonder de kostenbeperking van de leges voor een omgevingsvergunning spreekt ons college hierbij aan.
Financiële gevolgen en dekking Voor scenario A is op basis van ervaringscijfers een grove inschatting gemaakt van de kosten voor een nieuwe welstandsnota.
Pagina
5/6
Voorstel raad Geraamde kosten welstandsnota Hollands Kroon € 20.000, Geraamde kosten presentatie via intern en externe mapviewers € 10.000, Totale kosten € 30.000, De dekking kan gehaald worden uit de begrotingspost ‘volkshuisvesting’. Voor scenario B is op basis van ervaringscijfers een grove inschatting gemaakt van de kosten voor een nieuwe welstandsnota. Dit is inclusief de proef met het welstandsvrij bouwen. Geraamde kosten welstandsnota Hollands Kroon € 25.000, Geraamde kosten presentatie via intern en externe mapviewers € 10.000, Totale kosten € 35.000, De dekking kan gehaald worden uit de begrotingspost ‘volkshuisvesting’. Voor scenario C zal er enkel ambtelijke inzet nodig zijn om de procedures in gang te zetten die kunnen leiden tot een grondgebied zonder welstandsbeleid. Communicatie Er gaat een persbericht uit zodra de raad een voorkeur heeft uitgesproken uit een van de voorgestelde scenario’s voor het opstellen van welstandsbeleid. Bijlagen Bijlage 1
Algemene informatie welstand
Bijlage 2
Afwegingskaders en de onderbouwing van scenario B
Bijlage 3
Kaart bestemmingsplan Elshof-Zuid
Bijlage A
raadsbesluit scenario A
Bijlage B
raadsbesluit scenario B
Bijlage C
raadsbesluit scenario C
Burgemeester en wethouders van gemeente Hollands Kroon,
Secretaris,
Burgemeester,
Pagina
6/6
