1
SBRCURnet Bouwlokalen Samen Nul op de meter, bij woning renovatie
Ir. René de Brouwer Amersfoort 31 maart 2015 vs1.1 31 maart 2015
Evanston Consulting Naar betaalbare energieneutrale gebouwen Ir. René de Brouwer EU-gecertificeerd passiefhuis adviseur opgeleid in Duitsland werktuigbouwkundig ingenieur bedrijfskundige zelfstandig gevestigd
31 maart 2015
Welke 7 vragen doornemen in 30 min.? Wat is ‘Nul-op-de-meter’?
Welke ontwerpprincipes toepassen? Hoe past ‘t in overheidsdoelen?
`Wat is ‘DNA in de Bouw’ en PassREg? ‘Scrummen’ en Morfologisch ontwerp?
Case hoekwoning Den Bosch BENG2020 als rekenhulpmiddel (demo in de pause) 31 maart 2015
Wat betekent ‘Nul-op-de-meter’?
31 maart 2015
5
Veel termen in gebruik Energieneutraal Energienul Energienotanul Klimaatneutraal
EPC = 0 Nul-op-de-meter nZEB (nearly Zero Energy Building)
BENG (Bijna EnergieNeutraal Gebouw ) …...
31 maart 2015
warmteverlies ventilatie rendementsverlies gaskachel
Welke energiestromen tel je in de woning? Een indicatie van de energiestromen in de referentie tussenwoning in een Sankey-diagram. rookgassen
rookgassen
brandstof elektriciteitscentrale 1010 m3 a.e. elektra gebouwgebonden
jaar overschot
elektra overig gas 875 m3 a.e.
verwarming
warm water koken zon passief winter
transmissie winter
personen ventilatie winter
wtw ventilatie jaar overschot overschot winter zon passief zomer overschot zomer
riool
31 maart 2015
voor 1994
1994-2005
2005-2012
31 maart 2015
BENG woning
Welk ontwerpprincipes voor N-O-M?
31 maart 2015
Trias energetica
31 maart 2015
Trias energetica 1. Reduceer de vraag (energie besparing) Passiefhuis principes
31 maart 2015
Passieve principes
31 maart 2015
Comfort in woning 100 m2
31 maart 2015
Trias energetica
2. Zet duurzame energie bronnen in
Zonne energie & Biomassa
31 maart 2015
14
Stroomversnelling versus Urgenda • Stroomversnelling - forse warmtereductie in combinatie met duurzame installaties • of alleen duurzame opwekking - Urgenda
Versus
31 maart 2015
Trias energetica
3. Gebruik fossiele brandstoffen zo schoon mogelijk Aardgas / waterstof
31 maart 2015
Hoe past ‘N-O-M’ in overheidsdoelen?
31 maart 2015
17
N-O-M & overheids doelstellingen 2006 - EPC ≤ 0,8 2011 - EPC ≤ 0,6 2015 - EPC ≤ 0,4 2020 - EPC ≈ ≤ 0 (energieneutraal)
}
Europees beleid
Energy Performance of Buildings Directive 2010/31/EU (EPBD)
2050 – alle gebouwen in Nederland energieneutraal Om dit te kunnen berekenen komt er een nieuwe NZEB norm Nieuwe europese norm EN 15603: eind 2016 Deze wordt vanaf 2018 van kracht in Nederland ‘BENG’ energie prestatie uitgedrukt kWh/m2.jaar
31 maart 2015
18
Ook nieuwe berekeningsmethodiek
EPG Berekening NEN 7120
EN 15603:2008
nZEB Berekening PHPP-based
EN 15603:2016 31 maart 2015
Wat is ‘DNA-in-de-Bouw’?
31 maart 2015
Enkele leden van DNA-in de Bouw
31 maart 2015
21
Vereniging ‘DNA in de bouw' • DNA = De Nieuwe Aanpak? • Verenigt 33 MKB-bedrijven • Is opgericht 2012 • In regio Arnhem & Nijmegen • Met architecten, bouwers, installateurs, energie-kundigen, kosten-experts, bouwmanagers • Gestart vanuit EU-programma ‘PassREg’
31 maart 2015
22
• • • • • • •
EU-Programma Onder vlag ‘Intelligent Energy Europe’ In 11 landen Met 14 voorbeeld regio’s Als ‘trigger’ op weg naar Near Zero Energy Buildings Met Passiefhuis principes
31 maart 2015
23
Wat doet ‘DNA-in-de-bouw' • Organiseert ontmoetingen en kennis uitwisseling
• Stimuleert samenwerking • Organiseert congressen en bedrijfsbeurzen • Faciliteert Expertavonden over techniek, aanpak, kosten, en cases • Verspreid kennis uit PassREg programma
31 maart 2015
24
Wat doet we ‘Anders’? • Stimuleren van Integrale samenwerking
• Toepassen van ‘morfologisch’ ontwerpen • Werken vanuit ‘NulNu’ manifest • Inzetten van ‘Scrum’ teams • Gebruik van Passiefhuis rekenmethodieken • Stimuleren inzet van Passiefhuis componenten en technieken
31 maart 2015
25
31 maart 2015
26
Morfologisch ontwerp met ‘Ontwerppakket’
31 maart 2015
27
DNA NulNu Manifest 1. Energetische renovatie zorgt voor comfort en een gezond binnenklimaat 2. 100% Trias Energetica = 90% energie besparen 3. Integraal ontwerpen leidt tot synergie 4. Een slim gebouw gebruikt de zon 5. Gebouw, gebruik en installaties vormen een geheel 6. Isolatie is de goedkoopste energie 7. Energetische renovatie minimaliseert de maandlasten 8. Een duurzaam gerenoveerd gebouw behoudt zijn waarde 9. Minder energie spaart het klimaat werkelijk 10. Energie-efficiënt (ver)bouwen draagt bij aan wereldvrede 31 maart 2015
28
Scrum team…..
31 maart 2015
29
Samenwerken d.m.v. Scrum team
31 maart 2015
Case hoekwoning Den Bosch , 1961
31 maart 2015
Orduynenstraat Den Bosch
31 maart 2015
32
Start situatie 2012 • 60-er rijwoning, Den Bosch
• 2 bewoners • aardgas 900 m3/jaar & elektriciteit 1.300 kWh/jaar
• Wens ‘nieuwe keuken’ • Aangesloten bij platform “Energie Nul73”
• Ondersteuning gemeente en Energiesprong
31 maart 2015
33
Thermografisch beeld vóór de verbouwing
Duidelijk is te zien invloed van de radiator en dat de naisolatie in de spouw is weggezakt 31 maart 2015
Denken vanuit energie concepten
31 maart 2015
Morfologische kaart Orduynenstraat Den Bosch
• Rosco bouw uit Heesch • BouwNext • RSM advies
31 maart 2015
36
Vergelijk “Label A” versus Passiefhuis niveau Woonhuis Den Bosch label A
8.756
• • • • kWh/jr • Bij COP waarde 4.0 • Naar 2.189 kWh/jr • • •
Dubbelglas ZTA= 45% Houten kozijn Rc gem.= 4,5 m2.K/W Klasse 2 luchtdicht doucheWTW Ventilatievoud 1,0/h Warmtepomp Vloerverwarming
• • • • • • • •
Triple glas ZTA= 60% Passiefhuis-kozijn Rc gem.= 8,5 m2.K/W Klasse 3 luchtdicht WTW op ventilatie Ventilatievoud 0,4/h “Haarföhn" in ventilatiekanaal
Woonhuis Den Bosch Passiefhuis
2.177 kWh/jr
31 maart 2015
Start Mei 2014
31 maart 2015
38
31 maart 2015
Perimeter Isolatie
31 maart 2015
40
31 maart 2015
41
31 maart 2015
Gevel Isolatie
31 maart 2015
Gevel isolatie met Steenstrips
31 maart 2015
44
Oud CV ketel
31 maart 2015
Elektrische
Elektrisch doorstroom
verwarming
geiser zonder
2000 Watt
buffervat
Warmte terugwin unit WTW
31 maart 2015
46
Thermografisch beeld na de verbouwing
Een wereld van verschil!
31 maart 2015
47
Prijskaartje…… € 160.000 incl. BTW
31 maart 2015
Kan ‘t in uw geval goedkoper en sneller? nZEB ontwerphulpmiddel – BENG2020
31 maart 2015
Inzet van rekenmodel BENG2020 Volgt passiefhuis rekenmethodiek voor Gebouwschil, installaties & woongedrag Maakt energiehuishouding inzichtelijk, Rekent investering door van maatregelen
Voorspelt totale energiejaarnota Rekent met levensduurkosten (Netto Contante Waarde) Is MS Excel-gebaseerd met 18 deelmodellen van ca. 160 variabelen
31 maart 2015
Ontwikkeling BENG2020® 2012-Q1: Ballast-Nedam Energieneutrale iQ-woning 2012-Q2 t/m Q4: Agentschap NL Innovatieproject ; 14 architecten met NZEB 2013-Q1 t/m Q2: Woningcorporatie ‘Portaal’ Haalbaarheid renovatie galerijflat
2013-Q3 t/m Q4: Broekbakema & Onix Nieuwbouw van onderwijsgebouwen 2014-Q1 t/m Q4: Notanul serie-woningen ‘Van Wijnen’ & ‘Heijmans’, 30-er jaren renovatie 2015-Q1: privé zwembad, nieuw landhuis 31 maart 2015
Contact gegevens Ir. René de Brouwer
[email protected] Tel. +31 - (0)6 - 45 22 26 59 www.evanstonconsulting.com Duurzaam bouwen is duur business as usual is onbetaalbaar
31 maart 2015
